Gemeente Langedijk Verslag van bevindingen Controle jaarrekening 2013
Ernst & Young Accountants LLP Arcadialaan 16C+D 1813 KN Alkmaar Postbus 344 1800 AH Alkmaar
Tel: +31 88 407 10 00 Fax: +31 88 407 92 05 ey.com
De Raad van gemeente Langedijk Postbus 15 1723 ZG NOORD-SCHARWOUDE
Alkmaar, 29 april 2014
BM/DB/ipr/9JMCWG
Verslag van bevindingen jaarrekening 2013 Geachte leden van de Raad, In het kader van de aan ons verstrekte opdracht tot controle van de jaarrekening van de gemeente Langedijk, brengen wij u hiermee verslag uit omtrent onze bevindingen en aanbevelingen betreffende de controle van de jaarrekening 2013. Wij hebben een afschrift van dit verslag verstrekt aan het College van Burgemeester en Wethouders. Dit verslag sluit aan op de afspraken die wij met u hebben gemaakt en die wij hebben vastgelegd in onze opdrachtbevestiging d.d. 19 november 2013. Onze bevindingen en aanbevelingen hebben wij in concept besproken met en toegelicht aan het financieel management en de portefeuillehouder financiën. Dit verslag gaat in op onze controle, de reikwijdte van onze opdracht, onze controleverklaring en onze belangrijkste controlebevindingen. Dit rapport bevat onze mededelingen uit hoofde van onze rol als controlerend accountant aan de Raad, voor zover noodzakelijk geacht. De onderwerpen die in dit verslag aan de orde komen hebben onderdeel uitgemaakt van onze overwegingen bij de bepaling van de aard, het tijdstip van uitvoering en de diepgang van de controlemaatregelen die zijn toegepast bij de uitvoering van de controle van de jaarrekening. De in dit verslag opgenomen bevindingen doen geen afbreuk aan ons oordeel over de getrouwheid en rechtmatigheid van de jaarrekening 2013. Wij stellen het op prijs bijgevoegd verslag nader aan u toe te lichten of eventuele vragen hierover van u te beantwoorden. Wij danken u voor de samenwerking in het afgelopen jaar. Hoogachtend, Ernst & Young Accountants LLP
B. Minks RA Ernst & Young Accountants LLP is een limited liability partnership opgericht naar het recht van Engeland en Wales en geregistreerd bij Companies House onder registratienummer OC335594. In relatie tot Ernst & Young Accountants LLP wordt de term partner gebruikt voor een (vertegenwoordiger van een) vennoot van Ernst & Young Accountants LLP. Ernst & Young Accountants LLP is statutair gevestigd te Lambeth Palace Road 1, London SE1 7EU, Verenigd Koninkrijk, heeft haar hoofdvestiging aan Boompjes 258, 3011 XZ Rotterdam, Nederland en is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Rotterdam onder nummer 24432944. Op onze werkzaamheden zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin een beperking van de aansprakelijkheid is opgenomen.
Ernst & Young Accountants LLP Arcadialaan 16C+D 1813 KN Alkmaar Postbus 344 1800 AH Alkmaar
Tel: +31 88 407 10 00 Fax: +31 88 407 92 05 ey.com
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3
Wat zijn de uitkomsten van onze controle? Onze verklaring is goedkeurend Geen fouten en onzekerheden Uitkomsten tussentijdse controle 2013
1 1 1 1
2 2.1 2.2
Onze analyse van het resultaat en het weerstandsvermogen Het resultaat over 2013 Het eigen vermogen
2 2 3
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10
Onze bevindingen naar aanleiding van de controle Totstandkoming jaarrekening en Sisa-bijlage Inrichting jaarstukken Afwijkingen tussen begroting en realisatie Materiële vaste activa Financiële vaste active Voorraden IEGG en NIEGG Reserves Overige opmerkingen Onze bevindingen in het kader van rechtmatigheid Bevindingen controle verantwoording in het kader van SiSa
Totaal aantal pagina’s in dit rapport: 19
Bijlagen 1 2 3
Hoe hebben wij de controle ingericht? Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant SiSa-bijlage
4 4 4 4 4 5 6 8 8 9 10
Pagina 1
1
Wat zijn de uitkomsten van onze controle?
1.1
Onze verklaring is goedkeurend
Wij hebben bij de jaarrekening van de gemeente Langedijk een goedkeurende controleverklaring afgegeven met betrekking tot de getrouwheid en rechtmatigheid. Dit betekent dat het jaarverslag en de jaarrekening 2013 zijn ingericht in overeenstemming met het BBV en de in de programmarekening Goedkeurende opgenomen balans en toelichting en rekening van baten en lasten een getrouwe controleverklaring weergave zijn van de financiële positie en baten en lasten van de gemeente voor getrouwheid en Langedijk. Verder houdt dit in dat de baten en lasten en balansmutaties in de rechtmatigheid jaarrekening 2013 in overeenstemming zijn met de door de raad vastgestelde wet- en regelgeving. Wij zijn er bij ons oordeel van uitgegaan dat de raad de nu overlegde jaarrekening ongewijzigd vaststelt. Indien er nog wijzigingen worden aangebracht in de definitieve vorm van de jaarrekening dienen wij deze te beoordelen alvorens onze controleverklaring hierbij mag worden opgenomen.
1.2
Geen fouten en onzekerheden
De goedkeurende strekking van de controleverklaring voor zowel het getrouwheids- als het rechtmatigheidsoordeel betekent dat de jaarrekening met een redelijke mate van zekerheid geen fouten of onzekerheden bevat die in totaliteit de voor de jaarrekeningcontrole gehanteerde goedkeuringstolerantie overschrijden. De goedkeuringstolerantie voor de controle van de jaarrekening bedraagt voor fouten € 343.000 en voor onzekerheden circa € 1,0 miljoen.
1.3
Uitkomsten tussentijdse controle 2013
In onze management letter, uitgebracht op 21 februari 2014, hebben wij onze bevindingen en aanbevelingen uiteengezet welke voortvloeien uit de door ons uitgevoerde tussentijdse controle 2013. De gemeente onderkent samen met ons het belang van een goede beheersorganisatie. Onze algemene indruk is dat de interne beheersing van de processen toereikend is. Wel hebben wij diverse aanbevelingen gedaan om de interne beheersing verder te verbeteren. Volledigheidshalve verwijzen wij naar onze management letter van 21 februari 2014. De opvolging van onze aanbevelingen zullen wij beoordelen bij de interimcontrole in het najaar van 2014.
Pagina 2
Voordelig resultaat na bestemming van € 0,4 miljoen
2
Onze analyse van het resultaat en het weerstandsvermogen
2.1
Het resultaat over 2013
Het saldo van baten en lasten, inclusief de mutaties in reserves over het jaar 2013 bedraagt € 0,4 miljoen voordelig (geraamd saldo volgens de herziene begroting € 0,5 miljoen negatief). Dit is het saldo na verwerking van de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Het resultaat over 2013 ten opzichte van de gewijzigde begroting kan als volgt worden weergegeven: Bedragen x € 1.000
Totale lasten Totale baten Resultaat vóór bestemming Saldo toevoegingen en onttrekkingen aan reserves Resultaat na bestemming
Gewijzigde begroting
Rekening 2013
Afwijking
59.376 62.146 2.770 3.221
55.329 58.012 2.683 2.287
-/- 4.050 -/- 4.134 -/- 87 934
-/- 451
396
847
De lagere lasten houden voornamelijk verband met lagere kapitaallasten als gevolg van het uitstellen van investeringen en kosten naar 2014. Te noemen zijn reconstructie van de Voorburggracht en de Bovenweg, doorvaarbaarheidsvoorzieningen Mayersloot, herinrichting bomenbuurt, reconstructie kruispunt Nauertogt-N245 en diverse complexen binnen het grondbedrijf. De lagere baten zijn voornamelijk veroorzaakt door lagere opbrengsten vanuit de Grondexploitatie, met name ten aanzien van de complexen Westerdel, Sint Maarten, Oxhoofdpad en Breekland. De per saldo lagere toevoegingen aan reserves ad € 0,9 miljoen bestaat voor € 0,5 miljoen uit lagere toevoegingen aan reserves en € 0,4 miljoen aan hogere onttrekkingen aan reserves. De lagere toevoegingen houden voornamelijk verband met de lagere opbrengst van het Grondbedrijf en dientengevolge een lagere toevoeging aan de reserve bovenwijkse investeringen ad € 0,8 miljoen. De hogere onttrekkingen aan reserves worden enerzijds veroorzaakt door de onttrekking aan de reserve grondbedrijf in verband met de getroffen voorziening ad € 3,4 miljoen bij het opstellen van de jaarrekening en anderzijds door de lagere onttrekkingen aan de reserve activa met maatschappelijk nut als gevolg van uitgestelde investeringen. In de jaarstukken wordt op diverse plaatsen een nadere toelichting gegeven op de totstandkoming van het resultaat en de verschillen tussen de begroting (na wijziging) en de gerealiseerde baten en lasten. Voor deze verschillenanalyse verwijzen wij u naar de toelichting op het overzicht van baten en lasten.
Pagina 3
2.2
Het eigen vermogen
Het eigen vermogen inclusief het resultaat over 2013 bedraagt per jaareinde € 31,8 miljoen ten opzichte van € 29,1 miljoen ultimo 2012. Per saldo is het eigen vermogen toegenomen met € 2,7 miljoen. Het eigen vermogen heeft zich gedurende 2013 als volgt ontwikkeld:
Bedragen x € 1.000
Het eigen vermogen per eind 2013 bedraagt € 31,8 miljoen.
Saldo 1 januari 2013 Totale stortingen 2013 ten laste van resultaat Totale onttrekkingen 2013 ten gunste van resultaat Resultaat 2013 Saldo per 31 december 2013
Eigen vermogen 29.111 13.272 -/- 10.987 396 31.792
Uit vorenstaand overzicht blijkt onder ander dat per saldo € 2,2 miljoen gedurende 2013 is toegevoegd aan de reserves. De gemeente Langedijk berekent de weerstandscapaciteit op basis van 5% van de som van het balanstotaal en de baten, beide exclusief het grondbedrijf. Voor 2013 is een benodigde weerstandscapaciteit berekend van € 5,9 miljoen. Dit is een afname van € 0,7 miljoen ten opzichte van voorgaand jaar. De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt ultimo 2013 € 7,9 miljoen, inclusief stille reserves ad € 0,6 miljoen en onbenutte belastingcapaciteit ad € 1,6 miljoen. De ratio weerstandsvermogen bedraagt (beschikbare weerstands-capaciteit € 7,9 miljoen/benodigde weerstandscapaciteit € 5,9 miljoen): 1,34 ten opzichte van 0,64 ultimo 2012 (inclusief het rekeningresultaat).
Methodiek bepaling weerstandscapaciteit meer risico georiënteerd maken.
Op basis van het weerstandsvermogen van de gemeente, rekening houdend met de totale reservepositie, het huidige financiële beleid, de uitkomsten van de risico inventarisatie en de ons beschikbare informatie achten wij de financiële positie van de gemeente toereikend. Wij merken wel op dat de gehanteerde systematiek een theoretische benadering is voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit. De methodiek houdt echter geen rekening met de werkelijke risico’s van de gemeente. Wij adviseren u de gehanteerde systematiek van bepaling van de weerstandscapaciteit autonoom vast te stellen voor de balans en exploitatie, door de risico’s in kaart te brengen en hiervoor een impactanalyse te maken op basis van potentiële omvang en kans op materialiseren.
Pagina 4
Proces van totstandkoming jaarrekening en jaarwerk goed.
3
Onze bevindingen naar aanleiding van de controle
3.1
Totstandkoming jaarrekening en Sisa-bijlage
Voorafgaand aan onze controle hebben wij wederzijdse verwachtingen gedeeld omtrent de concept jaarrekening en het daaraan ten grondslag liggende jaarwerk. Dit heeft geresulteerd in een deugdelijke dossiervorming, waarbij de documentatie zeer uitgebreid is opgesteld. Wij spreken graag onze waardering uit voor de inspanningen die geleverd zijn door de medewerkers en hebben de samenwerking als prettig en constructief ervaren. Voor volgend jaar willen wij u vragen, ter verbetering van de oplevering en voor de efficiënte uitvoering van de controle, de aansluitingen tussen de verschillende opgeleverde documenten alsmede de aansluitingen binnen de documenten inzichtelijk te maken door het opnemen van verwijzingen en/of het arceren van de bedragen.
3.2
Inrichting jaarstukken
De jaarstukken 2013 van de gemeente Langedijk hebben eenzelfde opzet als de begroting 2013, waarmee wordt voldaan aan het vereiste: “de rekening volgt de begroting”. Daarnaast is vastgesteld dat wordt voldaan aan de inrichtingsvereisten van het BBV.
3.3
Afwijkingen tussen begroting en realisatie
De afwijkingen tussen de begroting en realisatie zijn adequaat en overzichtelijk toegelicht in de jaarrekening (hoofdstuk “toelichting overzicht van baten en lasten 2013”). Voorts wordt per programma een nauwkeurige uiteenzetting gegeven van de bruto afwijkingen.
3.4
Materiële vaste activa
3.4.1 Extra afschrijvingen Extra afschrijvingen op activa economisch nut ad € 0,1 miljoen.
In 2013 heeft de raad ingestemd met extra afschrijvingen op investeringen in openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut van € 0,6 miljoen. Daarnaast heeft de raad ingestemd met een extra afschrijving op investeringen met economisch nut van € 0,1 miljoen. Dit heeft met name betrekking op de inrichting van het wijkcentrum in een schoollocatie. De dekking van deze extra afschrijvingen heeft plaatsgevonden via de reserve investeringen met economisch nut.
3.4.2 Toegerekende rente Eind 2010 heeft de raad de Nota Activabeleid 2011 vastgesteld. Naast de kaders voor activeren en afschrijven worden in deze nota de spelregels rondom de toerekening van rente bepaald. Tot en met 2010 werd de rente berekend als percentage van de boekwaarde van de activa per begin van het boekjaar.
Pagina 5
Toegerekende rente niet in overeenstemming met de Nota Activabeleid 2011.
Vanaf 2011 wordt weloverwogen gebroken met deze lijn en dient de rente die wordt toegerekend aan de verschillende producten te worden berekend op basis van de gemiddelde boekwaarde (begin en einde van het boekjaar). Wij hebben vastgesteld dat bij de berekening van de toegerekende rente over 2013 is afgeweken van de Nota Activabeleid 2011. De rente is berekend op basis van de boekwaarde per begin van het boekjaar vermeerderd met de investeringen. Dit leidt tot een hoger bedrag aan toegerekende rente van in totaal € 127.000. Ongeveer de helft hiervan (€ 62.000) drukt op het programma Openbare ruimten. Voor de begroting 2013 is de rente op gelijke wijze berekend, waarmee aldus de realisatie de begrotingssystematiek volgt. Wij adviseren u de berekening van de toegerekende rente in lijn te brengen met de Nota Activeringsbeleid 2011, dan wel de Nota op dit punt aan te passen.
3.4.3 Aanvangsmoment van afschrijven Overeenkomstig de Nota Activeringsbeleid 2011 wordt over investeringen gedaan in het boekjaar niet afgeschreven. Afschrijving vangt aan met ingang van het boekjaar volgend op het investeringsjaar. Zoals in de vorige paragraaf beschreven, Geen afschrijving wordt bij de berekening van de rente juist wél rekening gehouden met de over investeringen in investeringen gedaan in het boekjaar. Dit komt ons inconsistent over. Uit boekjaar. bedrijfseconomisch oogpunt verdient het de voorkeur om af te schrijven op activa vanaf het moment van ingebruikname. Wij adviseren u de methodiek van aanvang van afschrijvingen te herbezien en consistentie te creëren in de uitgangspunten tussen rentetoerekening en afschrijvingen.
3.5
De waardering van verstrekte leningen en garantstellingen verdient uw aandacht in de huidige economische omstandigheden.
Financiële vaste activa
De gemeente Langedijk heeft leningen verstrekt aan woningbouwcorporaties. Daarnaast zijn diverse waarborgen en garantstellingen afgegeven. Gezien de ontwikkelingen in het huidige financiële klimaat is het van belang periodiek (en continu) de risico’s rondom de waardering van verstrekte leningen en garantstellingen stringent te monitoren. Per 31 december 2013 heeft de gemeente € 5,9 miljoen aan leningen uitstaan aan woningbouwcorporaties (2012: € 6,1 miljoen). Op dit moment zijn bij u geen aanwijzingen bekend dat een deel van de leningen afgewaardeerd zou moeten worden. Tevens zijn bij u geen aanwijzingen bekend inzake garantstellingen waar u als gemeente op zou kunnen worden aangesproken, behoudens de garantstellingen waar de gemeente in 2013 op is aangesproken. Het totaal aan afgegeven garantstellingen ultimo 2013 bedraagt € 52,1 miljoen waarvan € 35,6 miljoen geldt dat de gemeente een achtervang functie heeft. Wij adviseren u – gezien het huidige financiële klimaat – de waardering van de verstrekte leningen alsmede de risico’s van afgegeven garantstellingen periodiek te toetsen en indien noodzakelijk tijdig voorzieningen te treffen.
Pagina 6
3.6
Voorraden IEGG en NIEGG
Ultimo 2013 bestaan de voorraden van de gemeente Langedijk met name uit in exploitatie genomen bouwgronden (€ 41,0 miljoen) en niet in exploitatie genomen bouwgronden (€ 15,0 miljoen). Op de in exploitatie genomen bouwgronden is een voorziening in mindering gebracht voor verwachte tekorten van € 5,2 miljoen. De grootste complexen betreffen Westerdel, Breekland en Broekerplein. Onderstaand gaan wij nader in op deze complexen.
Westerdel Westerdel betreft een woningbouwlocatie gelegen aan de westkant van Langedijk. Het betreft een plangebied van in totaal circa 41,3 hectare. In totaal worden 692 woningen ontwikkeld, waarvan circa 50% in het sociale segment. In totaal is in 2013 de grond voor in totaal 184 woningen verkocht. Dit betreft vooral grond voor woningen in het sociale segment, 173 woningen. Ook zijn 11 kavels voor marktwoningen verkocht. Westerdel: voorziening € 1,9 miljoen.
Per 1 januari 2014 is het resultaat (contante waarde) van de grondexploitatie € 1,9 miljoen negatief ten opzichte van een resultaat van € 2,2 miljoen negatief vorig jaar. De belangrijkste wijzigingen in de grondexploitatie ten opzichte van vorig jaar zijn een toename van de plankosten (€ 0,8 miljoen), een afname van de HAL-afdrachten (€ 2,5 miljoen) omdat besloten is de HAL-afdrachten van € 3.200 per woning te laten vervallen. In het verleden overeengekomen afdrachten in het kader van de HAL-afspraken zijn inmiddels door de gemeente Langedijk betaald uit de reserve bouwgrond. De voorgenomen HAL-afdrachten vanuit Westerdel zouden weer ten gunste komen aan de reserve bouwgrond. Daarnaast zijn de rentekosten toegenomen door de verlenging van de looptijd met 3 jaar (2,0 miljoen).
Breekland Breekland betreft de ontwikkeling van het bedrijventerrein gelegen ten westen van Oudkarspel en ten noorden van de N504. Tussen de bestaande bebouwing van Oudkarspel en het nieuwe bedrijventerrein is deels een bufferzone aangelegd, het Diepsmeerpark. Tot en met de tussentijdse actualisatie in 2013 waren alle 3 de fasen opgenomen in de grondexploitatie. Bij deze herziening per 1 januari 2014 is alleen fase 1 opgenomen in de grondexploitatie.
Pagina 7
Fase 2 overgeheveld naar de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG). De reden hiervoor is dat er nog geen planologische goedkeuring is voor fase 2 en dat op zeer korte termijn nog geen ontwikkeling wordt verwacht voor deze fase. Voor de langere termijn blijft het voornemen deze gronden te ontwikkelen als bedrijventerrein. Dit betreft een bedrag van circa € 6,5 miljoen tegen een gemiddelde boekaarde van circa € 22 per m 2. Daarnaast is ook de boekwaarde van fase 3, de bufferzone ad € 8,5 miljoen overgeheveld naar de niet in exploitatie genomen gronden. In 2014 zal de raad worden voorgesteld om het ingerichte deel hiervan over te classificeren als materiële vaste activa met maatschappelijk nut (circa € 5,1 miljoen). Voor het niet ingerichte deel zal worden voorgesteld de gronden als niet in exploitatie genomen gronden te handhaven met het doel deze op termijn in exploitatie te nemen. De herziene grondexploitatie per 1 januari 2014 bevat derhalve alleen fase 1 en heeft een positieve verwachte contante waarde van € 3,4 miljoen.
Broekerplein Broekerplein: voorziening € 2,4 miljoen.
Het project Broekerplein betreft de revitalisering van het winkelcentrum Broekerveiling evenals de ontwikkeling van het aangrenzende Broekrijk. Het betreft een plangebied van in totaal circa 10,1 hectare. In totaal worden maximaal 170 woningen ontwikkeld, waarvan circa 7 door de gemeente te ontwikkelen vrije kavels. De resterende 163 woningen betreft 77 appartementen (62 sociale segment en 15 koop) en maximaal 86 grondgebonden koopwoningen. Daarnaast wordt 5.136 m² voor winkels en bedrijfsruimte gerealiseerd. Ten behoeve van de planontwikkeling zijn met drie partijen overeenkomsten gesloten. Per 1 januari 2014 is het resultaat (contante waarde) van de grondexploitatie € 2,4 miljoen negatief ten opzichte van een resultaat van € 1,7 miljoen negatief vorig jaar. Het lagere resultaat houdt voornamelijk verband met een hogere plankosten.
Voorziening Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG) Voorziening MPG: € 0,8 miljoen.
Naast de gevormde voorzieningen voor heeft de gemeente een voorziening bepaald op basis van de Meerjarenprognose Grondexploitaties (MPG). In deze analyse is rekening gehouden met het uitgifte tempo van woningen voor alle projecten in verhouding met de opnamecapaciteit van de markt. Op basis van de vertraging van de realisatie is een extra voorziening opgenomen van € 0,8 miljoen.
Conclusie Het is aan het college om in de jaarrekening tot de best mogelijke waardering van de in exploitatie genomen complexen te komen. Wij constateren dat het college de waardering op deskundige en zorgvuldige wijze tot stand heeft gebracht. Hierbij wordt een gezonde mate van voorzichtigheid betracht. In dit kader hebben wij de geactualiseerde grondexploitaties en gehanteerde parameters beoordeeld. Wij achten de inschattingen en aannames acceptabel en de waardering zoals opgenomen in de jaarrekening dan ook adequaat.
Pagina 8
Een en ander laat niet onverlet dat de waardering grotendeels afhankelijk is van de economische omstandigheden. De waardering van de in exploitatie genomen gronden kan in de toekomst, mede vanwege veranderingen in marktomstandigheden zowel positief als negatief afwijken.
3.6.1 Reserve Grondexploitatie De Raad heeft gesteld dat de reserve grondexploitatie tenminste 15% moet bedragen van de boekwaarde van de complexen. Per 31 december 2013 bedraagt de minimale omvang van de reserve derhalve € 41,1 miljoen x 15% = € 6,2 miljoen ten opzichte van de werkelijke stand van € 1,2 miljoen (exclusief de reserve voor bovenwijkse voorzieningen ad € 0,3 miljoen). Het tekort ad € 5,0 miljoen dient volgens de Nota grondbeleid ten laste van de algemene reserve worden “aangezuiverd”. Hiervoor is de algemene reserve echter ontoereikend.
3.7
Reserves
3.7.1 Reserve investeringen met economisch nut Reserve voor investeringen met economisch nut ad € 14,9 miljoen.
De bestemmingsreserve investeringen met economisch nut bedraagt op 31 december 2013 € 14,9 miljoen. Op basis van de Programma-begroting 2014 worden onttrekkingen begroot ter dekking van kapitaallasten variërend tussen de € 582.000 en € 660.000 per jaar. Het kenmerk van activa met economisch nut is dat deze in beginsel moeten kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. Mogelijk kan de dekking van de kapitaallasten derhalve op andere wijze gerealiseerd worden. De reserve of een deel hiervan zou dan misschien kunnen worden aangewend voor het opvangen van risico’s binnen het grondbedrijf dan wel ten behoeve van de weerstandscapaciteit. Wij adviseren u te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om de kapitaallasten die nu uit deze reserve worden gedekt op andere wijze in meerjarenperspectief te dekken.
3.8
Overige opmerkingen
3.8.1 Kasgeldlimiet De gemeente Langedijk heeft ervoor gekozen haar financieringsbehoefte in te vullen door middel van kortlopend krediet in de vorm van kasgeldleningen. Aanleiding hiervoor is de lage rentestand voor korte termijn financiering vergeleken met het aantrekken van langlopende geldleningen. Deze wijze is vooraf afgestemd met de Provincie Noord-Holland.
Kasgeldlimiet overschreden, beleidsaanpassing in 2014.
Als gevolg van de beleidskeuze van de gemeente, is de kasgeldlimiet norm – zoals vastgelegd in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido) – in alle vier de kwartalen van 2013 overschreden. De Provincie Noord-Holland is hiervan op de hoogte en met haar is overeengekomen dat de gemeente begin 2014 haar financieringsbeleid terugbuigt naar langlopend krediet zodat gedurende het eerste kwartaal van 2014 wordt voldaan aan de kasgeldlimiet normering. Dit heeft inmiddels plaatsgevonden.
Pagina 9
3.8.2 Wet Normering Topinkomens (WNT) De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is de vervanger van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) en is door de Tweede Kamer op 6 december WNT juist en volledig 2011 aangenomen. De Eerste Kamer heeft op 13 november unaniem ingestemd toegelicht in met de WNT. De ingangsdatum is 1 januari 2013. De WNT stelt, naast een jaarrekening. verplichting tot openbaarmaking, een maximum aan de bezoldiging en de contractuele ontslagvergoeding van bestuurders, toezichthouders (Raad van Commissarissen, Raad van Toezicht) en van de hoogste leidinggevenden (managementteam). Het beloningsmaximum geldt ook voor bepaalde ingehuurde derden. In dit kader is een toelichting in de programma-rekening opgenomen inzake de beloning van de gemeentesecretaris en de griffier. Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen heeft de gemeente gebruik gemaakt van de mogelijkheid die paragraaf 6 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze functionarissen. Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT (inclusief de wijziging van paragraaf 6 volgens besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2014, nr. 2014-0000142706 kán en hoeft de gemeente niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim-functionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2c van de WNT (inclusief verwerking Aanpassingswet WNT).
3.9
Onze bevindingen in het kader van rechtmatigheid
Wij hebben bij de controle over 2013 de rechtmatigheid getoetst conform de bepalingen van het BADO en het controleprotocol van de gemeente Langedijk. Bij onze controle hebben wij aandacht gegeven aan de volgende onderwerpen: • het rechtmatigheidsbeheer; • de naleving van het voorwaardencriterium; • de begrotingsrechtmatigheid; • het misbruik-en-oneigenlijk-gebruikcriterium; • de niet-financiële beheershandelingen. Onderstaand wordt nader ingegaan op deze onderwerpen, voor zover wij daar iets over te melden hebben.
De gemeente heeft een deugdelijk rechtmatigheidsonderzoek uitgevoerd.
Voorwaardencriterium Bij de interimcontrole hebben wij ons met name gericht op de naleving van het voorwaardencriterium. Wij concluderen dat de gemeente Langedijk ter zake voor het boekjaar 2013 een deugdelijk rechtmatigheidsonderzoek heeft uitgevoerd. In dit kader zijn verder geen bijzonderheden geconstateerd die van invloed zijn op ons oordeel omtrent de rechtmatigheid van de jaarrekening.
Pagina 10
Begrotingsrechtmatigheid Begrotingsrechtmatigheid
De raad autoriseert de begroting (en begrotingswijzigingen/kredieten) en geeft daarmee toestemming voor de uitvoering van het beleid en de daarvoor benodigde middelen. Door een goede inrichting van de (administratieve) organisatie en planning & controlcyclus zorgt het college er voor dat de begroting en budgetten worden bewaakt en tijdig over afwijkingen wordt gerapporteerd. Indien desondanks budgetten worden overschreden en niet meer gedurende het jaar kunnen worden voorgelegd aan de raad, is strikt genomen sprake van een onrechtmatigheid. Voor een juiste oordeelsvorming is van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de gemeenteraad geformuleerde beleid en/of wordt gecompenseerd door hogere opbrengsten. Deze overschrijdingen dienen te worden weergegeven in de jaarrekening en kunnen door het vaststellen van de jaarrekening alsnog door de raad worden geautoriseerd. De begrotingsoverschrijdingen zijn adequaat toegelicht in de jaarrekening. Ter zake verwijzen wij naar de toelichting op de programmarekening.
Misbruik en oneigenlijk gebruik
Misbruik en oneigenlijk gebruik In de externe en interne regelgeving zijn diverse bepalingen opgenomen die er op zijn gericht om misbruik en oneigenlijk gebruik te voorkomen. Uw gemeente heeft de toets op het misbruik en oneigenlijk gebruik neergelegd in interne controleplannen. De uitkomst van deze toets heeft niet geleid tot bevindingen die invloed hebben op de rechtmatigheid van baten en lasten en balansmutaties
3.10 Bevindingen controle verantwoording in het kader van SiSa Wij hebben de in de SiSa-bijlage van de jaarrekening genoemde specifieke uitkeringen gecontroleerd met inachtneming van de Nota verwachtingen accountantscontrole 2013. Op grond van ons onderzoek hebben wij geen fouten en/of onzekerheden geconstateerd die de voor SiSa geldende rapporteringstolerantie overschrijden. De voorgeschreven tabel is opgenomen in de bijlagen. Op grond van de nota verwachtingen accountantscontrole kan de controle voor de in de bijlage bij de jaarrekening opgenomen indicatoren “zonder financiële vaststelling” beperkt blijven tot het beoordelen van de deugdelijke totstandkoming ervan. Dit onderzoek heeft niet geleid tot bevindingen waarvan vermelding in dit verslag noodzakelijk wordt geacht. Het is overigens verplicht de in de bijlage 3 opgenomen tabel op te nemen, ook als er geen bevindingen zijn geconstateerd. De SiSa-bijlage dient door uw gemeente samen met een aantal andere verplicht voorgeschreven verantwoordingsstukken voor 15 juli a.s. elektronisch bij het CBS te worden aangeleverd. In de bijlage bij dit rapport zijn de bevindingen nogmaals opgenomen ten behoeve van verzending naar het CBS.
Pagina 11
Bijlagen
Pagina 12 Bijlage 1
Hoe hebben wij de controle ingericht? Wat is de reikwijdte van onze opdracht Reikwijdte van de opdracht
Conform de aan ons verleende opdracht hebben wij de jaarrekening 2013 van de gemeente Langedijk gecontroleerd. Deze jaarrekening is onder verantwoordelijkheid van het college van Burgemeester en Wethouders opgesteld. Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel te geven over de jaarrekening, als bedoeld in artikel 213, tweede lid, van de Gemeentewet. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (BADO) en het door de raad vastgestelde controleprotocol. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Onze controleaanpak in het kort Onze controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van zowel de baten en lasten als de activa en passiva, alsmede het voor de naleving van de wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet ten doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de gemeente. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving, van de redelijkheid van schattingen die het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente heeft gemaakt en een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Pagina 13 Bijlage 1
De met u afgesproken goedkeurings- en rapporteringstoleranties Goedkeuringstoleranties
Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden stelt de raad de goedkeuringstolerantie vast die de accountant bij zijn jaarrekeningcontrole dient te hanteren. Het normenkader en de goedkeuringstolerantie zijn op 18 februari 2014 vastgesteld door de raad voor boekjaar 2013. U heeft ons voor het boekjaar 2013 opgedragen om bij onze oordeelsvorming uit te gaan van de hierna vermelde goedkeuringstolerantie:
Goedkeuringstolerantie
Goedkeurend
Beperking
Oordeelonthouding
Afkeurend
Fouten in de jaarrekening (% lasten)
≤ 1%
› 1% ‹ 3%
—
≥ 3%
Onekerheden in de controle (% lasten)
≤ 3%
› 3% ‹ 10%
≥ 10%
—
Deze goedkeuringstolerantie is een kwantitatief criterium, de uiteindelijke oordeelsvorming is echter altijd een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve afwegingen.
Verplichtingen inzake Single Information en Single Audit (SiSa) Uw gemeente is op grond van wettelijk voorschrift verplicht de verantwoordingsinformatie voor de met name benoemde specifieke uitkeringen hieromtrent op te nemen in een bijlage bij de jaarrekening op basis van een door het ministerie van BZK voorgeschreven model. Bij de controle van deze bijlage betrekken wij de door het ministerie van BZK hiervoor gegeven aanwijzingen (Circulaire Single Information Single Audit 2013, waarin onder andere opgenomen de Nota verwachtingen accountantscontrole 2013). In paragraaf 3.10 van dit verslag rapporteren wij hierover.
Pagina 14 Bijlage 2
Informatie uit hoofde van onze functie als controlerend accountant In onderstaand schema hebben wij een aantal onderwerpen opgenomen die u als raad behulpzaam kunnen zijn bij het invullen van uw controlerende rol. Aandachtgebied
Mededeling
Algemeen aanvaarde controlestandaarden Onze controle is verricht in overeenstemming met Nederlands recht waaronder het Besluit accountantscontrole decentrale overheden. Dit betekent dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Onderdeel van onze controle is het uitvoeren van een evaluatie van de interne beheersingsmaatregelen teneinde de mate en diepgang van onze testwerkzaamheden te plannen.
Bij de jaarrekening 2013 hebben wij een goedkeurende controleverklaring afgegeven op het gebied van de getrouwheid en een goedkeurend oordeel voor wat betreft de rechtmatigheid.
Belangrijke verslaggevingsgrondslagen Wij beoordelen de keuze van en de wijzigingen in belangrijke verslaggevingsgrondslagen en controleren de toepassing van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV).
Er hebben zich in 2013 geen belangrijke wijzigingen voorgedaan in de gehanteerde verslaggevingsgrondslagen. De in 2013 doorgevoerde wijzigingen in het BBV zijn, voor zover van toepassing, op toereikende wijze geïmplementeerd.
Pagina 15 Bijlage 2
Aandachtgebied
Mededeling
Onze mening over de gehanteerde waarderingsgrondslagen en naleving van wettelijke bepalingen en richtlijnen voor de financiële verslaggeving Wij bespreken met het college en het management de kwaliteit en niet alleen de aanvaardbaarheid van de gehanteerde waarderingsgrondslagen, de consistente toepassing daarvan, alsmede de duidelijkheid en volledigheid van de jaarverslaggeving. In deze bespreking komen tevens zaken aan de orde die een significante invloed hebben op de kwaliteit van de jaarverslaggeving, zoals: • nieuwe of gewijzigde waarderingsgrondslagen; • schattingen, beoordelingen en onzekerheden; • bijzondere transacties; • waarderingsgrondslagen met betrekking tot significante jaarrekeningposten, inclusief het tijdstip waarop transacties plaatsvinden en de periode waarin die worden verantwoord.
De gekozen waarderingsgrondslagen zijn aanvaardbaar en consistent toegepast met betrekking tot de significante jaarrekeningposten en bijzondere transacties. Dit geldt tevens voor het tijdstip waarop die transacties hebben plaatsgevonden, de periode waarin zij zijn verantwoord en de desbetreffende toelichtingen in de jaarrekening.
Verschillen van inzicht met het management over administratieve en verslaggevingkwesties
Er waren geen verschillen van inzicht met het college en het management over de waarderingsgrondslagen, de financiële administratie, de verslaggeving of onze controlewerkzaamheden.
Beoordelingen en schattingen van het management Voor het opstellen van de jaarrekening moeten vaak schattingen worden gemaakt. Bepaalde schattingen zijn van bijzonder belang door hun invloed op de jaarrekening en de waarschijnlijkheid dat toekomstige gebeurtenissen significant afwijken van de verwachtingen van het college en het management.
Wij onderschrijven de schattingen en de wijze waarop deze worden gemaakt door het management en het college.
Pagina 16 Bijlage 2
Aandachtgebied
Mededeling
Volledigheid verplichtingen, claims, risico’s en garanties De gemeente Langedijk gaat gedurende een boekjaar tal van transacties aan. Het overgrote deel van deze transacties heeft zijn weerslag in de financiële administratie. Een deel van de door uw gemeente in 2013 aangegane transacties heeft geen weerslag in de financiële administratie over 2013, terwijl hieruit wel financiële consequenties kunnen volgen. Als voorbeeld in dit kader noemen wij afgesloten contracten en aansprakelijkheidstellingen.
Aangezien wij als accountant niet in staat zijn vast te stellen dat alle niet uit de administratie blijkende relevante verplichtingen, risico’s en garanties volledig en juist in de jaarrekening zijn verwerkt, hebben wij het college gevraagd schriftelijk te bevestigen dat bij het opmaken van de jaarrekening alle relevante (en bekende) feiten en omstandigheden zijn betrokken. Wij hebben deze bevestiging ontvangen.
Werking van de internebeheersingsmaatregelen (waaronder de continuïteit en betrouwbaarheid) van de geautomatiseerde gegevensverwerking In het kader van de controle van de jaarrekening brengt de accountant verslag uit omtrent zijn bevindingen met betrekking tot de continuïteit en betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking. Onze controle was niet primair gericht op het doen van een uitspraak omtrent de continuïteit en betrouwbaarheid van (delen van) de geautomatiseerde gegevensverwerking en wij hebben daartoe ook geen opdracht van het management ontvangen.
De jaarrekeningcontrole heeft geen tekortkomingen in de continuïteit en betrouwbaarheid van de geautomatiseerde gegevensverwerking aan het licht gebracht.
Overige informatie in documenten die de gecontroleerde jaarrekening bevatten
Uit hoofde van onze wettelijke controletaak hebben wij alleen de jaarrekening gecontroleerd. Het jaarverslag is door ons beoordeeld op mogelijke tegenstrijdigheden met de jaarrekening.
Pagina 17 Bijlage 2
Aandachtgebied
Mededeling
Materiële fouten, fraudes en illegale handelingen
Hoewel hierop niet specifiek gericht, hebben onze controlewerkzaamheden het afgelopen jaar geen materiële fouten, fraudes of andere illegale handelingen, uitgevoerd door het college, het management of andere werknemers, aan het licht gebracht.
Onze onafhankelijkheid Onafhankelijkheid is naast deskundigheid een van de pijlers van onze beroepsuitoefening. Wij hechten aan onze reputatie op het gebied van deskundigheid en onafhankelijkheid.
Wij voldoen op alle punten aan de onafhankelijkheidsregelgeving die op ons van toepassing is.
Wij kennen een groot aantal maatregelen, vastgelegd in een continu geactualiseerde database, die de onafhankelijkheid dienen te waarborgen. Periodiek wordt de naleving van interne en externe onafhankelijkheidsvoorschriften beoordeeld, bijvoorbeeld ten aanzien van potentieel conflicterende diensten en de financiële onafhankelijkheid. Onze professionals moeten jaarlijks hun onafhankelijkheid bevestigen.
WNT De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) is de vervanger van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) en is door de Tweede Kamer op 6 december 2011 aangenomen. De ingangsdatum is 1 januari 2013. De WNT stelt, naast een verplichting tot openbaarmaking, een maximum aan de bezoldiging en de contractuele ontslagvergoeding van bestuurders, toezichthouders en van de hoogste leidinggevenden. Het beloningsmaximum bedraagt voor 2013 € 228.599. In dit kader is een toelichting in de programmarekening opgenomen inzake de beloning van de gemeentesecretaris en de griffier.
In onze controle is geen overschrijding van deze norm geconstateerd, derhalve heeft de gemeente Langedijk voldaan aan de WNT. Bovendien voldoet de toelichting inzake de WNT zoals opgenomen in de jaarrekening aan de wettelijke eisen daaromtrent.
Pagina 18 Bijlage 3
SiSa-bijlage Nummer specifieke uitkering conform SiSabijlage 2013
Specifieke uitkering
Fout of onzekerheid
Financiële omvang in euro’s
Toelichting fout/onzekerheid
C7C
Investering stedelijke vernieuwing (ISV) II
Geen
—
Geen bevindingen
D9
Onderwijsachterstanden beleid (OAB) 2011-2014
Geen
—
Geen bevindingen
E27B
Brede Doeluitkering verkeer & vervoer
Geen
—
Geen bevindingen
G1
Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) gemeente 2013
Geen
—
Geen bevindingen
G1A
Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) totaal 2012
Geen
—
Geen bevindingen
G2
Gebundelde doeluitkering (WWB+WIJ+IOAW+IOAZ+ levensonderhoud beginnende zelfstandigen Bbz 2004+WWIK)
Geen
—
Geen bevindingen
G3
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen)
Geen
—
Geen bevindingen
G5
Wet Participatiebudget (WPB)
Geen
—
Geen bevindingen
