SEPTEMBER 2008 PERSONEELSBLAD AMSTERDAM WEST BINNEN DE RING STICHTING VOOR OPENBAAR PRIMAIR ONDERWIJS
3
Binnen de Ring
Wij AWBR!
Een ander jasje RING3 is anders. Al werkende is er een nieuw uiterlijk ontstaan en zo naderen we de vorm die het beste past. Dat gaat in het onderwijs eigenlijk niet anders, toch? Zo maak je een lerende organisatie. Er zijn nieuwe rubrieken en het geheel ziet er fleuriger uit. We hopen dat het enthousiasme er van afstraalt, want daar is het ons allemaal om te doen. Uitgangspunt is dat we een levend blad krijgen, waarbij alle medewerkers het gevoel krijgen dat ze geïnformeerd en gezien worden. Het blad als neerslag van een organisatie waar je met plezier werkt. De redactie bestaat nu uit René Peeters, Ineke ten Hertog, Monique Oostvogel en aanvoerder en opmaker Kees van Veen. U kunt ons bereiken via mail:
[email protected], telefoon: 06-22789696 of per post: stafbureau AWBR, Baarsjesweg 224, 1058 AA Amsterdam (telefoon stafbureau: 020 5150440). We zijn benieuwd naar uw reacties, want er is genoeg ruimte om mee te denken, te schrijven, te tekenen. Niet alleen komen we graag langs om verslag te doen van leuke en interessante activiteiten, ook boekentips en misschien wel een column of cartoons, ze zijn van harte welkom. Laat het ons vooral weten. De deadlines voor de aankomende nummers zijn: 13 november, 29 januari en 16 april. Roept u maar! De redactie
[Ineke ten Hertog] Het personeel heeft een belangrijke plaats in onze organisatie en dat zie je terug in het eerste Strategisch Meerjarenbeleidsplan van AWBR. Dat plan beschrijft doelen op de lange termijn. Het is de leidraad voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid. Kinderen ontvangen het beste onderwijs van enthousiaste, gedreven en betrokken leerkrachten. AWBR wil werken aan een cultuur waarin leerkrachten zich prettig voelen, kunnen groeien en van elkaar leren. Niet voor niets begint het Strategisch Beleidsplan met een citaat over professioneel handelen: ‘...daarbij denk ik bijvoorbeeld aan persoonlijke betrokkenheid, aandacht, integriteit, loyale samenwerking met collega’s en maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef, maar ook creativiteit, nieuwsgierigheid en innovatief vermogen. Daarvoor is een werksfeer noodzakelijk waarin persoonlijke betrokkenheid, aandacht en creatieve samenwerking worden opgeroepen (in plaats van gefrustreerd) en waarin ruimte bestaat voor gemeenschappelijke reflectie op de wijdere maatschappelijke betekenis van het eigen professionele handelen en de daarmee verbonden morele dilemma’s.’
Kansen, hoogste punt, beamer Joop Westerweelschool Met frisse moed en vol enthousiasme is het team van de school weer aan de slag gegaan. Er staat veel op stapel voor het komende schooljaar. Zo rekenen we wederom op een prettige samenwerking met onze ouders. In het kader van het door Stadsdeel De Baarsjes ontwikkelde plan Kansen voor Kinderen kunnen we aan de slag met drie dagen extra interne begeleiding voor onze peuters en kleuters. Op die manier kunnen we veel eerder signaleren en handelingsplannen maken. Dat betekent een uitstekende doorgaande lijn van peuter naar kleuter en gegarandeerd een vermindering van de achterstand waar sommige kleuters mee beginnen. Brede School Zeeheldenbuurt gaat een drukke, spannende tijd tegemoet: op de eerste schooldag is een groeitelling geweest en de kans is groot dat er tussentijds weer een extra telling
komt. De nieuwe coördinator Brede School, Esther van Gulick, is druk bezig met het samenstellen van een gevarieerd programma voor de kinderen en hun ouders uit de Zeeheldenbuurt, zodat zij in september met de activiteiten kunnen starten. Verder is de nieuwbouw van de school al vergevorderd en zullen er in de komende tijd nog heel wat bezoekjes aan het gebouw worden gebracht door de leraren en natuurlijk de kinderen om de voortgang van de bouw te bekijken. In december zal het gebouw worden opgeleverd. Leonardo da Vincischool is bezig met de voorbereiding van de verhuizing naar het nieuwe gebouw op de Nassaukade. Met de bouw gaat het voorspoedig, het hoogste punt is inmiddels bereikt. Het wordt echt een prachtig gebouw waar de school in januari haar deuren opent. Tot het zover is, kan er lekker worden opgeruimd.
in het kort
Het Winterkoninkje De middenbouw van deze school gaat een project doen met een kunstenaar uit Nepal, waarbij zij haar poppenspel op creatieve wijze afmaken. Het project wordt georganiseerd door de Rietveld Academie. Op 30 september hebben we weer ons ‘Open uurtje’; ouders krijgen dan les van hun kinderen. Altijd druk bezocht! Rosa Boekdrukker Op deze school is een proefmodel ontwikkeld voor een digitaal schoolbord. De kosten, exclusief de beamer, bedragen niet meer dan 99 euro. Lees er meer over op de website www.rosaboekdrukker.net.
(Citaat over professioneel handelen uit ‘Voorbij het dikke-ik – bouwstenen voor een kritisch humanisme’, professor dr. Harry Kunneman, 2005)
En hoe werkt dan de onderstaande nummering? Het grote nummer is het blad (dat telt door), het kleine de pagina.
3
2
We streven natuurlijk naar onderwijs van hoge kwaliteit. Daaraan draagt iedereen een steentje bij, ieder in zijn eigen rol. We hebben hoge verwachtingen van onze medewerkers. Anders doe je mensen te kort. Aan hoge kwaliteit moet je continu werken, dus reserveren we middelen voor scholing. Dat betekent niet dat we veelvuldig ‘cursussen gaan inkopen’, want er loopt immers een kapitaal aan kennis en ervaring in onze organisatie rond. Leren van elkaar is daarom een belangrijke kernwaarde van onze organisatie; niet alleen voor de kinderen, maar dus ook voor alle medewerkers. We zullen scholing en begeleiding van beginnende en zittende medewerkers ook deels door eigen personeel laten uitvoeren in een project dat we ‘Scholing Anders’ kunnen noemen. We denken aan alternatieve ontwikkelingsvormen, zoals visitatie, collegiale consultatie, intervisie, coaching door ervaren collega’s en cursussen verzorgd door eigen personeel. Hoe maak je een Strategisch Beleidsplan? De aftrap vond plaats op de studiedag voor directeuren in november 2007. In groepen werd gediscussieerd over de vragen: waar staat AWBR over een aantal jaar? En wat zijn de kernwaarden van AWBR? Die dag is de basis gelegd voor het Strategisch Beleidsplan en de basis voor het
ontwikkelen van beleid in onze organisatie. Er zijn werkgroepen gemaakt waarin directeuren samen met iemand van het stafbureau de ontwikkelingen bespreken en het beleid voorbereiden. Daarna heeft de algemene directie overlegd met de directeuren, met de GMR, de stafmedewerkers en natuurlijk het bestuur. Het Strategisch Beleidsplan is daaropvolgend in juni vastgesteld door het bestuur met instemming van de GMR. Op elke school liggen exemplaren van het Strategisch Beleidsplan en op de website is het plan gepubliceerd onder ‘notities’. Vraag gerust een extra exemplaar; bel dan met Monique Oostvogel of Lilian Tostrams op 020-5150440 of mail naar
[email protected].
Bestuur
Staf medewerkers
Onze kernwaarden: • streven naar hoge kwaliteit • ontdekken en ontwikkelen van talent • elkaar kennen en elkaar leren kennen • culturele verschillen omzetten in nieuw sociaal kapitaal • in een veilige en prettige leeromgeving Ons motto: AWBR... ondernemend in onderwijs Kenmerken van de kwaliteitsscholen van AWBR • Elke AWBR-school werkt met een onderwijsconcept dat mede is gericht op de individuele kwaliteiten van het kind • een daadkrachtige schoolleiding • personeel dat deze doelstelling wil realiseren • een passend functiebouwwerk • een goed leerlingvolgsysteem • samenwerking met ketenpartners • adequate gebouwen • een goed kwaliteitszorgsysteem Personeelsactiviteiten AWBR wil - bij voldoende belangstelling - personeel in de gelegenheid stellen om personeelsactiviteiten te organiseren die binding en welbevinden stimuleren.
Algemene MT Directie
GMR
AWBR De Corantijn
MR
Rosa Boekdrukker MR
De Meidoorn
MR
Bos en Lommer
MR
De Roos
MR
NarcisQuerido
MR
Tijl Uilenspiegel MR
Joop Westerweel
MR
De Spaarndammer
MR
Westerpark
MR
Zeehelden buurt
MR
Multatuli
MR
Illustraties boven: organogram AWBR Onder: twee keer volle aandacht bij Corantijn
Annie M.G. Schmidt
MR
De Waterkant
MR
De Kinkerbuurt
MR
Het Winter koninkje
MR
Leonardo da Vinci
MR
BOEK ZOEKT LEZER
Highlights uit het Strategisch Beleidsplan
Gesprekkencyclus en bekwaamheidsdossier Alle medewerkers van AWBR voeren pop-, functionerings- en beoordelingsgesprekken met hun leidinggevende. Alle medewerkers van AWBR houden een eigen bekwaamheidsdossier bij conform de wet Beroepen in het onderwijs (BIO).
Beloningsdifferentiatie Op basis van een taak- en functiebouwwerk voert AWBR beloningsdifferentiatie in (2011).
Ongewild lastig Auteurs: Monique Baard en Désirée van der Elst Uitgeverij Pica
Gek op geschiedenis?, gek op Amsterdam?, dan is dit boek een echte aanrader. In één ruk uitgelezen! Jan Paul Schutten vertelt enthousiast en pakkend over het leven van kinderen in het vroegere Amsterdam: dronk iedereen bier?, zou je naar school gaan? zou je werken voor je geld?, uitdrukkingen als ‘vechten tegen de bierkaai’, ‘daar is geen kruid tegen gewassen’, ‘pompen of verzuipen’ worden ineens een stuk duidelijker en Jan Klaassen en Katrijn Pieters hebben echt bestaan! Voor kinderen vanaf 9 jaar.
In Ongewild lastig wordt inzicht gegeven in de problemen die kinderen met onder andere Autistische Spectrumstoornissen, ADHD, OCD en het syndroom van Gilles de la Tourette ervaren. Ook worden eenvoudige tips gegeven, waarmee je deze kinderen kunt helpen overleven in een wereld die voor hen vaak heel complex is. Uitgangspunt bij dit alles is de acceptatie van de handicap.
Passend onderwijs Henk Keesenberg Praktijkserie basisschoolmanagement 47 Wolters Kluwer business – ISBN 978-901305647 Voor iedere directeur, IB-er, maar ook voor de vele geïnteresseerde leerkrachten een handzaam en goed leesbaar boekje over Passend Onderwijs. Alles rond het thema wordt op een rij gezet. Henk Keesenberg gaat na een kort historisch overzicht in op het wat en het hoe. Hij maakt duidelijk dat Passend Onderwijs geen synoniem is van inclusief onderwijs en het boekje geeft veel praktische aanwijzingen. Het komende schooljaar wordt het passend onderwijs in onze regio vormgegeven, waarbij de rol en de kwaliteit van de individuele school centraal komt te staan. Om goed mee te doen in de discussie levert dit boekje goed feitenmateriaal om daarna de eigen mening goed te kunnen vormen. Heb je tips voor deze rubriek? Stuur een mailtje naar de redactie!
Medewerkersonderzoek AWBR voert een onderzoek uit onder huidige, potentiële en ex-werknemers over hun wensen en ervaringen bij AWBR.
Taak- en functiebouwwerk AWBR zet een taak- en functiebouwwerk op (in federatief verband openbaar onderwijs Amsterdam) dat mobiliteit tussen de zes stichtingen voor openbaar onderwijs bevordert en de (interne) doorgroeimogelijkheden vergroot.
Kinderen van Amsterdam Jan Paul Schutten met strips van Paul Teng 1e druk november 2007 ISBN: 978.90.468.0250.2
3
5
De schrijvers willen met dit boek een bijdrage leveren aan het tijdig herkennen, accepteren en behandelen van leer- en gedragsproblemen en willen ze bereiken dat de directe omgeving meer begrip krijgt voor kinderen met stoornissen als ADHD, NLD, PDD-NOS of DCD. Het boek is in hoofdstukken verdeeld en in ieder hoofdstuk wordt een afzonderlijke stoornis behandeld. Het boek is geschreven voor ouders, opa’s, oma’s, leerkrachten en hulpverleners.
AWBRpersoneel Proficiat! • 6 juli 2008: Mw. N.S. Anijs • Narcis Querido • 40 jaar in het onderwijs. • 1 augustus 2008: Mw. M. Veenland • Joop Westerweel • 40 jaar in het onderwijs. • 12 augustus 2008: Mw. J.P. Meintjes-Klunder • Rosa Boekdrukker • 40 jaar in het onderwijs • 12 augustus 2008: Mw. I.F. van Lint-Giskes • Multatuli • 40 jaar in het onderwijs. • 1 oktober 2008: Mw. L.C.M. Mulder-Peijra • Multatuli • 40 jaar in het onderwijs. • 1 oktober 2008: Mw. M. Herles • Spaarndammer • 25 jaar in het onderwijs. Nieuw bij AWBR in dienst • De Waterkant: Dhr. J. Niessen. • Multatuli: Mw. I. Booms (directeur), Mw F. Ligthart, Mw Y. van der Velden. • Bos en Lommer: Mw S.J.G. van Heusden-Verleur. • De Corantijn: Mw M.C.J. van der Zijde. • BS Zeeheldenbuurt: Mw. E. van Gulick (Brede Schoolcoördinator), Mw. A.V. Hesseling, Mw. S.I. Israëls (LIO-er). • Joop Westerweel: Dhr. M.S.M. Brugman, Mw. M.R. van Rossem (BEWO-leerkracht), Mw. O. Adardour. • De Meidoorn: Mw C. Beek, Mw. E. van der Noll, Mw. L. Pentenga (LIO-er), Mw. H. Potze, Mw. E. Rijs (BEVO-leerkracht). • De Roos: Dhr. A. Lazar (BEWO-leerkracht), Dhr. R. Kempers (BEVO-leerkracht), Mw. M. van Hal (LIO-er), Mw. E.J. Rutsen (onderwijsassistent), Mw. A. Hendrikse (LIO-er). • Tijl Uilenspiegel: Mw N. Roest. • Stafbureau: Mw. M.T.L. Oostvogel (directiesecretaresse). NB. Onze rubriek is nog nieuw, het kan voorkomen dat we een medewerker die een felicitatie verdiend heeft, gemist hebben. Mocht dat zo zijn, laat het even weten, dan wordt dit natuurlijk in het volgende nummer rechtgezet.
Sporten bij AWBR Vorig jaar heeft AWBR meegedaan aan het hardloopevenement ‘Runners World Zandvoort Circuit Run’. De reacties hierop waren erg positief en we waren trots op het resultaat. Op 21 september aanstaande doen al vier hardlopers van ons ook mee aan de Dam tot Damloop. Terecht kwam de vraag naar voren of het mogelijk is ook andere (sport)activiteiten voor het personeel financieel te laten ondersteunen door AWBR, mede in het kader van ziekteverzuimpreventie. Dit vonden wij een goed idee en in het Strategisch Beleidsplan is dan ook opgenomen dat AWBR ernaar wil streven activiteiten te bevorderen die ‘verbinding en welbevinden stimuleren’, zoals de officiële formulering luidt. Hoe dit vorm te geven? AWBR wil hiervoor graag de randvoorwaarden bieden, staat open voor allerlei suggesties en is bereid mee te denken, maar gaat ervan uit dat u hierin zelf initiatief neemt. Bijvoorbeeld door een personeelsvereniging dan wel activiteitencommissie op te richten die een of meerdere keren per jaar een evenement organiseert. De hieruit voortkomende kosten worden - in overleg uiteraard - door AWBR vergoed. In aanmerking komen bijvoorbeeld (beperkte) materiaalkosten, inschrijfkosten, of zelfs loonkosten van gedeeltelijk vrij te roosteren personeelsleden die de organisatie op zich willen nemen. Voelt u zich aangesproken en heeft u een goed idee? Stuur dan een e-mail met voorstel naar de afdeling Personeelszaken:
[email protected] en
[email protected].
Uitvergroot
Van Nel naar Ilja De Multatulischool is dit jaar gestart met een nieuwe directeur. Ilja Booms was hiervoor al waarnemend directeur op de Zuiderpolderschool in Haarlem, waar ze ook als leerkracht heeft gewerkt Ze komt uit een echt onderwijsgezin, en wilde persé niet naar de PABO om maar niet in de voetsporen van haar moeder te treden. Ze bleek de aantrekkingskracht van het onderwijs dus toch niet te weerstaan en meldde zich als zijinstromer. Na zes jaar onderwijs is ze nu directeur. We wensen haar een plezierige tijd toe op de Multatuli.
[Redactie] In ‘Uitvergroot’ leggen we wisselende vragen voor aan iemand die werkt bij AWBR. Deze keer Corrie Hoogstad. Zij is reken/zorgcoördinator op de Narcis Queridoschool. Wat vind je het leukst tijdens je werk? Mensen enthousiast maken, ze het belang ergens van laten inzien en te horen krijgen dat ze daar wat aan hebben. Welk kind speelt een rol in je leven? Kinderen! Dat zijn toch mijn twee kleinkinderen Jesse en Mara, daar pas ik elke donderdag op. Dan gaan we naar het strand, de kinderboerderij. Of als het slecht weer is naar de dierenafdeling van Ranzijn. En dan wil mijn kleinzoon altijd weten wat het allergevaarlijkste dier daar is. Welke leerkracht heeft op jou veel indruk gemaakt? Mijn lerares wiskunde op het lyceum. Ze was mooi en ze heeft me laten zien dat wiskunde best leuk was. Wat zou je doen als je een dag van baan mag ruilen? Dan zou ik met een architect ruilen. Dat wilde ik vroeger worden, maar de kweekschool ging sneller. Ik zou nu wel eens willen zien of ik iets gemist heb.
3
7
Waar ben je allergisch voor? Voor katten, maar nog véél meer voor gezeur en uitvluchten van mensen. Wat is je grootste passie? Skiën! dat doe ik een paar keer per jaar. Dan kan ik nergens
anders aan denken dan aan: Hoe goed is de sneeuw? Hoe lang moet ik wachten bij de lift en hoe hard kan ik hier? Wat zit er in je lunchtrommeltje? Niks bijzonders, twee bruine boterhammen met kaas en wel altijd veel fruit. Heel gezond dus. Waar heb je moeite mee? Toch wel met stoppen met werken. Ik doe dit werk nu zo’n drie jaar en ik ga volgend jaar met fpu. Ik had dit werk eerder willen doen. In welk restaurant kom je graag terug? Dat zijn er heel veel. Maar om er één te noemen: Irodeon, een Grieks restaurant in Zaandam. We gaan daar geregeld eten op maandagavond en het is er altijd gezellig: Grieks muziekje, prima eten, lekker wijntje. Als je dan naar huis gaat, is de week al bijna om! Maar ik werk dan ook drie dagen... Waar kijk je graag naar? Op tv naar detectives: Duitse, Engelse, Zweedse, dat maakt niet uit. Maar ook naar programma’s als Pauw en Witteman. Verder kijk ik graag naar de natuur: bergen, zee, bos, ik vind het allemaal prachtig. Is één + één altijd twee? Moeilijke vraag voor mij als rekengek. In principe is dat zo, maar er zijn een heleboel momenten en omstandigheden waarbij het niet het geval is. Je hebt bijvoorbeeld een goeie leerkracht en een goeie methode en toch vallen de resultaten tegen.
DE CIJFERS OP EEN RIJTJE Bij Amsterdam West binnen de Ring zijn 17 scholen aangesloten: Corantijn De Meidoorn Rosa Boekdrukker De Roos Joop Westerweel Bos en Lommer Multatuli Narcis-Querido Tijl Uilenspiegel Annie M.G. Schmidt De Kinkerbuurt Leonardo da Vinci De Waterkant Het Winterkoninkje De Spaarndammer Westerpark Zeeheldenbuurt Op 1 oktober 2007 telden de scholen van AWBR 4288 kinderen maar de nieuwe telling staat voor de deur. Bij AWBR werkten op 1 september 2008 551 mensen, waarvan 34 directieleden, 84 OOP-ers en 433 leerkrachten.
SCHOOL IN BEELD
[Redactie] Bloeiende kastanjes voor de deur, oranje zonwering, posters aan de ramen: ‘Corantijn - verschil mag er zijn’, een aankondiging van een kinderkunstroute door de buurt en foto’s van de plaatsing van twee mozaïekdieren voor de gevel. Kinderen die in de rij de trap op lopen, Hans de conciërge die wel even meeloopt en directeur Minke die na een lange schooldag inclusief informatieavond toch nog de ochtend erna een dikke twee uur enthousiast over haar school vertelt. Timemanagement is niet mijn sterkste punt, zegt ze. Een kennismaking met de Corantijn.
Kaleidoscoop De voorschoolmethode is in 2000 ingevoerd en krijgt steeds meer een centrale plaats in de school: het wordt een pedagogisch/didactische visie voor de hele school. Ook in de midden- en bovenbouw, want actief leren, zelfstandigheid, structuur en een brede kijk op de ontwikkeling van elk kind zijn daar net zo belangrijk. Veel is ‘gelabeld’ in de school, alles heeft zo zijn plek. Het maakt een verzorgde en tegelijkertijd gezellige indruk. Klein Een kleine school is ook kwetsbaar. Tien jaar geleden werd een ouderkamer ingericht en een pilot voor een voorschool gestart. Een onverwachte bij-
CORANTIJN werking bleek, dat ouders dat begrepen als noodmaatregel in plaats van kwaliteitsimpuls. De school trekt nu weer hoger opgeleide mensen aan. Met veel promotie en aandacht is het gelukt om tot en met groep 4 de klassenbevolking weer gemixt te krijgen. Daarnaast staan talloze acties van het team in het teken van het werven van kinderen. Dat heeft ook zijn gevolgen voor het werk op de school: een klein team moet tenslotte alles doen wat een grote school ook moet doen; ook zonder adjunct, maar sinds kort wel met IB’er. Vragen als ‘hoe geven we iets vorm?’ en ‘Waar halen we daarvoor de tijd vandaan?’ komen met regelmaat terug in de vergaderingen.
3
8
Verschil De dieren, een gevleugeld paard en een soort leguaan - die de school sieren hebben linken met Gaudi, maar ook met de mozaïeken in Mediterrane landen. De kinderen hebben ontwerpen gemaakt en - samen met de ouders - het mozaïekwerk gedaan. De dieren verbeelden het motto van de school en zijn dus even verschillend en veelkleurig als de schoolbevolking. Is het nou ‘verschil mag’ of juist ‘verschil móet er zijn’? Moeten is een vervelend woord, maar dekt de lading misschien nog beter. Maar de ouders zou dat misschien afschrikken dus werd gekozen voor ‘mag’. Kunst Ook de vakleerkrachten zetten zich in voor de promotie van de school. Het hele gebouw bewijst de aandacht voor kunst, en er wordt gewerkt aan een leerlijn voor muziek. Er is een kinderkunstroute gemaakt: in de etalages en ramen van winkels en woonhuizen in de buurt staan door kinderen ontworpen dozen met dieren. De rivier de Corantijn blijkt een prachtige inspiratiebron te zijn: de veelkleurige flora en fauna verbeeldt de diversiteit van de buurt.
Ouders Minke heeft geleerd dat één enthousiaste ouder al genoeg is om een positieve verandering te bewerkstelligen. Maar je moet je school blijven promoten. “Eén kiezeltje in de vijver levert al kringetjes op. Als je nou maar kiezeltjes blijft gooien in die vijver, zul je merken dat de kringen steeds groter worden. Dan komen ouders waarvan je aanvankelijk niets meer hoorde, na een jaar alsnog hun kind op school doen. Twee ouders hebben in de afgelopen jaren een echte lobby opgezet en nu is er een grote oudergroep. De Corantijn heeft destijds als één van de eerste scholen een ouderkamer ingericht, er zijn informatieavonden, open dagen, cursussen. We doen erg veel, maar het moet nog meer een eenheid in organisatie worden,” zegt Minke. Brede school Wat maakt een school tot brede school? De Corantijn heeft een breed aanbod van naschoolse activiteiten. Nu wordt gewerkt
aan een wijkgericht arrangement. Het is nog een zoeken, met vallen en opstaan. Akros zorgt voor opvang, en de school heeft daarnaast connecties met heel wat andere instellingen, waaronder de muziekschool Aslan die in het gebouw aan de overkant van het pleintje zetelt. “Muziek is zo belangrijk voor kinderen,” voegt de conciërge nog even toe. Communicatie Het team neemt deel aan een communicatietraining en heeft al aangegeven daar volgend jaar mee door te willen gaan. Durf je elkaar aan te spreken en hoe laat je je emmer niet overlopen? We doen niet altijd wat we zeggen en spreken elkaar daar niet altijd op aan. Weet je dat je me nu al vier keer onderbroken hebt en dat ik dat eigenlijk helemaal niet leuk vind? Verbazing, maar het blijkt te werken: een team groeit naar elkaar toe.
Voor mij is dat een breekpunt geweest: ik ontdekte dat als je op een goede manier bezig bent, er geen grenzen zijn. Het lijkt op een filosofische inslag? “Misschien wel. Ik houd er wel van om zaken terug te brengen tot de kern. Zo heb ik geleerd dat veel oplossingen zich vanzelf aandienen. Als je het spel door hebt, kost het minder energie.”
Thuis in het h eem [Redactie] Een Fries in Spaarnwoude. Hij woont in de weilanden, trekt er door de natuur met zijn ‘Wetters’ en houdt van eerste grutto’s en kievitseieren. “En dan vergeet ik voor het gemak maar even de vijfde baan van Schiphol. Je moet er tegenkunnen om op zo’n plek te wonen. Maar voor mij is het ideaal. Als ik naar huis ga, laat ik de school helemaal achter me. Ik werk liever langer door dan dat ik werk meeneem naar huis. Thuis is vakantie.” De Roos is een school die verstopt zit binnen een blok woningen aan de Jan van Galenstraat. Het verrast toch als je in een lange winkelstraat een poortje ziet en daarachter op een heldere en kleurige buurtschool stuit. Je zou haast verwachten dat dat de aanleiding voor het schoolteam is geweest om met heemkunde aan de slag te gaan. Maar de oorzaak ligt dieper en het ideaal is breder, want, zo staat er op de website van de school: door de buurt in te gaan, te spreken met bewoners,
bewust te kijken en vast te leggen willen wij de kennis van onze buurt en onze stad vergroten om langs deze weg ook het gevoel van gezamenlijkheid en gezamenlijke verantwoording en respect te vergroten. De directiekamer van Sipke Posma ligt temidden van de onderbouwgroepen. ‘In het hart van de buurt’? “Het is een plek waar je goed voelt waar je mee bezig bent,’ antwoordt Sipke. “De onbevangenheid van kleuters is erg inspirerend. Overigens is er in de
hele school een open sfeer. Dat maakt ook waarom ik het werken met mensen zo leuk vind: inspireren en geïnspireerd worden”. En dus het onderwijs? “Mijn vader was al, zoals dat toen heette, hoofd-ener-basisschool. Ik heb dus wel altijd de geur van de school gesnoven maar was er niet speciaal op uit om daar een baan in te vinden. Vroeger heb ik veel aan muziek gedaan. Zingen, gitaarspelen. Na de Pabo ben ik ermee gestopt. Ik merkte dat wat ik aan muziek in mijn hoofd had niet kon vertalen naar de gitaar. Ik kwam niet hoger dan een bepaald niveau. Tien jaar later heb ik toch gitaarles genomen. Toen merkte ik dat ik het mij verkeerd had aangeleerd en dan kom je technisch klem te zitten.
3
10
Werken met mensen “Mijn eerste banen in het onderwijs hadden met muziek van doen. Ik werd muziekleraar op een huishoudschool en muziektherapeut op een Mytylschool. Dat zijn van die banen waar je je nauwelijks op kunt voorbereiden. Je begint er aan en gaat er vanuit dat de rest wel zal komen. Daarna ben ik overgestapt naar het beroepsbegeleidend onderwijs, coördineren van een project voor werkzoekende jongeren tussen de 16 en de 23. In die richting ben ik doorgegaan. Ik kreeg vervolgens de algehele coördinatie van de beroepsgerichte volwasseneneducatie in IJmond, Haarlem en Haarlemmermeer, waarbij een samenwerking moest worden opgezet tussen opleidingen en bedrijfsleven. Dat werd een heel boeiende tijd. De scholen zelf namelijk waren in eerste instantie niet erg in samenwerking geïnteresseerd – ze wilden niet afwijken van hun aanbod. Het spel om weerstanden te slechten heb ik altijd boeiend gevonden. Nu nog. Overigens heeft de samenwerking van deze instanties later mede het ontstaan van de ROC’s mogelijk gemaakt.” Kleinschalig “Na deze intensieve periode ben ik een jaar gaan reizen en muziek maken. Toen ik voldoende vrijheid had gesnoven, wilde
ik onderzoeken of een managersfunctie in het basisonderwijs een goede vervolgstap zou kunnen zijn. Maar de gemeente vond dat ik te lang buiten het basisonderwijs had gewerkt en ondanks de tekorten toonden ze geen interesse. Maar ‘nee’ bestaat niet voor mij. Ik belde dus een school op of ik daar niet kon invallen en ik kon daar direct beginnen.” “Eén van de leukste banen die ik heb gehad, kwam voort uit het werken met gehandicapte kinderen. Ik werd hoofd van een Arbeids Training Centrum, een soort kleinschalige-socialewerkplaats. Kinderen met allerlei handicaps werden daar voorbereid op arbeid. Ook daar ging het er om mensen over de streep te krijgen. Met autistische kinderen moet je eigenlijk elke stap beschrijven en de bedrijven moesten worden geënthousiasmeerd daar aan mee te willen werken. Dat onmogelijke mogelijk maken, dat vind ik nou leuk, dat triggert me.” De smaak van mijn buurt Sipke is nu zes jaar directeur van De Roos en opnieuw probeert hij met enthousiasme contacten te leggen die verder gaan dan het schoolgebouw. In het afgelopen schooljaar zijn experimentele lessen gegeven om kinderen trots te laten worden op de omgeving waar ze wonen. Eigenlijk wil de school een ‘canon’ uitzetten, die beschrijft wat elk kind op de school mee zou moeten pikken van de Nederlandse samenleving. Een canon wat betreft het cultureel erfgoed in de ruime zin van het woord, inclusief wereldoriëntatie, met als link ‘burgerschap’. Sipke: “Vanuit MOCCA en het Algemeen Fonds voor de Kunst hebben we hulp gekregen om
een goede projectaanvraag te schrijven. We willen een doorgaande lijn van wereldoriëntatie opbouwen. En heemkunde, omgevingsonderwijs, is daar een onderdeel van. Daar begin je mee. Waar is jouw thuis en wat betekent de buurt voor je? Is er een winkel waar je graag komt, een plek die bijzonder voor je is? Door te interviewen, foto’s te maken en te filmen, onderzoeken de kinderen hoe ze zich verhouden tot hun omgeving. We zoeken uit hoe het is, hoe het was en proeven zo als het ware de ‘smaak van de buurt’. Onder het ‘buurtwerk’ en de cultuurcanon ligt een groter ideaal. Het gaat om burgerschap. “Het gaat er om dat je weer contact krijgt met de samenleving waar je deel van uitmaakt, zodat waarden en normen weer een plaats in je beleving krijgen,” zegt Sipke. “Vanuit de gedachte dat als je weet waarom iemand trots is op zijn werk, winkel, omgeving, je er ook minder mee gaat rotzooien. Zo hopen we dat de kinderen zelf een steentje gaan bijdragen om de maatschappij te verbeteren. Bewust in aanraking komen met wat jouw plek is; ook heel zintuigelijk. Als je ziet dat kinderen in een Amsterdamse kinderboerderij de dieren nauwelijks mogen aanraken, merk je hoever we vervreemden van onze omgeving. Dat gaan we weer een plaats geven in onze school.
It takes a village... [Redactie] Op 8 maart 2005 beloofden scholen, clubs, sportverenigingen, speeltuinen, consultatiebureaus, organisaties voor welzijn en kinderopvang in Westerpark dat ze op dezelfde, positieve, manier omgaan met kinderen en jongeren. De lijst telt inmiddels 73 ondertekenaars. Een pedagogische aanpak met vier duidelijke regels die alle betrokkenen onderschrijven: iedereen hoort erbij, we zorgen voor elkaar, we zorgen voor onze omgeving en we beheersen onszelf.
“Juist die laatste leverde destijds de meeste obstakels op,” vertelt Anna Horninge, adjunctdirecteur van de Westerparkschool. “Over de eerste drie was iedereen het snel eens. maar dat ‘we beheersen onszelf’ werd als te beperkend gezien. We hebben daar veel over gediscussieerd en uiteindelijk hebben we toch geen betere regel kunnen bedenken. Het is toch een regel waar je niet omheen kunt.” Wie is met dit plan begonnen? Ellen Nusselder, coördinator
‘Bouwen op elkaar’. Het is een discussiespel waarin dilemma’s worden voorgelegd aan kinderen van verschillende leeftijdsgroepen.
zoveel mensen zulke belangrijke uitgangspunten onderstreept is toch bijzonder, toch? Ik blijf er razend enthousiast over!” verzekert Anna.
Hoe liep dat overleg? Anna: “We stelden ons de vraag wat je wilt, wat je kunt, zonder dat je je identiteit verliest. Als je regels wilt maken, kom je echt op een persoonlijk terrein van mensen en organisaties. Daarin onderscheiden die zich juist. Alle betrokkenen raakten er in de loop van het proces van overtuigd dat je een eenduidige boodschap moet uitzenden. Het waren niet alleen interessante maar ook vaak hele leuke discussies.”
“Natuurlijk geef je er binnen je eigen instelling handen en voeten aan, maar via de pedagogische café’s en de nieuwsbrieven delen we die info zoveel als mogelijk is.” stelt Anna. “We hebben natuurlijk de posters opgehangen en de regels zijn uitgangspunt geworden binnen onze school. Ze hangen in elke klas en vormen de leidraad in onze pedagogische aanpak die we ook uitdragen naar ouders. We hebben een leerkracht die sociale vaardigheidstraining geeft en die heeft nu een werkboekje gemaakt over het ‘beheersen van jezelf’ voor kinderen die daar minder handig in zijn. Je kunt dus echt zeggen dat het onze school een enorme impuls heeft gegeven.”
Hoe gaat het nu verder? Ellen en Anna maken deel uit van de werkgroep die het noodzakelijk onderhoud van het convenant vormgeven: “We stellen nieuwsbrieven samen voor de ouders en twee keer per jaar organiseren we een pedagogisch café, waarin we met wie dat maar wil ervaringen uitwisselen en goede voorbeelden presenteren. Binnenkort komt er zelfs een verkeersbord met de vier regels. Het eerste wordt op het Marcantiplein geplaatst.
Al snel na de ondertekening van de overeenkomst werd een folder uitgebracht. Inmiddels is er ook een spel ontwikkeld:
Is er een tweede voorbeeld van een stadsdeel of regio die zoiets heeft opgezet? “Nee, dat ken ik niet. Dat je met
armen ontvangen - er bleken zoveel mensen geïnteresseerd om er over na te denken.” Hele zalen vulden zich met medewerkers, mensen van gym- en huiswerkclubs en kinderopvang. Anna denkt dat dat komt omdat Westerpark klein en overzichtelijk is en er wonen volgens haar veel gelijkgestemde mensen. Kunstenaars, krakers, veel mensen met een ideaal.”
Jeugd van Westerpark, antwoordt: “Het stadsdeel heeft de voortrekkersrol genomen. Het idee ontstond nadat directeuren samen met stadsdeelbestuurders een studiereis ondernamen naar scholen in Londen. Er werd daar zo positief met kinderen omgegaan, dat dat inspireerde om dat hier ‘stadsdeelbreed’ over te nemen.” Anna: “De stelling ‘It takes a village to raise a child’, werd het uitgangspunt. En dat viel goed. Sterker nog: het werd met open
Het Winterkoninkje sport
3
12
Twee weken na de start van het nieuwe schooljaar, staat de jaarlijkse sportdag op ons programma. De groepen 5 t/m 8 doen hieraan mee, terwijl de andere leerlingen genieten van een vrije dag. Zo’n 160 kinderen zijn in groepjes verdeeld en wandelen dinsdagochtend met een leerkracht in een lange slinger naar het Rembrandtpark. De weergoden zijn ons goed gezind, de hondenpoep valt mee en de stemming zit erin. Niets staat ons in de weg om er een heerlijke dag van te maken! De werkgroep heeft zijn werk gedaan: een draaiboek met complexe wisselschema’s, plattegronden en uitleg van de spelletjes loodst ons feilloos door de dag heen. De kinderen genieten: paal-trefbal, duurloop, lintjesrugby, touwtrekken, kogelstoten, schatroven, schone-voeten-halen, 50-meterloop, schots-balspel en natuurlijk mag een potje voetbal ook niet ontbreken. Jeroen en Maarten, onze gymleerkrachten, hebben een prachtig en veelzijdig circuit van activiteiten opgebouwd. Ieder kind kan z’n hart ophalen. De dag wordt afgesloten met een zinderende estafette, een ijsje en een vaantje als herinnering. Een sportief feest!
Welke vorm heeft het bord? “Rond. Het is wel de vorm waarbij hoort dat je aanwijzingen moet opvolgen, maar het zijn natuurlijk kapstokregels – je moet er zelf invulling aan geven. Het is net als in de scholen in Londen: het maakt duidelijk wat je aan positiefs verwacht, je maakt er geen verbodsbord van met dingen die niet mogen.”
Met Reineke mee naar India [Reineke Schoufour/redactie] Ze was niet eerder in India geweest. Laat staan dat ze eerder een maand lang een groep Tamilleerkrachten in de klas had om ze in het Engels les te geven over onderwijsvernieuwing. En ook een weblog voor de achterblijvers was nieuw. Reineke Schoufour, IB’er van Brede school De Kinderbuurt, ging zes maanden op ‘sabbatical’. Naar India, om daar les te geven op een Kuttuschool, een school waar naast de doorsneevakken science, social, English, Tamil en Maths, ‘s middags les wordt gegeven in de klassieke theatervormen. Aan kinderen van vijf tot vijftien jaar oud. Uit haar weblog: Nu moet ik dus een stukje in het weblog schrijven, maar heb per ongeluk alle reacties al verwijderd. Nog tien dagen, de stress begint af en toe toe te slaan. Nu even over de bagage. Wat wel en wat niet mee. Iedere extra kilo is dertig Euro. En ik wil toch ook de taalvormingsspullen meenemen, net als de Boeklon. Brede School de Kinkerbuurt en de Kattaikkuttuschool Ieder jaar organiseert De Kinkerbuurt een kerstmarkt. De opbrengst daarvan gaat naar een goed doel. Het gaat dan om een klein project, bekend door de betrokkenheid van een ouder of collega. In 2006 was dit de Kattaikkuttu theaterschool in Tamil Nadu. Mijn collega Els Willekens kent de Zeeuwse directrice Hanne Bruin en de school goed en wist mij te vertellen dat ze voor het cursusjaar 2007/2008 een leerkracht Engels zochten. Nu leek mij Engels geven best leuk, maar niet een half jaar lang en elke dag. Ik begon te mailen met Hanne en al snel bleek dat ze behoefte had aan iemand met ideeën over onderwijs en bereid was docenten te begeleiden in een zelf te plannen veranderingsproces. Daar lag voor mij een kans om een half jaar met onderwijs bezig te zijn in een andere cultuur. Met leerkrachten de kwaliteit van onderwijs te analyseren en zonodig te veranderen leek me geweldig.
Onderwijs in Tamil Nadu De school waar ik een half jaar gewerkt heb is een privéschool waar de kinderen naast het reguliere onderwijs ook een Kuttuopleiding volgen. Ze krijgen les in traditionele vormen van dans, zang, muziek en toneelspel. De kinderen komen uit de omliggende dorpen, wonen op school en gaan drie keer per jaar naar huis. De kosten worden vergoed door donoren, een minimale bijdrage van de ouders en een kleine vergoeding van het rijk. De sfeer op school was prettig, maar het was allemaal wel heel erg frontaal onderwijs. Van de zestig minuten is de leerkracht zestig minuten aan het woord. Alles wordt nog voorgedaan op het bord en van zelfstandig werken heeft niemand ooit gehoord. Nagenoeg alle scholen in India zijn streng klassikaal, de kinderen hoeven slechts te luisteren en vervolgens te herhalen. Voor de examens wordt de stof letterlijk uit het hoofd geleerd. Er wordt geen appèl gedaan om te denken, laat staan zelf oplossingen te zoeken, er wordt niet tot nauwelijks gelezen en de zelfstandigheid is een onbekende vaardigheid. Maar, op de Kuttuschool is de sfeer heel goed, de kinderen en docenten gaan op een vriendelijke manier met elkaar om. Er wordt gedold, gelachen er heerst een sfeer van vertrouwen. Op één van de schooldagen kwam de inspectie onverwacht op bezoek. Een ouderwets beeld: strenge heren die de kinderen onderwierpen aan vele vragen om te controleren of ze wel konden lezen en rekenen. Een enorme schertsvertoning vond ik dat.
veel medewerking, maar toch was de opmerking van collega IB’er Marije, voor mij de belangrijkste; “Vertrouw op je eigen kennis, je hebt veel ervaring en je weet al zoveel.” De Bijscholing in de praktijk Ik ben gaan praten met mijn Indiase collega’s wat zij zouden willen, waar ze het over zouden willen hebben, wat ze zouden willen leren. In de eerste maand had ik wel een sterkte/zwakte analyse met ze gemaakt, maar dat leverde weinig verbeterpunten op. Ik begon onderwerpen uit te werken, wat kon ik overbrengen, waar had de school volgens mij behoefte aan om de manier van lesgeven, het kijken naar kinderen dusdanig te veranderen dat er individueler gewerkt kon worden, leerlingen zelfstandiger zouden worden en misschien wat onafhankelijker konden gaan denken. Ik maakte in januari een rooster en zag dat ik de vier weken gevarieerd vol kreeg mede dankzij de andere vrijwilligers die het leuk vonden wat theaterachtige workshops te geven.
Foto linksonder: Dorpsschool in Punjataransankal
De eerste anderhalf uur van de dag vulden we met materiaal maken en de tijd van het maken van rekenkaarten op de Kinkerhoek kwam weer helemaal terug. Dan was er ook elke dag een periode waarin we leerlijnen beschreven en op zoek gingen naar teksten en daar (begrijpend lees-)vragen bij maakten. ‘s Middags organiseerde ik workshops.”
Foto boven: Buiten samen werken aan een tekst Foto rechtsboven: Twee jongens onder de klamboe op mijn bed Foto rechts: Presentatie project ‘Bouwen’ Foto rechtsonder: teachers training
3
16
Inmiddels was mij de vraag gesteld of ik de kinderen wat zelfstandiger kon leren werken. Ze hadden veel problemen om hun huiswerk te plannen en te maken. Al snel bleek dat ik naast Engels ook regelmatig rekenen en wiskunde zou geven. Ik heb de eerste maand veel lessen bijgewoond en ondanks dat de voertaal Tamil is en de beschikking over het Engels beperkt, kan je toch veel zien over de manier van lesgeven, de didactiek en de pedagogische aanpak van de leerkrachten. Met de kinderen deed ik veel taalrondes. Daarvoor leerde ik de kinderen hoe ze onderwerpen konden vinden, thema’s die iets met zichzelf te maken hadden. Als snel werd ik gevraagd om in een periode van een maand dat de kinderen niet op school waren, aan de leerkrachten les te geven over ‘hoe wij het doen in Nederland’. Dus moest ik bedenken hoe ik die twintig dagen invulde, want zoiets had ik ook niet eerder meegemaakt. Ik heb bezorgd en wat onzeker collega IB’ers en Ellen, onze consulent leerlingenzorg gemaild met de vraag naar informatie, presentaties, artikelen over bijvoorbeeld zelfstandig werken, kortom, alles wat ik maar zou kunnen gebruiken om kennis en informatie over te dragen. Het resultaat was
Een blik in andere scholen Ik heb in die periode ook een paar andere scholen bezocht. Een voorbeeldschool in Chennai, een school met een rampzalig pedagogisch klimaat, strak georganiseerd, met goede examenresultaten. In Auroville heb ik een dorpsschool gezien waar de onderwijsvisie en missie geheel ingegeven is door ‘The Mother’ en ‘Aurobindo’: ‘alle kennis zit al in het kind, het is onze taak het eruit te halen’. Het is een progressieve stroming uit de jaren ‘70. Op veel scholen waren supergrote groepen van zestig leerlingen, waar het voor veel kinderen makkelijk is om in een hoekje te verdwijnen. Het tekort aan schriften wordt creatief opgelost door alle wanden met bordverf te beschilderen en ieder kind een stukje bord toe te wijzen.
Met alle leerkrachten van de Kuttuschool hebben we ook een bijzondere dorpsschool bezocht waar het ABL-programma is ingevoerd. Het is vernieuwend onderwijs met een individueel accent (Activity Based Learning) voor de jongste leerlingen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van Montessori-materiaal. De deelstaat Tamil Nadu stimuleert de invoering van dit programma, maar de invoering ervan rammelt aan alle kanten. Op de Kuttu-school wordt dit systeem nu ook min of meer ingevoerd. In de Workshopmaand hebben we ook tijd besteed aan de oriëntatie en invoering hiervan. Op ‘eigen kracht’ Het is me enorm meegevallen hoeveel er te doen was zonder externen, zonder ‘collegestof ‘uit Holland. We hebben hard en met veel plezier gewerkt. Wij - en dan reken ik buiten mezelf ook de andere vrijwilligers mee - zijn zo gewend te denken in andere pedagogische en didactische lijnen en modellen dan mijn Indiase collega’s dat ik vaak helemaal terug naar de basis moest om een probleem en denkrichting uit te leggen. Niets is vanzelfsprekend. Bij taalvorming gaat het om de eigen beleving van het kind, inzoomen op details, maar ze gaan in hun onderwijs niet uit van het kind. Een opbouw van begrijpend lezen met verschillende vragen: weetvragen, denkvragen, nou-jij vragen, geeft problemen omdat de leerkrachten zelf ook alleen maar weetvragen gewend zijn. Ter illustratie: tijdens een opgezet projectje over afval was er een leuke les gepland waarbij één microscoop werd ingezet. De scienceleraar zat echter zelf een uur door het lensje te turen maar was na afloop heel tevreden over de les. Het dagelijks leven Mijn sociale leven in India bestond vooral uit contact met de andere vrijwilligers, de studenten en Sundaralaksmhi, Hanne en Rajagopal enkele volwassenen van de school. Met het thuisfront mailde ik wekelijks, veel smsjes en af en toe een telefoontje. Mijn kamer en die van twee van de andere vrijwilligers was boven, het hele schoolleven speelde zich beneden af. De leerlingen mochten met onze toestemming boven komen en dat deden ze graag. Al onze spullen hadden een enorme aantrekkingskracht. Mijn dwarsfluit, de I-pod, onze mobjes, fototoestellen, alle foto’s van ons thuisfront, maar ook foto’s van hen. Zittend op ons bed moest alles bekeken en aangeraakt worden. Als wij onze haren rood verfden, hielpen ze graag mee, trokken de grote knullen met onthaarpincetten aan elkaars wenkbrauwen. En luisterden we tussendoor veel naar muziek.We hadden twee grote dakterrassen waar de oudere leerlingen nog wel eens met hun huiswerk kwamen zitten. Het werd meer kletsen over het leven in het westen, het leven in India, over Kuttu-theater en veel over de Tamilfilms en hun helden. Met de meiden kon ik vertrouwelijke en vaak vrolijke gesprekken hebben over seksualiteit, hun gearrangeerde huwelijk, hun uiterlijk, de mode en de ‘foute’ kleren die ik aan bleek te hebben (te jeugdig en soms te bloot). Met een paar oudere jongens (18 jaar) heb ik eens een discussie over de Indiase cultuur gehad. Zij hadden een duidelijk idee over de inhoud daarvan, zo hoorde meisjes bijvoorbeeld geen Kuttuspeelster te worden, zo was het nu eenmaal. Dat ze op school samen met meisjes Kuttu spelen doet daar niks aan af. Discus-
Foto onder: Op het dakterras tijdens het lezen met Ramia Foto links: De moeder van Ramamurthi bereidt de maaltijd in de buitenkeuken op de binnenplaats www.reinekeschoufour. waarbenjij.nu siëren vinden ze moeilijk. Stoeien met de idee dat cultuur verandert en ontwikkelt, lachen ze weg.
www.kattaikkuttu.org
Diwali Eén van de grootste feesten van het jaar is Diwali, het lichtfeest. Samen met Belinda (een Australische vrijwilligster), was ik uitgenodigd door Ramamurthy om dit bij hem thuis te komen vieren. Alle kinderen gaan een lang weekend naar huis. Er wordt schoongemaakt, geofferd, nieuwe kleren gekocht en veel gegeten Vooral veel zoet en voor de niet vegetariërs is er op de tweede dag een vleesmaaltijd. Op de Kinkerbuurtschool gaan we ieder jaar bij de leerlingen op huisbezoek, om onder meer de thuissituatie te leren kennen; dit huisbezoek duurde wat langer. Alles wat ik zag, rook, proefde en meemaakte was nieuw en anders; het slapen, het eten, het wassen, het plassen. We zijn enorm gastvrij ontvangen en hebben drie dagen meebewogen met het ritme van de familie. Even leek het erop dat we maar een nachtje zouden blijven, want de familie voelde zich gegeneerd over de afwezigheid van een ‘real bathroom’, maar uiteindelijk zijn we het hele feest gebleven. Op het erf lagen grote stenen bij een flinke teil met water en er omheen lagen bananen bladeren..., plassen en wassen op de stenen en voor het grote werk werden we ’s morgens op de fiets buiten het dorp bij een meertje afgezet. We sliepen met de vrouwen van de familie op een mat in de kamer. Mijn lakenzak was een bezienswaardigheid; zij slapen namelijk op de grond in de kleren van de vorige dag. De andere twee kamers van het huis waren van de twee broers met hun gezinnen. De vader, Murty en zijn broer sliepen buiten. We hebben gewandeld tussen de rijstvelden, nagestaard door de dorpsbewoners: wat zijn ze wit, wat zijn ze anders gekleed... We werden uitgenodigd bij het slachten van het geitje; trots wordt het staartje te drogen gehangen: een prima snor voor de spelers van het Kuttutheater. Het eten, voorafgegaan door een kleine Puja bestaat uit rijst, groenten, geit en kip, sambar, rasam. Veel en prima. Ik eet alles behalve de geitenbotten die ze dankbaar van mijn bordje halen en opeten.
3
19
De scholen daar en hier De Kinkerbuurtschool kende de Kuttu-school al van de kerstmarkt, dus de kinderen wisten waar ik heen zou gaan. We hebben in september 2007 een sponsor-spelletjesdag georganiseerd waarbij de kinderen E 4000,- hebben opgehaald. Met dit geld kon ik in India heel veel materiaal aanschaffen (onder meer een complete bibliotheek) en studiedagen organiseren. Via mijn weblog dat nog tot begin oktober te bekijken is, onderhield ik contact met leerkrachten en geïnteresseerde ouders. In november en februari kwamen twee bevriende collega’s langs en hebben meege-
werkt aan de teacherstraining. Ook zij vielen voor het klimaat van de school, de kracht van het theater en de charme van de kinderen. Al met al zijn er vier mensen naar India geweest, maar heeft de hele school in Amsterdam een half jaar meegeleefd. De bovenbouw mailde (in het Engels) met de kinderen en er zijn ideeën om de Kuttuschool om het jaar structureel te sponsoren, gekoppeld aan een Indiaproject en de kerstmarkt. ‘Back in town’ 27 Maart 2008 arriveert Reineke weer in Nederland. Een laatste weblogbericht: Alweer ruim een week in Amster-
dam, veel mensen gesproken, gezien, de eerste heimwee ook overleefd, op school weer aan het werk, kortom ‘back in town’. India is nog niet zo ver weg, ik heb nog steeds het gevoel door een deur te kunnen stappen en weer op het dakterras te staan, yoga te doen, of de markt op te gaan voor een reuze fruitsalade. Maar het is goed weer terug te zijn, jullie allemaal weer te zien en te spreken, heerlijk in het Nederlands te kunnen praten en lachen. Weer te zwemmen, te fietsen door Amsterdam. Heb zelfs dankzij mijn broer vandaag in de Arena gezeten en Ajax zien winnen.”
Silhouet Lopend vanaf het Centraal Station, langs de ‘drijvende Chinees’ waar naar mijn idee honderden toeristen tegelijk gevoederd worden met Tjap Tjoi en Foe Yong Hai op weg naar de nieuwe openbare bibliotheek. Ik was er nog niet geweest. Wat een doordacht, prachtig gebouw. Overal internet, tijdschriften, kranten waar het gemiddelde Brunafiliaal jaloers op is. En een fantastische kinderafdeling in wat ik maar de kelder noem. Daar moet iedere schoolklas naartoe…, tentoonstelling over Annie M.G., voorleeszaaltjes, atelier en natuurlijk boeken, boeken, boeken. Maar ik kwam niet voor het gebouw, ik kwam op die 20e augustus ook niet voor Wijnand Duijvendak, die net zijn boek gepresenteerd had en door de een of andere onverlaat een taart in zijn gezicht gesmeten had gekregen. Toen ik aankwam fietste wethouder van Poelgeest net weg (zelf een ex-studentenleider) en op de zevende verdieping, waar ik wel moest zijn, stond Femke Halsema nog na te praten over Wijnands’ taart en subversieve acties uit het verleden. Tussen de mensen van Groen Links stonden ouders en teamleden van de Rosa Boekdrukkerschool. Ze stonden net als ik te wachten op het openen van de deuren van de theaterzaal. Want de kinderen van de groepen 6 en 7 hadden maanden en maanden gewerkt aan een voorstelling met de mysterieuze naam: Heknie, The Hackney Chronicles. Het was een voorstelling in het kader van het (kinder)grachtenfestival. Zomaar rond de veertig kinderen, gewone Amsterdamse kinderen, een prettige menging van allerlei culturen, die onder leiding van professionals op school deze voorstelling ingestudeerd hadden. Tekst, zang, dans, beweging en zelfs camerawerk door kinderen. Indrukwekkend. Hackney was vroeger een klein dorpje aan de rivier de Lea, nu inmiddels een wijk van Londen. In het programmaboekje stond dat het nu een hippe wijk was, vergelijkbaar met de Amsterdamse Pijp. Ik heb die wijk zelf in 2004 bezocht en er zijn wel ‘hippe’ delen, maar rondom een van de scholen die ik bezocht heb waren in zes maanden ook 12 moorden gepleegd... Die school heette Millfields, geleid door Anne Hassan. Een directeur naar mijn hart. Ze kwam uit een familie van Fish and Chips verkopers. Een gouden vrouw, met hart voor kinderen in zeer ernstig verwaarloosde situaties. Ze leidde de school met strakke hand, haalde topprestaties en sleepte waar ze maar kon geld naar binnen. Haar Fish en Chipsfamilie kon trots op haar zijn. Zie www.millf ields.hackney.sch.uk ’s Middags hadden de kinderen ook al een voorstelling gegeven. De stemmen hadden soms wat moeite met de hogere regionen, maar het vuur en de concentratie zorgden voor een bovengemiddeld niveau. De
vier scènes speelden zich af in verschillende tijdperken. De enscenering was af en toe zelfs complex, maar de kinderen deden het fantastisch. Met twee camera’s, door kinderen bediend, werden de scènes live vanuit een ander perspectief ook nog op een filmscherm geprojecteerd. Een professionele voorstelling met niet speciaal geselecteerde kinderen. Een bewijs dat je met gemotiveerde kinderen ver kunt komen en dat ze een schat aan ervaringen opdoen, die ze nooit meer zullen vergeten. In het basisonderwijs wordt de laatste jaren steeds meer gehamerd op resultaten, cijfers, basisvaardigheden, scores. We ontkomen er niet aan en willen ook dat onze kinderen die basisvaardigheden goed beheersen. Natuurlijk! Maar laat er ruimte blijven voor dit soort prachtige creatieve initiatieven en uitingen. Want geloof me: deze ervaring nemen de kinderen de rest van hun leven mee! René Peeters
