Gemeente Heerde Notulen van de openbare raadsvergadering van 4 november 2013 Aanvang Plaats Aanwezig
19.30 uur gemeentehuis te Heerde de voorzitter: W.RJ.M. Pijnenburg-Adriaenssen de leden: S.I. van Amerongen, J.H. den Boef-Roeke, S. Buist, I.T.M.S. Bunnik-van Loon, J. Bijsterbosch, GJ. van Dijk, H. Dijkslag, J. Grotenhuis-van der Horst, B. Horst, H.W. Hulsebos, J. Kampherbeek, B J . Van der Linde, J. Nitrauw, J. Pierik-van der Snel, J. Tuinman, H.R. Visser en W. de Weerdt het college: B. Van Zuthem en de wethouders H.A.M. Bögemann, H.G. Van der Stege en A. Westerkamp de griffie: B. Espeldoorn-Bloemendal, M. van der Veer
Afwezig met kennis geving 5 Algemeen
10
15
20
25
30
35
1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering met het ambtsgebed en heet alle aanwezigen hartelijk welkom, in het bijzonder de families Tuinman en Sellies. 2. Vaststelling agenda Voorzitter: Voor agendapunt 7 is een motie aangekondigd door D66 en GROENLINKS. Deze wordt bij dit agendapunt betrokken. Daarnaast zijn er op voorhand 2 amendementen aangekondigd bij de begroting die worden ingebracht bij de algemene beschouwingen en morgen behandeld zullen worden. De voorzitter vraagt of iedereen verder kan instemmen met de agenda en stelt deze ongewijzigd vast. 3. Installatie raadslid dhr. J . Tuinman en beëdiging dhr. H. Sellies Voorzitter: De installatie van een nieuw raadslid is een feestelijk moment in de raad. De heer Jan Tuinman was al commissielid en is dus geen onbekende. De heer Sellies zal als commissielid beëdigd worden. Voorafgaand aan de installatie van een raadslid en de beëdiging van een commissielid moet een onderzoek naar de geloofsbrieven plaatsvinden. De commissie is gelijk aan de commissie van 13 april 2010, bestaande uit dhr. Buist en dhr. Van Dijk. Zij hebben het onderzoek vooraf uitgevoerd. Kan de raad instemmen met de gevolgde procedure? Antwoord: Ja. De voorzitter geeft het woord aan de heer Van Dijk of de heer Buist namens deze commissie. Van Dijk: Het rapport van de raadscommissie Onderzoek Geloofsbrieven, gericht aan de raad van de gemeente Heerde luidt als volgt: "De commissie uit de raad van de gemeente Heerde in wier handen werden gesteld de geloofsbrief en verdere bij de kieswet gevorderde stukken, ingezonden door Tuinman J., zijnde Jan, op donderdag 10 oktober 2013, benoemt tot lid van de raad van de gemeente Heerde rapporteert de raad van de gemeente Heerde dat zij bovengenoemde bescheiden heeft onderzocht en in orde bevonden. Gebleken is dat de benoemde aan alle in de gemeentewet gestelde eisen voldoet. De commissie adviseert tot zijn toelating als lid van de raad van de gemeente Heerde. Getekend de heer S. Buist en de heer G.J. Van Dijk op 4 november 2013". Aanvullend zegt Van Dijk dat de commissie ook de geloofsbrieven van de heer Sellies heeft onderzocht en akkoord heeft bevonden. De voorzitter stelt voor op voordracht van de onderzoekscommissie de heer Tuinman toe te laten als raadslid en vraagt de raadsleden om hun instemming. Vervolgens nodigt de voorzitter de heer Tuinman uit naar voren te komen waarna hij beëdigd wordt als raadslid. De voorzitter heet de heer
Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastegsteld
pagina 1 van 12
5
10
15
Tuinman hartelijk welkom in de raad. Voorzitter: Op voordracht van het bestuur van de SGP en de fractie van ChristenUnie-SGP wordt de heer Sellies voorgedragen als commissielid voor de fractie ChristenUnie-SGP. De voorzitter nodigt de heer Sellies uit naar voren te komen waarna hij de eed aflegt. De voorzitter heet de heer Sellies hartelijk welkom in de commissie en spreekt de wens uit dat hij dit belangrijke werk met veel genoegen zal doen. De voorzitter feliciteert de overige raadsleden met het nieuwe raadslid en in het bijzonder de fractie van de ChristenUnie-SGP. 4. Ter kennisname verslag vergadering auditcommissie 7 oktober 2013 en beantwoording technische vragen Voorzitter: Het verslag is ter kennisname aangeboden, als achtergrondinformatie voor de raadsbehandeling. Het verslag wordt door de auditcommissie vastgesteld. Zijn er vragen of opmerkingen? Er zijn geen vragen of opmerkingen. 5. Spreekrecht publieke tribune over agendapunten Voorzitter: Er hebben zich geen insprekers gemeld. Ter besluitvorming met beraadslaging (B-onderwerpen)
20
25
30
35
40
45
50
6. Najaarsnota 2013 Voorzitter: Gevraagd wordt de najaarsnota 2013 en de hierin opgenomen begrotingswijzigingen vast te stellen. Zijn er overgebleven vragen die op voorhand beantwoord moeten worden? Er zijn geen vragen. De voorzitter vraagt wie zich het eerst wil melden voor de behandeling van de najaarsnota en nodigt Van Dijk van de VVD uit naar voren te komen. Van Dijk feliciteert de heren Tuinman en Sellies met hun benoeming namens de fractie van de VVD. De VVD kan instemmen met de najaarsnota, omdat het een terugblik is en er geen heikele punten in zitten voor de rest van het jaar. Wel wil Van Dijk een aantal kanttekeningen maken. Het is goed dat het college n.a.v. de voorjaarsnota een midsummer review uitgewerkt heeft. De raad heeft de nu gepresenteerde cijfers in hoofdlijnen al in september kunnen behandelen. Dit heeft geleid tot ingrijpen aan de uitgavenkant, zodat het tekort van € 389.000,= naar beneden gehaald kan worden. De VVD heeft hier hoge verwachtingen van en ziet dit het liefst teruglopen tot de nullijn. De VVD is het niet helemaal eens met de analyse, omdat men aangeeft dat een groot deel van het tekort wordt veroorzaakt door de lagere algemene uitkeringen en de WMO. Er zijn vele tonnen waar de gemeente geen invloed op heeft. Dat zijn de algemene uitkering, de minder uitgaven van de WMO en extra uitgaven van de bijstand. Het rentevoordeel is de gemeente in de schoot geworpen en heeft niets te maken met beleid. Als men deze cijfers tegen elkaar wegstreept, blijft er een tekort van €389.000,= over. Dit wordt veroorzaakt door het niet-halen van de noodzakelijke bezuinigingen van €197.000,= wat wel afgesproken was. Dit hebben het college en de raad zelf in de hand gehad. Zij hebben niet waargemaakt wat vorig jaar tijdens de begroting was afgesproken. Een tweede punt is het nietgedekte deel van de inhuur van mensen voor een bedrag van € 136.000,=. Bij elkaar opgeteld komt dit al op een bedrag van € 309.000,= wat voorkomen had kunnen worden. Dan hebben we het niet over die laatste € 80.000,=. Als men nadrukkelijk kijkt naar de niet-gedekte inhuur, dan valt het nog wel mee. Dit wordt veroorzaakt door 2 hoofdredenen. De eerste reden is het niet-gedekt hebben van de kosten van de trainees. Van Dijk neemt aan dat het college geleerd heeft niet meer de aanname te doen dat dergelijke kosten wel uit de lopende loonkosten betaald kunnen worden. Het college had er streng op moeten inzetten dat deze kosten wel binnen die loonsom gebleven waren. Dit is het college verwijtbaar. Het gaat om ca. €90.000,=. De tweede grote post bij de nietgedekte inhuur is de interim manager ICT voor €55.000,=. Hier is nooit met de raad over gesproken en de raad heeft daar nooit toestemming voor gegeven. Deze manager is aangesteld zonder dat daar dekking voor was. Ook dit is het college verwijtbaar. We praten nu al over €144.000,= i.p.v. de €136.000,= die men heeft meegenomen. Als men sec naar de cijfers kijkt, valt het wel mee. Van Dijk neemt aan dat dergelijke situaties nooit meer zullen voorkomen. De VVD betreurt dat er een tekort is, want dit gaat ten koste van de burgers en de reserves. In de najaarsnota wordt niet gesproken over de reserves. Deze lopen dit jaar met €765.000,= terug, maar dit staat nergens in de najaarsnota. Ook hier had het college meer inzicht in kunnen geven. Terugkijkend naar de reservepositie van de gemeente Heerde is vanaf 2009 tot nu €5.300.000,= ingeteerd op de Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 2 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
reserves. Hiervan was €1.000.000,= bestemmingsreserve, maar dan blijft er nog een teruggang in reserves van €4.200.000, = . over. De kas is leeg. Er moeten geen tegenvallers meer komen. De vrije reserve van €400.000,= zal op zijn als het geprognotiseerde tekort van €389.000,= niet naar beneden wordt gebracht. Voor huisvesting heeft de raad een budget beschikbaar gesteld met daarbij de opmerking dat het wel een graadje minder kan. Het college heeft deze uitdaging aangenomen. Er had in de najaarsnota wel iets gezegd kunnen worden of de gemeente daar iets aan over kan houden. Tijdens de auditvergadering is ook gevraagd naar de exploitatie van de Rhijnsberg. Hier wordt ook geen antwoord op gegeven. Het enige antwoord is dat het prima gaat, dat men iedere maand vergadert en dat alleen de schoonmaak beter moet. Blijft de exploitatie van de Rhijnsberg binnen het geprognotiseerde budget? Dit is belangrijk voor de begroting van 2014. Ook is er geen antwoord gegeven op de vragen over het Cultuurplein en de exploitatie van de Faberhal. Die wordt aan het eind van het jaar opgeleverd, maar hoe gaat het met de exploitatie? Er wordt alleen gezegd dat men nog in onderhandeling is. Waarschijnlijk wordt de bezuinging van €25.000,= op binnensport in 2014 niet gehaald. De VVD vindt dit een lakse houding. Van Dijk is bang dat zal blijken dat er voor 2014 een extra exploitatietekort van €50.000,= zal zijn voor de Faberhal. Misschien kan het college hier morgen bij de behandeling van de algemene beschouwingen nog iets over zeggen. Ook heeft de VVD zich verbaasd over de beantwoording van de vragen over het zwembad. De VVD is er van geschokken dat het college, zonder dat de raad daar een uitspraak over gedaan heeft, toch de druk bij de stichting neerlegt om de bedrijfsleider over te nemen. De VVD vindt dit ongepast en verwacht dat deze drang door het college teruggenomen wordt. Verder heeft de VVD zich verbaasd over de voortgang van het H20-bedrijventerrein. 2 jaar terug zou er al iets bekend gemaakt worden over de nieuwe bestuursvorm. Nu komt men hier na de jaarwisseling mee. In dit tempo zal dat wel de jaarwisseling van 2015-2016 zijn. Ook wordt er gesproken over het Veluwetransferium. Van Dijk wijst het college er nogmaals nadrukkelijk op dat zij de toezegging heeft gedaan dat de definitieve besluitvorming en de keuzes en uitgaven van gelden nogmaals in de raad komt. Dit is afgesproken, maar Van Dijk wil hier in deze vergadering nogmaals de nadruk op leggen. Van Dijk merkt tenslotte op dat zijn opmerkingen toekomstgericht bedoeld zijn. Van der Linde: ChristenUnie-SGP heeft het auditoverleg weer zeer informatief en positief bevonden en hoopt dat dit winst op zal leveren bij de behandeling van de betreffende stukken. De cijfers in de najaarsnota worden vooral beïnvloed door externe factoren. ChristenUnie-SGP kan zich vinden in de maatregelen t.a.v. de bevriezing van de budgetten. Van der Linde vraagt het college of zij de raad n.a.v. deze besluiten en gevolgen nog zaken te melden heeft die vtn-belang zijn. De raad heeft zich zorgen gemaakt over de stroperigheid van de verkoop van nieuwbouwwoningen. Met name in De Kolk zijn de twee-onder-één-kappers moeilijk te verkopen. Hiervoor zijn maatregelen verzonnen, mar hebben deze maatregelen ook effect? ^ \ Bijsterbosch feliciteert de heren Tuinman eh Sellies namens de fractie van Gemeentebelang Boerenpartij. Gemeentebelang Boerenpartij is erg geschrokken vanlle huidige financiële situatie. Hoe is dit ontstaan? Gemeentebelang Boerenpartij heeft zich er de laatste tijd over verbaasd dat er raadsvoorstellen behandeld zijn waarvoor geen dekking aanwezig was. De raad is op een financieel dwaalspoor gezet met alle gevolgen van dien. De tekorten van €400.000,= bewijzen dat er niet bestuurd wordt naar financiële mogelijkheden. De inzicht van de situatie was niet volledig bekend aan de raadsleden.
45
50
Kampherbeek feliciteert de heren Tuinman en Sellies en heet hen welkom. Door de midzomeranalyse in de commissie Samenleving van 10 september is ons inzicht gegeven in een te verwachten negatief resultaat van € 389.000. Deze najaarsnota 2013 geeft met € -383.000 praktisch gesproken hetzelfde beeld. Wij zijn erg gelukkig met een MT dat, door het bevriezen van de nog resterende budgetten voor 2013, de verliezen maximaal wil beperken . Onze complimenten voor uw genomen verantwoordelijkheid. We zagen al eerder dat het rijk, door het steeds maar weer doorvoeren van nieuwe kortingen een onbetrouwbare partner blijkt te zijn, met lagere budgetten als gevolg. Ook het economisch herstel zet nog te weinig door en resulteert in hogere uitkeringskosten. Krimpen zonder scheuren nadert zijn einde. Van de taakstelling van ruim 1,2 miljoen euro halen we
Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina3 van 12
5
10
15
20
25
30
35
eind 2013 naar verwachting een half procent niet binnen. Er zijn gelukkig geen echt grote scheuren ontstaan terwijl de rijksbudgetten wel zijn gekrompen. Voor de bestuurlijke bewaking wordt een samenvatting van de top 10 gemaakt. Ons viel op dat de verhouding "salariskosten ambtelijk personeel / vervangingskosten" versus "ziekte/externe inhuur" 80 : 15 zijn. Zijn dit in gemeenteland gebruikelijke verhoudingen? Bij het programma 2.1 Bestuur zorgen de gedwongen winkelnering bij Pink en de reële raming van de secretarieleges voor enige verschillen. We begrijpen dat bij 2.2 Veiligheid het aantal bouwwerkcontroles door de brandweer minder is door de recessie. Waar worden de overgebleven uren dan wel aan besteed ? 2.3 Onderwijs, kunst en cultuur. De gerechtelijke uitspraak, die bevestigd dat het investeringskrediet voor de MFA Heerde Oost op 4 maart 2013 rechtmatig is genomen, zou een signaal voor de Stichting Proo moeten zijn om volledig te participeren. De landelijke 6,9 miljard aan achterstallig onderhoud, die vorige week werd gemeld, gaat door de nieuwbouw aan de Gemeente Heerde voorbij. Het kunstgras voor de voetbalvereniging Vevo in 2.4 Welzijn en sport,zal dit jaar nog in de raad behandeld worden, is ons toegezegd. Kan het college aangeven wat de stand van zaken is rond het geluidgebruik, wat een prachtig woord, op sportpark Molenbeek? We hebben gevraagd de overdracht van het Berghuizer zwem- en recreatiebad voor 1 januari 2014 plaats te laten vinden. Zal dit gaan lukken? 2.5 Werk, inkomen en zorg. We zijn blij dat er via "Kansen op werk" toch nog enkele mensen uitgestroomd zijn. Verder heeft de gemeente Almelo de 2,8 SE overgenomen en krijgen wij geen boete. Kunt u aangeven hoe het verloop is van de wachtlijsten bij de Wsw? Jammer dat er zo weinig gebruik gemaakt wordt van het schulddienstverleningsspreekuur en dat we het daarom af moeten schaffen. Bij 2.6 Ruimtelijke en economische ontwikkelingen waarschuwen we het college voor het op tijd realiseren van de centrumontwikkelingen in Heerde en Wapenveld. De twee maal € 500.000 dienen voor 1 januari 2016 uitgegeven te zijn. We zijn blij dat de Nederlands Hervormde Gemeente in Vorchten haar medewerking verleent aan de projecten rondom en nabij de kerk. Op bladzijde 25 noemt U de "Parapluherziening". In onze algemene beschouwingen van 2012 hebben we al aangegeven, dat we vinden dat hieraan geen uren moeten worden besteed, omdat al sinds 2008 geldt, dat alle bestemmingsplannen binnen 10 jaar moeten worden herzien. In 2013 zijn alle bestemmingsplannen actueel. Voor tussentijds maatwerk is er altijd wel een modus te vinden. Zie af van de parapluherziening en start niet zoals geschreven staat eind 2013. We horen graag hoeveel uren inzet dit scheelt, die elders ingezet kunnen worden. Het nieuw in te richten digitale platform www.wijzijnheerde.nl gaat Heerde als Cittaslowgemeente verder uitdragen. Houdt het college de vinger aan de pols als het gaat om de integratie van
Cittaslow? 40
45
50
55
Bij het Beheer openbare ruimte in 2.7 noemt U een bijraming van € 25000 in verband met de cofinanciering samen met EU en provincie. Een goede zaak, dat de Stichting Molenbezit die extra ondersteuning krijgt voor het vele werk dat er in en op Vrieze's erfgoed wordt verricht. Tot slot mevrouw de voorzitter merken we als CDA op dat het te verwachten resultaat over 2013, mede door de budgetfreeze, er veel beter uit komt te zien dan het resultaat over 2012. Horst feliciteert de heren Tuinman en Sellies met hun benoeming. De najaarsnota laat een voorlopig tekort zien van ca. €382.000, = . Het is positief dat deze zomer de budgetfreeze is opgepakt door het managementteam. Hierdoor kan het tekort met €369.000,= naar beneden gebracht worden. De rest wordt duidelijk bij de jaarrekening. Horst sluit zich aan bij de woorden van Van Dijk over de midzomeranalyse. Het is voor herhaling vatbaar dergelijke informatie op dat moment aan de raad/commissie te doen toekomen. Het is nu al november. Nu nog sturen is moeilijker dan in augustus. In de auditcommissie had de PvdA toch nog enkele vragen. De PvdA is blij dat men inziet dat er reëel geraamd moet worden, bijv. voor de leges van identiteitskaarten die voor 2013 veel te hoog waren ingeschat. Het gaat maar om kleine bedragen, maar samen kan dit hoog oplopen. Horst spreekt de hoop uit dat dit in de toekomst beter gaat. Het is positief dat van de bibliotheek bezuinigingen in ieder geval €20.000,= gehaald is. Nu moet nog bekeken worden of de overige €33.000,= ingevuld kan worden. Verder wil de PvdA dat er kritisch gekeken wordt naar het Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 4 van 12
5
10
15
20
25
30
onderzoek van de geluidsproblematiek op sportpark Molenbeek. De gemeente heeft in het verleden al geld beschikbaar gesteld voor de aanschaf van apparatuur, maar deze blijkt niet te voldoen. De PvdA vindt het positief dat er sinds begin dit jaar 9 personen vanuit de gemeente bij 7 verschillende groenbedrijven zijn geplaatst om gedurende 28 weken ervaring op te doen. Hiervan zijn inmiddels 5 personen uitgestroomd naar regulier werk. Dat is positief. Misschien kan de wethouder met deze groen bed rijven om tafel gaan om te zien of er voor de rotondes iets gerealiseerd kan worden. De PvdA vindt het positief dat de centrumontwikkelingen in Wapenveld en Heerde langzaam hun beslag krijgen. Dit is positief voor de leefbaarheid van de centra van beide kernen. Over het VBT-contract staat in de najaarsnota dat er voor gastheerschap €31.000,= wordt overgemaakt. Het is onduidelijk waar dat aan besteed wordt. Het gastheerschap wordt beëindigd en de stichtig Wij zijn Heerde is in oprichting. Gaat deze €31.000,= straks één op één door naar deze stichting? De Wereldwinkel krijgt jaarlijks €5.000,= voor het uitvoeren van het VVV-kantoor. Wordt dit uit die €31.000,= betaald? Dit staat niet in de beantwoording van de vragen die de PvdA in de auditcommissie gesteld heeft. Verder vraagt de PvdA aandacht voor de hoge niet-gedekte kosten van externe inhuur. De PvdA kan instemmen met de najaarsnota en de gewijzigde begrotingsvoorstellen en hoopt dat haar opmerkingen en vragen opgepakt en beantwoord worden. Hulsebos feliciteert ook de heren Tuinman en Sellies. Hulsebos geeft aan dat Van Dijk al veel punten behandeld heeft die hij ook op zijn lijstje had staan. Hij wil hier nog 3 punten aan toevoegen. D66 houdt haar hart vast en is bang dat het negatieve resultaat zal gaan oplopen. Over het zwembad merkt Hulsebos op dat de raad per 1 januari €1.000.000,= voor frictiekosten beschikbaar heeft gesteld. Als een dergelijk besluit in september genomen wordt, is het incorrect dat €250.000,=, dat dit jaar aan negatief resultaat uit het zwembad komt, hiervan wordt weggehaald. Dit moet eruit gehaald worden. Dit geld is voor de afbouw en de frictiekosten. Dit resultaat had de gemeente anders ook gehad. D66 stelt voor dat het bedrag van €250.000,= bij het negatieve resultaat van €382.000,= wordt opgeteld. Er is ook afgesproken dat, als er zekere afwaarderingen zijn of zekere taakstellingen niet gerealiseerd worden, dit in deze cijfers zou worden meegenomen. De accountant heeft vorig jaar gezegd dat afwaardering van gronden eigenlijk gewoon een verlies is. Nu moet er nog €221.659,= worden afgewaardeerd op het H20-bedrijventerrein. Dit had meegenomen moeten worden en is eigenlijk een negatief resultaat. Tenslotte vraagt Hulsebos of het college enig idee heeft wat er aan het eind van het jaar moet worden afgeboekt op de grondexploitatie. Klopt het dat de vraagprijs van meerdere kavels in de gemeente Heerde is verlaagd? Zo ja, met hoeveel procent is dit geweest? Als dit is gebeurd, dan klopt de exploitatie niet meer. Wat zijn dan de financiële consequenties?
35
40
45
50
55
Van Amerongen feliciteert ook de heren Tuinman en Sellies met hun benoemingen. In het kader van de najaarsnota zijn er 2 punten die we aan de orde stellen. 1. Budgetfreeze. Voor het eerst hebben we een Midzomeranalyse gehad. Maar het was bepaald geen Midzomernachtsdroom. Misschien meer een midzomernachtmerrie. Dat wat we bij de voorjaarsnota al verwachten, gebeurde ook: er was een serieus tekort van bijna 4 ton. Er werd een Freeze ingesteld door het ambtelijk apparaat en de wethouder deponeerde die boodschap coldturkey bij de raad, zonder aanvankelijk enige aanstalten te maken tekst en uitleg te geven. Die kwam later, maar ook weer niet. Immers nog steeds werd niet inzichtelijk gemaakt -ik heb het dan over de commissie Samenleving in september- waar er wat wordt bevroren en wat eventueel weer ontdooid mag worden. We lezen: "Momenteel wordt geïnventariseerd om welke budgetten dit gaat en hoe hoog deze restantbudgetten nog zijn. Zodra de uitkomsten van deze inventarisatie in beeld zijn, zullen wij beoordelen in hoeverre aanvullende besluitvorming vereist is. Wij zullen uiteraard uw commissie daarin meenemen. " Zelfs de burgemeester kwam er aan te pas om ons te bezweren dat de gevraagde inhoudelijke informatie binnen enkele weken bij ons zou zijn ter voorbereiding van de auditcommissie. Kijken we nu naar de memo over de uitkomsten van de Budgetfreeze van 23 oktober aan de raad. Je zou er zo overheen lezen! In welgeteld 12 zinnen wordt duidelijk gemaakt dat er niets ontdooid kan worden van wat al bevroren is, want het is te weinig om het tekort op te lossen. Maar wederom niets aan inhoudelijk toelichting hoe dit is opgebouwd. Slechts 1 cijfer nl. Het restant-budget van de freeze. Vz. Het nivo van informatievoorziening van het college aan deze raad is diep, diep treurig. Het lijkt wel het gezegde: veel beloven weinig geven, doet de gek in vreugde Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 5 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
leven. Is deze raad dan kennelijk zo gek, dat ze dat pikt? Groenlinks pikt het niet. Dat moge duidelijk zijn. We houden het echter niet bij zo'n stelling, noch is een motie van wantrouwen het einde van onze pogingen om voorstellen te doen tot verandering. De freeze operatie lost alleen tijdelijk iets op. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk in hoeverre een freeze in 2014 op onderdelen kan worden doorgezet. In ieder geval geeft het college de raad niet de mogelijkheid om hierop te sturen. Groenlinks ziet het zo: je schuift het tekort gewoon door naar volgend jaar. Anders gezegd, je schuift het tekort gewoon door naar het volgende college. Wie dan leeft Wat dan wel? Groen Links heeft al 2x eerder de suggestie gedaan om strategisch te gaan budgetteren. Was niet nodig, kleefde ook nadelen aan. Dat laatste klopt. Maar de nadelen van een paardenmiddel als de Freeze zijn veel groter. Het is een middel waarbij je jezelf en anderen voor de gek houdt. Groenlinks zal samen met D66 een motie indienen bij de begroting om vanaf 1 januari 2014 strategisch te gaan budgetteren, zodat er een bepaald percentage van de verschillende gemeentelijke budgetten apart wordt gehouden, en waar alleen aanspraak op kan worden gemaakt als de noodzaak daartoe is aangetoond en op management niveau is beoordeeld en waarbij het gehele uitgavenpatroon voorafgaand daaraan kan worden getoetst. Als je kort of bevriest, doe het dan met beleid. We kondigen de motie aan. Bij het volgende agendapunt zal hij worden ingediend. 2. Motie Hattemerbroek. Het was al een herhalingsmotie, motie 2012-10. De portefeuillehouder mevr. pijnenburg gaf aan dat er te weinig tijd zou zijn om een echte risico-analyse zoals bedoeld bij de motie te laten uitvoeren. De raad maakte duidelijk dat de intern uitgevoerde risicoanalyse niet is wat we bedoelden. Nu zijn we weer een halfjaar verder en nog steeds ligt de motie er nog. "Laten staan" lezen we op pag. 51 van de najaarsnota. Ja, papier is geduldig. Wij niet bij Groenlinks en D66. We vinden dat jaren lang niet uitvoeren van deze wens uit de raad zo niet langer kan. Het heeft alles te maken met de taken van de gemeenteraad om risico's te bewaken. Die taak kunnen we zo niet uit oefenen. Het belemmert de uitoefening van onze taken dat die informatie er niet komt. Hoeveel duidelijker kunnen we zijn? We hopen op een helder antwoord. Het zou toch te gek zijn om hier weer een raadsuitspraak over te vragen. Beantwoording door het college Westerkamp: Externe inhuur: Er is terecht geconstateerd dat ca. €146.000,= niet is afgedekt. Dit heeft betrekking op de trainees. Hier is vorig jaar over gesproken. Het is voor het college een lering geweest en gaat op deze manier niet weer plaatsvinden. Westerkamp resumeert dat er 2 jaar geleden 2 jongeren zijn ingehuurd. De gedachte was deze jongeren een plek te geven op de arbeidsmarkt door hen al lerende een plek te geven. Het MT gaf aan dat dit een besparing op de totale loonsom zou opleveren. Helaas is dat door allerlei grote projecten en de begeleiding niet gelukt. Het college heeft hiervan geleerd. De betreffende jongeren hebben per 1 september afscheid genomen als trainee. Over de ICT-inhuur van €55.000,= zegt Westerkamp dat dit onderdeel was binnen de bedrijfsvoering. Zoals bekend zijn de H20-gemeenten zich al een tijdje aan het heroriënteren over het ICT-gebeuren, informatievoorziening, etc. Hier hebben de H20-gemeenten een interim-manager voor ingehuurd. Deze kosten van €55.000,= zijn niet uit de loonsom gedekt. Het geeft een tekort. Een klein deel van de prognose voor 2013 is hierdoor niet gedekt. In de begroting is structureel 2% van de loonsom geraamd voor vervanging, ziekte, etc. Daarnaast is er vacature ruimte door verloop van personeel. Afgelopen jaar is er niet veel verloop geweest, maar wanneer dat er wel is, is er vaak sprake van onderuitputting. Dan worden de salarissen die voor dat jaar geraamd waren niet uitgegeven. Voor dit jaar was de onderuitputting ca. €270.000,=. Dit heeft zich met name binnen de afdeling leefomgeving afgespeeld. Er is een hoog bedrag uitgegeven aan diverse grote projecten. De gemeente Heerde heeft de capaciteit voor dergelijke grote projecten niet structureel in haar begroting. Het aantal projecten loopt terug en daarmee ook de inhuur van derden. Het college heeft het overzicht transparant willen maken en het optimaal inzichtelijk gemaakt. Helaas is er voor dit jaar een tekort. Rhijnsberg: Hoe de exploitatie over het afgelopen jaar er precies uitziet is nog niet bekend. Er heeft een analyse over het eerste halfjaar plaatsgevonden. Zo gauw deze het bestuuur bereikt, zal de raad hiervan op de hoogte gesteld worden. De exploitatie wat betreft beheer zal voor ca. 80% bij de
Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 6 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
gebruikers liggen en niet bij de gemeente. Westerkamp zal de raad morgen informeren wat er in de productenraming is opgenomen voor de Rhijnsberg. Faberhal: Bij de bezuinigingen is de taakstelling tot bezuiniging op binnensport al aangegeven. Dit heeft met name betrekking op de Faberhal. Morgen ligt het rapport van het college op tafel. Dit wordt doorgeleid naar de commissie van 26 november. Waarschijnlijk zal deze bezuiniging niet gehaald worden. Het is Westerkamp niet bekend waar Van Dijk die €50.000,= extra vandaan haalt. Het college gaat nog steeds uit van hetgeen is geraamd in 2013. De begrotingswijziging die door de raad is vastgesteld zal doorvertaald zijn naar 2014. Zwembad: De raad heeft het besluit genomen om voor het zwembad €1.000.000,= te reserveren. Hier moet een aantal aspecten uit betaald worden; €700.000,= voor frictiekosten, €100.000,= voor taakstellende bezuiniging. Westerkamp zegt de raadsleden toe een overzicht te geven wat er uit deze €1.000.000,= geraamd was te betalen. De boekwaarde zou gedekt worden door vrijvallende rentekosten m.b.t. voorgenomen investeringen die niet doorgingen. Bij de verslaglegging zal expliciet worden opgenomen hoe dit is opgebouwd. {Toevoeging aan bet verslag: Opbouw 1 min euro zwembad, waarbij dekking lasten uit extra OZB - frictiekosten personeel 700.000 euro - achterblijvende inkomsten 150.000 euro - niet gerealiseerde taakstelling 2013 100.000 - kosten voegwerk 23.000 euro Daarnaast kosten waarbij dekking lasten uit vrijvallende kapitaals/asten - restantboekwaarde afboeken 125.822 euro - achterstallig onderhoud 163.000 euro) Hulsebos: Dit is negatieve resultaten wegpoetsen. Westerkamp: Dit heeft de raad besloten. Hulsebos: Op deze manier wordt er een voorziening gemaakt voor alles wat voor september heeft plaatsgevonden en veegt men dit zo van tafel. Er zijn veel meer negatieve resultaten geweest. Westerkamp: Dit is in de raad aan de orde geweest en was heel transparant. Westerkamp zegt er niets aan te kunnen doen dat Hulsebos hier een andere beleving bij heeft gehad. Over de stand van zaken zegt Westerkamp dat er een aantal keren met een delegatie van Octopus aan tafel is gezeten en is kennis gemaakt met een aantal bestuursleden van de nieuw op te richten stichting. In het raadsvoorstel is opgenomen dat men ervan uitgaat dat er personeel overgenomen wordt, hetzij door Octopus, hetzij door anderen. Bij de frictiekosten is aangegeven dat men van de overname van 1 medewerker uitgaat, waardoor de frictiekosten lager zijn. Het college mag er toch haar uiterste inspanning voor doen dat er tenminste 1 medewerker mee kan? De gemeente verplicht de stichting tot niets, maar heeft haar zorg op tafel gelegd. De stichting heeft gezegd hier zorgvuldig naar te zullen kijken, maar als het niet past binnen het geheel, zal de gemeente niets afdwingen. Het college is ook in gesprek met andere partijen, zoals Akwaak die ook zwemmedewerkers zoekt. Het is jammer dat Van Dijk de inzet van de gemeente als druk ervaart, maar het college vervolgt het overleg zoals zij dat ingegaan is. Voortgang De Kolk: Intern is de discussie over de mogelijkheden voor de bestemmingsplanwijziging afgerond. Voor volgende week staat er een afspraak met bouwonderneming Geveke over hoe men in de toekomst verder kan met de ontwikkeling van de twee-kappers. Geluidsgebruik Molenbeek: Dit is een precaire situatie waarbij het moeilijk is tot concrete afspraken te komen. Het college gaat met de stichting in gesprek. Deze maand heeft het college ook een gesprek met de 3 verenigingen die gebruik maken van sportpark Molenbeek. Het college is positief gestemd over de houding van de stichting. De stichting wil een aanvullend onderzoek. Centrumontwikkelinaen: Vanuit het regiocontract moeten de centrumontwikkelingen voor 1 januari 2016 afgerond zijn. Voor Wapenveld zijn de plannen in concept gepresenteerd. In Heerde is de eerste bijeenkomst van de klankbordgroep voor deze week gepland. Het college is zich ervan bewust dat de plannen voor 1 januari 2016 afgerond moeten zijn. Parapluherziening: Er zijn veel aspecten die nog wat aanpassing behoeven. In december wordt het onderzoek landhuizen opgepakt. Er zal intern bekeken worden wat het betekent als de gemeente dit niet doet. Er ligt een aantal beleidsaanpassingen waarvan het college het belangrijk vindt dat ze in de parapluherziening worden meegenomen en niet nog een aantal jaren wachten. Het college gaat hier mee aan het werk. Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 7 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Afwaardering H 20-bed rij venterrein: De raad heeft met haar besluit over H20 aangegeven dat de afwaardering van €221.000,= ten laste van de algemene reserve gebracht moet worden. Dit is in het saldo zichtbaar gemaakt en wordt straks in de jaarrekening als zodanig verantwoord. Hier is dus in voorzien en dit betekent niet dat het resultaat voor 2013 met €221.000,= zal afnemen. Voor de jaarrekening 2012 hebben ook diverse afwaarderingen van grondexploitaties plaatsgevonden. Hier zit voor een aantal complexen ook een prijsverlaging in voor de gronden die de gemeente in de verkoop heeft, bijv. de locatie aan de Wezeweg. Westerkamp zegt toe dat er bij het verslag een overzicht zal worden gevoegd om welke complexen het hier precies gaat. Voor een aantal grondexploitaties heeft de afwaardering gevolgen gehad voor een lagere vraagprijs. Hier is bij de vaststelling van de jaarrekening 2012 door de raad in juli j l . toe besloten. (Toevoeging aan het verslag: deze vraag wordt op de toezeggingenlijst opgenomen en wordt teruggekoppeld via een sjabloon actieve informatie). Van der Stege: Herhaling van toezeggingen doet twijfelen aan de waarde van deze toezeggingen. Transferium: Over het transferium komt het college naar de raad, het liefst al in het voortraject. De raad zegt niet pas aan het einde van de rit ja of nee. VBT/Stichting Wij zijn Heerde: Het bedrag van €31.000,= dat de gemeente aan het VBT betaalt, is inclusief het bedrag dat het VBT doorsluist naar de Wereldwinkel. Het is de bedoeling dat deze €31.000,= één op één bij de invulling van het gastheerschap door de stichting Wij zijn Heerde via een andere stroom weer naar hen toegaat. De stichting Wij zijn Heerde moet dit concretiseren. Zij willen dit zowel met de Wereldwinkel doen als met Shalom in Wapenveld, de molen in Veessen en mogelijkerwijs met een post in Vorchten. Op die manier komen er meerdere locaties voor de invulling van het gastheerschap ter beschikking. Het kan er alleen maar mooier en sterker van worden. In het Platform is ruimschoots voorzien dat alles gelinkt en gerelateerd wordt aan Cittaslow. De gemeente zal hierin participeren. Van der Stege is positief over de suggestie van Horst over het groenplan en de rotondes. Het aantal mogelijke participanten in de rotondes is verdubbeld, want er heeft zich nog een ondernemer gemeld. Bögemann dankt de raad voor de 2 complimenten die zij heeft gemaakt en zegt toe deze over te zullen brengen aan de organisatie. Op de vraag van Kampherbeek over de wachtlijst van de WSW antwoordt Bögemann: In de context van de najaarsnota staat dat er in Heerde sprake was van een overrealisatie. De gemeente krijgt ieder jaar een beschikking van het Rijk zodat zij mensen aan het werk kan stellen bij de Felua. Het Rijk maakt deze beschikking ieder jaar lager. De gemeente kan dus minder mensen aan het werk stellen en loopt het risico dat, als er in een jaar geen mensen uittreden, er een overrealisatie ontstaat. Een gedeelte daarvan kan dan bij een andere gemeente terug worden gehaald. De gemeente Heerde let er op niet teveel mensen in te laten stromen, anders kost dat geld dat niet door het Rijk gesubsidieerd wordt. Er staan momenteel 17 mensen op de wachtlijst. Door de ontwikkelingen en veranderingen in de Participatiewet loopt de gemeente het risico dat mensen die nu op de wachtlijst staan wellicht nooit gaan instromen. Zowel met de Felua als intern bij de gemeente wordt bekeken of er voor mensen met een WSW-indicatie op een andere wijze iets gedaan kan worden om hen toch een training/ervaring op te laten doen. Hierbij valt te denken aan diverse vormen van vrijwilligerswerk. De gemeente krijgt hier een steeds belangrijker taak. Kampherbeek: Hoe is het verloop van de wachtlijsten? Er zijn bepaalde relaties te leggen. Kan de wethouder uitleggen hoe dit in elkaar zit? Bögeman: Doelt Kampherbeek op de toename van de wachtlijsten? Kampherbeek: Er zal een reden zijn waarom de wachtlijst toe- of afneemt. Kan dit in de tijd worden aangegeven? Bögemann: Dat kan, maar niet nu. Kampherbeek: Het mag ook in het verslag {Toevoeging aan het verslag: Op grond van de meest recente aantallen (tot november 2013) zien we een toename van de wachtlijst. Op 31-12-12 stonden er 11 mensen vanuit de gemeente Heerde op de wachtlijst In oktober 2013 is dit aantal gestegen tot 19 personen. De stijging van het aantal personen is gelegen in het ontbreken van uitstroom. Op moment van schrijven zijn er over kalenderjaar 2 personen uitgestroomd en zijn er 10 personen ingestroomd. Een gedeeltelijke verklaring voor het ontbreken van de uitstroom is dat personen met een WSW dienstverband niet meer met vervroegd pensioen kunnen. Naar verwachting wordt het aantal personen op de wachtlijst in december 2013 iets naar beneden bijgesteld omdat dan opnieuw wordt bezien of deze personen nog steeds daadwerkelijk wachten of dat er inmiddels andere factoren spelen waardoor zij niet langer wachten op een dienstverband (detentie, ziekte etc. ).
Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 8 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
De voorzitter beantwoordt de overgebleven vragen. Op de vraag van Kampherbeek over de uren voor bouwwerkcontroles vertelt de voorzitter dat er alleen nog maar controles worden gedaan bij complexe bouwwerken. Dit toezicht is wettelijk verminderd. De gemeente neemt geen betaalde uren voor dit soort projecten af. Het zijn werkzaamheden die de brandweer voor de gemeente uitvoert en heel vaak waren dit de vrijwilligers binnen de brandweer, soms samen met een professional. Het is niet te zeggen of de uren besteed zijn, maar wel dat ze niet door de gemeente worden betaald. Er is geen afspraak over een bepaald aantal uren, maar over een bepaald aantal zaken die gedaan moeten worden. De voorzitter zegt toe morgen bij de begroting terug te zullen komen op de brandweer. Verder zegt de voorzitter de motie van Van Amerongen van afgelopen zomer in aanloop naar deze vergadering te hebben doorgenomen. De gemeente is hier druk mee bezig. Westerkamp heeft al wel eens een lijstje gemaakt. De gemeente is in gesprek met de provincie Gelderland en Rijkswaterstaat over de aanleg van een afrit. Hier wordt hard aan gewerkt, ook door collegaraadsleden die contacten hebben bij de provincie. In de volgende commissie worden de jaarcijfers van 2012 gepresenteerd. Het is moeilijk op papier te zetten hoe ver de onderhandelingen zijn. Mensen hebben allemaal hun eigen belang. Harderwijk zit niet direct te springen om de wensen van Heerde. Dit proces verloopt moeizaam en het is niet mogelijk iedere drie maanden op papier te zetten hoe het ermee staat. Dat kan nl. zo weer veranderen. Over de vraag om de raadsfracties te betrekken antwoordt de voorzitter dat diverse raadsfracties zich ook gemeld hebben. Het is bij dit soort gesprekken niet handig dit met 5 man te doen. Men moet van elkaar wel weten waar men mee bezig is en hier komt de voorzitter dan ook op terug. Over het periodiek informeren van de raad antwoordt de voorzitter dat het plan van aanpak volop in bespreking is. Hier krijgen de raadsleden nog informatie over. Dit kan pas als er iets bereikt is, dus het is lastig dit periodiek te doen. Vanochtend is met de andere gemeenten nog over het onderwerp "governance" gesproken. Er liggen voorstellen en soms veranderde inzichten. De gemeente Heerde vindt de kostenaspecten van zo'n governance belangrijk. Inzichten kunnen door omstandigheden soms anders worden. Er is een ambtelijke regiegroep. Als men het dit jaar nog wil behandelen, moet alles voor volgende week woensdag aangeleverd worden. Dat gaat niet met 3 gemeenten. Men heeft dus helaas moeten constateren dat dit voor dit jaar niet meer gaat lukken. Het college heeft het niet uit haar handen laten vallen; de governance komt gegarandeerd in het eerste kwartaal van 2014. Het zou hoogst onverstandig zijn dit door een nieuwe raad te laten bekrachtigen. Deze raad zit in dit proces. Het wordt dus geen 2015. Kampherbeek: Wanneer wordt het zwembad overgedragen aan de stichting? Lukt dit voor 1 januari? Westerkamp: Het nieuwe bestuur is bekend. Er wordt door alle partijen naar gestreefd het zwembad voor 1 januari 2014 over te dragen, zoals ook in de besluitvorming is weergegeven. Buist: De wethouder vertelde dat er een tweede hovenier is gevonden voor de beplanting van de rotondes. Wanneer wordt hiermee begonnen? Van der Stege: Dit is een lopend proces. Er is contact met de ondernemers over een goede inkleuring en realisatie. De feitelijke invulling is mede afhankelijk van het seizoen. Kampherbeek zegt nog geen antwoord te hebben gekregen op zijn vraag of de verhouding 80:15 voor salariskosten ambtelijk personeel/vervangingskosten" versus "ziekte/externe inhuur" een gebruikelijke verhouding is in gemeenteland. Westerkamp: Er is wel eens een onderzoek geweest naar de inhuur van derden. Bij kleinere gemeenten is dit ca. 1 1 % , oplopend tot ca. 16%. Dit is op macro niveau gezien, maar het is natuurlijk afhankelijk van projecten die onderhanden zijn. De gemeente Heerde laat alles wat met ziekte te maken heeft hier ook onder vallen. Het is dus moeilijk te vergelijken. Indicatief zit het tussen 1 1 % en 16%.
45
50
55
Tweede termijn Van Dijk: Er wordt van de zijde van het college af en toe wel luchthartig met de beantwoordingen omgegaan. Westerkamp zegt dat men van het verhaal van de trainees en de ICT-man wel geleerd heeft, maar de VVD vindt het des te opvallender omdat het college dit vorig jaar al wist, maar hier niets aan heeft gedaan. De W D vindt dit verwijtbaar. Als er iemand wordt ingehuurd, moet daar dekking voor zijn. Het gaat hier om forse bedragen. Het bedrag van €55.000,= is maar voor 1/3 fte. Ook Hattem en Oldebroek betaalden €55.000,=. Er is dus iemand ingehuurd die de gemeenschap €165.000,= gekost heeft, zijnde een uurtarief tussen de €125,= en €150,= per uur. Is het reëel dit ongedekt weg te zetten? De VVD vindt van niet. Westerkamp gaat er ook aan voorbij dat er tekorten uit de reserves gehaald worden. Voor H20 wordt €221.000,= uit de reserves voor het grondbedrijf Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 9 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
gehaald, maar dit wordt niet meegenomen in de eindcijfers van de jaarrekening. Het bedrag van €221.000,= hoort bij het tekort opgeteld te worden. Westerkamp wil dit niet. Deze discussie heeft ook al plaatsgevonden bij de jaarrekening 2012. Dit is niet correct en werpt een mist op de uitkomsten van de begrotingen van het jaar. Dit moet anders. Over de reactie van Westerkamp over de opmerkingen over het zwembad zegt Van Dijk dat de raadsleden inmiddels ervaren hebben dat, als de wethouder geen goed antwoord heeft, zijn stem steeds luider en hoger wordt. Waarvan acte. Over de opmerking van Van der Stege zegt Van Dijk dat het klopt dat het college geen herhaling van toezeggingen zou moeten doen, maar de raad echter heeft ervaren dat, nadat zij drie maal had gezegd dat bepaalde wegen niet afgesloten mogen worden, de wethouder rustig zijn handtekening onder het programma van eisen zet waarin staat dat er wegen afgesloten moeten worden. Dit zal en moet terugkomen in de raad. Van der Stege zegt dat hij, voordat de handtekening is gezet, terug is geweest bij de raad en haar standpunt heeft gevraagd. Van der Stege zegt dat Van Dijk hem nu niet moet verwijten dat hij dat zomaar heeft gedaan. Van Dijk: Een meerderheid van de raad heeft toen aangegeven dat sommige wegen niet afgesloten mogen worden. Dit is niet uit het programma van eisen gehaald. Voorzitter: Kunnen de raadsleden instemmen met de najaarsnota? Van Amerongen: GROENLINKS stemt niet in met de najaarnota. Hulsebos: D66 stemt ook niet in met de najaarsnota, omdat zij ernstig twijfelt aan de inhoud van de cijfers. Horst: De PvdA kan wel met de najaarsnota instemmen. Van der Linde: ChristenUnie-SGP stemt in. Kampherbeek: Het CDA stemt in met de najaarsnota. Bijsterbosch: Gemeentebelang Boerenpartij stemt niet in. Van Dijk: De VVD stemt wel in met de najaarsnota, want zij kan de geschiedenis niet veranderen. Voorzitter: 12 van de 17 raadsleden hebben ingestemd met de najaarsnota en 5 leden hebben niet ingestemd. 7. Controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Heerde Voorzitter: Gevraagd wordt het controleprotocol voor de accountantscontrole op de jaarrekening 2013 van de gemeente Heerde vast te stellen, de kosten af te dekken ten laste van de begroting en een extra vraag aan de accountant mee te geven. GROENLINKS of D66 krijgt straks eerst het woord omdat zij aan hebben gegeven hier een motie over in te willen dienen. Zijn er nog vragen voor het veegrondje? Niemand maakt hier gebruik van. Van Amerongen: Het is een uitgebreide motie waarvan de bedoeling het beste duidelijk wordt als hij wordt voorgelezen. Van Amerongen leest de motie voor welke is bijgevoegd. De voorzitter dankt Van Amerongen en voegt toe dat dit ook haar bijdrage is aan het controleprotocol. De voorzitter vraagt of Hulsebos hier nog iets aan toe te voegen heeft. Hulsebos voegt toe dat de accountant heeft aangegeven dat die extra controle geen extra financiële middelen gaat vergen. Het zou goed zijn, mede daar de hele auditcommissie hier achter stond, dat er geprobeerd wordt dit naar voren te halen, anders wordt het medio volgend jaar. Dat zou erg jammer zijn. Van Dijk: Wat is de zin van deze motie? Er is in het auditoverleg over gesproken en de accountant heeft toegezegd dit uit te zullen voeren. De VVD vertrouwt erop dat de accountant zijn toezeggingen nakomt. Wat is de zin dat dit in januari naar de raad komt? Morgen wordt geprobeerd de begroting voor 2014 vast te stellen en dan liggen de zaken vast. 2013 is al voorbij en daar kan ook niets meer aan veranderd worden. Wat is voor GROENLINKS en D66 de motivatie dit in januari te willen hebben, i.p.v. bij de jaarcijfers van 2013? Dat de verhoudingen scheef zijn, is de raad bekend. Er is een bedrag van €400.000,= -/- €389.000,= = €11.000,= als reserve. Daar is geen accountant voor nodig. Van Amerongen licht toe dat het erg belangrijk is dat er, voordat er een nieuwe raad en een nieuw college komt, inzicht gegeven wordt in deze periode. Dit inzicht is er nu niet. GROENLINKS en D66 hadden dit graag bij de begroting willen hebben. Om het nu nog een halfjaar te laten liggen en door te schuiven naar de volgende raad, is jammer. GROENLINKS en D66 hebben de voorkeur dit inzicht op korte termijn te hebben. Van Dijk: De boekwaarde van de gronden staat in de begroting, evenals het lang vreemd vermogen, de algemene reserve en het door de auditcommissie gevraagde verloop van de afgelopen drie jaren. De VVD heeft deze cijfers. Het enige dat ontbreekt is de conclusie of het een goede financiële positie is of niet, maar daar heeft de VVD haar eigen mening over. Hulsebos: Het heeft er ook mee te maken dat de raad inzage wil krijgen in de gemeentelijke financiën. Van Dijk heeft misschien de kennis al deze stukken te interpreteren, maar die kennis heeft niet iedereen in de raad. Voorzitter: Willen de andere fracties hun mening geven? Van der Linde: Hier wordt een deel van de auditcommissie overgedaan. Wat is de mening van het college Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 10 van 12
5
10
15
20
25
30
35
40
45
over deze motie? Visser: Het is vooral van belang de resultaten van het onderzoek van de accountant mee te nemen met de perspectiefnota die volgend jaar op de agenda staat. Het heeft geen enkel belang dit in januari al op de agenda te hebben. Buist: De reden voor de motie klinkt logisch. De gedachtenwisseling tussen de VVD en GROENLINKS volgend, vindt de PvdA het niet zinvol deze motie te ondersteunen. Deze informatie komt ten tijde van de perspectiefnota, dus wat moet de raad hier dan in janauri mee, met de verkiezingen zo dichtbij? De Weerdt: Gemeentebelang Boerenpartij gaat niet mee in de motie. Zij vertrouwt erop dat de informatie haar tijdig bereikt. De voorzitter vraagt het college te reageren op de vraag van Van der Linde. Westerkamp: Het controleprotocol is een zaak van de gemeenteraad. Het college heeft de opdracht van de auditcommissie uitgevoerd door de accountant te vragen wat deze vraag inhoudt. De accountant heeft gezegd dat dit tijdens de controle voor het hetzelfde bedrag kan worden gedaan. Als het college dit nu aan de accountant vraagt, hangt daar een prijskaartje aan. Tijdens de controle moet de balans worden opgemaakt. Als dat deze maand moet gebeuren, moet er ook een onderzoek plaatsvinden naar de huidige stand van zaken. Dat is geen onderdeel van de controle. Hier hangt een prijskaartje aan. Vorig jaar heeft de gemeente Heerde de algemene reserve grondbedrijf met €3.000.000,= naar beneden bij moeten stellen. Dit is in hoofdlijnen de situatie. Voorzitter: De motie wordt niet anders dan door GROENLINKS en D66 gesteund en is daarmee niet aangenomen. Van Amerongen wil nog graag op de tweede termijn reageren. Van Dijk zegt dat alle cijfers uit de begroting gehaald kunnen worden. Dat is wel zo, maar het gaat erom dat er een analyse bij komt. De controller heeft aangegeven dat dit een interessante en relevante vraag is. GROENLINKS en D66 denken dat deze informatie voor de start van de volgende college- en raadsperiode bij de raad moet zijn. Die is er nu niet. Kan Van Dijk aangeven waar in de begroting deze analyse is te vinden? Van Amerongen begrijpt niet dat de raad hier niet in meegaat. Financiële transparantie is één van de hoofdzaken die de raad moet nastreven. Het is niet duidelijk hoe hoog het prijskaartje is dat hier aan hangt, maar dit kan toch nauwelijks een belemmering zijn? Van Dijk zegt dat het wel belangrijk is, maar waarom moet dat in januari? Er wordt geprobeerd de begroting voor 2014 vast te stellen. Als dit lukt, ligt de begroting vast. De nieuwe raad start in april en in mei komen de gegevens over de eindafrekening van 2013 met het toegezegde rapport van de accountant. Het gevolg van wat Van Amerongen zegt is dat de raad niet verder moet vergaderen over 2014 voordat de gegevens er zijn. Dat is niet zinvol. Voorzitter: Zijn er nog partijen die zich nu toch nog aansluiten bij deze motie? De voorzitter constateert nogmaals dat de motie verworpen is met 15 stemmen tegen en 2 stemmen voor. Voorzitter: De raad wordt gevraagd het controleprotocol vast te stellen. Er is niet inhoudelijk over gesproken, anders dan in relatie tot de motie. Kan de raad zich erin vinden het controleprotocol vast te stellen? Er zijn geen opmerkingen en de voorzitter stelt het controleprotocol vast. 8. Begroting 2014 en meerjarenraming 2015-2017 Algemene beschouwingen fracties en aankondigen moties en amendementen Speciaal voor de luisteraars van Radio 794 vertelt de voorzitter dat het laatste onderwerp op de agenda van vanavond bestaat uit de algemene beschouwingen, waarbij iedere raadspartij een betoog houdt hoe zij financieel en inhoudelijk de toekomst van de gemeente Heerde ziet in het jaar 2014. Door loting is bepaald dat de PvdA als eerste het woord zal nemen. De partijen houden hun betogen. Achtereenvolgens zijn dit: Buist namens de PvdA, Hulsebos namens D66, Van Amerongen namens GROENLINKS, Van der Linde namens ChristenUnie-SGP, Bunnik namens de VVD, Grotenhuis namens het CDA en De Weerdt namens Gemeentebelang Boerenpartij. De betogen zijn bijgevoegd.
50
55
9. Sluiting De voorzitter sluit om 22.30 uur de vergadering, dankt het publiek voor haar aanwezigheid en de luisteraars van Radio 794 voor hun aandacht. Morgen om 14.00 uur vindt het vervolg van de begrotingsbehandeling plaats. Mensen die een exemplaar willen hebben van de bijdragen door de partijen, kunnen deze krijgen bij de griffier. Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 11 van 12
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Heerde A op 16 december 2013. j i j
, griffier.
10
, voorzit
Bijlagen: - Motie 2013-13, DÖ6 en GROENLINKS inzake ontwikkeling algemene reserve, reserve grex en schuldenpxjsitie^n de gemeente - Betogen algemene beschouwingen van de fracties
Verslag Raadsvergadering 4 november 2013, ongewijzigd vastgesteld
pagina 12 van 12
Gemeente Heerde
D66
Motie Reg.nr. 2013-13 (in te vullen door de griffie)
Onderwerp: ontwikkeling algemene reserve, reserve grex en schuldenpositie van de gemeente De raad van de gemeente Heerde in vergadering bijeen op 4 november 2013, gehoord de beraadslaging, constaterende dat: in het auditoverleg van 7 oktober 2013 als aandachtspunt aan de accountant het volgende vraagpunt is meegegeven: "Is er een maatstaf voor de beoordeling door de accountant van zowel de algemene reserve, de positie van de grex en de schuldenpositie? Hoe hebben deze 3 belangrijke pijlers voor de financiële positie van de gemeente zich in de afgelopen 3 jaar ontwikkeld en is er een maatstaf om hun relatie tot elkaar te beoordelen met het oog op die financiële positie." A. B. C.
de accountant heeft toegezegd om een benchmark te zullen uitvoeren op: De boekwaarde van de grond Het lang vreemd vermogen De algemene reserve
Dit in vergelijking met referentie gemeenten en over een periode van drie jaar. overwegende dat: - de vraagstelling zich richt op ontwikkelingen van de gemeentelijke financiën over de afgelopen 3 jaar, en dus over reeds beschikbare cijfers, en er dus niet hoeft te worden gewacht tot een volgend controlemoment voor de accountant; van mening dat: het van essentieel belang is ruim voor het eindigen van deze raadsperiode en de start van een nieuwe raad en college dit inzicht te hebben op de ontwikkeling van de gemeentelijke financiën. Verzoekt het college: 1. bij wijze van tussenrapportage aan de raad, de accountant te verzoeken om uiterlijk in januari de raad hierover te rapporteren. en gaat over tot de orde van de dag. Namens de fracties v a n : D6& /
Groenlinks
/ /A j ' i HenM ^yféSbqs
Silvia van Amerongen
Waar wordt Heerde beter van? Het moment van de Algemene Beschouwingen is per definitie een mooi moment om ook eens even terug te kijken naar de afgelopen periode. Je kunt alleen maar goed vooruit kijken en de koers bepalen als je realiseert waar je vandaan komt en wat je hebt gedaan. Dat terugkijken bij gelegenheid van de AB zal meestal zijn het afgelopen jaar zijn maar dat mag nu, het college zit er al een bijna een volledige raadsperiode best eens wat verder terug zijn. Het is overigens niet mijn bedoeling om vanuit de PvdA bezien de hele raadsperiode nog eens uitvoerig langs te lopen. Een paar belangrijke momenten wil ik er terugkijkend wel uithalen: - Allereerst de realisatie van de Brede School West, een prachtig gebouw, de aanvankelijke bezwaren tegen het gebouw worden niet meer gehoord. Sterker nog de aanvankelijke klagers zijn voor zover mij bekend best wel content met dat wat het geworden is. - Het gunnen van kunstgras aan SEH heeft een heftige discussie losgemaakt, dat heeft er toegeleid dat vervolgens ook VV Heerde en WZC kunstgras hebben gekregen of gaan krijgen en dat de raad recent heeft uitgesproken dat ook VEVO kunstgras moet worden gegund. Het college is nu aan zet om dat uit te werken. -Met betrekking tot het zwembad is de geplande sluiting omgezet in een doorstart door Octopus. De PvdA vindt dit een mooi voorbeeld overigens van betrokken burgers die samen iets van de grond trekken en overeind gaan houden wat anders onherroepelijk zou zijn gestopt. -De aanleg van de Hoogwatergeul is gegund aan een aannemerscombinatie die met behulp van moderne technieken kans ziet 2/3e van de benodigde hoeveelheid grond aan te voeren zodat de overlast (geluid, trilling en stank) en bovendien het aantal verkeersbewegingen drastisch worden beperkt. Geprobeerd wordt bij de aanleg van de geul en wat daar omheen gebeurd ook de lokale en regionale ondernemers (en dus ook de lokale en regionale werkgelegenheid) in te schakelen. Belangrijk volgens de PvdA! Ook hier kan gezegd worden dat de niet aflatende inspanningen van velen in de politiek maar zeker ook daarbuiten daar een bijdrage aan hebben geleverd. Was het niet zo dat een paar jaar geleden door het projectburo HWG werd gesteld, naar aanleiding van een PvdA voorstel samen met onze plaatsgenoot dhr Colijn, dat de enig haalbare methode om de grond aan te voeren zou zijn die per as? -Met betrekking tot de 3 decentralisaties (jeugdzorg, participatie en AWBZ) heeft het college besloten daarvoor extra kwaliteit en capaciteit in te zetten. Voor ons als PvdA is dat belangrijk het gaat daar immers om mensen die in een kwetsbare situatie zitten Dit als korte terugblik.
En nu vooruitkijken. Het is verleidelijk om alle wensen uit het PvdA verkiezingsprogram dat in concept nagenoeg klaar is hier in te brengen voor het volgend jaar. Dat gaat te ver natuurlijk. Onze leden moeten zich immers nog uitlaten over het conceptprogram en daarnaast zo'n verkiezingsprogramma gaat over een periode van 4 jaren en de AB over slechts een jaar. De PvdA realiseert zich terdege dat de financiële vooruitzichten voor de gemeente somber zijn. De Algemene Uitkering voor gemeenten loopt terug en in 2015 worden we flink gekort met alle gevolgen van dien. Daarnaast geldt dat bij de 3 eerder genoemde decentralisaties minder geld meekomt van het Rijk dan dat er nu aan wordt besteed. Dat werkt door in onze wensen, we zullen bescheiden en zuinig moeten zijn. Keuzes zijn niet te vermijden dat is helder.
De onderwerpen waar we aandacht voor vragen en waar we graag een reactie op krijgen van het college: 1.De PvdA zou graag zien dat de operatie Krimp zonder Scheuren een flitsende doorstart gaat krijgen. Nog niet alle zaken daaruit zijn afgerond en de financiële vooruitzichten zijn dermate
somber dat we met zijn allen dit proces nu nog een keer zouden moeten ingaan maar dan lerend van de fouten van de 1e ronde. 2.In het laatste VNG Magazine werd melding gemaakt van een rekentool van de VNG dat speciaal ontwikkeld is in het licht van de toekomstige geldstromen ten behoeve van gemeenten. De PvdA zou graag zien dat Heerde dit, deze tool, voortvarend oppakt. Dit kan ons in ziens helpen helderheid te krijgen op houdbare gemeentefinanciën . 3.PvdA zou graag zien dat het college eens goed kijkt of de mensen in onze gemeentelijke organisatie voldoende geschoold zijn en over de goede competenties beschikken om de nieuwe taken in het kader van de bovengenoemde decentralisaties op een goede manier op te pakken en uit te voeren. 4.Een ander punt dat verband houdt met de decentralisaties is of daarbij volgens het college de kosten voorop staan of juist de mens. Wij zouden graag zien dat het college daarover een duidelijke uitspraak doet. Overigens is de keuze voor de mens centraal niet hetzelfde als dat het niet goedkoper kan. De PvdA vindt overigens dat de mens centraal hoort te staan. Veel energie van college, de ambtelijke organisatie en zeker ook de raad zal het komend begrotingsjaar gaan zitten in de voorbereiding van deze 3 decentralisaties 5.De PvdA zou graag zien dat het Van Meurspark wordt aangemerkt als de huiskamer van Heerde. De Sutiwall is een groot succes en het park moet een plek worden voor alle Heerdenaren. 6.De afvalstoffenheffing gaat veranderen, duurzaamheid en milieu staan hoog in het vaandel. De GFT bak kan zeker in een bebouwde omgeving voor geuroverlast gaan zorgen, wij zouden graag zien dat er wordt gekeken naar het initiatief in Oldebroek vwb de afbreekbare plasticzakken die in de GFT bak gebruikt kunnen en mogen worden waardoor de stank wordt beperkt en dus het gebruik van de GFT bak flink wordt bevorderd. Dergelijke hulpmiddelen zullen ons in ziens positief uitpakken voor het beter scheiden van afval. Het inzamelen van glas, blik en paper in het buitengebied en de dorpen dient volgens ons eens bezien te worden. Het anders en beter organiseren dan nu levert volgens ons een belangrijke bijdrage aan het milieu en duurzaamheid. Er kan zodoende meer afval worden gescheiden dan nu al gebeurd. 7.De communicatie over het veranderen van de afvalstoffenheffing is volgens ons bepaald onder de maat geweest en is vooral overgelaten aan de ROVA. De communicatie als algemeen onderwerp dient in de volle breedte nog eens tegen het licht te worden gehouden, we kunnen daarmee als het gaat om de 3 decentralisaties ons geen verdere missers veroorloven. 8.Vorig jaar maakte de PvdA ook een opmerking over de voorbeeldfunctie van het buitendienstpersoneel van de gemeente als het gaat om de werktijden. Royaal voor de reguliere eindtijd is men regelmatig al op weg naar huis. We hebben daar niets meer over vernomen en willen dat nu alsnog en wederom onder de aandacht brengen. Daar bedoelen we mee dat we er van uitgaan dat het college daar inhoudelijk op reageert. 9.We zouden graag bankjes geplaatst zien bij de wadi's (de plek waar het regenwater in de grond zakt) in de Bovenkamp en op andere plaatsen die zich daarvoor lenen. Wadi's zijn een zichtbare blijk van afkoppelen van regenwater van het riool. Een uiting van duurzaamheid zou je het ook kunnen noemen en ook Cittaslow. Daarnaast is zo'n wadi ook een plek om eens rustig te zitten, het geheel te bezien en te overdenken. 10.De investeringslijst die nu gehanteerd gaat worden dient volgens de PvdA nog eens minutieus te worden doorgelopen en bezien te worden op mogelijkheden om te schrappen dan wel de uitgaven te beperken. We zullen nog beter, nog meer dan nu al gebeurd moeten kijken wat een investering kost in geld in relatie tot het voordeel dat het oplevert voor de gemeenschap (en voor wie dat voordeel optreedt). Volgens ons kan er worden geschrapt bijvoorbeeld mbt het aantal bruggen over de Wetering, we zeiden dat al eerder. Volgens de PvdA kan volstaan worden met minder bruggen dan op dan op de lijst staan. Wij gaan er van uit dat het college onze wens mbt het doorlopen van de totale investeringslijst onderschrijft en ook daadwerkelijk uitvoert. Mocht dat anders zijn dan overwegen we een motie in te dienen.
11.Wij zouden alles op alles moeten zetten om de betrokkenheid van de burger te vergroten ook als dat betekent dat we de zaken wat uit handen geven. De voorbeelden mbt tot het zwembad en het gemeentelijk groen verdienen navolging en kunnen en moeten ook op andere terreinen worden toegepast. 12.De gemeente Heerde zou ten behoeve van de werkgelegenheid een klantvriendelijker ondernemersklimaat moeten hebben. Misschien dat de Kvk en het MKB daarbij kunnen adviseren. Volgens ons is 1 ondernemersloket, ook daar hadden we het al eerder over, daarbij een zinvol hulpmiddel dat we eindelijk eens zouden moeten uitproberen. De PvdA gaat er van uit dat op al de 12 punten die zijn aangedragen in deze AB een reactie komt van het college. Er is tijd, en dat is wel eens anders geweest, om daar rustig naar te kijken en daar morgen goed op te reageren. De fractie van de PvdA.
Algemene Beschouwingen D66 d.d. 4 november 2013‐11‐2013 Geacht college van B & W, raadsleden, pers en overige toehoorders. De inbreng van D66 voor deze politieke beschouwingen is dit jaar minimaal. D66 weet niet op welke cijfers wij moeten reageren. De aangeleverde stukken zijn niet transparant genoeg om een oordeel te kunnen vellen, noch over de najaarsnota, noch over de begroting 2014 en de meerjarenbegroting. De stukken zijn behandeld in de hiervoor ingestelde auditcommissie. Door verplichtingen in het buitenland heb ik hierbij niet aanwezig kunnen zijn. Vanzelfsprekend heb ik het verslag van deze commissie wel goed bestudeerd. Ik kwam hierbij wel tot een zeer opmerkelijke conclusie. Van alle in deze auditcommissie gestelde vragen is plusminus 1/3 onbeantwoord gebleven, 1/3 van de vragen zijn vooruitgeschoven naar vergaderingen die vallen na deze begrotingsvergaderingen en op 1/3 van de vragen is wel een antwoord gekomen, echter veelal onduidelijk en voor D66 in ieder geval vaak niet te bevatten. Om u een idee te geven neem ik u even mee naar b.v. de de eerste 3 gestelde vragen tijdens deze commissievergadering. Vraag 1 gaat over het bevriezen voor dit jaar van alle uitgaven. Voor iedereen is het dan toch van belang om te weten wat er dan bevroren gaat worden. Er wordt echter alleen een kleine memo bij het verslag gedaan dat er voor ruim € 363.000 bevroren gaat worden. Wie van u weet wat er bevroren wordt? Waren dit allemaal onnodige uitgaven of juist zeer noodzakelijke uitgaven? Dan zijn we gewoon aan het doorschuiven en komen we dit in 2014 en verdere jaren steeds weer tegen. 2e vraag. Men vraagt om een uitleg dat er voor € 80.000,‐‐ geen verklaring is gegeven. Antwoord: Dit is een veelvoud van bij‐ en aframingen. Die kunt u ergens vinden op pagina 45 en 46. Kan iemand van de auditcommissie mij nu misschien vertellen wat nu de onderbouwing van deze € 80.000,‐‐ is, want ik kom er niet uit. 3e vraag. Graag inzage in het verloop van de reserves over de periode 2009‐2014. Toezegging: Dit overzicht wordt toegevoegd in de begroting 2014 bij de paragraaf Weerstandsvermogen. Vergeet het maar, er staat niets over in. D66 kan alle gestelde vragen zo met u doornemen, maar daar zit u vast niet op te wachten. Wel wil ik deze raad oproepen om vanavond laat, misschien morgenvroeg, de gestelde vragen in deze auditcommissie nog eens goed door te lezen en vervolgens te kijken naar de gegeven antwoorden. Trek vervolgens uw conclusie. D66 kan in ieder geval zo geen bijdrage geven aan deze behandeling. Een paar dingen wil ik toch aan de kaak stellen. Allereerst het zwembad. Deze wordt per 1 januari geprivatiseerd. De raad stemt in met het voorstel dat de kosten groot 1 miljoen voor het afbouwen van deze voorziening (de zgn. frictiekosten) gefinancierd gaan worden op de kapitaalmarkt. D66 is echter zeer verbaasd dat het negatieve resultaat over dit jaar (lees € 250.000,‐‐) ten laste wordt gebracht van dit bedrag. Zo poets je dit negatieve bedrag weg uit de huidige begroting van 2013. Deze raad vindt dit allemaal acceptabel. Zo kunnen we voor alle negatieve resultaten in de komende jaren gewoon een voorziening maken en komen we met onze begroting in ieder geval elk jaar uit. D66 wil dan ook voorstellen dat dit bedrag gewoon wordt meegenomen in de exploitatie van 2013 zodat iedereen een reëel beeld krijgt van de prestaties van dit college over het lopende jaar.
Iedereen in de raad en natuurlijk ook het college vindt D66 nu weer een oproerkraaier, maar u bent degene dit bewust zit te manipuleren met cijfers. Tot slot wil ik nog even bij u stil staan bij de motie die D66 samen met GroenLinks recentelijk hebben ingediend rond de Eeuwlandseweg en de Gemeentewerf. Juridisch hebben we een en ander uitgebreid uitgezocht en tevens voorgelegd bij de VNG. De onderbouwing van de toen ingediende motie vindt u in een bijlage. Het ziet er dus echt naar uit dat we vele tonnen ( onze inschatting plusminus € 600.000,‐‐ aan leges gaan mislopen) en dat onze mooie Gemeentewerf er eigenlijk niet mag staan. Mocht dit zo zijn dan is hier sprake van ernstig mismanagement die grote gevolgen heeft voor de begrotingen van 2014 en de jaren er na. D66 wil dan ook met een amendement komen waarin het college wordt verzocht om op zeer korte termijn (lees uiterlijk deze maand) duidelijkheid te verschaffen over de financiële consequenties, zodat dit evt in een later stadium nog meegenomen kan worden in de begroting van de komende jaren. D66 vindt dit een juiste plek om dit hier alvast neer te leggen, omdat het nogal wat consequenties kan hebben voor de komende begrotingen, maar wil dit verder laten rusten tot de behandeling in de reguliere raadsvergadering van volgende week, zo ook het amendement. D66 wil samen met Groenlinks een 2‐tal amendementen indienen. De auditcommissie heeft aan de accountant gevraagd te onderzoeken de stand van de grondexploitaties, de schuldenlast van de gemeenten en de algemene reserve. Hoe heeft zich dit de afgelopen 3 jaar ontwikkeld? Hoe gezond zijn de gemeente financiën, de niet‐geblokkeerde reserve en de geblokkeerde reserve. De accountant heeft deze toezegging gedaan en wil met de jaarrekeningcontrole (dus na de verkiezingen) komen met zijn bevindingen. D66 is echter van mening dat er dit jaar een 1e aanzet moet worden gegeven. Er is echter ook aangegeven door de accountant dat er geen aanvullende kosten mee zijn gemoeid. Het 2e amendement is een voorstel aan deze raad om punt 4 van het raadsvoorstel begroting 2014 en meerjarenraming 2015‐2017 te laten vervallen. D66 vindt het niet gepast om in deze wat moeilijkere tijden het college te machtigen om tot een bedrag van 1,5 miljoen strategische grondaankopen te kunnen realiseren. De vrije reserves zijn op, de schuldenlast is in deze raadsperiode met enkele tientallen miljoenen toegenomen, we hebben een raad die geen kaders stelt aan het college. Wel hebben we een college die kaders stelt aan de raad en wie niet volgzaam is die moet maar verdwijnen. D66 wenst het college en de collegepartijen veel wijsheid toe tot aan de verkiezingen.
BESTEMMINGSPLANNEN, LEGES EN PROJECTBESLUIT. Tijdens de raadsvergadering van 30 september 2013 is door de fracties van D66 en GroenLinks onder meer. de motie 2013-11 betreffende: “Bestemmingsplannen en het heffen van leges” ingebracht. De motie was gericht op het niet tijdig actualiseren van een aantal bestemmingsplannen en als gevolg daarvan het vervallen van de mogelijkheid rechten in te vorderen, lees leges. Daarnaast is in de motie het projectbesluit Gemeentewerf ter sprake gebracht . Voorafgaand aan de behandeling van betreffende motie in de raad is door GroenLinks via technische vragen aan het college nader informatie gevraagd over deze onderwerpen, welke informatie per omgaande door het college is verstrekt. De betreffende vragen en antwoorden zijn bij een ieder bekend. Actualiseren bestemmingsplannen en heffen van leges. Het college constateert met ons dat als niet voor 1 juli 2013 de bestemmingsplannen voor de drie bedrijfsterreinen zijn vastgesteld dat dan voor de bouwaanvragen op die terreinen geen leges meer kan worden geheven. Doch volgens het college valt het allemaal wel mee door te stellen dat deze beperking loopt tot het moment dat er nieuwe bestemmingsplannen zijn vastgesteld. Deze aanname is onjuist! In artikel 3.1, lid 4 Wet ruimtelijke ordening (Wro) blijkt namelijk dat het niet alleen gaat om het tijdig vaststellen van het bestemmingsplan, maar ook dat indien dit niet tijdig kon plaatsvinden vóór het verstrijken van de datum van 1 juli 2013 er een verlengingsbesluit had moet worden genomen., hetgeen volgens ons niet is gebeurd. Artikel 3.1. lid 5 Wro houdt in dat bij overschrijden van de termijn van 1 juli 2013, burgemeester en wethouders schriftelijk mededeling moeten doen van die overschrijding en deze mededeling voor een ieder ter inzage moet leggen. Artikel 3:12, lid 1 van de Awb is daarbij van overeenkomstige toepassing. Van de terinzagelegging moet tevens mededeling worden gedaan in de Staatscourant en voorts ook langs elektronische weg. Volgens ons is dat ook niet gebeurd. In de vakliteratuur is voor de fatale datum herhaaldelijk gewezen op de consequenties van het niet tijdig halen van die termijn alsmede werd gewezen op de mogelijkheid van het nemen van een verlengingsbesluit voor 1 juli 2013. Ook de VNG is in een vraag-antwoord rubriek uitvoerig ingegaan op dit thema. Volgens hen houdt artikel 3.1, lid 4 in dat de gemeente wel gewoon leges kan blijven heffen, maar niet langer kan invorderen als niet wordt betaald. Volgens ons kan dit voor onbeperkte tijd leiden tot grote financiële consequenties voor de gemeente Heerde. Projectbesluit Gemeentewerf. Op 15 februari 2010 heeft de raad de bevoegdheid voor het nemen van het projectbesluit gedelegeerd aan het college. Op 9 november 2010 heeft het college het betreffende projectbesluit genomen, In het antwoordt op de vragen van GroenLinks stelt het college onder ad. e dat weliswaar binnen één jaar een ontwerpbestemmingsplan in procedure moest worden gebracht, maar
dat deze bepaling met de inwerkingtreding van de Crisis- en Herstelwetgeving (Chw) is komen te vervallen. Deze wet is eind maart 2010 in werking getreden. Ogenschijnlijk lijkt deze stellingname van het college dus juist, echter in de Chw is o.a. omschreven welke projectbesluiten onder deze wet vallen, en wel in Bijlage I, artikel 3.2 van de Chw, waarin wordt gesteld dat het gaat om:.“projecten als bedoeld in artikel 2.9, eerste lid, waarvoor een projectuitvoeringsbesluit als bedoeld in artikel 2.10 is vastgesteld.”. Artikel 2.9 Chw, eerste lid luidt: Deze afdeling is van toepassing op de uitvoering van: a. Projecten die geheel of hoofdzakelijk voorzien in de bouw van tenminste 12 en ten hoogste: 1 . In geval van twee ontsluitingswegen met een gelijkmatige verkeersverdeling: 2.000 nieuwe woningen, dan wel 2 . In geval van één ontsluitingsweg: 1.500 nieuwe woningen, alsmede b. Bij algemene maatregel van bestuur op de voordracht van Onze Minister of Onze Ministers wie het mede aangaat, aangewezen categorieën andere projecten van maatschappelijke betekenis. Artikel 2.10 Chw luidt: 1. Op verzoek of ambtshalve kan de gemeenteraad ten aanzien van een project als bedoeld in artikel 2.9, eerste lid een projectuitvoeringsbesluit vaststellen, waaronder begrepen de vaststelling dat deze afdeling op het project van toepassing is. De gemeenteraad kan de bevoegdheid, bedoeld in dit artikel, delegeren aan burgemeester en wethouders. Het project Gemeentewerf valt naar onze mening dus niet (volgens de toen vigerende Chw) onder de definitie van projecten als aangegeven in Bijlage I artikel 3.2. Tot slot: De fracties van D66 en GroenLinks vinden vanuit hun verantwoordelijkheid als controlerend orgaan dat met name het aspect ‘legesheffing’ dermate ingrijpend kan zijn dat wij alsnog op onze eerdere motie terug zullen komen. Wij zullen dan ook dit punt in de raadsvergadering van 11 november a.s. via een amendement inbrengen. Het leek ons echter juist u nu reeds inhoudelijk op de hoogte te stellen van ons voornemen.
Namens de fracties: D66
GroenLinks
Henk Hulsebos
Silvia van Amerongen
Heerde, 2 november 2013 Opsteller: Anton Ham
Algemene beschouwingen GroenLinks begroting 2014 Vz. Niet duurzaam en cosmetisch. Dat is in het kort het commentaar van GroenLinks bij deze begroting. Vanuit de bijdrage over de najaarsnota kan dit worden doorgetrokken naar de begroting. In de najaarsnota worden negatieve resultaten afgedekt, die in 2014 en verder niet beter zullen worden. Het siert het college niet, dat het niet verder kijkt dan de neus lang is. Niet onder ogen ziet, dat tekorten worden doorgeschoven. De oplossingen die worden gekozen zijn geen duurzame oplossingen. Zoals al gezegd, het bevriezen van de budgetten is een tijdelijke noodgreep voor 2013. De problematiek ontstaat dan in 2014 wederom. GroenLinks en D66 kondigen hierbij een amendement aan op de begroting, om Met ingang van jan. 2014 strategisch te gaan budgetteren met de beschikbare budgetten en hiertoe een voor Heerde passend model te ontwikkelen. De toelichting heb ik reeds gegeven bij de najaarsnota.
"Het rijk is een onbetrouwbare partner". Eerste zin uit de begroting. Hoe waar dat ook is, hoe betrouwbaar is het, dat in de derde zin staat, dat de begroting in 2014 op 48.000 positief zal komen? Dat is wat we bedoelen met cosmetisch.... Precies deze vraag was de drijfveer achter hetgeen in de motie is verwoord ten aanzien van de accountantscontrole. Het is de belangrijkste vraag die we hebben bij deze begroting. We denken daarbij ook bijv. aan de ingecalculeerde legesinkomsten voor de nog vast te stellen bestemmingsplannen, stuk voor stuk bedrijventerreinen waarvoor geen kinderachtige legesgelden in te verdienen waren. Het college heeft echter niet goed gestuurd op de planning. De plannen kwamen te laat in procedure en leidde tot grote verwarring bij de behandeling in de commissie. Tot overmaat van ramp, wordt verzuimd om uitstel aan te vragen en hierover te publiceren, zoals de regelgeving vereist. Althans, als je nog legesgelden wil blijven ontvangen. Bij de beantwoording van de technische vragen van GroenLinks en D66 geeft het college aan dat ze aannemen, dat het niet kunnen heffen van leges tijdelijk is. Aannemen.... De vader is hier de wens van de gedachte, en dus komt er ook geen doorkijk hoe groot de strop is, als deze aanname onjuist zou blijken te zijn. Er is geen jurisprudentie. Het is dus allemaal op goed geluk. Pek en veren was ons deel, toen dit voor ons aanleiding was, samen met D66, om een motie van wantrouwen in te dienen. Nog steeds zijn we van mening dat de belangen van de gemeente Heerde hier slecht zijn beheerd en daar past maar 1 antwoord op.
Voor GroenLinks en D66 is de tijd voorbij dat we instemmen met een machtiging voor het college om voor een bedrag van 1,5 miljoen aan strategische aankopen te doen, zonder dat de raad hierin tijdig wordt gekend en zonder dat hiervoor plannen in ontwikkeling zijn. We dienen bij deze dan ook een amendement in bij punt 4 van het besluit, de tekst wordt dan: Het college te machtigen om binnen het kader van verwervingsplannen en nadat dit tijdig is voorgelegd aan de Raad, danwel de commissie Ruimte, indien snelheid is geboden, tot een bedrag van €1.500.000.- verplichtingen aan te gaan inzake de strategische aankoop van gronden voor het jaar 2014. Regeren is vooruit zien, maar de gemeente heeft haar laatste oortje versnoept aan 4, nee, 5 kunstgrasvelden. Dit ad hoc beleid is het gevolg van 4 jaar geen accomodatiebeleid ontwikkelen. Ten aanzien van Hattemerbroek zijn we van mening dat zachte heelmeesters hier inmiddels stinkende wonden heeft gemaakt. GroenLinks heeft hier weinig geloof meer in. Daar waar de raad heeft geprobeerd te sturen, is dit systematisch af gehouden door het college, de portefeuillehouder. Er hangt ons hier een ernstig verlies boven het hoofd in de nabije toekomst. Ergerlijk is de kostenpost van tonnen voor de ICT, die als een duveltje uit een doosje komt, en waar wederom niets te kiezen valt. Ook houden we ernstige kritiek op de financiele voorwaarden waaronder het MFA gebouw tot stand zal komen en De wijze waarop de Horsthoek school geofferd wordt om het plaatje financieel rond te maken. Wat zijn de financiële consequenties voor de Gemeente ? in de exploitatie investering mfa is immers een aanzienlijke opbrengst aan huur van Proo meegenomen, en voor de Beheerstichting, als het gaat om de gebruikersvergoeding, als de Horsthoekschool op haar huidige locatie mag blijven. Als de Gemeente pech heeft bij de rechtzaak in december, dan moeten ze ook nog voor de renovatie betalen, wat aanzienlijk op de exploitatie van 2014 zal drukken. Een gebouw met een afschrijvingstermijn van 60 jaar is dat wel zo duurzaam als het lijkt? De wethouder zei desgevraagd, dat u en ik dat niet meer mee maken, met andere woorden, waar maak je je druk over? Het gebouw wordt duurzaam, dat staat buiten kijf. Maar dan, de samenleving staat niet stil, in 60 jaar leven we in een compleet andere wereld. Kijk eens 60 jaar terug. Een revolutie, ook in het onderwijs. Misschien is tegen die tijd het klaslokaal achterhaald. Wat we wel met zekerheid kunnen stellen, is dat zelfs na zon lange tijd, de gemeenschap zal moeten blijven betalen voor een nog goed gebouw dat dan wellicht overbodig is geworden, veel te groot of anderszins onbruikbaar.
Ik sluit af met de duurzaamheid: Kort geleden zijn we bijgepraat in een themaraad over duurzaamheid. Indrukwekkend wat er toch allemaal kan gebeuren zonder geld. Ik ben vooral blij met alle initiatieven vanuit onze gemeenschap zelf. zo moet het gaan. Het is een trend op vele plekken in Nederland, ja, in Europa. Een trend waarbij burgers de transitie naar een duurzamere samenleving zelf oppakken. Dan kan je denken, nou dat is mooi makkelijk, dan kan de gemeentelijke overheid haar portemonnaie wel in de zak houden. Ieder ambtelijk uurtje kost immers geld. Het is wel genoeg als het tussen de oren van de burger gaat zitten ....dan is het nog maar een kwestie van tijd. Maar dat is nu juist wat we niet meer hebben. Tijd. De transitie moet sneller. Kan sneller, als de gemeente een handje helpt, twee handjes helpt. In deze raadsperiode hebben we qua duurzamheid geteerd op een tijdelijke subsidie. Die was dit jaar al op, want het meerjarig geraamde budget als vervolg op het subsidie, is afgeraamd. Wat GroenLinks betreft moeten we juist bijramen voor duurzaamheid. als we kijken naar de klimaatmonitor, de terugkoppeling waar GroenLinks vorig jaar bij de begroting om heeft gevraagd en dat gelukkig breed werd gesteund, laat een grafiek zien, waaruit blijkt dat de CO2 voetprint niet verbetert, op die punten die door gemeentelijk beleid te beinvloeden zijn. Dat kan anders, dat moet anders. Het ambitienivo moet omhoog ondanks de slechte tijden, Of juist vanwege die slechte tijden. Immers, energielasten vormen meer en meer voor burgers een te grote last. We hebben behoefte aan een nadere analyse van die cijfers en hoe we de duurzaamheidsinitiatieven kunnen opschalen en uitbreiden. Misschien moeten we de subsidieregeling voor isolatie wel aanvullen met de mogelijkheid voor de duurzaamheidslening, met een rentepercentage dat 3% lager is dan marktconform en een revolverend fonds en onderbrengen bij stimuleringsfonds volkshusvesting nederlandse gemeenten (SVN), zoals dat nu ook al gebeurt met de starterslening. Immers: juist bij de categorie woningen is veel winst te behalen in het terugdringen van CO2. Er zijn gemeenten die ons hierin zijn voorgegaan, zoals de gemeente Putten. We moeten niet afwachten wat het Rijk gaat doen. Het afschuiven van de verantwoordelijkheid brengt ons niet verder. Waar halen we de gelden vandaan voor dit fonds? Idee: misschien de inmiddels structurele rente voordelen in de begroting misschien? Dat is dan wel een heel letterlijk genomen "goed rentmeesterschap van onze aarde" als we dat doen. Rente voor rente, als het ware... Als dat geen begaanbare weg is, dan wellicht het afromen van eenmalig 10% van de investeringsgelden beheer openbare ruimte in 2014. Dat is een bedrag van 134.000 euro. Een mooi begin voor een revolverend fonds. Ik hoor graag uw reacties. Zo nodig dienen we een amendement in voor de financiele onderbouwing.
Algemene Beschouwingen A.D. 2014.
Mevrouw de voorzitter. Graag willen we als fractie van ChristenUnie – SGP deze algemene politieke beschouwingen beginnen met uit te spreken dat we dankbaar zijn dat de Here God ons in de afgelopen tijd weer de gezondheid en kracht heeft gegeven om ons werk in de Raad van Heerde te mogen doen. Ondanks de crisistijd, een tijd van economische teruggang in veel opzichten, mogen we toch met een zekere mate van tevredenheid en zeker met dankbaarheid terugkijken naar het achter ons liggende jaar. Niet dat alles vlekkeloos verlopen is, zeker niet. Maar er zijn ook veel goede zaken te melden. Dus laten we vooral kijken naar het halfvolle glas. Met nog een paar maanden tot aan de verkiezingen loopt deze collegeperiode óók naar haar eind. Ook deze keer mocht de ChristenUnie-SGP in de persoon van wethouder Herman van der Stege, haar aandeel leveren in het College van B & W als dagelijks bestuur van onze gemeente. Een tijd met gelukkig veel meer ups dan downs, ondanks de al eerder genoemde moeilijke situatie van crisis en krimpende economie. Alles afwegend mogen we terugkijken op een vruchtbare periode waarin voor onze inwoners veel tot stand is gebracht. Het overgrote deel uit het Collegeprogramma mochten we realiseren of is in gang gezet. Een onderdeel dat onze fractie zorgen geeft is het politieke klimaat in de Raad. Ik noemde het al eens een dieptepunt in de Heerder politiek, met name omdat er soms ook op de man gespeeld word. Dat is een ronduit verkeerde ontwikkeling en is zeker ook niet in het belang van onze inwoners. Laten we daar alert op blijven en elkaar, ondanks alle verschillen, vooral blijven respecteren. Wat ons betreft zijn de verkiezingen van volgend jaar een goed moment om als nieuwe raad nader met elkaar van gedachten te wisselen op welke wijze de raads- en commissievergaderingen in de toekomst dienen plaats de vinden. Gemeentepolitiek dient ook voor de komende generaties interessant te blijven. Openbare Orde en Veiligheid. Naast de inzet van het plaatselijke politieteam hebben we ook als Raad een aantal maatregelen genomen om de overlast in met name Heerde en Wapenveld terug te dringen. Ik denk daarbij aan de inzet van gemeentelijke BOA’s en particuliere beveiliging. We leven in een relatief veilige leefomgeving. Maar uit de criminaliteitscijfers en de gebiedsscan over 2012 blijkt duidelijk dat er een paar flinke zorgpunten zijn. Zoals overlast voor onze inwoners door gebruik van alcohol en (hard)drugs, inbraak in woningen en mishandeling. Ook is er in verhouding veel vandalisme in onze gemeente. College, wat zijn de meest effectieve maatregelen die we tot nu toe genomen hebben en is de aanpak en samenwerking van hulpverleners en de brief van de burgemeester wel effectvol. Het moet vooral geen papieren brief zijn. Welke maatregelen kunnen er nog meer genomen worden ? Duurzaamheid. Duurzaamheid houdt in dat we kiezen voor kwaliteit van leven, voor ieder mens en voor de aarde, nu en in de toekomst. Dat vraagt bezinning op fundamentele waarden en op onze werkelijke behoeften. Dat geldt in het privéleven, in het bedrijfsleven en bij het vaststellen van overheidsbeleid. We zijn blij dat de twee oplaadpunten voor elektrische auto’s nu
operationeel zijn. Verduurzaming van de bouw en de energievoorziening in onze gemeente is en blijft één van de speerpunten. Het papierloos werken in het gemeentehuis gaat vanaf april voor de volle 100 % gelden voor ambtenaren en politiek. Ook het afkoppelen van hemelwater zal een goede doorwerking hebben op het gemeentelijk beleid t.a.v. duurzaamheid en de uitvoering hiervan. Dorpsplan en Centrumplan. Ik merkte al eens eerder op dat het ronduit verheugend is om te zien met welk enthousiasme o.a. de Dorpsraad en de Klankbordgroep in Wapenveld de zaken aanpakken. Met bijvoorbeeld een mooi centrumplan als resultaat. De gemeenschapsvoorziening komt nu ook van de grond en er is gelukkig een breed draagvlak met een brede bezetting. Krijgt het CJG in het pand aan de Putterweg een permanente plek met vaste openingstijden of moet ze dit delen ? We zijn blij dat er nu ook positieve ontwikkelingen zijn m.b.t. Centrumvisie Heerde en de wijze waarop dat de inwoners en direct belangstellenden hierbij betrokken worden. Begraven en onderhoud begraafplaatsen. De begraafplaatsen waar onze gemeente eigenaar van is, worden door velen beschouwd als mooi en goed onderhouden. Dat willen we graag zo houden. Wij verkeren gelukkig in de omstandigheid dat er, mede door de voorgenomen herinrichting van de begraafplaats in Wapenveld, voor de komende jaren voor begraven voldoende ruimte is. We zijn ook blij dat de recente gesprekken over de begraafplaatsen en de daaraan verbonden kosten in ieder geval zijn uitgelopen op de constatering dat op onze gemeentelijke begraafplaatsen ook in de toekomst de grafrust niet verstoord zal worden als gevolg van ruimingen van gemeentewege. Hoogwatergeul en Gebiedsontwikkeling. Het afgelopen jaar is er veel gebeurd rondom de Hoogwatergeul. Het begin hiervan, is voor de inwoners nu ook te zien en te merken. We zijn blij met het meedenken vanuit de bewoners en belangengroepen, we vertrouwen dat de aanpassing van wegen e.d. tot gevolg zal hebben dat de overlast beperkt en aanvaardbaar zal blijven. Ook op dit punt rekenen we op een alert college ! Volkshuisvesting /Wonen. Wonen is één van de grootste levensbehoeften die de mens heeft. Vanuit “het wonen” kunnen allerlei andere behoeften ingevuld worden en draagt goede huisvesting bij aan het welzijn van onze burgers. De tijd van grootschalig uitbreiden ligt inmiddels achter ons, daarvoor in de plaats dienen kleinschalige en vraaggestuurde nieuwbouwprojecten de komende tijd gerealiseerd te worden in Heerde, Wapenveld, Veessen en Vorchten. Immers, de gemeente Heerde is gebaat bij een evenwichtige bevolkingsopbouw waarbij het voor ouderen en jongeren goed vertoeven is in onze CitaSlow gemeente. Er zullen dus voldoende en adequate woningen beschikbaar dienen te zijn om hier te kunnen wonen. Dit vraagt om een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen. Een gezamenlijke en breed gedragen visie op de toekomstige lokale volkshuisvesting, zorgt ervoor dat de Gemeente Heerde een aantrekkelijke gemeente is en blijft. Essentieel onderdeel hierbij is het totale woonlastenbeleid. De heffingen die woningcorporaties vanuit den Haag krijgen opgelegd, kunnen leiden tot een huurprijs die niet langer in verhouding staat tot het gezinsinkomen. Energiekosten zijn een belangrijk onderdeel van de woonlasten. Het terugdringen hiervan vraagt naar de mening van ChristenUnie-SGP om een stimulerende rol van o.a. de gemeente naar de overige partners. Ook zullen we kritisch moeten kijken naar
de lokale heffingen. De wijziging in de afvalinzameling per 1 januari a.s. is een mooi voorbeeld hoe gemeentelijke heffingen de komende jaren getemperd kunnen worden. M.b.t. de huisvesting van onze ouderen zijn wij van mening dat hierbij het welzijn en welbevinden van deze bewoners voorop moet staan. We zijn er voorstander van om de bestaande verzorgingstehuizen in onze gemeente hiervoor te blijven inzetten. De gemeente heeft hierin wat ons betreft een initiërende en stimulerende rol. Mensen die zo lang mogelijk kunnen en willen thuis wonen dienen hiertoe in de gelegenheid gesteld te worden als het gaat om kleine voorzieningen vanuit de WMO. Voorkomen dient te worden dat jongeren uit onze gemeente wegtrekken en dat ouderen en mindervaliden niet over de juiste woonruimte kunnen beschikken. Wonen in de Gemeente Heerde komt ook de plaatselijke middenstand ten goede, iets wat we in alle tijden maar zeker in deze tijd goed kunnen gebruiken. Jeugdbeleid. Bij jongerenbeleid nieuwe stijl, participatie van de jongeren, is het een goede zaak dat ze zelf meer verantwoordelijkheid moeten leren nemen in het ontwikkelingen van plannen en activiteiten. Maar goede leiding als voorbeeldfunctie is ook van een niet te onderschatten waarde. Daarbij denken we dan als eerste aan de ouders en verzorgers. We zijn dan ook een voorstander van het hiervan onderbrengen bij het CJG, dus niet allerlei opgetuigde instanties maar vanuit één coördinatiepunt.Welke taak krijgt de wijkagent hierbij ? Ook het starten van jongerenwerk door Related Care in de voormalige gemeentewerf spreekt ons aan en is een mooi initiatief. Het is goed om in Heerde te beginnen maar in Wapenveld is ook zeker door hen een klus te klaren, zowel binnen als buiten op straat. WMO /Vrijwilligers. Het concept beleidsplan geeft een helder en duidelijk beeld van: hoe verder de komende jaren waarin veel op de gemeente afkomt. Onderwerpen die soms nog niet eens duidelijk zijn of weer gaan veranderen. Ook in deze moeilijke tijd is de ChristenUnie-SGP voor een ruimhartig beleid wanneer het om noodzakelijke zorg voor onze inwoners gaat. Natuurlijk is niet altijd alles vanzelfsprekend en zal er zoveel als mogelijk is eigen verantwoordelijkheid moeten worden genomen. Maar, zolang er nog geld is om kunstgrasvelden voor verenigingen aan te leggen, zal er ook voldoende geld en zorg dienen te zijn wanneer het gaat om zorgtaken voor onze medemens. Veel waardering heeft de fractie voor al die vrijwilligers die zoveel tijd en aandacht geven aan hen die zorg nodig hebben. Wij willen een warm pleidooi houden voor zoveel mogelijk hergebruik van materialen en hulpmiddelen. Samenwerking - Communicatie. Rijk en Provincie dragen nieuwe taken aan gemeenten over. Vaak zonder voldoende middelen daarvoor, of zelfs onder gelijktijdige bezuinigingen. Taken die van een gemeente nieuwe deskundigheden en vaardigheden vergen. De gemeente Heerde is te klein om alle bestaande en nieuwe taken zelfstandig en op betaalbare manier uit te kunnen voeren. Vanuit een nuchtere en realistische kijk op samenwerking tussen gemeenten moeten we naar onze mening vraagstukken aanpakken waarvoor op kwaliteits- en financieel niveau een grotere schaal noodzakelijk is. Een goede communicatie, overigens ook in algemene zin, binnen de organisatie maar ook naar onze inwoners is ook hierbij van groot belang. Wat goed is voor de burger dient daarbij leidend uitgangspunt te zijn, evenals behoud van de identiteit van onze woonkernen, en voldoende democratische invloed. Besluiten moeten zo dicht mogelijk bij de burger worden genomen en door een meerderheid van burgers worden gedragen. Dan lijkt een verdere bestuurlijke samenwerking of bestuurlijke fusie met andere
gemeenten voor de ChristenUnie-SGP het meest logische vervolg van de al eerder ingezette samenwerking en gesprekken met Hattem en Oldebroek. Dat andere gemeenten in een later stadium ook in een vorm van bestuurlijke samenwerking of verdere fusie kunnen gaan deelnemen sluiten wij niet uit. Voor alle samenwerking geldt dat processen en besluitvorming niet vertragen ! Financiële Zaken. Om maar eens een open deur in te schoppen, het zijn financieel zware tijden. Ook al hebben we voor 2014 een sluitende begroting, de daarop volgende jaren zien er gewoon niet goed uit. Toch doet het ons deugd dat de toezichthouder m.b.t. de begroting 2014 tot de conclusie komt dat zij met repressief toezicht haar taak voor onze gemeente wil uitoefenen. Tegelijkertijd legt dat een klem op ons als Raad om met betrekking tot amendementen op de begroting terughoudend om te gaan. Een amendement is naar onze mening financieel alleen acceptabel als er ook dekking aanwezig is. Anderzijds legt de provincie ook de vinger bij een aantal gevoelige plekken; het risico met betrekking tot de realisatie van taakstellingen, het onder de maat zijn van de budgetten voor onderhoud van wegen en kunstwerken. Zaken waar we als Raad directe zeggenschap over hebben. Natuurlijk zijn er daarnaast ook nog andere zaken te noemen, zoals het financieel handelen van de centrale overheid m.b.t. de uitkeringen uit het gemeentefonds. Als fractie van ChristenUnie-SGP doen we daarom een beroep op het College om een adequate invulling te geven aan het op orde brengen van de budgetten voor onderhoud beheersplannen. Wanneer deze op een onvoldoende niveau blijven zou dit er immers toe kunnen leiden dat we onder preventief toezicht komen te staan. Dat moet wel het laatste zijn wat we onze inwoners willen aandoen. Een financieel lamgeslagen bestuur in een periode waarin veel daadkracht wordt gevraagd. Wat denkt het College hier aan te doen ? M.b.t. de sociale paragraaf vragen we ook aandacht voor de kansen die er zijn om door combinatie van aanwezige werkkracht in de sociale sector deze, wanneer dat kan, als contraprestatie in te zetten bij bijvoorbeeld het beheer van de openbare ruimte of door een combinatie met dienstverlening. Hoe denkt het College hier over ? Kunstgrasveld VEVO. Door ongelukkige omstandigheden is VEVO tot op heden een kunstgrasveld misgelopen. Een meerderheid van onze fractie is van mening dat hier verandering in moet komen. Het gaat om meer dan alleen een voetbalveld omdat hier ook sprake is van een bredere maatschappelijke voorziening in Veessen. Gelezen de laatste Raadsinfo, wachten we de voorstellen van het College hierover af. Tot slot. De ChristenUnie-SGP wil, voor zover dat in haar vermogen ligt, ook in de Gemeente Heerde, pal staan voor een vrije samenleving, een dienstbare en rechtvaardige overheid, zorg voor elkaar en zorg voor Gods schepping en daarbij rekening houden met de verschillende levensovertuigingen. Wij willen geen samenleving waarin ons tot in detail verteld wordt wat we moeten denken en doen, maar willen vrijheid om zelf verantwoordelijkheid te nemen en van daaruit eigen bewuste keuzes te maken. Daarbij is naar onze vaste overtuiging Gods zegen onmisbaar. Die bidden we u en ons allen toe. Ben van der Linde, fractievoorzitter.
Algemene Beschouwingen 2014 Vorig jaar hadden we te maken met een regeerakkoord dat ons doordrong van de noodzaak tot oppakken van verantwoordelijkheden, nog meer dan we als gemeente al op ons bordje hadden liggen. Nu een jaar later, is duidelijk, dat we niet alleen veel verantwoordelijkheden krijgen, maar ook nog eens met minder geld. Dat heeft twee kanten, een bedreiging en een kans. Maar zeker is dat we als gemeente voor belangrijke keuzes staan. 2014 wordt een verloren jaar, nog los van de grote problemen, die op ons afkomen. Het voornemen van het college om zich te beperken tot het afronden van lopende projecten geeft geen goed gevoel en het op orde houden van de financiële huishouding zal met deze begroting zeker niet lukken. Het afdoen met de kreten “stilte voor de storm”en “het rijk blijft een onbetrouwbare partner” is naar ons idee, gelijk aan de kreten in de vorige begrotingen; “wij geven een winstwaarschuwing” en vervolgens doet het college niets. De gevolgen hiervan hebben we vorig en dit jaar reeds ervaren. Eerder hebben wij al aangegeven, dat dit een opstelling is van “na ons de zondvloed”. Dit is niet correct t.o.v. onze burgers en die nieuwe raad . De in hun ogen belangrijkste zaak, ICT samenwerking, wordt naar onze mening zelfs totaal verkeerd aangepakt. Men laat zich klem zetten, door de wens van de 3 H2O colleges tot een snelle fusie in H2O verband. Naar onze mening moet dit anders én tegen lagere kosten. Wij stellen voor om conform het advies vanuit de afgelopen commissie vergadering, de opgenomen meerkosten in de begroting voor de i‐dienst te blokkeren en alleen uitgegeven mogen worden, na bespreking in de opgerichte werkgroep en goedkeuring van de raad a.h.v. nadere raadsvoorstellen. Het aangegeven begrotingsresultaat van € 48.000,= +/+ is wederom te positief voorgesteld. Uitkomsten voorgenomen bezuinigingen van € 197.000,= zijn alle meegenomen, terwijl nu reeds duidelijk is dat dit niet het geval zal zijn. De meerjaren begroting laat forse tekorten van gemiddeld €570.000,= structureel zien, zonder enig zicht op maatregelen, die in 2014 genomen kunnen worden om dit bij te stellen. Reeds nu is ook bekend dat de uitkering vanuit het gemeente fonds voor 2014 fors lager zal zijn [€ 409.000,=].Het is onverantwoord om dit gegeven door te schuiven naar de voorjaarsnota en ondertussen niets te doen. Nadere bestudering van het werkdocument, geeft aan dat de grootste mutaties binnen de begrotingsproducten veroorzaakt worden door gewijzigde toerekening van personeelskosten. Dit maakt een juiste beoordeling van de begroting onmogelijk. Er wordt hiermee de indruk gewekt, dat er veel geschoven wordt met de inzet van personeel,zonder dat dit bewust beleidsmatig door de raad goedgekeurd wordt. Dit vinden wij ongewenst.
Uit het overzicht personeelskosten /fte’s blijkt een forse stijging van de uurtarieven van gemiddeld 13,5 %. Dit is enorm hoog en niet acceptabel. Een gemiddeld uur tarief bij b.v. leefomgeving binnen van € 98,41/uur is boven proportioneel. Hier dient direct wat aan gedaan te worden. De overheadkosten zijn exorbitant hoog, Leefomgeving‐binnen spant de kroon met 83% extra kosten, dus los van salaris, Publiek 78% en Leefomgeving‐buiten 57% Ook dit maakt het doorgronden van de begrotingswijzigingen onmogelijk en ongewenst. Grote wijzigingen in toerekening dienen verklaard te worden om inzicht te krijgen of dit te maken heeft met goedgekeurd beleid of eigen initiatieven. Hier is een grote bezuinigingsslag te maken!!! Een sluipend en niet herleidbaar product is Cittaslow, Een prima streven, maar er is destijds aangegeven, dat dit uitsluitend de € 5000,‐ lidmaatschapskosten zouden zijn. De structurele en incidentele kosten moeten inzichtelijk gemaakt worden. Wat zijn de werkelijke kosten geweest in 2013, wat zijn de begrootte kosten voor 2014. Welke kosten moeten we maken voor de internationale Cittaslow bijeenkomst van volgend jaar en hoe wordt dit gedekt? Inzake het Cultuurplein hebben wij diverse malen gevraagd, om meer inzicht te krijgen in de kosten en de hiermede samenhangende afspraken. Tot op heden hebben wij hier geen adequaat antwoord op gekregen. De kosten zijn nu wel helder, maar over de te leveren diensten tasten wij nog steeds in het duister. Welke prestatieafspraken zijn er vastgelegd inzake het Cultuurplein en wat is de visie van het college inzake de extra verborgen subsidies inzake huur ruimten in mfa‐Oost van € 72.000,= m.i.v. 2015. De uitkomsten van de nog op te stellen beheerplannen baart ons zorgen. Belangrijk is om eerst vast te stellen welk nivo acceptabel is binnen het beschikbare budget en daarna dit uit te werken in uitvoerend beleid. Voor de riolering en reiniging hanteert men het begrip kostendekkende exploitatie. In onze ogen is dit correct en moet er gebruik gemaakt worden van reële berekeningen. Dus kosten van vegen van de straten niet onderbrengen bij riolering en het dividend van de Rova meenemen bij reiniging en niet naar de algemene middelen. Wij zijn tegen verhoging van de OZB tarieven. Momenteel hebben vele huiseigenaren het financieel moeilijk door de crisis op de vastgoed markt. Wij zijn van mening dat in deze de lasten eerlijk verdeeld dient te worden tussen burgers en onafhankelijk van hun woon situatie [al dan geen eigen huis] Vanuit het vergelijk van de belastingdruk Gelderse gemeenten blijkt dat huurders 13,5% onder en eigenaren 14,7% boven de gemiddelde lastendruk zitten. Wij vinden dat dit beter in evenwicht dient te komen, zodat niet een deel van de burgers financiële problemen op mag lossen, maar dit over de gehele gemeente wordt verdeeld. Het risicoprofiel bedrijventerrein H2O van 10% vinden wij veel te laag. Dat dit afgesproken is met de accountant in H2O verband is in deze niet ter zake doende. Gezien de markt, met gebrek aan ontwikkeling, ligt het risico veel hoger. Men moet niet verbaasd zijn dat in de nabije toekomst nog aanzienlijke bedragen afgeboekt dienen te worden of in het ergste geval men moet stoppen met deze ontwikkeling. Voor onze eigen complexen met minder risico’s
berekenen we al een risico van 12,6% . Voor H2O zou men minimaal een risico van 17,5% moeten hanteren. Hoe ziet het college deze begroting 2014 en doorzicht 2015‐2017 in het kader van de brief van de provincie van 8 mei 2014, inzake de criteria voor repressief toezicht? Een dekkende meerjarenbegroting is een eis. Deze begroting 2014 is na realistische analyses niet in evenwicht. De berekende bezuinigingen zijn niet concreet haalbaar, de mogelijke extra kosten vanuit nieuwe beheersplannen zijn niet meegenomen en de consequenties vanuit de septembercirculaire worden doorgeschoven naar de Voorjaarsnota. Het is nu al duidelijk dat er geen zicht is op een dekkende begroting. Het jaar 2013 heeft dit reeds duidelijk gemaakt. Ook de meerjaren raming maakt duidelijk, dat de komende jaren tot 2017, de begrotingen niet in evenwicht zijn, op basis van de huidige stand van zaken. Het betekent dat duidelijke keuzes gemaakt moeten worden, Er moet een stevige samenwerking komen tussen gemeenschap en gemeente. Onze visie op voor de komend jaren is, dat Heerde beter verdient:
Geen nieuw beleid opstarten tenzij dit in de plaats komt van oud. Afmaken van beleidsvoornemens waar aan begonnen is, die niet terug gedraaid kunnen worden. Bedrijfsleven en gemeente moeten intensief samen optrekken, volledige inzet op traject van uitkering naar werk. Knopen doorhakken en aanpakken van centrum Heerde en Wapenveld, zodat de ontwikkelingen doorkunnen en ondernemers gestimuleerd worden Duidelijkheid ten aanzien van de besluitvorming over het H2O bedrijventerrein. Geen nieuwe garantieverhoging en vermindering van de financiële risico’s Dienstverlening en financiële consequenties van de drie decentralisaties strak monitoren, de raad voortijdig betrekken bij vaststellen van beleid. Geen verhoging van de OZB en geen correctie voor de gedaalde waarden. Huiseigenaren krijgen al te lang de rekening van Sinterklaas gepresenteerd. Financiële meevallers niet meteen herbestemmen, maar reserveren. Er zijn heel veel te verwachten financiële risico’s. Stimuleren en ondersteunen van eigen verantwoordelijkheid, zorg verlenen daar waar het echt nodig is, maar grens tussen formele en informele zorg strak bewaken. Preventieve jeugdzorg essentieel, dus goede bereikbaarheid van het CJG, in Heerde maar ook in Wapenveld. Sportbeleid uitsluitend gericht op basisvoorzieningen. Geen medewerking aan regionale of nationale aanpassingen. Stimuleren van lokale sportbeoefening, vooral door de jeugd. En privatisering van de accommodaties.
VVD fractie Gerrit van Dijk Ireen Bunnik
Heerde De blik vooruit naar de toekomst Algemene beschouwingen 2014 Geacht College, collega raadsleden, geachte aanwezigen, . We zijn aangekomen in het laatste gedeelte van een periode van 4 jaren met dit huidige college en deze raad. Voor mij persoonlijk een fijne tijd, waarin wij samen veel zaken tot stand heb zien komen in onze mooie gemeente. Het jaar 2014 is een verkiezingsjaar. Hierdoor worden er niet zoveel nieuwe zaken opgepakt, maar worden lopende projecten voortgezet of afgerond. Bovendien is het zaak dat we het financiële huishoudboekje van de gemeente op orde houden. “Krimp zonder Scheuren” is in de afrondende fase en de taakstelling van 1,2 miljoen euro is nagenoeg behaald. Jammer genoeg kunnen we nu niet zeggen dat we er zijn met deze krimp. We leven in een tijd waarin we kritisch moeten blijven kijken naar onze uitgaven en het financiële jasje is nog steeds erg krap. En verder krimp lijkt verder onvermijdelijk door ,krimp op de algemene uitkeringen van het Rijk.Toch is het CDA content met de algehele financiele stand van zaken in onze Gemeente en zijn we tevreden met de wijze waarop hier aan gewerkt is door ons college en onze ambtenaren. Ondanks dit voorzichtige financiële beleid, blijft in Heerde niet alles bij het oude. Een mooi voorbeeld daarvan is de komst van de nieuwe MFA oost. Afgelopen week was in het nieuws te horen hoe slecht het gesteld is met de bouwkundige staat van schoolgebouwen in ons land. In Heerde kunnen wij trots zijn dat de onderwijshuisvesting en de overige voorzieningen voor onze jeugdige inwoners binnen afzienbare tijd prima geregeld zullen zijn. De CDA fractie constateert dat alle onderwijs gebouwen in een prima conditie zijn.
Algemene beschouwingen 2014
Tekst algemene beschouwingen 2014
Maar er verandert meer: Mede door de verhuizing van onze ambtenaren naar het nieuwe pand aan de Eperweg, zal de ICT moeten worden aangepast en vernieuwd. Een kostbaar traject . Het CDA vindt dan ook dat er goed moeten worden overwogen voor welk ICT- pakket er wordt gekozen. Het is een dure investering, dus laten we geen overhaaste besluiten nemen en gaan voor een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding.
Duurzaamheid staat ook hoog op de agenda voor de komende jaren en volgens het CDA terecht. Wij steunen het uitgangspunt dat we binnen onze gemeente onze verantwoording nemen en de juiste keuzes maken ten aanzien van klimaat en duurzaamheid. Het is een goed streven dat er wordt gekeken naar een goed evenwicht tussen menselijk welzijn, natuur, milieu en economische ontwikkelingen. Belangrijk voor de toekomst en daarom ook belangrijk dat initiatieven worden gefaciliteerd. Het duurzaamheidsbeleid van de gemeente Heerde vormt tevens een belangrijke peiler voor het Internationale keurmerk Cittaslow dat de gemeente Heerde heeft ontvangen. Mijn collega Visser sprak in zijn betoog bij de algemene beschouwingen van 2013 over bruggen slaan. Had hij onbedoeld een vooruitziende blik? In ieder geval is het dit jaar noodzakelijk gebleken dat er twee bruggen over de Grote Wetering vervangen moeten gaan worden. Wij gaan er vanuit dat wij als politiek op korte termijn een voorstel tegemoet kunnen zien, waarin de plannen staan m.b.t. deze bruggen. Heeft het college nadere informatie over onderhoudstoestand van de overige bruggen? Is het college voornemens de overige bruggen dan te vervangen? Of gaat u in overleg met de gebruikers of bezien of vervanging in alle omstandigheden noodzakelijk is. Graag uw reactie college!
Wij zijn als CDA niet gelukkig met de nieuwe opzet van de begroting, waarin productenraming en programmabegroting in elkaar geschoven zijn. Ook missen we, zoals vaker genoemd, in veel gevallen duidelijke kengetallen waaraan het beleid kan worden getoetst. De komende jaren zal het programma Werk, Inkomen en Zorg ongeveer 60% van de begroting uitmaken. Wij stellen voor dat de organisatie en de raad hiervoor samen een nieuwe opzet gaan bedenken, het liefst op korte termijn, zodat de begroting van volgend jaar in het nieuwe format kan
Algemene beschouwingen 2014
2
Tekst algemene beschouwingen 2014
worden opgesteld. Hierin zouden dan ook de nieuwe kengetallen kunnen worden opgenomen. De decentralisaties van de WMO gaan grote gevolgen hebben voor onze organisatie en voor onze burgers. Het CDA heeft vertrouwen in de manier waarop de voorbereidingen door het college en organisatie zijn opgepakt. We maken ons naar de toekomst toe wel zorgen over de financiën. Deze drie decentralisaties kennen allemaal een open-eindfinanciering. De afgelopen jaren zagen we dat grote bijstellingen op de begroting veroorzaakt werden door de WWB en de WMO. Dit jaar vallen over- en onderschrijding voor deze posten toevallig tegen elkaar weg, maar de hoogte van de bedragen onderstreept de noodzaak zorgvuldig te begroten, dreigende over- en onderschrijdingen snel te signaleren en vooraf af te spreken wat te doen bij dreigende overschrijding. Het CDA vindt dat dit in nieuw beleid moet worden opgenomen. Voor de invulling van het welzijnswerk vragen wij ons af of een jongerenen ouderenwerker in de huidige vorm in de toekomst nog past bij het beleid. Het is wellicht veel effectiever de financiële middelen op andere manieren in te zetten. Zorgen hebben wij ook over de forse toename van het aantal mensen met een bijstandsuitkering. In 2008 waren dat er 98, in 2014 verwachten we dat dit 175 mensen zullen zijn. Een stijging van bijna 80%. Hiervan is volgens de cijfers 70% nog niet direct te activeren en dat vinden wij een schrikbarend hoog percentage. Wij willen graag dat er een actiever beleid wordt gevoerd om deze aantallen te verlagen. Het is voor ons niet acceptabel dat mensen jaar in jaar uit met een uitkering moeten leven zonder uitzicht op verbetering in hun situatie.
Voorts vragen wij aandacht voor de huisvesting van alle burgers die zorg nodig hebben. Ingaande 2014 is het scheiden van wonen en zorg een feit. De vergoeding van de Rijksoverheid voor huisvestingskosten bij zorgbehoeftigen vervalt dan en de zorgvrager dient zijn eigen woonlasten te betalen. Hierdoor zal de vraag naar WMO-voorzieningen toenemen. Wij vragen dan ook aan het college om hierop te anticiperen.
Algemene beschouwingen 2014
3
Tekst algemene beschouwingen 2014
De paragraaf “Ruimte en economische ontwikkelingen” laat zien dat er volop wordt gewerkt om het economische klimaat van onze dorpen te versterken, een uitermate lastige klus in deze tijd. Als CDA willen wij wel onze zorgen uitspreken over de leegstand en verloedering van de leegstaande panden in de centra van onze dorpen, hiermee wordt het aanzien van de dorpen er niet fraaier op en dat zal een negatieve invloed hebben op het herstel van het economisch klimaat van Wapenveld en Heerde. We willen het college dan ook dringend vragen om in 2014 daadwerkelijk stappen te zetten in de aanpak van onze dorpen. De gelden zijn hiervoor beschikbaar! Ook recreatie en toerisme spelen een belangrijke rol in het op peil houden van, dan wel het herstel van ons economisch klimaat. Voor de komende jaren staan er vele projecten op de rol i.v.m. de gebiedsontwikkeling door de komst van de Hoogwatergeul, dit biedt kansen voor de recreatie in onze gemeente . Laten we er op toezien dat die worden benut. Daarnaast worden de plannen voor het natuurtransferium concreter. Deze ontwikkelingen zullen wij nauwlettend volgen, daar wij het van groot belang vinden dat het natuurtransferium ook van toegevoegde waarde moet zijn ook als het gaat om de bereikbaarheid van onze Schaapskooi. Het CDA is voor de komst van dit transferium, maar niet tegen elke prijs. Dat recreatie en toerisme in onze dorpen “ leeft “ zien we aan het feit dat naast de dorpsraad van Wapenveld ook in Heerde een lokaal gastheerschap is ingesteld onder de naam “Wijzijnheerde.nl!” Een prachtig initiatief en onze complimenten voor de mensen die zich in willen zetten voor onze gemeenschap. Het CDA vindt het meer dan wenselijk om deze initiatieven te combineren met de activiteiten betreffende Cittaslow.
Los van de discussie over de toekomstige samenwerking en de vorm waarin dit het beste kan gebeuren spreken wij onze zorg uit over de aangekondige kwaliteitscriteria op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Wij denken dat het college de gevolgen hiervan onderschat. De komst van de wettelijk voorgeschreven criteria betekent dat de gemeente over een minimale formatie dient te schikken en dat die formatie aan de nodige opleidingseisen dient te voldoen. Voor een kleine gemeente als Heerde zal dat onmogelijk zijn. Onderzoek wijst uit dat je over een minimale capaciteit van 14 fte moet beschikken. Dit betekent opschalen. Samenwerking zoeken met andere partijen. En dit gaat geld kosten. Wij herinneren u er nog maar aan dat de overdracht dit jaar van 0,9 fte voor de uitvoering van milieutaken naar de omgevingsdienst tot Algemene beschouwingen 2014
4
Tekst algemene beschouwingen 2014
aanzienlijke meerkosten heeft geleid. En dan hebben we het nog maar over 0,9 fte. Wat betekent dit als we meerdere formatieplaatsen vroeg of laat moeten overdragen? We moeten uiterlijk 1 januari 2015 aan deze criteria voldoen. Afgelopen zomer dienden alle gemeenten een zogenaamde nulmeting uit te voeren. Wat is daarvan het resultaat? We willen daarvan graag op de hoogte worden gehouden. Aan de wethouder het verzoek de resultaten van deze nulmetingen ter informatie in de eerstvolgende vergadering aan de commissie Ruimte voor te leggen. Het verbeterplan moet nu worden opgesteld. Heeft het college dat al gedaan? Ook daarover worden we in de eerstkomende commissie Ruimte graag nader geïnformeerd. Kan de wethouder dat toezeggen?
De OZB wordt op grond van de perspectiefnota 2014- 2017 verhoogd met het inflatie percentage. In het overzicht van de gemiddelde belastingdruk per gemeente staat Heerde in de middelste regionen. Uiteraard hebben wij als CDA ook de wens dat de OZB geen stijging behoeft, maar daarnaast zijn wij ons ervan bewust dat stijging van de lokale heffingen soms nodig kan zijn als wij willen dat er geïnvesteerd wordt in onze toekomst.
Geachte toehoorders, hierbij wil ik de algemene beschouwingen van het CDA gaan afronden Het is goed om met elkaar kritisch en met een oprechte bejegening t.o.v. elkaar te blijven kijken naar de ontwikkelingen in onze gemeente. Als we dat doen, dan ziet de fractie van het het CDA de toekomst van onze mooie gemeente vol vertrouwen tegemoet! Ik dank u voor uw aandacht en namens de fractie van het CDA wens ik inwoners, bestuur en medewerkers van onze gemeente Gods zegen toe. Heerde, 4 november 2013 Namens de CDA-fractie Heerde Joke Grotenhuis
Algemene beschouwingen 2014
5