Gastlessen voor studenten 2e leerjaar PW 3 en 4 Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar - Docentenhandleiding
Verzorging ‘vasthouden’ en ‘voeding’ van de jongste kinderen
Gastles doelgroepen in de KO- Docentenhandleiding Deze lesmodule hoort bij hoofdstuk 13 – Eten en drinken – en hoofdstuk 14 – Verschonen, zindelijk worden en slapen uit het Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar. Deze gastles wordt verzorgd door een medewerker van het KDV Lesduur 90 minuten
Doelgroep ROC-leerlingen begin tweede jaar Noot voor de docent - Lees voordat je deze handleiding doorneemt de ‘Algemene handreiking bij de gastlessen’. - Lees voorafgaand aan de les hoofdstuk 13 – Eten en drinken en hoofdstuk 14 – verschonen, zindelijk worden en slapen, uit het Pedagogisch kader kindercentra 0-4; - Lees voorafgaand de bijlage, behorende bij de gastles verzorging De les bestaat uit 6 delen De genoemde tijden zijn richtlijnen. Een onderdeel kan iets uitlopen of juist korter duren. 1.Opener 5 minuten 2. Informatieverstrekking 10 minuten 3. Korte inleiding op de les 15 minuten 4. Praktijkoefening in subgroepen 20 minuten 5. Evaluatie sub groepjes 30 minuten 6. Afsluiting 10 minuten
Doelen van deze les competenties, leerprocessen en kerntaken benoemen - Leerlingen eigen maken met hun doelgroep -Dat leerlingen weten hoe te handelen de verzorging t.a.v. voedsel bij baby’s. -Dat de leerlingen weten hoe te handelen wanneer de voeding anders verloopt dan vooraf bedacht. -Dat leerlingen de verzorging van een baby in de praktijk zelfstandig aandurven en kunnen.
Gastles Verzorging- Docentenhandleiding Lees voorafgaand aan de les hoofdstuk 13 – Eten en drinken en hoofdstuk 14 – verschonen, zindelijk worden en slapen, uit het Pedagogisch kader kindercentra 0-4; Lesduur 90 minuten Doelgroep ROC-leerlingen Noot voor de docent Lees voorafgaand aan de les hoofdstuk 13 – Eten en drinken en hoofdstuk 14 – verschonen, zindelijk worden en slapen, uit het Pedagogisch kader kindercentra 0-4; - Lees voordat je deze handleiding doorneemt de ‘Algemene handreiking bij de gastlessen’. - Lees voorafgaand de bijlage, behorende bij de gastles verzorging - Verdiep je in het voedingsbeleid van je stage. Is er beleid op voeding? Is dit gezonde voeding? Is er ook een traktatiebeleid? Wordt ouders regelmatig over voeding geïnformeerd en zo ja, op welke manier is dat? Hoe kijk jij aan tegen het voedingsbeleid van je stage? Doel van de les - Leerlingen bewust maken van hun doelgroepen ; -Dat leerlingen weten hoe te handelen de verzorging t.a.v. voedsel bij baby’s. -Dat de leerlingen weten hoe te handelen wanneer de voeding anders verloopt dan vooraf bedacht. -Dat leerlingen de verzorging van een baby in de praktijk zelfstandig aandurven en kunnen. De les bestaat uit 6 delen 1.Opener 5 minuten Wie is de gastdocent? Wat is zijn/haar werkervaring? 2. Informatieverstrekking 10 minuten http://www.youtube.com/watch?v=VzQIkvkTA6c http://www.youtube.com/watch?v=Btxp3g7fd0s http://www.youtube.com/watch?v=eTktp-k6HpQ
over een baby dragen en oppakken over buik krampjes over het eerste hapje
02:13 02:56 03:18
3. Korte inleiding op de les 15 minuten De gastdocent verteld over zijn ervaring als ‘startende PM-er’ en de verzorging van kinderen en hoe het is nu de PM-er meer ervaring heeft. Waarom is het belangrijk om te weten wat voor voedsel je kunt aanbieden? Welke ervaring heeft de gastdocent in de praktijk met kinderen? Welke dillema’s kom je tegen als PM-er gedurende een werkdag t.a.v. verzorging/voeding? 4. Praktijkoefening in subgroepen 20 minuten De groep wordt opgesplitst in sub groepjes van ongeveer 4 a 5 leerlingen per subgroep. Iedere subgroep zal antwoord geven op 1 stelling m.b.t. de praktijk en 1 stelling m.b.t. visie op voeding. Praktijkstelling A en visiestelling A horen bij elkaar. Even als B, C, etc. De stellingen zijn terug te vinden in de bijlage. Stellingen: zie bijlage 5. Evaluatie sub groepjes 30 minuten De groepjes geven aan wat hun stelling was en wat de uitkomst is volgens de studenten. De gastdocent reageert hierop en zorgen voor ruimte ter discussie. Wat zou de PM-er doen en heeft hij/zij dit meegemaakt in de praktijk? 6. Afsluiting ca.10 minuten Leerlingen geven individueel aan wat hebben ze geleerd van de gastles en wat zal bijblijven.
Bijlage: Voeding Flesvoeding Ieder kind heeft een eigen ritme. Geef het kind een voeding wanneer hij duidelijk laat weten dat hij honger heeft. De meeste kinderen willen ongeveer 6x per dag een fles. Sommige kinderen drinken minder vaak, anderen juist iets vaker. Stop zodra het kind niet meer wil drinken. Het flesje hoeft niet leeg. Welk merk? Alle gezonde stoffen die je kind nodig heeft, zitten in ‘volledige zuigelingen voeding’. Bij alle merken staat dat op de verpakking. Daarop kun je ook lezen welke type voeding het is. Er is bijvoorbeeld voeding voor hongerige baby’s en voeding voor baby’s met krampjes. Hoeveel melk? Op de verpakking van de flesvoeding staat hoeveel afgestreken maatschepjes poeder en water je moet gebruiken. De hoeveelheid heeft te maken met het gewicht van het kind. Per dag heeft hij per kilo van zijn gewicht ongeveer 150 ml vocht nodig. Dus voor een kind van 5 kilo is dat ongeveer 5 x 150 ml = 750 ml vocht per dag. Later krijgt een kind ook ander voedsel, dan is minder nodig. Krijg een kind genoeg? Je weet zeker dat een kind voelde drinkt als: - Je kind levendig is - Minimaal zes zware plasluiers per dag heeft - Goed groeit volgens en consultatiebureau Hoe maak ik een fles? 1. Maak de plek waar je de fles klaarmaakt schoon. 2. Was je handen 3. Zorg dat de fles schoon is. 4. Lees af hoeveel voeding je moet maken. 5. Gebruik kraanwater (gekookt water buiten NL.) 6. Verwarm de fles in de magnetron of in de flessenwarmer. 7. Geef de fles 8. Laat een kind niet langer dan een half uur drinken 9. Spoel de fles na het drinken schoon met koud water 10. Doe hem in de vaatwasser of was hem af met warm water 11. Bewaar hem in de koelkast, omgekeerd (met de opening om laag) Kun je flesvoeding van te voren klaarmaken? Het beste is om de voeding per fles klaar te maken. Hoe lang moet je een fles in de magnetron verwarmen? - Een fles van 100 ml ongeveer 30 sec. op 600 watt - Een fles van 150 ml ongeveer 45 sec. op 600 watt - Een fles van 200 ml ongeveer 60 sec. op 600 watt. Drinkt een kind heel langzaam of juist heel snel? Geef een kind een speen met 2 gaatjes als het langzaam drinkt. Geef een speen met 1 gaat je als het kind snel drinkt.
Wanneer geef je een kind ‘bijvoeding’? Als het kind ouder wordt krijgt hij steeds minder melkvoedingen. Met 4 maanden heeft je kind bijvoeding nodig. Dat is ander eten en drinken dan melk.
4-6 mnd
Groente of fruit, heel fijn gemaakt, pap met ene lepel, kleine stukjes brood. Gaat dit goed? Maak het hapje dan zo dat er kleine, zachte stukjes in zitten. Zo went het kind stap voor stap aan stukjes in zijn eten. Hoe groter de stukjes, hoe beter je kind leert kauwen. In het begin eet hij misschien een paar theelepeltjes. Daarna wil hij steeds meer.
7 mnd
is een broodkorst lekker om op te kauwen.
8-10 mnd
Het kind kan uit een beker leren drinken. Een beker is beter dan een zuigfles of tuitbeker. Met een beker oefen je de mondmotoriek en dit heeft een kind nodig om ind goed te leren praten en kauwen.
Wat kun je te eten en te drinken geven? Groente & fruit Begin met smaken die niet zuur of te bitter zijn. Bijvoorbeeld: meloen, nectarine, banaan, peer, perzik, courgette, worteltjes, bloemkool, boontjes en broccoli. Daarna kun je andere smaken proberen. Melk & pap Als een kind borstvoeding krijgt, kan moeder daar gewoon mee doorgaan. Borstvoeding hoort dan wel echt bij de maaltijd. (het is geen troost of slokje tussendoor). Als een kind flesvoeding krijgt, kun je 1 flesvoeding vervangen door pap. Die maak je van opvolgmelk en papgranen. Doe er geen suiker in. Geef de pap met een lepel. Zodra het kind brood kan eten, kun je de pap vervangen voor een boterham. Wat geef je een kind (nog) niet? - De eerste 6 manden geen producten met gluten. B.v. brood, koekjes, pasta, papa, tarwemeel. - Geen gewone melk tot het kind 1 jaar oud is. Daarin zitten teveel eiwitten en te weinig ijzer. - Geef een kind nog geen honing tot hij 1 jaar is. Honing kan besmet zijn met een bacterie. Jonge kinderen kunnen daar erg ziek van worden.
Voedingsschema Baby’s Let wel, het is slechts een richtlijn! Leeftijd Borst
Flesvoeding(*)
En verder…
0-6 wkn. 6-8 wkn. 2 mnd 3 mnd
6-7 x 5-6 x 5x 5
7x80 of 6x120 ml 6x120 of 5x150 ml 5x 150-180 ml 5x 150-180 ml
4-5 mnd
5x
5x 150-180 ml
6 mnd
Naar behoefte
3 - 4 x 200 ml
Bij borstvoeding vit. D • 1x pap van 200 ml opvolgmelk met rijstebloem • fruithapje • warme maaltijd (fijngemaakte groente, geprakte aardappel, rijst of bonenpuree) • Tussendoor evt. water, verdunde vruchtensap, slappe thee.
7-8 mnd
Naar behoefte
1 - 2 x 200 ml
Bij borstvoeding vit. D • 2 x pap van opvolgmelk of bruinbrood met opvolgmelk • fruithapje • warme maaltijd (3 eetl groente, 1-2 geprakte aardappel, rijst/pasta/peulvruchten, 1 eetl gemalen vlees/vis/kip/ei, jus of klontje dieetmargarine) • Tussendoor evt. water, verdunde vruchtensap, slappe thee, kinderbiscuit, soepstengel, broodkorst of rijstewafel.
9-12 mnd.
Naar behoefte
1
Bij borstvoeding vitamine K en D Bij borstvoeding vitamine K en D Bij borstvoeding vitamine K en D Bij borstvoeding vitamine D (geen K meer) Bij borstvoeding vit. D Eventueel: • vruchtensap of gepureerd fruit • 2 eetl gepureerde groente zonder zout • pap van flesvoeding met rijstebloem
- 2 x 200 ml •
• • •
Bij borstvoeding vit. D 2 x broodmaaltijd met dieetmargarine en beleg, een beker opvolgmelk of pap van opvolgmelk fruithapje warme maaltijd (zie 7-8 maanden) evt. yoghurt toe Tussendoor: zie 7-8 maanden.
(*)Flesvoeding: de eerste 6 maanden drinken baby's ongeveer 150 ml per kg lichaamsgewicht. Dit mag niet boven de 1 liter per dag uitkomen en maximaal 200 ml per voeding. Na 6 maanden gaat men over op opvolgmelk en wordt er langzaam afgebouwd naar 0,5 l per dag, incl. pap.
Bijlage: Stellingen >> In de praktijk: A. Wat doe je als een kind binnen 1 uur na het opwarmen zijn fles nog niet opdrinkt? B. Wat doe je als een kind in slaap valt tijdens het geven van de fles? C. Wanneer neem je zelf het initiatief om voeding aan te vullen t.a.v. het ‘reguliere schema’, en waarmee vul je aan? D. Welke adviezen kun je geven om over te stappen van melkvoeding naar vaste voeding? En wat is je advies tot gezond eten? E. Als je merkt dat een kind behoefte heeft aan meer/andere voeding, hoe merk je dit dan? En hoe pak je dit dan aan? F. Als een kind toe is aan vast voedsel, op welk moment is dat? Hoe zie je dat en vooral, hoe ga je met ouders om al zij kun kind nog geen vast voedsel (willen) geven? G. Ritme is belangrijk, daarom werk ik op de klok. 10 uur fruit eten, is ook 10 uur fruit eten. Ik ga nooit om kwart over 10 aan tafel. H. Een kind geef je altijd een voeding op een rustige plek, waar jij en het kind ontspannen zit. B.v. samen op een bank, met een kussen onder je arm. Of gebeurd het ook wel eens anders? I. De kinderen doen zoveel mogelijk zelf. B.v. boter op hun brood smeren. Dit is toch een leuke activiteit. J. Een kind omgekeerd in een draagzak zetten is slecht voor de motorische ontwikkeling. Toch vinden ouders (en baby’s) dit prettig omdat een kind de wereld in kan kijken. Stel je ziet een ouder een kind omgekeerd in de draagzak dragen, wat doe je dan? K. Kinderen betrek je bij elkaar, waardoor ze van elkaar leren. Kun je voorbeelden geven uit de praktijk? L. Ik vind het belangrijk om een goed voorbeeld te zijn in de praktijk. Daarom til ik kinderen altijd op een juiste manier op, hou ze bewust in een bepaalde houding vast en gezonde voeding vind ik belangrijk. Doe ik dit echt altijd? >> Visie A. Wat als ouders willen dat flessen leeg zijn/brood of fruit hap op maar het in de praktijk niet zo is omdat een kind geen trek meer heeft? B. Vind je dat kinderen dagelijks melk moeten drinken of zijn brood altijd op moet eten? C. Moeten kinderen en volwassen iedere 2 uur voeding tot zich nemen? D. Denk aan je stageplaats. Welke voeding is daar gezond en welke voeding is ongezond? E. Wat eet jij gedurende de dag? Is dat gezonde voeding en wat jij allemaal eet, wat zou je hiervan ook aan kinderen aanbieden op de opvang? F. Wie weet beter wat/waar een kind behoefte aan heeft? Het kind zelf of de volwassene (PM-er, ouder, verpleegkundige, arts, etc.) G. Kinderen moeten op gezette tijden eten en drinken. Vol je daarbij de klok, volg je daarbij je eigen gevoel of het kijk je naar de kinderen? H. Voor baby’s is geborgenheid, rust, regelmaat en veiligheid belangrijk. Hoe waarborg je dit op de groep? I. Waarom is het belangrijk dat een kind zelf zijn eten mag leren eten? B.v. pap met een lepel. J. De motorische ontwikkeling stimuleer je het beste door geen wipper te gebruiken. Welke pedagoog zegt dit en hoe denk jij hierover? K. Op een KDV leert een kind zich motorisch beter ontwikkelen op een KDV dan thuis. L. Ik vind dat ik een voorbeeld moet zijn. En iedere medewerker is dat. Daarom is een goed beleid binnen de organisatie belangrijk. Ik wijk hier niet vanaf. Dus als wij vragen om gezonde traktaties bij een verjaardag, geef ik de chips niet als ouders deze meegeven. Ook eet ik zelf geen snoepjes op een stuk taart als mijn collega jarig is. Tenminste, dit doe ik misschien in mijn pauze, maar niet op de groep.
