Gemeente Delft. Geachte leden van de gemeenteraad,

Samenleving

Mh

Gemeente Delft

Retouradres : Postbus 78. 2600 ME Delfi

Aan: de leden van de Gemeenteraad

Datum

Onderwerp

11-02-2014

Rapportages onderzoeken sport en bewegen

De Torenhove Martinus Nijhomaan 2 2624 ES Delfi IBAN NL21 BNGH 0285 0017 87 t.n.v. gemeente Delft Behandeld door R. van den Berg O662739476 [email protected] Internet www.delfi.nl Telefoon l4015

Ons kenmerk

1506947 Uw brief van

Uw kenmerk Bijlage

Geachte leden van de gemeenteraad,

2

We zijn op de goede weg met ons sporten beweegbeleid, de uitvoering van het actieprogramma uit de nota Bewegen, Spelen, Sporten 2009-2012 heeft tot aantoonbare positieve resultaten geleid. Dat blijkt uit de rapportages van twee onderzoeken die het Mulier Instituut in 2013 in Delft deed: Verenigingsmonitor Delft 2013, gezamenlijke opdracht van de gemeente Delft en de Sportraad van Delft; en Leefstijlonderzoek Delft 2013, opdracht van de gemeente Delft (vervolg op Mulier-onderzoek uit 2010). Beide rapportages bieden wij u hierbij ter kennisname aan. In concrete zin zijn wij ten aanzien van de onderzoeksresultaten verheugd over: het percentage Delftenaren dat lid is van een sportvereniging (44%, landelijk gemiddelde is 30%); het aantal Delftenaren dat sport volgens de RSO-norm (RSO = Richtlijn voor Sportdeelname Onderzoek; Delft 73%, landelijk gemiddelde 66%); het percentage sportverenigingen dat samenwerkt met andere organisaties (94%, landelijk 88%); de toegenomen tevredenheid over het aanbod aan beweegactiviteiten (53% kwalificeert dat als zeer goed, in 2010 was dat nog 34%); en het aanbod en mogelijkheden in de wijk (46% is tevreden, in 2010 was dat 39%). Op basis van de rapportages is onze algemene conclusie dat de inzet van de driehoek van het Maatschappelijk Verantwoord Verenigen Combinatiefunctionarissen/Buurtsportcoaches- Sportimpuls zijn vruchten afwerpt. Sportverenigingen ontwikkelen zich breder en zorgen met steun van combinatiefunctionarissen/buurtsportcoaches voor meer activiteiten in de wijken en scoren hoog met hun Sportimpuls-subsidieaanvragenbij het Rijk.

Wij zien dit als mooie ontwikkelingen, maar toch geeft dit geen aanleiding om achterover te leunen. Ondanks de goede scores qua lidmaatschappen bij sportverenigingen en de sportdeelname, blijft het voldoen aan de Beweegnorm achter bij de streefcijfers. De frequentie en intensiteit van het bewegenlsporten moet daarvoor nog verder toenemen. De rapportages constateren voor de realisatie daarvan een aantal knelpunten. Bij sportverenigingen bevinden deze zich op het gebied van accommodaties, kader en financiën. Verder blijft het percentage sportende Delftenaren boven de 45 jaar en inwoners met een beperking achter, en vormt overgewicht een hardnekkig probleem. In de nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2013 - 2016, waarin de opvolger van de nota Bewegen, Spelen, Sporten 2009-2012 is geïntegreerd, hebben we onze inzet in de komende jaren vastgelegd. Daarmee willen we helpen om voornoemde knelpunten zoveel mogelijk weg te nemen en de in de rapportages beschreven positieve effecten duurzaam maken. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,

Verenigingsmonitor Delft 2013

in opdracht van de gemeente Delft en de Sportraad van Delft

Harold van der Werff Janine van Kalmthout

© Mulier Instituut Utrecht, september 2013

mulier instituut - sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek

Mulier Instituut sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek Postbus 85445 3508 AK Utrecht t 030-7210220 e [email protected] i www.mulierinstituut.nl

2

1.

Inleiding

2. 2.1 2.2 2.3

Beleid Beleidsplannen, speerpunten en financiën Knelpunten Samenwerking

7 7 13 14

3.

Verenigingskader

17

4.

Ledenbestand

21

5.

Conclusie

25

Bijlage I Achtergronden sportverenigingen

5

27

3


Inhoudsopgave

4


Inleiding

Aanleiding

De gemeente Delft heeft veel informatie over de verenigingen die deelnemen aan het MVVtraject (Maatschappelijk Verantwoord Verenigen) en weet zodoende goed hoe deze ervoor staan. Om een goed beeld te krijgen van álle verenigingen in Delft hebben de gemeente Delft en de Sportraad besloten een lokale verenigingsmonitor uit te laten voeren. Hiermee kan inzicht worden verkregen in de knelpunten van verenigingen, de mogelijkheden van sportverenigingen om te participeren in beleidsprojecten en ook waar ondersteuning nodig is om te bewerkstelligen dat verenigingen kunnen blijven bijdragen aan de beleidsdoelstellingen1 Onderzoeksopzet

De lokale Verenigingsmonitor is samengesteld op basis van de landelijke Verenigingsmonitor. De vragenlijst bestaat uit 22 vragen. In de monitor is beknopt aandacht voor de relevantste beleidszaken op lokaal niveau: het ledenbestand, de knelpunten voor de vereniging, beleid, financiën, het (vrijwilligers)kader en accommodatie(s). Door de landelijke Verenigingsmonitor als uitgangspunt te nemen is het mogelijk om de situatie in Delft te vergelijken met de landelijke situatie. Het onderzoek is uitgevoerd door het Mulier Instituut, sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek. Het Mulier Instituut voert jaarlijks ook de landelijke Verenigingsmonitor uit bij een representatief verenigingspanel. De vragen zijn de verenigingen voorgelegd in de vorm van een webenquête. Voor dit onderzoek heeft de gemeente in samenwerking met het Mulier Instituut 88 verenigingen in Delft uitgenodigd. Van 53 verenigingen zijn de resultaten geanalyseerd: een netto respons van 60%. De onderzoeksgroep vormt niet helemaal een getrouwe afspiegeling van de totale groep Delftse verenigingen die was uitgenodigd voor het onderzoek (bijlage 1). De grote verenigingen zijn iets oververtegenwoordigd en de kleine verenigingen juist enigszins ondervertegenwoordigd in de responsgroep. Met name waar het om gemiddelde aantallen gaat, bijvoorbeeld het aantal vrijwilligers per vereniging, kan dit tot een vertekend beeld leiden. Waar dit aan de orde is wordt er melding van gemaakt in het rapport. Analyse en rapportage

De verkregen resultaten zijn geanalyseerd en gepresenteerd in dit tabellenrapport. De tabellen zijn voorzien van de nodige toelichtingen. Niet alle verenigingen zijn in staat geweest om alle vragen uit de vragenlijst te beantwoorden. Ook waren bepaalde vragen niet van toepassing op elke vereniging. In de tabellen wordt aangegeven hoeveel verenigingen de desbetreffende vraag hebben beantwoord (bijv. n=53). Deze aantallen kunnen per tabel variëren. In de tabellen zijn de gegevens uitgesplitst naar relevante onderscheidende kenmerken van de verenigingen. Het gaat hierbij om gegevens die van invloed zijn op het functioneren van de

1

Gemeente Delft, Nota lokaal gezondheidsbeleid 2013-2016 (mei 2013)

5


1.


verenigingen, zoals grootte van de vereniging (klein ≤ 100 leden; middel(groot) 101 t/m 250 leden en groot > 250 leden) en aard van de sport (binnen-/ buitensport). In bijlage 1 zijn de achtergrondkenmerken van de verenigingen beschreven. De uitkomsten zijn significant wanneer de verschillen op basis van de achtergrondkenmerken dermate groot zijn dat er op basis van de steekproef niet meer kan worden gesproken van uitkomsten op basis van toeval. In de toelichting bij de tabellen wordt aangegeven welke verschillen tussen groepen van verenigingen significant zijn. Waar mogelijk wordt in de rapportage een vergelijking gemaakt met gegevens uit de landelijke Verenigingsmonitor2. De hoofdstukken 2 tot en met 4 presenteren de resultaten per thema (beleid, verenigingskader en ledenbestand). Tot slot worden in hoofdstuk 5 in het kort de belangrijkste zaken over het sportverenigingsleven in Delft besproken.

Kalmthout, Janine van, Werff, Harold van der, Veerman, Hein, Daamen, Tim (2013). SportAanbiedersMonitor 2012 : facts & figures. Arnhem: NOC*NSF/ Mulier Instituut. 2

6

Beleid 2.1

Beleidsplannen, speerpunten en financiën

Vier op de vijf verenigingen hebben in de afgelopen vier jaar nieuwe voornemens, doelstellingen of plannen met betrekking tot het functioneren van de vereniging / de organisatie van activiteiten in verenigingsverband op papier gezet (tabel 2.1). Tabel 2.1 Aanwezigheid doelstellingen / plannen op papier verenigingen in de afgelopen 4 jaar (% verenigingen) Totaal

Doelstellingen / plannen op papier

Grootte

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=13

n=28

n=18

n=33

81

64

85

86

67

88

Landelijk heeft 59 procent van alle sportverenigingen plannen/doelstellingen op papier gezet. Daarbij steekt Delft, met 81 procent positief af. Ook landelijk blijkt dat met name grote verenigingen een beleidsplan hebben. Grote verenigingen dragen duidelijk bij aan het hoge percentage verenigingen met een beleidsplan in Delft. Mogelijk wordt dit hoge percentage ook ingegeven door het MVV-traject in Delft en de inzet van combinatiefunctionarissen en buurtcoaches waarbij verenigingen meer bezig zijn met hun eigen rol, visie, mogelijkheden en plannen. De meest genoemde zaken, die op papier zijn gezet, betreffen ledenbehoud en –werving (64%), samenwerking met andere sportverenigingen (52%), behoud en werving van vrijwilligers (50%) en sporttechnische zaken (45%). Ongeveer een derde van de verenigingen heeft een en ander op papier gezet over kwaliteit(sverbetering) van het sportaanbod, jeugd, financiën, communicatie en het sportaanbod (figuur 2.1). Middelgrote verenigingen (27%) zetten vaker voornemens, doelstellingen of plannen voor specifieke doelgroepen op papier dan grote (4%) en kleine verenigingen (0%). Een opvallend verschil met de doelstellingen en plannen die verenigingen landelijk formuleren, is de aandacht van de verenigingen voor samenwerking met andere sportverenigingen in Delft. Landelijk is dat onderwerp terug te vinden op plek 11. De top 3 van onderwerpen in het verenigingsbeleid landelijk zijn: op één ledenbehoud en/of -werving, op twee werving en behoud vrijwilligers en op drie financiën. De beleidsmatige inzet van de gemeente op samenwerking en netwerkvorming o.a. met de sport in de afgelopen beleidsperiode 2009-2012 in Delft is ook terug te vinden op de beleidsagenda van de sportverenigingen.

7


2.

Figuur 2.1 Onderwerpen die aan de orde komen in de plannen en doelstellingen van verenigingen ( % verenigingen met beleidsplannen; n=42) 0

20

40

60


Ledenwerving en/of ledenbehoud

64

Samenwerking andere sportverenigingen

52

Werving en behoud vrijwilligers/ verenigingskader

50

Sporttechnische zaken

45

Kwaliteit (verbeteren) sportaanbod

38

Jeugd

38

Financiën

36

Communicatie/ p.r./ publiciteit

31

Activiteitenaanbod

29

Realisatie nieuwe/eigen accommodatie

24

Sfeer/cultuur op en van de vereniging

24

Deskundigheidsbevordering/ opleiding verenigingskader

21

Beheer en onderhoud accommodatie

21

Competitie

21

Samenwerking met onderwijs

19

Realiseren van (top)sportambities

19

Ontwikkelen (nieuw) sportaanbod

17

Samenwerking met andere nietsportorganisaties

17

Sportiviteit en respect/ veilig sportklimaat

14

Professioneel kader (werven, behouden)

12

Opzetten van aanvullende diensten

10

Specifieke doelgroepen

10

Sportmedische zaken Anders

80

2 7

In de categorie ‘anders’ noemen verenigingen zaken als: privatisering van het zwembad, verbouwing, jubileum en nieuwe organisatiestructuur.

8

100

9


De beleidsvoornemens staan niet alleen op papier. De meeste genoemde onderwerpen zijn ook terug te vinden in de top3-speerpunten waarvoor de verenigingen zich in het komende jaar gaan inzetten (figuur 2.2). De helft van de Delftse sportverenigingen noemt ledenbehoud en -werving als speerpunt waarvoor het bestuur zich in het komende jaar met name inzet. Ook sfeer en cultuur binnen de vereniging (40%) en behoud en werving van vrijwilligers krijgen de nodige aandacht. Een kwart van de verenigingen noemt de financiën als speerpunt en bij één op de vijf sportverenigingen staat jeugd hoog op de agenda. De samenwerking met andere verenigingen is voor 11 procent een actueel onderwerp. Ook landelijk zijn werving en behoud van leden en vrijwilligers belangrijke aandachtspunten voor de korte termijn voor verenigingen. De top-5 landelijk wijkt wat betreft de onderwerpen niet af van de Delftse speerpunten bij de sportverenigingen. Met name kleine (73%) en middelgrote verenigingen (85%) richten zich op ledenbehoud en/of ledenwerving. Bij grote verenigingen (28%) is dat beduidend minder het geval. Verder wordt samenwerking met andere sportvereniging(en) meer door middelgrote verenigingen (23%) dan door grote verenigingen (3%) genoemd.

Figuur 2.2 Speerpunten van beleid waar het bestuur zich het komende jaar voor inzet (% verenigingen; n= 53) 0

20

40


Ledenbehoud en/of ledenwerving

80

100

51

Sfeer en cultuur van de vereniging

40

Werving en behoud vrijwilligers

30

Financiën

23

Jeugd

21

Sportiviteit en respect / veilig sportklimaat

13

Deskundigheidsbevordering/opleiding verenigingskader

13

Beheer en onderhoud accommodatie

13

Realisatie nieuwe/eigen accommodatie

13

Kwaliteit verbeteren bestaand aanbod

11

Samenwerking met andere sportvereniging(en)

11

Professioneel kader (werven, behouden)

8

Publiciteit, p.r., communicatie

8

Samenwerking met andere nietsportorganisaties

8

Opzetten van aanvullende diensten

6

Activiteitenaanbod

4

Realiseren van (top)sportambities

4

Sporttechnische zaken

4

Ontwikkelen van nieuw sportaanbod

2

Competitie

2

Anders

Geen speerpunten

60

6

2

Speerpunten die verenigingen in de categorie ‘anders’ noemen zijn: MVV, eigen vervoer en een nieuwe stip op de horizon bepalen. Bijna alle Delftse sportverenigingen (91%) hebben een groeiambitie (tabel 2.2). De helft van alle verenigingen wil groeien door het accent te leggen op ledenwerving. Eén op de zes sportverenigingen kiest voor een meer defensieve strategie, door juist in te zetten op ledenbehoud. Eén op de vijf sportverenigingen heeft wel de ambitie om te groeien, maar heeft

10

Tabel 2.2 Groeiambitie bij verenigingen (% verenigingen) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

53

45

62

52

50

53

17

18

8

21

11

21

21

27

31

14

39

12

9

9

0

14

0

15

100

100

100

100

100

100

Ja, we willen groeien, voornamelijk door leden te werven Ja, we willen groeien door voornamelijk leden te behouden Ja, we willen groeien maar hebben geen speerpunten voor wat betreft ledenwerving, ledenbehoud of bepaalde leeftijdsgroep Nee, we willen niet groeien Totaal

Ruim de helft van de Delftse sportverenigingen (56%) omschrijft de financiële positie van de vereniging als (zeer) gezond (tabel 2.3). Eén op de drie heeft een redelijk gezonde financiële positie en bij 10 procent is die minder gezond of zelfs zorgwekkend. Landelijke rapporteert 65 procent van de verenigingen een gezonde financiële positie. Tabel 2.3 Financiële positie van de club (% verenigingen) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52 4

n=11

n=13 8

n=28 4

n=18

n=33 6

6

9

7

6

6

Redelijk

35

27

31

39

39

33

Gezond

44

64

38

39

50

42

Zeer gezond

12

23

11

6

12

100

100

100

100

Zorgwekkend Minder gezond

Totaal

100

100

Ruim de helft van de verenigingen (58%) heeft jaarlijks een positief resultaat en één op de drie verenigingen slaagt erin om binnen de begroting, dus zonder de reserves aan te spreken, onverwachte uitgaven te kunnen betalen (tabel 2.4). Hoewel niet statistisch significant, zijn de verschillen in de mate waarin sprake is van een jaarlijks positief financieel resultaat tussen kleine en grotere verenigingen opvallend.

11


(nog) geen specifiek beleid om dat te realiseren. 9 procent van de verenigingen heeft geen groeiambitie. Ook landelijk heeft 90 procent van de sportverenigingen een groeiambitie. Maar de Delftse verenigingen zijn meer dan gemiddeld in Nederland gericht op het realiseren van de groei door ledenwerving. Landelijk wil 32 procent van de sportverenigingen groei realiseren door ledenwerving.

Tabel 2.4 Financiële situatie (percentage (helemaal) mee eens; % verenigingen)


Totaal

De vereniging heeft jaarlijks een positief financieel resultaat De vereniging heeft (zonder reserves aan te spreken) altijd ruimte binnen haar begroting voor onverwachte uitgaven (tegenvallers of leuke extraatjes)

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=13

n=28

n=15

n=29

58

73

46

57

56

58

35

55

38

25

33

33

Landelijk heeft de helft van de verenigingen ruimte in de begroting voor onverwachte uitgaven en heeft driekwart een sluitende begroting. Bij bijna driekwart van de sportverenigingen in Delft is de opkomst bij trainingen, instuiven en toernooien en dergelijke hoog (tabel 2.5). Bij grote verenigingen is dat meer het geval dan bij middelgrote. Verder zegt een kwart van de Delftse verenigingen erin te slagen om ook specifieke groepen (allochtonen, minder validen etc.) goed te bereiken. Een derde van de verenigingen meent dat sportverenigingen er zijn om hun leden leuk te laten sporten en niet meer dan dat. Driekwart vindt van zichzelf dat de vereniging er eentje van vrijwilligers is en dat dit zo dient te blijven. Over de accommodatie hebben de verenigingen het volgende te zeggen: de helft van de verenigingen vindt dat de eigen accommodatie in goede staat is en een derde oordeelt dat dit juist niet het geval is. De helft van de verenigingen zegt met (het aantal beschikbare uren in) de huidige accommodatie op de huidige locatie nog jaren vooruit te kunnen. Ook hier heeft één op de drie verenigingen een tegengestelde mening. Ten slotte geeft de helft van de sportverenigingen aan dat zaken als financiering, huur, onderhoud, beheer, exploitatie en privatisering van de accommodatie en/of het clubhuis naar wens verlopen en helder zijn. Tabel 2.5 De vereniging als organisatie (percentage (helemaal) mee eens; % verenigingen) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=13

n=28

n=18

n=33

De opkomst bij trainingen, instuiven en toernooien en dergelijke is hoog

71

64

38

89

67

73

De vereniging weet ook specifieke groepen (allochtonen, minder validen enz.) goed te bereiken

25

27

23

25

39

18

Sportverenigingen zijn er om hun leden leuk te laten sporten en niet meer dan dat

31

45

31

25

44

21

Dit is een vereniging van vrijwilligers en dat moet zo blijven

77

82

62

82

78

76

De accommodatie is in goede staat

48

27

46

57

44

48

52

45

46

57

39

61

46

36

31

57

33

55

Met (het aantal beschikbare uren in) de huidige accommodatie op de huidige locatie kunnen we nog jaren vooruit Zaken als financiering, huur, onderhoud, beheer, exploitatie en privatisering van de accommodatie en/of het clubhuis verlopen naar wens en zijn helder

12

2.2

Knelpunten

Bijna alle sportverenigingen in Delft (91%) ervaren één of meer knelpunten (tabel 2.6). Tabel 2.6 Verenigingen met knelpunten (% verenigingen) Totaal

Knelpunten

Grootte

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

91

82

92

93

94

88

Twee derde van de verenigingen met knelpunten noemt ledenbehoud en ledenwerving als knelpunten (figuur 2.3). Evenveel verenigingen wijzen op allerlei knelpunten wat betreft het kader. De helft van de verenigingen ervaart knelpunten ten aanzien van de accommodatie(s) en ongeveer evenveel verenigingen wijzen op financiële knelpunten. Ook landelijk ervaren de meeste verenigingen knelpunten op het terrein van leden (78%) en kader (61%). Landelijk ervaren verenigingen minder knelpunten wat betreft de accommodatie(s) (33%). Figuur 2.3 Onderkende knelpunten (% verenigingen met knelpunten; n=48) 20

40

60

80

Leden (ledenbehoud, -werving..)

67

Kader (tekort, geschiktheid, behoud..)

67

Accommodatie (gebrek, onderhoud..)

52

Financiën (subsidie, sponsors..) Wet- en regelgeving (drank- en horecawet, hygiëne, milieu etc..) Overig (o.a. evenementen, ongewenst gedrag, samenwerking, sportaanbod...)

100

50

6

4

13


Ondanks het feit dat de verschillen in percentages tussen binnen- en buitensport niet statistisch significant zijn, vallen toch een paar zaken op. Met name de verschillen in het accommodatiegebruik op de langere termijn en de visie op de exploitatie en beheer vallen in het oog. Landelijk zijn de verenigingen positiever over de situatie ten aanzien van de accommodatie. Rond twee derde van de verenigingen is positief over onderwerpen die verband houden met de accommodatie.

2.3

Samenwerking


In Delft werkten nagenoeg alle verenigingen (94%) het afgelopen jaar (seizoen) met een andere organisatie samen (tabel 2.7). Tabel 2.7 Verenigingen die samenwerken (% verenigingen) Totaal

Samenwerking

Grootte

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

94

91

85

100

94

94

In verreweg de meeste gevallen betreft het een samenwerking met een andere sportvereniging (figuur 2.4). De lokale sportraad, de gemeente, een school en een sportbond worden in meer dan de helft van de gevallen genoemd als samenwerkingspartner. Landelijk werkt 88 procent van de verenigingen samen met andere partijen. In vergelijking met de landelijke cijfers werkt een groter aandeel van de Delftse sportverenigingen samen met andere organisaties zoals sportverenigingen (NL 57%), school (NL 47%), de lokale sportraad (NL 16%). Maar er is ook meer samenwerking met minder traditionele samenwerkingspartners als buitenschoolse opvang en wijkorganisaties (NL 14%), bedrijven (NL 12%) en (sport)fysiotherapie/huisarts (NL 11%).

14

0

20

40

60

80

Andere sportvereniging(en)

88

Lokale sportraad

72

Gemeente (bijvoorbeeld als samenwerkingspartner in een project)

62

School (basisonderwijs, voortgezet onderwijs, mbo, hbo of speciaal onderwijs)

62

Sportbond

56

Bedrijven

40

Naschoolse en buitenschoolse opvang

24

Buurt/ wijk/ welzijnsorganisatie (buurthuis, buurt(sport)werk, buurtverenigingen, wijk-…

22

(Sport)fysiotherapeut/ huisartsen

20

Lokale sportservice/ Lokaal sportloket

18

Provinciale sportservice/ sportraad

18

Sportschool/ fitnesscentrum

16

Jeugdorganisaties (jeugd- en jongerenwerk, jeugdverenigingen, scouting, Jong-…

12

Politie/justitie

12

Revalidatie- en/of zorginstelling

8

TU Delft/Sportcentrum

8

MEE-instelling Commerciële dienstverlener (accountant, verzekeraar)

100

6 4

Lokale jeugdsportfondsen

2

Anders

2

15


Figuur 2.4 Samenwerkingspartners (% verenigingen dat samenwerkt; n=50)

16


Verenigingskader Gemiddeld telt een Delftse sportvereniging 86 vrijwilligers en twee betaalde medewerkers (tabel 3.1). Daarmee komt het totaal aantal medewerkers per vereniging uit om 88. Dit aantal steekt schril af tegen het landelijk gemiddelde van 48 vrijwilligers in een vereniging. Het hoge Delftse gemiddelde wordt verklaard door de oververtegenwoordiging van grote verenigingen in de responsgroep. Het gemiddeld aantal vrijwilligers per vereniging zal in Delft lager liggen dan 86. Vanzelfsprekend is er samenhang tussen het aantal medewerkers en de omvang van de vereniging. Bij grote verenigingen zijn er meer vrijwilligers actief dan bij kleinere verenigingen. Verder valt op dat er in de buitensport meer vrijwilligers aan de verenigingen zijn verbonden dan in de binnensport. Daarbij dient te worden opgemerkt dat de buitensportverenigingen gemiddeld ook beduidend groter zijn dan de binnensportverenigingen. Tabel 3.1 Gemiddeld aantal vrijwilligers en betaalde medewerkers bij Delftse sportverenigingen (gemiddelde aantallen) Totaal

Vrijwilligers Betaalde medewerkers Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=51

n=10

n=13

n=28

n=15

n=28

86

14

40

133

35

115

1

2

1

2

41

135

36

116

2 88

14

Een kwart van de sportverenigingen in Delft zegt voldoende vrijwilligers te hebben en niet op zoek te zijn naar nog meer vrijwilligers (tabel 3.2). De helft zegt voor nu te beschikken over voldoende vrijwilligers, maar wel op zoek te zijn naar nieuw bloed. Een vijfde van de sportverenigingen heeft een vrijwilligerstekort. Ook landelijk meldt een vijfde van de verenigingen een vrijwilligerstekort en is de helft nog op zoek naar vrijwilligers ondanks dat er voldoende vrijwilligers zijn. Tabel 3.2 Beschikking over voldoende vrijwilligers bij Delftse sportverenigingen (% verenigingen) Totaal

Ja, we zijn niet op zoek naar

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

26

45

31

17

28

24

53

45

46

59

61

50

21

9

23

24

11

26

100

100

100

100

100

100

vrijwilligers Ja, maar we zijn ook nog op zoek naar vrijwilligers Nee Totaal

Twee derde van de sportverenigingen in Delft heeft voldoende trainers, maar bij een derde zijn dat er te weinig (tabel 3.3).

17


3.

Tabel 3.3 Beschikking over voldoende trainers bij Delftse sportverenigingen (% verenigingen)


Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

Voldoende trainers

64

82

62

59

61

65

Tekort aan trainers

36

18

38

41

39

35

Een derde van de verenigingen heeft geen openstaande vacatures voor vrijwilligers of betaalde medewerkers (tabel 3.4). Een kwart heeft wel openstaande vacatures, maar die zijn niet voor cruciale functies binnen de vereniging. Een derde heeft dergelijke vacatures wel voor cruciale posities. Een zeer klein deel heeft momenteel té veel vacatures. Grotere verenigingen hebben meer te maken met openstaande vacatures dan kleine verenigingen en dat betreft ook vaker vacatures op cruciale posities. Tabel 3.4 Openstaande vacatures bij Delftse sportverenigingen (% verenigingen) Totaal

We hebben geen enkele

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=18

n=34

36

73

46

17

50

29

26

18

31

28

22

26

36

9

15

55

28

41

vacature Enkele vacatures maar niet op cruciale posities Enkele vacatures en op cruciale posities Te veel vacatures Totaal

2 100

8 100

100

3 100

100

100

Aan de verenigingen is ook gevraagd voor welke functies zij vacatures hebben. Duidelijk naar voren komt dat de vacatures er met name voor vrijwilligers zijn. Maar een beperkt deel heeft (ook) vacatures voor betaalde krachten (figuur 3.1). Veel kleine verenigingen (75%) hebben geen vacatures voor vrijwilligers. Onder grote verenigingen is dat anders (21%). Wat betreft de vacatures voor vrijwilligers heeft 40 procent van de sportverenigingen vacatures voor functies die verband houden met training, begeleiding en lesgeven. Met name grote verenigingen (55%) hebben dergelijke vacatures. 40 procent van de verenigingen heeft vacatures voor bestuurlijke functies. Bij grote verenigingen (62%) komen dergelijke vacatures meer voor. Verder heeft een kwart van de verenigingen vacatures voor de organisatie van evenementen en nevenactiviteiten. Ook heeft een kwart vacatures voor bar- en kantinediensten. Wat betreft de vacatures voor betaalde krachten valt op dat er daarvan weinig zijn, maar als die er zijn, geldt dat met name voor training, begeleiding en lesgeven.

18


Figuur 3.1 Functies en werkzaamheden waarvoor vrijwilligers en betaalde medewerkers worden gezocht (% verenigingen met dergelijke openstaande vacatures) 0

20

Training / begeleiding / lesgeven

40

25

Bar / kantine diensten

25 17

Arbitrage en jurering

13

Andere functies

11

2

11

Organisatie wedstrijden en toernooien Beheer / onderhoud materiaal

9

Beheer/onderhoud website, samenstelling clubblad

9

Vertrouwens(contact)persoon

Geen vacatures voor vrijwilligers Vrijwilligers

100

40

Organisatie evenementen en nevenactiviteiten

Sportmedische zorg / -begeleiding

80

40

11

Bestuur

Beheer / onderhoud / schoonmaak accommodatie

60

8 6

38

87

Betaalde Medewerkers

19

20


Ledenbestand Gemiddeld telt een Delftse sportvereniging 373 leden, waarvan 319 sportende leden en 54 nietsportende leden (tabel 4.1). Deze gemiddelde verenigingsgrootte is vertekend door de oververtegenwoordiging van grote verenigingen in de responsgroep. Het landelijk gemiddelde ligt op 195 leden per sportvereniging3. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de verenigingen. De kleinste verenigingen tellen enkele tientallen leden en de grootste hebben meer dan duizend leden. Buitensportverenigingen zijn gemiddeld ongeveer twee keer zo groot als binnensportverenigingen.

Tabel 4.1 Gemiddeld aantal leden bij Delftse verenigingen Totaal

Sportende leden Niet-sportende leden Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=47

n=10

n=11

n=26

n=16

n=30

319

53

160

488

201

383

54

15

19

84

22

71

373

68

179

572

223

453

Het ledenbestand van verenigingen is geen statisch bestand, maar kent een zekere dynamiek. In tabel 4.2 staat het gemiddeld aantal af- en aanmeldingen. Het gemiddeld aantal af- en aanmeldingen verschilt sterk naar omvang van de vereniging en naar aard. Het percentage afmeldingen is echter voor elk van de categorieën bij omvang en aard van de vereniging min of meer gelijk. Datzelfde geldt ook voor het percentage aanmeldingen. Als wordt gekeken naar het totaal aantal af- en aanmeldingen, komt naar voren dat het aantal leden van sportverenigingen met 2 procent is gestegen ten opzichte van een jaar eerder. De groei kan met name worden toegeschreven aan de grote verenigingen.

Tabel 4.2 Af- en aanmeldingen in het aantal leden bij Delftse verenigingen (gemiddelde aantallen en in procenten ten opzichte van het aantal leden in september 2012) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=12

n=29

n=14

n=30

Aantal afmeldingen (gem)

38

8

20

57

20

46

Aantal aanmeldingen (gem)

45

8

20

70

21

52

% afmeldingen

11

11

12

11

10

12

% aanmeldingen

13

11

12

14

10

13

Smink, Klaas, Veldhoven, Nicolette van (2012). Ledental NOC*NSF over 2011. Arnhem: NOC*NSF. 3

21


4.


Verder is gekeken naar de ontwikkeling in het aantal leden. Per vereniging is gekeken naar het saldo af- en aanmeldingen (tabel 4.3). Bij een kwart is het totaal aantal leden gedaald, bij één op de vijf sportverenigingen zijn de af- en aanmeldingen precies aan elkaar gelijk en de helft van de verenigingen zag het aantal leden groeien. Tabel 4.3 Ontwikkeling in het aantal leden bij Delftse verenigingen (% verenigingen) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=12

n=29

n=17

n=34

Afgenomen

27

45

25

21

29

26

Gelijk gebleven

19

18

42

10

24

18

Toegenomen

54

36

33

69

47

56

100

100

100

100

100

100

Van de verenigingen heeft 9 procent een ledenstop en 15 procent heeft een wachtlijst. Tabel 4.4 Delftse sportverenigingen met een ledenstop en/of wachtlijst (% verenigingen) Totaal

Ledenstop Wachtlijst

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=13

n=29

n=15

n=30

9

9

8

10

0

10

15

9

8

21

7

13

De meeste Delftse sportverenigingen (89%) hebben één of meer allochtone leden (tabel 4.5). Gemiddeld zijn er 26 allochtone leden per vereniging. Omvang en aard van een sportvereniging hebben geen invloed op het percentage allochtone leden. Tabel 4.5 Allochtone leden bij Delftse sportverenigingen (gemiddelde aantallen en in procenten ten opzichte van het aantal leden) Totaal

% verenigingen met

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot n=29

Binnensport n=15

Buitensport n=30

n=53

n=11

n=13

89

64

92

97

83

91

26

5

15

40

21

28

29

8

17

41

26

31

8

7

8

8

11

6

9

11

9

9

13

7

allochtonen Gemiddeld aantal allochtonen (alle ver.) Gemiddeld aantal allochtonen (ver. met allochtone leden) % allochtonen (alle ver.) % allochtonen (ver. met allochtone leden)

22

Tabel 4.6 Delftse verenigingen met leden met een handicap of chronische aandoening (gemiddelde aantallen en in procenten ten opzichte van het aantal leden) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=52

n=11

n=13

n=29

n=17

n=34

56

73

50

52

59

53

4

2

3

5

2

4

5

2

8

4

5

4

% leden met handicap

1

1

1

1

1

1

% leden met chronische

2

1

4

1

3

1

% verenigingen Alle verenigingen Gemiddeld aantal leden met handicap Gemiddeld aantal leden met chronische ziekte

ziekte Verenigingen met gehandicapte óf chronisch zieke leden Gemiddeld aantal leden

6

2

6

9

4

8

8

2

17

8

9

8

% leden met handicap

2

3

3

1

2

2

% leden met chronische

3

3

8

2

5

2

met handicap Gemiddeld aantal leden met chronische ziekte

ziekte

Bijna alle verenigingen hebben leden die aan een formele of officiële competitie deelnemen (tabel 4.7). Gemiddeld doet meer dan de helft van de leden aan een dergelijke competitie mee. Bij grotere verenigingen is het aandeel competitiespelers groter dan bij kleine verenigingen.

4

Verenigingen voor aangepast sporten zijn buiten beschouwing gelaten.

23


Ruim de helft van de reguliere sportverenigingen4 heeft leden met een handicap of met een chronische ziekte (tabel 4.6). Landelijk heeft 45 procent van de verenigingen leden met een handicap. Gemiddeld heeft een vereniging vier gehandicapte en vijf chronisch zieke leden. Als alleen wordt gekeken naar verenigingen met dergelijke leden, liggen de betreffende aantallen en percentages net iets hoger.

Tabel 4.7 Deelname aan een formele of officiële competitie (%)


Totaal

% verenigingen met

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=50

n=10

n=12

n=28

n=17

n=32

98

90

100

100

100

97

58

38

54

66

61

54

competitiespelers % competitiespelers in de vereniging

Ongeveer één op de drie verenigingen heeft topsporters en/of topsporttalenten. Gemiddeld zijn er bij een vereniging met topsporters en/of topsporttalenten twaalf van deze leden (tabel 4.8). Bij grotere verenigingen zijn er meer topsporters of -talenten dan bij kleinere verenigingen. Tabel 4.8 Topsporters en topsporttalenten in de vereniging Totaal

% verenigingen Gem. aantal leden (ver. met deze leden)

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot n=29

BinnenSport n=15

Buitensport n=30

n=53

n=11

n=13

38

18

38

45

39

38

12

5

6

16

14

12

Jeugdleden vormen 18 procent van het totaal aantal leden binnen een vereniging. Jongeren (1222 jaar) en jongvolwassen (23-44 jaar) maken elk voor een kwart deel uit van de vereniging. 19 procent (45-64 jaar) hoort tot de oudere volwassenen en 13 procent tot de pensioengerechtigden (65 jaar en ouder). Bij grotere verenigingen is het aandeel jeugdleden en jongeren hoger dan bij kleine verenigingen. Daar zijn relatief veel oudere leden (tabel 4.9). Door de oververtegenwoordiging van grote verenigingen in de responsgroep zal dit ook enige vertekening geven in het totaal. Tabel 4.9 Opbouw ledenbestand (%) Totaal

Omvang

Aard

Klein

Middel

Groot

Binnensport

Buitensport

n=53

n=11

n=13

n=29

n=17

n=34

Jeugdleden (11 jaar en jonger)

18

7

20

21

20

17

Jongeren (12-22 jaar)

25

12

21

31

19

27

Jongvolwassenen (23-44 jaar)

25

22

23

27

22

26

Oudere volwassenen (45-64 jaar)

19

29

21

15

22

18

Pensioengerechtigden (65 jaar en ouder)

13

30

15

6

17

12

100

100

100

100

100

100

Totaal

24

Conclusie Ledenwerving en ledenbehoud

Ledenwerving en ledenbehoud staan hoog op de agenda van de sportverenigingen in Delft. In beleidsplannen is ledenwerving en ledenbehoud het meest genoemde onderwerp en bij de helft van de verenigingen gaat het bestuur er op korte termijn mee aan de slag. De meeste verenigingen willen hun groeiambitie realiseren door het werven van leden. Daarmee maken de verenigingen werk van een van de meest genoemde knelpunten, te weten leden (werving en behoud). Er is wel sprake van een lichte stijging van het aantal verenigingsleden. Er zijn meer verenigingen met een toename van het aantal leden dan met een afname. Hoewel (slechts) een kwart van de verenigingsbestuurders aangeeft dat zij specifieke doelgroepen goed weet te bereiken, geven veel verenigingen aan één of meer allochtonen en/of mensen met een beperking in hun midden te hebben. Clustering van verenigingen op kenmerken van het ledenbestand (etniciteit, leeftijd, handicap, topsport) kan inzicht geven hoe groot de groep verenigingen is die een diversiteit aan sporters in haar ledenbestand heeft. Kader

Een ander belangrijk knelpunt waar verenigingen aandacht voor hebben, is de werving en het behoud van kader. Veel verenigingen hebben plannen gemaakt voor werving en behoud van kader plannen en benoemen dit als een aandachtspunt voor het bestuur voor het komende jaar. Veel verenigingen zijn op zoek naar vrijwilligers. Een vijfde van de verenigingen ervaart momenteel een tekort aan vrijwilligers (overeenkomstig landelijke cijfers). Daarnaast is de helft van de Delftse verenigingen op zoek naar vrijwilligers ondanks het feit dat zij geen tekort hebben. Twee derde van de verenigingen heeft openstaande vacatures. Waarvan de helft van de verenigingen vacatures meldt op cruciale posities in de club. Dit is met name bij grote verenigingen aan de orde. Verenigingen zijn vooral op zoek naar trainers/begeleiders en bestuursleden. Een aantal verenigingen (15%) is op zoek naar betaalde medewerkers. Financiën

Ruim de helft van sportverenigingen heeft een gezonde financiële positie en een derde van de verenigingsbestuurders spreekt van een redelijke positie. Ondanks dat dit geen alarmerende cijfers zijn, ervaart de helft van de verenigingen één of meer knelpunten wat betreft de financiën. Hoewel minder vaak dan leden- en kaderproblematiek, is financiën een belangrijk onderwerp van beleidsplannen en heeft het de aandacht van verenigingsbestuurders in het komende seizoen. Twee derde van de verenigingen heeft geen ruimte in de begroting voor onverwachte uitgaven zonder hun reserves aan te moeten spreken (als ze die hebben). Gezien de actuele economische situatie in Nederland vormt de financiële positie zeker een aandachtspunt voor de verenigingen. Samenwerking

De inspanningen van de gemeente op het gebied van binden, samenwerken en netwerkvorming ten aanzien van spelen, bewegen en sport zijn terug te zien op verenigingsniveau. Bij de helft van de verenigingen met doelstellingen en plannen op papier, is de samenwerking met andere verenigingen als onderwerp verankerd in de beleidsplannen. Na ledenwerving en ledenbehoud is dit het meest genoemde onderwerp. Ook de samenwerking met andere partijen is groot en

25


5.


divers, zoals met andere sportverenigingen, lokale sportraad, scholen, bedrijven, buitenschoolse opvang en wijkorganisaties. Zeker in vergelijking met de landelijke cijfers, waar voornamelijk wordt samengewerkt met meer traditionele partners, zoals gemeente, sportbond, andere sportverenigingen en in toenemende mate met scholen. Accommodatie

Er heeft een vernieuwing van het accommodatiebestand, met name van speeltuinen, schoolpleinen en een sporthal, plaatsgevonden, doordat partners op het gebied van welzijn, zorg en bewegen elkaar hebben gevonden (Gemeente Delft 2013). Toch maken de sportverenigingen zich zorgen over de sportaccommodaties. Zo geeft niet meer dan de helft van de verenigingen aan dat de accommodatie in goede staat is, de vereniging nog jaren vooruit kan op de huidige locatie en dat zaken als financiering, exploitatie, huur, beheer van accommodatie en/of clubhuis goed verlopen. Ongeveer een derde van de verenigingen is ontevreden over voornoemde zaken.

Toekomst

De gemeente Delft streeft naar een brede maatschappelijk inzet van verenigingen. De gemeente Delft wil daarom graag weten welke mogelijkheden sportverenigingen hebben en welke knelpunten ze ervaren om een dergelijke rol ook uit te kunnen voeren. De lokale Verenigingsmonitor geeft een overzicht van de stand van zaken bij verenigingen op de thema’s beleid, kader, ledenbestand, financiën en accommodatie. De monitor helpt daarmee om inzicht te verkrijgen in de sportverenigingen, waardoor duidelijker wordt waar de kracht van de sportverenigingen ligt en in de komende jaren benut kan worden, waar ondersteund moet worden, welke richting de ontwikkelingen bij de organisaties opgaan. Dat inzicht kan bijdragen aan het vormgeven van het beleid en de uitvoering daarvan. Wat met name opvalt aan de Delftse cijfers in vergelijking met de landelijke cijfers is dat Delftse verenigingen vooral hun groeiambitie willen realiseren door ledenwerving en daar ook in hun beleid uitvoering aan geven. Dit zou aan kunnen sluiten bij sportparticipatie- of sportstimuleringsbeleid van de gemeente. Daarnaast werken de verenigingen in Delft meer dan landelijk samen met minder traditionele partners als bedrijven, welzijnsorganisaties en buitenschoolse opvang. Mogelijk dat het uitgezette MVV traject hierin terug te zien is. Deze monitor vormt een nul-meting. Een herhaling van de meting (1-meting) over een paar jaar biedt de mogelijkheid om de schetste ontwikkelingen te volgen of ze zich doorzetten. Daarnaast laat een 1-meting zien of het uitgezette beleid (brede maatschappelijk inzet van verenigingen) tot het gewenste resultaat heeft geleid en welke veranderingen er zich hebben voorgedaan. Naast een meer algemeen overzicht biedt de monitor ook de mogelijkheid om verschillende indicatoren te clusteren. Door beleidsrelevante indicatoren te clusteren kunnen typen sportverenigingen in beeld worden gebracht. Zo worden bijvoorbeeld verenigingen in gemeenten ingedeeld op basis van de mate van vitaliteit of maatschappelijke rol. Voor Delft zou dit bijvoorbeeld diversiteit van het ledenbestand kunnen zijn, of mate van samenwerking of maatschappelijke rol van verenigingen. Niet alle verenigingen zijn in dezelfde mate in staat om een brede maatschappelijke rol te vervullen die de gemeente voorstaat. Iedere vereniging levert op de eigen manier een bijdrage. Daarmee heeft de monitor een instrument in zich om inzicht te geven in welke groepen verenigingen meer of minder geschikt zijn als partner in beleid.

26


Bijlage I Achtergronden sportverenigingen

Tabel B.1 Verdeling sportverenigingen (tak van sport) Sporttak

aantal

Sporttak

aantal

Aangepaste sporten

1

Multi- of omnisport

5

Atletiek

1

Roeien

3

Badminton

1

Schaatsen/ijssport

2

Basketbal

1

Schaken

1

(Hand)boogschieten

2

Schermen

1

Boardsporten

1

Schietsport

1

Bridge

3

Tafeltennis

1

Dans

1

Tennis

4

Fietsen/ Wielrennen

1

Turnen

1

Handbal

1

Vecht- en verdedigingssport

1

Hardlopen/trimmen

2

Voetbal

5

Hockey

1

Volleybal

3

Honk- en softbal

1

Windsurfen (wind- en kitesurfen)

1

Jeu de boules/ Petanque

1

Zwemmen

1

Kegelen

1

Zeilen

1

Korfbal

3

Totaal

53

Tabel B.2 Verdeling type sportverenigingen Team Semi-individueel Individueel Totaal Missing 5 multi-sport verenigingen Totaal

aantal Percentage 18 38 11 23 19 40 48 100

53

100

Tabel B.3 Verdeling soort sportverenigingen Binnensport Buitensport Beiden Totaal

aantal 18 28 6 52

Percentage 35 54 12 100

Tabel B.4 Verdeling accommodatiebezit sportverenigingen Sportaccommodatie en kantine Sportaccommodatie Kantine Geen van beiden Totaal

aantal 35 2 3 13 53

Percentage 66 4 6 25 100

27

Tabel B.5 Non-respons analyse op basis van gegevens van de gemeente Delft


Totaal verenigingen aantal Percentage Omvang vereniging: Klein Middel Groot Aard van de sport Binnen Buiten Zwemmen Totaal

28

Responsgroep aantal Percentage

25 30 32

29 34 37

9 18 25

17 35 48

37 44 6 87

42 51 7 100

19 30 3 52

36 58 6 100

Leefstijlonderzoek Delft 2013 Sporten en bewegen in de gemeente Delft

in opdracht van de gemeente Delft

Sven Bakker Harold van der Werff Remco Hoekman

© Mulier Instituut Utrecht, november 2013


Mulier Instituut sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek Postbus 85445 3508 AK Utrecht t 030-7210220 e [email protected] i www.mulierinstituut.nl

2

Samenvatting

5

1. 1.1 1.2 1.3

Inleiding Achtergrond van het onderzoek Onderzoeksaanpak Leeswijzer

9 9 9 10

2. 2.1 2.1.1 2.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.3

Bewegen Participatie Huidig Toekomst Omgeving Fysiek Voorkeuren Conclusie

11 11 11 13 15 15 18 20

3. 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.4

Sporten Participatie Sportaanbod gemeente Motivatie Sporters Niet-sporters Conclusie

23 23 27 28 28 30 34

4. 4.1 4.2 4.3

Gezondheid Lichaamskenmerken Eetgedrag Conclusie

35 35 37 39

5. 5.1 5.2 5.3 5.4

Vergelijking 2010 met 2013 Bewegen Sporten Gezondheid en eetgedrag Conclusie

41 41 45 49 51

6.

Beschouwing en conclusie

53

Bijlagen 55 Kerngegevens sporten beweegdeelname Delft

60

3

Leefstijlonderzoek Delft 2013

Inhoudsopgave

4



Samenvatting Opzet van het onderzoek

In 2013 is een leefstijlonderzoek gedaan. Het onderzoek is een vervolgmeting van het onderzoek uit 2010. In 2013 is gefocust op bewegen, sporten en gezondheid. 8.000 Delftenaren van 6-79 jaar zijn benaderd. Daarvan hebben er 2.690 de vragenlijst ingevuld (34%). De uitkomsten zijn via weging representatief voor inwoners van de gemeente Delft van 6-79 jaar. Bewegen

De mate waarin de inwoners van Delft voldoen aan de verschillende beweegnormen wijkt niet of in geringe mate af van het Nederlands gemiddelde. Als de NNGB wordt gehanteerd zijn de verschillen klein, bij de fitnorm scoort Delft hoger dan gemiddeld en bij de combinorm doet de groep 6- tot 17-jarigen het net wat beter dan gemiddeld en de volwassenen net wat minder. De helft van de Delftenaren van 6-79 jaar zou in de toekomst (heel) graag meer gaan bewegen. Verder lijkt het 59 procent (heel) prettig om meer te gaan bewegen en 57 procent meent dat het hem zou lukken om meer te gaan bewegen als hij dat echt zou willen. De grote meerderheid (88%) zou onder bepaalde voorwaarden meer willen sporten. De meest genoemde randvoorwaarden om meer te sporten zijn dat men het minder druk moet krijgen, dat anderen aangeven dat het nodig is om meer te sporten en dat gezondheidsklachten afnemen. De meest genoemde voorzieningen om te kunnen bewegen zijn fietsroutes (51%), parken (46%) en wandelroutes (41%). Kinderen van 6-11 jaar maken met name gebruik van speelvelden in de wijk (76%). Als het gaat om de kwaliteit van de voorzieningen zijn de inwoners van Delft het meest tevreden over de fietsroutes, parken en wandelroutes. Deze drie voorzieningen scoren ook het hoogst op de bereikbaarheid. Bijna de helft van de Delftenaren is (zeer) tevreden over de beweegmogelijkheden in de eigen wijk. Een op de acht is daarover (zeer) ontevreden. Verder beoordeelt ruim de helft het huidige aanbod van beweegactiviteiten in Delft als (zeer) goed. Als er (meer) beweegactiviteiten bij de mensen in de buurt zouden worden aangeboden, hebben de Delftenaren vooral interesse in zwemmen (54%). Fitness en fietsen worden beide door een derde genoemd. Een kwart heeft geen enkele interesse in nieuwe beweegactiviteiten. De groep die wel interesse heeft in beweegactiviteiten heeft daarbij een voorkeur voor activiteiten die ’s avonds plaatsvinden. 6- tot 11-jarigen hebben een sterke voorkeur voor de middag. Sporten

De sportdeelname in Delft op basis van de RSO-norm is 73% (Nederland 66%). De hoogste sportdeelname is bij de leeftijdsgroep 6-11 jaar (91%), gevolgd door de 12- tot 17-jarigen en 18tot 34-jarigen (beide 84%). De 70- tot 79-jarigen hebben duidelijk de laagste sportdeelname met 44 procent. In vergelijking met 2010 is er weinig tot niets veranderd. Hardlopen/joggen/trimmen is met 39 procent de sport die door sporters van de gemeente Delft het meest wordt beoefend. Andere individuele sporten als fitness (36%), zwemsport (29%), wielrennen/toerfietsen (24%) en wandelsport (23%) completeren de top vijf. Het merendeel van de inwoners van de gemeente Delft sport alleen of in ongeorganiseerd verband. Desalniettemin vindt nog altijd veel sport plaats in de context van de sportvereniging of in andere groepen en verbanden. Zo is 44 procent lid van een sportvereniging. Dit ligt

5


aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van 30 procent. Mede als gevolg van de opkomst van fitness van de afgelopen jaren, vindt ook veel sportdeelname plaats bij een commerciële aanbieder (36%). Bijna de helft van de mensen die bekend zijn met het sportaanbod in de gemeente is daarover (zeer) tevreden. 85 procent van de Delftse sporters zegt te sporten ten behoeve van de lichaamsbeweging en/of de gezondheid. Andere belangrijke sportmotieven zijn de opbouw van conditie, kracht en/of lenigheid (68%), plezier (58%), uitlaatklep voor dagelijks leven/ontspanning (52%), lekker buiten zijn (49%) en gezelligheid/sociale contacten (46%). Twee derde van alle inwoners van de gemeente Delft is uit zichzelf aan de huidige sport begonnen. 29 procent is in contact gekomen met de huidige sport doordat men dit af en toe al deed met kennissen, vrienden of collega’s. Een kwart kwam in contact met de huidige sport omdat men zichzelf aanmeldde bij een sportvereniging en evenveel mensen omdat bekenden bij een sportvereniging zaten/gingen. Niet sporten

Zoals sporters hun redenen hebben, hebben ook mensen die niet sporten hier hun motieven voor. In tegenstelling tot de sportmotieven, is er niet één motief dat eruit springt om niet te sporten. Een kwart van de niet-sporters geeft aan niet te sporten omdat men al voldoende lichaamsbeweging heeft, 24 procent vindt het te duur, 20 procent noemt tijdgebrek vanwege werk en/of gezin, bij 19 procent laat de gezondheid geen sporten toe en 17 procent vindt andere vrijetijdsbestedingen leuker. Drie kwart van de huidige niet-sporters heeft in het verleden wel aan sport gedaan. Dit vond met name plaats in verenigingsverband (51%). De helft van alle niet-sporters zegt in de toekomst (weer) te willen sporten, waarbij het ongeorganiseerd sporten populair is. De meest genoemde voorwaarden om (weer) te gaan sporten zijn: het minder druk krijgen en het kunnen beschikken over meer tijd (34%), als de gezondheidsklachten afnemen (28%), als er meer geld te besteden is (28%), als anderen zeggen dat dit nodig is (25%) en als men met een bekende kan gaan sporten (25%). Gezondheid

De bevolking van de gemeente Delft acht zichzelf redelijk gezond. Twee derde vindt van zichzelf dat hij een (zeer) goede lichamelijke conditie heeft en ruim drie kwart beoordeelt de eigen algemene gezondheid als (zeer) goed. Naarmate men ouder wordt, geeft men aan minder positief te zijn over de eigen fysieke conditie en algemene gezondheid. Verder zijn sporters en bewegers aanzienlijk positiever gestemd dan niet-sporters en niet-bewegers. Naarmate men een hoger BMI heeft, geeft men aan graag meer te willen bewegen. Ruim de helft van alle mensen met overgewicht of obesitas zegt meer te willen bewegen in de toekomst. 86 procent van de Delftenaren vindt het belangrijk om erop te letten dat hij gezond eet. Kinderen van 6-17 jaar onderschrijven dat belang minder dan anderen. Verder zou een derde gezonder willen eten dan men nu doet. Ten slotte zegt drie kwart dat het (zeker) zou lukken om gezonder te eten als hij het echt zou willen.

6

Als de uitkomsten van het leefstijlonderzoek in 2013 worden vergeleken met die van 2010 blijkt dat de verschillen miniem zijn. Een in het oog springende verandering betreft de verbeterde kwaliteit en bereikbaarheid van de fietsen wandelroutes. Verder is de tevredenheid over de beweegmogelijkheden in de eigen wijk toegenomen. In 2010 was 39 procent daarover tevreden en in 2013 47 procent. Bij de beoefening van sporten komt naar voren dat de Delftenaren nu meer hardlopen (van 32% naar 40%), aan wandelsport doen (van 21% naar 26%) en meer wielrennen/ fietsen (van 22% naar 28%). In 2013 heeft 48 procent van de niet-sporters plannen om weer te gaan sporten. In 2010 was dat nog 54 procent. De belangrijkste voorwaarde om (weer) te gaan sporten blijft het vrijkomen van meer tijd, maar die voorwaarde wordt in 2013 wel minder genoemd dan in 2010 (van 44% naar 35%). Het afnemen van gezondheidsklachten (van 25% naar 30%) en meer bestedingsruimte (van 21% naar 28%) worden juist vaker genoemd. Ook naar gezondheid en eetgedrag zijn de verschillen tussen de beide metingen marginaal.

7


Verschillen 2010 en 2013

8


Inleiding

1.1

Achtergrond van het onderzoek


1.

De gemeente Delft wil inzicht krijgen in het sporten beweeggedrag van haar inwoners. Belangrijk daarbij is om zicht te hebben op de ontwikkelingen in het sporten beweeggedrag van de inwoners van Delft sinds de vorige meting in 2010. Het huidige onderzoek werkt met een grotere leeftijdsgroep dan de meting in 2010 omdat ook de jeugd (6-17 jaar) hierin is meegenomen. Ten opzichte van de meting in 2010 zijn in het huidige onderzoek enkele vragen komen te vervallen en zijn er geen nieuwe vragen toegevoegd. Het onderzoek uit 2010 kan worden gezien als een 0-meting van het sporten beweeggedrag van de inwoners van de gemeente Delft. Het huidige onderzoek vormt daarbij de 1-meting. Het Mulier Instituut is gevraagd om de 1-meting van het beweeggedrag van de inwoners van de gemeente Delft uit te voeren. De doelstelling van het onderzoek is om een goed beeld te verkrijgen van het beweeggedrag en de beweegwensen van de inwoners van de gemeente Delft, om daarmee een betere invulling te kunnen geven aan het beweegstimuleringsbeleid. De volgende onderzoeksvragen staan centraal in dit onderzoek: • Hoe ziet het huidige beweeggedrag van de inwoners van de gemeente Delft eruit en wat voor beweegintenties bestaan er voor de toekomst? • Hoe ziet de sportdeelname van de inwoners van de gemeente Delft eruit? • Wat zijn motieven en redenen voor de inwoners van de gemeente Delft om niet te sporten? • Hoe heeft het sporten beweeggedrag zich ontwikkeld ten opzichte van 2010? • Welke conclusies en aanbevelingen zijn te geven om te zorgen dat nog meer Delftenaren aan de landelijke beweegnorm gaan voldoen?

1.2

Onderzoeksaanpak Vragenlijst

Om de vergelijkbaarheid met het onderzoek uit 2010 optimaal te houden, is uitgegaan van een schriftelijk onderzoek. Hiervoor zijn vragenlijsten verstuurd met een uitnodiging op briefpapier van de gemeente Delft. Ook op de envelop was het logo van de gemeente Delft duidelijk zichtbaar. Om te voorkomen dat vooral inwoners die veel sporten en bewegen worden aangetrokken tot het invullen van de vragenlijst, is in de communicatie over het onderzoek net als in 2010 de meer algemene titel ‘Leefstijlonderzoek’ gehanteerd. Voor dit onderzoek is de vragenlijst uit 2010 als basis genomen en zijn de vragen die voor de gemeente Delft op dit moment niet relevant zijn verwijderd. In 2013 horen ook 6- tot 17-jarigen tot de onderzoekspopulatie. Voor hen is een aangepaste vragenlijst gemaakt, gericht aan de ouders/verzorgers van de geselecteerde respondenten om in te vullen en waarin ‘U’ in de vragenlijst is vervangen door ‘uw kind’. De vragenlijst voor volwassenen is te vinden in de bijlagen.

9

Steekproefkader


Net als in 2010 is op basis van een door het Mulier Instituut aangedragen protocol een steekproeftrekking verricht uit de Gemeentelijke Basis Administratie. De totale bruto steekproef bestaat uit 8.000 inwoners van 6-79 jaar woonachtig in de gemeente Delft. Ten behoeve van het onderzoek zijn twee steekproeven getrokken van de bevolking van de gemeente Delft. Een steekproef van de jeugd van 6-17 jaar en een steekproef van de volwassenen van 18-79 jaar. Voor het doen van uitspraken op wijkniveau (acht wijken) is daarnaast, net als in 2010, een disproportionele steekproeftrekking op wijkniveau toegepast. Hierdoor zijn ook de kleine wijken van de gemeente Delft voldoende vertegenwoordigd in de steekproef, zodat ook voor die wijken als geheel uitspraken te doen zijn op basis van het onderzoek. De totale bruto steekproef van de groep van 6-17 jaar bestaat uit 2.320 inwoners van 6-17 jaar woonachtig in de gemeente Delft, verdeeld in 290 inwoners per wijk. De bruto steekproefverdeling naar wijk is als volgt:

• • • • • • • •

Wijk Binnenstad Vrijenban Hof van Delft Tanthof Voorhof Buitenhof Wippolder Voordijkshoorn

Steekproef volwassenen n=667 n=666 n=1.000 n=667 n=667 n=667 n=666 n=667

Steekproef jeugd n=290 n=290 n=290 n=290 n=290 n=290 n=290 n=290

Na een vooraf bepaalde periode is een reminder uitgestuurd om een hogere respons te realiseren. De totale respons voor het onderzoek is uitgekomen op 2.690 respondenten. Daarvan zijn er 813 jeugdige respondenten (6-17 jaar) en 1.877 volwassen respondenten (18 jaar en ouder). Door weging naar leeftijdsgroep en wijk zijn de uitkomsten representatief voor de Delftse bevolking van 6-79 jaar. Na de weging heeft de analyse plaatsgevonden, waarbij ook op significantie is getoetst. Alle beschreven verschillen in de tekst betreffen zodoende significante verschillen.

1.3

Leeswijzer Het volgende hoofdstuk staat in het teken van beweeggedrag. Hierin is aandacht voor het huidige en toekomstige beweeggedrag. Vervolgens gaat hoofdstuk 3 over het sportgedrag van de inwoners van de gemeente Delft. In hoofdstuk 4 staat de gezondheid van de inwoners van de gemeente Delft centraal. Tevens wordt daar ingegaan op het verband tussen gezondheid en beweeg- en sportdeelname. Hoofdstuk 5 staat in het teken van de vergelijking tussen de resultaten van het onderzoek uit 2010 en die uit het huidige onderzoek. In het afsluitende hoofdstuk 6 wordt een slotbeschouwing gegeven.

10

Bewegen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het beweeggedrag van de inwoners van de gemeente Delft. Hierbij is aandacht voor de in Nederland gangbare normen voor beweeggedrag. De meest gebruikte en algemeen aanvaarde normen zijn de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB), de fitnorm en de combinorm. Een volwassene voldoet aan de NNGB wanneer hij op vijf of meer dagen per week ten minste dertig minuten matig intensief beweegt. Voor jeugdigen (jonger dan 18 jaar) is de norm dagelijks één uur matig intensieve lichamelijke activiteit. De fitnorm gaat uit van zwaar intensieve lichamelijke activiteit van ten minste twintig minuten drie of meer keer per week. De combinorm is een combinatie van de voorgaande twee normen. Wanneer aan een van de twee normen (NNGB of fitnorm) wordt voldaan, voldoet iemand aan de combinorm. In dit hoofdstuk is eveneens aandacht voor de aard van de beweegactiviteiten, beweegintenties, fysieke en sociale leefomgeving en de interesse voor additioneel beweegaanbod.

2.1

Participatie

2.1.1 Huidig In de gemeente Delft voldoet 51 procent van de personen van 6-79 jaar aan de NNGB. Van de 6- tot 11-jarigen voldoet 20 procent aan deze norm, van de 12- tot 17-jarigen 15 procent en van de volwassenen 58 procent. Landelijk haalt 18 procent van de 12- tot 17-jarigen en 59 procent van de volwassenen de NNGB (Hildebrandt et al., 2013).1 Ten aanzien van de NNGB wijkt Delft nauwelijks af van het beeld in heel Nederland2. 30 procent van de Delftenaren voldoet aan de fitnorm. Onder de 6- tot 11-jarigen is dat 50 procent, onder de 12- tot 17-jarigen 52 procent en onder de volwassenen 26 procent. Het landelijk gemiddelde is voor deze twee laatstgenoemde groepen respectievelijk 44 procent en 21 procent. Delft scoort dus hoger dan het landelijk gemiddelde. Twee derde van de inwoners van Delft voldoet aan de combinorm. Onder 6- tot 11-jarigen is dat 58 procent, onder de 12- tot 17-jarigen 57 procent en onder de volwassenen 64 procent. Landelijk voldoet 52 procent van de 12- tot 17-jarigen en 67 procent van de volwassenen aan de combinorm. Hier liggen de uitkomsten voor de 12- tot 17-jarigen boven het landelijk gemiddelde en die van de volwassenen net daaronder. Het aandeel van de Delftse bevolking (6-79 jaar) dat inactief is3, is met vijf procent vergelijkbaar met landelijke cijfers. Landelijk is 4 procent van de volwassenen inactief.

1

Hildebrandt, V.H., Bernaards, C.M. en Stubbe, J. (red.) (2013). Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2010/2011. Leiden: TNO. De landelijke cijfers betreffen 2011.

2

Hildebrandt et al. presenteren ook cijfers van de groep van 4-11 jaar. In het leefstijlonderzoek in Delft is 6-11 de jongste groep. Voor de jongste groep is het dus niet mogelijk om een vergelijking met het Nederlands gemiddelde te maken.

3

Voor volwassenen geldt dat zij inactief zijn als zij op nul dagen van de week dertig minuten matig intensief bewegen. Kinderen zijn inactief als zij niet op minimaal drie dagen per week 60 minuten matig actief bewegen.

11


2.

Tabel 2.1 Voldoen aan beweegnormen naar geslacht, leeftijd en etniciteit (in procenten)

6-11 jaar

12-17 jaar

18-34 jaar

35-44 jaar

45-54 jaar

55-69 jaar

70-79 jaar

n= 2690

n= 1310

n= 1380

n= 362

n= 451

n= 490

n= 244

n= 337

n= 536

n= 270

n= 2405

n= 155

n= 125

NNGB

51

49

53

20

15

60

49

57

58

62

53

45

30

FITNORM

30

32

28

50

52

27

31

23

24

22

29

38

29

COMBINORM

63

61

64

58

57

65

59

63

64

68

63

61

52

5

5

6

14

16

2

4

5

4

10

6

4

7

INACTIEVEN

Westers

Vrouw

Nietwesters

Etniciteit Nederlands

Leeftijd

Man

Geslacht Totaal


Het beweeggedrag is niet voor alle bevolkingsgroepen gelijk (zie tabel 2.1). Ten aanzien van de NNGB wordt er minder bewogen door de groep van 35-44 jaar (49%). Van die groep voldoet wel weer een groter deel aan de fitnorm dan de andere leeftijdsgroepen van 18 jaar en ouder. Van de twee jongste groepen voldoet de helft aan de fitnorm. Als wordt gekeken naar de combinorm is er niet een leeftijdsgroep die eruit springt. Naar etniciteit blijkt dat de keuze voor de norm van invloed is. Op basis van de NNGB bewegen autochtonen het meest en nietwesterse allochtonen het minst. Daarentegen voldoet een groter deel van de westerse allochtonen aan de fitnorm. Bij de definitie van inactieven geldt voor de jeugd een strengere norm dan voor volwassenen en dat blijkt duidelijk uit de uitkomsten. Van de 6- tot 11-jarigen is 14 procent inactief en van de 12- tot 17-jarigen 16 procent. Onder de oudere groepen zijn er aanzienlijk minder inactieven. Binnen de groep van 70-79 jaar is 10 procent inactief.

In tabel 2.2 blijkt dat ook tussen wijken verschillen in beweeggedrag zichtbaar zijn. In de meeste wijken voldoet ongeveer de helft aan de NNGB. In de wijken Voorhof (42%) en Binnenstad (45%) ligt dat percentage lager. Als wordt gekeken naar de fitnorm, verschillen de wijken weinig van elkaar. In de wijken Buitenhof (69%) en Wippolder (69%) ligt de combinorm het hoogst en in de Binnenstad (57%) en Voorhof (53%) het laagst.

12

Binnenstad

Vrijenban

Hof van Delft

Voordijkshoorn

Tanthof

Voorhof

Buitenhof

Wippolder

Wijk

n=335

n=334

n=464

n=345

n=356

n=249

n=304

n=303

NNGB

45

50

52

49

55

42

54

60

FITNORM

28

34

29

26

31

28

32

31

COMBINORM

57

60

66

61

65

53

69

69

4

5

5

5

5

7

8

5

INACTIEVEN

2.1.2 Toekomst De helft van de Delftenaren van 6-79 jaar zou in de toekomst (heel) graag meer gaan bewegen (tabel 2.3). Dat geldt met name voor de groep van 18-44 jaar (ca. 60%). Bij de oudste groep van 70-79 jaar (22%) blijft die ambitie aanzienlijk achter. De respondenten die op dit moment aan de NNGB voldoen, hebben in mindere mate de intentie om meer te gaan bewegen dan de inwoners die (nog) niet voldoende bewegen. Van de groep die aan de NNGB voldoet, geeft 41 procent aan dat zij in de toekomst meer zou willen bewegen, terwijl van de groep die niet aan de NNGB voldoet meer dan de helft (57%) aangeeft meer te willen bewegen. Een vergelijkbaar patroon is te zien als wordt gevraagd of men het prettig vindt om meer te bewegen dan men nu doet. Ook op die vraag antwoordt de groep van 18-44 jaar het meest positief (ca. 70%) en de groep van 70-79 jaar het minst (39%). Verder zegt ruim de helft van de Delftenaren dat het hen (heel) goed zou lukken om meer te gaan bewegen als zij dat zouden willen. Het zijn met name de 6- tot 17-jarigen (82%) en de 18tot 34-jarigen (60%) die daarin geloven. De mensen van 70-79 jaar (39%) hebben het minste vertrouwen dat zij die ambitie eventueel kunnen realiseren.

13


Tabel 2.2 Voldoen aan beweegnormen naar wijk (in procenten)

Tabel 2.3 Toekomstplannen omtrent beweeggedrag naar geslacht, leeftijd en NNGB-norm (in procenten)

6-11 jaar

12-17 jaar

18-34 jaar

35-44 jaar

45-54 jaar

55-69 jaar

70-79 jaar

Voldoet aan NNGB

Vrouw

Voldoet niet aan NNGB

NNGB

Man

Wil (heel) graag meer bewegen in de toekomst Lijkt het (heel) prettig om meer te bewegen dan momenteel Denkt dat meer bewegen (heel) goed zou lukken

Leeftijd

Totaal


Geslacht

n= 2565

n= 1249

n= 1316

n= 346

n= 425

n= 479

n= 236

n= 321

n= 507

n= 251

49

49

49

50

41

59

60

47

38

22

57

41

59

62

57

61

51

71

68

53

47

39

65

54

57

59

54

86

79

60

51

45

48

39

57

57

n= n= 1352 1174

De grote meerderheid (88%) van de Delftenaren van 6-79 jaar zou onder bepaalde voorwaarden eventueel meer gaan bewegen (figuur 2.1). De groepen van 18-34 (94%) en 35-44 jaar (92%) zijn daar het meest toe geneigd. Bij de oudste groep van 70-79 jaar is dat het minst het geval. 12 procent van de Delftenaren zegt onder geen enkele voorwaarde meer te willen bewegen.

Figuur 2.1 Wens om (meer) te gaan bewegen onder bepaalde voorwaarden naar leeftijd (in procenten) 100

88

88

87

94

92

87

83

80

67

60 40 20 0 Totaal

6-11 jaar 12-17 jaar 18-34 jaar

35-44 jaar

45-54 jaar

55-69 jaar

70-79 jaar

Voor Delftenaren die in de toekomst (meer) willen bewegen zijn de belangrijkste voorwaarden daarvoor: minder druk krijgen met andere dingen (56%), wanneer anderen zeggen dat dit nodig is (26%) en wanneer gezondheidsklachten afnemen (24%). 7 procent van de respondenten doet

14

Figuur 2.2 Voorwaarden om (weer) te gaan bewegen in de toekomst (in procenten van de groep die meer wil bewegen bewegen)4 0

20

40

Minder druk krijgen

24

Buurt meer beweegmogelijkheden biedt

2.2

100

26

Gezondheidsklachten afnemen 13

Sportaanbod verbetert

11

Meer fietsroutes en wandelroutes in mijn buurt

11

Meer groenvoorzieningen in de buurt komen

10

Anders

80

56

Anderen zeggen dat het nodig is

Gemeente een beweegprogramma opzet

60

7 12

Omgeving

2.2.1 Fysiek Voor het bewegen kan gebruik worden gemaakt van diverse voorzieningen en openbare ruimten. Tabel 2.4 laat zien dat de respondenten vooral gebruikmaken van fietsroutes, wandelroutes en parken. Het gebruik van sporthal/sportzaal/gymzaal, van sportpark/sportvelden en van speelvelden elvelden in de wijk is erg afhankelijk van de leeftijd. Vooral de jongste groep van 66 17 jaar maakt gebruik van deze voorzieningen.

4

Meerdere antwoorden mogelijk

15


een beroep op de gemeente om meer beweegprogramma’s op te zetten door aan te geven dat dit voor hen een voorwaarde is om (weer) te gaan bewegen (figuur 2.2).


Tabel 2.4 Gebruik van voorzieningen in de wijk (% ja) Delft n= 2690

Man n= 1310

Vrouw n= 1380

6-11 jaar n= 362

12-17 jaar n= 451

18-34 jaar n= 490

35-44 jaar n= 244

45-54 jaar n= 337

55-69 jaar n= 536

70-79 jaar n= 270

18

17

19

4

18

23

23

20

12

11

14

14

13

47

32

13

8

6

4

4

16

18

13

40

40

16

14

9

6

5

Speelveld in de wijk

17

17

17

76

40

10

22

7

4

2

Park

46

47

46

55

37

53

53

44

39

26

Fietsroute

51

52

50

48

47

54

55

53

50

41

Wandelroute Wijkcentrum / buurthuis

41

39

44

30

27

41

47

51

45

32

5

5

5

12

5

3

4

7

5

9

Fitnesscentrum / sportschool Sporthal / sportzaal / gymzaal Sportpark / sportvelden

Als het gaat om de kwaliteit van de verschillende voorzieningen in de wijk zijn de inwoners van Delft het meest tevreden over de parken, fietsroutes en wandelroutes (figuur 2.3). Over wijkcentra en buurthuizen is men aanzienlijk minder tevreden. De tevredenheid over de bereikbaarheid komt grotendeels overeen met de tevredenheid over de kwaliteit. Naar wijk valt op dat men in de wijken Tanthof en Vrijenban meer tevreden is over de kwaliteit van parken, fietsroutes en wandelroutes dan elders in de gemeente (niet in figuur). In Voorhof is men meer tevreden over fitnesscentra/sportscholen dan in andere wijken. Bij de bereikbaarheid van de voorzieningen springt in het oog dat bij veel voorzieningen de inwoners van Tanthof het meest tevreden zijn.

Figuur 2.3 Kwaliteit en bereikbaarheid van voorzieningen in de wijk (percentage (heel) tevreden) 0

20

40

60

80

100

Fietsroute Park Wandelroute Fintesscentrum / sportschool Sportpark / sportvelden Speelveld in de wijk Sporthal / sportzaal / gymzaal Wijkcentrum / buurthuis

Kwaliteit (n=2641)

Bereikbaarheid (n=2630)

Verder is gevraagd naar de tevredenheid over de beweegmogelijkheden in de wijk (tabel 2.5). We merken op dat een op de vijf Delftenaren geen antwoord op deze vraag kon geven. Van de inwoners van Delft die wel een antwoord hadden, is bijna de helft (zeer) tevreden over de beweegmogelijkheden, een bijna even groot deel heeft een neutrale mening en 12 procent is 16

Tabel 2.5 Tevredenheid omtrent beweegmogelijkheden in de wijk, naar wijk (in procenten)

Totaal Delft

Binnenstad

Vrijenban

Hof van Delft

Voordijkshoorn

Tanthof

Voorhof

Buitenhof

Wippolder

Wijk

n= 2048

n= 259

n= 255

n= 349

n= 279

n= 279

n= 179

n= 224

n= 224

(Zeer) tevreden

46

44

44

43

39

49

47

53

46

Niet tevreden, niet ontevreden

42

45

45

44

47

41

42

36

39

12 11 11 13 14 10 12 (Zeer) ontevreden *: Personen die ‘weet niet / geen mening’ antwoordden, zijn buiten beschouwing gelaten.

12

15

Tevredenheid over de beweegmogelijkheden in de eigen wijk (eigen wijk)

Verder is gevraagd wat de Delftenaren vinden van het huidige aanbod van beweegactiviteiten in de gemeente (tabel 2.6). 30 procent van de responderende Delftenaren kon geen antwoord geven op deze vraag (‘weet niet / geen mening’). De helft van de personen die wel een antwoord geven, beoordeelt de beweegmogelijkheden in Delft als (zeer) goed, een derde heeft een neutrale houding en een klein deel (9%) beoordeelt het aanbod van beweegactiviteiten in Delft als (zeer) slecht. Tabel 2.6 Oordeel over beweegactiviteiten in de gemeente Delft, naar wijk (in procenten)

Totaal Delft

Binnenstad

Vrijenban

Hof van Delft

Voordijkshoorn

Tanthof

Voorhof

Buitenhof

Wippolder

Wijk

n= 1876

n= 237

n= 229

n= 317

n= 247

n= 259

n= 173

n= 205

n= 209

(Zeer) goed

53

55

46

51

53

54

52

58

56

Niet goed, niet slecht

37

35

47

38

38

39

40

32

35

9

10

10

Kwaliteit huidige aanbod beweegactiviteiten (Delft)

(Zeer) slecht 9 10 8 12 9 7 *: Personen die ‘weet niet / geen mening’ antwoordden, zijn buiten beschouwing gelaten.

17


(zeer) ontevreden. De tevredenheid is het hoogst in de wijk Buitenhof (53%) en het laagst in Voordijkshoorn (39%).


2.2.2 Voorkeuren Aan de inwoners van Delft is de vraag voorgelegd of ze belangstelling zouden hebben voor bepaalde vormen van beweegactiviteiten als die zouden worden georganiseerd in de wijk (tabel 2.7). Zwemmen is dan duidelijk de activiteit waar de meeste belangstelling naar uitgaat (54%). Met name bij de groep van 6-44 jaar is de belangstelling voor zwemmen groot. Ongeveer een derde van de Delftenaren heeft (ook) interesse voor fitness en/of fietsen, waarbij fitness vooral in trek is bij 12- tot 44-jarigen en fietsen bij de groep van 55-69 jaar. Ook wandelen is populair bij die laatste groep. Hardlopen zou het goed kunnen doen bij de groep van 12-44 jaar. Tabel 2.7 laat zien dat bij het ontwikkelen van nieuw sportaanbod terdege rekening gehouden moet worden met de leeftijd van de wijkbewoners en minder met hun geslacht, uitgezonderd bij aerobics en een ‘mix van beweegvormen’.

Tabel 2.7 Belangstelling voor beweegactiviteiten als die in de wijk zouden worden georganiseerd, naar geslacht en leeftijd (procenten (ja) zeker) Geslacht

Leeftijd

Totaal n= 2690

Man n= 1310

Vrouw n= 1380

6-11 jaar n= 362

12-17 jaar n= 451

18-34 jaar n= 490

35-44 jaar n= 244

45-54 jaar n= 337

55-69 jaar n= 536

70-79 jaar n= 270

Zwemmen

54

52

56

74

57

68

53

37

27

27

Fitness

33

33

34

13

54

41

43

24

27

9

Fietsen

30

33

26

36

14

22

37

35

40

34

Wandelen

26

26

27

14

9

17

36

38

48

37

Hardlopen Mix van beweegvormen

25

25

24

20

33

33

32

20

7

6

22

16

28

41

22

14

31

17

20

14

Aerobics

14

5

24

12

15

16

28

10

5

1

Nordic walking

8

5

10

4

4

5

11

14

11

9

Jeu de boules

7

7

7

11

5

6

7

7

9

12

Als de vraag naar belangstelling voor nieuwe beweegactiviteiten naar wijk wordt verbijzonderd, komen ook enkele verschillen in wensen naar voren (tabel 2.8). Zo is er in Voorhof, in Hof van Delft en in Buitenhof een bovengemiddelde belangstelling voor zwemmen. In Voordijkshoorn is dat aanzienlijk minder het geval. Een ander voorbeeld is dat er in Tanthof meer interesse in fitness is dan in Buitenhof en Hof van Delft.

18

georganiseerd, naar wijk (procenten (ja) zeker)

Binnenstad

Vrijenban

Hof van Delft

Voordijkshoorn

Tanthof

Voorhof

Buitenhof

Wippolder

Wijk

Totaal

Delft

n=2690

n=335

n=334

n=464

n=345

n=356

n=249

n=304

n=303

54

49

53

62

40

52

61

59

51

Fitness

33

29

26

25

36

41

38

28

38

Fietsen

30

29

37

23

28

33

34

31

22

Wandelen

26

38

32

18

26

23

25

32

20

Hardlopen

25

29

19

27

24

23

23

20

33

Mix van beweegvormen

22

19

23

16

25

20

17

29

26

Aerobics

14

7

13

12

23

17

7

18

15

Nordic walking

8

5

3

7

6

11

10

11

2

Jeu de boules

7

10

9

5

6

7

9

9

6

25

22

22

26

24

23

28

28

26

Zwemmen

Geen enkele interesse in nieuwe beweegactiviteiten

Overigens zijn niet alle inwoners geïnteresseerd in beweegactiviteiten. Een kwart van de inwoners geeft aan dat zij in geen enkele beweegactiviteit geïnteresseerd is (figuur 2.4). Daarbij zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen gering. Naar leeftijd is er wel een duidelijk verschil te zien. Naarmate de leeftijd stijgt, zijn er meer mensen die geen enkele interesse hebben in nieuwe beweegactiviteiten.

Figuur 2.4 Geen enkele interesse in aanbod beweegactiviteiten, naar geslacht en leeftijd (in procenten) 100 80 60 40

50 25

27

29

23

20

9

17

19

19

12-17 jaar

18-34 jaar

35-44 jaar

36

0 Totaal

Man

Vrouw

6-11 jaar

45-54 jaar

55-69 jaar

70-79 jaar

De groep die wel geïnteresseerd is in beweegactiviteiten heeft vooral interesse in beweegactiviteiten in de avonduren (69%) (zie tabel 2.9). Ook is een derde geïnteresseerd in activiteiten die in de middag plaatsvinden en bijna een derde kiest voor activiteiten in de

19


Tabel 2.8 Belangstelling voor beweegactiviteiten als die in de wijk zouden worden


ochtend. De jongste groep van 6-11 jaar heeft een zeer sterke voorkeur voor de middag. Het zijn vooral de ouderen die interesse hebben in activiteiten overdag. Een verklaring hiervoor is dat zij overdag meer vrije tijd hebben, omdat zij minder tijd besteden aan het verrichten van betaalde arbeid. De andere leeftijdsgroepen hebben overdag meer verplichtingen (opleiding en werk) en hebben daardoor een sterke voorkeur voor beweegactiviteiten in de avond.

Tabel 2.9 Voorkeur moment van beweegactiviteiten (in procenten) onder groep die interesse heeft in beweegactiviteiten naar geslacht en leeftijd Geslacht

Totaal n=2020

2.3

Leeftijd 6-11

12-17

18-34

35-44

45-54

55-69

70-79

Vrouw

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

jaar

n=962 n=1058

n=700

n=398

n=196

n=242

n=344

n=140

Man

Ochtend

30

26

35

9

12

25

36

36

48

61

Middag

34

35

34

88

54

19

23

23

41

56

Avond

69

72

65

36

77

88

77

72

42

10

Conclusie Het beweeggedrag in Delft wijkt slechts in geringe mate af van landelijke cijfers. Ten aanzien van de NNGB wijkt Delft nauwelijks af van het beeld in heel Nederland. Bij de fitnorm scoort Delft enigszins hoger dan het landelijk gemiddelde. Bij de combinorm bewegen de 12- tot 17jarigen meer dan het landelijk gemiddelde en de volwassenen net wat minder. Verschillen in deelname aan beweegactiviteiten zijn afhankelijk van de gekozen beweegnorm. De jongste groep van 6-17 jaar scoort in vergelijking tot volwassenen laag op de NNGB, maar als de fitnorm wordt aangehouden, springt ze duidelijk positief in het oog. In de wijken Voorhof en Binnenstad bewegen inwoners het minst en in Wippolder en Buitenhof het meest (NNGB, Combinorm). De helft van de Delftenaren van 6-79 jaar zou graag meer bewegen, 59 procent lijkt het prettig om meer te gaan bewegen en ongeveer evenveel mensen denken dat het hen zou lukken om meer te gaan bewegen als ze dat echt zouden willen. Bij de inwoners van 55-79 jaar blijven de wensen om meer te bewegen achter bij die van de groep van 18-44 jaar. De drie belangrijkste voorwaarden om in de toekomst (meer) te gaan bewegen zijn: dat de inwoners van de gemeente Delft het minder druk krijgen met andere dingen (56%), wanneer anderen zeggen dat dit nodig is (26%) en wanneer gezondheidsklachten afnemen (24%). Bij het bewegen wordt vooral gebruikgemaakt van parken, fietsroutes en wandelroutes. De kwaliteit en bereikbaarheid van deze drie soorten voorzieningen worden hoger ingeschat dan die van de andere voorgelegde voorzieningen. Van de mensen die iets konden zeggen over de beweegmogelijkheden in de wijk is bijna de helft (zeer) tevreden over die mogelijkheden. Ruim de helft beoordeelt de kwaliteit van het huidige aanbod van beweegactiviteiten als (zeer) goed.

20

21


Het meest geschikte moment voor (nieuwe) beweegactiviteiten is de avond. Relatief veel ouderen kunnen ook overdag. Voor 70 procent van de kinderen van 6-17 jaar is de middag ook een geschikt moment. Een kwart van de inwoners geeft aan dat zij in geen enkele beweegactiviteit geïnteresseerd is. Als er (nieuwe) beweegactiviteiten in de wijk zouden worden georganiseerd, is er voor zwemmen de meeste animo.

22


Sporten


3.

Er zijn maar weinig andere activiteiten die een beweegintensiteit kennen die vergelijkbaar is met sporten en die voldoende is om aan de maatstaven van de fitnorm te voldoen. Sport is overigens niet alleen beleidsmatig interessant vanwege de bijdrage aan het beweeggedrag (en hiermee aan de gezondheid), het heeft ook een sociale betekenis. Sport is daarnaast op lokaal niveau een belangrijk beleidsinstrument om sociale achterstanden weg te werken en sociale cohesie te bevorderen. De landelijke doelstellingen ten aanzien van sportdeelname zijn gebaseerd op de norm die is vastgesteld in de Richtlijn voor Sportdeelname Onderzoek, de zogenaamde RSO-norm. De RSO-norm gaat uit van een ondergrens van ten minste twaalf keer sporten per jaar om tot de groep sporters te behoren. Naast deze ondergrens op basis van frequentie wordt een standaarddefinitie voor sport gehanteerd in de bevraging van de sportdeelname, namelijk: “Activiteiten die u heeft verricht volgens gebruiken of regels uit de sportwereld. U kunt denken aan badminton, fitness, toerfietsen en schaken, maar niet aan tuinieren, puzzelen of fietsen naar de bakker. Sporten die u tijdens de vakantie heeft beoefend tellen wel mee, maar sporten onder schooltijd niet.” In de vragenlijst voor dit onderzoek is deze definitie gehanteerd. De bevraging is vormgegeven volgens de Richtlijn voor Sportdeelname Onderzoek.

3.1

Participatie De sportdeelname op basis van de RSO-norm van minstens twaalf keer per jaar is in de gemeente Delft relatief hoog. 73 procent van de bevolking van 6-79 jaar voldoet aan de RSOnorm (figuur 3.1). Daarmee ligt de sportdeelname boven het landelijk gemiddelde van 66 procent (Collard & Hoekman, 2013). Hoe hoger de leeftijd, hoe lager de sportdeelname (figuur 3.1). De hoogste sportdeelname is bij de leeftijdsgroep 6-11 jaar (91%), gevolgd door de 12- tot 17-jarigen en 18- tot 34-jarigen (beide 84%). De 70- tot 79-jarigen hebben duidelijk de laagste sportdeelname met 44 procent. Deze afname van de sportdeelname bij oudere leeftijdsgroepen correspondeert met het patroon dat landelijk zichtbaar is. Qua etniciteit is het opvallend dat zowel de bevolking met een westerse nationaliteit (77%) als met een niet-westerse nationaliteit (76%) een hogere sportdeelname heeft dan personen met een Nederlandse achtergrond.

23

Figuur 3.1 Percentage van de bevolking dat voldoet aan de RSO-norm5, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en etniciteit


Delftse bevolking

73

Man

75

Vrouw

71

6-11 jaar

91

12-17 jaar

84

18-34 jaar

84

35-44 jaar

71

45-54 jaar

64

55-69 jaar

58

70-79 jaar

44

Nederlands

72

Westers

77

Niet-westers

76 0

20

40

60

80

100

Kijkend naar wijkniveau, is de sportdeelname in Buitenhof en Voorhof relatief laag ten opzichte van de rest van de Delftse bevolking, maar vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde (tabel 3.2). In Buitenhof voldoet 35 procent niet aan de RSO-norm; in Voorhof is dat 34 procent. Wippolder en Binnenstad zijn de wijken met de hoogste score op de RSO-norm. In Wippolder voldoet 79 procent daaraan en in Binnenstad is dat 78 procent. Ook sport in deze wijken het grootste deel meer dan eens per week (60-119 keer en 120 keer of meer). In Wippolder sport 54 procent van de inwoners minstens wekelijks en in Binnenstad is dat 53 procent. De sportdeelname van de mensen met een chronische beperking blijft achter op de sportdeelname van mensen zonder een chronische beperking. Van de mensen met een chronische beperking sport 46 procent niet (minder dan twaalf keer per jaar), terwijl bij mensen zonder chronische beperking twintig procent niet sport.

5

24

Richtlijn Sportdeelname Onderzoek, persoon sport twaalf keer per jaar of vaker.

beperking en wijk (in procenten) Aantal keer sporten per jaar

Geslacht

Leeftijd (in jaren)

Etniciteit

Chronische beperking

Wijk

Niet

1 t/m 11

Totaal

n=2.690

21

6

12 t/m 59 60 t/m 119 23

20

> 120 30

Man

n=1.310

20

6

23

19

33

Vrouw

n=1.380

24

6

23

22

26

6-11

n=362

5

3

20

29

42

12-17

n=451

12

3

12

21

51

18-34

n=490

11

5

30

24

31

35-44

n=244

21

8

25

21

26

45-54

n=337

28

8

21

18

24

55-69

n=536

37

6

21

14

23

70-79

n=270

53

4

15

10

19

Nederlands

n=2.405

22

6

22

20

30

Westers

n=155

18

5

28

19

29

Niet-westers

n=125

19

5

34

16

26

Nee

n=1.934

15

5

24

23

33

Ja

n=664

38

8

22

11

21

Binnenstad

n=335

17

5

25

24

29

Vrijenban

n=334

22

6

26

18

28

Hof van Delft

n=464

21

4

23

22

31

Voordijkshoorn n=345

18

7

20

23

32

Tanthof

n=356

22

4

22

16

35

Voorhof

n=249

27

7

24

17

25

Buitenhof

n=304

26

9

20

18

27

Wippolder

n=303

18

3

25

23

31

Mannen hebben een hogere sportdeelname en sporten frequenter dan vrouwen. Dit patroon is ook zichtbaar in het aantal beoefende sporten. Mannen beoefenen gemiddeld 3,9 sporten en vrouwen 3,0 (tabel 3.3). Verder zien we dat het gemiddeld aantal sporten bij de 12- tot 17jarigen met 5,2 het hoogst is en dat dit gemiddelde afneemt wanneer de leeftijd omhoog gaat. Onder jongeren en jongvolwassenen is de sportdeelname hoger en zij beoefenen meer sporten dan ouderen.

25


Tabel 3.2 Sportfrequentie, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd, etniciteit, chronische

Tabel 3.3 Gemiddeld aantal beoefende sporten in het afgelopen jaar, uitgesplitst naar


geslacht en leeftijd Algemeen

Delftse bevolking

3,5

Geslacht

Man

3,9

Vrouw

3,0

6-11 jaar

4,8

12-17 jaar

5,2

18-34 jaar

4,9

35-44 jaar

2,9

45-54 jaar

2,6

55-69 jaar

1,7

70-79 jaar

1,3

Leeftijd in zeven groepen

Hardlopen/joggen/trimmen is met 39 procent de sport die door sporters van de gemeente Delft het meest wordt beoefend (tabel 3.4). Andere individuele sporten als fitness (36%), zwemsport (29%), wielrennen/toerfietsen (24%) en wandelsport (23%) complementeren de top vijf. Zoals dat landelijk ook het geval is, vallen verenigingssporten als voetbal (21%) en tennis (14%) buiten de top vijf. Verder zien we dat twee wintersporten goed scoren: schaatsen (18%) en skiën/langlaufen/snowboarden (17%). Ook skeeleren/skaten, de ‘zomervariant’ van het schaatsen, valt met 12 procent in de smaak bij de inwoners. Schaatsen, skiën/langlaufen/ snowboarden en skeeleren/skaten zijn met name populair bij de jongeren en jongvolwassenen.

Tabel 3.4 Beoefende sporten in het afgelopen jaar onder sporters, uitgesplitst naar geslacht en leeftijd (in procenten) Delft Totaal Hardlopen/joggen/trimmen Fitness Zwemsport Wielrennen/ toerfietsen Wandelsport Voetbal Schaatsen Bowling Skiën/langlaufen/ snowboarden Tennis Aerobics/steps/ Spinning Skeeleren/skaten

26

Geslacht Man Vrouw

6-11

12-17

Leeftijd (in jaren) 18-34 35-44 45-54

55-69

70-79

n=2.222

n=1.105

n=1.117

n=353

n=418

n=454

n=196

n=263

n=383

n=155

39 36 29

40 36 28

37 36 30

21 3 58

44 31 25

55 47 31

44 42 28

33 36 20

15 29 20

8 27 24

24 23 21 18 17

31 21 30 20 20

15 27 9 17 13

6 14 45 33 20

9 10 46 28 23

28 22 23 22 24

20 23 13 13 11

31 31 11 14 12

34 34 5 8 6

24 26 1 4 2

16 14

18 16

13 12

14 17

19 20

23 14

12 14

15 11

6 12

3 13

12 12

6 9

20 15

4 25

8 17

16 15

12 9

17 6

7 1

5 1

Het merendeel van de inwoners van de gemeente Delft sport alleen of in ongeorganiseerd verband. Dit sluit aan op de individualisering van de maatschappij. Desalniettemin vindt nog altijd veel sport plaats in de context van de sportvereniging of in andere groepen en verbanden. Zo is 44 procent lid van een sportvereniging. Dit ligt aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van 30 procent6. Mede als gevolg van de opkomst van fitness van de afgelopen jaren wordt ook veel gesport bij een commerciële aanbieder (36%). Bedrijfssport is met 5 procent beperkt van omvang. Figuur 3.5 Sportverband in de afgelopen 12 maanden (in procenten)

Alleen/ongeorganiseerd

59

Lid sportvereniging

44

Groepsverband/georganiseerd

37

Commerciële aanbieder

36

Georganiseerd sportevenement

15

Georganiseerde sportvakantie

6

Bedrijfssport

5

Sociaal cultureel werk

3

Anders

12 0

3.2

20

40

60

80

100

Sportaanbod gemeente Meer dan een derde (37%) van de inwoners van de gemeente Delft geeft aan (zeer) tevreden te zijn met het sportaanbod in de gemeente (tabel 3.6a). Elf procent is (zeer) ontevreden met het

6

Collard, D en Hoekman, R. (2013). Sportdeelname in Nederland : 2006-2012 : factsheet. Utrecht: Mulier Instituut, factsheet.

27


De verschillen naar leeftijd en geslacht laten zien dat niet alle sporten voor beide geslachten en in de verschillende levensfasen even populair zijn. Wielrennen/toerfietsen, voetbal, bowling en biljart/poolbiljart/snooker zijn meer in trek bij mannen dan bij vrouwen. Daarentegen zijn wandelsport, aerobics/steps/spinning en skeeleren/skaten populairder bij vrouwen. Wielrennen/toerfietsen en wandelsport is met name populair bij de 45-plussers. Zwemsport en skeeleren/skaten wordt meer door de ‘jongeren’ (6-34 jaar) gedaan dan door de ‘ouderen’ (35 jaar en ouder). Voetbal is erg populair bij de 6- tot 11-jarigen (45%) en 12- tot 17-jarigen (46%), maar neemt daarna qua populariteit af.

sportaanbod in de gemeente. Opvallend is overigens het hoge percentage dat geen mening heeft gegeven. Het zijn vooral de niet-sporters die geen oordeel hebben gegeven.


Tabel 3.6a Tevredenheid met sportaanbod in de gemeente (in procenten) Delft

Geslacht

Totaal

Man

Vrouw

n=2.690

n=1.310

n=1.380

n=362

n=451

n=490

n=244

37

36

37

36

39

43

32

34

30

38

37

11

11

11

19

21

19

22

7

(Zeer) tevreden Niet tevreden, niet ontevreden (Zeer) ontevreden Weet niet / geen mening

6-11 12-17

Leeftijd (in jaren) 183534 44 45-54

55-69

70-79

n=337

n=536

n=270

32

35

33

29

33

36

30

28

15

14

10

14

12

7

4

10

14

18

23

32

52

Op wijkniveau wordt duidelijk dat Buitenhof er positief uitspringt met een tevredenheid over het sportaanbod van 44 procent, gevolgd door Voorhof en Wippolder met beide 40 procent. Vrijenban scoort het laagst met 30 procent. Tabel 3.6b Tevredenheid met sportaanbod in de gemeente, naar wijken (in procenten)

n=2.690

3.3

n=335 n=334 n=464

Wippolder

Buitenhof

Voorhof

Tanthof

Voordijkshoorn

Hof van Delft

Vrijenban

Totaal

Wijk Binnenstad

Delft

n=345 n=356 n=249 n=304 n=303

(Zeer) tevreden Niet tevreden, niet ontevreden

31

36

30

32

31

38

40

44

40

29

39

33

34

35

34

27

25

28

(Zeer) ontevreden

10

9

12

13

14

10

10

8

11

Weet niet / geen mening

30

16

25

21

20

18

23

22

21

Motivatie

3.3.1 Sporters 85 procent van de sporters uit de gemeente Delft geeft aan te sporten ten behoeve van de lichaamsbeweging en/of de gezondheid (figuur 3.7). Een ander belangrijk sportmotief is de opbouw van conditie, kracht en/of lenigheid (68%). 58 procent van de sporters zegt te sporten omdat zij het leuk vinden. Daarnaast worden de sportmotieven uitlaatklep voor dagelijks leven/ontspanning (52%), lekker buiten zijn (49%) en gezelligheid/sociale contacten (46%) relatief vaak genoemd. Vrijwel niemand sport voor aanzien/status (2%) en zakelijke contacten (1%).

28


Figuur 3.7 Redenen om te sporten voor sporters (in procenten) Lichaamsbeweging/gezondheid

85

Opbouw conditie, kracht en/of lenigheid

68

Leuke activiteit/plezier

58

Uitlaatklep voor dagelijks leven/ontspanning

52

Lekker buiten zijn

49

Gezelligheid/sociale contacten

46

Prestatie/jezelf verbeteren

33

Afslanken

27

Leren nieuwe vaardigheden

18

Competitie/meten met anderen

17

Niet duur

17

Weinig of geen reistijd nodig

14

Advies opvolgen arts/fysiotherapeut

12

Goede voorzieningen/accommodatie

8

Kan met specifieke aandoening deze sport doen

3

Aanzien/status

2

Zakelijke contacten

1

Anders

3 0

20

40

60

80

100

Een overgrote meerderheid van alle inwoners van de gemeente Delft is uit zichzelf aan de huidige sport begonnen (figuur 3.8). In sommige gevallen zal dit wellicht gestimuleerd zijn doordat men met deze sport al via andere wegen in contact is gekomen. De ondervraagden hadden de mogelijkheid meerdere antwoorden aan te geven. 29 procent is in contact gekomen met de huidige sport doordat men dit af en toe al deed met kennissen, vrienden of collega’s. Een kwart van de Delftenaren (26%) kwam in contact met de huidige sport omdat men zichzelf aanmeldde bij een sportvereniging of omdat bekenden bij een sportvereniging zaten/gingen.

29

Figuur 3.8 Wijze waarop men in contact gekomen is met de huidige sport (in procenten) Zelf mee begonnen/geprobeerd

68


Deed het af en toe met kennissen, vrienden, collega's, familie

29

Zelf aangemeld bij vereniging

26

Bekenden zaten/gingen bij vereniging

26

Via een proefles/clinic

12

Via school

11

Via bedrijf/werkgever

5

Via media (televisie, krant, internet)

4

Via werving van een sportclub/instelling

3

Anders

7 0

20

40

60

80

100

3.3.2 Niet-sporters Zoals sporters hun redenen hebben om te sporten, hebben ook mensen die niet sporten hier hun motieven voor. In tegenstelling tot de sportmotieven, is er niet één motief dat eruit springt om niet te sporten. Een kwart van de niet-sporters geeft aan niet te sporten, omdat men al voldoende lichaamsbeweging heeft (figuur 3.9). Daarnaast geeft 24 procent aan het te duur te vinden. Andere belemmeringen zijn geen tijd vanwege werk en/of gezin (20%), omdat de gezondheid het momenteel niet toelaat (19%) of omdat men andere vrijetijdsbestedingen leuker vindt (17%). Het opzien tegen het leren van een (nieuwe) sport vormt met één procent nauwelijks een belemmering om niet te sporten.

30


Figuur 3.9 Motieven om niet te sporten onder niet-sporters (in procenten) Heb voldoende lichaamsbeweging

25

Te duur

24

Geen tijd voor vanwege werk en/of gezin

20

Laat mijn gezondheid momenteel niet toe

19

Andere vrijetijdsbezigheden vind ik leuker

17

Het is geen gewoonte

14

Vind het niet nodig om te sporten

11

Ken geen mensen om mee te sporten

9

Voor sporten ben ik te oud

8

Weet niet welke sport bij mij past

8

Kan niet goed sporten

6

Niet goed bekend met sportmogelijkheden

5

Te lange reistijd naar sportgelegenheden

4

Zie op tegen het leren kennen van nieuwe mensen

3

Zie op tegen het leren van een (nieuwe) sport

1

Anders

12 0

20

40

60

80

100

De argumenten die worden aangedragen door niet-sporters om niet te sporten zijn punten waar de gemeente Delft zich op zou kunnen focussen met als doel meer niet-sporters aan het sporten te krijgen. Voorbeelden zijn: het sporten goedkoper maken (vanwege het motief ‘te duur’) en het aanbieden van flexibelere sportmogelijkheden (vanwege het motief ‘te druk’). Figuur 3.11 benadrukt dat er mogelijkheden zijn om niet-sporters weer te motiveren voor het beoefenen van een sport. Ruim drie kwart (77%) van de huidige niet-sporters heeft in het verleden wel aan sport gedaan (figuur 3.10). Dit vond met name plaats in verenigingsverband (51%).

31

Figuur 3.10 Sportbeoefening in het verleden onder niet-sporters


23

Wel in verenigingsverband

Niet in verenigingsverband

51 26

Niet aan sport gedaan in het verleden

De helft (51%) van alle niet-sporters geeft aan van plan te zijn om in de toekomst (weer) te gaan sporten (figuur 3.11). Gevraagd naar de invulling die niet-sporters zouden willen geven aan hun toekomstige sportparticipatie is ‘alleen en ongeorganiseerd’, bijvoorbeeld joggen/hardlopen/fietsen, het meest populair (20%). Daarnaast geeft 18 procent aan bij een commerciële aanbieder te willen gaan sporten, zoals een fitnesscentrum. Deze twee sportvormen hebben weinig verplichtingen.

Figuur 3.11 Plannen om in de toekomst te gaan sporten onder niet-sporters

20 Alleen ongeorganiseerd Commerciële aanbieder 49

Lid van een sportvereniging/sportbond 18

Anders georganiseerd Nee

8 6

32

Figuur 3.12 Voornemen om (weer) te gaan sporten onder bepaalde voorwaarden onder nietsporters, uitgesplitst naar leeftijd (in procenten)

Totaal

82

6-11 jaar

98

12-17 jaar

98

18-34 jaar

92

35-44 jaar

88

45-54 jaar

81

55-69 jaar

82

70-79 jaar

53 0

20

40

60

80

100

De meest genoemde voorwaarde om (weer) te gaan sporten voor de Delftse niet-sporters is dat men het minder druk krijgt (34%) (tabel 3.13). Ook uit figuur 3.9 bleek dat tijdgebrek een van de voornaamste motieven is om niet te sporten. Als voorwaarde om (weer) te gaan sporten wordt door de niet-sporters ook vaak genoemd: als mijn gezondheidsklachten afnemen, als ik meer geld te besteden heb (beide 28%), als anderen zeggen dat dit nodig is en als ik met een bekende kan gaan sporten (beide 25%). Vooral bij ouderen (55-69 jaar) speelt het afnemen van gezondheidsklachten een grotere rol, terwijl bij de jongvolwassenen (18-45 jaar) de financiële voorwaarden een grotere rol spelen. Vooral de 18- tot 44-jarigen geven aan (weer) te gaan sporten als men het minder druk krijgt.

33


Van de 6- tot 17-jarigen die nu niet sporten, geeft vrijwel iedereen (98%) aan van plan te zijn om in de toekomst (weer) te gaan sporten. Ook de 18- tot 34-jarigen (92%) en 35- tot 44-jarigen (88%) geven in grote mate aan in de toekomst, onder bepaalde voorwaarden, te willen gaan sporten. Opvallend is toch ook dat ongeveer de helft (53%) van de 70- tot 79-jarigen die niet sporten nog altijd de ambitie heeft om (weer) te gaan sporten.

Tabel 3.13 Voorwaarden om (weer) te gaan sporten onder niet-sporters, uitgesplitst naar geslacht en leeftijd (in procenten)


Delft

Leeftijd (in jaren) 12- 18- 35- 45- 55- 706-11 17 34 44 54 69 79

Totaal

Man

Vrouw

Als ik het minder druk krijg (vanwege gezin, werk, etc.)

34

32

35

18

27

47

53

35

25

7

Als mijn gezondheidsklachten afnemen

28

27

30

13

13

22

26

33

37

29

Als ik meer geld te besteden heb Als anderen (arts of familie) zeggen dat dit nodig is Als ik met een bekende kan gaan sporten

28

22

34

32

27

45

33

29

19

7

25

25

25

6

28

19

20

24

32

38

25

24

26

38

37

25

40

25

19

11

Als ik weet wat ik in de buurt kan doen Als mijn huidige lichamelijke activiteiten verminderen

18

16

19

52

16

19

26

18

8

11

14

13

14

1

7

19

19

14

11

11

Als het sportaanbod verbetert

8

8

9

22

12

12

14

3

4

5

Als de reistijd vermindert Als ik weinig nieuwe vaardigheden hoef te leren

5

4

6

13

2

9

4

7

2

0

3

3

2

2

6

2

0

2

4

3

11

12

9

12

13

11

1

11

12

19

Anders

3.4

Geslacht

Conclusie De gemeente Delft is een sportieve gemeente, want de sportparticipatie is duidelijk hoger dan de landelijke sportparticipatie. De mannen sporten meer, vaker en doen meer verschillende sporten dan de vrouwen. Hetzelfde geldt voor de jongvolwassenen in vergelijking met de oudere leeftijdsgroepen. Wippolder en Binnenstad zijn de sportiefste wijken in termen van sportdeelname. De meest beoefende sporttakken in Delft zijn hardlopen/joggen/trimmen, fitness en zwemsport. Dat sluit aan bij de landelijk meest populaire sporttakken. Wielrennen/toerfietsen, voetbal, bowling en biljart/poolbiljart/snooker zijn sporten die meer in trek zijn bij de mannen en wandelsport, aerobics/steps/spinning en skeeleren/skaten worden vaker door vrouwen beoefend. Sporten die alleen/ongeorganiseerd, dus zonder verplichtingen, kunnen worden beoefend, zijn populair. Maar ook de Delftse verenigingssport is populair met een aanzienlijk hogere deelname aan de verenigingssport dan het landelijk beeld. De Delftse bevolking sport met name voor lichaamsbeweging/gezondheid. De inwoners zijn redelijk tevreden over de sportmogelijkheden die worden aangeboden in de gemeente Delft. Het hebben van voldoende lichaamsbeweging en de kosten van sporten zijn de voornaamste redenen waarom mensen niet sporten. Toch geeft meer dan de helft van de niet-sporters aan van plan te zijn in de toekomst (weer) te gaan sporten, maar dan vooral alleen, ongeorganiseerd of bij een commerciële aanbieder. Voor niet-sporters is het belangrijk dat sporten betaalbaar is/wordt en zij het minder druk krijgen in het dagelijks leven zodat ze tijd hebben om te sporten. Bij ouderen speelt overigens het afnemen van de gezondheidsklachten een relatief grote rol alvorens ze er weer aan denken om te gaan sporten.

34

Gezondheid


4.

Gezondheid wordt vaak verbonden aan een gezonde leefstijl, waartoe sporten en bewegen gerekend worden. In dit hoofdstuk wordt onder andere bekeken of de groepen die sporten en bewegen ook een betere gezondheid hebben. Hierbij wordt ingegaan op de BMI van de inwoners, de zelfgerapporteerde fysieke conditie en algemene gezondheid en het eetgedrag.

4.1

Lichaamskenmerken De mensen die voldoen aan de NNGB hebben net wat vaker een normaal gewicht dan personen die niet aan deze beweegnorm voldoen7 (tabel 4.1). Tabel 4.1 Overgewicht op basis van BMI naar het wel of niet voldoen aan de NNGB (in procenten) Voldoet niet aan NNGB

Voldoet wel aan NNGB

n=1.353

n=1.187

5

3

Normaal

59

64

Overgewicht

26

25

Obesitas

11

8

100

100

Ondergewicht

Totaal

Naarmate men een hoger BMI heeft, geeft men aan graag meer te willen bewegen. Zo geeft ruim de helft van alle mensen met overgewicht of obesitas aan meer te willen bewegen in de toekomst. Tabel 4.2 Overgewicht op basis van BMI en de wens om in de toekomst meer te gaan bewegen (in procenten) Wil niet meer bewegen

Wil meer bewegen

n=

Ondergewicht

58

42

141

Normaal

55

45

1.567

Overgewicht

46

54

601

Obesitas

46

54

247

7

Hierbij is dezelfde formule aangehouden die TNO aanhoudt.

35

In Wippolder zijn er verhoudingsgewijs veel inwoners met een normaal gewicht. In Buitenhof heeft de helft van de inwoners een normaal gewicht en 43 procent heeft overgewicht of obesitas.

Buitenhof

Hof van Delft

Tanthof

Voordijkshoorn

Voorhof

Vrijenban

Wippolder

Wijk

Binnenstad


Tabel 4.3 Voldoen aan beweegnormen naar wijk (in procenten)

n=321

n=290

n=448

n=351

n=330

n=239

n=320

n=288

5

5

4

3

5

2

5

2

Normaal

63

52

63

58

64

63

57

70

Overgewicht

24

28

25

30

22

22

28

20

8

15

8

9

8

13

10

7

Ondergewicht

Obesitas

In tabel 4.4 wordt de beoordeling van de eigen fysieke staat bekeken aan de hand van enkele persoonskenmerken. Twee derde van de respondenten geeft aan de eigen lichamelijke conditie (zeer) goed te vinden. Drie kwart beoordeelt de eigen gezondheid als (zeer) goed. Naarmate men ouder wordt, geeft men aan minder positief te zijn over de eigen fysieke conditie en algemene gezondheid.

Tabel 4.4 Beoordeling eigen fysieke staat naar geslacht en leeftijd (in procenten) Geslacht

Leeftijd

Totaal n= 2690

Man n= 1310

Vrouw n= 1380

611 jaar n= 362

1217 jaar n= 451

(Zeer) goed

64

68

61

87

82

68

58

59

54

51

Gaat wel

30

27

33

11

16

29

35

33

36

36

6

5

7

1

2

3

7

9

10

13

(Zeer) goed

78

80

76

97

93

87

76

68

65

58

Gaat wel

18

17

19

3

7

12

19

24

28

35

4

4

4

0

0

1

5

8

7

7

18-34 35-44 45-54 55-69 70-79 jaar jaar jaar jaar jaar n= n= n= n= n= 490 244 337 536 270

Beoordeling eigen lichamelijke conditie

(Zeer) slecht Beoordeling eigen algemene gezondheid

(Zeer) slecht

36


In tabel 4.5 wordt de beoordeling van de eigen fysieke staat bekeken aan de hand van enkele sporten beweegnormen. Voor elke norm geldt dat de personen die aan de norm voldoen hun eigen lichamelijke conditie en algemene gezondheid hoger inschatten dan de personen die niet aan de norm voldoen. Tabel 4.5 Beoordeling eigen fysieke staat naar sporten beweegnormen (in procenten) Delft Totaal n= 2690

(Zeer) goed Gaat wel

Voldoet aan RSO-norm Nee

Deed minimaal één keer aan sport

NNGB

FITNORM

n=209

Ja n= 1950

Nee n= 468

Ja n= 2222

Nee n= 1402

Ja n= 1214

Nee n= 1723

Ja n= 856

64

39

73

37

70

59

70

59

80

30

45

25

44

27

33

26

34

17

6

17

2

18

3

8

4

7

2

(Zeer) goed

78

61

85

54

83

77

80

77

85

Gaat wel

18

28

13

34

14

18

18

19

12

4

11

2

12

2

5

3

4

3

Beoordeling eigen lichamelijke conditie

(Zeer) slecht Beoordeling eigen algemene gezondheid

(Zeer) slecht

4.2

Eetgedrag 86 procent van de Delftenaren vindt het belangrijk om erop te letten dat hij gezond eet (tabel 4.6). Kinderen van 6-17 jaar onderschrijven dat belang minder dan de anderen. Verder zou een derde gezonder willen eten dan men nu doet. Kinderen van 6-17 jaar en de oudste groep van 7079 jaar hebben die wens minder. Ten slotte zegt drie kwart dat als hij het echt zou willen het (zeker) zou lukken om gezonder te eten.

37

Tabel 4.6 Eetgedrag, nu en in de toekomst naar geslacht en leeftijd (in procenten) Totaal n= 2637

Man n= 1282

Vrouw n= 1355

6-11 jaar n= 352

12-17 jaar n= 444

18-34 jaar n= 484

35-44 jaar n= 240

45-54 jaar n= 330

55-69 jaar n= 527

70-79 jaar n= 260

Heel belangrijk

27

22

33

28

17

25

33

25

32

32

Belangrijk Niet belangrijk/niet onbelangrijk

59

60

57

46

52

64

54

62

58

61

12

15

9

22

25

11

12

12

9

6

Onbelangrijk

1

2

1

4

6

1

1

1

0

1

Heel onbelangrijk

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0


Belang van gezond eetpatroon*

Wens om in de toekomst gezonder te gaan eten* Ja zeer zeker

9

8

11

7

5

11

13

8

8

3

Ja

27

28

26

19

23

32

34

31

21

14

Misschien

30

30

29

26

31

31

26

30

29

30

Nee

32

32

32

45

38

22

26

30

41

52

2

2

2

3

3

3

1

1

1

1

Ja zeer zeker

22

21

23

19

22

30

24

16

15

11

Ja

53

53

53

50

56

52

50

53

53

59

Misschien

20

21

20

27

19

16

19

24

24

22

4

4

4

4

2

2

4

5

7

8

1 1 0 0 0 0 3 Nee zeker niet * Personen die antwoordden ‘geen mening’ zijn buiten beschouwing gelaten. ** Personen die antwoordden ‘ik wil niet gezonder eten’ zijn buiten beschouwing gelaten.

1

1

0

Nee zeker niet Inschatting dat het lukt om gezonder te eten**

Nee

Er zijn geen opvallende verschillen als de mate waarin aan de NNGB wordt voldaan en het wel of niet hebben gesport in het afgelopen jaar enerzijds en het (gewenste) eetgedrag anderzijds tegen elkaar worden afgezet (tabel 4.7).

38

Delft

NNGB

Sporter

Totaal

voldoet niet

voldoet wel

Nee

Ja

n=2637

n=1384

n=1203

n=460

n=2177

Heel belangrijk

27

24

30

28

27

Belangrijk

59

58

59

56

59

12

15

10

15

12

1

2

1

1

1

0

0

0

0

0

9

10

8

9

9

Ja

27

27

28

21

29

Misschien

30

31

29

33

29

32

30

34

35

32

2

2

2

3

2

Ja zeer zeker

22

20

24

18

23

Ja

53

53

52

45

54

Misschien

20

21

20

27

19

4

5

4

9

3

0

1

Belang van gezond eetpatroon

Niet belangrijk/niet onbelangrijk Onbelangrijk Heel onbelangrijk Wens om in de toekomst gezonder te gaan eten Ja zeer zeker

Nee Nee zeker niet Inschatting dat het lukt om gezonder te eten**

Nee

1 0 1 Nee zeker niet * Personen die antwoordden ‘geen mening’ zijn buiten beschouwing gelaten. ** Personen die antwoordden ‘ik wil niet gezonder eten’ zijn buiten beschouwing gelaten.

4.3

Conclusie De bevolking van de gemeente Delft is in redelijke gezondheid. Twee derde vindt van zichzelf dat hij een (zeer) goede lichamelijke conditie heeft en drie kwart beoordeelt de eigen algemene gezondheid als (zeer) goed. De sporters en bewegers zijn aanzienlijk positiever gestemd dan de niet-sporters en niet-bewegers. Maar liefst 86 procent van de Delftse bevolking hecht (veel) belang aan een gezond eetpatroon en 36 procent is van plan om gezonder te gaan eten in de toekomst.

39


Tabel 4.7 Eetgedrag, nu en in de toekomst naar sporten beweegnormen (in procenten)

40


Vergelijking 2010 met 2013 De vragenlijst die in 2013 is afgenomen onder de inwoners van de gemeente Delft is gebaseerd op het leefstijlonderzoek dat in 2010 in Delft is gehouden. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste uitkomsten van beide metingen naast elkaar gezet. Omdat in 2010 de groep van 617 jaar niet is benaderd, worden bij de vergelijkingen van 2010 en 2013 alleen de volwassenen (18-79 jaar) meegenomen.

5.1

Bewegen De mate waarin de inwoners van Delft voldoen aan de verschillende beweegnormen is in drie jaar weinig veranderd (figuur 5.1). Bij de NNGB en combinorm is een beperkte achteruitgang te zien, maar bij de fitnorm is juist sprake van een kleine stijging.

Figuur 5.1 Voldoen aan beweegnormen (in procenten)

61

NNGB

58 23

Fitnorm

26 66 64

Combinorm 3 4

Inactieven 0

20

40

60

2010

80

100

2013

Ten aanzien van de toekomstplannen komt naar voren dat de Delftenaren in 2013 net wat meer willen bewegen dan in 2010, hoewel het aantal personen dat denkt dat de plannen om meer te bewegen succesvol zullen zijn licht is gedaald (figuur 5.2). Figuur 5.2 Toekomstplannen omtrent beweeggedrag (in procenten)

44

Wil (heel) graag meer bewegen in de toekomst

50

56 60

Lijkt het (heel) prettig om meer te bewegen dan momenteel

57 52

Denkt dat meer bewegen (heel) goed zou lukken*

0 2010

20

40

60

80

100

2013

41


5.


In 2010 had 88 procent van de Delftenaren van 18-79 jaar de wens om meer te bewegen. In 2013 is dat precies hetzelfde. In 2010 waren de belangrijkste voorwaarden om meer te gaan bewegen ‘minder druk krijgen’(62%), ‘anderen zeggen dat dit nodig is’ (27%) en ‘afnemen van gezondheidsklachten’(25%). In 2013 zijn dat nog steeds de belangrijkste redenen, zij het dat de percentages in geringe mate zijn veranderd, respectievelijk 51 procent, 23 procent en 23 procent. In de wijk zijn er verschillende voorzieningen om te kunnen bewegen. Het percentage inwoners dat gebruik maakt van deze voorzieningen is in drie jaar weinig veranderd (figuur 5.3).

Figuur 5.3 Gebruik van voorzieningen in de wijk (% ja)

46

Fietsroute

52

47 46

Park

40 43

Wandelroute 17 19

Fitnesscentrum / sportschool 13 11

Sportpark / sportvelden Speelveld in de wijk

9

11

10 9

Sporthal / sportzaal / gymzaal Wijkcentrum / buurthuis

5

7

0

20

40

2010

60

80

100

2013

De kwaliteit van de voorzieningen in de wijk om te bewegen is constant (tabel 5.1). Bij de fietsen wandelroutes is wel een opvallende stijging in de ervaren kwaliteit te constateren. Ook zijn deze twee voorzieningen en het park nu beter bereikbaar dan in 2010. Tabel 5.1 Kwaliteit en bereikbaarheid van voorzieningen in de wijk Kwaliteit

Bereikbaarheid

2010

2013

2010

2013

n=1715

n=1835

n= 1715

n=1823

Fitnesscentrum / sportschool

28

32

38

40

Sporthal / sportzaal / gymzaal

16

18

28

29

Sportpark / sportvelden

23

22

30

30


20

22

32

35

Park

57

59

61

67

Fietsroute

50

60

55

65

Wandelroute

46

56

49

57

Wijkcentrum / buurthuis

12

11

27

25

42

Figuur 5.4 Tevredenheid omtrent beweegmogelijkheden in de eigen wijk (in procenten) 100 80

39

47

60 40

48

43

20 0

13

10

2010

2013

(Zeer) ontevreden

Niet tevreden, niet ontevreden

(Zeer) tevreden

*: Personen die ‘weet niet / geen mening’ antwoordden, zijn buiten beschouwing gelaten.

Het oordeel over de kwaliteit van de huidige beweegactiviteiten in de gemeente Delft is onveranderd (figuur 5.5). Figuur 5.5 Oordeel over kwaliteit van huidige beweegactiviteiten in de gemeente Delft (in procenten) 100 80 55

55

38

37

7

8

2010

2013

60 40 20 0

(Zeer) slecht

Niet goed, niet slecht

(Zeer) goed

*: Personen die ‘weet niet / geen mening’ antwoordden, zijn buiten beschouwing gelaten.

De belangstelling voor bepaalde beweegactiviteiten die in de toekomst in de wijk zouden kunnen worden georganiseerd is in 2013 min of meer hetzelfde als in 2010 (figuur 5.6). De rangorde in de verschillende activiteiten is nagenoeg hetzelfde, alleen hardlopen is van plaats gewisseld met ‘mix van beweegvormen’. Hiervoor is al gesignaleerd dat de kwaliteit van de fietsen wandelroutes is gestegen. Deze ontwikkeling is ook terug te zien in de belangstelling voor fietsen en wandelen, zij het dat de stijgingen gematigd zijn. Ook zwemmen en hardlopen kunnen zich verheugen in een lichte stijging van de interesse voor deze activiteiten. De grootste toename in interesse ligt echter bij jeu de boules.

43


De algemene tevredenheid over de beweegmogelijkheden in de wijk is toegenomen (figuur 5.4). In 2010 was 39 procent tevreden over deze mogelijkheden. In 2013 is dat gestegen tot 47 procent.

Figuur 5.6 Belangstelling voor beweegactiviteiten als die in de wijk zouden worden georganiseerd (procenten (ja) zeker)

47 50


Zwemmen Fitness

34 26

Wandelen

38

31

28 31

Fietsen Hardlopen

19

Mix van beweegvormen

19 7

Jeu de boules

24 23

17 17 14

Aerobics 8 9

Nordic walking 0

20 2010

40

60

80

100

2013

In 2010 had 27 procent van de Delftenaren geen enkele interesse in enig aanbod van beweegactiviteiten. In 2013 is dat ook 27%. Als er in de wijk beweegactiviteiten worden georganiseerd, hebben de Delftenaren voorkeur voor de avond. Daarin is niks veranderd (figuur 5.7). Figuur 5.7 Voorkeursmoment van beweegactiviteiten (in procenten) onder groep die interesse heeft in beweegactiviteiten

33 35

Ochtend 28 26

Middag

69 71

Avond 0

20

40 2010

44

60 2013

80

100

Sporten Tussen 2010 en 2013 is de sportparticipatie op basis van de RSO-norm van minstens twaalf keer per jaar onveranderd gebleven in de gemeente Delft. In beide jaren voldeed zeventig procent van de volwassen bevolking (18-79 jaar) aan de RSO-norm (figuur 5.8). Opvallend is de toename van het aantal niet-westerse inwoners dat voldoet aan de RSO-norm (van 57% naar 71%). Figuur 5.8 Percentage van de volwassen bevolking (18-79 jaar) dat voldoet aan de RSOnorm8, uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en etniciteit voor 2010 en 2013 (in procenten) 70 70

Delftse bevolking

73 72

Man 68 67

Vrouw

84 84

18-34 jaar 73 71

35-44 jaar 66 64

45-54 jaar

61 58

55-69 jaar

71 70

Nederlands

73 75

Westers 57

Niet-westers 0

20

40 2010

8

60

71 80

100

2013

Richtlijn Sportdeelname Onderzoek, persoon sport twaalf keer per jaar of vaker.

45


5.2

Ten opzichte van 2010 is een deel van de Delftse bevolking meer gaan sporten per jaar (figuur 5.9). Daarentegen zijn er ook iets meer mensen helemaal niet gaan sporten. Figuur 5.9 Sportfrequentie van de volwassen bevolking (18-79 jaar) voor 2010 en 2013 (in mulier instituut - sociaal-wetenschappelijk sportonderzoek

procenten)

23 25

Niet

7 6

1 t/m 11

24 24

12 t/m 59

23

60 t/m 119

19 23

>120

26 0

20

40 2010

60

80

100

2013

In vergelijking tot 2010 zijn de Delftenaren in 2013 meer gaan fitnessen (40% om 37%), hardlopen/joggen/ trimmen (40% om 32%) en wielrennen/toerfietsen (28% om 22%) (figuur 5.10).

46

(18-79 jaar) (in procenten) 37 40

Fitness 32

Hardlopen/joggen/trimmen 22

Wielrennen/toerfietsen

40

28

25 26

Zwemsport 21

Wandelsport

26

19 16

Skiën/langlaufen/snowboarden

18 16

Schaatsen

17 16

Bowling

15 15

Voetbal

16 13

Aerobics/steps/spinning

14 13

Tennis 0

20

40 2010

60

80

100

2013

In 2010 sportte 58 procent van de volwassen Delftse bevolking (18-79 jaar) in ongeorganiseerd verband (alleen). In 2013 is dit aandeel gestegen naar 65 procent. Ten opzichte van 2010 zijn de volwassen inwoners van Delft meer tevreden met het sportaanbod in de gemeente. In 2010 was nog 31 procent (zeer) tevreden hierover. In 2013 is 37 procent (zeer) tevreden over het sportaanbod. Lichaamsbeweging/gezondheid was in 2010 de belangrijkste reden om te sporten voor sporters en dat is in 2013 onveranderd gebleven (88% in 2010 en 89% in 2013). 67 procent van de volwassen inwoners van Delft gaf in 2010 aan zelf begonnen te zijn aan de huidige sport en daarmee was het de populairste wijze waarop men met de huidige sport in contact was gekomen. Ook in 2013 is zelf beginnen/zelf proberen met 72 procent de meest voorkomende manier waarop men in contact is gekomen met de huidige sport. In 2010 was tijdgebrek met 29 procent het belangrijkste motief om niet te sporten. In 2013 is dat gedaald tot 21 procent. In 2013 was de belangrijkste reden om niet te sporten het reeds hebben van voldoende lichaamsbeweging (26%) (figuur 5.11). In 2013 is vaker dan in 2010 de prijs van sport genoemd als één van de motieven om niet te sporten (resp. 23% en 19%). Dit kan het gevolg zijn van de aanhoudende recessie met een afname van de koopkracht van de burgers.

47


Figuur 5.10 Beoefende sporten in 2010 en 2013 onder sporters van de volwassen bevolking

Figuur 5.11 Motieven om niet te sporten in 2010 en 2013 onder niet-sportende volwassen bevolking (18-79 jaar) (in procenten) 28 26


Heb voldoende lichaamsbeweging

19 23

Te duur Geen tijd voor vanwege werk en/of gezin

21

Laat mijn gezondheid momenteel niet toe

17 21

Andere vrijetijdsbezigheden vind ik leuker

17 17

29

15 15

Het is geen gewoonte Vind het niet nodig om te sporten

7

Ken geen mensen om mee te sporten

7

11 10

9 8

Voor sporten ben ik te oud Weet niet welke sport bij mij past

6 7

Kan niet goed sporten

6 6

Niet goed bekend met sportmogelijkheden

5 5

Te lange reistijd naar sportgelegenheden

4 3

Zie op tegen het leren kennen van nieuwe mensen

2 3 1 1

Zie op tegen het leren van een (nieuwe) sport

13 12

Anders 0

20

40 2010

60

80

100

2013

76 procent van de Delftse bevolking gaf in 2010 aan vroeger wel te hebben gesport. Van hen gaf twee derde aan dit in verenigingsverband te hebben gedaan (50% van de Delftenaren) en een derde deed dat niet in verenigingsverband (26% van de Delftenaren). In 2013 is hierin weinig gewijzigd met 51 procent die aangaf in verenigingsverband te hebben gesport en 27 procent die wel sportte maar niet in verenigingsverband, goed voor 78 procent in totaal. In 2013 heeft 48 procent van de niet-sporters plannen om weer te gaan sporten, terwijl dit aandeel in 2010 nog 54 procent was. Hoewel het vrijkomen van meer tijd om te sporten ook in 2013 de belangrijkste voorwaarde is om (weer) te gaan sporten, is dit wel afgenomen van 44 procent in 2010 naar 35 procent in 2013

48

Figuur 5.12 Voorwaarden om (weer) te gaan sporten in 2010 en 2013 onder niet-sportende volwassen bevolking (18-79 jaar) (in procenten) 44

Als ik het minder druk krijg (vanwege gezin, werk, etc.)

35 25 30

Als mijn gezondheidsklachten afnemen

21

Als ik meer geld te besteden heb

28 27 26

Als anderen (arts of familie) zeggen dat dit nodig is

24 24

Als ik met een bekende kan gaan sporten

Als ik weet wat ik in de buurt kan doen

15 16

Als mijn huidige lichamelijke activiteiten verminderen

12 15 7 8

Als het sportaanbod verbetert

4 5

Als de reistijd vermindert

3 2

Als ik weinig nieuwe vaardigheden hoef te leren

10 10

Anders

0

20 2010

5.3

40

60

80

100

2013

Gezondheid en eetgedrag De BMI in Delft is in 2013 niet veel anders dan in 2010 (figuur 5.13). Zes van de tien volwassenen heeft een normaal gewicht. Nog steeds heeft ruim een kwart overgewicht en 11 procent heeft obesitas. Bij 2 procent is er sprake van ondergewicht.

49


(figuur 5.12). Daarentegen wordt in 2013 het afnemen van gezondheidsklachten (30% om 25%) en een grotere bestedingsruimte (28% om 21%) vaker genoemd dan in 2010. Waarbij de laatst genoemde in perspectief van de recessie gezien kan worden.

Figuur 5.13 Overgewicht op basis van BMI (in procenten) 100


80

9

11

29

28

60

59

1 2010

2 2013

60 40 20 0

Ondergewicht

Normaal

Overgewicht

Obesitas

61 procent van de inwoners van Delft vindt dat hij beschikt over een (zeer) goede lichamelijke conditie en drie kwart vindt dat hij een (zeer) goede algemene gezondheid heeft (tabel 5.2). In 2010 was de eigen inschatting daarvan net wat gunstiger, maar de verschillen zijn niet groot.

Tabel 5.2 Beoordeling eigen fysieke staat (in procenten) 2010 N=1750

2013 n=1851

Beoordeling eigen lichamelijke conditie (Zeer) goed

65

61

Gaat wel

29

33

6

7

(Zeer) goed

79

75

Gaat wel

17

20

5

5

(Zeer) slecht

Beoordeling eigen algemene gezondheid

(Zeer) slecht

89 procent van de Delftenaren vindt het (zeer) belangrijk om erop te letten dat hij gezond eet (tabel 5.3). Verder spreekt 38 procent de wens uit om in de toekomst gezonder te gaan eten. Drie kwart verwacht dat als hij dat echt zou willen hij er (zeker) in zou slagen om gezonder te gaan eten. In 2010 was dat niet anders.

50

2010

2013

n=1716

n=1841

Heel belangrijk

32

28

Belangrijk

56

61

Niet belangrijk/niet onbelangrijk

11

10

Onbelangrijk

1

1

Heel onbelangrijk

0

0

9

10

Ja

24

28

Misschien

30

30

Nee

35

30

1

2

Ja zeer zeker

20

22

Ja

57

52

Misschien

18

20

4

4

Belang van gezond eetpatroon*

Wens om in de toekomst gezonder te gaan eten* Ja zeer zeker

Nee zeker niet

Inschatting dat het lukt om gezonder te eten**

Nee

1

0 Nee zeker niet * Personen die antwoordden ‘geen mening’ zijn buiten beschouwing gelaten. ** Personen die antwoordden ‘ik wil niet gezonder eten’ zijn buiten beschouwing gelaten.

5.4

Conclusie De verschillen tussen 2010 en 2013 zijn gering. Zo zijn de veranderingen in de beweegnormen klein. Een in het oog springende verandering betreft de verbeterde kwaliteit en bereikbaarheid van de fietsen wandelroutes. Verder is de tevredenheid over de beweegmogelijkheden in de eigen wijk toegenomen. In 2010 was 39 procent daarover tevreden en in 2013 47 procent. Bij de beoefening van sporten komt naar voren dat de Delftenaren nu meer hardlopen (van 32% naar 40%), aan wandelsport doen (van 21% naar 26%) en meer wielrennen/fietsen (van 22% naar 28%). In 2013 heeft 48 procent van de niet-sporters plannen om weer te gaan sporten. In 2010 was dat nog 54 procent. De belangrijkste voorwaarde om (weer) te gaan sporten blijft het vrijkomen van meer tijd, maar die voorwaarde wordt in 2013 minder genoemd dan in 2010 (van 44% naar 35%). Het afnemen van gezondheidsklachten (van 25% naar 30%) en meer bestedingsruimte (van 21% naar 28%) worden juist vaker genoemd. Vooral de laatst genoemde lijkt verband te houden met de recessie. Daarbij constateren we ook dat de prijs van sport vaker wordt genoemd als reden om niet te sporten. Hiermee lijkt de recessie uitwerking te hebben op het sportgedrag van de Delftenaren. Ook naar gezondheid en eetgedrag zijn de verschillen tussen de beide metingen marginaal.

51


Tabel 5.3 Eetgedrag, nu en in de toekomst (in procenten)

52


Beschouwing en conclusie In dit leefstijlonderzoek in de gemeente Delft komt naar voren dat het allerminst slecht is gesteld met het sporten beweeggedrag van de inwoners van 6 tot en met 79 jaar. Sterker nog, in veel gevallen is het met het sporten beweeggedrag gelijkwaardig of beter gesteld in vergelijking tot het landelijk beeld. Toch zou de helft van de Delftenaren graag meer bewegen dan dat zij nu doen. Dit biedt voor de gemeente perspectieven om de sportdeelname op het huidige peil te houden, of zelfs te verhogen. Mogelijkheden voor de gemeente om een (nog beter) aanbod te creëren waarin de sporten beweegwens van de inwoners wordt vervuld, liggen met name in de avonduren en in de zwemsport. Volwassenen geven als aanvulling op hun sporten beweegwens aan in de avond te willen gaan sporten. Zwemmen wordt door hen genoemd als sport die zij graag zouden willen beoefenen. Van de inwoners van de gemeente Delft is bijna de helft (zeer) tevreden over de beweegmogelijkheden in de wijk. Daarnaast is meer dan een derde (zeer) tevreden over het sportaanbod in de gemeente. Er is voor de gemeente Delft nog ruimte voor verbetering op dit gebied. Dat het allerminst slecht is gesteld met het sporten beweeggedrag van de Delftenaren, blijkt ook uit de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). De inwoners van de gemeente Delft wijken niet veel af van de landelijke score op de NNGB. Van de jeugd van 12-17 jaar in Delft voldoet vijftien procent aan de NNGB, waar dat landelijk achttien procent is. 58 procent van de volwassenen in Delft voldoet aan de NNGB en landelijk is dat 59 procent. Er is nog wel ruimte voor verbetering om boven de landelijke scores uit te stijgen. Het uitstijgen boven landelijke cijfers is bij de sportdeelname wel het geval. Op basis van de RSO-norm is de sportdeelname in Delft (73%) net als in 2010 hoger dan de landelijke sportdeelname (66%). In vergelijking met drie jaar geleden is er in Delft weinig tot niets veranderd qua sportdeelname. Zowel landelijk als in Delft is de sportdeelname de afgelopen jaren stabiel gebleven. Hoewel er altijd potentie is om de sportdeelname te verhogen, blijkt dit gezien de stabiele cijfers lastiger dan gedacht. Kansen voor de gemeente Delft om de sportdeelname te laten groeien zijn er, want meer dan de helft van de niet-sporters zegt van plan te zijn in de toekomst (weer) te gaan sporten. Zij geven aan dit vooral op individuele basis te willen gaan doen. Hierbij dient opgemerkt te worden dat hetzelfde gold in 2010, maar dat het sindsdien niet is gelukt om een stijging in de sportdeelname te realiseren. Mogelijkheden voor de gemeente Delft om (nog) meer mensen te laten sporten, liggen in het betaalbaar houden van sporten en in het creëren van meer sportaanbod op de populaire tijdstippen. De toegenomen populariteit van fitness, hardlopen/joggen/trimmen en wielrennen/toerfietsen tussen 2010 en 2013 geeft aan dat men (steeds meer) zoekt naar sporten die de mogelijkheid bieden om deze individueel en op een zelfgekozen tijdstip te beoefenen. Ondanks deze vorm van individualisering is in Delft een groot deel van de sporters lid van een sportvereniging (44%). Dit is aanmerkelijk hoger dan het landelijk gemiddelde van dertig procent. In de gemeente Delft staat gezondheid hoog in het vaandel. De gemeente zet hier in haar beleid nadrukkelijk op in, bijvoorbeeld met het programma JOGG, jongeren op gezond gewicht. De Delftenaren zijn overwegend van mening in een goede gezondheid te verkeren. Drie kwart van

53


6.


de bevolking beoordeelt de eigen algemene gezondheid als (zeer) goed. Verder is ook nog eens twee derde ervan overtuigd dat hij een (zeer) goede lichamelijke conditie heeft. Daarnaast heeft het grootste deel van de bevolking een gezond gewicht. Ruimte voor verbetering ligt ondermeer in het gezonde eetpatroon van mensen. Bijna negen op de tien inwoners hecht (veel) belang hieraan en meer dan een derde zegt van plan te zijn gezonder te gaan eten in de toekomst.

54


Bijlagen Bijlage 1. Overzicht onderzoeksgroep naar opleiding Geslacht 6-17 jaar

Leeftijd 18-34 35-54 jaar jaar

55-69 jaar

Man

Vrouw

%

%

%

%

%

%

Totaal

54

46

16

33

27

24

Geen onderwijs/ basisonderwijs

52

48

66

4

10

20

53

47

14

13

27

47

44

56

16

17

26

41

Middelbaar beroeps onderwijs

47

53

4

25

39

32

Havo, vwo

57

43

35

34

15

16

Hoger beroeps onderwijs

47

53

1

34

38

27

Wetenschappelijk onderwijs

68

32

1

60

28

12

Lbo, vbo, vmbo kader- en beroepsgerichte leerweg Mavo, vmbo theoretische en gemengde leerweg

55

Man

54

28

23

12

11

Vrouw

58

25

26

14

11

6-17

48

28

16

26

18-34

68

25

21

9

35-54

62

20

26

55-79

32

37

Voldoet niet aan NNGB

54

Voldoet wel aan NNGB

Anders 12

12

9

6

12

10

11

8

12

16

7

14

11

17

14

12

13

4

11

14

10

12

8

7

11

33

10

4

10

3

6

10

25

26

15

12

9

9

8

14

58

28

23

11

10

13

11

5

9

Nederlands

56

27

24

12

10

11

9

6

12

Westers

70

20

11

26

15

10

18

11

11

Niet-westers

41

23

38

14

21

8

10

17

8

Geen chronische beperking

62

27

18

13

12

11

10

6

12

Wel chronische beperking

36

27

45

13

7

11

7

8

12

Binnenstad

61

27

22

10

13

10

11

2

13

Vrijenban

52

24

22

14

12

9

7

11

12

Hof van Delft

62

23

21

12

9

13

13

6

12

Voordijkshoorn

58

25

22

15

11

14

8

8

13

Tanthof

53

30

21

16

8

8

5

5

11

Voorhof

53

29

30

12

15

12

14

8

12

Buitenhof

47

26

30

13

12

10

9

9

11

Wippolder

61

27

26

11

10

11

12

6

11

Alleenstaand

50

29

29

10

12

12

8

6

10

51

28

25

9

7

14

9

4

12

66

21

19

19

14

9

11

8

12

57

23

19

21

15

7

9

14

14

60

39

27

10

12

10

19

1

18

Twee volwassenen, geen (thuiswonende) kinderen Twee volwassenen met thuiswonend(e) kind(eren) Eén-ouder met thuiswonend(e) kind(eren) Anders

56

Meer groenvoor-

7

afnemen

10

het nodig is

programma opzet

Gemeente een beweeg-

11

zieningen in de buurt

11

routes in mijn buurt

Sportaanbod verbetert

13

Meer fietsen wandel-

mogelijkheden biedt

24

Buurt meer beweeg-

26

Gezondheidsklachten

56

Anderen zeggen dat

Totaal

Minder druk krijgen


Bijlage 2. Voorwaarden voor personen die (meer) willen sporten om eventueel meer te bewegen, naar achtergrondkenmerken

Vrijenban

Hof van Delft

Tanthof

Voorhof

Buitenhof

Wippolder

Totaal n= 2.690

Voordijkshoorn

Wijk Binnenstad

Delft

n= 335

n= 304

n= 464

n= 356

n= 345

n= 249

n= 334

n= 303

Ja

20

22

11

17

12

11

38

21

23

nee

59

60

58

55

54

55

55

67

64

Niet aanwezig/onbekend

22

18

31

28

34

34

8

11

12

Ja

15

14

13

16

14

16

12

17

19

Nee

63

58

60

57

53

68

75

68

64


21

27

28

28

33

17

12

15

16

Ja

18

12

13

16

21

24

13

18

24

Nee

60

49

60

57

59

63

67

66

62


22

38

27

27

20

14

20

16

14

Ja

19

12

18

21

24

22

14

21

23

Nee

66

59

70

64

66

68

72

64

65


15

29

12

16

10

9

15

15

11

Ja

51

41

57

51

56

63

41

50

48

Nee

35

35

32

38

31

30

38

39

36


14

24

11

11

12

7

21

11

16

Ja

56

49

56

48

52

71

51

58

59

Nee

30

32

33

35

30

21

33

30

30


14

19

11

17

18

8

16

13

11

Ja

45

43

50

37

44

59

38

48

39

Nee

39

37

37

42

35

34

44

38

44


16

19

12

20

21

7

18

14

17

6

2

3

7

7

7

7

7

7

Nee

75

68

73

80

65

83

78

77

71


19

30

23

13

29

11

15

16

22

Fitnesscentrum / sportschool

Sporthal / sportzaal / gymzaal

Sportpark / sportvelden


Park

Fietsroute

Wandelroute

Wijkcentrum / buurthuis Ja

* De percentages wijken licht af van die in tabel 2.4, omdat in de bovenstaande tabel personen die geen antwoord hebben gegeven (missende waarden) buiten beschouwing zijn gelaten.

57


Bijlage 3. Gebruikmaken van voorzieningen in de wijk (in procenten)

Bijlage 4. Voorkeuren vormen van aan te bieden beweegactiviteiten, naar geslacht per leeftijdsklasse (in procenten)


Delft totaal Wandelen

26

Nordic walking

Man

Man

Man

Man

Vrouw

Vrouw

Vrouw

Vrouw

6-17

18-34

35-54

55-79

6-17

18-34

35-54

55-79

10

20

38

42

14

15

35

48

8

3

5

8

3

4

5

17

16

Fietsen

30

28

30

39

40

24

12

33

38

Fitness

33

32

38

32

24

30

45

34

21

Aerobics

14

3

5

8

24

30

28

8

Hardlopen

25

28

31

22

12

24

36

29

2

Zwemmen

54

60

68

45

18

73

67

44

35

7

9

5

8

10

7

7

6

9

22

31

11

15

8

34

19

32

27

Jeu de boules Mix van beweegvormen

Bijlage 5. Voorkeuren vormen van aan te bieden beweegactiviteiten, naar etniciteit (in procenten) Wandelen

Totaal Nederlands Westers 26 25

niet-westers 22

41

8

8

5

7

Fietsen

30

28

30

39

Fitness

33

33

22

42

Aerobics

14

13

16

20

Hardlopen

25

25

17

27

Zwemmen

54

51

61

67

Nordic walking

Jeu de boules Mix van beweegvormen

58

7

7

4

10

22

21

18

30

Niet Delft

Netto jaarinkomen (per huishouden)

Hoogst voltooide opleiding

Huishoudensituatie

Totaal

Aantal keer sporten per jaar 1 t/m 12 t/m 60 t/m 11 59 119

> 120

n= 2690

3

7

29

25

37

Minder dan €11.000

n= 264

2

7

29

22

40

€11.000 tot €28.500

n= 562

4

7

38

23

28

€28.500 tot €34.000

n= 247

3

8

26

28

36

€34.000 tot €56.000

n= 525

1

7

26

28

38

€56.000 of meer

n= 396

1

6

21

30

42

weet niet of wil niet zeggen

n= 622

4

8

28

21

39


n= 484

4

6

24

26

40

Lbo, vbo, vmbo kader- en beroepsgerichte leerweg

n= 238

9

12

31

17

32

Mavo, vmbo theoretische en gemengde leerweg

n= 221

11

11

24

19

36


n= 310

3

10

37

19

30

Havo, vwo

n= 493

2

4

27

20

47


n= 427

1

6

25

29

39


n= 446

1

7

31

30

31

Alleenstaand

n= 712

4

7

28

22

39

Twee volwassenen, geen (thuiswonende) kinderen

n= 621

3

10

31

25

32

Twee volwassenen met thuiswonend(e) kind(eren)

n= 917

2

6

25

27

39

Eén-ouder met thuiswonend(e) kind(eren)

n= 239

1

7

32

25

34

n= 85

1

1

33

25

39

Anders

59


Bijlage 6. Sportfrequentie naar achtergrond gegevens (in procenten)


Bijlage 7. Kerngegevens sporten beweegdeelname Delft % voldoet aan NNGB 2013

% dat sport (RSO)

Aantal sporten beoefend afgelopen jaar (Gemiddeld p.p)

Algemeen

Delftse bevolking

51

73

3,5

Geslacht

Man

49

74

3,9

Vrouw

53

70

3,0

18-34 jaar

18

87

5,0

35-44 jaar

60

84

4,9

45-54 jaar

53

67

2,7

55-69 jaar

59

53

1,6

Nederlands

53

72

3,5

Westers

45

77

4,3

Niet-westers

30

76

3,6

Chronische

Nee

51

80

3,9

beperking

Ja

53

54

2,3

Wijk

Binnenstad

45

78

3,9

Vrijenban

50

71

3,4

Hof van Delft

52

75

3,8

Voordijkshoorn

49

Leeftijd

Etniciteit

0,0

3,1

Tanthof

55

73

3,2

Voorhof

42

66

3,4

Buitenhof

54

65

3,0

Wippolder

60

78

4,2

Netto

Minder dan €11.000

64

73

4,8

jaarinkomen

€11.000 tot €28.500

53

68

2,8

huishouden

€28.500 tot €34.000

56

70

3,2

€34.000 tot €56.000

47

79

3,4

€56.000 of meer

42

86

4,3

weet niet of wil niet zeggen

47

67

3,3

Hoogst


27

70

3,4

voltooide

Lbo, vbo, vmbo kader- en beroepsgerichte leerweg

52

46

2,0

opleiding

Mavo, vmbo theoretische en gemengde leerweg

56

53

2,1


60

63

2,5

Havo, vwo

43

85

4,9


55

78

3,3


58

84

4,5

Huishouden-

Alleenstaand

56

69

3,2

situatie

Twee volwassenen, geen (thuiswonende) kinderen

60

68

2,9

Twee volwassenen met thuiswonend(e) kind(eren)

38

80

4,0

Eén-ouder met thuiswonend(e) kind(eren)

40

72

3,3

Anders

68

91

6,4

60

Gemeente Delft. Geachte leden van de gemeenteraad,

Recommend Documents