Fringemeeting
Investeren in natuur en erfgoed
Pieter Baars - Nationaal Groenfonds Jacob van Olst - Landschap Overijssel Jan van Hout - Ovvia
Ziel en zakelijkheid Groene verdienmodellen 13 november 2014 Pieter Baars
Verdienen aan groen
Even kennismaken; Nationaal Groenfonds • Stichting opgericht in 1994 door Rijk en Provincies • Doel: Het beschikbare geld zo effectief en efficiënt mogelijk benutten voor natuur, landschap, landbouw, recreatie, etc. • Bank met ontheffing bankstatus • Balanstotaal € 1,3 miljard 5
6
Ontwikkelingen in samenleving, politiek en beleid • Wake-up call Bleker, bezuinigingen deels teruggedraaid • Samenleving heeft nog wel iets met natuur, maar niet met het natuurbeleid • Decentralisatie, provincies pakken de draad op • Frisse wind TBO’s • Overheid langdurig platzak (economie, wet Hof, ….) 7
Verschil in groen en erfgoed: • Monumenteigenaar versus terreinbeheerder • Object versus gebied • Exploitatie • ………….. maar natuurlijk niet bij ‘groen erfgoed’
8
Transitie in groen en erfgoed: • • • • • •
9
Aanbodgericht vraag gestuurd Beheer & bescherming ontwikkeling Ambtelijk proactief en ondernemerschap Sectorbelang verbinding van belangen Overheid: normerend faciliterend Bekostiging verschuift: minder overheid, meer maatschappij op zoek naar verdienmodellen
Lord Rutherford: “we haven’t got the money, so we’ve got to think”
10
Trendy Kretologie: • • • • • • • 11
“natuurlijk kapitaal” “integrale gebiedsontwikkeling” “functiecombinaties” “co creatie” “participatiemaatschappij” “publiek-private samenwerking” “verdienvermogen”
In search of the holy grail?
12
Functiecombinaties • Meekoppelen met andere belangen zoals zorg, krimp, energie, water, ….. Zo….
..of zo?...
• Zoek het bedrijfsleven ………
13
Natuur en recreatie • Grote sector, omzet ruim € 60 miljard • Deels verouderd aanbod, grote bereidheid samen te werken • Voorbeeld: Waterpark Veerse Meer • Verouderde camping en jachthaven wordt nieuw recreatiepark, incl. 13 ha. natuur • Recreatie is kostendrager, ook voor beheerskosten
14
Natuur en duurzame energie • Biomassa • In kaart brengen vraag en aanbod – Voorbeeld: biomassa centrale Marum – Biomassa uit houtsingels in het Westerkwartier – Warm water voor zwembad, verzorgingstehuis, sportcomplex, bibliotheek, etc
15
Natuur en duurzame energie • Wind als kostendrager voor natuur en landschap – Stichting Klimaatlandschap – Windgroep Goeree-Overflakkee • …... en de molen kan ook na 15 jaar weer weg
16
Natuur en zorg • ‘Groen’ heeft een positieve invloed • Bouwgolf in de zorgsector – Healing environment – Groene ambitie meenemen
17
Natuur en zorg • Voorbeeld Natuurbegraven ⁻ ⁻ ⁻ ⁻
18
Eeuwigdurend grafrecht bruto € 3.250,80 grafplaatsen per hectare Kosten: € 500,- per grafplaats Opbrengst: 80 x 3.250 = € 260.000,- per hectare
Natuurinclusief ontwikkelen • • • •
19
Voorbeeld: Polder Mastenbroek Zandwinproject van ondernemer 100 ha natuur en water aanleggen Beheerfonds
20
De nieuwe ontwikkelaar …….
21
Is evenwichtskunstenaar met durf
22
Combineert maatschappelijk en financieel rendement
23
Speelt samen met andere diersoorten
24
Weet de weg in huis van Thorbecke
25
Jacob van Olst Landschap Overijssel
Jacob van Olst Landschap Overijssel
Ondernemen met de waarden van het landschap
Nationaal Monumenten Congres 13 november 2014
Natuur&landschap in het landelijk gebied
● Projecten met diverse grond- en erfeigenaren ● Ondersteunen beleidsontwikkeling bij provincie en gemeenten ● Innovatieve ontwikkelingen (ondernemen met N&L)
Thema’s ● Erven en Cultuurhistorie ● Landschapsbeheer ● Ruimtelijke ontwikkelingen ● Ecologie en soortenbescherming ● Groene burgerinitiatieven ● Natuur&landschapsbeleving
T aken en inzet
29
Beheer eigen bezit
● Beheer van 5500 ha eigen natuur ● Beheer gebouwen / landgoederen ● Bijzondere objecten
T aken en inzet
30
De organisatie achter het werk ● ● ● ● ● ●
Professionele organisatie met 45 medewerkers Accommodatie voor organisatie, beheer en ontvangst Mentorennetwerk (‘vrijwilligers coördineren vrijwilligers’) 350 ‘eigen’ vaste vrijwilligers (mentoren, gastheerschap, gidsen ..) 3 Gereedschapsdepots Opleidingen en trainingen
Soorten vrijwilligers ● ● ● ● ● ● ● ●
Landschapsbeheerders (knotten, zagen, etc.) Natuurbeheerders (plaggen,vrijzetten, etc.) Vliegende brigade (specifieke soortbescherming) Weidevogelbescherming Monitoring Gidsen en beheerders bezoekerscentra Begeleiders van kind- en jeugdactiviteiten Ca. 5.500, 135.000 uur, ongeveer 3 milj euro
T aken en inzet
31
Beleving van natuur&landschap
T aken en inzet
32
Ons handelingskader!
Diversiteit! 33
Waarden van het Landschap
De waarden van ons landschap
Waarden van het Landschap
Producten uit het ‘productieproces’
35
Waarden van het landschap
Landschap als medicijn
Waarden van het Landschap
Landschap als allesreiniger
Waarden van het Landschap
● Slides Jacob
Landschap, mijn thuis!
38
Particulier en agrarisch natuurbeheer
Kostenefficiëntie
39
Uitvoering beheerwerkzaamheden
Verpachtingen (liberaal), doelstelling beïnvloeden opbrengsten
40
Bijzondere natuur bezoeken
Begeleide activiteiten; educatie en financiële dekking
41
Aamsveen
Zware natuurdoelstelling, hoog natuurrendement
42
Bezinning / begraaflandschap
Ondernemen met natuur&landschap
43
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
44
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
45
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
Recreatie als inkomstenbron?
Ondernemen met natuur&landschap
47
Natuur door delfstoffenwinning
Ondernemen met natuur&landschap
Hermeandering Regge Bouwen met natuur!
Ondernemen met natuur&landschap
49
Oogsten van duurzame energie
Ondernemen met natuur&landschap
26
Overheidsverantwoordelijkheden
Gerichte omgevingsheffingen. Landschapslasten!
51
Overheidsverantwoordelijkheden Watertaken; veiligheid, kwaliteit en kwantiteit! En Natuur!
Gerichte omgevingsheffingen. Landschapslasten!
52
Alert op nieuwe mogelijkheden!
Crowdfunding voor Soortenbescherming
53
Cultuurhistorie in nieuwe verpakking
Nieuwe perspectieven/innovatie
54
Meer ruimte, lage exploitatielasten
Nieuwe perspectieven/innovatie
55
Minder ruimte, hoge exploitatie lasten
● Slides Jacob
Landgoed De Horte, Horte, kantoor Landschap Overijssel
56
Heeft u nog vragen!
57
Jan van Hout Ovvia
Ziel en Zakelijkheid Veel eigenaren, gebruikers en huurders van monumentaal vastgoed worstelen met hun exploitatie. Structurele subsidies vallen weg, regelgeving verandert en concurrentie lijkt alleen maar toe te nemen. Hoe kom je als ‘monumentenondernemer’ voorbij de belemmeringen van deze tijd en benut je de kansen en het unieke karakter van monumentaal vastgoed?
Verdienmodellen Verdienmodellen voor natuur en de gebouwde omgeving dragen bij aan een duurzame exploitatie
Energierekening = CO2 = Exploitatie
Energierekening = CO2 = Exploitatie verlagen de energierekening = verlagen van de CO2 uitstoot = verlagen van de exploitatiekosten Hiermee komt kasstroom vrij -
Voor eigenaar?
-
Voor gebruiker?
-
Om je object interessant(-er) te maken? Marktconformer?
-
Het geld te gebruiken verdere verduurzaming?
-
Om…
Kosten gaan wel voor de baten uit..
Wat doet OVVIA? • CO2 uitstoot reduceren in de gebouwde omgeving • Verspilling bestrijden en waarde creëren • Middels energie efficiency verbetering en de inzet van hernieuwbare energie
• CO2 reductie in de gebouwde omgeving
Organisatie
Techniek
Financieel
synergie door expertise Contract Vorming Circle of Blame
Financiering exploitatie, DBFMO, PPS etc.
Organisatie
Werktuigbouwkunde
esthetica
Elektro techniek
Bouwkundig
Techniek
Integrale aanpak
Puzzelen tot het verdienmodel is gevonden
Kennis van verduurzamingsystemen
Systeem gerichte aanpak
In een complexe omgeving
In een complexe omgeving
Core business • • • • •
Analyseren en Adviseren Organiseren en Ontwerpen Investeren en Realiseren Beheren en Onderhouden Monitoren en Valideren
Toegevoegde waarde • • • •
meer concurrentie voordeel aan haar klanten, toekomstbestendigheid Gebruik makend van lange termijn relaties, Waarbij het mogelijk is af te rekenen op geleverde prestaties in plaats van een investering
Investering opties:
Quiz! In welke volgorde moet ik mijn investeren om het zo snel mogelijk maximaal te laten renderen??? (Of maximale ROI, of maximale CO2 reductie of…)
A B C
€ 100 € 30 € 75
Investering opties:
Quiz! In welke volgorde moet ik mijn investeren om het zo snel mogelijk maximaal te laten renderen??? (Of maximale ROI, of maximale CO2 reductie of…)
A B C
€ 100 € 30 € 75
Concurrentie Waartegen moet u ‘vechten’? Hoe verhouden exploitatiekosten zich van een monument of landgoed tov nieuwbouw? Wat is de nabije toekomst van gebouwen qua exploitatiekosten?
Concurrentie The Edge
Witte Dame
Concurrentie zo € 250
Huur
Exploitatie
€ 200 € 150 € 100 € 50 €Monument Monument Y X
Gebouw 2014
Concurrentie of zo € 250
Huur
Exploitatie
€ 200 € 150 € 100 € 50 €Monument Monument Y X
Gebouw 2014
Concurrentie € 250
Huur
Exploitatie
€ 200 € 150 € 100 € 50 €Monument Monument Y X
Gebouw 2014
Gebouw 2020
Concurrentie • U moet Meer met Minder doen • Niet alleen U; • Uw klanten overleven niet in een te ‘dure’ omgeving • Er is veel aanbod • U zal alles uit de kast moeten halen om Uw klant te helpen en…
Concurrentie nu?
Concurrentie anno 2014
Concurrentie anno 2020
Daarom Kan het verstandig zijn om te zoeken naar verdienmodellen in de energierekening van gebouwen. Door reductie van de CO2 uitstoot verlagen de operationele kosten. De kosten gaan desondanks ook hier voor de baten uit. Hiervoor zijn naast reguliere investeren meerdere vormen mogelijk met als ultieme oplossing een prestatie contract waarbij u ‘niks’ investeert.
Quiz! Hypothetisch. U heeft een energierekening van €500.000,- euro/ jaar. U neemt duurzaamheidsmaatregelen en bespaart €100.000,- euro/ jaar. Hoeveel euro mag deze investering kosten?
Witte Dame Eindhoven uitdaging Ri jksmonument 33.000m2 Fl exibilisering gebruik / verhuur Verl a gen energielasten ter verhoging marktconformiteit
facts CO2 reducti e >25% A l a bel EPBD Gebruik fiscale stimuleringsmaatregelen Vl a kke exploitatie kosten voor komende 10 ja ren Investering eigenaar 0,00 EUR Pres tatiecontract 10 ja ar
maatregelen Wa rmtepompen, Regeltechniek HF Verl i chting, Warmteterugwinning (i n 2015-2016 biomassa pi ek vra ag op biomassa verwarming)
Landgoed Tongelaar Mill uitdaging La ge huuropbrengsten, hoge exploitatielasten verwarming Propa an ketel
Voors tel: Verwarming middels biomassa verwarming
facts €10.000,- bes paring / jaar TVT = 8 ja a r
maatregelen Gebruik maken eigen biomassa Ges loten kring, CO2 neutraal Bos beheer eigen Hout verkopen Pel lets i nkopen verhoging va stgoedwaarde, Prestatiecontract mogelijk
Loods K, Fort Altena Werkendam uitdaging Ma a k va n een ongeïsoleerde, garage voor legervoertuigen een trouw-, feest- en congreslocatie met een comfortabel bi nnenklimaat
Voorstel Het toepassen va n een nieuw luifel element met het isoleren va n vl oeren, wanden en dak maakt dat de bestaande i ns tallatie behouden kan blijven en het comfort gerealiseerd wordt facts >30% CO2- energi ebesparing maatregelen Hoogwaardige i solatie Beperking i nfiltratie HR++ beglazing Vl oerverwarming regeltechniek
=
Vormen van opdrachtgeversschap netto-besparing gebruiker
kosten [€ / jr]
huidige gebruikskosten
Waarschijnlijke gebruikskosten na uw investering in m aatregelen
U investeerd in energie Besparende m aatregelen
tijd
Vormen van opdrachtgeversschap netto-besparing gebruiker
kosten [€ / jr]
vergoeding aan ESCo
huidige gebruikskosten
gebruikskosten na realisatie Energie prestatie contract
start contract (Uw investering = 0 EUR)
einde contract
tijd
Ziel en Zakelijkheid Stelling 1; Verdienmodellen zijn noodzakelijk voor überhaupt exploitatie van gebouwen, monumenten of landgoederen Stelling 2; Verduurzaming leidt niet tot een duurzamere exploitatie van monumenten
