Gemeente Delft. Geachte leden van de gemeenteraad, Hierbij ontvangt u het beheerplan Openbare verlichting ter kennisname

Ruimte Programmeren De Torenhove

Gemeente Delft

Martinus Nijhoffiaan 2 2624 ES Delft IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Behandeld door mw. M.G. Bouwkamp Telefoon 06-53122620

Retouradres Programmeren, Postbus 78, 2600 ME Delft

gemeenteraad

Internet www.delft.n1 Telefoon 14015

VERZONDEN - 9 DEC. 2015 Datum

Onderwerp

beheerplan Openbare verlichting 2016-2019 Ons kenmerk

1999692 uw brief van Uw kenmerk Bijlage

Geachte leden van de gemeenteraad,

Een goede openbare verlichting is van belang voor de verkeersveiligheid, sociale veiligheid en leefbaarheid in de stad. Openbare verlichting levert een bijdrage aan een veilig en vlot transport van personen en goederen en het voorkomen van vandalisme en criminaliteit. Het zorgt er voor dat bewoners en toeristen zich prettig en veilig voelen in hun stad en is daarnnee van invloed op de aantrekkingskracht van de gemeente am zich als inwoner of bed rijf te vestigen of als toerist te bezoeken. Als wegbeheerder draagt de gemeente de verantwoordelijkheid dat de openbare verlichting in goede staat verkeert en niet sneller degenereert dan op grand van de gemiddelde levensduur mag warden verwacht. Onderdeel van deze verantwoordelijkheid is het periodiek opstellen van een beheerplan. Hierbij ontvangt u het beheerplan Openbare verlichting 2016-2019 ter kennisname.

Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,

, burgemeester sj.1-Tekker 1.b. , secretaAri:F

drs. T.W. Andriessen Ls.

Beheerplan openbare verlichting 2016-2019 1999655

Colofon Gemeente Delft Cluster Ruimte Postbus 78, 2600 ME Delft Opdrachtgever Opdrachtnemer

Programmeren Ruimte, Marjon Bouwkamp en Piet de Dood Ingenieursbureau, Team Advies en Databeheer

Opsteller Datum

Rob van Beek september 2015

2

Inhoudsopgave 1

7

INLEIDING ........................................................................................................................................................ 4 1.1 ACTUALISERING BELEIDSNOTA LICHT OP DELFT (1997) ................................................................................................. 4 1.2 DOEL BEHEERPLAN ............................................................................................................................................... 4 1.3 PLANPERIODE ...................................................................................................................................................... 5 1.4 AFBAKENING ....................................................................................................................................................... 5 TERUGBLIK VORIGE PLANPERIODE ................................................................................................................... 6 2.1 TAAKSTELLING BEZUINIGINGEN ................................................................................................................................ 6 2.2 BEELDKWALITEIT. ................................................................................................................................................. 6 2.3 BURGERTEVREDENHEID EN DIENSTVERLENING ............................................................................................................. 7 2.4 TECHNISCHE KWALITEIT VAN DE OPENBARE RUIMTE ...................................................................................................... 8 KADER ............................................................................................................................................................. 9 3.1 WET EN REGELGEVING ........................................................................................................................................... 9 3.2 BELEIDSKADER ................................................................................................................................................... 11 3.2.1 Bestuursprogramma 2014-2018 .............................................................................................................. 11 3.2.2 Visie Openbare Ruimte Delft en Handboek Inrichting Openbare Ruimte. ................................................ 12 3.2.3 Lokaal verkeers- en vervoersplan (LVVP) ................................................................................................. 12 3.2.4 SER-Energieakkoord en Nota duurzaam inkopen..................................................................................... 12 3.2.5 Programma van eisen openbare verlichting gemeente Delft (2014) ....................................................... 13 AREAAL ...........................................................................................................................................................14 4.1.1 Huidig areaal............................................................................................................................................ 14 4.1.2 Areaalmutaties ........................................................................................................................................ 15 BEHEERVISIE (KWALITEIT) ...............................................................................................................................17 5.1 ALGEMEEN. ...................................................................................................................................................... 17 5.2 ONTWERP EN INRICHTING .................................................................................................................................... 17 5.2.1 Wel of niet verlichten ............................................................................................................................... 17 5.2.2 Functionele en technische eisen ............................................................................................................... 18 5.2.3 Verlichting op maat ................................................................................................................................. 18 5.2.4 Keuze verlichtingsmiddelen...................................................................................................................... 19 5.2.5 LED-verlichting en energiemanagement .................................................................................................. 20 5.2.6 Sfeerverlichting. ....................................................................................................................................... 20 5.3 BEHEER EN ONDERHOUD ...................................................................................................................................... 20 5.3.1 Technische kwaliteit ................................................................................................................................. 20 5.3.2 Beeldkwaliteit .......................................................................................................................................... 20 5.3.3 Verwerking vrijkomende materialen ........................................................................................................ 21 MAATREGELEN ...............................................................................................................................................22 6.1 BEHEERCYCLUS & BEGRIPPEN ................................................................................................................................ 22 6.2 BELEID EN BEHEER .............................................................................................................................................. 23 6.3 REGULIER ONDERHOUD ....................................................................................................................................... 24 6.3.1 Lampvervanging en Groepsremplace ...................................................................................................... 24 6.3.2 Regulier onderhoud verlichtingsmiddelen................................................................................................ 24 6.3.3 Herstel schade en storingen ..................................................................................................................... 25 6.4 GROOT ONDERHOUD........................................................................................................................................... 25 6.4.1 Theoretisch berekende vervangingskosten .............................................................................................. 26 6.4.2 Werkelijk vervangingskosten ................................................................................................................... 26 6.5 ADMINISTRATIEVE KOSTEN ................................................................................................................................... 27 6.6 OVERIGE KOSTEN ............................................................................................................................................... 27 6.6.1 Sfeerverlichting en evenementen ............................................................................................................. 27 6.6.2 Vervanging toonfrequente schakeling ..................................................................................................... 28 MIDDELEN ......................................................................................................................................................29

3

Beheerplan Openbare Verlichting 2016-2019

2

3

4

5

6

1

Inleiding

Een goede openbare verlichting is van belang voor de verkeersveiligheid, sociale veiligheid en leefbaarheid in de stad. Openbare verlichting levert een bijdrage aan een veilig en vlot transport van personen en goederen en het voorkomen van vandalisme en criminaliteit. Openbare verlichting bepaalt mede de visuele kwaliteit van wijken, bedrijventerreinen en winkelgebieden. Overdag door de visuele uitstraling, zorgvuldige plaatsing en goed onderhoud van lichtmasten. In de avond door een goede, veilige en prettige verlichting. Een bijzondere categorie is de sfeerverlichting die voornamelijk wordt aangebracht voor de visuele beleving van de stad. Het zet de openbare ruimte en historische gebouwen waar Delft trots op is letterlijk in de schijnwerpers. Openbare verlichting en sfeerverlichting zorgen er samen voor dat bewoners en toeristen zich prettig en veilig voelen in hun stad en zijn daarmee van invloed op de aantrekkingskracht van de gemeente om zich als inwoner of bedrijf te vestigen of als toerist te bezoeken. Als wegbeheerder draagt de gemeente de verantwoordelijkheid dat de openbare verlichting in goede staat verkeert en niet sneller degenereert dan op grond van de gemiddelde levensduur mag worden verwacht. Onderdeel van deze verantwoordelijkheid is het periodiek opstellen van een beheerplan. De gemeente Delft heeft ca. 14.000 lichtmasten, 14.500 armaturen (lichtpunten), 400 verdeelkasten en 550 km OVL-netwerk in beheer. De vervangingswaarde van deze verlichtingsmiddelen geeft een indicatie van deze verantwoordelijkheid. De investering die de gemeente zou moeten doen om het huidige areaal opnieuw aan te leggen bedraagt ca. € 25 miljoen.

1.1 Actualisering beleidsnota Licht op Delft (1997) Het gemeentelijke beleid voor de openbare verlichting is vastgelegd in de beleidsnota Licht op Delft. Het beleid in deze nota is in principe nog vigerend, maar gedateerd en ingehaald door de technische ontwikkelingen. Vanuit financiële en praktische overwegingen is besloten om het verlichtingsbeleid efficiënt en doelmatig (lean) te actualiseren. De geactualiseerde beleids- en beheervisie op de openbare verlichting zijn daarom opgenomen van dit beheerplan, zie hoofdstuk 4 - Beheervisie. 1.2 Doel beheerplan In de meerjarige beheerplannen wordt vastgelegd hoe de openbare ruimte duurzaam in stand wordt gehouden en welke (financiële) middelen daar voor nodig zijn. Het gaat hierbij zowel om het reguliere onderhoud als om het geplande groot onderhoud. Afgezien van de minimale wettelijke en technische eisen waar de openbare ruimte aan moet voldoen, biedt het beheerplan ruimte voor het maken van keuzen. Welke kwaliteit moet de openbare verlichting hebben? Hoeveel geld stellen wij daarvoor beschikbaar? Beleidskeuzes die per gebied of voorziening kunnen verschillen. Het beheerplan biedt bestuurders en beheerders de benodigde informatie om een verantwoorde beheervisie en beheerstrategie te bepalen.

4

Het beheerplan speelt ook een belangrijke rol in de beleidsverantwoording van het College van Burgemeester en Wethouders aan de Gemeenteraad. Het college houdt zich bezig met het dagelijks bestuur, de raad vertegenwoordigt de burgers, stelt de kaders en controleert het bestuur. Om de raad in haar kader stellende en controlerende taak te ondersteunen zijn gemeenten verplicht1 inzicht te geven in de beleidsmatige, financiële en politieke aspecten van het onderhoud van kapitaalgoederen. Deze verantwoording verloopt via de paragraaf ‘Onderhoud kapitaalgoederen’ van de programmabegroting, op basis van vastgestelde beheerplannen. 1.3 Planperiode De periode waarop op het Beheerplan openbare verlichting betrekking heeft is vier jaar, namelijk van 2016 tot 2019. In het beheerplan wordt dit vanaf nu de planperiode genoemd. Het beheerplan wordt eens in de vier jaar herzien. Indien tussentijdse ontwikkelingen daartoe aanleiding geven wordt het beheerplan eerder geactualiseerd. 1.4 Afbakening Het Beheerplan openbare verlichting biedt inzicht in het beheer en onderhoud van de volgende verlichtingsobjecten: 



Openbare verlichting. o

Lichtmasten en lichtarmaturen (incl. lampen en schakelvoorzieningen).

o

Schakelkasten.

o

OVL-kabels.

Sfeerverlichting.

De volgende objecten vallen buiten het kader van dit beheerplan: 

Abri’s - Het onderhoud van de abri’s (inclusief verlichting) wordt uitgevoerd door Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH).



Reclame - De verlichte reclameborden worden onderhouden door de marktpartijen die deze exploiteren.



Bewegwijzering - Het beheer en onderhoud van de verlichte bewegwijzering wordt uitgevoerd door de NBD (Nationale Bewegwijzeringsdienst).

Voor zover de hiervoor genoemde objecten op het OVL-net zijn aangesloten, worden de stroomkosten verrekend op basis van aangesloten vermogen (kW) en bedrijfsuren.

1

Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV)

5


2

Terugblik vorige planperiode

Dit is het eerste beheerplan openbare verlichting. De terugblik beperkt zich hierdoor tot de doelstellingen uit het bestuursprogramma 2011-2014. 2.1 Taakstelling bezuinigingen In de vorige collegeperiode is besloten om structureel € 235.000,-- te bezuinigen op het product openbare verlichting. Het budget voor 2016 is vastgesteld op € 1.081.428,--. De bezuinigingen zijn als volgt gerealiseerd:  



 

Schrappen vast bedrag areaaluitbreiding, € 35.000,--. Beperken regulier onderhoud, € 57.000,--. o Uitstel schilderwerk. o Schrappen reguliere visuele inspecties. o Beperken wijkonderhoud (scheefstand, schoon). o Beperken storingsdienst buiten kantooruren. o Schrappen ophalen verzakte OV-kabels. Beperken groot onderhoud, € 106.000,--* o Beperken budget vervangen lichtmasten. o Beperken budget vervangen armaturen. o Beperken budget vervangen verdeelkasten. Beperken stroomkosten, 15.000,--. Beperken uren beleid en beheer, € 23.000,--.

*De bezuinig op de post groot onderhoud bedraagt ca. 40%. 2.2 Beeldkwaliteit. De beeldkwaliteit heeft betrekking op de visueel waarneembare kwaliteitscriteria voor de openbare ruimte. De Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte (CROW) kent 5 onderhoudsniveaus uiteenlopend van zeer goed (A+) tot slecht (D). Deze onderhoudsniveaus zijn vastgelegd in referentiebeelden, kwaliteitsbeschrijvingen en prestatie-eisen. Onder de druk van de bezuinigingen heeft het vorige college besloten om het ambitieniveau (tijdelijk) te verlagen. Voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is ingezet op minimale instandhouding met behoud van functionaliteit, zonder dat kapitaalvernietiging ontstaat. Maatschappelijke effect: Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte Indicator: beeldkwaliteit woonwijken en binnenstad

Nulmeting 2010 Binnenstad A Rest van de stad B

Streefcijfer 2014 Binnenstad B Rest van de stad C

Het meten van de beeldkwaliteit gebeurt door middel van visuele inspecties op 625 vaste meetpunten. De Gemeente Delft maakt hierbij gebruik van de Delftse Schouwgids 3.0, een praktische selectie uit de beeldmeetlatten van de CROW Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte. De beeldkwaliteit van de openbare verlichting wordt beoordeeld op de criteria:  

Scheefstand. Deuken en gaten.

De bijbehorende beeldmeetlat is opgenomen in bijlage 1.

6

Uit de grafieken hieronder blijkt dat de beeldkwaliteit op de gemeten criteria langzaam terugloopt, maar nog ruim aan de doelstellingen voldoet. De hoge scores worden veroorzaakt doordat de criteria waarop de openbare verlichting wordt beoordeeld pas op lange termijn door de bezuinigingen worden beïnvloed. De criteria schoon (aanslag, bekladding en beplakking) en de staat van het schilderwerk geven een meer representatief beeld van de effecten van de bezuinigingen. Maar zijn geen onderdeel van de inspecties.

2.3 Burgertevredenheid en dienstverlening Het bestuursprogramma 2011-2014 richt zich op een goede openbare ruimte. Deze doelstelling heeft betrekking op de totale openbare ruimte (openbare verlichting, wegen, straatmeubilair, groenvoorzieningen, etc.). Het college heeft de volgende streefcijfers gedefinieerd: Maatschappelijke effect Een goede openbare ruimte. Indicator: oordeel van de burgers.

Nulmeting 2010

Streefcijfer 2014

83% niet ontevreden.

Min. 50% niet ontevreden.

De tevredenheid van de burgers over het onderhoud van de openbare ruimte wordt gemeten door middel van het Delft Internet Panel (DIP). Het meest recente rapport geeft inzicht in de ontwikkeling van de burgertevredenheid over periode 2010-2014. Uit dit rapport blijkt dat de doelstelling voor de totale openbare ruimte ruim wordt gehaald. In het onderzoek zijn geen specifieke vragen over de openbare verlichting opgenomen. De kwaliteit van de dienstverlening wordt gerelateerd aan de snelheid waarmee klachten en meldingen worden afgehandeld. Maatschappelijke effect Doelmatige dienstverlening Indicator: servicenorm heel en servicenorm schoon

Streefcijfer 2012 Servicenorm schoon en heel gehaald (75% van de meldingen binnen 15 werkdagen verholpen)

Streefcijfer 2014 Gelijkblijvend

De grafiek op de volgende bladzijde geeft inzicht in het aantal meldingen over de openbare verlichting in de periode 2009 t/m 2014. In 2013 was het aantal meldingen ruim gehalveerd. Vanaf 2013 neemt het aantal meldingen weer sterk toe. Mogelijk onder invloed van de doorgevoerde bezuinigingen.

7


Het onderhoud van de openbare verlichting, incl. het afhandelen van de meldingen wordt in regie uitgevoerd. Bij de aanbesteding van deze werkzaamheden worden de volgende termijnen afgesproken. Bij gevaarlijke en urgente schademeldingen wordt binnen 90 minuten met het herstel gestart en moet dit binnen 24 uur worden afgerond. De overige meldingen worden binnen 5 werkdagen verholpen. De hersteltermijn van kabelstoringen is afhankelijk van de beschikbaarheid van een meetwagen (max. 3 weken). In vorige planperiode zijn de meldingen grotendeels binnen de gestelde termijnen afgehandeld.

2.4 Technische kwaliteit van de openbare ruimte De gemeente Delft streeft naar een doelmatig beheer van haar kapitaalgoederen op basis van reguliere kwaliteitsinspectie en actuele beheerplannen. Maatschappelijke effect Doelmatige technische kwaliteit openbare ruimte Indicator: Actuele beheerplannen

Streefcijfer 2012 5 beheerplannen vastgesteld

Streefcijfer 2014 Op alle gebieden actuele beheerplannen

In 2012 waren de beheerplannen voor wegen, civiele constructies, groen, rioleringen (GRP) en waterwegen actueel. In 2014 zijn het beheerplan wegen en het beheerplan civiele constructies vernieuwd. In 2015 wordt het Beheerplan Groen en water geactualiseerd en een nieuw beheerplan voor de openbare verlichting opgesteld. In 2016 volgt de actualisatie van het Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP).

8

3

Kader

3.1 Wet en regelgeving Het beheer en onderhoud van openbare verlichting dient te worden uitgevoerd binnen de kaders van de weten regelgeving. De belangrijkste wetten en regelingen zijn:      

Wegenwet en Burgerlijk wetboek (1992) > zorgplicht in relatie tot aansprakelijkheidsrisico. Nederlandse Richtlijn Openbare Verlichting (ROVL-2011). Politiekeurmerk veilig wonen (PKVW). Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netwerken (WION). Elektrische veiligheid en installatieverantwoordelijkheid (NEN1010, NEN3140 en NEN50110). Monumentenwet.

Wegenwet en Zorgplicht (Burgerlijk wetboek) – Op grond van de wegenwet heeft de gemeente de verantwoordelijkheid voor het in goede staat houden van haar wegen, waaronder de openbare verlichting. Consequenties beheer - Indien de gemeente aansprakelijk wordt gesteld dient zij ten minste aan te kunnen tonen dat zij aan haar zorgplicht heeft voldaan. Dit betekent dat:    

De openbare verlichting deugdelijk is aangelegd (richtlijnen). Reguliere inspecties worden uitgevoerd. Preventief en correctief onderhoud wordt uitgevoerd. Klachten en meldingen adequaat worden afgehandeld.

ROVL-2011 en PKVW - De ROVL-2011 geeft richtlijnen voor het maken van beleidskeuzen. De ROVL bekijkt de verlichtingscriteria vooral vanuit het verkeersgebruik. Dit begint met het besluit om gebieden al dan niet te verlichten. Als is besloten om een gebied te verlichten, biedt de richtlijn een systematiek om een verlichtingsinstallatie te ontwerpen die voldoet aan de licht technische kwaliteitscriteria. De richtlijnen hebben geen wettelijk kader, maar worden breed geaccepteerd en toegepast. Consequenties beheer - De gemeente Delft volgt in principe de richtlijnen in de RVOI. Als van de richtlijn wordt afgeweken, bijvoorbeeld vanwege energiebesparing, donkertebeleid of lichthinder, wordt dit gemotiveerd. Ten aanzien van de eisen van het PKVW heeft de gemeenteraad het volgende besloten2: 

Voor nieuwbouwlocaties dient te worden voldaan aan de eisen van het PKVW Nieuwbouw, voor zover de Gemeente Delft hiervoor verantwoordelijk is3.

2

Nota ‘Politie Keurmerk Veilig Wonen’ (2002) en de nota ‘Het politiekeurmerk Veilig Wonen als manier van werken’ (2004) 3 Dit betreft de verlichting die de gemeente op grond van haar beleid aanbrengt.

9






Bij het beheer en onderhoud (w.o. herstructurering) van de bestaande woonomgeving dient te worden voldaan aan de kostenneutrale eisen van het PKVW Bestaande Bouw, voor zover de Gemeente Delft hiervoor verantwoordelijk is4. Achterpaden en paden door parken en plantsoenen worden in principe alleen verlicht als deze onderdeel zijn van een belangrijke loop-/fietsroute.

Het gemeentelijk beleid ten aanzien van het PKVW wordt in 2015/2016 geactualiseerd. WION - Om onnodige graafschade te voorkomen moeten de beheerders hun ondergrondse kabel en leidingen registreren. Het kadaster is aangewezen als beheerder van de gegevens.

Consequenties beheer - De gemeente is verplicht om de ligging van haar kabelnetwerk te registreren en digitaal uit te wisselen met het Kadaster. Elektrische veiligheid en installatieverantwoordelijkheid - De gemeente Delft is (juridisch) verantwoordelijk voor een correcte installatie en werking van haar elektrische installaties. Om de veiligheid van elektrische installaties te waarborgen dienen deze te voldoen aan het Bouwbesluit, NEN1010, NEN3140 en NEN50110. De normen zijn niet verplicht, maar verplichtend van aard. Met andere woorden, wanneer de gemeente niet voldoet aan de normen kan zij aansprakelijk worden gesteld in het kader van de zorgplicht.

Consequenties beheer - De gemeente blijft dus eindverantwoordelijk voor zaken zoals:       

Kwaliteit, functioneren en beschikbaarheid van de installatie. Schriftelijke aanwijzing van de installatieverantwoordelijke. Inspectiebeleid. Analyse mogelijke gebreken en risico’s. Opleidingsplan. Toezicht op alle werkzaamheden conform de NEN3140 en Arbonormen. Tekeningen‐ en documentenbeheer.

Het onderhoud van de openbare verlichting wordt in 2015 opnieuw aanbesteed. In deze gezamenlijke aanbesteding van 5 gemeenten5 wordt de gedelegeerde installatie verantwoordelijkheid bij de aannemer ondergebracht. Hiertoe behoren ook de reguliere inspecties volgens NEN3140. Als eigenaar en opdrachtgever ziet de gemeente Delft toe op een correcte uitvoering van deze taken. Monumentenwet - In Delft zijn vier gebieden aangewezen als Rijks beschermd stadsgezicht: Binnenstad, Plantages, Agnethapark en TU-Noord (zie kaart in bijlage 2). De oudste delen van het Agnethapark en begraafplaats Jaffa zijn tevens Rijksmonument. Deze objecten worden beschermd via de Monumentenwet.

4 5

Dit betreft de verlichting die de gemeente op grond van haar beleid aanbrengt. Delft, Pijnacker Nootdorp, Rijswijk, Voorschoten, Wassenaar

10

Consequenties beheer - Voorstellen voor de (her)inrichting van de openbare ruimte in een beschermd stadsgezicht of Rijksmonument, moeten6 ter advisering aan de Commissie voor Welstand en Monumenten voorgelegd. Hieronder valt ook het de plaatsing van openbare verlichting en schakelkasten. 3.2 Beleidskader In deze paragraaf is kort aangegeven welke beleidsstukken van invloed zijn op de manier waarop het beheer en onderhoud van openbare verlichting wordt uitgevoerd. 3.2.1 Bestuursprogramma 2014-2018 Het college staat voor de opgave om in vier jaar tijd een tekort van bijna € 30 miljoen op te lossen en tegelijkertijd Delft leefbaar houden, Delftenaren laten meedoen én werk maken van de stedelijke economie. Het college legt hierbij de nadruk op de volgende verbindende opgaven: 1. 2. 3.

Mensen aan het werk. Zelfstandige mensen. Aantrekkelijk leefklimaat.

De beleidsambities en streefcijfers voor de openbare verlichting vallen onder opgave 3 en zijn hieronder kort samengevat. Maatschappelijke effect 1. Duurzame stad Indicator: CO2 uitstoot 2. Goede openbare ruimte Indicator: Tevredenheid inwoners 3. Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte Indicator: beeldkwaliteit woonwijken en binnenstad

0-meting

Streefcijfer 2018

-15%

-28%

79% niet ontevreden

>50% niet ontevreden

4. Delft is veilig Indicator: Veiligheidsgevoel

Binnenstad B Rest van de stad C 88%

82%

Consequenties beheer – De bezuinigingen en beleidsambities in het bestuurs-programma 20142018 vormen het uitgangspunt voor de visie en maatregelen in dit beheerplan. Deze zijn nader uitgewerkt in hoofdstuk 5 – 5 Beheervisie (kwaliteit) en hoofdstuk 6 – Maatregelen. Voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is ingezet op minimale instandhouding met behoud van functionaliteit, zonder dat kapitaalvernietiging ontstaat. Regiegemeente - Het college koerst op een compacte kernbezetting, waarbij de uitvoering waar mogelijk verzelfstandigt. Daarnaast zoekt de gemeente samenwerking met andere overheden, instellingen en ondernemers om de gemeentelijke taken effectief en efficiënt uit te voeren. Inbreng vanuit de stad wordt gezien als een verrijking voor de gemeente. De gemeente geeft kaders waarbinnen inwoners en bedrijven ruimte hebben voor eigen initiatieven.

6

Verordening op de Commissie voor Welstand en Monumenten

11


Consequenties beheer – Het onderhoud van de openbare verlichting wordt al in regie uitgevoerd. Waar mogelijk wordt samengewerkt met gemeenten in de regio. Het onderhoud van de openbare verlichting wordt in 2015 gemeenschappelijk aanbesteed met 5 regiogemeenten. 3.2.2 Visie Openbare Ruimte Delft en Handboek Inrichting Openbare Ruimte. De Visie Openbare Ruimte Delft (VORD 2009) geeft een samenhangende visie op de verschillende sectorale ambities die van invloed zijn op de inrichting van de openbare ruimte. De visie richt zich op het verbeteren van de openbare ruimte qua: gebruik, ontwerp, inrichting en beheer. De afspraken over de inrichtingen en materialisatie van de openbare ruimte zijn vastgelegd in het Handboek Inrichting openbare Ruimte (HIOR). Consequenties beheer – De standaard lichtmasten en -armaturen die in Delft worden toegepast zijn vastgelegd in het Handboek Inrichting Openbare Ruimte. Het Handboek wordt vanaf de tweede helft van 2015 geactualiseerd. De VORD geeft ook een visie op de gewenste onderhoudsniveaus in de verschillende delen van de stad. In het Bestuursprogramma 2014-2018 zijn deze kwaliteitsambities bijgesteld. Zie paragraaf 3.2.1. De VORD doet ook uitspraken over een herkenbare inrichting van bijzondere openbare ruimten, zoals de Binnenstad, boulevards, pleinen en de stationsgebieden. Dit wordt o.a. gerealiseerd door een karakteristieke openbare verlichting. In het kader van de bezuinigingen is het actief uitbreiden van deze bijzondere (veelal duurdere) verlichting opgeschort. 3.2.3 Lokaal verkeers- en vervoersplan (LVVP) Het Delftse verkeers- en vervoersbeleid heeft als doelstelling een gezonde leefomgeving in een bereikbare, economische florerende en verkeersveilige stad, die behoort tot de beste fietssteden van Nederland. In 2011 is een update van het LVVP opgesteld waarin is aangegeven hoe invulling wordt gegeven aan de bezuinigingsopgave uit het bestuursprogramma 2010-2014. Consequenties beheer - De wegcategoriering in het LVVP is van invloed op de verlichtingsklasse waarin een weg wordt ingedeeld. Verder wordt bij het opstellen van de meerjarenplanning groot onderhoud rekening gehouden met de LVVP-projecten. Waar mogelijk wordt werk met werk gemaakt. 3.2.4 SER-Energieakkoord en Nota duurzaam inkopen. Het SER-Energieakkoord vormt de basis voor het landelijke energie- en klimaatbeleid tot 2030. Het bevat afspraken over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid. Uitvoering hiervan moet resulteren in een betaalbare en schone energievoorziening, werkgelegenheid en een duurzame economie. Het Energieakkoord is getekend door ruim 40 organisaties, waaronder VNG, IPO, UvW, Rijksoverheid, natuur-, milieu- en andere maatschappelijke organisaties. Voor openbare verlichting wordt gestreefd naar een versnelde renovatie van het huidige, grotendeels verouderde areaal.

12

In het SER-Energieakkoord staan de volgende doelstellingen voor openbare verlichting (OVL) en verkeersregelinstallaties (VRI's): 1. 2. 3. 4.

20% energiebesparing bij OVL en VRI's in 2020 ten opzichte van 2013 50% energiebesparing bij OVL en VRI's in 2030 ten opzichte van 2013 40% van de OVL is voorzien van slim energiemanagement7 in 2020 40% van de OVL is energiezuinig in 2020

De volledige doestellingen met toelichting zijn opgenomen in bijlage 3. Deze doelstellingen gelden voor alle openbare verlichting en verkeersregelinstallaties van gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat samen. Omdat 95% van de openbare verlichting in gemeentelijk beheer is, zijn de gezamenlijk gemeenten grotendeels verantwoordelijk voor het behalen van deze doelstellingen. Consequenties beheer - De inspanningen in dit beheerplan zijn gericht op het zo goed mogelijk realiseren van deze doelstellingen. Dit betekent dat bij nieuwe aanleg en vervanging in principe wordt gekozen voor energiebesparende LED-verlichting en slim energiemanagement. Het tempo waarin deze omvorming kan worden gerealiseerd is afhankelijk van de beschikbare middelen. Door het ondertekenen van de intentieverklaring duurzaam inkopen heeft de gemeente Delft de doelstellingen van het project duurzaam inkopen onderschreven. De deelnemende gemeenten hebben zich tot doel gesteld om vanaf 2015, 100% duurzaam in te kopen. Dit betekent dat bij de inkoop van openbare verlichting tenminste wordt voldaan aan de minimum eisen van de Criteria voor duurzaam inkopen openbare verlichting van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Deze zijn opgenomen in bijlage 4. De criteria voor duurzaam inkopen sluiten aan bij de afspraken in het energie-akkoord. Dit betekent dat de nieuwe OVL-installaties moeten voldoen aan de energieprestatie van label D8, dimbaar moet worden uitgevoerd (verkeerswegen) of geschikt moeten zijn om gedimd te kunnen worden (woon- en verblijfgebieden). Nieuwe lichtmastreclame of commerciële bewegwijzering moet energiezuinig worden uitgevoerd. Consequenties beheer – De gemeente Delft realiseert deze doelstellingen door bij nieuwbouw (bijv. Harnaschpolder) en groot onderhoud (vervanging) energie besparende verlichtings- en schakelsystemen toe te passen. Doordat LED verlichting op steeds grotere schaal wordt toegepast zijn de kosten vrijwel gelijk zijn aan conventionele verlichtingssystemen. 3.2.5 Programma van eisen openbare verlichting gemeente Delft (2014) In het programma van eisen staan de gemeentelijk richtlijnen voor het ontwerp en installatie van openbare verlichting. Via het PVE wordt geborgd dat de gerealiseerde openbare verlichting bij oplevering voldoet aan de hiervoor genoemde wettelijke en gemeentelijke kaders. Deze bevat de technische en procedurele eisen en richtlijnen voor het opstellen van het verlichtingsplan tot aan de oplevering.

7 8

Verlichtingssystemen die kunnen worden ingeschakeld en gedimd op basis van de actuele lichtbehoefte. Handleiding Energielabeling Openbare Verlichting, versie mei 2010 van RVO en de NSVV

13


4

Areaal

Dit hoofdstuk geeft inzicht in de omvang en samenstelling van de gemeentelijke verlichtingsmiddelen. 4.1.1 Huidig areaal De areaalgegevens van openbare verlichting worden vastgelegd in het beheersysteem Govis II. Vanaf 2015 wordt het beheer van openbare verlichting uitgevoerd vanuit het nieuwe integrale beheersysteem Obsurv. De onderstaande tabel geeft inzicht in de omvang en samenstelling van het areaal openbare verlichting in 2015. Areaalverdeling Openbare Verlichting 2015

Configuratie Lichtmast - Zeer klein Lichtmast - Klein Lichtmast - Normaal Lichtmast - Groot Lichtmast - Zeer groot Wandsteun Spanleiding Grondspot en lichtzuil Wand- en plafondarmatuur Overig

Totaal lichmasten/-objecten Armaturen OVL-kast OV-kabelnet Aangesloten vermogen Jaarverbruik

Hoogte 3,5 6 8 10 12

Aantal 7.604 3.005 1.907 423 58 135 166 24 527 36

Eenh st st st st st st st st st st

13.885 st 14.397 399 545 758.079 3.100.000

st st km kW kWh

Uit onderstaande grafieken blijkt dat de leeftijd van de lichtmasten en lichtarmaturen redelijk evenwichtig over de leeftijdsklasse zijn verdeeld. Bijna 11% van de lichtmasten is de gemiddelde levensduur van 40 jaar gepasseerd. Bij de armaturen heeft 23% de gemiddelde levensduur van 20 jaar gepasseerd. Dit komt doordat verlichtingsmiddelen in de praktijk pas worden vervangen als uit de controles blijkt dat dit noodzakelijk is. En doordat de vervangingsbudgetten voor lichtmasten en armaturen fors zijn verlaagd, resp. 18% en 58%.

14

Het areaal aan lichtmasten is grotendeels opgebouwd uit onderhoudsarme aluminium masten met een lange levensduur. In de historische Binnenstad bestaat de verlichting uit historische lichtmasten (gietijzer), stalen masten (wandelstokjes) en armaturen aan spankabels.

Bij nieuwe aanleg en vervanging wordt altijd bekeken of de laatste stand van de techniek mogelijkheden biedt om winst te behalen qua energieverbruik, beheerkosten en milieueffecten. Door innovatie van de verlichtingstechniek is het geïnstalleerde vermogen per lichtpunt verlaagd van 133 W (1975) naar 50 W (2015). Sinds 2013 is energiezuinige LEDverlichting ver genoeg doorontwikkeld om grootschalig te worden toegepast in de openbare verlichting. In het SERakkoord wordt de verwachting uitgesproken dat het gemiddeld geïnstalleerd vermogen in 2030 kan worden teruggebracht tot 25-30W per lichtpunt.

Op dit moment bestaat het areaal nog grotendeels uit fluorescentielampen (TL/PL). Door hun oranjekleurige licht worden lage druk natriumlampen (SOX) vrijwel alleen toegepast langs doorgaande wegen buiten de bebouwde kom. Langs ontsluitingswegen binnen de bebouwde kom worden voor een betere kleurherkenning hoge druk natriumlampen (SON-T) toegepast. De lage- en hogedruk Natriumlampen (SOX/SON) vormen 15% van het areaal, maar zijn samen goed voor de helft van het geïnstalleerd vermogen. Bij vervanging door LED is hier relatief veel voordeel te behalen.

4.1.2 Areaalmutaties Bij areaalverandering gaat het om kleinschalige verandering in de samenstelling. Bijvoorbeeld het omvormen van een lichtpunt aan een spankabel door een lichtmast. Bij areaaluitbreidingen of –verminderingen gaat het om wezenlijke veranderingen in de omvang van het areaal. Hierbij moet gedacht worden aan areaaluitbreiding door stadsuitleg of areaal vermindering door binnenstedelijke verdichting.

15


Kleinschalige areaalveranderingen worden na de realisatie in de betreffende beheersystemen en beheerplannen verwerkt. Bij grote areaalmutaties is het noodzakelijk om al vooraf voldoende budgetruimte te creëren, zodat op het moment van overdracht voldoende budget beschikbaar is. Bijvoorbeeld voor de uitvoering van het reguliere onderhoud, afhandeling van klachten en meldingen, etc. Harnaschpolder – Door de aanleg van de Harnaschpolder neemt het areaal lichtmasten toe met 630 stuks. Deze lichtmasten worden uitgevoerd in energiezuinige verlichting en worden geschikt gemaakt om in de toekomst te kunnen worden gedimd. Voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte in Harnaschpolder is bij de begrotingsbehandeling in 2014 een structurele verhoging van het uitvoeringsbudget goedgekeurd van € 200.000,--. Deze budgetverhoging is evenredig over de betreffende beheerbudgetten verdeeld. De structurele budgetverhoging voor het product Openbare verlichting bedraagt € 25.000,--. Spoorzone (Plan Busquets) - Tussen 2015 en 2019 wordt de openbare ruimte binnen de plangrenzen overgedragen aan de gemeente Delft. Per saldo resulteert dit in een areaaluitbreiding van 168 lichtmasten. Bij het opstellen van het design en construct contract is uitgegaan van de destijds gangbare verlichtingstechnieken. LED-verlichting was nog niet ver genoeg doorontwikkeld om op grote schaal te worden toegepast. Voor zover dit binnen de contractafspraken budgetneutraal mogelijk was, is een scopewijzing naar LED doorgevoerd. Dit betreft de hoge lichtmasten en de lichtspots in de kademuren. Voor het beheer en onderhoud van de totale openbare ruimte is een structurele budgetverhoging van € 255.000,-aangevraagd. Na goedkeuring wordt deze evenredig over de betreffende beheerbudgetten verdeeld. Gebiedsontwikkeling Spoorzone (Plan Palmbout) - De openbare ruimte van het Plan Palmbout wordt grotendeels in de volgende beheerplanperiode gerealiseerd en in beheer genomen.

16

5

Beheervisie (kwaliteit)

5.1 Algemeen. De volgende doelstellingen in het bestuursprogramma 2014-2018 zijn van invloed op het ontwerp en beheer van de openbare verlichting:    

Duurzame stad. Goede openbare ruimte. Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte. Delft is veilig.

Na realisatie van de bezuinigingen geldt dat alle gemeentelijke taken en diensten worden uitgevoerd op een sober maar nog verantwoord peil. 5.2 Ontwerp en inrichting Een sober en verantwoord peil betekent dat de vereiste verlichtingsniveaus (ROVL) worden gerealiseerd door een optimale keuze en plaatsing van verlichtingsmiddelen. Met uitzondering van een beperkt aantal bijzondere gebieden (zie: Handboek Inrichting Openbare Ruimte) is vormgeving ondergeschikt aan de technische en functionele eisen, levensduur en onderhoudskosten. 5.2.1 Wel of niet verlichten Een sobere en doelmatige openbare verlichting begint met de keuze of een weg, voet-/fietspad of plein moet worden verlicht. De gemeente Delft hanteert hierbij het basisprincipe dat alleen verlichting wordt aangebracht als dit noodzakelijk is vanuit: verkeersveiligheid, sociale veiligheid en leefbaarheid. Meer concreet worden de volgende beleidsrichtlijnen gehanteerd:  

 



Binnen de bebouwde kom worden wegen, straten en voet-/fietspaden met belangrijk doorgaand verkeer voorzien van openbare verlichting. Fietspaden naast doorgaande wegen krijgen pas een eigen verlichting als de verlichting vanaf de weg ontoereikend is. Als dit mogelijk is wordt gebruik gemaakt van dezelfde lichtmasten (dubbele uithouder). Voet-/fietspaden zonder doorgaand verkeer, bijvoorbeeld in parken en groenstroken, worden niet verlicht. Achterpaden, galerijen en trappenhuizen worden niet van openbare verlichting voorzien. Woningcorporaties en particuliere eigenaren kunnen op eigen kosten verlichting aanbrengen. Speelplaatsen en trapvelden worden niet verlicht (voorkomen overlast door nachtelijk gebruik).

Door specifieke eisen en/of lokale omstandigheden kan het noodzakelijk zijn om (gemotiveerd) af te wijken van de hiervoor genoemde richtlijnen.

17


5.2.2 Functionele en technische eisen Als het noodzakelijk is om een openbare ruimte te verlichten is het belangrijk dat deze goed en efficiënt wordt gerealiseerd. De functionele en technische eisen waar de openbare verlichting aan moet voldoen zijn afhankelijk van de functie waarvoor deze wordt aangebracht. 

Verkeersveiligheid (veilig en vlot transport, lage risico aansprakelijkheid) Openbare verlichting zorgt bij duisternis voor een goede zichtbaarheid van het verloop van de weg, kruispunten, zijwegen en rotondes, weggebruikers en obstakels. Aan de andere kant vormen lichtmasten als obstakel ook een risico op letsel en schade. Daarom wordt het aantal masten zoveel mogelijk beperkt en worden zo veel mogelijk lichte aluminium masten toegepast. Deze geven bij botsingen minder kans op letsel.



Sociale veiligheid (veiligheidsgevoel) Openbare verlichting zorgt ervoor dat mensen een openbare ruimte goed kunnen overzien en personen, objecten en kleuren tijdig waarneembaar zijn. Deze zichtbaarheid geeft een gevoel van veiligheid en draagt bij aan het voorkomen van vandalisme en geweld.



Leefbaarheid (gebruik, herkenbaarheid, vormgeving en sfeer) Leefbaarheid heeft te maken met de herkenbaarheid, vormgeving en sfeer van de openbare ruimte. Dit speelt vooral een rol in de historische binnenstad en winkel- en uitgaansgebieden. Het aanlichten van historische gebouwen draagt bij aan de oriëntatie en de herkenbaarheid en sfeer van de stad.

5.2.3 Verlichting op maat Als is besloten om een openbare ruimte te verlichten wordt deze in principe ontworpen conform de richtlijnen voor openbare verlichting (ROVL-2011) van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV). De functie van de openbare ruimte is bepalend voor de benodigde lichtintensiteit en de verdeling van verlichtingselementen. 

Verlichtingsklasse M - Wegen (geen brom- en fietspaden) met een verkeersfunctie en een ontwerpsnelheid van > 30 km/u.



Verlichtingsklasse P - Wegen met een verblijfsfunctie en een ontwerpsnelheid van 50 km/u, gebieden met een max. snelheid van 30 km/u en brom-/fietspaden.



Verlichtingsklasse C - Conflictgebieden zoals kruisingen en oversteekplaatsen met een ontwerpsnelheid van > 30 km/u.

De gemeente als wegbeheerder bepaalt of een weg een verkeers- of verblijfsfunctie heeft. Dit is gekoppeld aan de wegcategorisering in het LVVP, zie bijlage 5.

18



Stroomwegen – wegen met een verkeersfunctie en een ontwerpsnelheid van 80-120 km/u (bijv. Kruithuisweg).



Gebiedsontsluitingswegen – wegen met een verkeersfunctie en een ontwerpsnelheid van 50 km/u (bijv. Schoenmakerstraat en Rotterdamseweg).



Wijkontsluitingswegen - wegen met een gecombineerde verkeers- en verblijfsfunctie. 50 km-wegen, ingericht op een gem. snelheid van 40 km/u. In de meeste gevallen is de verkeersfunctie bepalend voor het ontwerp van de openbare verlichting. (bijv. Ruys de Beerenbroucklaan en Buitenhofdreef).



Erftoegangswegen – wegen met een verblijfsfunctie, ontwerpsnelheid max. 30 km/u (bijv. woonstraten).

De behoefte aan verlichting is afhankelijk van de omstandigheden. De verkeersintensiteits is ‘s-nachts lager dan in de spits of avond. De situatie die het hoogste lichtniveau vereist, bepaalt de dimensionering van de verlichtingsinstallatie. De lagere waarden op andere momenten kunnen worden bereikt door de verlichting dimbaar uit te voeren. 5.2.4 Keuze verlichtingsmiddelen. De richtlijnen van de NSVV zijn bepalend voor de benodigde lichtintensiteit en de verdeling van de verlichtingselementen. De beheerder is vrij in de keuze van verlichtingsmiddelen waarmee dit wordt gerealiseerd (lichtmasten, lichtarmaturen, voorschakelapparaten, lamptypen, OV-kabels, schakelkasten, etc.). Bij het ontwerp hanteert de gemeente de volgende uitgangspunten:

19



De basisverlichting wordt uitgevoerd met de meest doelmatige, economische rendabele, energiezuinige en onderhoudsarme verlichtingsmiddelen.



De Binnenstad en de boulevards uit de Visie Openbare Ruimte Delft hebben een karakteristieke basisverlichting. Door de beperkte financiële middelen wordt de karakteristieke verlichting op dit moment niet actief uitgebreid.



Met het oog op kostenefficiënt onderhoud wordt het aantal verschillende typen lichtmasten en armaturen zoveel mogelijk beperkt. De basisverlichting die in Delft wordt toegepast, is vastgelegd in het Handboek Openbare Ruimte (HIOR). In de tweede helft van 2015 worden de verlichtingsarmaturen geactualiseerd i.v.m. de toepassing van LED.



In het Handboek Inrichting Openbare Ruimte (HIOR) zijn een beperkt aantal bijzondere openbare ruimten opgenomen. Binnen deze gebieden kan worden afgeweken van de standaardinrichting en kunnen esthetische aspecten in de keuze worden betrokken. Bijvoorbeeld door een karakteristieke verlichting toe te passen.



Bij de keuze van verlichtingsmiddelen wordt rekening gehouden met milieuaspecten zoals: energieverbruik, schadelijke stoffen, recycling en levensduur.



Waar nodig wordt extra aandacht gegeven aan bestendigheid tegen vandalisme, bijv. langs vrij liggende fietspaden.



De lichtmasten worden doelmatig en efficiënt geplaatst door elke mast af te wegen als lichtbron, obstakel en straatmeubilair.



De plaatsing van lichtmasten en bomen wordt zorgvuldig op elkaar afgestemd. Hierdoor wordt lichtverlies en onnodig snoeiwerk voorkomen.


5.2.5 LED-verlichting en energiemanagement Ongeveer vanaf 2013 is LED-verlichting voor de openbare ruimte ver genoeg doorontwikkeld om op grote schaal te worden toegepast. Het Energieakkoord richt zich op een versnelde vervanging van de huidige, grotendeels verouderde, verlichtingsmiddelen door zuinige LED-verlichting met een slim energiemanagement (efficiënt schakelen en dimmen). De snelheid waarmee de gemeente Delft deze doelstellingen kan realiseren wordt beperkt door de beschikbare vervangingsbudgetten. 5.2.6 Sfeerverlichting. Hiertoe behoort de openbare verlichting die primair wordt aangebracht voor de verfraaiing van de stad. Bijvoorbeeld de aanstraal verlichting van historische gebouwen en de grondspots die de monumentale bomen in de doelentuin aanlichten. De aanstraalverlichting zet de historische gebouwen waar Delft trots op is, letterlijk in de schijnwerpers en levert een belangrijke bijdrage aan de sfeer, oriëntatie en herkenbaarheid van de stad. De verlichting heeft in principe geen functie voor de verkeersveiligheid maar levert indirect wel een positieve bijdrage aan de sociale veiligheid in de stad. Als de financiële middelen onder druk staan moet er een goede afweging worden gemaakt tussen de beheerkosten en de visuele en economische meerwaarde voor de stad. De kosten worden daarom afzonderlijk bijgehouden. In de afgelopen jaren is geïnvesteerd in het vervangen van de verouderde aanstraalverlichting door moderne systemen met een veel lager energieverbruik. Dit beleid wordt in de komende jaren voortgezet. 5.3 Beheer en onderhoud Na realisatie richt het beheer en onderhoud zich op het efficiënt in stand houden van de vereiste verlichtingsniveaus en de verlichtingsmiddelen waarmee deze zijn gerealiseerd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in de technische kwaliteit en beeldkwaliteit. 5.3.1 Technische kwaliteit Bij de technische kwaliteit gaat het om het in stand houden van het technische functioneren. Dit betekent dat: 

De aangebrachte lampen op de geplande tijden branden, schakelen en dimmen (verlichtingsmiddelen in goede technische staat).



De lampen het gevraagde lichtniveau kunnen leveren (armatuur voldoende schoon)



Er geen (potentieel) gevaarlijk situaties aanwezig zijn (heel en elektrisch veilig).



De aangebrachte verlichtingsmiddelen niet sneller degenereren dan de gemiddelde levensduur

5.3.2 Beeldkwaliteit De beeldkwaliteit heeft betrekking op de visuele kwaliteitscriteria die geen invloed hebben op het technisch functioneren. Voor de openbare verlichting gaat het om de volgende criteria:

20



Scheefstand (zware scheeftstand beïnvloedt ook de technische kwaliteit).



Schoon (aanslag, stikkers en bekladding).



Heel (staat coatings, en beschadigingen).

De Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte (CROW) kent 5 onderhoudsniveaus uiteenlopend van zeer goed (A+) tot slecht (D). Deze onderhoudsniveaus zijn vastgelegd in referentiebeelden, kwaliteitsbeschrijvingen en prestatie-eisen. In het Bestuursprogramma 2014-2018 zijn de ambities voor de beeldkwaliteit vastgesteld op. Maatschappelijke effect: Doelmatige beeldkwaliteit openbare ruimte Indicator: beeldkwaliteit woonwijken en binnenstad

Kwaliteitsniveau Binnenstad B Rest van de stad C

5.3.3 Verwerking vrijkomende materialen Het vervangen van verlichtingsmiddelen wordt uitgevoerd per straat, buurt of wijk. Hierbij komen ook verlichtingsmiddelen vrij die nog niet volledig zijn afgeschreven. Bijvoorbeeld doordat het betreffende lichtpunt al eerder was vervangen of gerepareerd. Deze worden als reserveonderdeel in voorraad gehouden. Als hergebruik niet mogelijk is worden de verlichtingsmiddelen afgevoerd naar erkende verwerkingsbedrijven. Het gaat hierbij vooral om het hergebruik van metalen (aluminium en staal) en een milieuverantwoorde verwerking van lampen die schadelijke stoffen bevatten.

21


6

Maatregelen

Dit hoofdstuk geeft inzicht in de noodzakelijke maatregelen om de openbare verlichting op het gewenste kwaliteitsniveau te onderhouden. De maatregelen lopen uiteen van het operationeel houden van het beheersysteem tot de werkzaamheden die in het kader van het regulier en groot onderhoud worden uitgevoerd. Uitvoering van werkzaamheden vindt plaats met inachtneming van het gemeentelijk aanbestedingsbeleid. 6.1 Beheercyclus & begrippen De actuele inrichting van de openbare ruimte is een momentopname van het cyclische proces van stedelijke ontwikkeling. Nadat is besloten om een object (bijvoorbeeld een lichtmast of schakelkast) te realiseren wordt dit ontworpen, technisch uitgewerkt en gerealiseerd. Hierna wordt het object tot aan het eind van zijn levensduur onderhouden. Meestal betreft dit de technische levensduur, maar het komt regelmatig voor dat maatschappelijke of technologische ontwikkelingen aanleiding geven om een object eerder te vervangen. Ontwerp & Engineering

Beleid Veranderen?

Realisatie

Onderhoud tot einde levensduur

Figuur 1 - Het cyclische proces van stedelijke ontwikkeling. Het eind van de technische levensduur wordt bereikt als reguliere onderhoudswerkzaamheden niet langer toereikend zijn om het object (tegen acceptabele kosten) aan de functionele en technische eisen te laten voldoen. Het eind van de maatschappelijke levensduur wordt bereikt als het object niet meer aan de maatschappelijke eisen voldoet. Nieuwe wetgeving en beleid, technische ontwikkelingen, wensen van bewoners en bedrijven, etc. Aan het eind van de levensduur wordt op basis van de actuele wensen (beleid) besloten wat er met het object moet gebeuren. Moet het worden verwijderd, gerenoveerd (min of meer in uitgangssituatie terugbrengen) of moet er iets geheel anders worden gemaakt? De reguliere onderhoudswerkzaamheden om een object op het gewenste kwaliteitsniveau in stand te houden worden in dit beheerplan regulier onderhoud genoemd. De renovaties en vervangingen aan het eind van de technische (of maatschappelijke) levensduur worden groot onderhoud genoemd. Rationeel beheer is een samenhangend geheel van activiteiten, die uitgevoerd worden om de kwaliteit van het areaal tegen zo laag mogelijke kosten op het gewenste kwaliteitsniveau in stand te houden. Het planmatig inspecteren en uitvoeren van regulier onderhoud vormt de basis voor het rationeel beheer.

22

Deze werkwijze heeft grote voordelen ten opzichte van een werkwijze waarbij pas wordt ingegrepen bij knelpunten of calamiteiten.     

Onderhoudswerkzaamheden worden op het (technisch en financieel) optimale moment uitgevoerd. Planmatig werken biedt mogelijkheden om werkzaamheden op elkaar af te stemmen, ook ten aanzien van verkeershinder en hulpdiensten. Kans op calamiteiten en ongevallen wordt verkleind. Beperken vervolgschade en kapitaalsverlies. Langere levensduur.

6.2 Beleid en beheer De post beleid en beheer omvat de volgende maatregelen: Rationeel beheer – De beheer- en inspectiegegevens worden momenteel vastgelegd in het beheersysteem Govis II. Dit beheersysteem is verouderd en wordt niet meer door de leverancier ondersteund. In 2015 is er geïnvesteerd in de aanschaf van een integraal beheersysteem voor de openbare ruimte. Hiermee kan het onderhoud aan wegen, rioleringen, groen, OVL, etc. beter op elkaar worden afgestemd. De licentie- en arbeidskosten voor het rationeel beheer bedragen € 20.000,-- per jaar. De jaarlijkse kosten voor de verplichte registratie van de gemeentelijke kabels en leidingen (WION) zijn € 10.000,--. Advisering – Deze maatregelen bestaan uit het vierjaarlijks opstellen van het beheerplan en de jaarlijkse kosten voor het opstellen van specialistische adviezen ten behoeve van bestuur, beleidsontwikkeling en projecten, het bijhouden van kennis en ontwikkelingen, beantwoording van vragen van het college, gemeenteraad en bewoners (VJV), etc. De kosten voor deze werkzaamheden zijn € 25.000,--. Inspecties en onderzoek – De kwaliteit van de openbare verlichting wordt geborgd door de openbare verlichting regelmatig te inspecteren en waar nodig onderhoud uit te voeren. Uit de inspecties kan blijken dat nader onderzoek noodzakelijk is, bijvoorbeeld naar de stabiliteit of restlevensduur van lichtmasten.

23



Inspectie elektrische installatie – De installatieverantwoordelijke dient de veiligheid en het technisch functioneren van de elektrische installatie regelmatig te inspecteren en indien nodig onderhoudsmaatregelen te nemen. Bij de aanbesteding van het onderhoud van de openbare verlichting is de gedelegeerde installatieverantwoordelijkheid, inclusief de reguliere inspecties volgens NEN3140 bij de aannemer ondergebracht. De kosten van deze inspecties zijn daarom onderdeel van het reguliere onderhoud, zie paragraaf 6.3.



Visuele storingsinspectie – De reguliere inspecties op lampuitval en andere storingen werden 7x per jaar uitgevoerd. Door de bezuinigingen in de vorige collegeperiode zijn deze geschrapt. Dit betekent dat het storingsonderhoud wordt uitgevoerd op basis van meldingen (bewoners, bedrijven en politie) en gebreken die bij de uitvoering van het reguliere onderhoud worden vastgesteld. Voor het doorgeven en afhandelen van de meldingen zijn alle lichtpunten in Delft uitgevoerd met een sticker met straatnaam en volgnummer.




Inspectie beeldkwaliteit – De reguliere inspecties van de beeldkwaliteit van de openbare ruimte worden uitgevoerde ten laste van PD05045 – Wegen straten en pleinen. De kosten van deze inspecties worden niet doorberekend naar de beheerbudgetten van de verschillende onderdelen van de openbare ruimte.

De beheerkosten binnen de post beleid en beheer zijn samengevat in de volgende tabel. 1. Beleid en beheer 1.1 Rationeel beheer Licentie beheersysteem Databeheer WION registratie 1.2 Advies, Inspecties en onderzoek Totaal beleid en beheer

2016 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2017 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2018 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2019 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

6.3 Regulier onderhoud Dit betreft alle onderhoudsmaatregelen die worden uitgevoerd om de openbare verlichting op het gewenste kwaliteitsniveau in stand te houden. 6.3.1 Lampvervanging en Groepsremplace Conventionele OVL-lampen hebben een gemiddelde levensduur van 2-3 jaar. Bij LED-verlichting wordt uitgegaan van 15 – 20 jaar. Als uit inspecties en meldingen blijkt dat individuele lampen zijn uitgevallen, worden deze vervangen (zie 6.3.3). Tegen het eind van hun levensduur vallen lampen vaker uit en wordt het individueel vervangen van lampen te duur. Op basis van de levensduur en uitval binnen de groep wordt dan het economisch optimale moment bepaald om alle lampen in één keer te vervangen. De kosten voor groepsremplace zijn gemiddeld € 100.000,-- per jaar. De werkelijke uitgaven voor groepsremplace vertonen een meer grillig verloop en worden vereffend met het vervangingsbudget. 6.3.2 Regulier onderhoud verlichtingsmiddelen Door het uitvoeren van onderhoudsmaatregelen wordt voorkomen dat verlichtingsmiddelen sneller degenereren dan de gemiddelde levensduur. Onder invloed van de bezuinigingen is het regulier onderhoud beperkt tot een minimale instandhouding met behoud van functionaliteit, zonder dat kapitaalvernietiging ontstaat. Dit betreft: Schilderwerk – In principe wordt schilderwerk voorkomen door zo veel mogelijk aluminium lichtmasten toe te passen. In de Binnenstad en een beperkt aantal bijzondere openbare ruimten zijn om historische of esthetische redenen geschilderde of gecoate masten toegepast. Bij de nieuwe aanleg en vervanging worden de ondergrondse delen van aluminium en stalen masten voorzien van een levensduur verlengende coating. Het schilderwerk van de gietijzeren en stalen lichtmasten wordt in principe uitgevoerd op onderhoudsniveau B (Binnenstad) of C (rest van de stad). In de vorige collegeperiode is het schilderbudget verlaagd van € 10.000,-- naar € 3.000,--. Dit betekent dat alleen het hoogst noodzakelijk schilderwerk wordt uitgevoerd. Schoon – Dit betreft het regelmatig verwijderen van aanslag, stickers, graffiti, etc. van masten, armaturen en OV-kasten. Graffiti en stickers op lichtmasten en schakelkasten worden alleen verwijderd als deze aanstootgevend of racistisch zijn. Lichtarmaturen worden in principe gelijktijdig met het vervangen van de lampen schoongemaakt (ca. 1x/3 jaar), tenzij de

24

lichtopbrengst al eerder ernstig terugloopt. Aanslag op lichtmasten en schakelkasten wordt alleen verwijderd als sprake is van ernstige overlast. De maatregelen voor het schoonhouden van lichtmasten, armaturen en schakelkasten zijn beperkt tot het hoogst noodzakelijke onderhoud. De kosten zijn geraamd op € 2.000,--. 6.3.3 Herstel schade en storingen Dit betreft het herstellen van schades als gevolg van storingen, aanrijdingen, vandalisme, en weersomstandigheden (storm- en bliksemschade). Deze werkzaamheden worden in regie uitgevoerd waarbij de volgende servicenormen zijn afgesproken: 

Storing aan het OVL-net worden zo snel mogelijk verholpen (indien nodig worden noodverbindingen aangelegd).



Gevaarlijke situaties door aanrijdingen en vandalisme en worden zo snel mogelijk opgeheven (Herstelwerkzaamheden binnen 90 minuten gestart en binnen 24-uur verholpen). Indien nodig worden tijdelijk noodmaatregelen genomen.



Gevaarlijke of zeer hinderlijke lampstoringen worden zo snel mogelijk verholpen (24-uurs dienst). Overige lampstoringen worden binnen 5 werkdagen verholpen.



Kabelstoringen worden z.s.m. opgelost. Maximaal 3 weken, afhankelijk van de beschikbaarheid van een meetwagen.

De kosten van dit correctief onderhoud bedragen € 272.000,-- . Schade door aanrijdingen en vandalisme - wordt in principe verhaald op de veroorzaker. Gemiddeld genomen blijft de gemeente zitten met een kostenpost van € 30.000,-- per jaar. De kosten voor het aansturen en voorbereiden van het regulier onderhoud zijn € 45.000,--. De kosten voor regulier onderhoud zijn samengevat in onderstaand overzicht. 2. Regulier onderhoud 2.1 Groepsremplace 2.2 Regulier onderhoud verlichtingsmiddelen Schilderen masten Schoon 2.3 Herstel schade en storingen Storingsbehandeling Schade vandalisme Aanrijdingen (niet te verhalen deel) 2.4 Voorbereiding en toezicht regulier onderhoud Totaal regulier onderhoud

2016 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2017 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2018 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2019 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

30.000

30.000

30.000

30.000

45.000 452.000

45.000 452.000

45.000 452.000

45.000 452.000

6.4 Groot onderhoud Groot onderhoud omvat de planmatige vervanging van verlichtingsmiddelen aan het eind van de technische levensduur. Op basis van ervaring wordt uitgegaan van de volgende gemiddelde levensduren:  Lichtmasten 40 jaar.  Lichtarmatuur 20 jaar.  Lampen 2-3 jaar (afhankelijk van lamp-type).  LED-lampen 15 -20 jaar.  OV-kasten 40 jaar.

25




OV-kabel

50 jaar.

6.4.1 Theoretisch berekende vervangingskosten Op basis van het areaal, gemiddelde afschrijftermijnen en vervangingskosten kan worden berekend welk budget er jaarlijks nodig is om de verlichtingsmiddelen te vervangen. Deze theoretische vervangingskosten zijn geraamd op ca. € 795.000,-- per jaar. 6.4.2 Werkelijk vervangingskosten In werkelijkheid zijn de vervangingskosten niet zo gelijkmatig over de jaren verdeeld. Dit komt doordat de verlichtingsmiddelen niet gelijkmatig over de jaren zijn aangelegd en de werkelijke levensduur niet altijd gelijk is aan de theoretische afschrijvingstermijn. Uit de praktijk blijkt dat de gemiddelde levensduur van een lichtarmatuur kan worden opgerekt naar 25 jaar. Voor een lichtmast is dat ongeveer 45 jaar. Omvorming naar LED-verlichting - Bij de huidige samenstelling van het areaal en een levensduur van 20-25 jaar betekent dit dat de ombouwfase naar LED-verlichting doorloopt tot 2035-2040. Tijdens de ombouwfase worden de oplopende besparingen op de energiekosten ingezet om de gewenste omvormingen te realiseren. Als de omvorming is afgerond moet worden besloten hoe deze middelen worden ingezet. Dit beslismoment valt buiten de planperiode van dit beheerplan. Het versneld ombouwen naar LED vergt extra investeringen en resulteert in kapitaalsverliezen. Verder is vroegtijdig vervangen van nog goede lichtarmaturen minder duurzaam (afvalstroom, energie verbruik en grondstoffen). Een ander nadeel van een snelle omvorming is dat de evenwichtige leeftijdsopbouw van het areaal verloren gaat. Bij een uniforme leeftijdsopbouw ontstaat er op termijn grote pieken in de vervangingskosten. Ten slotte is er geen noodzaak om de doelstellingen uit het klimaatakkoord al voor het peiljaar 2030 te realiseren. Een producent van verlichtingsmiddelen heeft de gemeente een voorstel gedaan om de openbare verlichting in korte tijd om te bouwen naar LED-verlichting, inclusief de voorzieningen voor slim energiemanagement. Hierbij worden de vereiste investeringen gefinancierd. Het voorstel heeft nog een verkennend karakter en zal in de loop van 2015 nader worden uitgewerkt en op alle relevante aspecten worden beoordeeld (prijsniveau, aanbestedingsregels, de hiervoor genoemde consequenties, etc.). Planningsregels - Om de hiervoor genoemde doelstellingen zo efficiënt mogelijk te realiseren worden bij het opstellen van de meerjarenplanning de onderstaande planningsregels toegepast:   

Het vervangen van lichtmasten wordt (indien mogelijk) uitgesteld tot ook het armatuur moeten worden vervangen. Als de mast moet worden vervangen wordt gelijktijdig ook het armatuur vervangen. De nog goede armaturen worden als reserve onderdeel in voorraad gehouden. Armaturen worden alleen separaat vervangen als de restlevensduur van de mast tenminste 20 jaar is (= levensduur nieuwe armatuur).

Als de hiervoor genoemde principes worden toegepast moeten er in de komende planperioden gemiddeld 235 lichtmasten en 550 armaturen per jaar worden vervangen. Bij de huidige samenstelling van het areaal worden de kosten geraamd op resp. € 130.000,-- (gemiddeld € 550,-/lichtmast) en € 320.000,-- (gemiddeld € 585,-- per armatuur). De totale kosten van het separaat vervangen van armaturen en lichtmasten komt op € 450.000,--. Door deze

26

werkzaamheden zoveel mogelijk gecombineerd uit te voeren kunnen de kosten worden teruggebracht tot ca. € 395.000,--. Op basis van de gemiddelde afschrijvingstermijnen worden jaarlijks 10 schakelkasten en 11 km OVL-kabel vervangen. Het vervangen van OV-kabel wordt zo veel mogelijk gecombineerd met (bouw)projecten en groot onderhoud aan riolerings- en bestratingen. Bij een herinrichting komen de aanpassingskosten van de openbare verlichting voor rekening van het betreffende project. Er wordt geschat dat ongeveer 20% van de OV-kabels ten laste van het onderhoudsbudget wordt vervangen. Dit komt overeen met ca. 2,2 km per jaar. De kosten voor groot onderhoud zijn samengevat in onderstaande tabellen. Werkelijke kosten groot onderhoud 2016-2020 Configuratie

Hoeveelh./jr

Eenheid

Prijs /eenh.

Totaal

Vervangen lichtmasten

235 st

€

485

€

113.975

Vervangen lichtarmaturen

550 st

€

510

€

280.500

10 st

€

7.500

€

€

20

€ €

Vervangen Schakelkasten Vervangen OV-kabel

2.200 m1

Totaal

3. Groot onderhoud 3. 1 Planmatige vervanging Vervangen masten en armaturen Vervangen OV-kasten Vervangen OV-kabel Totaal groot onderhoud

2016 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

2017 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

Afgerond €

395.000

75.000

€

75.000

44.000

€

45.000

513.475

€

515.000

2018 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

2019 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

6.5 Administratieve kosten Dit betreft een aantal vaste kosten, zoals de kapitaalslasten van eerdere investeringen, heffingen en belastingen, vaste bijdragen, schade-afhandeling, etc. De administratieve kosten voor de planperiode zijn samengevat in de onderstaande tabel. 4. Administratieve kosten 4.1 Electriciteitskosten Elektriciteitskosten (3,1 GWh) 4.2 Overige Doorberekening vaste kosten Totaal groot onderhoud

6.6

2016 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2017 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2018 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2019 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

Overige kosten

6.6.1 Sfeerverlichting en evenementen Om een goede afweging te kunnen maken tussen de kosten en baten van de sfeerverlichting worden deze kosten afzonderlijk geboekt. Jaarlijks wordt gemiddeld € 24.500,-- besteedt aan het beheer en onderhoud en elektriciteit. In de afgelopen jaren is geïnvesteerd in het vervangen van de verouderde aanstraalverlichting door moderne systemen met een veel lager energieverbruik. Dit zal in de komende jaren worden voortgezet.

27


De jaarlijkse kosten voor tijdelijk elektravoorzieningen en elektriciteit voor evenementen bedragen € 3.000,--.

6.6.2 Vervanging toonfrequente schakeling In de OVL-kasten zitten toonfrequentrelais (TF) waarmee de gemeente de openbare verlichting via het laagspanningsnet kan schakelen. Dit TF-systeem is gedateerd en de bedrijfszekerheid neemt af. Verder heeft netbeheerder Stedin aangegeven niet langer te kunnen zorgdragen voor de levering van het benodigde toonfrequent-signaal (TF-signaal). Stedin stelt dat het leveren van een (alternatief) schakelsignaal aan gemeenten met een eigen OVL-net in strijd is met de Wet en wil dit in 2018 beëindigen. Dit betekent dat de gemeente zelf moet investeren in alternatieve schakelvoorzieningen. Conform de doelstellingen in het klimaatakkoord dient dit een schakelsysteem te zijn waarmee de openbare verlichting slim kan worden geschakeld en gedimd. De investeringskosten zijn sterk afhankelijk de noodzakelijke/gewenste mogelijkheden van het nog te selecteren systeem. In deze planperiode zal worden onderzocht welke systemen in aanmerking komen. Als hierover meer duidelijkheid is zal een afzonderlijk investeringsvoorstel worden opgesteld. In de reserve openbare ruimte is vooralsnog rekening gehouden met een bedrag van ca. € 250.000,--.

De overige kosten zijn samengevat in de volgende tabel 5. Overige kosten 5.1 Beheer, onderhoud en elektriciteit sfeerverlichting 5.2 Tijdelijke voorzieningen en elektriciteit evenementen 5.3 Vervanging toonfrequente schakelingen Totaal overige kosten

28

2016 24.500 3.000 PM 27.500

2017 24.500 3.000 PM 27.500

2018 24.500 3.000 PM 27.500

2019 24.500 3.000 PM 27.500

7

Middelen

7.1 Begroting De beheermaatregelen uit Hoofdstuk 6 zijn samengevat in onderstaande begroting. 1. Beleid en beheer 1.1 Rationeel beheer Licentie beheersysteem Databeheer WION-registratie 1.2 Advies, Inspecties en onderzoek Totaal beleid en beheer

2016 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2017 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2018 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2019 30.000 5.000 15.000 10.000 25.000 55.000

2. Regulier onderhoud 2.1 Groepsremplace 2.2 Regulier onderhoud verlichtingsmiddelen Schilderen masten Schoon 2.3 Herstel schade en storingen Storingsbehandeling Schade vandalisme Aanrijdingen (niet te verhalen deel) 2.4 Voorbereiding en toezicht regulier onderhoud Totaal regulier onderhoud

2016 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2017 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2018 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

2019 100.000 5.000 3.000 2.000 302.000 272.000

30.000

30.000

30.000

30.000

45.000 452.000

45.000 452.000

45.000 452.000

45.000 452.000

3. Groot onderhoud 3. 1 Planmatige vervanging Vervangen masten en armaturen Vervangen OV-kasten Vervangen OV-kabel Totaal groot onderhoud

2016 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

2017 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

2018 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

2019 515.000 395.000 75.000 45.000 515.000

4. Administratieve kosten 4.1 Electriciteitskosten Elektriciteitskosten (3,1 GWh) 4.2 Overige Doorberekening vaste kosten Totaal groot onderhoud

2016 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2017 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2018 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2019 250.000 250.000 5.000 5.000 255.000

2016 24.500 3.000 PM 27.500

2017 24.500 3.000 PM 27.500

2018 24.500 3.000 PM 27.500

2019 24.500 3.000 PM 27.500

5. Overige kosten 5.1 Beheer, onderhoud en elektriciteit sfeerverlichting 5.2 Tijdelijke voorzieningen en elektriciteit evenementen 5.3 Vervanging toonfrequente schakelingen Totaal overige kosten Totaal

29

1.304.500

1.304.500

1.304.500

1.304.500


7.2 Dekkingsvoorstel Voor de financiering van de maatregelen in het Beheerplan openbare verlichting 2016-2019 is onderstaand dekkingsvoorstel opgesteld. Het jaarlijkse tekort over de planperiode bedraagt afgerond € 223.000,--. Dekkingsvoorstel - Beheerplan openbare verlichting 2016-2019 Maatregelen conform beheerplan Beleid en beheer Regulier onderhoud Groot onderhoud Administratieve kosten Overige kosten Dekkings conform meerjarenbegroting PD05057 - Openbare verlichting Tekort / overschot

2016 2017 2018 2019 1.304.500 1.304.500 1.304.500 1.304.500 55.000 55.000 55.000 55.000 452.000 452.000 452.000 452.000 515.000 515.000 515.000 515.000 255.000 255.000 255.000 255.000 27.500 27.500 27.500 27.500 1.081.428 1.081.428 1.081.428 1.081.428 1.081.428 1.081.428 1.081.428 1.081.428 -223.072 -223.072 -223.072 -223.072

Het dekkingstekort heeft als gevolg dat er voor groot onderhoud geen € 515.000,-- maar € 292.000,-- beschikbaar is. Dit betekent dat 57% van de armaturen en lichtmasten aan het eind van de verwachte levensduur kan worden vervangingen. Dit resulteert in een achteruitgang van het kwaliteitsniveau en een toename van het aantal storingen. Omdat het kwaliteitsniveau boven de afgesproken norm ligt (het areaal aan verlichtingsobjecten is op dit moment goed op orde), zijn de effecten en risico’s op de korte termijn beperkt. Op de langere termijn nemen de storingen en risico’s toe en zijn er extra investeringen nodig om het beoogde kwaliteitsniveau te handhaven. Dit beslismoment ligt buiten de planperiode van dit beheerplan. Het beperkte vervangingsbudget heeft ook consequenties voor het realiseren van de doelstellingen in het klimaat akkoord (50% energiebesparing in 2030). Bij de huidige samenstelling van het areaal en een levensduur van 20-25 jaar wordt de ombouw naar LED-verlichting tussen 2035 en 2040 gerealiseerd. Als jaarlijks slechts 57% van de noodzakelijke vervangingen kunnen worden uitgevoerd loopt dit op naar 2050 en 2055. Door de beschikbare middelen zoveel mogelijk in te zetten voor het vervangen van armaturen met grote vermogens kan de score in het peiljaar 2030 worden verbeterd. De oplopende besparingen op de energiekosten worden ingezet voor het handhaven van het beoogde kwaliteitsniveau en de gewenste ombouw naar LED-verlichting.

30

Bijlage 1 - Beeldkwaliteit openbare verlichting (Delftse Schouwgids, versie 3.0)

31


Bijlage 2 - Beschermde stadsgezichten In Delft zijn drie gebieden aangewezen als Rijks beschermd stadsgezicht. De aanwijzing van TU-Noord is in procedure. De oude delen van het Agnetapark en Begraafplaats Jaffa zijn aangewezen als

Rijksmonument. 1.

Binnenstad

2.

Plantages

3.

Agnetapark

4.

TU-Noord (aanwijzing in procedure)

3

2 1 1

4 1.1.1.1.1 Bij ingrijpende beheermaatregelen (bijvoorbeeld de renovatie of herinrichting van straten, parken en plantsoenen) wordt gestreefd naar het behoud en zonodig versterken van de cultuurhistorische waarden. Commissie voor Welstand en Monumenten ziet toe op de kwaliteit van beschermde stadsgezichten. Voorstellen voor de herinrichting van de openbare ruimte in een Rijks beschermd stadsgezicht, waaronder openbare verlichting, worden daarom ter advisering aan de commissie voorgelegd.

32

Bijlage 3 – Doelstellingen Energie akkoord Het SER-Energieakkoord vormt een basis voor een breed gedragen, robuust, toekomstbestendig energie- en klimaatbeleid voor de periode tot 2030. Het bevat afspraken over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid. Uitvoering hiervan moet resulteren in een betaalbare en schone energievoorziening, werkgelegenheid en een duurzame economie. Ruim 40 organisaties, waaronder VNG, IPO, UvW, rijksoverheid, natuur-, milieu- en andere maatschappelijke organisaties, hebben het Energieakkoord getekend. Voor openbare verlichting wordt gestreefd naar een versnelde renovatie van het huidige, grotendeels verouderde areaal. In het SER-Energieakkoord staan de volgende doelstellingen genoemd voor openbare verlichting (OVL) en verkeersregelinstallaties (VRI's): 1. 20% energiebesparing bij OVL en VRI's in 2020 ten opzichte van 2013 2. 50% energiebesparing bij OVL en VRI's in 2030 ten opzichte van 2013 3. 40% van de OVL is voorzien van slim energiemanagement in 2020 4. 40% van de OVL is energiezuinig in 2020 5. Rijkswaterstaat past per 2014 in tunnels energiezuinige OVL toe bij nieuwbouw en renovatie waarbij de verlichting wordt vervangen.

Definitie slim energiemanagement in de OVL: 

Anders schakelen dan het standaard zonnewendeschakelen / nachtschakelen aangeboden door de netbeheerder



Regelen van het lichtniveau (dimmen).

Definitie energiezuinige OVL: 

Voorzien van energiezuinige lichtbronnen en/of VSA/driver



Mate van energiezuinigheid gebaseerd op efficiëntie, effectiviteit en haalbaar/toepasbaar op dat moment.

Belangrijk om te weten:

33



De eerste 4 doelstellingen gelden voor heel Nederland, alle openbare verlichting en verkeersregelinstallaties van gemeenten, provincies, waterschappen en Rijkswaterstaat tezamen. Dus niet iedere gemeente hoeft 20% en 50% energiebesparing te halen.



95% van de OVL is van gemeenten.



Het referentiejaar voor doelstelling 1 en 2 is 2013. Gemeenten die al veel energie bespaard hebben in de periode tot 2013 dragen echter wel bij aan doelstellingen 3 en 4 en kunnen bovendien tot voorbeeld dienen voor andere gemeenten en deze helpen.


Bijlage 4 - Duurzaam Inkopen Door het ondertekenen van de Intentieverklaring Duurzaam Inkopen heeft de gemeente Delft de doelstellingen van het project Duurzaam Inkopen onderschreven. De deelnemende gemeenten hebben zich tot doel gesteld om in 2015, 100% duurzaam in te kopen. Dit betekent dat bij de inkoop van openbare verlichting tenminste wordt voldaan aan de minimum eisen van de Criteria voor duurzaam inkopen openbare verlichting van Agentschap NL. Minimum eis 1 - Energielabel De OVL-installatie moet ten minste voldoen aan de energieprestatie van label D van de Handleiding Energielabeling Openbare Verlichting, versie mei 2010 van Agentschap NL en de NSVV. Minumum eis 2 - Dimbare verlichting A. Bij nieuwbouw van OVL-installaties en bij complete vervanging van lampen en armaturen van bestaande OVL-installaties langs verkeerswegen moet de OVL-installatie dimbaar worden uitgevoerd. B. Bij nieuwbouw van OVL-installaties en bij complete vervanging van lampen en armaturen van OVL–installatie, in woon- en verblijfgebieden moet de OVL-installatie technisch geschikt zijn om gedimd te worden. Minumum eis 3 - Energiezuinige reclameverlichting Bij nieuwbouw en/of volledige vervanging van armaturen en lampen met voorschakelapparaat (VSA’s) voor lichtmastreclame of commerciële bewegwijzering mag het vermogen van de verlichting niet hoger zijn dan de aangegeven ambitieniveaus in de tabel.

Afmeting

Oppervlak

Huidig vermogen

Ambitie vermogen

Besparing

70 x 100 cm

0.700 m2

99 W

30 W

705

80 x 96 cm

0.768 m2

110 W

36 W

67%

90 x 108 cm

0,972 m2

110 W

39 W

65%

100 x 120 cm

1,200 m2

165 W

45 W

73%

120 x 120 cm

1,440 m4

138 W

60 W

56%

34

Bijlage 5 – Wegcategorisering Lokale verkeers- en vervoersplan (LVVP)

35


Gemeente Delft. Geachte leden van de gemeenteraad, Hierbij ontvangt u het beheerplan Openbare verlichting ter kennisname

Recommend Documents