GEMEENTE AALTER Europalaan Aalter. Gemeentelijk Milieubeleidsplan Aalter Planperiode

Gemeentelijk Milieubeleidsplan Aalter Planperiode 2011-2015

GEMEENTE AALTER Europalaan 22 9880 Aalter

Ontwerp gemeentelijk milieubeleidsplan, Aalter 2011-2015

INHOUD INHOUD ....................................................................................................................................................... 2 LIJST MET AFKORTINGEN ....................................................................................................................... 4 LIJST MET VERKLARENDE WOORDEN ................................................................................................... 5 1 INLEIDING........................................................................................................................................ 6 1.1 Algemeen kader ............................................................................................................................. 6 1.2 Vlaams en provinciaal kader .......................................................................................................... 6 1.2.1 Vlaams Milieubeleidsplan 2011-2015 ............................................................................................. 6 1.2.2 Provinciale Milieubeleidsnota 2010-2013 ....................................................................................... 7 1.2.3 Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 ..................................................................................... 8 1.3 procedure totstandkoming gemeentelijk milieubeleidsplan ........................................................... 8 1.4 Planperiode en opvolging ............................................................................................................... 8 1.5 Opbouw van het plan ..................................................................................................................... 9 2 MILIEUBELEID PER THEMA......................................................................................................... 10 2.1 instrumentarium ........................................................................................................................... 10 2.1.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 10 2.1.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 10 2.1.3 Reglementen en vergunningen .................................................................................................... 15 2.1.4 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 17 2.1.5 Doelstellingen ............................................................................................................................... 18 2.1.6 Actieplan ...................................................................................................................................... 18 2.2 Afval ............................................................................................................................................. 19 2.2.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 19 2.2.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 19 2.2.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 21 2.2.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 21 2.2.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 22 2.3 milieuverantwoord productgebruik .............................................................................................. 24 2.3.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 24 2.3.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 24 2.3.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 25 2.3.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 25 2.3.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 26 2.4 Water ........................................................................................................................................... 27 2.4.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 27 2.4.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 29 2.4.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 35 2.4.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 35 2.4.5 Acties............................................................................................................................................ 35 2.5 Hinder .......................................................................................................................................... 38 2.5.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 38 2.5.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 40 2.5.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 41 2.5.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 42 2.5.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 42 2.6 Energie ......................................................................................................................................... 44 2.6.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 44 2.6.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 45 2.6.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 46 2.6.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 46 2.6.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 47 2.7 mobiliteit ...................................................................................................................................... 49 2.7.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 49 2.7.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 49 2.7.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 52 2.7.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 52

2


2.7.5

Actieplan ...................................................................................................................................... 52 Natuur .......................................................................................................................................... 55 2.8.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 55 2.8.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 55 2.8.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 64 2.8.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 64 2.8.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 65 2.9 BODEM ......................................................................................................................................... 68 2.9.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 68 2.9.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 68 2.9.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 69 2.9.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 69 2.9.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 69 2.10 Duurzame ontwikkeling ................................................................................................................ 70 2.10.1 Algemene situering en beleidskader ............................................................................................ 70 2.10.2 Beschrijving van de bestaande toestand ..................................................................................... 70 2.10.3 Knelpuntenanalyse ....................................................................................................................... 71 2.10.4 Doelstellingen ............................................................................................................................... 71 2.10.5 Actieplan ...................................................................................................................................... 71 3 GEBRUIK VAN FINANCIËLE MIDDELEN – INZET VAN PERSONEEL ..................................... 73 GERAADPLEEGDE BRONNEN ................................................................................................................. 83 2.8

3


LIJST MET AFKORTINGEN BPA

bijzonder plan van aanleg

CBS

college van Burgemeester en Schepenen

CIW

Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid

DIFTAR-systeem

systeem van gedifferentieerde tarifering van de afvalverwijdering

FSC

Forest Stewardship Council

GAS

Gemeentelijke Administratieve Sanctie

GEN

Grote eenheden natuur

GENO

Grote eenheden natuur in ontwikkeling

GNOP

Gemeentelijk Natuurontwikkelingplan

GRS

Gemeentelijke Ruimtelijk Structuurplan

GRUP

Gemeentelijke Ruimtelijk Uitvoeringsplan

IE

Inwonersequivalent

IMC

Internationale Maascommissie

ISC

Internationale Schelde Commissie

IVM

Intercommunale Vereniging voor afvalverwerking Meetjesland

IVON

Integraal Verweving- en Ondersteunend Netwerk

KLE

Kleine landschapselementen

KWZI

Kleinschalige Waterzuiveringsinstallatie

MB

Ministerieel Besluit

MBP

Milieubeleidsplan

MIRA MJP

Milieu- en Natuurrapport van Vlaanderen Milieujaarprogramma

NEC

Natuureducatief Centrum

NGI

Nationaal Geografisch Instituut

PMBP

Provinciaal Milieubeleidsplan

REG

Rationeel energiegebruik

ROM

Ruimtelijke Ordening en Milieu

RSV

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

RWZI

rioolwaterzuiveringsinstallatie

TAW

Tweede Algemene Waterpassing

VEN

Vlaamse Ecologisch Netwerk

VHA

Vlaamse Hydrografische Atlas

VIWC

Vlaams Integraal Wateroverleg Comité

VLACO-label

kwaliteitslabel voor compost uitgereikt door de Vlaamse Compostorganisatie

VLAREBO

Vlaams Reglement betreffende de Bodemsanering

VLAREM

Vlaamse Reglement betreffende de Milieuvergunning

VLM

Vlaamse Landmaatschappij

VMM

Vlaamse Milieumaatschappij

VR

Vogelrichtlijn

4


LIJST MET VERKLARENDE WOORDEN COPRO

kwaliteitslabel voor puingranulaten, kunnen gebruikt worden bij wegen- en bouwwerken

GEN

grote eenheden natuur: gebieden die natuurelementen over een oppervlakte van minstens de helft van het gebied bevatten, ofwel gebieden waarin een specifiek natuurelement met hoge natuurkwaliteit aanwezig is.

GENO

grote eenheden natuur in ontwikkeling: gebieden die één of meer van de volgende kenmerken vertonen: - aanwezigheid van natuurelementen, verspreid over de oppervlakte van het gebied, waarin de gezamenlijke oppervlakte kleiner is dan de helft van het gebied; - aanwezigheid van belangrijke fauna- of flora-elementen waarvan het voortbestaan moet worden ondersteund door maatregelen inzake het grondgebruik; - terreinen, met belangrijke mogelijkheden voor natuurontwikkeling.

Natuurinrichting

proces waarbij a.d.h.v. maatregelen en inrichtingswerken een gebied zo goed mogelijk wordt ingericht met het oog op behoud, herstel en ontwikkeling van natuur en het natuurlijk milieu en het beheer ervan.

Oppervlaktewater

het oppervlaktewater omvat al het vrij aanwezige water dat aan de oppervlakte (boven het maaiveld en/of waterbodem) voorkomt: open water, meren, rivieren, sloten, kanalen.

Peilbeheer

regelen van het waterpeil in oppervlaktewater door stuwen, sluizen en gemalen en door inlaat en afvoer van water

Polders

polders zijn openbare besturen, ingesteld met het oog op de instandhouding, drooglegging en bevloeiing van de ingedijkte gronden die op de zee en de aan het getij onderhevige waterlopen zijn veroverd

RSV

plan dat voor Vlaanderen een visie geeft op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling Het VEN staat voor Vlaams Ecologisch Netwerk. Het IVON staat voor Integraal verwevings- en ondersteund netwerk. In het provinciaal ruimtelijk structuurplan zijn de natuurverbindingsgebieden en de ecologische infrastructuur van bovenlokaal belang afgebakend. Het VEN wordt opgebouwd uit de GEN (grote eenheden natuur) en GENOgebieden (grote eenheden natuur in ontwikkeling). afwateringsgebied op niveau cat1. Elke zone heeft een uniek nummer (VHAZonenummer), een benaming en een unieke zonecode Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de bevaarbare en onbevaarbare waterlopen. Sinds 1 april 2006 werden de beheerstaken van de Administratie Waterwegen en Zeewezen (AWZ) overgenomen door het departement Mobiliteit en Openbare Werken, het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust, nv De Scheepvaart en nv Waterwegen en Zeekanaal. De bevoegdheid omhelst het uitvoeren van ruimings-, onderhouds- en herstellingswerken, het uitvoeren van verbeteringswerken voor de waterafvoer en politionele bevoegdheid. De beheerder moet de hieraan verbonden kosten dragen. het tijdelijk opslaan van wateroverschotten afkomstig van hevige neerslag of hoge rivierafvoeren in bodem (grondwater), oppervlaktewateren of boven het maaiveld (in retentiebekkens of calamiteitenpolders) ter voorkoming van wateroverlast elders

VEN-IVON

VHA-zone Waterbeheerders

Waterbeheer

Waterberging

Wateringen

wateringen zijn openbare besturen, buiten de polderzones ingesteld met het oog op het tot stand brengen en handhaven, binnen de grenzen van hun territoriaal gebied, van een voor landbouw en hygiëne gunstige bewatering, en met het oog op de beveiliging van de grond tegen de watersnood.

Waterkwaliteit

de kwaliteit van water kan zintuiglijk, fysisch-chemisch en biologisch worden bepaald

Waterloop

oppervlaktewater waar tenminste gedurende een deel van het jaar spontaan water doorstroomt

Zorgplicht

het principe waarbij iedereen schade aan de natuur moet vermijden

5


1 1.1

INLEIDING ALGEMEEN KADER

De Gemeenteraad van Aalter ondertekende in haar zitting van 9 april 2002 de eerste Samenwerkingsovereenkomst 2002-2004 “Milieu als opstap naar een duurzame ontwikkeling” tussen het Vlaamse Gewest en de gemeente. De opvolger hiervan, Samenwerkingsovereenkomst 2005-2007 werd door de Gemeenteraad onderschreven op 14 maart 2005. In navolging van het Decreet van 5 april 1995 houdende de algemene bepalingen inzake natuurbeleid en artikel 5.1.1.2. van de Samenwerkingsovereenkomst werd toen gestart met de opmaak van een gemeentelijk Milieubeleidsplan (MBP), voor de plantermijn van 2006-2010. Doel hiervan was het uitstippelen van een milieubeleid op langere termijn. De huidige Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 werd ondertekend door de Gemeenteraad van 14 april 2008 op onderscheidingsniveau. Deze ondertekening en het hieraan verbonden engagement worden jaarlijks vernieuwd. Het voorliggende Milieubeleidsplan is opgebouwd conform de richtlijnen van AMINAL ‘Kader Gemeentelijk Milieubeleidsplan’ 1999 en de aanpassingen aan dit kader in functie van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013. Daarbij wordt gestreefd naar een eenvormige structuur tussen het Milieubeleidsplan en de wijze waarop er uitvoering wordt gegeven aan de Samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse overheid. Een Milieubeleidsplan wordt opgesteld met het oog op de bescherming en het beheer van het milieu op het grondgebied van de gemeente, via planmatig werken met oog op langetermijndoelstellingen. Het gemeentelijk Milieubeleidsplan geeft op het niveau van de gemeente nadere uitwerking aan het Vlaams Milieubeleidsplan, de provinciale Milieubeleidsnota 2010-2013 en eigen initiatieven. Het gemeentelijk Milieubeleidsplan mag niet afwijken van de bindende bepalingen van het Vlaams Milieubeleidsplan en de provinciale Milieubeleidsnota 2010-2013, maar mag deze wel aanvullen binnen de perken van de gemeentelijke bevoegdheden. In de huidige Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 tussen de gemeente en de Vlaamse overheid wordt de structuur bepaald op basis van thema’s: instrumentarium, milieuverantwoord productgebruik, afval, water, hinder, energie, mobiliteit, natuur, bodem en duurzame ontwikkeling. Deze tien thema’s zorgen ervoor dat het milieubewustzijn doordringt in alle beleidsdomeinen en dat er een minimum aan inspanningen gebeurt op vlak van duurzaamheid binnen alle facetten van het openbaar bestuur. Het gemeentelijk Milieubeleidsplan is om voorgaande reden analoog opgebouwd.

1.2

VLAAMS EN PROVINCIAAL KADER

Het milieubeleid wordt op verschillende bestuurlijke niveaus vastgelegd en uitgevoerd. Deze bestuursniveaus – het internationale en Europese niveau, het Vlaams Gewest, de provincies en de gemeenten – hebben elk, met een zekere mate van autonomie, hun eigen bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Hierna wordt in het kort ingegaan op de het Vlaams en provinciaal niveau.

1.2.1

Vlaams Milieubeleidsplan 2011-2015

Het Milieubeleidsplan van de Vlaamse overheid zet de bakens uit voor het milieubeleid in Vlaanderen voor de plantermijn van 2011 tot 2015. Het bepaalt de hoofdlijnen van het milieubeleid dat door het Vlaams Gewest, maar ook door de provincies en gemeenten dient te worden gevoerd. Het gaat uit van een thematische aanpak van de huidige milieuproblemen en bakent een gebiedgericht en geïntegreerd Vlaams milieubeleid met de nodige aandacht voor de betrokken actoren af (inwoners, verenigingen, bedrijven e.d.). In het Vlaams Milieubeleidsplan is voor de gemeenten en provincies een bindend karakter gelegd in de plandoelstellingen. Deze plandoelstellingen dienen dus richting te geven aan het gemeentelijk milieubeleid.

6


De gemeente mag de manier waarop deze invulling in haar Milieubeleidsplan gebeurt zelf bepalen en is ook vrij voor de structuur ervan. In overeenstemming met de aanpak volgens de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013, wordt geopteerd voor een benadering aan de hand van de tien thema’s. Per thema wordt een actieplan uitgewerkt dat in de planperiode van het Milieubeleidsplan 20112015 moet uitgevoerd worden.

1.2.2

Provinciale Milieubeleidsnota 2010-2013

De provinciale Milieubeleidsnota van Oost-Vlaanderen bouwt voort op het Milieubeleidsplan 2005-2009 en op de strategische nota 2007-2012. In het kader van het nieuwe provinciedecreet heeft de provincie immers een meerjarenplan uitgewerkt bestaande uit een strategische nota en een financiële nota. In deze strategische nota wordt aandacht gegeven aan leefmilieu, water, energie, mobiliteit en duurzaamheid en worden per beleidsdomein langetermijndoelstellingen geformuleerd. Voor de beleidsdomeinen van het departement leefmilieu zijn die doelstellingen volledig geënt op het Milieubeleidsplan 2005-2009. Op die manier wordt de continuïteit in het milieubeleid verzekerd. Oost-Vlaanderen koos voor 8 organisatiebrede strategische of langetermijndoelstellingen:

Zorgen voor morgen: een beleid gericht op een duurzaam verder uitbouwen van de provincie; Iedereen mee: elkeen de kans geven om te functioneren en participeren in de samenleving; Tot uw dienst: de provincie wil haar expertise uitbouwen en ter beschikking stellen van de OostVlaamse samenleving en lokale besturen; Steeds vernieuwend: zoeken naar creatieve en innovatieve antwoorden op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen; Samen sterk: de provincie werkt samen met partners om het beleid te versterken; Klant is koning: de dienstverlening is gericht op de behoeften van de klant, kwaliteit voorop; Oost-Vlaanderen boven: de Oost-Vlaamse identiteit versterken en uitdragen; Efficiënt besturen: werken aan een sterke organisatie met heldere regels, gedragen door gemotiveerde en goed opgeleide medewerkers.

Deze doelstellingen zijn over de beleidsdomeinen heen verder gedefinieerd in sectorspecifieke doelstellingen. De meest relevante sectorspecifieke doelstellingen binnen de brede milieucontext zijn:

Duurzame bedrijfssystemen stimuleren op het vlak van techniek, milieu, landschap en omgeving, natuurrijk landbouwbeheer stimuleren; De provinciale domeinen beheren volgens de principes van duurzaamheid, verhogen van de natuurbeleving en de biodiversiteit. Hemelwater gebruiken waar kan voor nuttige toepassingen; Kleine landschapselementen herstellen; De principes van integraal waterbeleid maximaal toepassen op het beheer van de onbevaarbare waterlopen, op een duurzame manier rekening houden met alle onderdelen van het watersysteem en alle functies die dat watersysteem moet vervullen; Het gebruik van duurzame vervoermiddelen promoten; Bedrijven ondersteunen bij het uitwerken van een bedrijfsvervoerplan; Het ontwikkelen en realiseren van een tragewegennetwerk; De uitbouw van kwaliteitsvolle en veilige fietsinfrastructuur realiseren en ondersteunen; Energiesparende maatregelen en investeringen promoten, informatieen sensibilisatiecampagnes opzetten en coördineren; Gebruik van hernieuwbare energie en rationeel energiegebruik subsidiëren; Het Vlaams afvalbeleid ondersteunen, initiatieven voor hergebruik stimuleren; Energiebewust en duurzaam (ver)bouwen en wonen promoten. Een gecoördineerde aanpak rond duurzaam bouwen nastreven via de oprichting van een steunpunt; De beginselen van een duurzaam en zorgvuldig milieubeleid vooropstellen bij het behandelen van milieu- en natuurvergunningsdossiers; Bosuitbreiding realiseren; Het verlies aan biodiversiteit stopzetten via soortenbeschermingsprojecten, verspreiden bloemenzaden naar gemeenten; Natuurverbindingsgebieden creëren via een geïntegreerde gebiedsgerichte aanpak; Ernstige hinder door geluid en geur terugdringen, preventief of naar aanleiding van klachten; De erosieproblematiek gebiedsgericht aanpakken;

7


1.2.3

Via mondiale vorming duurzame ontwikkeling promoten; Duurzaam aankoopbeleid voeren door verhoogde aandacht voor milieu- en sociale criteria; Duurzame maatregelen toepassen bij het beheer van het eigen patrimonium, energie besparen in het patrimonium.

Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013

De Samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die gemeenten en provincies met de Vlaamse overheid kunnen afsluiten. De Samenwerkingsovereenkomst startte in 2002 en is de opvolger van het vroegere Milieuconvenant. Gelijktijdig met het eerste gemeentelijk Milieubeleidsplan 2006-2010 werd een licht bijgestuurde versie van de Samenwerkingsovereenkomst van kracht voor de periode 20052007. De huidige Samenwerkingsovereenkomst geldt voor de periode van 2008-2013. Via de Samenwerkingsovereenkomst wil de Vlaamse overheid de lokale besturen stimuleren om hun milieubeleid voort uit te bouwen en alle facetten van een integrale aanpak inzake milieu en duurzaamheid te belichten. De gemeente of provincie kan zelf - binnen zekere marges - kiezen welk van de drie ambitieniveaus (basisniveau, onderscheidingsniveau, projecten) ze wil behalen. Elk gekozen niveau verplicht het bestuur om acties op verschillende vlakken te ondernemen. Als tegemoetkoming voor het uitvoeren van deze acties krijgt de gemeente of provincie een financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De Samenwerkingsovereenkomst is opgebouwd uit tien thema’s: instrumentarium, milieuverantwoord productgebruik, afval, water, hinder, energie, mobiliteit, natuur, bodem en duurzame ontwikkeling. De Gemeenteraad van Aalter heeft in haar zitting van 11 januari 2010 de Samenwerkingsovereenkomst met de Vlaamse overheid ondertekend op onderscheidingsniveau. Hiermee engageert het gemeentebestuur zich om bovenop het basisniveau, minstens 35 punten te behalen met acties die de tien thema’s aan bod laten komen binnen de werking van het gemeentebestuur. Zo wordt automatisch een integrale milieuzorg in de hand gewerkt.

1.3

PROCEDURE TOTSTANDKOMING GEMEENTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN

De gemeente engageerde zich in het kader van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 tot de opmaak van een nieuw Milieubeleidsplan voor de planperiode van 2011-2015. Op 17 januari 2011 stelde het college van burgemeester en schepenen van de gemeente het ontwerp Milieubeleidsplan voor de periode 2011-2015 vast. Het decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid van 5 april 1995 bepaalt dat na de vaststelling dit ontwerpplan moet onderworpen worden aan een openbaar onderzoek. Het ontwerpplan werd aan een openbaar onderzoek onderworpen van 24 januari tot 24 maart 2011 en voor advies opgestuurd aan Aminal, OVAM, VMM, VLM, Administratie Economie, Administratie Gezondheidszorg, AROHM, de provincie Oost-Vlaanderen, de Milieuadviesraad en de gemeenteraadsleden. Een gebundeld document van adviezen, opmerkingen of vragen die werden binnengestuurd door administraties, openbare instellingen, verenigingen of bewoners werd in rekening genomen voor de opmaak van het definitieve Milieubeleidsplan. Op 16 mei 2011 werd het ontwerp door de Gemeenteraad vastgesteld.

1.4

PLANPERIODE EN OPVOLGING

Concreet worden de beleidslijnen voor het Milieubeleidsplan afgebakend voor de periode 2011-2015. Gezien het milieubeleid zich richt naar de principes van duurzame ontwikkeling is een langetermijnvisie onontbeerlijk. Zodoende wordt ook na de vooropgestelde planperiode een continuïteit gerealiseerd binnen het gemeentelijk milieubeleid. Het Milieubeleidsplan wordt als basisdocument beschouwd voor het gemeentelijk milieubeleid. Binnen de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 is het Milieujaarprogramma het centrale document waarin de

8


intenties, de planning en de rapportering van de acties worden opgenomen. Het zorgt bijgevolg voor een opvolging en uitvoering van dit milieubeleid en is tevens het ideale instrument om dit beleidsplan bij te sturen en tussentijds te evalueren. Bijkomend wordt aan elke doelstelling, geformuleerd in dit Milieubeleidsplan, één of meerdere meetpunten verbonden. Jaarlijks zullen deze meetpunten worden ingevuld en kan het plan heel concreet opgevolgd worden en kunnen de nodige maatregelen ondernomen worden bij negatieve tendensen.

1.5

OPBOUW VAN HET PLAN

Het Milieubeleidsplan is als volgt opgebouwd: In de inleiding wordt het kader geschetst voor het opstellen van een gemeentelijk Milieubeleidsplan. Het tweede hoofdstuk vormt het grootste onderdeel van het Milieubeleidsplan en omvat het milieubeleid per thema. De thema’s die in het Milieubeleidsplan beschreven worden zijn instrumentarium, milieuverantwoord productgebruik, afval, water, hinder, energie, mobiliteit, natuur, bodem en duurzame ontwikkeling. De uitwerking van elk thema gebeurt op een gelijkaardige manier:

Algemene situering en beleidskader In eerste instantie wordt een algemene beschrijving gegeven van de inhoud van het thema. Er wordt een opsomming gegeven van de belangrijkste juridische en beleidsmatige randvoorwaarden, naast acties uit het Vlaamse Milieubeleidsplan waarbij de gemeenten worden beschouwd als betrokkene. Ook de gemeentelijke bevoegdheden, het huidige beleid en het takenpakket komen aan bod.

Beschrijving van de bestaande toestand Bij de beschrijving van de bestaande toestand wordt een situatieschets gegeven van de diverse milieuaspecten voor de gemeente. Er wordt zoveel mogelijk getracht om dit via cijfer- en kaartmateriaal te doen. Referentiedocument is het Milieujaarprogramma 2010 dat door de Gemeenteraad van 22 december 2009 werd goedgekeurd.

Knelpuntenanalyse Concrete knelpunten worden aangegeven, opgesteld op basis van een inzicht in de lokale situatie of op basis van bestaande beleidsdocumenten of -plannen (GNOP, Mobiliteitsplan, …). Deze knelpunten werden tijdens themavergaderingen en na overleg met diverse actoren, weerhouden. Het Milieujaarprogramma legt eveneens een aantal knelpunten bloot.

Doelstellingen Telkens wordt gezocht naar zeer haalbare doelstellingen, waaraan een concreet meetpunt wordt verbonden. Zo kan men heel efficiënt evoluties opvolgen, op regelmatige basis correct rapporten en tijdig ingrijpen waar nodig.

Actieplan Per thema wordt een opsomming gegeven van de geplande acties, uitgedacht ter uitwerking van de opgegeven doelstellingen. Per actie wordt een omschrijving, de doelgroep(en), de betrokkene(n) en de uitvoeringstermijn opgegeven. In de meeste gevallen gaat het om projecten waarvan de gemeente zelf de initiatiefnemer is. Achteraan dit document wordt nog een bijkomend overzicht opgenomen van al deze acties en een detailweergave van de actie d.m.v. actiefiches.

9


MILIEUBELEID PER THEMA

2 2.1

INSTRUMENTARIUM

2.1.1

Algemene situering en beleidskader

Lokale overheden hebben een cruciale rol te vervullen in het milieubeleid. De gemeentelijke administratie heeft een zeer breed gamma van taken over de jaren heen toebedeeld gekregen. Naast de wettelijk omschreven taken, worden ze vaak aangesproken vanuit openbare instanties met betrekking tot diverse opzoekingen en de opmaak van inventarisaties. Verder komen zowel bedrijven, belangenorganisaties en verenigingen, als particulieren met de meest diverse vragen bij deze dienst terecht. Om goed te functioneren dient de gemeentelijke administratie dan ook te beschikken over efficiënte communicatiemiddelen. Zowel de milieuwetgeving als de diverse milieutechnische aspecten evolueren aan een dergelijk hoog tempo dat het up-to-date houden van essentiële informatie een ontzaglijke klus is geworden. Om zijn controlerende bevoegdheden naar behoren te kunnen uitvoeren, dient de gemeentelijke administratie te beschikken over voldoende tijdsruimte en over een budget om onderzoeken uit te voeren. Meten is immers weten. De Vlaamse overheid stimuleert de lokale overheden om een volwaardig eigen milieubeleid te voeren. Het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid voorziet in de mogelijkheid voor gemeenten en provincies om zelf Milieubeleidsplannen en jaarprogramma’s op te stellen. Door de ondertekening van de vroegere Gemeentelijk Milieuconvenant 1997-1999 engageerde de gemeente zich om haar administratieve diensten dusdanig te organiseren dat ze in staat zijn minstens volgende taken uit te voeren:

2.1.2

Alle taken die door de milieu- en natuurwetgeving aan de gemeente worden opgedragen; Opmaken en bijhouden van diverse inventarissen (grondwaterwinningen, Vlarem-inventaris, gemeentelijke inventaris risicogronden); De uitbouw van een milieuloket en een klachtenregister; Het organiseren van acties binnen de thema’s van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013; Het jaarlijks opstellen van een gemeentelijk Milieujaarprogramma.

Beschrijving van de bestaande toestand

Planning in het milieubeleid Het gemeentelijk milieubeleidsplan 2011-2015 heeft als doel een beleidsplanning op lange termijn mogelijk te maken. Dit langetermijnplan vindt jaarlijks verdere verfijning in het gemeentelijke milieujaarprogramma. Dit document bevat enerzijds de rapportering van de uitgevoerde acties en anderzijds een planning voor het komende jaar met de daarbij horende financiële en personele impact. Het jaarlijks milieujaarprogramma kan telkens aangewend worden ter opvolging van het milieubeleidsplan.

Gemeentelijke cellen Onder impuls van de eerste milieuconvenant, richtte de gemeente Aalter een milieudienst op. Deze werd bemand door een voltijdse statutair aangeworven milieuambtenaar gesteund door twee administratieve medewerkers. Sinds 2003 is er tevens een voltijds aangestelde duurzaamheidsambtenaar in dienst. Vanaf 1 januari 2011 krijgt de milieudienst een plaats binnen het nieuwe organogram onder de cluster Burger & Omgeving, meerbepaald in de cel ruimtelijke organisatie en leefomgeving (de benaming ‘milieudienst’ vervalt vanaf 1 januari 2011).

10


De cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving heeft tot doel de Aalterse leefomgeving in functie van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling te organiseren waarbij tegemoet wordt gekomen aan de huidige behoeften zonder de behoeftevoorziening voor toekomstige generaties in het gedrang te brengen en deze organisatie te handhaven zowel op vlak van stedenbouw als milieu. Bijzondere aandacht gaat ook naar de afvalverwerking. Hieronder werden een aantal significante taken van de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving (per onderdeel) opgesomd: •

Ruimtelijke Planning:

•

Mobiliteit:

•

voorbereiden van het gemeentelijk beleid rond mobiliteit; een geïntegreerde en toekomstgerichte afweging van de verschillende ruimtebehoeften (economische, sociale, culturele, esthetische en ecologische behoeften) maken gebaseerd op de basisontwerpplannen van het mobiliteitsbeleidplan en zijn afgeleiden waaronder onder meer het schoolvervoersplan opgemaakt na het afsluiten van het mobiliteitsconvenant met de Vlaamse Regering; uitvoeren van beleidsbeslissingen en wettelijke verplichtingen (o.a. politiereglementen); vergunningen voor ingebruikname van het openbaar domein afleveren of weigeren; samen met de Cel Risicobeheer de veiligheid op het openbaar domein bewaken.

Vlarem:

•

gemeentelijk beleid voorbereiden rond ruimtelijke planning in functie van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente passend binnen de objectieven van de Vlaamse overheid; een geïntegreerde en toekomstgerichte afweging van de verschillende ruimtebehoeften (economische, sociale, culturele, esthetische en ecologische behoeften) maken; uitvoeren van de beleidsbeslissing in stedenbouwkundige verordeningen, gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen (GRSP) en ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP); stedenbouwkundige vergunningen en verkavelingsvergunningen afleveren of weigeren; verstrekken van informatie rond ruimtelijke planning, verkavelingen en het afleveren van planologische attesten en stedenbouwkundige uitreksels; handhaving: zowel preventief optreden om bouwinbreuken te verminderen als de nodige stappen ondernemen wanneer misdrijven worden vastgesteld.

het behandelen van milieuvergunningsaanvragen en -meldingen; opvolgen en behandelen van klachten inzake hinderaspecten en integratie ervan in het gemeentelijk klachtenbehandelingssysteem (cel Kwaliteit en ICT); opvolgen van gezondheidsaspecten; handhaving (twee milieutoezichthouders).

Milieu:

voorbereiden van het gemeentelijk milieubeleid, gericht op het handhaven of verbeteren van de effecten van het menselijk handelen op de kwaliteit van de omgeving, passend binnen het wettelijk kader en de objectieven opgelegd door de hogere overheid; ondersteuning van de milieuadviesraad; educatie, communicatie en sensibilisatie; milieugerelateerde vergunningen afleveren of weigeren; opvolging van de afvalverwerking (inzameling op het containerpark, huis-aan-huis en op bolglassites en verwerking op het groencomposteringspark). Kraenepoel (monitoring)

De cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving zal aangestuurd worden door de Directeur Burger & Omgeving en is tevens onderdeel van de bevoegdheden van de schepen van Jeugd & Leefomgeving, die samen met deze cel het milieubeleid uitstippelt. Binnen de cel zullen volgende medewerkers een plaats krijgen: graad Adjunct van de directie (milieuambtenaar)

weddeschaal A1a-A3a

statuut Statutair

VTE 1

11


Hoofddeskundige (stedenbouwkundig ambtenaar) Deskundige (duurzaamheidsambtenaar) Administratief medewerker Administratief assistent Administratief assistent Technisch assistent Technisch beambte

B4-B5 B1-B3 C1-C3 D1-D3 D1-D3 D1-D3 E1-E3

Statutair Statutair Statutair Statutair Contractueel Contractueel Contractueel

1 1 2 1 1 2 4

Het nieuwe organogram ziet er in zijn totaliteit als volgt uit:

De milieuambtenaar voert samen met de gemeentelijke politie controles uit op de milieuwetgeving. Hij beschikt over een VLAREM-attest en is dus bevoegd voor controles bij klasse 2 en 3 bedrijven conform de bepalingen van artikel 58 1° van VLAREM I. Bijgevolg is de milieuambtenaar bevoegd voor de uitvoering van specifieke controles, staat in voor de staalnames, opmaak van processen verbaal, invoering van de vaststellingen in de databank en voor de opvolging in het kader van controles. Naast de milieuambtenaar beschikt ook één van de medewerkers van de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving over een VLAREM-attest en kan de milieuambtenaar bijstaan in het takenpakket in het kader van de VLAREM-wetgeving. Het college van burgemeester en schepenen besliste op 8 maart 2010 om Bart Van de Weghe (milieuambtenaar) en mevrouw Anja Neyrinck aan te stellen als toezichthouders in het kader van het milieuhandhavingsbesluit. In het kader van de Samenwerkingsovereenkomst beschikt Aalter sinds 2003 over een duurzaamheidsambtenaar die instaat voor een aantal specifieke taken: het bevorderen van het overleg tussen de verschillende beleidsniveaus, integratie van de duurzaamheidsprincipes in het aankoopbeleid en uitvoering van werken, het aanvullen van de energieboekhouding van alle gemeentelijke gebouwen, de coördinatie van de gemeentelijke milieuraad, het organiseren van sensibiliserende acties binnen de thema’s van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 en het opstellen van de jaarlijkse rapportage en planning in het Milieujaarprogramma. Hiernaast spelen ook de landschapsarchitecte, de stedenbouwkundig ambtenaar, de medewerker waterwerken en de kwaliteitsambtenaar een belangrijke rol in het mede opstellen en/of uitvoeren van het Milieubeleidsplan. Ten slotte is het belangrijk te vermelden dat de gemeente een gecertificeerd kwaliteitsmanagement systeem ISO9001 heeft. In de loop van de planperiode zal de gemeente deze opportuniteit ten volle benutten.

12


Partners van de gemeente De gemeente zal voor de uitwerking van het beleidsplan actief samenwerken met een aantal partners:

de Vlaamse overheid de Provincie Oost-Vlaanderen de Lokale Politie Waterschappen (provincie) Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO) de Intercommunale IVM de gemeentelijke milieuraad Woonwijzer Meetjesland

Interne milieuzorg De milieuzorg binnen de eigen diensten is erop gericht om via een systematisch, samenhangende en terugkoppelende aanpak de totale milieubelasting van de administratieve activiteiten te beheersen, te beperken en te verminderen. Hoewel voor alle thema’s diverse acties werden georganiseerd, dienen deze acties beter op elkaar afgestemd te worden en geïntegreerd te worden in een overkoepelend milieuzorgsysteem. Belangrijke pijlers van het milieuzorgsysteem zijn:

duurzaamheidsprincipes; voorbeeldfunctie van de gemeente; gerichte communicatie.

Overleg en integratie Het ambtelijk overleg vindt binnen het gemeentebestuur op regelmatige basis en zeer gestructureerd plaats. Elke cel heeft maandelijks een intern overleg. Alle celhoofden vertegenwoordigen hun medewerkers vervolgens op de wekelijkse bijeenkomsten van de stafvergadering. De cellen worden gegroepeerd onder clusters (Burger & Omgeving, Patrimonium & Evenementen, Financiën & Databeheersing, Beleid & Organisatieopvolging) waarvoor telkens een directeur is aangesteld. De directeurs vergaderen tijdens het wekelijkse overleg van het managementteam (MT). Alle gemeentelijke cellen worden, indien nuttig, bij de verschillende overlegstructuren betrokken om een maximale efficiëntie en inbreng mogelijk te maken. Dit laat toe om het milieubeleid aan te kaarten en dienstoverschrijdend te integreren. Volgende overlegmomenten worden volgens een vast stramien georganiseerd:

wekelijkse kleine stafvergadering voor overleg rond de organisatie van specifieke activiteiten; wekelijkse stafvergaderingen voor celhoofden; wekelijkse bijeenkomst van de directeurs (Management team (MT)); maandelijks intern overleg van de gemeentelijke diensten; tweemaandelijkse kwaliteitsdenkgroep; specifieke projectvergaderingen en verbeterprojecten; maandelijkse vergadering met de onderhoudsfirma voor het patrimonium.

Gemeentelijke Milieuadviesraad De gemeente Aalter beschikt over een goed werkende milieuadviesraad (MAR). In navolging van het Milieuconvenant werd de MAR in 2001 opnieuw samengesteld. Alle maatschappelijke geledingen zijn evenwichtig in de adviesraad vertegenwoordigd, naar het voorbeeld van de gewestelijke milieuraad. De gemeente levert inspanningen om aan een 1/3 man-vrouwverhouding te voldoen. Het dagelijks bestuur van de MAR van Aalter bestaat uit 8 leden (aangevuld met de schepen van leefmilieu, de milieuambtenaar en de duurzaamheidsambtenaar) en vergadert tien maal per jaar. Vier maal per jaar is er de openbare algemene vergadering, waarop alle inwoners worden uitgenodigd via het gemeentelijk infoblad TotAalter. Nieuwe aanwezigen worden hier soms aangesproken om zich kandidaat te stellen om effectief lid te worden van de MAR.

13


Het gemeentebestuur voorziet een budget voor de werkingskosten van de MAR in de begroting. De MAR verleent adviezen aan het college van burgemeester en schepenen inzake allerlei milieuthema’s. Daarnaast worden er ook vaak infosessies georganiseerd over zeer uiteenlopende thema’s (vb. biodiversiteit, gezond binnenmilieu, duurzame voeding, enz.) en heel wat andere agendapunten afgehandeld.

Communicatie en sensibilisatie Het gemeentebestuur van Aalter probeert dicht bij de bevolking te staan en steeds zo klantvriendelijk mogelijk op te treden. Voor een goede communicatie (en voorbeeldfunctie) is er echter een wisselwerking nodig tussen drie actoren: het beleid, de gemeentelijke diensten en de bevolking. Gezien de diversiteit van de doelgroepen is er noodzaak aan voldoende communicatiekanalen maar er moet bovendien steeds de mogelijkheid zijn voor terugkoppeling naar het beleid en de gemeentelijke diensten. Aalter beschikt sinds 2002 over een thematisch en gericht communicatie- en doelgroepenbeleid met het ‘Algemeen Gemeentelijk Communicatieplan’. De bedoeling van dit plan is om een beleid op te zetten waarbij zowel burgers als elke doelgroep benaderd worden vanuit alle betrokken beleidsdomeinen met een aangepaste mix van instrumenten en waarbij de beschikbare communicatiemiddelen zo goed mogelijk gebruikt worden. Het plan omvat een actieve sensibilisatie waarbij een dialoog met de doelgroepen wordt aangegaan en bevat volgende accenten: Informatie, sensibilisatie en educatie bij de doelgroepen; Dialoog en overleg, met verwerking van de resultaten hiervan voor implementatie in de communicatiestrategie en het inhoudelijk aspect; Een schakelfunctie tussen de verschillende doelgroepen, vooral daar waar er tegenstrijdige belangen tussen de doelgroepen bestaan. De informatieverspreiders die vandaag verzekerd worden door de gemeente, zijn onder meer de volgende:

Infoblad: wekelijkse verspreiding ‘Totaalter’; Infoavonden, sprekerssessies; Intern digitaal personeelsblad: maandelijks ’Aalter.com’; Gemeentelijke website; Lichtkranten verspreid in Aalter en deelgemeenten; Verspreiding van folders en affiches; IVM-afvalkrantje met gemeentelijke pagina.

Monitoring en gegevensbeheer Vanuit cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving wordt een digitale inventaris bijgehouden van projectgegevens rond afval, milieu en duurzaamheid. Ook binnen het Gemeentelijk GIS-project worden verschillende inventarissen bijgehouden. Tot op heden werden de volgende projecten opgestart: Omschrijving Database milieuvergunningen en bouwen verkavelingsvergunningen Opvolgingssysteem van alle milieuklachten Database en digitale plannen van milieu en watergerelateerde items Gemeentelijke inventaris risicogronden Duurzaamheidscan Energieboekhouding Database riolering, hydronautstudie Registratie- en opvolgingsprogramma pompen

Softwarepakket REMMICOM CRM en MKROS FLEXIWEB FLEXIWEB DUSCA COMEET

14


2.1.3

Reglementen en vergunningen

Toezicht STRUCTURELE MAATREGELEN Om een goed overzicht te krijgen op de stand van zaken bij de verschillende toezichtstaken van het gemeentebestuur, werd softwarematig een oplossing gezocht en gevonden: De gemeentelijke milieudatabank ‘Remmicom’ met betrekking tot milieuvergunningen. Deze laat toe de vergunningstoestand van de bedrijven systematisch na te gaan. Alle klachten van inwoners met betrekking tot milieu of hinder, maar eveneens inbreuken vastgesteld bij controles door o.a. de Milieuambtenaar, worden geregistreerd in de registratie- en opvolginssoftware CRM en MKROS. Per klacht wordt een opvolgingsfiche aangemaakt, gelinkt aan bestaande of nieuwe dossiers, interne processen, NDC-codes, verslagen van plaatsbezoeken, fotomateriaal, genomen acties, enz. Zo is het mogelijk de verschillende lopende dossiers op een efficiënte manier op te volgen en op te lossen; Er is eveneens een 24/24u meldingspunt voor milieuklachten. Binnen de kantooruren kunnen de inwoners terecht bij de gemeentelijke cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving en daarbuiten bij de lokale politie. Deze contactgegevens worden wekelijks als vast item vermeld in het infoblad TotAalter. Om regelmatige controles op het openbaar domein efficiënter te organiseren werd begin 2006 Aalter Proper opgestart. Inmiddels is dit uitgegroeid tot een succesvol project, met als doel om proactief zwerfvuil tegen te gaan en de vele kleine noodzakelijke herstellingen op het openbaar domein te realiseren. Zo behoudt het openbaar domein steeds een mooi uitzicht.

TOEZICHT EN CONTROLE MILIEUVERGUNNING De gemeente is er zich van bewust dat een gedegen vergunningen- en subsidiebeleid noodzakelijk is. De milieuambtenaar en Vlarem-medewerker, beschikken over het Vlarem-bekwaamheidsbewijs. Zij zijn op 8 maart 2010 aangesteld door het college als milieutoezichthouders. Zij zijn in het bijzonder belast met de e e controle op de als ‘hinderlijke’ ingedeelde inrichtingen van 2 en 3 klasse (conform art. 58 van titel I van de Vlarem-wetgeving), de natuurvergunningen en de vrije velddelicten. Maandelijks worden ongeveer vijf à tien inrichtingen geadviseerd door de milieuambtenaar. Bij het behandelen van milieuvergunningdossiers komen naast de voormelde algemene en sectorale Vlarem-bepalingen het stedenbouwkundig aspect, in het bijzonder de bestemming volgens het gewestplan, de inpassing (groenscherm) en de waterproblematiek (grondwaterwinning, lozen hemelwater,...) nauwgezet aan bod. Een advies van de milieuambtenaar wordt steeds geformuleerd op basis van een plaatsbezoek. Er worden controles uitgevoerd op het naleven van de bijzondere voorwaarden opgelegd in de milieuvergunning. Vastgestelde inbreuken worden direct met de exploitant besproken en het dossier wordt opgenomen in de lijst voor opvolgingscontroles. Het waarnemen van inbreuken wordt samen met de politie of de Vlaamse Milieu-inspectie behandeld.

TOEZICHT EN CONTROLE BIJ KLACHTEN Klachten van inwoners kunnen met behulp van de registratiesoftware vlot opgenomen worden in de planning. Na analyse van de klacht wordt meestal een plaatsbezoek uitgevoerd en vervolgens een meldingskaart opgemaakt. Het systeem van meldingskaarten werd op poten gezet in samenwerking met de gemeentelijke planner. Een meldingskaart kan door elk personeelslid opgemaakt worden in het centraal registratieprogramma CRM en toegewezen worden aan de gemeentelijke planner. In overleg met de betrokken partijen worden afspraken gemaakt om tot een oplossing te komen en de interventie in te schrijven in de weekplanning. Aan het einde van elke werkdag worden alle gemeentelijke arbeiders gebrieft aan de hand van deze meldingskaarten, die locatie, materiaal en uit te voeren werk specificeren. Indien afspraken aangaande een interventie noodzakelijk zijn en er geen bereidheid wordt vastgesteld bij de betrokken partijen, wordt het dossier met de politie verder besproken. Op die manier neemt het gemeentebestuur een bemiddelende rol op bij lokale hinderproblemen.

15


SAMENWERKING EN UITRUSTING Om de samenwerking tussen de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving en de Lokale Politie te bevorderen vindt op regelmatige basis overleg plaats. Voor controles en opvolging van klachten en inbreuken staan een digitaal fototoestel, beschermende kledij en staalnamemateriaal ter beschikking. Zowel twee personen van de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving (de milieutoezichthouders) als de lokale politie hebben het Vlarem-bekwaamheidsattest verkregen. De kennis van de Vlarem-wetgeving bij de politie bevordert de goede communicatie met de bevoegde gemeentelijke cel en in het bijzonder de twee aangestelde milieutoezichthouders. Bovendien is er ook een goede samenwerking tussen de Brandweer, de Wegenpolitie (E40) en de milieuambtenaar. Zo wordt bij een ongeval met risico voor het milieu steevast beroep gedaan op de milieuambtenaar om ter plaatse de situatie in te schatten.

TOEZICHT CONTAINER- EN COMPOSTERINGSPARK De parkwachters staan in voor de orde en de netheid van het container- en het groencomposteringspark. Hun taak bestaat er tevens in de gemeentelijke reglementen op het container- en het groencomposteringspark te handhaven. Naast het begeleiden van bezoekers om aangebrachte materialen te deponeren in de juiste containers dienen zij afvalstoffen, die niet horen op het container- en het groencomposteringspark, te weigeren en waar mogelijk een sensibiliserende rol op zich te nemen inzake sorteren, recycleren en composteren.

STEDENBOUW Bij de aanvang van de bouwwerken wordt steeds ter plaatse gecontroleerd of de inplanting conform het goedgekeurde plan uitgevoerd is. Bomen die geveld moeten worden of groenschermen die moeten aangeplant worden kunnen op deze manier gecontroleerd worden. Voor de stedenbouwkundige aanvragen die niet voor advies moeten doorgestuurd worden naar afdeling Natuur of afdeling Bos en Groen wordt het toezicht telkens vóór het vellen van de bomen uitgevoerd om te beoordelen of de aanvraag ten gronde werd ingediend. Gezien de uitvoeringstermijn van een stedenbouwkundige vergunning twee jaar bedraagt, wordt een controle ter uitvoering van de opgelegde voorwaarden twee jaar na de afleveringsdatum van de vergunning uitgevoerd. Controles van stedenbouwkundige kapvergunningen - opgenomen in de kapvergunning - worden twee jaar na afleveren, gecontroleerd op de correcte uitvoering.

TOEZICHT BIJ SUBSIDIEAANVRAGEN Wanneer een gemeentelijke subsidie wordt aangevraagd wordt altijd door de aangestelde ambtenaar een plaatsbezoek uitgevoerd na de uitvoering van de werken die in aanmerking komen voor subsidie. Bij gunstige evaluatie worden de gegevens geregistreerd en via CRM doorgegeven aan de cel Budget, die dan de subsidie uitbetaalt.

Subsidiereglementen Volgende subsidiereglementen zijn goedgekeurd door de Gemeenteraad:

Hernieuwbare energie (zonneboiler, houtpelletketel, (combi)warmtepomp, micro-WKK); Opvang, hergebruik en infiltratie van hemelwater bij bestaande woningen; Plaatsen van een groendak; Grond- en mestontleding; Tussenkomst in Buzzypass voor studenten; Subsidie kleine landschapselementen; Fietspremie voor eigen diensten; Klein comfort bij oudere woningen; 16


Aanvullende premie op de tegemoetkoming hypothecaire leninglast van het Vlaams gewest; Subsidie voor erkende verenigingen; Voordelige aankoop van compostvaten. Aangezien subsidiereglementen een nuttig instrument vormen om bepaalde ecologische tendensen te stimuleren, werden in dit plan een aantal acties opgenomen voor het opstellen of uitbreiden van bepaalde subsidiereglementen of het onderzoeken van de mogelijkheid daartoe.

Politieverordeningen en -reglementen Er zijn reeds diverse politieverordeningen van toepassing in Aalter. Om het optreden van de politie bij milieuhinderlijk gedrag van de burger een rechtsbasis te verschaffen is het de bedoeling om in de toekomst de krijtlijnen van bepaalde milieu- en hinderaspecten via politieverordeningen verder af te bakenen. Diverse reglementen worden overgedragen naar het gemeentebestuur waardoor de reglementen ook dienen aangepast te worden door betrokken ambtenaar. Politiereglementen

Retributiereglementen

Huishoudelijke reglementen

2.1.4

Verbod betreden van de Kraenepoel Container- en groenpark Ophalen van huisvuil Park van Poeke Verbranden van afvalstoffen, allesbranders GAS-reglement Baangrachten Huisvuilzakken Aanvoer afvalstoffen naar containerpark (zelfstandige ondernemers) Container- en groenpark Compostvaten, -bakken en wormenbakken Ophaling snoeiafval Gebruik NEC Gebruik kasteel en kasteeldomein van Poeke Gebruik gemeentelijk patrimonium Contantbelasting op afgifte milieuvergunningen Uitfreezen van boomstronken Saneringsbijdrage Algemeen Reglement van de Adviesraden Gemeentelijke Milieuadviesraad

Knelpuntenanalyse De bestaande overlegstructuren (bv. kwaliteitsdenkgroep) zijn nog niet voldoende aangepast voor de uitbouw van een goed uitgewerkt milieuzorgsysteem; Door de steeds toenemende aandacht vanuit de hogere overheden naar de diverse milieuaspecten binnen hun werkingsdomein en de daaruit volgende taakinhoud voor lokale besturen blijven de gemeentelijke administraties non-stop in evolutie. Van de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving wordt verwacht dat zij controlerend en indien nodig ook acuut kan optreden. Daarnaast moet zij ook een (actief) sensibiliserende en educatieve rol opnemen. De samenwerking tussen politie en gemeentelijke diensten inzake controles dient verder geoptimaliseerd te worden. Daarnaast dient ook het geheel van gemeentelijke en politionele reglementen aangepast en vervolledigd te worden. Diversiteit in de communicatie met de burger, de lokale economie en andere doelgroepen en hun participatie in het gemeentelijk milieubeleid moet nog verder geoptimaliseerd worden.

17


2.1.5

In 2011 zal het interactief intranet geïntroduceerd worden bij het gemeentepersoneel. Dit instrument zal de interne communicatie enorm bevorderen. Het delen van documenten, het verspreiden van nieuwigheden en het deelnemen aan werkgerelateerde discussies zal efficiënter dan tevoren plaatsvinden.

Doelstellingen

Doelstelling Ondersteunen van de uitbouw van een geïntegreerd intern milieuzorgsysteem;

Meetpunt Aantal genomen maatregelen voor bevordering van de uitbouw van een intern milieuzorgsysteem;

Ondersteunen van overleg en participatie met oog op verbreding van het maatschappelijk draagvlak voor milieu en duurzaamheid; Onderhouden verscheidene databanken en verhogen van de bruikbaarheid;

Aantal initiatieven ter bevordering van overleg en participatie binnen het milieu- en duurzaamheidsthema;

2.1.6

Aantal (milieu)databanken en de hieraan verbonden rapportagemiddelen;

Actieplan

INS-1: Inspraak- en terugkoppelingsproces bij het gemeentelijke milieubeleid Omschrijving: om de milieubeleidsplanning in een ruimer kader te zetten zal een bevraging georganiseerd worden bij alle inwoners en doelgroepen. Doelgroep: alle inwoners en doelgroepen Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, Milieuadviesraad Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

INS-2: Uitbouw van een formeel systeem voor interne milieuzorg Omschrijving: Er zullen op regelmatige basis milieuzorgprojecten uitgewerkt worden om zo de grenzen continu te verleggen naar een duurzame samenleving en een voorbeeldfunctie te vervullen naar andere maatschappelijke doelgroepen toe. Een werkgroep ‘duurzaamheid’ wordt opgestart en neemt 4 acties per jaar om de werking te ‘verduurzamen’. Doelgroep: gemeentebestuur Betrokkenen: gemeentepersoneel uit verscheidene cellen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

18


2.2

AFVAL

2.2.1


In onze consumptiemaatschappij zit de tandem produceren-consumeren in een milieuschadelijke spiraal. Het is duidelijk dat die tendens doorbroken moet worden en de samenleving een meer duurzaam karakter dient na te streven. Het duurzaamheidsprincipe ‘cradle to cradle’ vormt de rode draad in de Aalterse visie op afval. Afval is niet zomaar afval, maar wordt opnieuw grondstof. Dit principe vindt uiting in volgende toepassingen:

de nieuwe biogasinstallatie ingericht langs de N44; het gemeentelijk containerpark dat de gelegenheid biedt om als inwoner een groot aantal verschillende afvalfracties aan te bieden voor recyclage of hergebruik; het ondersteunen van de Kringwinkel en het promoten van de inzameling van herbruikbare goederen; het beleid rond textielinzameling met het oog op hergebruik; de goede werking van het groencomposteringspark en het gratis verdelen van Vlaco-compost; de compostmeesterwerking die vanuit het gemeentebestuur ondersteund wordt; het promoten van het thuiscomposteren en kringlooptuinieren (d.m.v. de demosite op het groencomposteringspark, artikels in het gemeentelijk infoblad, de Dag van de Compostmeester, verschillende folders en brochures, enz.). de inzameling van glas op de bolglassites in elke deelkern met het oog op recyclage.

Het belangrijkste instrument waarover de gemeente beschikt is haar diverse voorbeeldfunctie binnen het afvalthema: afvalpreventie, hergebruik, sorteren, recycleren, composteren,… De gemeente biedt de inwoners een gratis containerpark en groencomposteringspark aan. Hiermee wil het gemeentebestuur sluikstorten en opstapeling van huisvuil thuis voorkomen. Daarnaast wil Aalter haar bewoners via gerichte informatie, educatie en sensibilisatie activeren om zelf hun steentje bij te dragen.

2.2.2


Binnen de werking van de gemeentelijke administratie worden reeds jaren verscheidene meetpunten ingebouwd. Veel zaken worden consequent geregistreerd. Dit werpt zijn vruchten af. Alle evoluties, hoe klein ook, kunnen opgevolgd en geanalyseerd worden. Dit is dan op zijn beurt vaak een goed aanknopingspunt om over te gaan tot actie.

Aanbreng van afval via het containerpark Volgens de gemeentewet zijn de gemeenten bevoegd voor het huishoudelijk afval. De gemeente Aalter heeft samen met 18 andere gemeenten deze bevoegdheid gedeeltelijk overgedragen aan de intercommunale IVM (Intercommunale Vereniging voor huisvuilverwerking Meetjesland). Het ophalen en verwerken van het afval wordt bijgevolg georganiseerd door de IVM. De bevoegdheid voor de gemeentelijke containerparken en groencomposteringsparken werd echter niet overgedragen. Bovendien is de intercommunale gebonden aan een consensus tussen alle aangesloten gemeenten voor het uitvoeren van het gemeenschappelijk afvalbeleid. De gemeente Aalter beschikt reeds langere tijd over een eigen containerpark en groencomposteringspark. De aangeboden faciliteiten zorgen er echter voor dat ook niet-inwoners, tegen de regelgeving in, met hun afval naar het Aalterse containerpark komen. Dit zorgt voor opmerkelijke pieken in de hoeveelheden aangebracht afval. Ondanks een aantal doelgerichte inspanning blijft dit probleem heel erg voelbaar. Onderstaande tabel en grafiek tonen de evolutie van de aangebrachte afvalstoffen. 2005 2006 2007 2008 2009 bouwafval (incl. beton, gyproc, roofing) 2.354 2.339 2.327 2.338 2.321 hout 561 647 738 749 813

19


vlak glas brandbaar isomo (zak) asbestplaten autobanden motorolie frituurvet en oliën oude metalen kunststoffen

80 855 398 181 22 9 18 231 0

71 734 530 164 45 7 19 259 68

106 665 731 273 29 11 20 303 160

92 720 600 192 21 9 24 255 141

99 858 1.040 238 22 13 24 308 79

Kringwinkel De Gemeenteraad heeft in 2002 een samenwerkingsovereenkomst ondertekend met de Kringwinkel Meetjesland. Ter uitvoering van deze overeenkomst werd toen te Aalter een filiaal van de Kringwinkel geopend. Door ondersteunende acties vanuit de overkoepelende organisatie Meetjesland en het gemeentebestuur kreeg het Aalterse filiaal meer en meer bekendheid. Dit vertaalt zich in een steeds stijgende hoeveelheid goederen die terug in omloop gebrachte worden en een daling van opgehaald grof huisvuil. Begin 2010 kreeg de Kringwinkel Aalter een nieuwe locatie. De oude, kleine winkel werd ingeruild voor een mooie, ruime, lichte winkel met zeer veel gratis parkeergelegenheid. Naar aanleiding hiervan werden een aantal sensibiliserende artikels gepubliceerd, ook op de jaarmarkt van september 2010 hield de Kringwinkel Aalter een eigen infostand open in samenwerking met het gemeentebestuur. In onderstaande figuren wordt de aanbreng van herbruikbare goederen weergegeven, uitgedrukt in ton.

Gebracht Opgehaald Containerpark Totaal

2003 21,29 32,29 6,5 60,08

2004 30,01 27,34 25,61 82,96

2005 31,56 34,3 34,65 100,51

2006 42,62 37,78 36,76 117,15

2007 46,56 42,11 38,32 126,99

2008 41,67 51,45 33,17 126,30

2009 57,15 46,29 33,88 137,32

Totaal ingezameld restafval In onderstaande grafiek werden de totale hoeveelheden restafval voor de periode 2003 tot en met 2009 opgenomen. Het afval afkomstig van bedrijven die hun afval op eigen kosten afvoeren, is niet inbegrepen in de cijfers. Met behulp van de zwarte huisvuilzakken wordt een deel van het huishoudelijk afval (dat via huis-aan-huisophaling wordt ingezameld) afkomstig van zelfstandige ondernemers, getraceerd.

Ingezameld op containerpark Ingezameld aan huis (wekelijks) Ingezameld aan huis (grofvuil) Afkomstig van zelfstandige activiteiten Totaal restafval afkomstig van inwoners

2003 978 2.351 75 -137 3.267

2004 1.227 2.353 68 -141 3.507

2005 855 2.407 86 -219 3.129

2006 728 2.448 75 -162 3.089

2007 665 2.404 49 -216 2.902

2008 720 2.386 43 -253 2.896

2009 815,5 2.452 47 -252 3.105

Ingezameld afval per inwoner Het aandeel afval ingezameld per inwoner (inclusief de zwarte zak afkomstig van zelfstandige activiteiten) werd weergegeven in onderstaande tabel. 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Restafval per inwoner

175

188

167

164

153

151

158

Gemiddeld aantal inwoners

18.675

18.672

18.696

18.841

18.983

19.159

19.397

20


Aandeel restafval van zelfstandige activiteiten Het aandeel van restafval vanwege zelfstandige activiteiten kan slechts gedeeltelijk nagegaan worden via de verkoop van zwarte (vroeger bruine) huisvuilzakken of ‘KMO-zakken’. Onderstaande tabel geeft het aantal verkochte KMO-zakken weer met de hoeveelheid restafval afkomstig van zelfstandige activiteiten per inwoner. Dit aantal KMO-zakken wordt vermenigvuldigd met 9,5 kg, het gemiddeld gewicht van een gevulde huisvuilzak. 2007 2008 2009 Aantal verkocht KMO-zakken

9.275

12.300

11.400

Hoeveelheid afval afkomstig van zelfstandige activiteiten (in kg)

108.300

116.850

108.300

Vermindering op het cijfer ‘restafval per inwoner’ (in kg)

5,7

6,1

5,6

Sensibilisatie en preventie Het gemeentebestuur nam reeds talrijke initiatieven om met raad en daad de preventiegedachte te verspreiden. Zowel de gemeente afzonderlijk als de gemeente in zijn hoedanigheid van lid van de intercommunale IVM, werkten talrijke acties uit (rond zwerfvuil, composteren, sorteren, recycleren,…). Via de interne gemeentelijke overlegstructuren komt de thematiek van afvalpreventie systematisch op de agenda. Dit resulteert in diverse acties voor het eigen personeel en naar de burger toe. Elk jaar wordt uitgebreid gerapporteerd over deze sensibiliserende acties en maatregelen in het Milieujaarprogramma. De IVM maakte tevens een strategisch beleidsplan op, waarin afvalpreventie een centrale plaats inneemt en thuiscomposteren en opleiding van compostmeesters op diverse manieren wordt aangemoedigd.

2.2.3

2.2.4

Knelpuntenanalyse De gemeente Aalter stimuleert reeds jaren een goede sorteermentaliteit bij de inwoners. De mogelijkheid tot het aanbieden van een uitgebreid aantal afvalfracties op het gemeentelijk containerpark is daarvan getuige. Nochtans spreekt het voor zich dat afval vermijden de meest efficiënte wijze is om de afvalberg te doen slinken. Een bewust aankoop- en consumeergedrag van verbruiksgoederen promoten is hiervoor hoogstnoodzakelijk; Beperken van het restafval situeert zich op twee gebieden: GFT bedraagt nog steeds een grote restfractie binnen het afval dat huis-aan-huis wordt ingezameld. Anderzijds is er het groeiend ontwijkgedrag van restafval naar het gemeentelijk containerpark; Momenteel wordt gewerkt met de zwarte huisvuilzak om de fractie afkomstig van zelfstandige activiteiten te kunnen identificeren. Dit zorgt wel voor een aanpassing in het restafvalcijfer van particuliere oorsprong maar betekent geen daling op zich in het globaal restafval. De KMObedrijfsleiders zijn in het algemeen te weinig bewust van de impact van de afvalkosten op de bedrijfsresultaten. Eco-efficiëntie is onvoldoende gekend en dient bijgevolg te worden promoot.

Doelstellingen

Het Uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer van Huishoudelijke Afvalstoffen 2008-2015 stelt de volgende doelstellingen voorop: tussen 2010 en 2015 stagneert de hoeveelheid afval voor eindverwerking op 150 kg/inwoner. Binnen het gedachtegoed van de Ladder van Lansinck zullen particulieren regelmatig aangezet worden tot een maximale afvalpreventie door ze op de hoogte te brengen van duurzaam winkelen, afvalarm tuinieren, kringlooptuinen en ecologisch tuinbeheer. De gemeente zal hierbij een voorbeeldfunctie vervullen, door zelf gebruik te maken van hernieuwbare stoffen, maatregelen door te voeren voor afvalpreventie binnen de eigen werking en sensibilisatiecampagnes voor de inwoners en het eigen personeel uit te werken. Naar de scholen toe, wil de gemeente verder werken in het kader van Milieuzorg Op School (MOS) en ook naar verenigingen en manifestaties toe zal het gemeentebestuur het milieubewust en preventief afvalbeleid verder laten doorsijpelen.

21


Doelstelling Bewustwording van vervuiler betaalt’;

het

principe

‘de

Maximale preventie en daling restafval door actieve sensibilisatie: sorteren en recycleren, promotie thuiscomposteren, afvalarm winkelen;

Aanpak van het ontwijkgedrag zwerfvuilproblematiek;

en

Grondstoffen vervangen door herbruikbare afvalstoffen; Maximaal hergebruik door samenwerking de Kringloopwinkel;

Meetpunt Aantal verkochte huisvuilzakken; Hoeveelheid brandbaar afval op het containerpark; Aantal uitgeschreven boetes voor zwerfvuil, sluikstorten, sluikstoken en containerpark; Hoeveelheid huis-aan-huis opgehaald afval; Hoeveelheid restafval per inwoner (kg/inw/jaar); Aantal verkochte compostvaten, -bakken; Aantal passieve en actieve sensibilisatieacties afvalarm tuinieren (compostmeesterwerking), afvalarm winkelen (duurzaam consumeren), sorteren, recycleren; Aantal gevallen van zwerfvuil/sluikstorten; Aantal zwerfvuilacties; Hoeveelheid opgehaald afval door Aalter Proper; Hoeveelheid Copro-gekeurd breekpuin voor gemeentelijke werken; Hoeveelheid geproduceerde Vlaco-compost; Hoeveelheid ingezamelde goederen door de Kringwinkel;

Verder afsplitsen van bedrijfsafval en optimaliseren van de registratiemethoden om een correct beeld te krijgen van de verschillende afvalstromen;

Hoeveelheid ingezameld afval op het containerpark per afvalfractie; Aantal verkochte KMO-zakken;

Evenementen afvalarm organiseren.

Aantal evenementen afvalpreventieprincipes.

2.2.5

met

integratie

van

Actieplan

AFV-1: Sensibiliseren inzake afvalpreventie Omschrijving: Zwerfvuil, sluikstorten, sluikstoken, sorteren, recycleren, composteren, afval voorkomen en ‘cradle to cradle’ zijn begrippen die nog meer bekend moeten gemaakt worden bij de inwoners. Wanneer men op de hoogte is van inhoudelijke aspecten van de problematiek is men veel sneller geneigd om een positieve gedragswijziging in te stellen. Er zal vanuit de cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving op regelmatige basis gesensibiliseerd worden via de gemeentelijke infokanalen inzake het afvalthema. Doelgroep: alle inwoners, bedrijven Betrokkenen: duurzaamheidsambtenaar, cel Ruimetlijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

AFV-2: Samenspannen van de diverse actoren inzake afvalpreventie Omschrijving: in samenwerking met de diverse actoren binnen het afvalbeleid (IVM, OVAM, GOM, e.d.) maximaal streven naar afvalpreventie niet enkel d.m.v. sensibilisatie maar ook via concrete acties en maatregelen. Doelgroep: gemeentebestuur, alle inwoners Betrokkenen: gemeentebestuur, bedrijven, IVM, andere gemeentes binnen de intercommunale Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

AFV-3: Aandeel van het restafval aangeboden op het containerpark laten dalen Omschrijving: toegangsregels op het containerpark herzien en/of burgers aanmanen tot meer selectief aanbrengen van afval. Doelgroep: inwoners

22


Betrokkenen: parkwachters van het containerpark, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

AFV-4: GFT uit de restfractie weren Omschrijving: In 2010 startte de IVM met GFT-ophaling, Aalter besliste echter om hier niet aan deel te nemen (GFT-ophaling en verwerking zorgt voor geen of een zeer beperkte lagere milieu-impact, bijkomend zal er kans op geurhinder zijn, waardoor dan weer het comfort van de bevolking zal afnemen). Gezien het aanzienlijke aandeel GFT in de restafvalzak, is het noodzakelijk dat (thuis)composteren blijvend wordt gestimuleerd. Vooreerst is het hierbij de bedoeling dat bestaande acties zoals de opleiding voor compostmeesters, deelname aan de Dag van de Compostmeester, aanbieden van compostvaten en -bakken, de aanwezigheid van een demosite compost op het containerpark, e.d. behouden blijven. Bijkomend zal onderzocht worden waar sites voor wijkcomposteren nuttig blijken. Jaarlijks zullen minstens twee sensibiliserende actie uitgevoerd worden ter promotie van thuiscomposteren en kringlooptuinieren in ruimere zin. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: compostmeesters, parkwachters groencomposteringspark, duurzaamheidsambtenaar Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

23


2.3

MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK

2.3.1


Milieuverantwoord productgebruik behelst het efficiënt inzetten van producten en een keuze voor producten en/of systemen die de minste milieueffecten veroorzaken in hun volledige levensloop (van grondstoffase over de productie- en gebruiksfase tot en met de afvalfase). Dit betekent dat er gestreefd wordt naar de beperking van de uitputting van grondstoffen, van de milieuschade van de productie, het gebruik en de verwerking na gebruik. Het principe ‘cradle to cradle’ is hierbij zeer belangrijk: afval wordt opnieuw grondstof. Er wordt gestreefd naar een implementatie in de gemeentelijk diensten van het milieuverantwoord productgebruik. Dit principe is van toepassing op de taken die door de eigen diensten worden uitgevoerd, alsook op de taken die in opdracht van de eigen diensten door derden worden uitgevoerd. De wijze waarop de gemeente Aalter zich wenst te profileren met betrekking tot milieuverantwoord productgebruik is verbonden aan een aantal beleidsbeslissingen: het decreet van 21 december 2001 houdende vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse Gewest en de Vlarea-wetgeving. Het Decreet van 21 december 2001 houdt een verbod in op het gebruik van bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor mens en milieu, door openbare diensten op verschillende plaatsen, zoals parken, natuurdomeinen,… vanaf januari 2004. Omdat de uitwerking van deze maatregel niet van vandaag op morgen kon gerealiseerd worden, voorziet het decreet in het opstellen van een reductieprogramma waar de nodige afwijkingen gemotiveerd kunnen worden. Van deze afwijkingsmogelijkheid maakte de gemeente ook gebruik.

2.3.2


Bestrijdingsmiddelen Zie punt 2.8.2: Thema Natuur, bestaande toestand, pesticidenreductie

Duurzaam geëxploiteerd hout Het gemeentebestuur maakt reeds vanaf 2002 gebruik van FSC-gelabeld hout. In 2004 werd een interne vorming voorzien. Deze vorming had tot doel om een aanzet te geven tot het stimuleren van milieuverantwoord productgebruik in eigen werking van de toenmalige dienst Uitvoering (nu ‘cel Wegen en domeinen’ en ‘cel Middelenbeheer’) van de gemeente. Op die manier wil men tevens de voorbeeldfunctie van de eigen cellen versterken. Inmiddels kregen de gemeentelijke schrijnwerkers een informatiemap met alle technische informatie omtrent alle FSC-houtsoorten die voorhanden zijn en worden in bestekken zo vaak mogelijk de criteria opgenomen met betrekking tot FSC-gelabeld hout. Er is echter nog geen consequente opvolging van het aankopen van FSC-gelabeld hout en het label is nog niet voldoende gepromoot bij de inwoners.

Compost met Vlaco-label Op het groencomposteringspark is er veel vraag naar compost, deze is kwalitatief zeer goed en voldoet aan de strenge Vlaco-norm. Hiervoor werd een keuringsattest met Vlaco-label uitgereikt op 30 januari 2009.

24


Copro-gekeurd breekpuin De aankoop van bouwmaterialen en breekpuin gebeurt via jaartoewijs. Jaarlijks wordt een bestek uitgeschreven met de specifieke vereiste dat het om Copro-gekeurd betonpuin moet gaan (reeds vanaf 2004). De opdracht werd gegund aan de leverancier waarvan de installatie en het gamma het Coprolabel behaald hebben. In onderstaande tabel werd het aandeel aangekocht Copro-gekeurd steenpuin tegenover het aandeel klassieke steenslag geplaatst. We merken een lichte stijging in de aankoop van dit milieuvriendelijk materiaal t.o.v. klassieke steenslag (“gravé”). Copro-gekeurd breekpuin 562,84 ton (63,7%) 597 ton (69,5%)

2009 2010

Kantoormaterialen, vernissen

cateringproducten,

klassieke steenslag 321 ton 262 ton

schoonmaakmiddelen,

verven

en

Bij de opmaak van bestekken, wordt waar mogelijk bijkomend advies gevraagd aan de duurzaamheidsambtenaar en/of milieuambtenaar. Dit wordt telkens meegenomen in de bestektekst. Nadien bij de offertevergelijking volgt er opnieuw een advies. Op die manier worden de principes van milieuverantwoord productgebruik steeds doelgericht geïntegreerd in de gemeentelijke aankoopprocedures. De aangekochte schoonmaakmiddelen die gebruikt worden door de gemeentelijke poetsdienst voldoen aan de technische specificaties inzake milieuvriendelijkheid. Gebruikers van gemeentelijke gebouwen worden op die manier passief gesensibiliseerd over het bestaan van deze reinigingsmiddelen. Het gemeentebestuur koopt verven die ruimschoots voldoen aan de Europese milieunorm 2010 voor verven. Het zijn watergedragen verven met een aanzienlijk verminderde hoeveelheid VOC’s (vluchtige organische stoffen). In de gemeente Aalter wordt het belijnen van de wegenis hoofdzakelijk uitgevoerd door een externe aannemer. De aangestelde aannemer werd gekozen mede op basis van het gebruik van milieuvriendelijke technieken. Het gemeentebestuur gebruikt milieuverantwoorde houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernissen en stimuleert eveneens het gebruik ervan bij haar bevolking.

2.3.3

2.3.4

Knelpuntenanalyse Het afbouwen van het pesticidengebruik naar nulgebruik is verplicht. Daarom is het noodzakelijk dat de cel Wegen en domeinen nog meer ervaring kan opdoen met alternatieve bestrijdingstechnieken; Veel producten die een waardevol milieuvriendelijk alternatief vormen voor milieubelastende tegenhangers hebben nog te weinig bekendheid, enerzijds bij de eigen gemeentelijke cellen, anderzijds bij de particulier. Bijvoorbeeld FSC-gelabeld hout is nog niet courant beschikbaar en kan nog beter en consequenter opgevolgd worden; Momenteel wordt er nog niet voldoende gecommuniceerd over milieubewust aankopen, waarin het gemeentebestuur een voortrekkersrol opneemt. Meer inspanningen om regelmatig te communiceren kunnen de inwoners aanzetten tot het zelf aankopen van milieuvriendelijke producten.

Doelstellingen

Doelstelling Het stimuleren van het milieuverantwoord productgebruik in de werking van de gemeentelijk cellen, de particuliere huishoudens en het bedrijfsleven;

Meetpunt Aantal passieve en actieve sensibilisatieacties per jaar;

25


Regelmatig communiceren over de milieuvriendelijke aankopen van het gemeentebestuur;

Aantal initiatieven communicatie;

In het kader van interne milieuzorg de aankoop van milieuvriendelijke kantoormaterialen, schoonmaakmiddelen, cateringproducten, FSCgelabeld hout, Copro-gekeurd breekpuin, houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernis te stimuleren; Het blijvend stimuleren van een pesticidenvrij beheer van het openbaar domein met alternatieve bestrijdingstechnieken.

Het aantal milieuvriendelijke aankopen per jaar, procentueel;

2.3.5

inzake

De hoeveelheid gebruikte pesticiden per jaar.

Actieplan

PR-1: Pesticidenvrij Aalter Omschrijving: Nutsbedrijven, andere diensten van de Vlaamse overheid en de NMBS zullen aangespoord worden om het onkruid pesticidenvrij te voorkomen of te bestrijden. Het onkruid zal op termijn enkel bestreden worden met milieuvriendelijke alternatieven. Het gemeentebestuur zal het goede voorbeeld geven en de inwoners zullen tegelijkertijd gestimuleerd worden om hetzelfde te doen in hun eigen tuin. Doelgroep: cel Wegen en domeinen, inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, Milieuraad, VELT Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

PR-2: Interne milieuzorg inzake productgebruik Omschrijving: In het kader van interne milieuzorg de bestaande initiatieven inzake duurzame aankopen verderzetten en uitbreiden voor wat betreft milieuvriendelijke kantoormaterialen, schoonmaakmiddelen en cateringproducten, FSC gelabeld hout, copro-gekeurd breekpuin, houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernis, e.d. De inwoners worden regelmatig gesensibiliseerd om ook milieuvriendelijke producten aan te kopen. Doelgroep: cel Overheidsopdrachten, cel Middelenbeheer, inwoners Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Budget, cel Middelenbeheer, Milieuraad Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

PR-3: Sensibilisatie inzake milieuverantwoord productgebruik Omschrijving: De inwoners worden regelmatig gesensibiliseerd inzake milieuvriendelijke producten: duurzaam winkelen, duurzame voeding, milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen en cateringproducten, FSC gelabeld hout, Copro-gekeurd breekpuin, houtverduurzamingsmiddelen, verven en vernis, e.d. De inwoners worden regelmatig gesensibiliseerd om ook milieuvriendelijke producten aan te kopen. Doelgroep: inwoners, personeelsleden Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

26


2.4

WATER

2.4.1


De kwaliteit en de kwantiteit van het oppervlakte- en grondwater worden continu beïnvloed door allerlei menselijke activiteiten: lozing van verontreinigende stoffen via het huishoudelijk afvalwater en het bedrijfsafvalwater, bemesting, verspreiding van bestrijdingsmiddelen, maar ook menselijke ingrepen in het natuurlijk ecosysteem zoals de verharding van de Vlaamse gronden, de ingrepen voor versnelde afvoer van het regenwater, de niet op de behoeften afgestemde riolerings- en zuiveringsinfrastructuur, het rechttrekken en kanaliseren van de waterlopen, de grootschaliger landbouwmethoden en de overmatige consumptie van hoogwaardig water. Het is welbekend dat de kwaliteit van ons oppervlaktewater ver van uitstekend is. Ook het verhaal van afvalwaterzuivering klinkt eenieder bekend in de oren. Lokale waterbeheerders hebben goede intenties om de nodige inspanningen te leveren, maar hebben nood aan meer financiële middelen en concrete stimulansen om in de praktijk tot betere resultaten te komen. Overleg leidde tot een aantal internationale en regionale verdragen die hieronder kort gebundeld worden.

Internationaal en Europees waterbeleid Sinds de jaren ’70 wordt op internationaal en Europees niveau gewerkt rond de bescherming van de waterkwaliteit. In 2000 koos het Europees waterbeleid met de ‘Kaderrichtlijn Water’ (KRW) voor een integrale aanpak inzake de bescherming van het oppervlakte- en grondwater: tegen 2015 moet een goede waterkwaliteit bekomen worden met behulp van stroomgebiedbeheerplannen. Het principe van ‘de vervuiler betaalt’ moet er uiteindelijk voor zorgen dat de kostenterugwinning van de waterdiensten verzekerd wordt. In 2007 werd er progressie geboekt inzake de overstromingsproblematiek door de Europese overstromingsrichtlijn, die het opstellen van overstromingskaarten en overstromingsrisicobeheerplannen oplegt. Verder wordt momenteel naast de herziening van de drinkwaterrichtlijn, een strategie rond waterschaarste en droogte, ook gewerkt aan een beleid voor de adaptatie aan de klimaatverandering.

Vlaams waterbeleid De praktische uitwerking van de KRW in Vlaanderen kreeg vorm in het Decreet ‘Integraal Waterbeleid’ (DIW). Dit decreet verscheen in het Belgisch Staatsblad op 14 november 2003 en trad in werking 10 dagen na publicatie. Het stelt een nieuwe integrale beleidsaanpak voorop om de waterproblemen in Vlaanderen aan te pakken. Aalter participeert reeds enkele jaren in dit nieuw waterbeleid. Dit beleid in volle uitwerking omhelst volgende grote lijnen:

Het behalen van een goede algemene waterkwaliteit; De optimalisatie van de bestaande saneringsinfrastructuur; De uitvoering van de nieuwe zwemwaterrichtlijn; De preventie van schade door overstroming, vermijden van wateroverlast; Het systematisch aanpakken van erosie;

De Vlaamse regering wijst in het kader van het DIW een minister aan die bevoegd is voor de coördinatie en de organisatie van de planning van het integraal waterbeleid. Voor de afstemming op ambtelijk niveau wordt voorzien in een Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW). Het secretariaat van het CIW wordt toevertrouwd aan de VMM. De krachtlijnen van de visie van de Vlaamse regering op integraal waterbeleid worden vastgelegd in een waterbeleidsnota.

Het bekkenniveau In elk van de 11 rivierbekkens in Vlaanderen wordt een structuur uitgebouwd, bestaande uit een bekkenbestuur (politiek overleg tussen Vlaams Gewest, provincies en gemeenten), een bekkenraad

27


(maatschappelijk overleg) en een bekkensecretariaat (technisch-ambtelijk overleg). In 2002 werden in alle bekkens planningsverantwoordelijken aangesteld voor de opmaak van de bekkenbeheersplannen. Aalter watert deels af in het bekken van de Brugse Polders, deels in het bekken van de Gentse Kanalen. De bekkenbeheersplannen van de Brugse Polders en dit van de Gentse Kanalen werden na de goedkeuring door het bekkenbestuur en afstemming door de CIW door de Vlaamse Regering definitief vastgesteld op 30 januari 2009. De basisdoelstelling van deze bekkenbeheersplannen is de bescherming, het herstel en de verbetering van de natuurlijke werking en structuur van het watersysteem. Daarnaast spelen verschillende menselijke belangen in het bekken een belangrijke rol. Die belangen leggen bepaalde eisen of wensen op aan het watersysteem. Is er sprake van tegenstrijdige belangen of een verstoring van het watersysteem, dan is er een afweging nodig. Door rekening te houden met de specifieke lokale omstandigheden, ontstaat een ruimtelijke differentiatie in het waterbeleid.

Situering van de 11 Vlaamse bekkens

Het deelbekkenniveau Op het meer lokale niveau wordt per deelbekken of per cluster van deelbekkens een ‘waterschap’ opgericht. De bevoegdheden inzake waterbeheer op deelbekkenniveau zijn gespreid over het Vlaamse Gewest, de provincies, de gemeenten en de Polders en wateringen. Om op het niveau van het deelbekken een op elkaar afgestemd waterbeleid en –beheer te kunnen voeren, worden via samenwerking tussen de verschillende waterbeheerders deelbekkenbeheersplannen opgesteld. Aalter ligt in de deelbekkens Brugse Vaart (bekken Brugse Polders) en Poekebeek (bekken Gentse Kanalen). Voor beide deelbekkens werd onder coördinatie van de provincie Oost-Vlaanderen en in overleg met de diverse gemeenten een deelbekkenbeheersplan opgesteld, opgenomen in het bekkenbeheersplan Brugse Polders en Gentse Kanalen. Er zijn geen polders of wateringen actief in beide deelbekkens.

Het duurzaam lokaal waterbeleid (DuLo) Het duurzaam lokaal waterbeleid (DuLo) betreft een brongerichte aanpak om tot effectieve maatregelen te komen die leiden tot duurzaam waterbeleid en dit vertrekkende uit een integrale aanpak. Deze integrale aanpak steunt vooral op het oplossen en voorkomen van wateroverlast, waterverontreiniging, verdroging, aantasting van het natuurlijk milieu van de watersystemen en erosie. Het gaat dus over concrete maatregelen nemen op lokaal vlak, maar dan gemeentegrensoverschrijdend op deelbekkenniveau. Op deze wijze wordt vanuit de gemeentes invulling gegeven aan de integrale aanpak van het deelbekkenbeheer. Dit dient te worden gerealiseerd in het kader van een samenwerkingsverband

28


met de waterbeheerders van de diverse administraties (gewest, provincie, gemeenten). Er wordt steeds gezocht naar een goede afstemming tussen de verschillende plannen op de verschillende niveaus.

2.4.2


Kwaliteit van de waterlopen Voor de weergave van de kwaliteit van het oppervlaktewater werd gebruik gemaakt van de bemonsteringsresultaten van het immissiemeetnet van de Vlaamse Milieumaatschappij. De biologische kwaliteit van waterlopen wordt door de VMM bepaald op een aantal meetpunten. Hiervoor worden met een schepnet macro-invertebraten van de bodem en uit het water verzameld en is de aan- of afwezigheid van deze macro-invertebraten bepalend voor de Belgische Biotische Index (BBI). In tegenstelling tot de chemische analysen, die een weerspiegeling geven van het moment waarop het waterstaal genomen wordt, evalueert de biologische bepaling verontreinigingseffecten die over een langere periode zijn opgetreden. De biotische index dient hoger of gelijk te zijn aan 7 om aan de geldende kwaliteitsnorm te voldoen. De biologische waterkwaliteit te Aalter kan afgelezen worden in onderstaande tabel: Rivier Kanaal GentOostende Wantebeek Poekebeek Fortloop Kraenepoelloop Pidantbeek Zwalmloop De kwade stroom

Meetpunt St.-M.-Aalter Oostmolen-, Brug-Noord Lotenhulle, Barelstraat Poeke, Kasteelstraat Bellem, Eksterstraat Bellem, afw Kraenepoel Kraenepoel Poeke,Vinktsestraat Lotenhulle,Heirstraat Nieuwendam-zijweg

2003 6 3 6 6

2004

2005

3

4

2006

2007 5

7

7

6 6 6 6

7 7 7

Legende BBI 9 - 10 7-8 5-6

Beoordeling zeer goede kwaliteit goede kwaliteit matige kwaliteit

BBI 3-4 1-2 0

Beoordeling slechte kwaliteit zeer slechte kwaliteit uiterst slechte kwaliteit

29


Het gemeentebestuur analyseert maandelijks de kwaliteit van het water in de zuidelijke en noordelijke helft van de Kraenepoel. Ook de waterkwaliteit van de potentiële oppervlaktewatertoevoer (de Bloembeek) wordt opgevolgd. Gelet op de natuurwaarden worden de analyses op een zeer gevoelige wijze (detectielimiet) uitgevoerd. Twee voorbeelden: het water in de Bloembeek en Kraenepoel wordt geanalyseerd op nitraat tot een waarde van 0.030 mg stikstof per liter en voor orthofosfaat tot een waarde 0.007 mg fosfor per liter. De gegevens wordt gebruikt om te bepalen wanneer de vijver opnieuw zal moeten leeggelaten worden (om eutrofiëring tegen te gaan) en om te bepalen of de bovenstroomse saneringswerken het water van de Bloembeek positief beïnvloeden.

Grondwater Het freatisch grondwatermeetnet, bestaande uit 2113 meetpunten, ook MAP-meetnet genoemd, volgt de hoeveelheid nitraat op in het grondwater. Naast nitraat worden er ook andere parameters gemeten. Gegevens inzake locatie van meetpunten, resultaten van de kwaliteitsbepalingen en grondwatervergunningen staan op de Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV, onder de website http://dov.vlaanderen.be).

HYDROGEOLOGIE In Aalter vindt men de volgende geologische lagen (van boven naar onder):

Een overwegend doorlatende kwartaire laag met een dikte variërend tussen 5 en 15 m; Daaronder een watervoerende laag van het Ledo-Paniseliaan met een dikte van 15 à 25 m; Daaronder de slecht doorlatende klei van Merelbeke (ongeveer 15 m dik); Daaronder de Ieperiaan aquifer (watervoerend, ongeveer 40 m) en de klei van Ieper (+/- 100 m).

GRONDWATERKWETSBAARHEID Een algemeen beeld van de kwetsbaarheid van het grondwater wordt verkregen uit de kwetsbaarheidskaarten. Hier wordt de kwetsbaarheid (risico op verontreiniging) weergegeven van de bovenste watervoerende laag, waarmee men de bovenste geologische laag bedoelt waaruit eventueel op commerciële wijze water kan onttrokken worden. De drie belangrijkste factoren die de kwetsbaarheid bepalen zijn: de doorlaatbaarheid van de watervoerende laag, de dikte en doorlaatbaarheid van de

30


deklaag, en de dikte van de onverzadigde zone. Het grondwater in nagenoeg de volledige gemeente is zeer kwetsbaar. De zandige watervoerende laag heeft een deklaag kleiner dan 5m en de onverzadigde zone is minder dan 10m dik.

DE GRONDWATERKWALITEIT Om de grondwaterkwaliteit te bepalen, voert de VMM metingen uit. Die omvatten een peilmeting, de eigenlijke monsterneming, de laboratoriumanalyses, de validatie en bevestiging van de resultaten. Alle resultaten komen terecht in de Databank Ondergrond Vlaanderen. De staalname wordt door geaccrediteerde labo's uitgevoerd volgens Besluit van de Vlaamse Regering van 29 juni 1994. Verder wordt de code van goede praktijk van OVAM toegepast.

Rioleringstelsel en zuiveringsinfrastructuur ZONERINGSPLANNEN

Het voorontwerp van het zoneringsplan ging in openbaar onderzoek van 15 juni tot 13 augustus 2007. Het definitief zoneringsplan werd goedgekeurd per Ministerieel Besluit op 24 juni 2008.

31


De voorbije jaren is in Vlaanderen en ook in Aalter bijzonder zwaar geïnvesteerd in de uitbouw van de waterzuiveringsinfrastructuur. In Aalter bevindt zich ter hoogte van Brug-Zuid een waterzuiveringsstation die het afvalwater uit het oranje gebied (zie plan) zuivert. Bij de dorpskernvernieuwingen en alle grote wegenwerken werd telkens gekozen voor een gescheiden stelsel. De verantwoordelijkheid voor de sanering van het afvalwater werd toegewezen aan de steden en gemeenten. Om de Vlaamse gemeenten te ondersteunen, heeft de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) een voorontwerp van de zoneringsplannen gemaakt. De zoneringsplannen kregen in maart 2006 een wettelijke grond. Alle steden en gemeenten waren verplicht de voorontwerpen meer uit te werken. Dergelijk plan vergt van het bestuur een gedetailleerde studie van de waterzuivering op het Aalters grondgebied. Per woningencluster diende het bestuur na te gaan of de door de VMM voorgestelde saneringstechniek de beste is. Het leggen van riolering in gebieden met weinig bebouwing is immers een dure zaak. Daarom werd in zones waar nog geen collectief waterzuiveringssysteem operationeel of op korte termijn gepland is, zuiveringsgebied per zuiveringsgebied onder de loep genomen. Op basis van een economische berekening werden de mogelijke saneringstechnieken gedefinieerd en vergeleken. Het zoneringsplan deelt het Aalters grondgebied op. Het geeft aan in welke zones het economisch voordeliger is om een riolering aan te leggen en waar het aangewezen is om individuele behandelingsinstallaties voor afvalwater (IBA’s) te plaatsen. In het definitieve zoneringsplan van Aalter worden drie zones gekenmerkt:

centraal gebied (gele zone): de gebieden waar nu riolering ligt en aangesloten is op het zuiveringsstation (voornamelijk de kern en deelkernen van de gemeente); collectief te optimaliseren buitengebied (groene zone): bijvoorbeeld Lokouter, Oostmolen-Noord, Pauwelsbos, Dorp Sint-Maria-Aalter; individueel te optimaliseren buitengebied (rode zone): vooral alleenstaande woningen in landelijk gebied.

Aan elk van deze gebieden zijn rechten en plichten gekoppeld. Het zoneringsplan van Aalter kan steeds worden ingekeken op het gemeentehuis of geconsulteerd worden op de website via volgende URL: http://www.aalter.be/SiteCollectionImages/zoneringsplan.pdf.

32


Het huidige waterbeheer binnen de gemeente Aalter KENNISBEHEER De voormalige gemeentelijke dienst Waterwerken (d.i. de huidige cel Wegen en domeinen) begon reeds 15 jaar geleden met een integrale aanpak van de waterproblematiek door het in kaart brengen van de verschillende stroomgebieden en het uitvoeren van continu veldwerk.

OVERLEG EN COMMUNICATIE De gemeente Aalter werkt actief mee in de deelbekkenwerking. Meer specifiek wordt de nodige informatie aangeleverd aan de provincie Oost-Vlaanderen voor de opmaak van de twee deelbekkenbeheerplannen (voor de Brugse Vaart en de Poekebeek) en worden de vergaderingen van de deelbekkenwerking bijgewoond.

AFKOPPELING Het betreft het afkoppelen van hemelwater en afvalwater op private eigendom bij de (her)aanleg van de openbare riolering. De gewijzigde milieuwetgeving die sinds 1 augustus 2008 van kracht werd (Vlarem II, afdeling 6.2.2) en het zoneringsplan bepalen dat een volledige scheiding tussen afvalwater en hemelwater verplicht is voor woningen op het ogenblik dat een gescheiden riolering wordt (her)aangelegd. Voor de vastgelegde rioleringsprojecten schakelde de gemeente reeds een afkoppelingsdeskundige in. De kosten van de afkoppelingsstudie worden gedragen door de gemeente. De eigenaars van de woningen kunnen echter vrijblijvend en kosteloos de resultaten van de studie gebruiken. De eigenaars staan in voor het afkoppelen van hemelwater en afvalwater op privaat terrein.

BEHEER VAN DE WATERLOPEN Ruimingen (rijten en maaien)

e

De gemeente Aalter onderhoudt alle waterlopen 3 categorie, alle oude waterlopen vastgelegd volgens de Atlas van de Waterlopen (1877) en de baangrachten in zoverre een afwateringsfunctie wordt vastgesteld. Hiervan is geen digitaal of analoog kaartoverzicht voorhanden, wel deelplannen op gedetailleerd kadastraal niveau. Ruimingsbeurten vinden plaats tussen september en maart, deels in eigen beheer, deels via een onderaannemer. In principe wordt elke waterloop en gracht om de drie jaar geruimd, planmatig over volledige trajecten. Bij regelmatig terugkerende knelpunten wordt frequenter geruimd. Men merkt dat het ruimingswerk toeneemt: door het proactieve en continue onderhoud worden er de laatste jaren geen noemenswaardige wateroverlastproblemen meer vastgesteld. Er wordt hoofdzakelijk met een maaikorf gewerkt (rijten), slechts in tweede instantie met de lepelbak (ruimen). Op moeilijk bereikbare plaatsen wordt gewerkt bij lage grondwaterstand en met een kleine kraan. Het rijten vereist een duidelijk frequenter beheer. Slib (ruimingsspecie) wordt enige tijd na ruiming afgevoerd. In principe worden geen oevers gemaaid.

Herstelmaatregelen aan de waterlopen Over grote lengtes worden geen oeververstevigingen aangebracht. Over beperkte afstanden (< 50m) en enkel in noodzakelijke gevallen worden betuiningen voorzien (houten palen en planken), zelden worden schanskorven geplaatst. De herstelwerken behandelden steeds beperkte afstanden.

33


RETENTIE - BUFFERING EN HERGEBRUIK VAN REGENWATER Er wordt bij het verlenen van adviezen bij stedenbouwkundige vergunningen e.d. rekening gehouden met de “Krachtlijnen voor geïntegreerd rioleringsbeleid in Vlaanderen – code van goede praktijk “. Er wordt steeds een vaste procedure gebruikt en indien gewenst wordt overleg gepleegd tussen de stedenbouwkundige ambtenaar en de milieuambtenaar. Ook werden op initiatief van particulieren zowel bij nieuwbouw- als renovatie projecten rond afkoppeling van hemelwater uitgevoerd. Er is een premie voor installatie van hemelwaterputten (500 euro) en infiltratievoorzieningen (bijkomend 500 euro). Ook stimuleert het gemeentebestuur de plaatsing van groendaken met 31 euro per vierkante meter. Bij vier grote gemeentelijke projecten is buffering en retentie een belangrijk thema:

De geplande heraanleg van de rotonde E40 houdt de aanleg van drie buffers voor de Ketelbeek in. Deze liggen in weiland (parkgebied) dat multifunctionele mogelijkheden biedt; Bij het Warandeproject in het centrum werd zowel retentie als hergebruik bekeken. In deze appartementsblokken met volledig gescheiden stelsel zal hemelwater worden opgevangen voor het wassen van wagens en sproeien van het gazon. Daarnaast is er infiltratie voorzien van het hemelwater in een vijver; Het derde project is de grote regenwatertank (500.000 l) en een kleine tank (20.000 l) bij het sportcentrum, waarbij het regenwater zal gebruikt worden voor het sproeien van de sportvelden. Er is voldoende regenwatercaptatie om een droogte van 1 maand te overbruggen; Doortocht Lotenhulle – fase 2.

WATERZUIVERING Aanleg en onderhoud van rioleringen De gemeente werkt gestaag verder aan de uitbouw van de rioleringsinfrastructuur binnen de gemeente. In bijlage bij dit Milieubeleidsplan werd de planning opgenomen voor de aanleg van nieuwe riolenstelsels. Aquafin heeft de analoge plannen van de riolering geïnventariseerd en gedigitaliseerd op dit moment. Er wordt in beperkte mate terreinwerk uitgevoerd ter controle. Ook grachten en beken met aansluiting op riolering werden geïnventariseerd. Dit gaf aanleiding tot het uitvoeren van een Hydronautmodelleringsstudie van het rioolstelsel. Het onderhoud van rioleringen is een continue zorg. Er wordt frequent camerawerk uitgevoerd ter controle van de kwaliteit van de rioolbuizen. Er wordt jaarlijks voldoende budget voorzien voor onderzoek en onderhoud.

IBA’s bij particulieren Aalter bezit een relatief groot buitengebied. De particulieren in landelijk gebied worden aangespoord om zelf te zuiveren. Nazorg en opvolging is voorzien door controle op de waterkwaliteit.

DUURZAAM WATERGEBRUIK Voor het subsidiereglement rond regenwaterputten wordt verwezen naar hoger. De gemeente organiseerde enerzijds reeds een aantal infoavonden rond enerzijds IBA’s, infiltratie, buffering en hergebruik van hemelwater; anderzijds over duurzaam bouwen met inbegrip van duurzaam watergebruik. Voor de gemeentelijke gebouwen wordt als onderdeel van de ‘energieboekhouding’ een ‘waterboekhouding’ bijgehouden. Op deze manier is het mogelijk snel abnormale verbruiken te identificeren.

34


2.4.3

2.4.4

Knelpuntenanalyse Duurzaam watergebruik: Er is behoefte aan sensibilisatie via de bestaande gemeentelijke informatiekanalen om de inwoners op de hoogte te brengen van interessante toepassingen zoals groendaken, hemelwater, infiltratie, e.d.; Rioleringsprojecten en afkoppeling: Er is nog steeds oppervlaktewater aangesloten op de riolering. Daarnaast zijn er nog woonclusters die kunnen aangesloten worden op het huidige rioolnet; daarvoor moeten zeker nog rioleringsprojecten uitgevoerd worden. In bepaalde gevallen loopt het aansluitingsprogramma vertraging op door het niet tijdig toekennen van de subsidie door de Vlaamse overheid. Bij de aanleg van nieuwe rioleringsnetten moeten de inwoners tevens gestimuleerd worden om het regenwater af te koppelen van het afvalwater; Het gemeentebestuur tracht eerst zoveel mogelijk inwoners aan te sluiten op de collectieve riolering, indien dit niet haalbaar is zoekt men naar een gezamenlijke oplossing door het plaatsen van een KWZI voor een cluster van woningen; indien ook deze tweede optie niet haalbaar blijkt, wordt de plaatsing van een IBA het alternatief; Waterlopenbeheer: Over het algemeen zijn er in Aalter weinig problemen met wateroverlast. In het natuurlijk overstromingsgebied van de vallei van de Poekebeek treedt er op dit moment geen schade op bij maximale waterpeilen; Overleg, communicatie en “integrale” aanpak van het waterbeheer: Waterproblematiek is niet verbonden aan het grondgebied van één gemeente. Daarom is het noodzakelijk dat de deelbekkenwerking gebruikt wordt om (gemeente)grensoverschrijdende waterproblemen structureel aan te pakken.

Doelstellingen

Doelstelling Afkoppeling regenwater en afvalwater, verhogen van de kwaliteit van het oppervlaktewater;

Meetpunt Aantal afkoppelingen; Aantal uitbetaalde subsidies voor afkoppeling;

Verhogen van de infiltratiemogelijkheden water, minimaliseren van overstromingsgevaar;

Aantal infiltratievoorzieningen;

Stimuleren van het hergebruik regenwater;

Aaltal toegekende subsidies hemelwaterinstallaties; Percentage van het afvalwater dat reeds gezuiverd wordt in een RWZI, KWZI of een IBA;

Verhogen van het zuiveringspercentage van het afvalwater, stimuleren van het zelfzuiverend vermogen; Goed onderhoud van het rioleringssysteem; Herstel van het watersysteem;

natuurlijk

milieu

van

het

Optimale communicatie tussen verschillende stakeholders op regelmatige tijdstippen.

2.4.5

Aantal herstellingswerken rioleringsstelsel; BBI van de Aalterse waterlopen; Aantal overlegmomenten waterbeheer.

aan

het

m.b.t.

het

Acties

WAT-1: Retentie, infiltratie en duurzaam watergebruik Omschrijving: de informatieverspreiding en sensibilisatie naar de bevolking wordt verder verfijnd. Bij het vergunningenbeleid wordt verder op een proactieve manier aangespoord tot een duurzamer watergebruik. Doelgroep: inwoners, industrie, landbouwers Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

35


WAT-2 : Sensibilisatie rond duurzaam watergebruik Omschrijving: de inwoners zullen via de gemeentelijke kanalen op regelmatige basis gesensibiliseerd worden over duurzaam watergebruik. Dit behelst uiteenlopende onderwerpen: hemelwaterinstallaties, preventie van waterverontreiniging, aanvullen van grondwater (infiltratie in de bodem), drinkwater versus kraantjeswater, waterbesparing in de woning en op het werk. Doelgroep: beheerders van de gebouwen, inwoners Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

WAT-3 : Grondwaterbeleid Omschrijving: Landbouw en bedrijven zullen gesensibiliseerd worden dat het vergunningenbeleid erop gericht is om grondwaterwinning te beperken. Doelgroep: landbouwers, bedrijven Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

WAT-4 : Zoneringsplan Omschrijving: Het uitvoeren van het zoneringsplan. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

WAT-5 : Afkoppelen Omschrijving: in het kader van het zoneringsplan worden nieuwe gescheiden rioleringsnetten aangelegd en zuiveringsinstallaties voorzien. Waar de riolering wordt vernieuwd of een nieuw wordt aangelegd worden de inwoners zoveel mogelijk gestimuleerd om het regenwater af te koppelen van het afvalwater. Doelgroep: inwoners, omwonenden van rioleringsprojecten Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

WAT-6: Digitaliseren Omschrijving: De plannen van de rioleringsnetten dienen verder geïnventariseerd en gedigitaliseerd te worden. Zo kan op zeer efficiëntie wijze opgezocht en opgevolgd worden. Ook naar informatieverstrekking naar diverse stakeholders toe is dit een bijzonder interessant gegeven. Men kan ervan uitgaan dat door regelmatige en correcte invoer een heel sterk instrument wordt gecreëerd. Doelgroep: inwoners, bedrijven, architecten Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

WAT-7: Kwaliteit van de Bloembeek optimaliseren Omschrijving: Door gerichte maatregelen de kwaliteit van de Bloembeek herstellen en optimaliseren.

36


Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

WAT-8: Bekendmaken Aalterse waterlopen Omschrijving: Momenteel zijn de Aalterse waterlopen niet meer goed gekend door de inwoners. Meer bekendheid stimuleert de natuurbeleving om en rond deze waterlopen. De waterlopen zullen bekend gemaakt worden via TotAalter, gemeentelijke website en door aanduiding met naambordjes ter plaatse. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: 2012-2013

WAT-9: Wateraudit bij nieuwbouwprojecten Omschrijving: Bij nieuwbouwprojecten zal er steeds een wateraudit uitgevoerd worden met betrekking tot duurzaam watergebruik. Hiermee stelt het gemeentebestuur een mooi voorbeeld voor de inwoners. Doelgroep: gemeentebestuur Betrokkenen: cel gebouwen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

WAT-10: Clusteren van particuliere IBA’s in buitengebied Omschrijving: Op plaatsen waar het afvalwater op initiatief van de inwoners gebundeld verpompt kan worden naar de collector of naar een lokale waterzuiveringsinstallatie, wordt dit beschouwd als overnamepunt en zal dit door het gemeentebestuur ondersteund worden. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

37


2.5

HINDER

2.5.1


‘Milieuhinder’ is een onaangenaam zintuiglijk gevoel dat zich voordoet ten gevolge van een verstoring van het leefmilieu. Kenmerkend is het lokale, maar direct merkbare karakter ervan. Dit is typisch het geval bij geluidshinder, geurhinder, hinder van grof stof, roet of rook, een overmaat aan kunstlicht en trillingshinder, bodemverontreiniging en zwerfvuil. Nogal wat factoren, zowel objectieve als subjectieve, zullen uitmaken of iemand al dan niet gehinderd wordt. In ernstige hindersituaties kan dit leiden tot lichamelijke ongemakken, slaapverstoring, gezondheidsklachten, de waardedaling van woningen of aantasting van materiële goederen. Ter ondersteuning van het hinderbeleid heeft de overheid twee instrumenten ontwikkeld die het mogelijk moeten maken het hindergevoel bij de bevolking op te volgen. In de eerste plaats werd het schriftelijk leefomgevingsonderzoek (SLO) georganiseerd waardoor een eerste referentiekader aangaande het hindergevoel van geur, geluid en licht kon opgemaakt worden. Daarnaast werd ook het MKROS (milieuklachtenregistratie- en opvolgingssysteem) opgericht. Het systeem laat overheidsdiensten toe alle milieuklachten rechtstreeks in een centrale databank in te geven om zodoende probleemsituaties snel te kunnen identificeren.

Geluidshinder De invloed van geluid op de mens is afhankelijk van een aantal karakteristieken van het geluid waarvan het niveau de belangrijkste is. Bij hoge geluidsniveaus, nauwelijks voorkomend in de omgeving van de woning, kan onomkeerbare gehoorsbeschadiging door geluid ontstaan. Ook bij veel lagere niveaus (laag frequent geluid = Lfg) stelt men reeds verstoring van slaap, communicatie en intellectuele activiteit vast. Daarnaast kunnen ook nog heel wat andere secundaire gezondheidseffecten, zoals stress, moeheid, zenuwachtigheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn,… veroorzaakt zijn door de geluidsoverlast die we ondervinden. Laag frequentie geluid (Lfg) heeft een frequentie van ongeveer 20 à 200 Hz. Hinder door Lfg treedt vaker op bij mensen van middelbare leeftijd, vooral bij vrouwen. Bij het ouder worden krijgt het oor namelijk een andere gevoeligheid voor geluidsfrequenties, waaronder een verhoogde gevoeligheid voor Lfg, afkomstig van bv. ventilatoren, pompen, airco, vrachtverkeer,… Karakteristiek voor Lfg is dat het persoonsgebonden is waardoor er vaak maar één persoon last van heeft. Dit terwijl de omgeving geen hinder ondervindt, met als gevolg dat de gehinderde soms op weinig begrip kan rekenen. Bijkomend is er bij Lfg geen gewenning van het geluid. Het zal nooit als een achtergrondgeluid worden ervaren. In Aalter werd op 20 oktober 2008 werd het ‘Algemeen politiereglement op de administratieve sanctie’ goedgekeurd. Op 22 december 2008 en 14 september 2009 werden hier een aantal wijzigingen in aangebracht. Twee artikels handelen over het hinderthema geluid: Artikel 1

1°. 2°. 3°. 4°.

§1. Het geluid van spelende kinderen kan nooit als storend of hinderlijk worden beschouwd. §2. Volgend geluid wordt eveneens als niet-hinderlijk beschouwd: Het geluid als gevolg van werken aan de openbare weg of voor het aanleggen van openbare nutsvoorzieningen, uitgevoerd met toestemming of in opdracht van de daartoe bevoegde overheid; Het geluid als gevolg van werken of handelingen die dringend of zonder verder uitstel moeten worden uitgevoerd ter bescherming van personen of eigendommen of ter voorkoming van rampen; Het geluid als gevolg van seizoensgebonden werkzaamheden eigen aan de landbouw; Het geluid als gevolg van noodzakelijke toeleveringen voor handelszaken.

Artikel 2 1°. 2°.

niet-hinderlijk geluid

geluidsoverlast (indien bij nacht = nachtlawaai)

Volgende vormen van geluid worden beschouwd als overlast: gerucht of rumoer zonder reden of zonder noodzaak en toe te schrijven aan een gebrek aan vooruitzicht en voorzorg die de rust van de inwoners in het gedrang brengt; het gebruik van luidsprekers, geluidsversterkers of andere toestellen voor geluidsweergave in de omgeving van begraafplaatsen, kerken tijdens de erediensten en rusthuizen, muziek- of zanguitvoeringen te brengen;

38


3°. 4°.

5°.

6°. 7°.

het gebruik van geluidvoortbrengende toestellen met het oog op reclame buiten gebouwen is toegelaten voor de periode tussen 10 uur en 18 uur mits schriftelijke machtiging van de Burgemeester; het gebruik in openlucht van werktuigen die met een motor worden aangedreven, zoals grasmachines, zaagmachines, en dergelijke is verboden tussen 22 uur en 7 uur. Op zon- en feestdagen is het gebruik van deze werktuigen enkel toegelaten tussen 9 uur en 12 uur. Voor het uitvoeren van dringende werken kan de Burgemeester schriftelijk afwijkingen op voormelde verbodsbepalingen toestaan; het plaatsen van alarmkanonnen of gelijkaardige apparaten op minder dan 100 meter van een gebouw, waarin regelmatig mensen vertoeven en het laten werken van alarmkanonnen tijdens de periode van het winteruur tussen 22 uur en 8 uur en tijdens de periode van het zomeruur tussen 22 uur en 6 uur. Op de toegelaten tijdstippen mogen de ontploffingen elkaar niet minder dan 3 minuten opvolgen en mag de intensiteit ervan, gemeten aan de grens met de aanpalende eigendommen, niet meer dan 75 dB (A) bedragen; het niet geschikt huisvesten van huisdieren in de bebouwde kommen zodat het door deze dieren voortgebrachte geluid de rust verstoort tussen 22uur en 7uur. het gebruik van voetzoekers, ontploffingspatronen of -tuigen, vuurpijlen, vreugdevuren of andere soortgelijke zaken na 22 uur.

Geurhinder Geurhinder kan zowel tot een negatieve beleving (een stank op zich is niet aangenaam) als tot negatieve gezondheidseffecten leiden. De blootstelling aan geuren kan directe gezondheidsklachten geven wanneer toxische stoffen worden ingeademd. Van belang is hierbij vooral de dosis van de stoffen die worden ingeademd (concentraties en duur van blootstelling). Geurwaarneming treedt meestal al op bij lage concentraties aan verontreinigende stoffen en de waarneming duurt meestal maar een korte tijd. Daarom hebben geuren, net zoals dikwijls in de natuur het geval is, in de eerste plaats een belangrijke signaalfunctie (‘let op, potentieel gevaar!’). Bovendien kan de gevarengrens ook door de tijd beïnvloed worden. Sommige geuren kunnen hinderen bij langdurige waarneming van een relatief lage concentratie (bv. brandstoffen). Andere stoffen houden zelfs risico’s in als men ze kortstondig heel fel opsnuift (bv. ammoniak). Geurhinder geeft meestal aanleiding tot indirecte gezondheidsklachten, in eerste instantie psychischmentaal. Soms kunnen daaruit dan lichamelijke gezondheidsklachten voortvloeien. In de wetenschappelijke vakliteratuur zijn verbanden gerapporteerd tussen het optreden van ernstige geurhinder en (psycho)somatische symptomen als slapeloosheid, ademhalingsproblemen, duizeligheid, hoofdpijn, oog-, keel- en neusirritatie, allergische reacties, hoest, hijgen, maagklachten (misselijkheid, braken, walging en verlies van eetlust), pijn in de borst als gevolg van stress, depressie.

Lichthinder ‘Lichthinder’ is de overlast die mens en dier ondervinden van kunstlicht. Dat kan gaan om een gevoel van onbehagen, regelrechte verblinding door bijvoorbeeld direct zicht op een lamp of verstoring van avondlijke en nachtelijke activiteiten zoals bijvoorbeeld sterrenwaarnemingen. Door sommige hevige lichtbronnen kan ook het gezichtsvermogen al dan niet tijdelijk aangetast geraken. Overmatig licht tijdens de nacht kan je dagen nachtritme overhoop halen, wat zich bijvoorbeeld vertaalt in slaapstoornissen. Wat op zich aanleiding kan geven tot depressies en diverse lichamelijke kwaaltjes gaande van concentratiestoornissen, migraine en eventueel last van hart- en bloedvaten. ‘Lichtvervuiling’ wordt omschreven als de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving veroorzaakt door het overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht, met name overbelichting of onbenutte en onoordeelkundige verlichting. En het klinkt misschien paradoxaal, maar teveel licht kan ook leiden tot

39


meer onveiligheid. Zo is al bewezen dat er ’s nachts minder ongevallen gebeuren op een niet verlichte autosnelweg dan op een snelweg die baadt in het licht. De “donkere” autosnelweg nodigt immers uit tot een voorzichtiger en meer attent rijgedrag, waarbij men ook de snelheid zal matigen. ‘Hemelgloed of lichtsluier’ is het gevolg van weerkaatsing van zichtbare en niet-zichtbare straling op gasmoleculen, waterdamp en stofdeeltjes in de lucht. Enerzijds is er de natuurlijke sluier die veroorzaakt wordt door natuurlijke lichtbronnen zoals bijvoorbeeld de maan, anderzijds is er de kunstmatige hemelgloed, veroorzaakt door de directe en weerkaatste straling van kunstmatige lichtbronnen zoals lampen. De intensiteit van de lichtsluier wordt beïnvloed door de atmosferische omstandigheden en het vervuilingsniveau van de atmosfeer. Het is dus niet verwonderlijk dat de grootste lichtsluiers worden waargenomen boven grote stedelijke kernen. Maar ook sportvelden, bedrijfsterreinen, serres en andere sterk verlichte objecten kunnen van ver zichtbaar zijn door de lichtkoepel die ze veroorzaken. ‘Verblinding’ kan optreden als bij een bepaalde installatie de lichtbron rechtstreeks zichtbaar is en veel feller is dan de directe omgeving. Hierdoor kan het moeilijk worden om te zien en kan het doel van de verlichting tenietgedaan worden. Verblinding wordt onder andere veroorzaakt door slecht afgestelde verlichting bij wegverlichting, reclameverlichting, klemtoonverlichting of terreinverlichting. ‘Strooilicht’ kan omschreven worden als pandoverschrijdende verlichting, met andere woorden licht dat ergens terechtkomt waar het niet nodig of niet gewenst is. Het is licht dat relatief dicht bij de lichtbron wordt waargenomen. Voorbeelden van strooilicht zijn straatlantaarns of tuinverlichting die in de slaapkamer binnenschijnen, serres die heel de omgeving verlichten...

Stofhinder Luchtvervuiling door fijn stof bestaat uit vloeibare en vaste stofdeeltjes. Zwarte rook bijvoorbeeld is fijn stof van roetdeeltjes. Die stofdeeltjes hebben de eigenschap dat zij zeer gemakkelijk giftige stoffen opnemen. Omdat ze zo klein zijn, dringen ze diep in de longen in. Daar kunnen de giftige stoffen die ze transporteren hun vernietigend werk doen. Dit schaadt de gezondheid en vermindert de verwachte levensduur met enkele maanden (wanneer je in Vlaanderen leeft). Volgens een aantal studies zorgt ook een kortstondige blootstelling aan fijn stof van de kleinste stofdeeltjes voor vervroegde sterfgevallen. Om ervoor te zorgen dat de meest kwetsbaren zoals vb. kinderen, astmalijders en patiënten met luchtweg- en hartaandoeningen minder last ondervinden van luchtvervuiling door roet en fijn stof moet er voorkomen worden dat er aan sluikstoken gedaan wordt en dat wagens worden uitgerust met een roetfilter.

2.5.2


Digitaal opvolgen van milieuklachten De gemeente Aalter maakt gebruik van het MKROS (MilieuKlachten Registratie- en OpvolgingSysteem) dat door de Vlaamse overheid (sinds 20 januari 2006) ter beschikking gesteld wordt en als doel heeft op een uniforme en automatische wijze informatie uit te wisselen tussen de betrokken partners inzake milieuklachten (milieuadministraties, milieuambtenaren en gewestelijke inspecteurs, politiediensten). Elk jaar wordt hierover gerapporteerd via het Milieujaarprogramma.

Sensibilisatie De gemeentelijke milieudienst adviseert de inwoners/bedrijven tijdens plaatsbezoeken in het kader van vergunningsaanvragen, subsidieaanvragen… Tijdens deze plaatsbezoeken wordt ingegaan op alle specifieke vragen inzake milieuaangelegenheden (belang van een groenscherm, voorkomen van afval, afvalinzamelsystemen om thuisverbranden (sluikstoken) tegen te gaan, voorkomen van geluidshinder door gepaste exploitatiemethoden, vergroten van het draagvlak in de directe omgeving, informeren over duurzame energieproductiemethoden, energiesubsidies en rationeel watergebruik). Via TotAalter wordt nu en dan een artikel gepubliceerd aangaande verscheidene hinderonderwerpen.

40


Jaarlijks organiseert de Bond Beter Leefmilieu samen met de werkgroep Lichthinder van de Vereniging voor Sterrenkunde en Preventie Lichthinder de ‘Nacht van de Duisternis’. Naar goede gewoonte neemt Aalter steeds deel aan deze actie, die uitgebreid wordt gecommuniceerd via de gemeentelijke infokanalen.

Geluidsmetingen langs drukke verkeersassen Er zijn eigenlijk geen grote hindergebieden aanwezig behalve de gekende problematiek van geluidshinder door de E40 en de N44. In september 2009 werden vier geluidsmetingen uitgevoerd langs deze drukke verkeersassen. Op basis van deze metingen werd geoordeeld om enkele delen van de E40 op te nemen in het meerjarenprogramma als te saneren zones. Afhankelijk van ondermeer het herinrichtingproject ‘rond punt’ wordt de uitvoering gepland vanaf 2013. Als afwerking van de verkeerswisselaar ter hoogte van de Brouwerijstraat werd over een lengte van 250 meter geluidspanelen geplaatst langs de N44. De inwoners werden hiervan op de hoogte gehouden en werden gesensibiliseerd inzake geluidshinder via TotAalter.

Samenwerking met de lokale politie, 24/24 meldpunt milieuklachten De inwoners kunnen met alle klachten betreffende milieu of hinder de klok rond terecht bij de bevoegde instantie. Tijdens de kantooruren is dit de gemeentelijke milieudienst, vanwaar de informatie verder wordt verwerkt en doorgegeven naar de politie. Buiten de kantooruren ligt dit meldpunt rechtstreeks bij de lokale politie. Alle klachten worden bijgehouden in een daartoe bestemd opvolgingsprogramma. Per klacht wordt een opvolgingsfiche aangemaakt, gelinkt aan verslagen van plaatsbezoeken, fotomateriaal, genomen acties, enz. Zo is het mogelijk de verschillende lopende dossiers op een efficiënte manier op te volgen en te verhelpen of oplossen. Om het bestraffen van milieu-inbreuken mogelijk te maken werden naast de aanstelling van de twee gemeentelijke milieutoezichthouders reeds diverse politiereglementen opgesteld:

Het politiereglement op het container- en groencomposteringspark (16 juli 2007); De ophaling van huisvuil (14 mei 2002); Festivals en fuiven (10 juni 2003); Politiereglement op het stoken in allesbranders (9 februari 1994); Het gecoördineerd GAS-reglement (gemeentelijke administratieve sanctie) (28 juni 2010).

Meldingskaarten Aalter werkt reeds jaren met het systeem van meldingskaarten. Een gedeelte daarvan zijn specifieke meldingen rond milieu- en groenvoorziening. Niettegenstaande Aalter voor een groot gedeelte bestaat uit open ruimte zijn er toch een aanzienlijke economische en industriële activiteiten met de bijhorende milieuhinder als gevolg. Dit alles in acht genomen is het aantal klachten omtrent milieuhinder relatief beperkt. De milieuhinder is voornamelijk verdeeld over de categorieën water- of bodemverontreiniging, geluidsoverlast, geurhinder en inbreuken op de Vlarem-wetgeving.

2.5.3

Knelpuntenanalyse Het gemeentebestuur tracht in eerste instantie stimulerend, motiverend en bemiddelend te handelen. Zo nodig wordt er correctief opgetreden. Onder bepaalde omstandigheden kan dit als een knelpunt aangezien worden; Een continue en doorgedreven sensibilisatie naar de inwoner toe is noodzakelijk om een voldoende preventief effect te hebben.

41


2.5.4

Doelstellingen

Aalter moet steeds een aangename gemeente blijven waar de mensen in een goede verstandhouding samenleven. Het gemeentelijk beleid steunt op drie krachtige pijlers: preventie, regulering en correctieve maatregelen. Doelstelling Er wordt een sterk preventief beleid gevoerd naar de inwoners toe door middel van diverse en gevarieerde sensibilisatieacties;

Meetpunt Aantal passieve en sensibilisatieacties per jaar;

Hinder in eigen beheer (of via voorwaarden in het kader van het vergunningenbeleid) terugdringen;

Aantal klachten m.b.t. hinderthema’s;

De geuren stofhinder van landbouw beperken door maximale introductie van ammoniakemissiearme systemen (vergunningsbeleid);

Aantal ammoniakemissiearme systemen Aantal klachten m.b.t. geurhinder afkomstig van landbouw;

Het verder uitwerken van de samenwerking met de lokale politie en het verder uitwerken van reglementen die de beperking van hinder ten goede komen;

Aantal (ver)nieuw(d)e reglementen m.b.t. hinderthema’s + aantal klachten m.b.t. hinderthema’s.

2.5.5

actieve

Actieplan

HIN-1: Sensibilisatie van de burger inzake milieuthema’s Omschrijving: de milieuvisie van de gemeente Aalter moet steeds aanwezig zijn: een beperkt aantal, eenvoudige duidelijke stelregels rond milieu moeten vaak herhaald worden. De stijl van de stelregels moet eerder gemoedelijk en ludiek zijn dan vermanend. De gemeente zal jaarlijks minstens twee sensibilisatieacties ondernemen op twee verschillende domeinen (bv. lichthinder, sluikstoken,…) Doelgroep: inwoners, verenigingen die n.a.v. evenementen in de gemeente samenkomen; Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Onderwijs, cel Cultuur, cel Evenementen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

HIN-2: Structurele aanpak voor beperking van hinder in eigen beheer en sensibiliseren van de vaste gebruikers van het gemeentelijk patrimonium Omschrijving: bij projecten binnen het eigen beheer of waar het gemeentebestuur een adviserende functie heeft zal het item hinder structureel opgenomen worden binnen het project of het advies. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: het gemeentebestuur, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

HIN-3: Plaatsen van geluidsschermen Omschrijving: het in 2003 opgerichte fonds voor geluidsschermen blijft behouden en jaarlijks aangevuld. In samenwerking met het Vlaams Gewest, beheerder van de wegen waar zich de grootste problemen omtrent geluidshinder voordoen, zullen in de loop van de planperiode geluidsschermen worden opgericht. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: het gemeentebestuur, Vlaams Gewest Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

42


HIN-4: Lichthinder voorkomen – Lichtplan Omschrijving: Er zal een lichtplan uitgewerkt worden voor de openbare verlichting om op drie belangrijke gebieden te verbeteren: energiebesparing, vergroten van het veiligheidsgevoel door implementatie van meer algemene verlichting en het wegwerken van accentverlichting en het esthetisch aspect (gevelverlichting). Bijkomend zal er jaarlijks actie ondernomen worden ter beperking van lichthinder, gericht op eigen gemeentelijk patrimonium kaderend binnen het integraal lichtplan. Rond waardevolle natuurgebieden moet maximaal gestreefd worden naar het voorkomen van geluid- en lichthinder. Doelgroep: inwoners, het gemeentebestuur Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Budget Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

HIN-5: Uitbreiden van het GAS-reglement Omschrijving: het geluidshinderreglement in het GAS wordt uitgebreid conform het voorbeeldreglement van de Vlaamse overheid. Ook wordt in het kader van de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013 een geurhinderreglement opgenomen in het GAS. Doelgroep: alle inwoners Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, inwoners, Vlaams Gewest Uitvoeringstermijn: 2011-2012

HIN-6: Beschermen van bestaande donkergebieden Omschrijving: Op plaatsen waar momenteel geen straatverlichting is, moet dit zo blijven. Donkergebieden zijn van groot belang voor het voortbestaan sommige organismen. Er wordt geopteerd om in geen geval straatverlichting bij te plaatsen wanneer dit niet echt nodig is. Met deze actie wordt tegelijkertijd verdere lichtpollutie voorkomen. Deze beleidskeuze zal tevens geïmplementeerd worden in het gemeentelijk lichtplan. Doelgroep: alle inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, Vlaams Gewest Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

43


2.6

ENERGIE

2.6.1


In 1992 werd het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties opgesteld met als doel de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer te stabiliseren op een niveau waaraan geen gevaarlijke risico’s verbonden zijn voor mens en klimaat. Op termijn moeten de mondiale emissies van broeikasgassen met 50% dalen ten opzichte van 1990. In 1997 werd dit Klimaatverdrag uitgebreid met het Kyotoprotocol. Voor de EU als geheel is hierbij de reductiedoelstelling 8%, en concreet voor België 7,5%. Het Kyotoprotocol is een eerste stap om stabilisatie van broeikasgasconcentraties te bereiken. Een zeer belangrijke factor binnen het gegeven van de klimaatopwarming door te hoge emissies van broeikasgassen is de huidige productie en consumptie van energie. Deze twee sporen vormen de basis voor het huidige Vlaamse energiebeleid. Hierbij worden de gemeentebesturen als voorname speler beschouwd. Daarbij is het gemeentelijk beleid toegespitst op enerzijds de promotie van rationeel energiegebruik en toepassingen van hernieuwbare energie.

Kopenhagen 2009 Van 7 tot 18 december 2009 vond in Kopenhagen de VN-Klimaatconferentie (‘Conference of Parties’ COP15) plaats. Ruim 190 landen namen eraan deel. De eerste verbintenissenperiode van het Kyoto Protocol - waarin de industrielanden zich geëngageerd hadden om concrete reductiedoelstellingen te behalen - loopt tot eind 2012. Een nieuw akkoord tegen eind 2009 zou aan alle landen ruim de tijd gegeven hebben om dit akkoord na te leven en betere perspectieven geboden hebben aan investeerders. COP15 heeft dit evenwel niet kunnen waarmaken. Na 2 jaar van intensieve onderhandelingen was de meer dan 100 pagina’s lange onderhandelingstekst nog niet rijp om voor te leggen aan ministers, staatshoofden en regeringsleiders om de resterende politieke knopen door te hakken. Uiteindelijk sloot een beperkte groep staatshoofden en regeringsleiders het ‘Kopenhagen Akkoord’, een tekst van slechts enkele bladzijden in relatief vage bewoordingen, en werd beslist om de formele onderhandelingen nog een jaar verder te zetten. Het ‘Kopenhagen Akkoord’ werd uiteindelijk niet officieel bekrachtigd. Tijdens de plenaire slotzitting waren een aantal landen zich tegen dit akkoord blijven verzetten. Meer dan 100 landen hebben zich intussen aangesloten bij het akkoord. Het Kopenhagen Akkoord bevat een aantal positieve elementen, zoals de verwijzing naar de 2°Cdoelstelling en de engagementen voor financiering, maar heeft als voornaamste minpunt dat het gebaseerd is op een ‘bottom-up’-aanpak, die niet uitgaat van wat nodig is, maar van wat landen bereid zijn te doen. Dit resultaat wordt dan ook niet als een succes beschouwd.

Cancun 2010 Van 29 november tot 11 december 2010 vond in Cancun, Mexico de 16e Klimaatconferentie plaats. De uitdaging van deze internationale klimaattop was erg groot. Na het mislukken van de top in Kopenhagen had het multilaterale klimaatproces opnieuw nood aan mondiaal vertrouwen én aan concrete afspraken over het proces en de bouwstenen voor een nieuw klimaatakkoord na 2012, met name na afloop van de eerste termijn van het Kyoto Protocol. Het ‘Cancun Akkoord’, een compromistekst opgemaakt door het Mexicaanse voorzitterschap, draait alleszins de bladzijde van Kopenhagen om. De slotteksten behandelen zowel de principes en doelstellingen van een nieuw mondiaal klimaatakkoord, inclusief verplichtingen voor ontwikkelingslanden, als de bouwstenen voor een mogelijke opvolger van Kyoto die enkel industrielanden emissiereducties oplegt. De belangrijkste elementen van het maatregelenpakket zijn de volgende:

de opwarming van het klimaat moet beneden de 2°C blijven en er worden afspraken gemaakt rond de wereldwijde emissiereductiedoelstelling tegen 2050.

44


er moet meer transparantie komen in de acties die landen ondernemen om hun uitstoot te verminderen, zodat de gemaakte vooruitgang beter kan opgevolgd worden. er wordt een groen klimaatfonds opgericht voor klimaatgerelateerde projecten in ontwikkelingslanden. er wordt een ‘REDD+’-mechanisme gelanceerd dat acties mogelijk maakt die de uitstoot door ontbossing en bosdegradatie in ontwikkelingslanden moet verminderen er blijft uitzicht op een opvolger van het Kyoto Protocol, ondanks afwijzingen door Rusland, Japan en de VSA , met daarbij aandacht voor verbeteringen en het vermijden van een ‘gat’ tussen de lopende eerste en een tweede verbintenisperiode.

Het VN klimaatproces neemt met deze akkoorden een nieuwe en noodzakelijke stap, het werk is echter nog lang niet ten einde. De uitdaging voor het klimaatbeleid blijft gelden: de gemaakte afspraken moeten nu omgezet worden in concrete juridische en technische teksten die een snelle en doelgerichte implementatie toelaten. De hoop is er wel dat op de volgende top in Durban, Zuid-Afrika, eind 2011, er een juridisch bindend en wereldwijd klimaatakkoord uit de bus kan komen.

2.6.2


Het lokaal beleid getuigt van doelgerichte inspanningen in het kader van rationeel energiegebruik.

Duurzaam energiebeheer voor het patrimonium In het bestek voor de gunning van de onderhoudsopdracht voor de gemeentelijke gebouwen werden er strenge energiecriteria opgenomen. De opdracht werd uiteindelijk gegund aan de firma met het meest ambitieuze energiebeleid. Maandelijks worden de meterstanden van de gebouwen (elektriciteit, water, gas en mazout) opgenomen en verwerkt in een energieboekhoudpakket. Maandelijks vindt er een overleg plaats met de onderhoudsfirma en de duurzaamheidsambtenaar om deze gegevens op te volgen en halfjaarlijks worden deze meterstanden opgelijst, geanalyseerd en geëvalueerd. Ongewone verbruiken worden bijgevolg snel gedetecteerd. Aan de analyse kunnen telkens concrete verbeterprojecten gekoppeld worden. Aan de onderhoudsfirma werd gevraagd om halfjaarlijks ook een aantal interessante verbeterprojecten voor te stellen. Dit alles met het oog op het blijvend dalen van het energieverbruik.

Sensibilisatie en gemeentelijke subsidies De duurzaamheidsambtenaar werkt jaarlijks een aantal acties uit om allerhande energiebesparende maatregelen bij de inwoners te stimuleren. Ook wordt het milieubewust omgaan met bestaande technieken in gebouwen (verlichting, stand-by modus, verwarming,…) gesterkt door allerhande sensibilisatiecampagnes en de bestaande subsidiereglementen. Aalter stimuleert duurzaam bouwen met toepassingen van hernieuwbare energie in het ruimer kader van rationeel energiegebruik. Vanaf 2011 geldt er een nieuw gemeentelijk subsidiereglement waarbij volgende installaties in aanmerking komen: thermische zonnepanelen, houtpelletketels, (combi)warmtepompen en micro-WKK’s. Ook groendaken worden gesubsidieerd (deze fungeren immers als extra isolatielaag en waterbuffer). Overzicht van het aantal subsidiedossiers Naam Zonnepanelen

2007 11

2008 37

2009 145

2010 120

Zonneboiler

4

16

17

18

Groendak

0

4

3

2

45


Aankoop groene energie De gemeente Aalter heeft via de “Samenaankoop elektriciteit Eandis 2008-2011” gekozen voor een elektriciteitslevering van 100% gecertificeerde hernieuwbare energie voor de periode 1 januari 2009 tot 31 december 2011.

Opwekken groene energie Het gemeentebestuur verleende de stedenbouwkundige vergunning (en gaf gunstig advies voor de betreffende exploitatievergunning) voor de bouw van twee biogasinstallaties in Aalter. De eerste installatie (Aalterweg) zal drie keer 835 kW opwekken (2505 kW). Samen zullen de installaties 13 000 gezinnen voorzien van groene stroom. Binnen dit kader van CO2-neutraliteit zal bij de bouw van het nieuwe bedrijventerrein (Woestijne) een projectgroep worden opgestart die zal instaan voor de bouw van een derde biogasinstallatie. Deze installatie alle gevestigde bedrijven voorzien van groene stroom.

2.6.3

2.6.4

Knelpuntenanalyse Bij nieuwbouw worden reeds in de bestekfase voorwaarden opgenomen om te komen tot een energievriendelijk ontwerp. Wat bestaande gebouwen betreft is er nood aan audits teneinde een concreet en realistisch investeringsprogramma te kunnen opmaken; Het aanwenden van hernieuwbare energie binnen het gemeentelijk patrimonium, de particuliere huishoudens en het bedrijfsleven dient te vergroten; De bedrijven en particulieren moeten nog meer overtuigd worden van het nut van energiebesparing en groene stroom via sensibilisatiecampagnes. De EPC’s van de gemeentelijke gebouwen en de energiebesparende toepassingen in het sportpark kunnen hiervoor nog meer en beter aangewend worden als voorbeeldproject om de inwoners aan te zetten dit voorbeeld te volgen; De patrimonium- en zaalverantwoordelijken zouden baat hebben bij een handleiding/opleiding over rationeel energiegebruik op zich en het beheer van de specifieke gebouwen.

Doelstellingen

Het gemeentebestuur wenst milieubewust, energievriendelijk en preventief gedrag te stimuleren bij de inwoners. De gemeente zal haar voorbeeldfunctie opnemen en de eigen successen op vlak van energievriendelijke toepassingen aanwenden als overtuigend argument bij het bewustmaken van de inwoners van het nut van rationeel energiegebruik. Doelstelling Energiebesparing gebouwen;

gemeentelijke

Meetpunt Vermindering van de verbruiken, na te gaan d.m.v. de energieboekhouding;

Toename van het gebruik van hernieuwbare energiebronnen;

Het aantal subsidiedossiers ‘hernieuwbare energie’; Het aantal eigen initiatieven hernieuwbare energie;

De inwoners overtuigen van het nut van rationeel energiegebruik;

Aantal actieve en passieve sensibilisatieacties.

CO2-neutraal bedrijventerrein ‘Woestijne’.

Hoeveelheid opgewekte groene stroom t.o.v. het verbruik.

in

de

46


2.6.5

Actieplan

REG-1: Energie-monitoring en -investeringen gemeentelijke gebouwen Omschrijving: Projecten rond efficiëntere verlichting, verwarming, isolatie en hernieuwbare energie binnen de eigen gebouwen. Doelgroep: het gemeentebestuur, gebruikers van de gebouwen, inwoners Betrokkenen: cel gebouwen, cel ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

REG-2: Systematisch REG-overleg (rationeel energiegebruik) bij verbouwingen en nieuwbouwprojecten Omschrijving: bij de uitvoering van elk bouwproject zal reeds in de bestekfase systematisch REG-overleg gebeuren zodat dit na afloop in alle opzichten als een modelproject rond duurzaam bouwen en energiebesteding naar voor geschoven kan worden. Doelgroep: het gemeentebestuur, inwoners Betrokkenen: cel Gebouwen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Overheidsopdrachten Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

REG-3: Promotie van hernieuwbare energie Omschrijving: ter promotie van hernieuwbare energie wordt een overkoepelend subsidiereglement opgesteld voor een aantal toepassingen van hernieuwbare energie, waarbij ook deze die momenteel nog minder populair zijn worden meegenomen. Concreet zullen volgende zaken in aanmerking komen voor subsidie: thermische zonnepanelen, houtpelletketels, (combi)warmtepompen en micro-WKK’s. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: duurzaamheidsambtenaar, cel Budget Uitvoeringstermijn: 2010-2011

REG-4: Sensibilisatie in het kader van REG Omschrijving: om rationeel energiegebruik te stimuleren bij alle inwoners zullen naast het subsidiereglement hernieuwbare energie jaarlijks minstens 2 actieve sensibilisatieacties georganiseerd worden. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: duurzaamheidsambtenaar, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

REG-5: Stimuleren dakisolatie Omschrijving: Langs het dak gaat er nog veel warmte verloren. Een groot percentage van de inwoners heeft een dak dat nog niet geïsoleerd werd. Hier moet verandering in komen. Er bestaat reeds een premie van de Vlaamse overheid en van de netbeheerder. Aanvullend kan een gemeentelijke premie worden uitgereikt zodanig dat deze werken voor de inwoner nog goedkoper worden. Of er kan gewerkt worden via samenaankoop. Dit kan de drempel zodanig laag maken dat men zonder twijfel overgaat tot de isolatiewerken. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: duurzaamheidsambtenaar, cel Budget Uitvoeringstermijn: 2010-2011

47


REG-6: Criteria i.v.m. energie-efficiëntie systematisch opnemen in bestekken Omschrijving: Bij het opmaken van bestekken worden waar mogelijk criteria opgenomen met betrekking tot energie-efficiëntie. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: duurzaamheidsambtenaar, cel Budget Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

48


2.7

MOBILITEIT

2.7.1


Het gemotoriseerde verkeer zorgt voor een grote impact op het milieu. Ongeveer 1/5 van de ecologische voetafdruk van de gemiddelde Belg heeft betrekking tot mobiliteit. Het dagelijks vervoer neemt hiervan meer dan 90% in beslag. De milieuschade veroorzaakt door vervoer en transport is voor een groot deel het gevolg van het gebruik van energiebronnen, de uitstoot van schadelijke stoffen, fijn stof, zware metalen en de andere veroorzaakte hinder. Sinds enige tijd bestaat de ambitie bij de Vlaamse overheid om van Vlaanderen een distributiecentrum binnen Europa te maken. Dit impliceert echter dat hiermee een belangrijke milieu-impact gepaard zal gaan, voornamelijk door de te verwachten toename van het goederentransport. Vandaag is hier al een stijging waar te nemen. Bovendien wordt hierbij een verschuiving waargnomen naar minder milieuvriendelijke vervoersmiddelen: het goederentransport via de weg is samen met passagiersvervoer in de lucht de snelst groeiende transportwijze. Voor personenvervoer wordt de milieuwinst door technologische vooruitgang deels tenietgedaan door de groeiende omvang van het wagenpark, een toename van het wagengebruik en een lagere bezettingsgraad van de wagens. Ook de geringe dichtheid van de woon- en werkzones in Vlaanderen werkt het gebruik van individueel vervoer in de hand. De uitgebreide transportinfrastructuur zorgt voor een versnippering van de open ruimte. De densiteit van de transportinfrastructuur in Vlaanderen is zowel voor autosnelwegen en spoorwegen de hoogste van Europa. De belangrijkste milieueffecten die veroorzaakt worden door het auto- en vrachtwagenverkeer zijn de volgende: luchtverontreiniging, aantasting van de open ruimte wat leidt tot versnippering, gebruik van strooizouten en pesticiden voor onderhoud van de wegen, geluidshinder, geurhinder en lichthinder. Het belangrijkste beleidskader van het thema mobiliteit is het mobiliteitsconvenant. Dit is een overeenkomst tussen de Vlaamse minister bevoegd voor mobiliteit, De Lijn, de gemeenten en eventuele derden (scholen, bedrijven, provincies, …). De mobiliteitsconvenants hebben op vele plaatsen in Vlaanderen al geleid tot een integrale aanpak van de mobiliteitsproblemen. Het Decreet van 20 april 2001 betreffende de mobiliteitsconvenants en het Decreet van 20 maart 2009 betreffende het mobiliteitsbeleid hebben deze aanpak nog bekrachtigd. Ook de volgende jaren zullen die convenants (en de gemeentelijke mobiliteitsplannen) dus een cruciaal onderdeel blijven van het Vlaamse mobiliteitsbeleid. Met die aanpak loopt Vlaanderen duidelijk voorop in Europa. Een doortocht (een gewestweg die door een stads- of dorpscentrum loopt), de uitbouw van een fietsroutenetwerk, de bus die op een centrale as in de file staat, … gemeenten, steden, provincies, De Lijn en de Vlaamse overheid zitten in hun mobiliteitsbeleid voor ze het weten op elkaars terrein. Het is dan ook aangewezen dat ze hun plannen en maatregelen op elkaar afstemmen om zo een samenhangend beleid te kunnen voeren. Het mobiliteitsconvenant bevat een moederconvenant, waarin algemene doelstellingen worden geformuleerd en waarmee de gemeenten zich verbinden binnen maximaal twee jaar een mobiliteitsplan op te stellen. De gemeente Aalter heeft de Mobiliteitsconvenant ondertekend en nam zo de verantwoordelijkheid op voor het opstellen van een mobiliteitsplan, dat inmiddels wordt herwerkt.

2.7.2


De gemeente stelt een voorbeeldfunctie door d.m.v. een aantal initiatieven. Naast passieve en actieve sensibilisatieacties organiseert het gemeentebestuur ook onderstaande initiatieven.

49


Stimuleren van het fietsgebruik bij woon-werkverkeer Reeds enkele jaren wenst het gemeentebestuur de fiets als milieuvriendelijk alternatief voor de wagen naar voor te schuiven. Door de Gemeenteraad werd een premiereglement goedgekeurd voor het gebruik van de fiets bij het woon-werkverkeer. Bij het overwegende gedeelte van de beslissing werd de nadruk gelegd op het milieuvriendelijke en weinig ruimte-innemende aspect van de fiets. Ieder personeelslid krijgt de kans een vergoeding van 0,15 euro per kilometer te bekomen wanneer hij de fiets gebruikt om zich te verplaatsen van woonplaats naar werkplaats en omgekeerd.

Voetpool en fietspool voor leerlingen FIETSPOOL Het gemeentebestuur startte in 2001 samen met de Aalterse scholen het zogenaamde ‘fietspoolproject’. Voor het welslagen van dit project worden meermaals door de politie ‘fietsen rijvaardigheidsexamens’ georganiseerd voor de begeleiders en deelnemers aan de fietspool. Zodoende is het voor de deelnemers duidelijk welke de verwachtingen zijn. Bovendien worden de nodige afspraken op een poolpas genoteerd voor de kinderen terwijl ouders en begeleiders op hun beurt een afsprakennota ontvangen. In de brochure omtrent fietspoolen wordt extra gewezen op het milieuvriendelijke aspect van deze actie. De auto wordt thuisgelaten en bovendien wordt het gebruik van de fiets reeds vanaf een vroege leeftijd aangemoedigd. Dat het fietspolen aanslaat blijkt uit het feit dat er in 2009 een honderdtal deelnemers waren en een 65-tal begeleiders.

VOETPOOL Basis van dit project dat in 2005 van start ging is het Schoolvervoersplan en de besprekingen die gevoerd werden in het kader van de opmaak ervan. Uit de analyse bleek immers dat bij het begin en einde van een schooldag zeer druk verkeer heerst aan de ingang van de drie scholen in Aalter-centrum. Dit wordt in hoofdzaak veroorzaakt door ouders die hun kinderen met de wagen van/naar school brengen. Deze situatie kan een gevaar opleveren voor de zwakke weggebruikers. Als oplossing werd een soort van kiss-and-ride ingevoerd op de parking van het gemeentehuis (in de nabijheid van de school). De kinderen die naar de voetpoolparking gebracht worden kunnen wachten in de “poolhalte” (schuilhuisje) en onder begeleiding te voet naar school gaan. De actie werd bekend gemaakt via het gemeentelijk informatieblad en via folders, die eerst in de klas werden besproken en aangevuld en vervolgens aan de leerlingen meegegeven naar huis. Op deze manier wordt het gemotoriseerd verkeer in de onmiddellijke omgeving van de schoolingang afgeremd waardoor de veiligheid van fietsers en voetgangers stijgt. Het is bovendien de bedoeling om in een latere fase de voetpool te koppelen aan een systeem van carpooling voor leerlingen.

Dienstfietsen Het gemeentebestuur heeft enkele fietsen in gebruik voor kleine verplaatsingen van haar werknemers. Er dient echter de opmerking gemaakt te worden dat slechts weinig verplaatsingen haalbaar zijn op deze manier. Meestal is de afstand te groot om met de fiets te doen of moet materiaal getransporteerd worden. Waar mogelijk wordt wel voorgesteld de fiets te gebruiken.

50


Milieuvriendelijk wagenpark Bij het gunnen van de lopende leasingopdracht van de gemeentelijke wagens werd rekening gehouden met een aantal prioritaire milieucriteria (verbruik, duurzaamheid, uitstoot,…). Ook bij de aankoop van de nieuwe veegwagen voor de versterking van het project Aalter Proper werden milieucriteria opgenomen in het bestek. Op die manier wordt een verminderde impact van de voertuigen op het leefmilieu gerealiseerd en gegarandeerd.

Schoolvervoersplannen Het Mobiliteitsplan ligt aan de basis voor de opmaak van de vervoersplannen waarbij (via een basisakte) met de Vlaamse Gemeenschap overeenkomsten werden afgesloten. Doelstelling is het bereiken van een betere mobiliteit in synergie met het Vlaamse Gewest, de Provincie, de Lijn, de lokale schoolgemeenschappen en alle andere actoren die mogelijks een rol kunnen spelen. Het schoolvervoersplan maakt hier deel van uit. Dit plan wordt opgesteld na een bevraging van leerlingen, ouders en leraars. Het plan wordt als basis aangewend voor o.a. module 10 van de overeenkomst met het Vlaamse Gewest (Beveiliging van de schoolomgevingen op max. 200m van een gewestweg). Het plan dient eveneens als basis tot overeenkomst tussen de gemeente en de verschillende scholen. Via module 10 werd een ongelijkgrondse kruising van het lokale en het bovenlokale verkeer van de Brouwerijstraat en de N44 Knokkeweg gerealiseerd. Tevens werden specifieke infrastructurele maatregelen gerealiseerd om de verkeersveiligheid te verhogen ter hoogte van de basis- en kleuterscholen van het Emmaüsinstituut gelegen in de Europalaan en de Brouwerijstraat. In 2009 werden in het kader van de verkeersveiligheid van de schoolgaande kinderen twee proefprojecten opgestart, zijnde op de parking langs de Drogenbroodstraat ter hoogte van het wijkschooltje (invoeren van een gestructureerde vorm van parkeren gekoppeld aan eenrichtingsverkeer) en langs een deel van de Sint-Gerolflaan ter hoogte van het Emmaüsinstituut (realiseren van een systeem van plaatselijk verkeer door halfweg het straatgedeelte een hindernis (betonblokkenstructuur) te plaatsen zodat de chauffeurs niet de volledige Sint-Gerolflaan kunnen doorrijden). Ook ter hoogte van het Emmaüsinstituut Lager Onderwijs werden in de Maria Middelareslaan maatregelen genomen om de verkeersveiligheid ter verhogen.

Speelstraten Het begrip ‘Speelstraten’ werd in 1998 ingevoerd in de wegcode. In speelstraten wordt de gehele breedte van de weg voorbehouden voor het spelen van kinderen. De winst voor het milieu is dubbel: in de eerste plaats worden inwoners van de speelstraten gestimuleerd het gebruik van de wagen achterwege te laten en een alternatief vervoermiddel te gebruiken. Een tweede effect is dat bestuurders verplicht worden rustiger en trager te gaan rijden, wat een gunstig effect heeft op de uitstoot en het brandstofverbruik. Het verbruik ligt namelijk veel hoger wanneer deze nog koud staat, een rustige rijstijl bij het begin van de rit kan dus wel degelijk een groot verschil maken. Tijdens de paasvakantie 2009 werden er 9 straatgedeelten ingericht als speelstraat, tijdens de zomervakantie waren er dat 20. In TotAalter werden de inwoners op de hoogte gebracht van het nut van de speelstraten.

Grasbermactie – inzaaien van wegbermen Sinds 2001 zaait het gemeentebestuur gratis wegbermen in met een grasmengsel. Binnen het kader van deze actie worden jaarlijks zo’n 80-tal wegbermen ingezaaid met gras. Dit alles kwam voort uit een veel voorkomende ergernis van inwoners: de wegberm gelegen tussen de rijweg en de woonkavels/voetpad wordt vaak kapotgereden. Veelal werden de putten gedicht met steenslag wat vooral veel onkruidgroei met zich meebracht.

51


Het doel van de gratis inzaaiactie is zoveel mogelijk groene bermen te behouden (ook voor infiltratie van regenwater) met als bijkomend voordeel dat onkruidbestrijding overbodig wordt. De enige voorwaarde is dat de particulier instaat voor het verdere onderhoud van de grasberm.

Deelname gemeentelijke begeleidingscommissie Het gemeentebestuur Aalter nam deel aan de vergaderingen inzake de streefbeeldstudie N44 – N44a. Er werd eveneens een vergadering van de Gemeentelijke Begeleidingscommissie georganiseerd in het kader van de doorvoering van de sneltoets van het gemeentelijk mobiliteitsplan (een aantal leden van het Schepencollege namen deel aan deze vergadering).

2.7.3

2.7.4

Knelpuntenanalyse De bovenlokale knelpunten E40 en N44 zorgen dagelijks voor overlast. De gemeente is vaak afhankelijk van de initiatieven van de hogere overheid en kan niet autonoom beslissingen nemen; De bestemming van de wegen werd nog niet vastgelegd in een categorisatie, dit brengt met zich mee dat sommige wegen aangewend worden door gebruikers die hier niet thuis horen; Er is momenteel geen vlotte Lijnverbinding op provinciaal niveau; De meest milieuvriendelijke voertuigen krijgen niet gemakkelijk een significante plaats op de markt, het gemeentebestuur moet hierin een voortrekkersrol in opnemen en ook bij inwoners de aankoop van dergelijke voertuigen stimuleren; Momenteel wordt nog niet voldoende gebruik gemaakt van de waterwegen voor transport van en naar de industrieterreinen, nochtans is watergebonden transport een milieubewuste keuze.

Doelstellingen

Het gemeentebestuur verbindt zich er toe om een beleid te voeren dat erop gericht is de integratie te bevorderen van milieubeleid, mobiliteitsbeleid en ruimtelijke ordeningsbeleid. Op die manier tracht de gemeente bij de dragen tot een vermindering van de druk op het leefmilieu, afkomstig van de sector verkeer en vervoer. Ook met betrekking tot interne milieuzorg zal rekening gehouden worden met het milieuaspect bij de aankoop en het gebruik van vervoermiddelen. Het stimuleren van het openbaar vervoer en het gebruik van de fiets vormen een belangrijke peiler in een duurzaam mobiliteitsbeleid. Doelstelling Stimuleren van het openbaar vervoer;

Meetpunt Aantal verkochte bus- en treinabonnementen;

Stimuleren van het fietsgebruik;

Het aantal toegekende fietsvergoedingen voor het gemeentepersoneel; Het aantal fietsende leerlingen; Aantal bovenlokale acties die beleidsmatige ondersteuning genoten;

Bovenlokale ondersteunen;

acties

beleidsmatig

Sensibiliseren inzake duurzame mobiliteit;

Aantal actieve en passieve sensibilisatieacties;

Investeren in de gemeentelijke infrastructuur;

Aantal investeringen ter bevordering van veiligere en duurzamere mobiliteit; Aantal vervoerde tonnages via het kanaal.

Stimuleren van transport via het kanaal, gebonden aan het regionaal overslagcentrum.

2.7.5

Actieplan

MO-1: Integratie milieu en mobiliteit Omschrijving: Bij nieuwe mobiliteitsprojecten worden mobiliteit en milieu goed op elkaar afgestemd. Deze afstemming zal onder andere gebeuren op het vlak van landschappelijke integratie, waterdoorlatende

52


verharding, geluidswering, onderhoudsvriendelijke inrichting, ed. Belangrijk is dat reeds in bestekfase de milieu- of duurzaamheidsambtenaar betrokken worden bij het project. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

MO-2: Sensibiliseren rond duurzame mobiliteit Omschrijving: Jaarlijks zullen er minstens twee opvallende acties georganiseerd worden om de inwoners en het personeel van het gemeentebestuur aan te zetten tot het gebruik van milieuvriendelijke en duurzame vervoersmodi. Doelgroep: inwoners, personeelsleden van het gemeentebestuur Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, duurzaamheidsambtenaar Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

MO-3: Milieutoets aankoop nieuwe voertuigen Omschrijving: Bij de aankoop van nieuwe voertuigen zal minstens de milieutoetsing uitgevoerd worden. Er wordt gestreefd naar een milieuvriendelijke vloot. Doelgroep: personeel Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Budget, cel Middelenbeheer Uitvoeringstermijn: volledige plantermijn

MO-4: Herwerken van het gemeentelijk mobiliteitsplan Omschrijving: Het huidig gemeentelijk mobiliteitsplan (november 2002) wordt uitgebreid en verdiept voor de planperiode 2011-2015. Hierbij wordt gewerkt rond vier belangrijke pijlers: De wegencategorisering, het parkeerbeleid, openbaar vervoer en trage wegen. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijk organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: 2011

MO-5: Wegencategorisering Omschrijving: Aan elke gemeentelijke weg zal een bestemming gekoppeld worden. Hierdoor zal duidelijk worden voor welke gebruiker de betreffende weg dient en zal de weg ook ingericht worden conform de hieraan gekoppelde bestemming. Hierna zal onderzocht worden wat de ideale trajecten voor elk type weggebruiker ter bevordering van veiligere en duurzamere mobiliteit. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, extern studiebureau Uitvoeringstermijn: 2011

53


MO-6: Realisatie van aantrekkelijke polen voor openbaar vervoer e

e

Omschrijving: Bij de uitbreiding van het spoor Gent-Brugge (aanleg 3 en 4 spoor) worden ook de stations Bellem, Aalter en Sint-Maria-Aalter onder handen genomen. Hierbij zal gewerkt worden aan een uitstekende aansluiting van verscheidene duurzame vervoersmodi: trein, bus, fiets en carpool. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

MO-7: Realisatie van Trage Wegen Omschrijving: Na de inventarisatie van de bestaande en potentiële trage wegen op het grondgebied van Aalter, zal elke weg een bestemming krijgen. De wegen die de bestemming ‘trage weg’ krijgen zullen ingericht worden om het gebruik ervan te beperken voor fietsers en wandelaars. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

MO-8: Ontwikkeling ‘babbelstraten’ Omschrijving: Een ‘babbelstraat’ creëert ruimte voor de inwoners/buren om elkaar te ontmoeten op straat. Het openbaar domein wordt als het ware terug aan de bewoners gegeven. Concreet zal onderzocht worden welke straten in Aalter in aanmerking komen. Op deze wegen zal gemotoriseerd verkeer systematisch afgeweerd worden. Met deze actie worden de inwoners gestimuleerd om meer voor de fiets te kiezen of te wandelen en worden kleine (en vaak zeer mooie) wegen beschermd. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

54


2.8

NATUUR

2.8.1


Het stoppen van verder verlies van biodiversiteit is een prioriteit van het Europees en internationaal milieubeleid. De inhoud van het thema natuur in het Vlaams Milieubeleidsplan 2011-2015 wordt dan ook hoofdzakelijk bepaald door instandhoudingsmaatregelen. Met de opmaak en uitvoering van soortenbeschermingsprogramma’s wil men de achteruitgang van de Vlaamse biodiversiteit tegengaan, de gunstige staat van instandhouding van levensvatbare populaties van soorten verzekeren en het herstel van bedreigde soorten bevorderen. Het Vlaamse beleid streeft naar de creatie en het duurzaam beheer van een robuust netwerk van natuuren bosgebieden en de creatie van een kwaliteitsvolle natuur. Dit alles wordt gerealiseerd in overleg met de relevante stakeholders (natuurverenigingen, landbouwers, bosbeheerders, de private sector en inwoners), waarbij men natuuren bosgebieden gericht wil aankopen, inrichten en beschermen. Het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en de natuurwervingsgebieden willen een optimale natuurbeleving en een maximale afstemming met het Europees natuurnetwerk in de hand werken. Voor de domeinen in eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) wordt een eenvormig statuut uitgewerkt en beheersvisies per ecosysteem opgemaakt, die de krijtlijnen uittekenen voor het beheer van deze domeinen. Op gemeentelijk niveau wordt er in het kader van natuurbehoud vooral toegespitst op:

natuurverbindingen in het landschap; natuureducatie en vorming; het ontwikkelen van groenstructuren binnen de bebouwde omgeving; soortenbescherming; het ondersteunen van terreinbeherende verenigingen; beheer van het park van Poeke en de Kraenepoel.

Het Bosdecreet van 13 juni 1990 (B.S. 28/09/1990) heeft tot doel het behoud, de bescherming, de aanleg en het beheer van de bossen te regelen. Het is van toepassing zowel op de openbare bossen als op de privébossen. Binnen het Bosdecreet worden o.a. de bosfuncties, het beheer van bossen en de regels voor ontbossing vastgelegd. De bescherming van landschappen en de instandhouding, het herstel en het beheer van de in het Vlaamse gewest gelegen beschermde landschappen, wordt geregeld door het decreet van 16 april 1996 (gewijzigd op 21 december 2001). Dit wijzigingsdecreet bevat een aantal toevoegingen met betrekking tot de bevordering van de algemene landschapszorg voor het hele Vlaamse Gewest. Hierbij wordt een juridische grondslag gegeven aan de ‘landschapsatlas’ en de ‘landschapskenmerkenkaart’ als beleidsdocumenten. Inzake landschapszorg bestaat de taakstelling van de gemeente erin om het Vlaamse beleid te ondersteunen en een beleid te voeren voor de lokaal waardevolle (kleine) landschappen. De aanwezigheid van groene structuren zorgt namelijk voor een aantrekkelijke leefomgeving, voor herkenning en identiteit.

2.8.2


ALGEMEEN Algemeen gezien bezit Aalter een gevarieerde en aantrekkelijke open ruimte, waarin veel landschappelijk en ecologische waardevolle elementen aanwezig zijn, die van belang zijn voor natuur, landbouw en recreatie. Naast de vele boscomplexen die al dan niet Europees beschermd zijn, zijn vooral de beekvalleien en de kleine landschapselementen aspectbepalend. De Kraenepoel vormt hierbij een zeer waardevol gebied. Wat betreft de beekvalleien, is vooral de vallei van de Poekebeek een te versterken lijnvormig verbindingselement in het landschap. De kleine landschapselementen komen vooral voor op de oudere akkers en weilanden die door de aanwezigheid houtkanten en (knot)populieren een sterk gesloten landschap vormen. Dat gebied wordt door talrijke landwegen, die een aantrekkelijk recreatieve waarde 55


hebben, doorkruist. In de recentere ontginningsgebieden komen vooral de (gemengde) bosbestanden en akkerlanden voor die doorsneden worden door lijnrechte drevenpatronen. Op 9 december 2010 tekende Aalter het ‘charter voor biodiversiteit’. Door het ondertekenen van dit charter engageert Aalter en Natuurpunt Aalter zich om samen de handen uit de mouwen te steken voor biodiversiteit. Concreet gaat het om 10 ambitieuze acties die integraal worden opgenomen in dit plan:

Biodiversiteit aan de Kraenepoel verder herstellen; Kasteeldomein van Poeke duurzaam beheren; Natuurherstel in vallei van de Poekebeek, Zouter en langs de kanaalbermen; Natuur in landbouwgebieden bevorderen; Waterlopen en wegbermen als groene linten ontwikkelen; Dreven behouden en herstellen; Natuur in de bebouwde omgeving stimuleren; Het gebruik van pesticiden beperken; Handhaving van natuur en milieu; Extra aandacht voor een adoptiesoort.

GEMEENTELIJK NATUURONTWIKKELINGSPLAN (GNOP) Het GNOP, opgemaakt in 1996, bestaat uit twee fases: visievorming natuur en landschap en een actieplan. In het actieplan werden twee gebieden aangeduid voor prioritaire uitwerking:

Omgeving Kiplo – Zouter (Zouter – Schuurloo); Omgeving Stratem – Manewaarde (Charlestonstraat).

Een aantal acties die voorgesteld werden in het GNOP werden echter niet tot uitvoering gebracht, omdat de betreffende gronden geen eigendom waren/zijn van de gemeente Aalter en dat het gemeentebestuur voor realisatie afhankelijk is van de eigenaar. De visie en acties die voorgesteld worden in het GNOP zijn nog steeds van toepassing en zijn verder uitgewerkt in het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) van Aalter. In de toekomst zal er dus steeds verder gewerkt worden aan de uitvoering van de GNOPacties in combinatie met de visie uit het GRS.

WEGBERMBEHEER Sinds 1997 wordt het wegbermbeheer uitgevoerd volgens Wegbermbesluit. Er is een onderscheid tussen bermen gelegen binnen en buiten de agglomeraties. Voor de bermen binnen de agglomeraties vormt de verkeersveiligheid een belangrijk aspect. Deze bermen worden door de eigen diensten gemaaid. Buiten de agglomeraties werden een groot aantal bermen geselecteerd en opgenomen binnen een gedetailleerd bestek om in onderaanneming te laten maaien. Een aantal bermen buiten de agglomeratie zijn echter niet opgenomen in het bestek omdat ze technisch onmogelijk kunnen gemaaid worden volgens dit systeem (doodlopende wegen) of omdat maaien niet nodig is (bospercelen met schrale vegetatie). Het huidige beleid rond wegbermbeheer voorziet enerzijds in het uitvoeren van monitoring op de bermen en anderzijds in de opmaak van een concreet bermbeheersplan. Jaarlijks wordt voor, tijdens en na het maaien de bermen geïnspecteerd. Op basis hiervan, en ingaand op spontane suggesties van botanici, wordt het bestek jaarlijks aangepast. Te nutriëntenrijke bermen worden twee keer gemaaid (met afvoer van het maaisel), schrale evenwichtige en biodiverse bermen worden indien mogelijk slechts één keer of zelfs niet meer gemaaid. 2005 2006 2007 2008 2009 Totale opp. gemaaide bermen (in 40,6 44,5 45,4 41,4 41,5 ha)

56


Bermen gemaaid door externe aannemer Bermen sinds 1997 opeenvolgend gemaaid, met afvoer van het maaisel Leistraat, Kloosterstraat, Gottebeekstraat, Zuttershoek, Stekelbeekstraat, Hulsdonkstraat, Oostmolen-Noord, Switten, Houtem, Weibroekdreef, Korte Kave, Spildoorn, Langestraat, Weitingstraat, Cromekestraat, Markettestraat, Scheurveldstraat, Malsemstraat, Bosstraat, Bollestraat, Haringstraat, Prinsestraat, Nevelestraat, Poekestraat, Beekstraat, Vinktsestraat, Artemeersstraat, Duinenstraat, Reigerbeekstraat, Kanegemstraat, Ter Eikestraat, Barelstraat, Baarlaars, Ganzeplas, Nauterkerkstraat, Oude Leykenstraat, Cijnsstraat, Biesemveldstraat, Eendekooi, Sterrewijk, Bollebekstraat, Wageweg, Vijfringenstraat, Schoonberg, Hageland, Zouter, Bakensgoed, Schuurlo, Bokhoutlaan, Nieuwendam, Kattenberg, Patersveld, Manewaarde, Kwadestraat, Moerstraat, Jezuitengoed, Bellemstraat, Mariahovelaan, Kasteelstraat, Stratem, Vaartlaan, Blekkevijverstraat, Planterijstraat, Wingenestraat, Dobbelaeredreef, Kleitestraat, Brug-Noord. Gemaaid sinds 2006 Leon Bekaertlaan, Oostmolenstraat, Bellemdorpweg, Lovelddreef, Leurebroekdreef, Weibroekdreef, Nevelestraat Gemaaid sinds 2007 uitbreiding Patersveld, Lokouter Gemaaid vanaf 2008 Veldstraat en deel Kattewegel, Dassenstraat, Breestraat, stuk Waggebrug, Eksterstraat, Lentakkerstraat, Grote Lijkstraat, Kleine Lijkstraat, Cannegatstraat, Breemeersen Zowel in 2009, als in 2010 werden aan deze lijst geen straten meer toegevoegd.

PROJECT KRAENEPOEL EN BLOEMBEEK In Aalter was het belangrijkste natuurherstelproject van de afgelopen jaren uiteraard het herstel van de Kraenepoel (LIFE-project). Via Ministerieel Besluit op 25 maart 2005 werd de beheerscommissie voor het beschermde landschap Kraenepoel en Markettebossen samengesteld. Zij telt vertegenwoordigers van het Gemeentebestuur, Natuurpunt vzw, de eigenaars, het Provinciebestuur en enkele diensten van de Vlaamse Gemeenschap zoals Aminal, de afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie en de Cel Onroerend Erfgoed. Het beheerplan werd bij Ministerieel Besluit van 18 november 2009 goedgekeurd. De gemeentelijke milieudienst analyseert – sinds 2002 - maandelijks de waterkwaliteit van beide vijverhelften en het Bloembeekje. In 2010 werden volgende beheerwerken uitgevoerd:

Waterpeilverlaging vanaf 1 mei tot waterpeil 10m65 Hakhoutbeheer kleine Kraenepoel en ten zuiden van Kraenepoel Hakhoutbeheer oostkant Verwijderen overhangende hoogstammen Plaatsen van muurtjes tegen uitspoeling oever Schudden van eieren van Canadese gans en brandgans Maaien en afvoeren maaisel Afval verwijderen Exotenbeheer door uittrekken, maaien of kappen Verplaatsen afsluiting rietvegetatie Aanmaak van infoborden, wegwijzers e.d. rond het schaatsen (opgenomen in het draaiboek schaatsen)

Het streefbeeld voor de Kraenepoel is om een voedselarm, structuurrijk systeem te creëren en bewaren om zo fauna en flora herstelkansen te bieden. In samenwerking met Aminal Natuur vinden maandelijks geleide wandelingen plaats in het domein de Kraenepoel.

57


SOORTENBESCHERMING Het Beheersplan Park van Poeke bevat enkele maatregelen inzake de bescherming van de vleermuis. Enerzijds werden vroeger reeds kastjes en een kelderruimte ingericht voor huisvesting van vleermuizen. Het beheersplan gaat echter verder: er wordt voorzien in een percentage aan vrije standplaatsen, zieke, stervende en dode bomen van maximaal 60% per perceel. Enkel indien deze norm overschreden wordt kan een volledige kap en heraanplant gebeuren. Er is dus een Jaartal Vleermuizenpopulatie gegarandeerd bestand van dode bomen binnen het park die 1996-1997 0 voorzien in een schuilplaats voor onder andere vleermuizen. De 1997-1998 4 laatste jaren worden de aantallen bijgehouden: 1998-1999 3 1999-2000 2 Ook de bescherming van de padden met een jaarlijks 2000-2001 1 terugkerende paddenoverzet is zeer populair. Het 2001-2002 7 Gemeentebestuur organiseerde in 2003 voor de eerste maal een 2002-2003 3 paddenoverzetactie langs de Oude Gentweg. Over een afstand 2003-2004 12 van 400 meter werd door de gemeentelijke diensten plastiekfolie 2004-2005 28 geplaatst, dwars op de trekrichting. Wanneer de padden 2005-2006 32 langsheen het scherm kruipen, vallen ze in ingegraven emmers. 2006-2007 Niet beschikbaar Sinds 2004 werd de actie uitgebreid met 600 meter langsheen 2007-2008 29 de Lotenhullestraat. Vrijwilligers en leerlingen dragen dan de 2008-2009 29 opgevangen dieren naar de overzijde van de weg en houden een 2009-2010 Werd opgevraagd inventaris bij van het aantal, de soort en het geslacht. Daarnaast worden in deze periode geleide wandelingen georganiseerd voor scholen waar de leerlingen, na theoretische uitleg van een natuurgids, de padden kunnen overzetten. Bij de heraanleg van de Lotenhullestraat werden 3 amfibietunnels aangelegd waardoor vanaf 2007 geen actieve overzetactie meer dient georganiseerd te worden over dit deel. Vanaf 2007 wordt enkel een inventaris opgenomen van de overgezette padden in de Oude Gentweg.

Pad Bruine kikker Alpenwatersalamander Kleine watersalamander Vuursalamander Groene kikker

2003 766 2 6 -

2004 682 19 13 -

2005 2152 3 8 -

2006 2495 20 6 16 -

2007 969 8 3 3 -

2008 1919 8 24 36 1

2009 970 119 6 46 -

De bescherming van de huiszwaluw, door middel van het voorzien van nestkasten, is een van de acties die in samenwerking met Natuurpunt vzw wordt georganiseerd. De gemeentelijke diensten verzorgen een bijvriendelijk beheer van het gemeentelijk groen, met pesticidenreductie (met een continu streven naar nulgebruik) als centrale leidraad.

SUBSIDIEREGLEMENTERING ROND KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN (KLE’S) Het Gemeentebestuur stimuleert al geruime tijd de aanleg en het onderhoud van KLE’s door het toekennen van subsidies. Vanaf oktober 2003 werd het aangepaste subsidiereglement van kracht. Deze aanpassing gebeurde in het kader van de opmaak van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan en zorgde ervoor dat de visie op natuurontwikkeling vertaald werd naar uitvoering te velde. Ook het aantal gesubsidieerde elementen werd gevoelig uitgebreid evenals het jaarlijks budget. Zo worden momenteel volgende zaken gesubsidieerd: haag, houtkant, bomenrij/dreef, veedrinkpoel en knotbomen. Een deel van het grondgebied valt onder het Provinciaal subsidiereglement inzake KLE’s maar gezien de provinciale premie lager ligt dan de gemeentelijke werd ervoor gekozen ook binnen dit gebied de gemeentelijke premie (niet cumuleerbaar) uit te betalen.

58


In 2008 werd het subsidiereglement aangepast. Om het aantal landschapselementen op peil te houden en eventueel te herstellen was een verhoogde aanplant noodzakelijk. Hiervoor werden extra stimulansen voorzien. Subsidie KLE Knotten van bomen (stuks) Aanplanten van wilgen (stuks) Aanleggen van poel Aanplanten van hagen (stuks) Onderhoud van hagen (lop. m) Aanplanten van houtkant (stuks) Onderhoud houtkant (lop. m) Aanplant fruitbomen

2003 691 78 1 0 0 0 0 0

2004 768 80 0 1035 478 45 270 12

2005 812 45 0 0 1.890 1106 55 48

2006 1.339 45 0 0 2.374 50 520 55

2007 720 80 0 0 2.570 300 150 12

2008 695 31 1 0 2.742 0 0 46

2009 502 101 0 0 4.447 145 134 19

BEHEERSPLAN PARK VAN POEKE Het kasteeldomein en park van Poeke is een openbaar toegankelijk gebied voor passieve recreatie. In 2005 werd een Beheersplan “Park van Poeke 2003-2027” opgesteld (goedgekeurd 9 mei 2005). De beheerscommissie komt jaarlijks twee keer samen. De opgenomen maatregelen worden gerealiseerd. Zo werden in 2009 volgende werkzaamheden uitgevoerd:

Regulier zomeronderhoud (grasmaaien, bermenbeheer, alternatief onkruidbeheer…) Hakhoutbeheer tijdens de winterperiode: randbeheer in bestanden 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, afzetten lindestoven langs de Poekebeek ter hoogte van dreven 13 en 14, verwijderen van esdoornopslag ter hoogte van dreef 11 en vellen populieren bestand 5 Herstellen van wandelpaden in dolomiet Aanplanten haagplantsoen Boterstraat

In het Park van Poeke wordt de ‘Dag van het park’ georganiseerd. Tijdens de ‘Week van het bos’ vinden er allerlei activiteiten plaats. Maandelijks worden geleide wandelingen georganiseerd. In het kader van het beheersplan worden jaarlijks hakhoutbeheersdagen (jaarlijkse onderhoudssnoei en – kap) georganiseerd. De struiklaag wordt perceelsgewijs gekapt met het doel een 12-jarige rotatiecyclus op gang te brengen. Daarnaast is het ook de bedoeling om manueel het greppelpatroon of de rabattenstructuur in natte percelen in stand te houden of te herstellen zoals dit het geval was anno 1950. Onder begeleiding van personeelsleden van het gemeentebestuur kunnen vrijwilligers meehelpen bij het bosbeheer. Door het gebruik van trekpaarden en karren wordt de ondergrond zoveel als mogelijk gevrijwaard. Ter compensatie voor hun inzet krijgen de vrijwilligers hun respectievelijk aandeel in de houtopbrengst. Deze beheersdagen gaan door in de winterperiode en groeien stilaan uit tot een heus evenement: in 2009 gingen meer dan 120 enthousiaste vrijwilligers per dag (!) aan de slag.

BOOMPLANTPLAN EN DREVENBEHEERSPLAN De cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving maakte reeds in het voorjaar 2004 een gemeentelijk “boomplantplan” op. Het plan omvat een inventaris van alle bestaande straatbomen, eigendom van het gemeentebestuur met gegevens omtrent de gezondheidstoestand, aantal, soort en uitzicht. Op basis van deze inventaris werd een planning opgemaakt voor het prioritair vervangen en nieuw aan te planten bomen binnen de bebouwde kom (planperiode 2005-2017). Met andere woorden: dreven en bomenrijen in het landelijk buitengebied ontbraken alsnog in het plan. In het voorjaar van 2006 werd het plan dan ook verder verfijnd en werden ook de bomen in het buitengebied en de grote dreven eveneens geïnventariseerd. Concreet betekent dit dat jaarlijks een bepaalde capaciteit gereserveerd wordt:

ongeveer 500 nieuw aan te planten bomen per jaar 2 weken onderhoudssnoei in zomer met externe aannemer 12 weken wintersnoei door dienst Groen

59


Ook voor eigen stedenbouwkundige vergunningen wordt heraanplanting opgelegd rekening houdende met de locatie en benodigde ruimte voor de bomen. Streekeigen en onderhoudsvriendelijke beplanting geniet uiteraard de voorkeur. Voor 2010 gold onderstaande tabel: Soort Zomereik Beuk Knotwilg Fruitboom Esdoorn Totaal

Velling 1 9 2 1 1 14

Heraanplant / 5 3 / 1 9

GEMEENTELIJK RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN (GRS) In het GRS wordt de recente visie van de gemeente op de inrichting, het onderhoud en het beheer van de open ruimte in Aalter, weergegeven. Volgende aspecten worden hierbij uitgewerkt:

Uitbouw van een samenhangend ecologisch netwerk. Natuurlijke verbindingen tussen grote en kleine natuurgebieden kunnen gecreëerd worden door: het uitbreiden van bestaande en ontwikkelen van nieuwe natuurgebieden; versterken van lineaire structuren, zoals beekvalleien, dreven, enz.; aanleg van kleine landschapselementen. Ondersteunen van de dynamische ontwikkeling van de landbouw, inclusief grondloze landbouw, in agrarische gebieden. In gebieden die echter onderdeel van het ecologisch netwerk zijn, wordt een verdere intensivering door grondloze landen tuinbouw niet toegestaan. Bescherming en opwaardering van gebieden en structuren met een hoge landschappelijke waarde. Bij tal van maatregelen (de afbakening van gebieden (bv. valleien), natuurontwikkeling (optie bos/heide), de inrichting van wegenis (selectie en dreefaanplant), de inrichting van percelen, de ondersteuning van kleine landschapselementen, e.a.) wordt rekening gehouden met de intrinsieke landschapswaarden. Multifunctionaliteit van de open ruimte versterken en medegebruik ondersteunen. Hierbij is verwevenheid van de landbouw, de natuur en het bos in Aalter een veelvoorkomend en historisch gegroeid verschijnsel. Aalter beschikt over enkele troeven op vlak van natuur en landschap en wenst deze toeristische attractiviteit verder uit te bouwen. Het betreft bos- en valleilandschappen (Poekebeekvallei, de bossen rond Sint-Maria-Aalter en de Kraenepoel) en het Kasteelpark van Poeke.

natuurgebieden op lokaal niveau

natuurverbindingen van lokaal niveau

Bossen Jezuitengoed-Manewaarde; Bossen rond Bellem; Bossen langs de Poekebeek; Bossen langs de Neerschuurbeek; Bos Stratem; Bos Stalingsgoed; Veldvijvers.

Poekebeek-Neerschuurbeek; Kanaal Gent-Oostende; Beekvalleien Zouters-, Briel-, Oostmolen-, Keutel-, Bellembeek; Open-ruimtecorridor Sint-Maria-Aalter; Open-ruimtecorridor Lotenhulle; Ecologische verbinding over de E40 (Cromekestraat); Buffer tussen Aalter-Centrum en industriegebied.

SPEELBOSSEN Speelbossen creëren de mogelijkheid om kinderen te laten genieten van de natuur. Het is een goed instrument om kinderen veilig te laten kennismaken met de rijkdom van een bosomgeving. In Aalter zijn er momenteel 2 zones afgebakend als speelbos:

60


In het bos van de Vlaamse Gemeenschap gelegen langs Stratem; In het Kasteeldomein in Poeke tegen de Noordoostelijke ingang van het domein nabij Lotenhulle. Deze bevindt zich aan de linkerzijde van de wandelweg dat het kasteeldomein doorkruist en Lotenhulle met Poeke verbindt.

Momenteel worden de huidige speelbossen vanuit de jeugddienst gepromoot bij de inwoners van Aalter. Er wordt ook reeds onderzocht of de mogelijkheid bestaat om een speelbos te voorzien in Bellem.

PESTICIDENREDUCTIE Gemeenten en andere openbare diensten mogen in principe vanaf 1 januari 2004 geen bestrijdingsmiddelen meer gebruiken op hun openbaar domein. De gemeente Aalter heeft hierop een afwijking verkregen met als resultaat het pesticidenreductieplan. Het plan houdt ondermeer in dat de plantsoenen niet meer met herbiciden behandeld worden, verharde oppervlaktes enkel met toegestane producten die getoetst worden aan de POCER-indicator. Op sommige verharde oppervlaktes wordt aan alternatief onkruidbeheer gedaan. Alternatieve bestrijdingsmethoden zijn algemeen beschouwd (veel) arbeidsintensiever of vergen een grote investering. Vanuit milieuoverwegingen is het belangrijk zoveel als mogelijk preventief te werk te gaan. Bij de inrichting van het openbaar domein wordt reeds enkele jaren gelet op mogelijke consequenties naar onderhoud toe. Zo worden niet alleen parken en perken zo onderhoudsvriendelijk mogelijk aangelegd (harmonisch parkbeheer) maar ook bij nieuwe verhardingen van wegen en voetpaden wordt onkruidpreventie zoveel als mogelijk nagestreefd. Dit is een kerntaak van de gemeentelijke Landschapsarchitect. Intussen kocht het gemeentebestuur een aantal specifieke toestellen aan: 2 onkruidbranders, groot en middelgroot veegtoestel, rotoreg en frees, bladblazers en bosmaaiers. De gemeentelijke groendienst en de dienst Aalter Proper werden hiermee uitgerust en de eerste jaren van experimenteren bleken heel leerrijk. Interne procedures, planningen en werkinstructies werden bijgestuurd op basis van de bekomen informatie. Het gekozen voorbeeldgebied (Lotenhulle en Poeke) inzake pesticidenvrij onderhoud van het openbaar domein wordt stelselmatig verder uitgebreid. Hieronder leest u de evolutie in pesticidenverbruik op openbaar domein:

Product Soft WP (kg) Roundup Ultra (liter) Chicara (x100 gram)

2003

2004

2005

2001 65,5 112,8 0

2006

2007

2002 41,1 127,2 0

2008

2003 0 103,4 0

2004 0 107 0

2005 0 66,1 0

2006 0 33,76 8,73

2007 0 33,86 9,126

2008 0 43,38 12,28

2009 0 19,5 5,045

2009

NATURA 2000 Natura 2000 staat voor het Europees netwerk van beschermde gebieden. Het betreft de EGVogelrichtlijngebied en EG-Habitatrichtlijngebieden. Het zijn speciale beschermingszones waar

61


maatregelen getroffen worden om de bescherming, instandhouding en het herstel van habitats en soorten te verzekeren. Op het grondgebied van de gemeente Aalter liggen twee EG-Habitatrichtlijngebieden:

De Kraenepoel en de Markettebossen maken deel uit van het EG-Habitatrichtlijngebied BE 230005 ‘Bossen en Heiden van zandig Vlaanderen: oostelijk deel’. Twee percelen tussen de Zandberg en de Schoonberg vormen de uitlopers van het EGHabitatrichtlijngebied BE 250004 ‘Bossen, heiden en valleigebieden van zandig Vlaanderen: westelijk deel’.

VEN-IVON De gebieden die als EG-Habitatrichtlijngebied zijn aangeduid, behoren allen tot het VEN en zijn als GENgebied aangeduid. Er bevinden zich twee GEN-gebieden op het grondgebied van de gemeente Aalter:

De Vortebossen en de vallei van de Wantebeek; De Kraenepoel en Markettebossen.

ERKENDE NATUURRESERVATEN Op het grondgebied van de gemeente Aalter liggen geen erkende natuurreservaten. De Kraenepoel is aangeduid als beschermd landschap. De zuidelijke helft van de Kraenepoel is deels in eigendom van de gemeente Aalter en deels in eigendom van het Vlaamse Gewest (Aminal Afdeling Natuur). Om het beheer van de Kraenepoel vast te leggen werd een landschapsbeheersplan opgemaakt.

ANDERE NATUURWAARDEN De beekvalleien vormen een belangrijk verbindingselement voor allerlei dieren plantensoorten. De belangrijkste beekvallei op het grondgebied van Aalter betreft de vallei van de Wantebeek-Poekebeek. Het gebied bezit een zeer grote ecologische en landschappelijke waarde, vooral stroomopwaarts van Poeke. Het vormt een opeenvolging van bossen en vochtige graslanden. Andere beken die een ruimtelijk structurerend belang in Aalter hebben zijn o.m. Zouterbeek, de Brielbeek, de Gaverbeek-Bellembeek en Neerschuurbeek. Kleine landschapselementen hebben een belangrijke ecologische en landschappelijke waarde. Ze vormen verbindingselementen die gebruikt worden door allerlei diersoorten, zoals kleine zoogdieren en insecten. Daarnaast vormen zij een foerageer- en broedgebied voor verschillende vogelsoorten. Enkele landbouwgebieden bezitten door de aanwezigheid van kleine landschapselementen een belangrijke ecologische waarde. In de volgende gebieden zijn hoge concentraties kleine landschapselementen aanwezig (vnl. hagen, houtkanten, bomenrijen, dreven, poelen en (knot)wilgen): omgeving Bokhouten, Nieuwendam, Manewaarde, Landbouwgebied tussen Aalter-centrum en Bellem, Aaltebei-Pauwelsbos, gebied ten oosten van Bellem, Schoonberg-Eendenkooi, Braamdonk.

ERKENDE LANDSCHAPPEN, DORPSGEZICHTEN EN MONUMENTEN In Vlaanderen kunnen, naast monumenten, stads- en dorpsgezichten, ook landschappen beschermd worden. In een gebied dat beschermd wordt als landschap, is er weinig of geen bebouwing. Omdat dergelijke gebieden nog een redelijk natuurlijk uitzicht hebben, worden ze natuurlandschappen genoemd. In zowat alle andere gebieden heeft de mens sinds eeuwen de natuur beïnvloed. Die gebieden noemen we dan ook cultuurlandschappen. Door de eeuwenlange wisselwerking tussen mens en natuur, zijn heel wat cultuurlandschappen uitgegroeid tot uitzonderlijk erfgoed. Om de belangrijkste overblijfselen van dit erfgoed te bewaren en om ze waar nodig te herstellen en te herwaarderen, voert de Vlaamse overheid sinds vele jaren een

62


beschermingsbeleid. De Vlaamse overheid gaf binnen dit kader de brochure ‘Beschermde landschappen in Vlaanderen’ uit. Op het grondgebied van de gemeente Aalter liggen 26 beschermde monumenten/dorpsgezichten/ landschappen. De belangrijkste zijn:

Sint-Corneliuskerk en omgeving; Kraenepoel en Markettebossen; Oude Vaart; Schoonbergbos; Hoeve Schoonberge; park van kasteel Bellem (‘Mariahove’); kerk en park van Bellem en omgeving; kasteel van Poeke en omgeving; Artemeersmolen en omgeving.

DE LANDSCHAPSATLAS - RELICTZONES EN ANKERPLAATSEN Erfgoedlandschappen zijn gebaseerd op de ankerplaatsen, de meest waardevolle landschappen van Vlaanderen, waarin een geheel van verschillende erfgoedelementen (naast landschappelijke ook monumentale of archeologische) voorkomt. De ankerplaatsen werden geïnventariseerd in de Landschapsatlas. Relictzones

Ankerplaats

Hoogveld, Blekkersbos, Bulskampveld Markette Kraenepoel Molenmeersen en Kasteel van Poeke Land van Nevele

Schoonbergbos-Vorte Bossen-Wantebeek Vallei van de Poekebeek met kasteeldomein Poeke Schuurlo Hoogveld

Bos- en parkgebied Aalter wordt specifiek gekenmerkt door de aanwezigheid van grote boscomplexen. Ongeveer 13% van het grondgebied wordt bedekt door bos. In Aalter komen twee sterke boscomplexen voor, die onderdelen vormen van het oude veldgebied van Aalter. Vooral in het westen is er een duidelijke samenhang met de veldgebieden in West-Vlaanderen, ten zuiden van Brugge. Het betreft:

de bossen van Schuurlo, Hoogveld en Egypteveld rond Sint-Maria-Aalter. De bossen rond SintMaria-Aalter zijn gestructureerd en met elkaar verbonden door rechtlijnige ontginningsdreven. de bossen van Markette en Loveld ten zuiden van Aalter-centrum en Bellem.

Naast deze twee grote boscomplexen komen in Aalter nog talrijke, kleinere bossen voor:

verschillende bossen langsheen de vallei van de Wantebeek-Poekebeek: de Vorte Bossen en het Slangenbos, de bossen van Schoonberg en Eendenkooi, Van Doorne’s bos, bos in de Breemeersen; enkele bossen in het gebied Nieuwendam-Manewaarde-Patersveld; bossen langs het kanaal Gent-Oostende; het bos tussen de Weibroekdreef en de Bellemstraat; verspreide bosjes in het gebied Spildoorn en langs de Bellembeek; enkele bossen langs de Gaverbeek en de Neerschuurbeek, die aansluiten bij het groter geheel van de Markettebossen.

63


Het Kasteeldomein en park van Poeke is daarnaast een zeer belangrijke groene aantrekkingspool in de gemeente Aalter. Naast een grote landschappelijke en ecologische waarde bezit het kasteeldomein samen met het Natuureducatief Centrum (NEC) een belangrijke natuureducatieve en belevingswaarde. Voor het Park van Poeke werd reeds een beheersplan goedgekeurd.

Groen in urbaan gebied Het gemeentelijk groen wordt onderhouden door de groendienst. Voor sommige werken worden externe firma’s ingeschakeld, zoals voor het vellen van grote bomen, onderhoud van sportgazons en voor onderdelen van het wegbermbeheer. Zoals hiervoor reeds werd aangehaald heeft de gemeente een boomplantplan. Het drevenbeheersplan moet nog vervolledigd worden. Het gemeentebestuur heeft een premiereglement uitgewerkt voor het aanleggen van groendaken. Daarnaast wordt ook uitgekeken om een groendak in eigen beheer aan te leggen, meer bepaald de dakstructuur van het nieuw te bouwen Kunstencentrum. Op die manier wil de gemeente eerst zelf de nodige (veld)kennis opdoen om zodoende de geïnteresseerde inwoners beter van dienst te kunnen zijn.

2.8.3

2.8.4

Knelpuntenanalyse De biodiversiteit onderging in Vlaanderen de laatste jaren een heuse recessie. Er dienen maatregelen ondernomen te worden om dit tegen te gaan en verscheidene planten- en dierenpopulaties te doen heropleven; De ontwikkeling van een samenhangend ecologisch netwerk op gemeentelijk niveau waardoor tevens de beleving van de natuurwaarden binnen de gemeente Aalter vergroot wordt, kan nog beter uitgebouwd worden. De uitstippeling van trage wegen die langsheen de verschillende natuurwaarden binnen de gemeente lopen kan hiertoe bijdragen; Het drevenbeheersplan moet nog vervolledigd worden; Het beheer van de bermen dient geoptimaliseerd te worden en verwerkt in een (verder gedetailleerd) bermbeheersplan. Hierbij is een periodieke monitoring en een concrete afstemming tussen alle betrokken actoren noodzakelijk; Particulieren en landbouwers zijn momenteel weinig betrokken bij natuurontwikkeling. Nochtans kunnen deze groepen een duidelijke meerwaarde leveren bij ecologische inrichting en beheer van bepaalde gebieden.

Doelstellingen

Doelstelling Herstellen en biodiversiteit;

opwaarderen

van

de

Natuurkwaliteit bevorderen in de Zouter, de vallei van de Poekebeek en langs de bermen van het kanaal Gent-Brugge;

Meetpunt Aantal sensibilisatieacties i.k.v. biodiversiteit (o.a. soortenbeschermingsacties); Aantal maatregelen ter stimulering van biodiversiteit; Genomen beheersmaatregelen en aanleg van poelen en houtkanten;

Optimalisatie wegbermen waterlopenbeheer, herstel van natuurverbindende functie;

Opmaak wegbermbeheerplan;

Maximaal behoud en herstel van dreven, realisatie van nieuwe houtkanten en dreven;

Opmaak drevenbeheerplan; Aantal uitgevoerde beheermaatregelen;

Streven naar nulgebruik van pesticiden;

Hoeveelheid gebruikt product;

Handhaving beperken;

om

schade

aan

natuur

te

Aantal handhavingmaatregelen natuurbescherming;

64


2.8.5

Actieplan

NAT-1: Biodiversiteit aan Kraenepoel verder herstellen Omschrijving: als vervolg op het LIFE-project werd door MB op 25 maart 2004 een beheercommissie voor het beschermde landschap Kraenepoel en Markettebossen samengesteld. Sinds 1996 is de gemeente Aalter eigenaar van een gedeelte van de Kraenepoel en werd een beheercommissie opgebouwd. Dit resulteerde op 18 februari 2009 in een beheerplan. Er wordt gestreefd naar een verder herstel van de biodiversiteit in de Kraenepoel door de correcte uitvoering van de maatregelen voorzien in het beheerplan. Belangrijk hierbij is dat een peilbeheer gevoerd wordt in functie van het beoogde herstel van de typische venvegetaties. In de zomer is een lager peil waarbij de oeverzones tijdelijk droog komen essentieel. Ook een verder herstel van de waterkwaliteit is zeer belangrijk met als doel op termijn de Kraenepoel, al dan niet tijdelijk, terug natuurlijk te kunnen voeden met oppervlaktewater. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, beheerscommissie Kraenepoel Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-2: Beheer kasteeldomein van Poeke Omschrijving: in de periode 2001-2004 werd door de beheerscommissie een beheersplan voor het Kasteeldomein van Poeke opgemaakt. Het beheersplan behelst de periode 2003-2027. De voorbije jaren werden bij de uitvoering van het beheerplan voor het kasteeldomein al heel wat maatregelen genomen om de biodiversiteit, samen met de cultuurhistorische waarden, te herstellen. Zeer belangrijk zijn hierbij het hakhoutbeheer, het natuurgericht beheer van de graslanden,… Door een verdere correcte uitvoering van het beheerplan in nauw overleg met de beheercommissie zal hier de volgende jaren verder werk van gemaakt worden. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-3: Natuurherstel in vallei van de Poekebeek, Zouter en langs kanaalbermen Omschrijving: De gemeente zal Natuurpunt ondersteunen in het beheer en de verdere uitbouw van deze natuurgebieden. Natuurpunt nam de voorbije jaren het initiatief om de natuurkwaliteit in de Zouter, de vallei van de Poekebeek en langs de bermen van het kanaal Gent-Brugge te bevorderen door het natuurgericht beheer van graslanden, de aanleg van poelen en houtkanten. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-4: Natuur in landbouwgebieden Omschrijving: Veel natuurwaarden (bvb. akker- en weidevogels) zijn gebonden aan landbouwgebied. Door de moderne landbouwtechnieken komen vele van deze soorten echter onder druk. De gemeente zal de nodige acties nemen om de landbouwers te stimuleren in het nemen van maatregelen die bijdragen tot het behoud van de biodiversiteit in landbouwgebied (bvb. verdere optimalisatie van het subsidiereglement voor de aanleg en het beheer van kleine landschapselementen, handhaving,…). Landbouwers hebben niet altijd de tijd om knotbomen en houtkanten te beheren. Heel wat particulieren zijn geïnteresseerd in brandhout en zijn bereid een dagje te knotten. De gemeente kan de samenwerking tussen particulieren en landbouwers bij het beheer van kleine landschapselementen stimuleren door een aanbod- en vraagdatabank aan te reiken. Doelgroep: landbouwers, inwoners

65


Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, cel Wegen en domeinen Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-5: Waterlopen en wegbermen als groene linten ontwikkelen Waterlopen en wegbermen vormen belangrijke natuurverbindingszones. De gemeente zal in functie van een verdere optimalisatie van het beheer van wegbermen en waterlopen een gedetailleerd wegbermen waterlopenbeheerplan opmaken en uitvoeren. Soms worden wegbermen weggeploegd door landbouwers. Ook naast waterlopen wordt veelal geploegd tot tegen de oever. Via een sensibiliseringsen handhavingsbeleid zal de gemeente Aalter actief bijdragen aan het herstel van de natuurverbindende functie van bermen en waterlopen. Omschrijving: de opmaak van een bermbeheersplan heeft tot doelstelling om de huidige natuurwaarden binnen de wegbermen in kaart te brengen en het beheer op deze natuurwaarden af te stemmen. Niet alle wegbermen eisen namelijk hetzelfde beheer. Het gevoerde ecologische beheer van de bermen dient opgevolgd te worden door middel van monitoring. Het bermbeheersplan kan op basis van de resultaten van de monitoring eventueel bijgestuurd worden. Infopanelen kunnen de wandelaars, fietsers, … er op wijzen dat een berm ecologisch beheerd wordt. Informatie over de voorkomende planten, insecten, kleine zoogdieren, … kan getoond worden. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, Natuurpunt vzw Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-6: Dreven behouden en herstellen Omschrijving: Typerend in een deel van Aalter (vnl. in het vroegere veldgebied in de omgeving van SintMaria-Aalter, Kraenepoel,…) zijn restanten van de vroegere heideontginning zoals het damvormig drevenpatroon. Er dient gestreefd naar een maximaal behoud en herstel van dit drevenpatroon. Deze dreven zijn niet alleen belangrijk vanuit landschappelijk oogpunt, ook voor onder meer vleermuizen zijn deze essentieel. Een beheerplan voor het onderhoud en herstel van deze dreven wordt opgemaakt. Waar dreven minder wenselijk zijn vanuit landschappelijk oogpunt wordt geopteerd voor de aanplant van solitaire bomen of houtkanten. Waar er opportuniteiten zijn worden nieuwe houtkanten en dreven gerealiseerd. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, Natuurpunt vzw Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-7: Natuur in de bebouwde omgeving Omschrijving: Ook in de bebouwde omgeving is natuur belangrijk. Typische soorten voor de bebouwde omgeving zijn huiszwaluwen, gierzwaluwen, kerkuilen,… De gemeente onderneemt in overleg met Natuurpunt acties om ook in de bebouwde omgeving de natuur te behouden en waar mogelijk te herstellen. Ook gevelgroen, groendaken en ecologische tuintjes zullen gestimuleerd worden. Parkzones in het centrum worden ecologisch beheerd. Waar wenselijk worden nestkastacties (bvb. huiszwaluw, kerkuil,…) opgestart of ondersteund. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

66


NAT-8: Beperk het gebruik van pesticiden Omschrijving: Pesticiden zijn zeer slecht voor mens en milieu. De gemeente onderneemt verdere actie om het gebruik van pesticiden af te bouwen. De gemeente zal de bevolking aanzetten tot een beperkter gebruik van pesticiden, onder meer door de bevolking te informeren over alternatieve bestrijdingsmethodes en pestidenvrije tuinen te promoten. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-9: Handhaving van natuur en milieu Omschrijving: Het is belangrijk de aanwezige natuur maximaal te behouden. De gemeente voorziet in samenwerking met onder meer de politie en het Agentschap voor Natuur en Bos voor de nodige handhaving om schade aan natuur te beperken. Wanneer particulieren, landbouwers of bedrijven acties ondernemen die de natuur schaden (bv. verwijdering van KLE’s) wordt hiertegen duidelijk opgetreden. Binnen de politiezone wordt een verantwoordelijke natuuren milieu aangeduid. Jaarlijks wordt een jaarverslag handhaving natuur en milieu opgemaakt door de politieraad. Dit jaarverslag wordt ter advisering aan de milieuraad voorgelegd. Doelgroep: inwoners, landbouwers, bedrijven Betrokkenen: cel Wegen en domeinen, cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

NAT-10: Extra aandacht voor adoptiesoort Omschrijving: Jaarlijks kiezen de gemeente en Natuurpunt samen een “adoptiesoort”. Voor deze soort worden specifieke acties opgestart met als doel deze soort extra kansen te geven. Deze actie is ook ideaal om het brede publiek te betrekken bij biodiversiteit. Over de adoptiesoort en de uitvoering van de acties wordt dan ook uitdrukkelijk gecommuniceerd via de diverse gemeentelijke infokanalen. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie, gemeentelijke milieuraad Uitvoeringstermijn: jaarlijks

67


2.9

BODEM

2.9.1


Open ruimte en grondwater van een degelijke kwaliteit blijven schaars en kostbaar in Vlaanderen. Vanaf 1 juni 2008 werd dan ook het nieuwe Bodemdecreet en uitvoeringsbesluit (VLAREBO) van kracht. Hiermee werd een juridisch kader gecreëerd om efficiënter en meer oplossingsgericht te werk te gaan met bodemverontreiniging. De regeling m.b.t. uitgraven van de bodem wil de verspreiding van bodemverontreiniging tegengaan. Voor complexe verontreinigingen wordt een samenwerking gestimuleerd binnen het saneringsproces. Een proactieve en projectmatige aanpak staat centraal binnen het saneringsproces van potentieel verontreinigde gronden binnen woonzones. Het bodembeschermingsbeleid in Vlaanderen is gericht op het voorkomen van bodemaantasting. Bodemaantasting heeft betrekking op het verlies aan bodemkwaliteit als gevolg van onder meer bodemerosie, verlies van organisch materiaal, verdichting, verzilting, verzuring, verdroging, wijzigingen in het microreliëf, profielafbraak en verminderde diversiteit van bodemfauna en -flora. Ook bodemafdichting door bebouwing en infrastructuur, met afname van de mogelijke gebruiksfuncties als gevolg, en de winning van oppervlaktedelfstoffen zijn vormen van bodemaantasting.

2.9.2


Erosie wordt in het Vlaams milieubeleidsplan als belangrijk aandachtspunt aangehaald. In Aalter vormt dit echter geen probleem, vandaar dat er weinig tot geen aandacht aan besteed wordt. De huidige situatie in Aalter werd hieronder in cijfers samengevat: Oppervlakte te saneren grond (in ha)

2003 36

2004 33

2005 34

2006 34

2007 34

2008 63

2009 66

Oppervlakte te saneren industriegrond (in ha)

2003 30

2004 27

2005 27

2006 27

2007 27

2008 56

2009 59

Oppervlakte te saneren grond t.o.v. de totale oppervlakte (in %)

2003 0,4

2004 0,4

2005 0,4

2006 0,4

2007 0,4

2008 0,8

2009 0,8

Oppervlakte te saneren industriegrond t.o.v. de totale opp. te saneren grond (in %)

2003 81,9

2004 80,5

2005 80,2

2006 79,6

2007 78,5

2008 88,4

2009 88,8

Oppervlakte te saneren industriegrond t.o.v. de totale oppervlakte industrie (in %)

2003 9,5

2004 8,7

2005 8,7

2006 8,7

2007 8,7

2008 18,1

2009 19,0

Aandeel gronden waar verdere maatregelen nodig zijn (in %)

2003 0,9

2004 0,9

2005 1,0

2006 1,0

2007 1,0

2008 1,0

2009 1,3

Aandeel gronden in industriegebied waar verdere maatregelen nodig zijn (in %)

2003 21,1

2004 19,9

2005 21,5

2006 21,8

2007 21,8

2008 21,8

2009 30,9

Aandeel van de industrie in gronden waar verdere maatregelen nodig zijn (in %)

2003 86,1

2004 85,2

2005 84,9

2006 84,9

2007 84,5

2008 83,5

2009 88,5

68


2.9.3

Knelpuntenanalyse

Bodemverontreiniging kan een bedreiging betekenen voor de gezondheid en het milieu. Een actief bodemsaneringsbeleid moet dit dus adequaat aanpakken.

2.9.4

Doelstellingen

Doelstelling Maximaal voorkomen van bodemverontreiniging;

Meetpunt Aantal gevallen van bodemverontreiniging;

Efficiënte aanpak van verontreinigde gronden;

Oppervlakte te saneren grond t.o.v. de totale oppervlakte (in %).

2.9.5

Actieplan

BOD –1: Sensibiliseren over bodemverontreiniging Omschrijving: het sensibiliseren over dit thema is vooral gericht naar inwoners/eigenaars van een ondergrondse mazouttank of met plannen om een exemplaar te plaatsen. Aan welke eisen moet dergelijke installatie voldoen? Wat zijn de verschillende mogelijkheden? Elk werkjaar zal minstens tweemaal uitgebreid gesensibiliseerd worden over de problematiek van bodemverontreiniging en ondergrondse mazouttanks. Doelgroep: alle inwoners van de gemeente, in het bijzonder de eigenaars van een ondergrondse mazouttank Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

BOD –2: Melden van bodemverontreiniging en sanering Omschrijving: het gemeentebestuur meldt consequent alle gevallen van bodemverontreiniging aan de hand van het formulier ‘melding schadegeval’ aan de Vlaamse overheid. Deze actie zal worden opgevolgd en zo nodig uitgebreid met sanering door de gemeentelijke diensten om acute verontreiniging te voorkomen. Doelgroep: het gemeentebestuur, de Vlaamse overheid Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

BOD –3: Inventariseren m.b.v. eigen GIS-systeem Omschrijving: alle gekende gevallen van bodemverontreiniging worden geïnventariseerd met behulp van het gemeentelijke GIS-systeem. Dit laat toe dat er kan gezorgd worden voor een degelijke opvolging en zo nodig het ondernemen van actie. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

69


2.10

DUURZAME ONTWIKKELING

2.10.1 Algemene situering en beleidskader Sinds eind jaren tachtig is duurzame ontwikkeling de drijvende kracht achter het milieubeleid op wereldschaal. Duurzame ontwikkeling heeft in essentie betrekking op de samenhang tussen milieukwaliteit en maatschappelijke ontwikkelingen. Socio-economische ontwikkelingen putten het milieu uit en omgekeerd tasten milieuproblemen de maatschappelijke en economische functies van het milieu aan. De socio-economische ontwikkeling is dus op lange termijn afhankelijk van een goede milieukwaliteit. In die optiek vormt milieubeleid een essentiële schakel in het globale regeringsbeleid en levert het een belangrijke bijdrage tot de oriëntatie van de maatschappij naar duurzame ontwikkeling.

3 pijlers van duurzame ontwikkeling, onlosmakelijk met elkaar verbonden

Duurzame ontwikkeling is in de eerste plaats sterk verbonden met milieuzorg: we moeten de grenzen die het milieu ons stelt erkennen. Zowel de opvangcapaciteit als de bronfunctie van ons milieu zijn immers beperkt. Maar duurzame ontwikkeling is veel meer dan dat. Ze rust ook op economische en sociale pijlers en kan pas slagen als ze vertrekt van een bestuurlijke en een democratische invalshoek. Het milieubeleid is echter niet hetzelfde als het beleid duurzame ontwikkeling. Duurzame ontwikkeling is wel het referentiekader voor het milieubeleid. Duurzame ontwikkeling gaat om de belangen van toekomstige generaties. Het milieubeleid tracht dan ook oog te hebben voor de langetermijndimensie door het opnemen van langetermijndoelstellingen en indicatoren in het Milieubeleidsplan. Het gemeentebestuur van Aalter wil de inwoners zoveel mogelijk informeren over de mogelijkheden tot integratie van de principes van duurzame ontwikkeling op verschillende terreinen: het verkleinen van de ecologische voetafdruk, bouwen en verbouwen, energiebesparing, waterbesparing, afvalpreventie, preventie van lucht- en waterverontreiniging, duurzame mobiliteit, eerlijke handel, tewerkstelling van kansengroepen, enz. Het gemeentebestuur streeft ernaar de principes van duurzaamheid ook binnen de eigen werking (aankoopbeleid, personeelsbeleid, milieubeleid,…) optimaal te integreren. De personeelsleden en de inwoners worden bewust gemaakt van het feit dat duurzame ontwikkeling geen eng project op zich is, maar een totaalvisie, een verregaande ‘mentaliteitsswitch’ die in alle diensten, in alle aspecten van het dagelijkse leven moet doorsijpelen om op lange termijn te zorgen voor een betere leefomgeving, leefkwaliteit en de optimalisatie van verscheidene procedures.

2.10.2 Beschrijving van de bestaande toestand De inwoners van Aalter worden reeds geruime tijd geïnformeerd over allerhande subthema’s binnen het kader van duurzame ontwikkeling. Deze informatie wordt verspreid via verschillende kanalen:

mondeling aan de frontdesk in het gemeentehuis mondeling tijdens plaatsbezoeken in het kader van vergunningsaanvragen mondeling tijdens werkvergaderingen via het gemeentelijk informatieblad en de infoborden

70


via de gemeentelijke website via de gemeentelijke MINA-raad via het Milieujaarprogramma via het infokrantje van IVM via allerhande actieve en passieve sensibilisatieacties

Om de inwoners adequaat te informeren omtrent de verschillende mogelijkheden inzake duurzaam bouwen, rationeel energiegebruik en de bijhorende subsidiëringsystemen doet het Gemeentebestuur beroep op de diensten van Woonwijzer Meetjesland. Begin 2006 werd binnen de Woonwijzer zelfs een aparte afdeling opgericht die zich bezig houdt met Duurzaam Wonen. Deze specialisten staan in voor de eerstelijns technische ondersteuning voor zowel het gemeentebestuur als haar inwoners.

2.10.3 Knelpuntenanalyse

De gemiddelde ecologische voetafdruk van de Belgen is nog steeds veel te groot (5 ha terwijl het ‘eerlijke’ aardeaandeel 1,7 ha bedraagt). Door gericht te sensibiliseren kunnen mensen aangezet worden om de nodige inspanningen te leveren om dit te verminderen. Goede sensibilisatie kan immers een heuse gedragswijziging teweegbrengen, een wijziging binnen het huidige denkpatroon; Streekgebonden producten worden nog niet voldoende gepromoot; Momenteel wordt binnen de Noord-Zuidcontext nog niet veel actie ondernomen, de gemeente behaalde nog geen FairTradeLabel; Duurzame ontwikkeling vergt een integrale aanpak die wordt ondersteund door zeer verscheidene actoren, momenteel is de samenwerking tussen het gemeentebestuur, scholen, verenigingen en KMO’s nog niet echt bestaande. Dit kan verder uitgewerkt worden door het opstarten van overlegfora.

2.10.4 Doelstellingen Doelstelling De inwoners verder sensibiliseren en overtuigen om de duurzaamheidsprincipes te integreren in het dagelijks leven (o.a. door promotie van streekgebonden producten);

Meetpunt Aantal actieve en passieve sensibilisatieacties;

De principes van duurzame ontwikkeling integreren in de werking van het gemeentebestuur;

Aantal maatregelen om duurzaamheidsprincipes te integreren.

Het behalen van het het label ‘Fair Tradegemeente’.

Het halen van dit label, met de jaarlijkse vernieuwing.

de

2.10.5 Actieplan

DUU-1: Sensibiliseren over de duurzaamheidsprincipes Omschrijving: Jaarlijks worden minstens twee opvallende sensibilisatiecampagnes georganiseerd om de inwoners en het personeel te sensibiliseren binnen het ruimer kader van duurzame ontwikkeling. Minstens tweewekelijks wordt de inwoner via TotAalter geïnformeerd over één bepaald thema van dit Milieubeleidsplan. Doelgroep: inwoners Betrokkenen: cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving, duurzaamheidsambtenaar Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

71


DUU-2: De duurzaamheidsprincipes integreren binnen de eigen werking Omschrijving: Er wordt overleg gepleegd tussen de verantwoordelijken binnen de verschillende gemeentelijke cellen met de duurzaamheidsambtenaar. Er wordt gezocht naar nuttige maatregelen om de werking te verduurzamen. Een werkgroep ‘duurzaamheid’ wordt opgestart en neemt 4 acties per jaar. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: alle gemeentelijke cellen, duurzaamheidsambtenaar Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

DUU-3: Duurzaamheid meten via de duurzaamheidsscan Omschrijving: Jaarlijks worden over de verschillende beleidsdomeinen heen cijfers verzameld en ingebracht in het softwarepakket ‘duurzaamheidsscan’. Zo wordt een duidelijk beeld gevormd over de mate waarin de duurzaamheidsprincipes geïntegreerd zijn binnen de gemeentelijke diensten. Doelgroep: het gemeentebestuur Betrokkenen: alle gemeentelijke cellen, duurzaamheidsambtenaar Uitvoeringstermijn: volledige planperiode

72


GEBRUIK VAN FINANCIËLE MIDDELEN – INZET VAN PERSONEEL

3

Om de doelstellingen van dit plan te kunnen verwezenlijken, zal inventief en efficiënt moeten omgegaan worden met de financiële middelen voor de diverse acties. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van gewestelijke of federale fondsen, subsidiekanalen van de hogere overheid binnen en buiten de Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013. Aalter kan ook aansluiten bij initiatieven van andere actoren met eigen middelen. De budgetten en personeelsinzet voor uitvoer van de projecten in het Milieubeleidsplan werden opgenomen in een afzonderlijk overzicht van de opgenomen acties: Afkortingen:

cel RO/L = cel Ruimtelijke organisatie en leefomgeving cel W/D = cel Wegen en domeinen MAR = milieuadviesraad MA = milieuambtenaar DA = duurzaamheidsambtenaar SA = stedenbouwkundig ambtenaar LA = landschapsarchitecte GB = gemeentebestuur VP= volledige planperiode Nvt = niet van toepassing CP = containerpark GP = groencomposteringspark MW = medewerker

Thema

Actie

Omschrijving

Doelgroep

Betrokkenen

Planning

Budget 2011

Personeel

Instrumentarium

Inspraaken terugkoppelingsproces bij het gemeentelijke milieubeleid Uitbouw van een formeel systeem voor interne milieuzorg

Om de milieubeleidsplanning in een ruimer kader te zetten zal een bevraging georganiseerd worden bij alle inwoners en doelgroepen. Er zullen op regelmatige basis milieuzorgprojecten uitgewerkt worden om zo de grenzen continu te verleggen naar een duurzame samenleving en een voorbeeldfunctie te vervullen naar andere maatschappelijke doelgroepen toe. Een

Inwoners

cel MAR

VP

Nvt

DA

GB

GB

VP

Budget voor sensibilisatie 3.500 euro

DA, MW uit verschillende cellen

RO/L,


Afval

Sensibiliseren afvalpreventie

inzake

Samenspannen van de diverse actoren inzake afvalpreventie

Aandeel van het restafval aangeboden op het containerpark laten dalen GFT uit de restfractie weren

Milieuverantwoord productgebruik

Pesticidenvrij Aalter

Interne milieuzorg inzake productgebruik

werkgroep ‘duurzaamheid’ wordt opgestart en neemt 4 acties per jaar om de werking te ‘verduurzamen’. Zwerfvuil, sluikstorten, sluikstoken, sorteren, recycleren, composteren, afval voorkomen en ‘cradle to cradle’ zijn begrippen die nog meer bekend moeten gemaakt worden bij de inwoners. Wanneer men op de hoogte is van inhoudelijke aspecten van de problematiek is men veel sneller geneigd om een positieve gedragswijziging in te stellen. Er zal vanuit de cel ruimtelijke organisatie en leefomgeving op regelmatige basis gesensibiliseerd worden via de gemeentelijke infokanalen inzake het afvalthema. In samenwerking met de diverse actoren binnen het afvalbeleid (IVM, OVAM, GOM, e.d.) maximaal streven naar afvalpreventie niet enkel d.m.v. sensibilisatie maar ook via concrete acties en maatregelen. Toegangsregels op het containerpark herzien en/of burgers aanmanen tot beperkingen inzake het gebruik van de perscontainer. Gezien het aanzienlijke aandeel GFT in de restafvalzak, is het noodzakelijk dat (thuis)composteren blijvend wordt gestimuleerd. Bijkomend zal onderzocht worden waar sites voor wijkcomposteren nuttig blijken. Jaarlijks zullen minstens twee sensibiliserende actie uitgevoerd worden ter promotie van thuiscomposteren en kringlooptuinieren in ruimere zin. Het onkruid wordt op termijn enkel bestreden met milieuvriendelijke alternatieven. De inwoners zullen tegelijkertijd gestimuleerd worden om hetzelfde te doen in hun eigen tuin. In het kader van interne milieuzorg de bestaande initiatieven inzake duurzame aankopen verderzetten en uitbreiden. Er wordt

Inwoners, bedrijven

cel RO/L, DA

VP


DA, MW cel RO/L

GB, inwoners

GB, bedrijven, IVM, buurgemeenten

VP


MW cel RO/L, MA, DA

inwoners

parkwachters CP, cel RO/L

VP

Op te nemen in begroting, nog te bepalen

MW cel RO/L, MA, DA

inwoners

Compostmeesters, parkwachters GP, DA

VP


Compostmeesters, DA

Budget voor wijkcompostsite 500 euro

cel W/D, inwoners

cel W/D, MAR, VELT

VP

cel budget, cel middelen-

cel RO/L, cel budget, cel middelen-

VP

Budget voor onderhoud groen 125.000 euro Nvt

LA, DA

MW cel budget, DA


Sensibilisatie inzake milieuverantwoord productgebruik Water

Retentie, infiltratie en duurzaam watergebruik

Sensibilisatie duurzaam watergebruik

rond

Grondwaterbeleid

Zoneringsplan

Afkoppelen

Digitaliseren

Kwaliteit van Bloembeek optimaliseren

de

regelmatig gecommuniceerd over deze duurzame aankopen met het oog op het sensibiliseren van personeel en inwoners. De inwoners worden regelmatig gesensibiliseerd inzake milieuvriendelijke producten. De inwoners worden regelmatig gesensibiliseerd om ook milieuvriendelijke producten aan te kopen. De informatieverspreiding en sensibilisatie naar de bevolking wordt verder verfijnd. Bij het vergunningenbeleid wordt verder op een proactieve manier aangespoord tot een duurzamer watergebruik. De inwoners zullen via de gemeentelijke kanalen op regelmatige basis gesensibiliseerd worden over duurzaam watergebruik in een zeer ruim kader. Landbouw en bedrijven zullen gesensibiliseerd worden dat het vergunningenbeleid erop gericht is om grondwaterwinning te beperken. Het uitvoeren van het zoneringsplan.

In het kader van het zoneringsplan worden nieuwe gescheiden rioleringsnetten aangelegd en zuiveringsinstallaties voorzien. Waar deze werken worden uitgevoerd, worden de inwoners zoveel mogelijk gestimuleerd om het regenwater af te koppelen van het afvalwater. De plannen van de rioleringsnetten dienen verder geïnventariseerd en gedigitaliseerd te worden. Men kan ervan uitgaan dat door regelmatige en correcte invoer een heel sterk instrument wordt gecreëerd. Door gerichte maatregelen de kwaliteit van de Bloembeek herstellen en optimaliseren.

beheer, inwoners

beheer, MAR

inwoners, personeel GB

cel RO/L

VP


DA

inwoners, industrie, landbouwers

cel RO/L, cel W/D

VP

Nvt

MW W/D

beheerders van gebouwen, inwoners Landbouwers, bedrijven inwoners

cel RO/L

VP


DA

cel W/D

VP

Nvt

SA, MA

cel W/D

VP

MW W/D

cel

inwoners, wonend om en rond rioleringsprojecten

cel W/D

VP

Budget voor rioleringswerken 6.117.000 euro Budget voor subsidie afkoppelingen 134.500 euro

MW W/D

cel

inwoners, bedrijven, architecten

cel W/D

VP

Nvt

MW W/D

cel

inwoners

cel W/D

VP

Nader bepalen

MW W/D

cel

te

cel


Bekendmaken Aalterse waterlopen

Wateraudit bij nieuwbouwprojecten

Clusteren van particuliere IBA’s in buitengebied

Hinder

Sensibilisatie van de burger inzake milieuthema’s

Structurele aanpak voor beperking van hinder in eigen beheer

Plaatsen geluidsschermen

van

Lichthinder voorkomen – Lichtplan

Momenteel zijn de Aalterse waterlopen niet meer goed gekend. Meer bekendheid stimuleert de natuurbeleving om en rond deze waterlopen. De waterlopen zullen bekend gemaakt worden via TotAalter, gemeentelijke website en door aanduiding met naambordjes. Bij nieuwbouwprojecten zal er steeds een wateraudit uitgevoerd worden met betrekking tot duurzaam watergebruik. Hiermee stelt het gemeentebestuur een mooi voorbeeld voor de inwoners. Op plaatsen waar het afvalwater op initiatief van de inwoners gebundeld verpompt kan worden naar de collector of naar een lokale waterzuiveringsinstallatie, wordt dit beschouwd als overnamepunt en zal dit door het gemeentebestuur ondersteund worden. De milieuvisie van de gemeente Aalter moet steeds aanwezig zijn. De gemeente zal jaarlijks minstens twee sensibilisatieacties ondernemen op twee verschillende domeinen (bv. lichthinder, sluikstoken,…) Bij projecten binnen het eigen beheer of waar het gemeentebestuur een adviserende functie heeft zal het item hinder structureel opgenomen worden binnen het project of het advies. Het in 2003 opgerichte fonds voor geluidsschermen blijft behouden en jaarlijks aangevuld. In samenwerking met het Vlaams Gewest, beheerder van de wegen waar zich de grootste problemen omtrent geluidshinder voordoen, zullen in de loop van de planperiode geluidsschermen worden opgericht. Er zal een lichtplan uitgewerkt worden voor de openbare verlichting. Bijkomend zal er jaarlijks actie ondernomen worden ter beperking van lichthinder, gericht op eigen gemeentelijk patrimonium kaderend binnen het integraal lichtplan. Rond waardevolle natuurgebieden

inwoners

cel W/D, cel RO/L

20122013

Nader bepalen

te

DA

GB

Cel RO/L

VP

Nader bepalen

te

MA, MW GEB

inwoners

cel W/D

VP

Nader bepalen

te

cel RO/L, cel W/D

inwoners, verenigingen

cel RO/L, cel onderwijs, cel cultuur, cel evenementen GB, cel RO/L, cel W/D

VP


DA, MW cel RO/L

VP

Nvt

MA, DA, MW cel RO/L, MW cel W/D

GB

GB, Vlaams Gewest

het

VP

Budget voor plaatsing geluidsmuren 105.000 euro

MW W/D

inwoners, GB

cel W/D, cel RO/L, cel budget, netbeheerder

VP

Kosten voor uitvoering later te bepalen en op te nemen in begroting

DA, MW cel RO/L, netbeheerder

GB

GEB,

DA, cel

cel


Uitbreiden van GAS-reglement Energie

het

Energie-investeringen gemeentelijke gebouwen

Systematisch REGoverleg (rationeel energiegebruik) bij verbouwingen en nieuwbouwprojecten Promotie van hernieuwbare energie

Sensibilisatie in kader van REG

het

Stimuleren dakisolatie

Mobiliteit

Opname criteria energie-efficiëntie bij bestekken Integratie milieu en mobiliteit

moet maximaal gestreefd worden naar het voorkomen van geluid- en lichthinder. Het geluidshinderreglement in het GAS wordt uitgebreid conform het voorbeeldreglement van de Vlaamse overheid. Ook wordt een geurhinderreglement opgenomen in het GAS. Projecten rond efficiëntere verlichting, verwarming, isolatie en hernieuwbare energie binnen de eigen gebouwen.

Bij de uitvoering van elk bouwproject zal reeds in de bestekfase systematisch REG-overleg gebeuren zodat dit na afloop in alle opzichten als een modelproject rond duurzaam bouwen en energiebesteding naar voor geschoven kan worden. Ter promotie van hernieuwbare energie wordt een overkoepelend subsidiereglement opgesteld voor: thermische zonnepanelen, houtpelletketels, (combi)warmtepompen en micro-WKK’s. Om rationeel energiegebruik te stimuleren bij alle inwoners zullen naast het subsidiereglement hernieuwbare energie jaarlijks minstens 2 actieve sensibilisatieacties georganiseerd worden. Een groot percentage van de inwoners heeft een dak en muren die nog niet geïsoleerd werden. Aanvullend op de bestaande premies kan een gemeentelijke premie worden uitgereikt zodanig dat deze werken voor de inwoner financieel aantrekkelijker worden. Er kan gewerkt worden via samenaankoop. Bij bestekken zullen steeds, waar mogelijk criteria opgenomen worden met betrekking tot energie-efficiëntie. Bij nieuwe mobiliteitsprojecten worden mobiliteit en milieu goed op elkaar afgestemd. Belangrijk is dat reeds in bestekfase de milieu-

inwoners

cel RO/L, inwoners, Vlaams Gewest cel gebouwen, cel RO/L

20112012

Nvt

DA, MW cel RO/L

VP

DA, MW cel gebouwen

GB, inwoners

cel Gebouwen, cel RO/L, cel Overheidsopdrachten

VP

Budget bewegingsmelders en sensibilisatie 3.500 euro Nvt

inwoners

DA, budget

Vanaf 1/1/2011

Budget milieusubsidies 58.780 euro

DA

inwoners

DA, cel RO/L

VP


DA, MW cel RO/L

inwoners

DA, budget

20112012


DA, MW cel RO/L

GB

DA, cel RO/L

VP

Nvt

DA

inwoners

cel W/D cel RO/L

VP

Nvt

MW cel W/D en cel RO/L, MA,

GB, gebruikers gebouwen, inwoners

cel

cel

DA, MW cel Overheidsopdrachten, MW cel Gebouwen


Sensibiliseren rond duurzame mobiliteit

Milieutoets aankoop nieuwe voertuigen

Herwerken van gemeentelijk mobiliteitsplan

het

Wegencategorisering

Realisatie van aantrekkelijke polen voor openbaar vervoer

Realisatie van Trage Wegen

Natuur:

Biodiversiteit Kraenepoel

aan verder

of duurzaamheidsambtenaar betrokken worden bij het project. Jaarlijks zullen er minstens twee opvallende acties georganiseerd worden om de inwoners en het personeel van het gemeentebestuur aan te zetten tot het gebruik van milieuvriendelijke en duurzame vervoersmodi. Bij de aankoop van nieuwe voertuigen zal minstens de milieutoetsing uitgevoerd worden. Er wordt gestreefd naar een milieuvriendelijke vloot. Het huidig gemeentelijk mobiliteitsplan wordt uitgebreid voor de planperiode 2011-2015. Hierbij wordt gewerkt rond 4 belangrijke pijlers: wegencategorisering, parkeerbeleid, openbaar vervoer en trage wegen. Door aan elke weg een bestemming te koppelen zal duidelijk worden voor welke gebruiker de betreffende weg dient en zal de weg ook ingericht worden conform de hieraan gekoppelde bestemming. Hierna zal onderzocht worden wat de ideale trajecten voor elk type weggebruiker ter bevordering van veiligere en duurzamere mobiliteit. Bij de uitbreiding van het spoor Gent-Brugge e e (aanleg 3 en 4 spoor) worden ook de stations Bellem, Aalter en Sint-Maria-Aalter onder handen genomen. Hierbij zal gewerkt worden aan een goede aansluiting van duurzame vervoersmodi: trein, bus, fiets en carpool. Na de inventarisatie van de bestaande en potentiële trage wegen op het grondgebied van Aalter, zal elke weg een bestemming krijgen. De wegen die de bestemming ‘trage weg’ krijgen zullen ingericht worden om het gebruik ervan te beperken voor fietsers en wandelaars. Er wordt gestreefd naar een verder herstel van de biodiversiteit in de Kraenepoel door de

DA, LA, SA inwoners, personeel GB

cel RO/L, DA

VP


DA, MW cel RO/L

personeel

cel RO/L, cel Overheidsopdrachten, cel Middelenbeheer cel W/D, cel RO/L

VP

Budget elektrische bestelwagen 29.000 euro

MW cel Overheidsopdrachten, MA, DA

2011

Nvt

MW cel W/D en cel RO/L, DA

inwoners

cel W/D, DA, extern studiebureau

2011

Nvt

MW cel W/D en cel RO/L, DA

inwoners

cel W/D, cel RO/L

VP


MW cel W/D en RO/L, DA

inwoners

cel W/D, cel RO/L

VP


MW cel W/D en RO/L, DA

inwoners

cel W/D, beheers-

VP

Budget voor beheers-

LA, MW cel W/D

inwoners


Charter voor biodiversiteit

herstellen Beheer kasteeldomein van Poeke

Natuurherstel in vallei van de Poekebeek, Zouter en langs kanaalbermen Natuur in landbouwgebieden

Waterlopen en wegbermen als groene linten ontwikkelen

Dreven behouden en herstellen

correcte uitvoering van de maatregelen voorzien in het beheerplan van 18/02/2009. Het beheersplan voor het Kasteeldomein van Poeke behelst de periode 2003-2027. De komende jaren zal dit plan verder correct worden uitgevoerd. De gemeente zal Natuurpunt ondersteunen in het beheer en de verdere uitbouw van deze natuurgebieden. Door de moderne landbouwtechnieken komen vele natuurwaarden onder druk. De gemeente zal de nodige acties nemen om de landbouwers te stimuleren in het nemen van maatregelen die bijdragen tot het behoud van de biodiversiteit. Landbouwers hebben niet altijd de tijd om knotbomen en houtkanten te beheren. Heel wat particulieren zijn geïnteresseerd in brandhout en zijn bereid een dagje te knotten. De gemeente kan de samenwerking tussen particulieren en landbouwers bij het beheer van kleine landschapselementen stimuleren door een aanbod- en vraagdatabank aan te reiken. De gemeente zal in functie van een verdere optimalisatie van het beheer van wegbermen en waterlopen een gedetailleerd wegbermen waterlopenbeheerplan opmaken en uitvoeren. Via een sensibiliseringsen handhavingsbeleid zal de gemeente Aalter actief bijdragen aan het herstel van de natuurverbindende functie van bermen en waterlopen. Infopanelen kunnen de wandelaars, fietsers,… er op wijzen dat een berm ecologisch beheerd wordt. Informatie over de voorkomende planten, insecten, kleine zoogdieren,… kan getoond worden. Typerend in een deel van Aalter zijn restanten van de vroegere heideontginning zoals het damvormig drevenpatroon. Er dient gestreefd

inwoners

commissie Kraenepoel cel W/D

werken 12.000 euro Budget beheerwerken kasteeldomein 667.500 euro Op te nemen in begroting, nog te bepalen

VP

inwoners

cel W/D

VP

landbouwers, inwoners

cel RO/L, cel W/D

VP


LA, MW cel W/D

inwoners

cel W/D, cel RO/L, Natuurpunt vzw

VP


LA, MW cel W/D, MW cle RO/L

inwoners

cel W/D, cel RO/L, Natuurpunt

VP



LA, MW cel W/D

LA, MW cel W/D


Natuur in de bebouwde omgeving

Het gebruik van pesticiden beperken

Handhaving natuur en milieu

van

Extra aandacht voor

naar een maximaal behoud en herstel van dit drevenpatroon. Een beheerplan voor het onderhoud en herstel van deze dreven wordt opgemaakt. Waar dreven minder wenselijk zijn vanuit landschappelijk oogpunt wordt geopteerd voor de aanplant van solitaire bomen of houtkanten. Waar er opportuniteiten zijn worden nieuwe houtkanten en dreven gerealiseerd. Ook in de bebouwde omgeving is natuur belangrijk. De gemeente onderneemt in overleg met Natuurpunt acties om ook in de bebouwde omgeving de natuur te behouden en waar mogelijk te herstellen. Ook gevelgroen, groendaken en ecologische tuintjes zullen gestimuleerd worden. Parkzones in het centrum worden ecologisch beheerd. Waar wenselijk worden nestkastacties opgestart of ondersteund. De gemeente onderneemt verdere actie om het gebruik van pesticiden af te bouwen. De gemeente zal de bevolking aanzetten tot een beperkter gebruik van pesticiden, onder meer door de bevolking te informeren over alternatieve bestrijdingsmethodes en pestidenvrije tuinen te promoten. De gemeente voorziet in samenwerking met onder meer de politie en het Agentschap voor Natuur en Bos voor de nodige handhaving om schade aan natuur te beperken. Wanneer particulieren, landbouwers of bedrijven acties ondernemen die de natuur schaden wordt hiertegen duidelijk opgetreden. Binnen de politiezone wordt een verantwoordelijke natuuren milieu aangeduid. Jaarlijks wordt een jaarverslag handhaving natuur en milieu opgemaakt door de politieraad. Dit jaarverslag wordt ter advisering aan de milieuraad voorgelegd. Jaarlijks kiezen de gemeente en Natuurpunt

vzw

inwoners

cel W/D, cel RO/L

VP



inwoners

cel W/D, cel RO/L

VP


LA, MW cel W/D, DA

inwoners, landbouwers, bedrijven

cel W/D, cel RO/L

VP

Nvt

LA, MA, MW cel W/D, MW cle RO/L

inwoners

cel

Jaarlijks,

Budget

RO/L,

voor

DA


adoptiesoort

Bodem

Sensibiliseren over bodemverontreiniging

Melden van bodemverontreiniging en sanering

Inventariseren m.b.v. eigen GIS-systeem

Duurzame ontwikkeling

Sensibiliseren over de duurzaamheidsprincipes

De duurzaamheidsprincipes integreren binnen de eigen werking

samen een “adoptiesoort”. Voor deze soort worden specifieke acties opgestart met als doel deze soort extra kansen te geven. Deze actie is ook ideaal om het brede publiek te betrekken bij biodiversiteit. Over de adoptiesoort en de uitvoering van de acties wordt dan ook uitdrukkelijk gecommuniceerd via de diverse gemeentelijke infokanalen. Het sensibiliseren over dit thema is vooral gericht naar inwoners/eigenaars van een ondergrondse mazouttank of met plannen om een exemplaar te plaatsen. Aan welke eisen moet dergelijke installatie voldoen? Wat zijn de verschillende mogelijkheden? Elk werkjaar zal minstens tweemaal gesensibiliseerd worden over de problematiek van ondergrondse mazouttanks en bodemverontreiniging. Het GB meldt consequent alle gevallen van bodemverontreiniging aan de hand van het formulier ‘melding schadegeval’ aan de Vlaamse overheid. Deze actie zal worden opgevolgd en zo nodig uitgebreid met sanering om acute verontreiniging te voorkomen. Alle bodemverontreinigingen worden met behulp van het gemeentelijke GIS-systeem geïnventariseerd. Dit laat toe dat er kan gezorgd worden voor een degelijke opvolging en zo nodig het ondernemen van actie. Jaarlijks worden minstens twee opvallende sensibilisatiecampagnes georganiseerd om te sensibiliseren binnen het ruimer kader van duurzame ontwikkeling. Via TotAalter wordt minstens tweewekelijks geïnformeerd over één bepaald thema van dit Milieubeleidsplan. Er wordt overleg gepleegd tussen de verantwoordelijken binnen de verschillende gemeentelijke cellen met de duurzaamheidsambtenaar. Er wordt gezocht naar nuttige maatregelen om de werking te verduurzamen. Een werkgroep ‘duurzaamheid’

DA, MAR

VP

sensibilisatie 3.500 euro, budget MAR

inwoners, eigenaars ondergrondse mazouttank

cel RO/L

VP


DA

GB, de Vlaamse overheid

cel RO/L

VP

Nvt

MA, MW cel RO/L

GB

cel RO/L

VP

Nvt

MW cel RO/L, MA, GIScoördinator

inwoners

cel RO/L, DA

VP


DA, RO/L

GB

GB, DA

VP

Nvt

DA, personeel uit diverse cellen

MW


wordt opgestart en neemt 4 acties per jaar.

Duurzaamheid meten via de duurzaamheidsscan

Jaarlijks worden over de verschillende beleidsdomeinen heen cijfers verzameld en ingebracht in het softwarepakket ‘duurzaamheidsscan’. Zo wordt een duidelijk beeld gevormd over de mate waarin de duurzaamheidsprincipes geïntegreerd zijn binnen de gemeentelijke diensten.

GB

GB, DA

VP

Nvt

DA, cellen

alle


GERAADPLEEGDE BRONNEN -

Vlaams Milieubeleidsplan 2011-2015, Vlaamse overheid (2010) Provinciale Milieubeleidsnota, provincie Oost-Vlaanderen (2010-2013) Gemeentelijk Structuurplan Aalter, Grontmij-Belgroma (2003) Mobiliteitsplan Aalter (2002) Deelbekken Brugse Vaart, basisinventarisatie, Provincie Oost-Vlaanderen (2003) Deelbekken Poekebeek, basisinventarisatie, Provincie Oost-Vlaanderen (2004) Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (1998) Uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer Huishoudelijke Afvalstoffen 2008-2015, OVAM (2008) www.lne.be www.lokalestatistieken.be www.ovam.be www.ivmafvalbeheer.be www.vmm.be www.tmvw.be www.dov.vlaanderen.be www.oost-vlaanderen.be www.klimaat.be www.onroerenderfgoed.be

GEMEENTE AALTER Europalaan Aalter. Gemeentelijk Milieubeleidsplan Aalter Planperiode

Recommend Documents