FLASH EDITORIAAL
NUMMER 031 2009
Wat blijft hangen van het jaar 2008? We waren de verbijsterde getuigen van de geboorte van de grootste recessie van de laatste honderd jaar. Niemand kan vandaag inschatten wat hiervan de gevolgen zullen zijn voor de wereld, ons land of voor ons persoonlijk. Zeker is dat budgetten heel zwaar onder druk zullen komen te staan. Aangezien onze activiteiten voor het grootste deel door de overheid worden gefinancierd, verwacht ik ook voor onze sector een grote uitdaging voor de komende jaren.
IKG Open bedrijvenavond pag. 04
2008 was voor AZ Damiaan geen gemakkelijk jaar. Toch hebben we in heel wat domeinen de basis gelegd voor de toekomstige uitbouw van ons ziekenhuis. Het beleidsplan van AZ Damiaan werd uitgewerkt. Hierin werden de nieuwe visie, missie en strategische doelstellingen voor onze instelling uitvoerig uitgeschreven. Dit beleidsplan vormt de basis voor de uitbouw en organisatie van onze activiteiten voor de komende vijf jaren. We zullen dit plan elk jaar evalueren en bijsturen. Hoe maken we samen die doelstellingen waar ? De eerste stap is communicatie. Elke stakeholder van onze organisatie moet op de hoogte zijn van de inhoud van het plan. Het is dan ook de bedoeling in de komende weken hierover intens te communiceren.
Anders Wonderlijke figuren en vreemde machines pag. 08
In 2008 werden heel wat mooie inspanningen geleverd om de werking tussen medewerkers positief te stimuleren. De stuurgroep IKG lanceerde met succes “de dienst van de maand” en de “interne open bedrijvendag”. Ook het nieuwe PAZDAM-bestuur bleef niet bij de pakken zitten en slaagde erin veel medewerkers warm te maken voor hun nieuwe activiteiten. Op die manier worden alle uitdagingen en veranderingen op de werkvloer op een informele wijze succesvol ondersteund. Wat brengt 2009? Heel wat veranderingen die in 2008 werden opgestart, moeten worden verankerd in onze organisatie en geoptimaliseerd. Binnen de zorg denk ik hierbij onder andere aan de organisatie van het operatiekwartier, het poortwachtsysteem, het internistisch dagziekenhuis, de implementatie van het zorgprogramma voor de geriatrische patiënt en het oncologisch centrum. Onze langetermijnvisie op onze revalidatieactiviteiten moet concreet vorm krijgen. Formulering en implementatie van het patiëntveiligheidsbeleid zal veel tijd en energie vragen. Het uitwerken van het geneesmiddelendistributiebeleid is in dit kader een prioriteit. Niet alleen in de zorg is het heel druk en vinden heel wat veranderingen plaats. Het nieuwbouwproject loopt op volle kracht. Een nieuwe infrastructuur vraagt een nieuwe manier van werken. Veranderingen doorvoeren en verankeren vraagt van een organisatie veel tijd en energie. Daarom is het belangrijk dat we tijdig starten met de uittekening van onze toekomstige manier van werken en de daarmee gepaard gaande voorbereidende stappen. In dit kader moeten nu al in verschillende ondersteunende diensten organisatorische aanpassingen aangebracht worden. De uitvoering van het goedgekeurde ICT-beleidsplan, dat gepaard gaat met een belangrijke investering over de komende vijf jaren, de nieuwe organisatie voor onze beide keukens en het project totale logistiek passen hierin. 2009 wordt weer een druk jaar, vol uitdagingen. We kijken met vertrouwen naar de toekomst. Ons ziekenhuis is tien jaar jong, heeft een nieuwbouw in de steigers staan en heeft gedreven artsen en medewerkers. Samen sterk, samen bouwen we verder aan ons ziekenhuis! Vriendelijke groeten, Peter Verhulst algemeen directeur
Focus Patiëntveiligheid pag. 10
Solidariteit Brokje gezond IKG Masterplan Anders Focus Familienieuws Kennis maken Achter het nieuws Spelling @bsurd beZinnen Pazdam Tips & trucs Colofon
pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag. pag.
02 03 04 07 08 10 11 15 16 18 19 20 22 23 28
2
Solidariteit
Brokje gezond
Wie gaat naar Djuma?
Wintergroenten
In mei 2009 organiseert Memisa
Als de dagen korter worden, komen de
opnieuw een inleefreis naar de
typische wintergroenten op het menu.
partnerziekenhuizen. AZ Damiaan kan
Wat kan een heerlijke portie winterkost
twee medewerkers meesturen op de
op een ijskoude dag smaken.
donker bewaren (om groenverkleuring tegen te gaan) en best niet net naast de uien (ze nemen anders het aroma van die uien over).
Wintermenu Stoofpot van wilde-eendenboutjes, geuze en wintergroenten Bereiding: 30 minuten + 1 uur stoven
missie. Bij de vorige missie lagen de accenten vooral op de kennismaking
Elk seizoen zijn typische groenten
met het partnerziekenhuis en de mensen die er werken, en een inzicht krijgen in de werking van het ziekenhuis en de gezondheidszone. De editie 2009 krijgt een andere opdracht mee. Deze is dezelfde voor elk partnerziekenhuis. Het thema van de inleefreis 2009 is: veilig bevallen.
Opdracht van ons team
Wij verwachten van onze mensen dat ze zich terdege voorbereiden. Hiervoor nemen zij deel aan de voorbereidende vergadeVeilig bevallen ringen in Memisa Dilbeek. Ze werken zich “Ziekenhuis voor Ziekenhuis” schenkt in in de problematiek van de gezondheids2009 extra aandacht aan het thema ‘veilig zorg in Congo in. Ze staan mee in voor de bevallen’. Het thema wordt heel ruim voorbereiding van het materiaal dat wordt gezien. Veel zaken kunnen hierin worden meegenomen. Ze leveren een bijdrage ondergebracht: hygiëne in de verloskamer aan de verbetering van de kwaliteit van de en materniteit, beschikbaarheid van genees- medische/verpleegkundige/paramedische middelen, de registratie in een patiëntenhulpverlening in het partnerziekenhuis en de dossier, de wondzorg, de technische en regio. Ze verhogen de communicatie met relationele kwaliteit van de vroedvrouwen, het partnerziekenhuis en brengen getuigede uitrusting in verloskamer en operatienissen en promotiemateriaal mee uit Congo kwartier, prenatale consultaties, de doorver- en het partnerziekenhuis. Verder zijn ze bewijzing van uit de gezondheidscentra … reid hun ervaringen in het partnerziekenhuis Met Memisa willen we nagaan wat er aluit te dragen in en buiten ons ziekenhuis. lemaal nodig is om ‘veilig bevallen’ mogelijk te maken. Samen met de mensen uit het Profiel van de partnerziekenhuis kijken hoe de situatie is kandidaten en wat er kan verbeterd worden, in eerste Wij zoeken twee medewerkers (arts, vroedinstantie met de beschikbare middelen. vrouw, verpleegkundige) die: Sommige zaken kunnen misschien met • relevante bijdragen kunnen leveren aan eenvoudige middelen of een andere aanhet project pak verbeterd worden. • relevante werkervaring hebben op het vlak Misschien vormt een deelaspect wel een van het project mooi project. Denk maar aan de genees• een goede lichamelijke en psychische middelen, de opvolging van het patiëntengezondheid hebben en bereid zijn tot de dossier, de relatie patiënt-zorgverstrekker. nodige vaccinaties • autonoom kunnen functioneren en zelfSommige aspecten zijn van toepassing op redzaam zijn veel diensten. Zo kan het project ‘veilig be- • behoorlijk tot goed Frans spreken vallen’ de aanzet geven om ook op andere • kunnen leven in omstandigheden met afdelingen iets uit te werken. zeer beperkte hygiëne en comfort.
Tussenkomst van AZ Damiaan • Tenlasteneming van het gedeelte van de reiskosten, door Memisa gevraagd aan het Belgische partnerziekenhuis (€ 1600,00). • Verplaatsingsonkosten voor de vergaderingen in Memisa België. • Verplaatsingsonkosten via het openbaar vervoer naar en van de Belgische luchthaven. • Arbeidstijd die overeenkomt met de geplande arbeidstijd voor de betrokken periode. • Kosten voor internationaal paspoort en visum. • Kosten voor vereiste vaccinaties.
Ten laste van de deelnemer • Reisgerief. • Persoonlijke uitgaven.
Kandidaat stellen Wie zich wenst kandidaat te stellen voor de missie 2009 dient een schriftelijke aanvraag te richten aan Willy Sibiet, stafmedewerker, voor 15 februari 2009. De aanvraag moet minstens de volgende gegevens bevatten: • naam en voornaam • leeftijd • opleiding en hoelang afgestudeerd • afdeling waar je werkzaam bent • motivatie van de kandidaatstelling De kandidaten die na de schriftelijke ronde worden weerhouden, zullen voor een gesprek worden uitgenodigd.
Er is een ruim aanbod aan typische wintergroenten zoals kolen, raapjes, pompoen, schorseneren, winterwortelen, andijvie, prei en de Belgische wintergroente bij uitstek, witloof. Pastinaak, koolraap, rode biet en postelein zijn wintergroenten die wat in de vergeethoek zijn geraakt.
Voedingswaarde: maak komaf met de winterblues en eet wintergroenten
Ingrediënten Witloof: uit volle grond, natuurlijk! Onze grote nationale trots! In januari is het vollegrondwitloof op zijn best. In hun geheel of in de lengte doormidden gesneden, stoven ze in eigen nat langzaam gaar. Sommigen houden van de lichte bitterheid, anderen voegen tijdens het stoven wat suiker toe om de smaak te verzachten. Witloof doet het uitstekend bij alle soorten vlees, gevogelte en wild van dit seizoen.
3 8 eendenboutjes 3 1 kruidentuiltje 3 25 cl gevogeltebouillon 3 25 cl geuze 3 1 ui 3 ½ eetlepel boter 3 2 rapen 3 2 wortelen 3 150 gr spruitjes 3 ½ savooikool 3 4 aardappelen 3 125 gr paddenstoelen 3 1/8 knolselder 3 ½ eetlepel aardappelzetmeel 3 peterselie fijngehakt 3 takjes rozemarijn
Prei moet vooraf in stukken worden gesneden. Laat de prei eerst even fruiten in boter Een evenwichtige voeding vereist elke dag en doe vervolgens het deksel op de pot om een ruime portie groenten. Voor volwassenen de stoom te behouden en te voorkomen is de aanbeveling 300 g groenten per dag, bij dat de prei gaat bruinen. voorkeur 200 g gekookte groenten en 100 g bereiding rauwkost. Omdat niet elke groente dezelfde 1. Bak de boutjes mooi bruin in de boter en Wortelen zijn zoeter en vallen in de smaak vitaminen, mineralen en bioactieve verbindin- bij het hele gezin, zeker bij de kinderen. Men doe ze daarna in een flinke stoofpot. Fruit gen bevat, is variatie belangrijk. Kiezen voor de uisnippers in dezelfde pan en doe kan wortelen in staafjes of in schijfjes snijden, seizoengroenten is een handige manier om ze bij de boutjes. Giet het vet uit de pan ze alleen of samen met andere groenten bevariatie te brengen in de groenten op het en roer de bakresten los met gevogeltereiden. En of ze nu beetgaar zijn of smelten menu. Bovendien worden wintergroenten in op de tong, zeker is dat wortelen altijd voor bouillon. Giet bij de boutjes. Voeg er ook eigen land verbouwd en geoogst. Ze hoeven een heerlijke, gekleurde toets zorgen. het bier, de rest van de bouillon en het niet met veel warmte in kassen gekweekt te kruidenbosje aan toe. Kruid naar smaak worden. Ook hoeven ze niet kilometers over Ook het vruchtvlees van de pompoen is en breng zachtjes aan de kook. zee, door de lucht of over land af te leggen 2. Schil ondertussen de aardappelen, de geschikt om te stoven. De zachte smaak voor ze bij u op tafel belanden. Deze groen- maakt dat deze groente uitstekend past bij knolselder, de raapjes en de wortelen. ten zijn niet alleen heel lekker en gezond, Snij ze in blokjes of in ovaaltjes. Maak wild, sint-Jakobsschelpen en stevige vis. maar dus ook heel voordelig. Voor de natuur de spruitjes, de paddenstoelen en kool en voor uw portemonnee. schoon. Snij de helft van de kool in Hoe bewaren? dunne sliertjes. Enkele vuistregels helpen je om wintergroenEen overzicht ten na de aankoop zo lang mogelijk goed te 3. Doe, na 30 minuten stooftijd, de worteDe kool, koning der wintergroenten len, de aardappelen, de raapjes en de houden. Kool vind je in alle soorten en variëteiten: knolselder bij de eendenboutjes. Doe er Bewaren in de koelkast: bleekselderij en wit, groen, rood of gekruld. Ze doen het na nog eens 15 minuten de paddestoegroene selderij, prei, slasoorten, spruitjes, allen uitstekend bij vlees en gevogelte. len, de spruitjes en de koolslierten bij. witloof en wortelen zonder loof. Spruitjes bekleden een bijzondere plaats Laat nog 15 minuten stoven. In een koele berging (tussen 8 en 14°C, binnen deze grote familie. In een bodempje een verluchte kelder of een verluchte 4. Controleer of alles goed gaar is en bind water stoof je ze in enkele minuten beetde bouillon met het opgeloste zetmeel. donkere ruimte): knolselderij, alle koolsoorgaar. Combineer ze eens met ui en bak ze Werk af met plukjes peterselie en takjes ten, schorseneren, uien, wortelen met loof daarna nog even met wat spekblokjes. rozemarijn. en aardappelen. Aardappelen altijd in het
FLASH
3
4
IKG
Het gaat vooruit De laatste maanden stond IKG in het centrum van de belangstelling. In het project ‘Dienst van de maand’ toont een dienst aan de collega’s wat haar werking en plaats in de keten van de
IKG
Dienst van de maand De spits werd afgebeten door het samenwerkingsverband VE 1, VE 3 en VE 7. Samen organiseerden zij de ‘Dag van de Geestelijke Gezondheidszorg’. Zij stelden de deuren open en gaven rondleidingen en workshops over de verschillende thera-
pieën die toegepast worden. De tentoonstelling van kunstwerken van patiënten kon op veel bijval rekenen. Het klaarstomen van deze dag was een praktische toepassing van IKG. Vele diensten droegen hun steentje bij om van deze dag een succes te maken.
zorgverlening is. De eerste interne
Open bedrijvenavond Het was een boeiende blik achter de schermen van vijf diensten van ons ziekenhuis. Zestig medewerkers namen deel aan de eerste open bedrijvenavond op vrijdag 14 november. De apotheek stelde haar medewerkers en de werking voor met een slideshow. Op weg doorheen de apotheek zag men
hoe pillen herverpakt worden, hoe de apotheekmedewerkers zelf medicatie maken, welk arsenaal aan implantaten er beheerd wordt en hoe de distributie en administratie verloopt. Op de dienst longfunctieonderzoek trad een deelnemer op als patiënt. Er werd hard geblazen onder de keurende ogen van de collega's.
De geriatrische diensten zetten het multidisciplinaire werken in de kijker en dokter Goddeeris stelde het geriatrisch zorgprogramma voor. In de keuken was het handen uit de mouwen. Aan de maaltijdband kon elke groep zelf ondervinden hoe geconcentreerd men daar moet werken. Het werk op spoedgevallen werd toegelicht in de reanimatiezaal.
open bedrijvenavond gaf een dieper beeld van de organisatie en werking van enkele diensten.
➥ Toelichting over de dagelijkse werking van VE 1. ➥ Hoe kijken we naar verslavingsproblematiek?
➥ De patiënten hadden voor een gezond aperitiefje gezorgd.
➥ Een ontspannende yogasessie hoort er bij!
➥ Informatiesessie over depressie.
➥ Therapeutisch werken in de moestuin.
➥ Een complex verhaal op spoedgevallen.
➥ Duizenden pillen worden hier herverpakt.
➥ Het bezoek aan de apotheek eindigt met een geschenkje: een zakje chocolade suppo’s!
➥ Dr. Goddeeris licht het geriatrisch zorgprogramma toe.
➥ In de keuken krijgt iedereen werkkledij.
➥ Knusjes in de zithoek geriatrie.
➥ Een deskundige gids bracht het verhaal achter elk kunstwerk.
➥ Een moedige en aangrijpende getuigenis.
In november bouwden de vrijwilligers in de inkomhal van de campussen een heuse cinemazaal op. Een beeldmontage gaf een duidelijk zicht op de vele taken die de vrijwilligers op zich nemen.
➥ Therapie met percussie.
➥ Coördinatoren vrijwilligerswerk Christine & Christine konden fier zijn op hun 'cinema' en filmpje.
FLASH
5
6
IKG
Masterplan
In uitvoering
➥ Echte implantaten bewonderen.
➥ De lekkere quiches worden klaargemaakt
➥ Concentratie nodig aan de maaltijdband.
➥ Klaarmaken van bereidingen.
➥ Oefenen met het motivatietoestel
• aanbrengen van de werkvloer • aanzetten van de funderingspalen op niveau -18 meter m.b.v. een paalmachine Sinds begin 2008 werkt aannemer Van • sleuven voor de funderingsbalken uitgraven Laere aan de bouw van het nieuwe zie• wapening aanbrengen voor de balken kenhuis. Hij realiseerde al het parkeerge• wapening voor de vloerplaat aanbrengen bouw en ook de ruwbouw begint stilaan • betonneren vorm te krijgen. • opbouw van wanden d.m.v. herbruikbare bekisting • plaatsen van kolommen die dienen als Het volledige bouwproject, met uitzondebasis van de vloerelementen voor de ring van project 4bis, is uitgegraven tot op verdieping erboven. de voorziene diepte. Voor projecten 1 en 2 startten al de Bovenstaand scenario herhaalt zich totdat opbouwwerken. Daar werd de fundering alle vijf verdiepingen (op sommige plaatsen voorzien met daarboven de grondplaat van aangevuld met een zesde, technisch, de kelderverdieping. Project 1 – waarin zich de kritische diensten zullen bevinden – beschikt zelfs al over een kelderverdieping en een eerste verdieping. De andere projecten volgen telkens hetzelfde stramien, dat er in grote lijnen als volgt uitziet: • uitgraven van de bouwput tot een diepte van -5,5 meter
➥ De situatie op de werf eind november.
➥ Veel interesse bij het longfunctieonderzoek.
Daphne Wyffels Tof en interessant om die afdelingen uitgebreid te zien. De uitleg gaf een goed beeld van wat ze daar doen. Je hoort er wel wat van, maar je kent het niet echt. De open bedrijvenavond is een echte aanrader. Blij dat ik erbij was!
➥ Funderingsbalken zijn uitgegraven. Na het plaatsen van de wapening rijden betonmolens af en aan.
Roger De Becker Zeer verrijkend voor ons, die niet rechtstreeks bij de zorg betrokken zijn. Er gebeurt echt heel wat achter die schermen. De toelichting over het multidisciplinaire werken op de geriatrische diensten heeft me getroffen. Ook een dikke proficiat voor al die gemotiveerde collega’s die enthousiast hun werk voorstelden. Pascale Fiers Zeker lof voor de collega’s en hun inzet om ons dit te tonen. Boeiend te zien wat er allemaal gebeurt, we kwamen zelfs tijd te kort in de apotheek. Als het initiatief herhaald wordt, een niet te missen avond!
➥ Stap voor stap worden de wanden gebetonneerd. Hierbij wordt de bekisting steeds opnieuw gebruikt.
FLASH
verdiep) van het nieuwe ziekenhuis zijn opgebouwd. In de planning is dit voorzien tegen begin 2010. In de bestaande gebouwen van campus H. Hart werden de verhuizingen in het kader van 4bis afgerond. In de maand november verhuisde de dieetconsultatie naar Blok C, 1ste verdieping (bij consultatie geriatrie) en ook het labo verhuisde naar zijn nieuwe locatie op de 5de verdieping. De vleugel “4 bis” zal worden afgebroken in februari 2009. U kunt de werken live volgen via de webcam (op de website van AZ Damiaan via de rubriek nieuwbouw).
7
8
Anders
Anders
Sprookjes en machines
Wonderlijke figuren en vreemde machines
Joris hanteert een heel eigen stijl en leefwereld. Hij noemt zijn tekeningen aquacartoons omdat ze in waterverf zijn gemaakt en een tijdloze humor uitstralen. Hij tracht groot en klein te boeien met komische schetsen voorzien van speelse details en pretentieloze humor in een fantasierijke wereld. “Mijn figuurtjes en machines zijn geleidelijk aan tot volle wasdom gekomen. Het is een beetje een eigen wereldje, waar ik in gedachten in vertoef. Je vindt er feeën, heksen en ingewikkelde machines. Veel van mijn figuurtjes dragen een hoed, dikwijls een punthoed. Ik ben gefascineerd door hoeden en ben een verwoed verzamelaar. Een hoed vertelt veel over de mens eronder! Dat kan ik dan weer gebruiken in mijn tekeningen.”
Op een druilerige, donkere winteravond kloppen we aan in de Vinkenstraat in Leffinge. Gastheer Joris De Bruyne doet de deur open en neemt ons mee in de winterse gezelligheid van een lekker warm huis. Hij troont ons mee naar zijn werkkamer waar hij als attent gastheer een glas wijn, wat hapjes en sfeervolle muziek serveert. Joris werkt sinds 1980 op de dienst neurologie. Een minzame man die met veel liefde voor zijn werk en aandacht voor de patiënt, instaat voor de afname van EEG’s en neurologische onderzoeken. Wat velen niet weten is dat Joris een tweede leefwereld heeft, bevolkt met
wisselingen over kunst en inhoud.” marginale heksen en feeën en onmogeJoris volgde enkele jaren kunstacademie tot lijke machines. Met waterverf tovert hij de uitbreiding van zijn gezin hem noopte de vreemdste wezens op het papier. tot afhaken. Hij bekwaamde zich verder in een aquarelgroep waar de kunstenaars van elkaar leerden. Dat vond hij een perfecte leerschool. Tegenwoordig is Joris lid van de Over Joris Joris is 51 jaar jong, getrouwd met Myriam Gistelse kunstkring ‘De Kanneblomme’. en de trotse vader van vier zonen en één dochter. Afkomstig uit Beernem, heeft hij zijn stek gebouwd in Leffinge. Hij komt uit een groot en kunstminnend gezin. “Ik ben de middelste van zeven kinderen. Zowel grootvader als moeder was gebeten door de kunstmicrobe. Als kind ben je daardoor gefascineerd en wil je dat ook proberen. Als je eerste tekeningen lukken, ben je de koning te rijk”, vertelt Joris. “Ook broer Wim was gefascineerd door de kunst. Samen konden we daar lang over doorbomen. Nochtans verschilde onze inspiratie enorm. Hij vond die in de onrechtvaardigheid in de wereld en drukte dat onder andere uit in een monumentaal werk ‘Het gekwetste kind’. Ik ben veel zachter. Ik wil eerder de mensen fijntjes raken, ze een positief gevoel geven met zachte humor, verwondering en tijdloze dingen. Wim is helaas ➥ Aan de tekentafel. overleden en ik mis echt onze gedachte-
Nu en dan laat hij zich verleiden om aan een kunstwedstrijd deel te nemen. Dat doet hij overigens met succes. Hij was tweede laureaat op het Knokke Zoute Taelens Concours 1997 en sleepte de tweede plaats binnen in de wedstrijd ‘100 jaar CM Oostende’.
Werken De drang naar tekenen is zeer sterk bij Joris. Zo kan hij onbewust aan het schetsen (doedelen) slaan tijdens een telefoongesprek. “Soms komt er een beeld in mijn hoofd en dan kan ik niet vlug genoeg aan mijn tekentafel zitten om het idee uit te werken. Maar er zijn ook dagen dat de muze vrijaf heeft en er niets lukt. Dan neem je best ook vrijaf aan de tekentafel. Ik heb ook het geluk gehad om soms in opdracht te mogen werken. Dat vraagt dan enige discipline, want er zijn deadlines te respecteren. Ik heb goede herinneringen aan het etiket dat ik ontwierp voor Phrosbier. Dat is een biertje dat goed samengaat met chocolade. Ik bestelde het ooit op een Brussels terras en het geeft wel een tof gevoel om je eigen werk dan te zien. Een verpakking voor een delicatessenbox van de gemeente Middelkerke, stak ik dan helemaal in een naïef kustsfeertje. Soms is de opdracht heel praktisch. Zo ontwierp en illustreerde ik de meertalige infomap van een camping. Dat is weer eens andere kunst. Toch blijf ik mezelf en mijn stijl trouw in die opdrachten. Figuren en kleuren blijven van dezelfde familie.” Ook het grote werk schuwt Joris niet. Op de speelkoer van de meisjesschool
FLASH
in Leffinge pootte hij een monumentaal muurschilderij neer. De ark van Noë vaart de haven van Oostende binnen en wordt opgewacht door heel wat bekende figuren. Naast zijn eigen droomwereld is Joris ook geboeid door de natuur. “In de natuur kan ik helemaal tot rust komen. Niets is fijner dan midden in het landschap te zitten, dat je aan het schilderen bent. Op vakantie laat ik me dan wel eens gaan. Maar ook dan komen mijn figuurtjes wel eens om de hoek kijken.’ Ook in ons ziekenhuis duikt wel eens werk van Joris op. Op de nieuwe brochure van valpreventie prijkt een mooie tekening van zijn hand.
Een droom In het leven moet je blijven dromen. Ook Joris heeft een droom. “Ik zou zeer graag een kinderboek illustreren. Dat is mijn ultieme droom. Om die te realiseren ben ik op zoek naar een schrijver of schrijfster van kinderboeken die met mij in zee wil. Daar zou ik dan echt met hart en ziel aan werken.” Niet dat Joris nu niet volop bezig is! Samen met een dichteres en een kalligrafe werkt hij aan een collectief kunstwerk. De gedichten van de poëte worden in schoonschrift geplaatst en Joris werkt passende illustraties uit. Dit is een werk van veel overleg. Eens het boek uitgegeven wordt, zullen de illustraties telkens met het bijpassende gedicht ingekaderd worden voor verkoop. Ook een verjaardagskalender zit nog in de pijplijn. Deze is voor het goede doel, namelijk om de opvang van straatkinderen in Brazilië te steunen.
➥ Deze tekening prijkt op de folder valpreventie.
Joris blijft dus bezig en geniet van de steun van zijn trouwe supporters thuis, die begrijpen dat hij zich afzondert met papier en borstels. Ze komen trouwens regelmatig kijken en aanmoedigen.
➥ Het fameuze flesje Phrosbier.
9
10
Focus
Oncologisch centrum Tijdens de afgelopen maanden waren een aantal afdelingen op campus Sint-
Focus
Het internistisch dagziekenhuis richt zich op de dagpatiënten van cardiologie, gastro-enterologie, pneumologie en andere occasionele internistische dagpatiënten.
Jozef betrokken in een verhuisscenario.
D.F.: Hoe breng je dit samen? De tweede verdieping was het centrale I.L.: Ons doel bestond erin om de punt van de activiteiten. De vroegere oncologiepatiënten maximaal samen rookzaal daar kreeg een nieuwe bestem- te brengen. Het dagziekenhuis 2 werd oncologisch centrum. Om alle expertise ming. Al deze bewegingen kaderen betreffende oncologie samen te brengen, in een plan om de kwaliteit van onze was het logisch om ook VE 4 in de bedienstverlening naar bepaalde patiënweging te betrekken en naar de tweede tengroepen nog beter te maken, vertelt verdieping te halen. Dus zakte VE 8 een zorgcoördinator Inge Luts. vloertje naar beneden. We bleven dan nog met de opdracht om een internistisch dagziekenhuis uit te bouwen. Hier vertrokken we van het feit dat zowel het oncologisch centrum als het dagziekenhuis nood heeft aan een geolied secretariaat met aangepaste openingsuren. Met wat aanpassingen kon de vroegere rookzaal op de tweede verdieping die rol perfect vervullen. Kortverblijf 2 wisselde van verdieping met VE 10 en D.F.: Waarom nu nog een verhuis? werd het internistisch dagziekenhuis op I.L.: Het aantal dagopnames blijft stijgen en de tweede verdieping. Naar personeel we stelden voornamelijk de groei vast van toe, behielden we alle medewerkers. de oncologische activiteiten en de internistische activiteiten op het dagziekenhuis. Beide D.F.: Wordt de patiënt er nu beter van? activiteiten vragen een eigen specifieke I.L.: Dit is de bedoeling. De zorg is nu echt kennis. Samenbrengen van de oncologische toegespitst op de specifieke nood van de patiënten enerzijds en van de internistische patiënt. We verhogen het comfort voor de dagpatiënten anderzijds, zou dus zeker een patiënt van bij de aanmelding in het secremeerwaarde voor de patiënt betekenen. tariaat. Op het oncologisch centrum genieD.F.: Toen gingen jullie aan de slag? I.L.: Eerst hebben we nog wat studiewerk verricht. Dat leerde ons dat niet enkel op Kortverblijf 2 dagziekenhuispatiënten werden opgenomen, maar ook op andere verblijfseenheden. De uitbouw van een oncologisch centrum en een afzonderlijk internistisch dagziekenhuis drong zich dus op. D.F.: Wat was het plan? I.L.: We pakten dit aan op verschillende velden. Inhoudelijk maakten we een goede omschrijving van de opdrachten. Het oncologisch centrum richt zich op de ambulante en kortverblijvende oncologische patiënten, met of zonder chemotherapie.
ten nu alle patiënten van de aangepaste omkadering. De verpleegkundige expertise betreffende chemotherapie wordt samengebracht en uitgediept. Dit verzekert een veilige en efficiënte toediening van chemotherapie. Door het samenbrengen van de verspreide dagactiviteit uit het ziekenhuis op het internistisch dagziekenhuis, wint ook daar zowel patiënt als verpleegkundig team en de artsen. De overgang is nu achter de rug en de hoofdverpleegkundigen, Nele Nolf van het oncologisch centrum en Françoise Weemaels van het internistisch dagziekenhuis, maken er met hun team zeker een succes van.
Het vermijdbare vermijden Deze one-liner was de trekker van de campagneweek rond patiëntveiligheid, die plaatsvond in november. De federale overheid is de trekker betreffende patiëntveiligheid. Ze wil de ziekenhuizen begeleiden en ondersteunen in de uitbouw van een samenhangend managementsysteem voor patiëntveiligheid als onderdeel van het globale ziekenhuisbeleid. AZ Damiaan organiseerde in de themaweek vormingsmomenten waar door experts terzake aan directie, artsen en kaderleden het belang van een gestructureerde werking omtrent patiëntveiligheid werd benadrukt.
Wat is patiëntveiligheid? Veilige zorg betekent dat de patiënt geen schade lijdt door de zorg of door zijn/haar contact met het zorgsysteem. Patiëntveiligheid bestaat in het (nagenoeg) ontbreken van (de kans op) aan de patiënt toegebrachte lichamelijke en/of psychische schade die is ontstaan door het niet volgens de professionele standaard handelen van hulpverleners en/of door tekortkoming van het zorgsysteem. Het begrip “patiëntveiligheid” laat zich moeilijk afbakenen omdat de risico’s op incidenten en ongewenste gebeurtenissen niet altijd makkelijk te onderscheiden zijn van (en vaak verward worden met) risico’s die eigen zijn aan de medische behandeling, de kenmerken van de patiënten, de zorgverleners, de context waarin de zorg verleend wordt, de mate van urgentie, … Het kunnen inschatten van dergelijke situaties kan enkel gebeuren door clinici: artsen, verpleegkundigen, apothekers, …
Waarom aandacht? De rapporten ‘To err is human’ en ‘Crossing the quality chasm’ van het Amerikaanse Institute of Medecine zetten de schijnwerpers
ten volle op de patiëntveiligheid. Deze rapporten uit 1999 en 2001 spreken van 44 000 tot 98 000 vermijdbare overlijdens per jaar in Amerikaanse ziekenhuizen. Die vermijdbare sterfte is slechts het topje van een ijsberg waaronder een heel arsenaal schuilt van tot dusver weinig systematisch in kaart gebrachte blijvende schade. Dat zijn letsels en handicaps die weliswaar minder spectaculair ogen maar wel een blijvend kwaliteit-van-leven verlies veroorzaken bij grote groepen patiënten. Helemaal tussen de plooien verdwijnt het kleinere leed van tijdelijke hinder, pijn en ongemak, ongerustheid, angst, vertraagd herstel en verlengd ziekenhuisverblijf die het meest frequente gevolg zijn van de grote meerderheid van “veiligheidsincidenten”.
voorkomen, uitwerken van een veiligheids- van een nationaal meldsysteem, tegenover cultuur, verhogen van de betrokkenheid van het ziekenhuis (sanctionerend) kan optrede patiënt, nazorg bij incident, … den. De gemelde gebeurtenissen moeten het voorwerp uitmaken van een analyse Veiligheidscultuur door experts, die de klinische context kunEen op patiëntveiligheid gerichte organinen begrijpen en die getraind zijn in de satiecultuur is voor een ziekenhuis een geëigende analysetechnieken om de conditio sine qua non om effectief aan onderliggende systeemfactoren te kunnen een verbetering van de patiëntveiligheid te identificeren. kunnen werken. Veiligheidscultuur impliceert (Bijna-)incidentmeldsystemen moeten tijdig een organisatiecultuur die aanvaardt dat zijn, ook in hun respons. Dat is nodig niet alinstellingen en verstrekkers fouten (kunleen om bijkomende schade te beperken in nen) maken en die voldoende open en geval van zware risico’s, maar ook en vooral transparant is om het voor de organisatie om de betrokkenheid bij de medewerkers en voor de individuen die in de organisatie levend te houden. Medewerkers moeten werken mogelijk te maken uit die fouten te beloond worden voor hun bijdrage aan een leren om herhaling ervan in de toekomst te meldsysteem, al was het maar door een voorkomen. Het is bouwen aan een organi- snelle, eventueel zelfs anonieme en algesatie waar mensen bereid zijn om over inmene feedback. Belangrijk is dat de cidenten te rapporteren en dit systematisch medewerkers er kunnen op rekenen dat de Voor België zijn op heden nog geen betrouwbare cijfers inzake patiëntveiligheid kunnen doen op een eenvoudige, zinvolle geleverde informatie op een deskundige en bruikbare wijze. bekend. Secundaire dataanalyse op de manier geanalyseerd wordt en, waar nodig, MKG-databank van het jaar 2000 suggeop korte termijn in verbeteracties resulteert. Incidenten melden reert dat de situatie in België weinig verschilt van deze in de andere landen. Er zou Een lerende organisatie heeft informatie Leren van fouten zich minstens één patiëntveiligheidsincident nodig om te weten wat er in de organisatie In de grote meerderheid van de veiligomgaat en daaruit te kunnen leren. De voordoen bij 6,32% van de heelkundige heidsincidenten ligt de oorzaak niet bij de melding van incidenten en bijna-incidenten individuen die als laatste in de keten van patiënten en bij 7,12% van de niet-heelhoort daarom in alle internationale aanbeve- het zich ontwikkelde incident tussenkomen. kundige patiënten tijdens hun verblijf in lingen tot de eerste prioriteiten. het ziekenhuis. Dezelfde studie maakt een Zij zijn als het ware slechts toevallig op Meldsystemen hebben het afgeleide voorgrote variabiliteit tussen de ziekenhuizen die plaats en op dat ogenblik aanwezig, in deel dat zij het ziekenhuis en de medewer- een opeenvolging van omstandigheden zichtbaar. Waar veel variabiliteit bestaat, kers van het ziekenhuis verplichten na te bestaat ook veel ruimte voor verbetering. en gebeurtenissen, die zich wijdvertakt in denken over incidenten en bijna-incidenten. het geheel van de organisatie afspelen en Aanpak van Zij bevorderen daardoor mee de veiligheids- waarbij onmogelijk met een beschuldigende patiëntveiligheid cultuur en onderhouden een permanente vinger naar één punt kan gewezen worden. Missen is menselijk. Zorg is mensenwerk. aandacht en gevoeligheid voor de patiëntVerschillende factoren kunnen een invloed Mensen zullen onvermijdelijk fouten maveiligheidsproblematiek. hebben op de veiligheid van de zorg. Onder ken. De uitdaging bestaat erin de zorgproOm efficiënt te zijn moet een (bijna-) technische factoren ziet men o.a. accommofessionals maximaal te beschermen tegen incident meldsysteem aan een aantal voor- datie, verlichting, uitrusting, … De menselijhet maken van fouten en de zorg zodanig waarden voldoen. Het mag niet bestraffend ke factoren zijn o.a. teamgebonden zoals de te organiseren dat de kans dat individuen zijn: de melder moet de zekerheid hebben samenstelling van het team, de onderlinge fouten maken zo klein mogelijk wordt. dat geen straf noch enig ander samenwerking, taakverdeling, overleg, … en Leren van fouten en analyseren van het negatief gevolg het resultaat kan zijn van persoonsgebonden zoals o.a. kwalificatie, ontstaan van fouten zijn belangrijke bouwzijn/haar melding. ervaring, opleiding, taakbelasting, … Reken stenen van een veiligheidsmanagementsy- Het moet vertrouwelijk zijn: daarbij nog organisatorische factoren zoals de steem. identificatiegegevens (melder, patiënt, instel- afstemming van de vereiste competenties, Een samenhangende benadering is esling, …) mogen niet aan derden worden planning, … en de patiëntgebonden factoren sentieel. Factoren in die benadering zijn: vrijgegeven. zoals de graad van urgentie, complexiteit, risico-inventarisatie, analyse van incidenten, Een meldsysteem moet onafhankelijk zijn verwachtingen, … Bij een incident dient uitwerken en invoeren van protocollen van iedere autoriteit die rechtstreeks tegen- men bij de analyse met al deze factoren en waarschuwingssignalen om fouten te over het individu, of bijvoorbeeld in geval rekening te houden, de zwakke plekken te
FLASH
11
12
Focus
Familienieuws
identificeren en verbeterprogramma’s uit te werken. Ziekenhuizen kunnen heel wat leren van de ervaringen in de luchtvaart. Daar heerst al lang een open cultuur rond veiligheid en incidenten. Luchtvaartmensen hadden al vlug door dat veel kan geleerd worden uit incidenten en bijna-ongevallen. Door geen sancties te koppelen aan een gerapporteerde fout, creëerden zij een open rapporteringscultuur. Om de rapporten te kunnen analyseren en bespreken, vertrekken zij uit een sterk omschreven referentiekader. Alle handelingen staan uitgebreid en in detail beschreven in handboeken. Je kunt dit vergelijken met de procedures, standing orders en technieken uit het ziekenhuis. Wie rapporteert krijgt ook feedback van de bevindingen en alle piloten ontvangen een driemaandelijks tijdschrift waarin de incidenten, de bevindingen en de aanbevelingen worden meegegeven.
In AZ Damiaan
management. In 2009 wordt in het AZ Damiaan rond drie grote actiethema’s gewerkt. Meten is weten, dat is het motto van kwaWe willen mensen inzichten geven in liteitswerking. In het voorjaar 2008 voerde verband met patiëntveiligheid en zo de het AZ Damiaan een patiëntveiligheidsculalertheid bij de medewerkers verhogen. tuurmeting uit onder alle medewerkers die Analyse van incidenten vormt het vertrekrechtstreeks of onrechtstreeks verantwoorpunt van verbeteracties. Op het intranet delijk zijn voor de klinische zorgen. Hierbij wordt een registratiemodule voor veiligwerd gepeild naar de houding tegenover patiëntveiligheid. De doelgroep omvatte art- heidsincidenten geplaatst. We hopen zo aan voldoende gegevens te komen om sen, artsen in opleiding, verpleegkundigen, paramedici, afdelingsassistenten, zorgcoördi- werkpunten af te leiden. Belangrijk is dat natoren, medewerkers van de apotheek, de de focus ligt op het leren en niet op het berispen. Ook wordt een inventaris gemaakt labo’s en de medisch-technische diensten. Uit de vergelijking van de resultaten met de van alle reeds in het ziekenhuis beschikbare gegevens met betrekking tot kwaliteit en benchmark van de Belgische ziekenhuizen komen zowel sterke punten als werkpunten patiëntveiligheid. naar voor. De feedback en communicatie over veiligheid, en de niet-bestraffende res- Er is nog werk aan de winkel bij het optipons op fouten worden als positief ervaren. maliseren van onze processen vanuit het oogpunt van kwaliteit en patiëntveiligheid. Werkpunten zijn er op vlak van bestaffing, Er staat dus heel wat op stapel in 2009! overdracht en transfer en ziekenhuis-
Overlijdens
Mevr. Mary Vancoillie Overleden op 15 september 2008 Grootmoeder van Dr. Ann Vandenbroucke (geriater)
Mevr. Geneviève Ameye Overleden op 17 november 2008 Moeder van Myriam De Meester (directeur zorg- en kwaliteitsbeleid)
Dhr. Julien De Busscher Overleden op 15 september 2008 Grootvader van Sabine Creyf (VE 4)
Mevr. Mariette Andries Overleden op 23 november 2008 Grootmoeder van Inge Riviere (ICU/CCU)
Mevr. Margaretha Vanden Broele Overleden op 15 augustus 2008 Grootmoeder van Kris De Roo (GER 4)
Dhr. Wim De Bruyne Overleden op 16 september 2008 Broer van Joris De Bruyne (EEG)
Dhr. Jean Pottiez Overleden op 24 november 2008 Vader van Dr. Christiaan Pottiez (anesthesist)
Dhr. Jozef Vandamme Overleden op 22 augustus 2008 Vader van Ingrid Vandamme (VE 4) Grootvader van Nele Mortier (stafmedewerker datamanagement) en Bert Polfliet (VE 8)
Dhr. Jean Deplanterd Overleden op 19 september 2008 Grootvader van Rita Seys (VE 1)
(vanaf 09.08.2008 tot 15.12.2008) Mevr. Maria-Godelieve Vermeire Overleden op 6 augustus 2008 Moeder van dr. Roger Ameloot (anesthesist) Grootmoeder van Patricia Baeteman (VE 9)
Mevr. Fernanda Sys Overleden op 23 augustus 2008 Grootmoeder van Nikita Quintens (VE 8) Mevr. Alice Vandenberghe Overleden op 25 augustus 2008 Grootmoeder van Griet Claeys (HCU)
Beelden van de studiedag
Mevr. Liesbet Truwant Overleden op 26 augustus 2008 Hoofdverpleegkundige AZ Damiaan
➥ Algemeen directeur Peter Verhulst zette de toon van de studiedagen met een pleidooi voor patiënt veiligheid.
➥ Christiaan Decoster, directeur generaal van de FOD Volks gezondheid, beklemtoonde de stimulerende rol van de overheid in het thema ‘patiëntveiligheid’.
➥ Johan Hellings, algemeen directeur Ziekenhuis Oost Limburg, schetste het belang van een veiligheidscultuur in het ziekenhuis.
➥ Piet Vandevelde, Flight Safety Manager SN Brussels Airlines, toonde aan dat ziekenhuizen veel kunnen leren van de veiligheids cultuur in de luchtvaart.
Mevr. Linda Poppe Overleden op 31 augustus 2008 Moeder van Caroline Van Hee (keuken) Moeder van Leila Van Hee (schoonmaak MAT) Mevr. Ivonne Labaere Overleden op 31 augustus 2008 Schoonmoeder van Karine Brackx (VE 1) Mevr. Marie-Louise Harteel Overleden op 1 september 2008 Grootmoeder van Joke Delcour (MAT)
➥ Myriam De Meester, directeur zorg- en kwaliteitsbeleid, zal het project patiëntveiligheid coördineren.
➥ Hilde Devriendt, diensthoofd onthaal, toonde in haar case report het belang van duidelijke procedures aan.
➥ Bart Dejaegher, hoofdverpleeg kundige ICU, lichtte een veilig heidsproject toe i.v.m. de multitude aan netsnoeren rond een bed op ICU.
➥ Mark Etienne, kwaliteitscoördinator Gasthuiszusters Antwerpen, toonde aan hoe een organisatie kan leren en verbeteren uitgaande van een meldsysteem voor veilig heidsincidenten.
Mevr. Georgette Desloover Overleden op 7 september 2008 Moeder en schoonmoeder van Jean-Pierre Nuyttens (spoed) en Michèle Hennebert (PED) Moeder van Roos Nuyttens (spoed)
FLASH
Mevr. Odette Jacques Overleden op 22 september 2008 Grootmoeder van Fanny Debruyne (MAT)
Dhr. Etienne Logghe Overleden op 28 november 2008 Vader van Katrien Logghe (consultatie urologie) Dhr. Gaston Desmadryl Overleden op 7 december 2008 Vader van Martine Desmadryl (PZE)
Dhr. André Vanhaerents Overleden op 27 september 2008 Grootvader van Dr. Jochen Darras (uroloog) Mevr. Wiske Van Doninck Overleden op 8 december 2008 Grootmoeder van An Betz (apotheek) Dr. Georges Delanote Overleden op 28 september 2008 Geneesheer-radioloog
GEBOORTEN
Mevr. Cecile Riemaecker Overleden op 16 oktober 2008 Grootmoeder van Xavier Keters (ICTmanager) Dhr. Frans Steenhuyse Overleden op 21 oktober 2008 Vader en schoonvader van Johan Steenhuyse (verpleegkundig ziekenhuishygiënist) en Linda Verkouille (PZE) Mevr. Noëlla Vandaele Overleden op 11 november 2008 Moeder van Pascal Depuydt (kiné HH) Dhr. Robert Seynaeve Overleden op 11 november 2008 Schoonvader van Dr. Rik Vercamer (gynaecoloog) Dhr. Firmin Delperdange Overleden op 11 november 2008 Vader van Andrée Delperdange van labo (CHH)
Annelie, geboren op 12 augustus 2008 Dochter van Catherine Vandewaeter en Dr. Joris De Vos (orthopedist) Mathis, geboren op 15 augustus 2008 Zoon van Lieselot Vanborm (VE 2) en Alex Bleyaert Hanne, geboren op 19 augustus 2008 Dochter van Inge Van Mechelen en Hans Despodt (RX) Anton, geboren op 21 augustus 2008 Zoon van Elisa Vervaque en Dr. Karel Goddeeris (geriater) Toben, geboren op 26 augustus 2008 Zoon van Ellen Soreyn (ICU) en Kris Barber Elona, geboren op 29 augustus 2008 Dochter van Kathy Haelewyck (OK 2) en Kristof Vyvey Eline, geboren op 31 augustus 2008 Dochter van Mieke Vandekerckhove (HCU) en Tom Logier
13
14
Familienieuws
Lotte, geboren op 7 september 2008 Dochter van Anja Van Belleghem (VE 6) en Anthony Cazaux
Kennis maken
Quinten, geboren op 9 december 2008 Kenzi, geboren op 30 oktober 2008 Zoon van Brenda De Smet (keuken HH) en Zoon van Wendy Maene (cafetaria HH) en Jurgen Vanhee David Franco (technisch dienst HH)
Siemen, geboren op 2 november 2008 Amélie, geboren op 8 september 2008 Dochter van Katrien Casier (secretariaat OK) Zoon van Griet Claeys (HCU) en Wim Bonny en Andy Vandierendonck Santino, geboren op 1 oktober 2008 Zoon van Hanne Cromheecke (OK 2) en Marcello Novellis
Wout, geboren op 10 november 2008 Zoon van Nele Mortier (stafmedewerker datamanagement) en Bert Polfliet (VE 8)
Hebe, geboren op 9 oktober 2008 Dochter van Els Raes (GER 3) en Dave Margodt
Lucas Pieter, geboren op 10 november 2008 Zoon van Annelies Dros (ICU) en Hisco Robijn
Yorn, geboren op 19 oktober 2008 Zoon van Kelly Vanryckeghem (OK 2) en Joachim De Schacht (RX 2) Sil, geboren op 27 oktober 2008 Zoon van Veerle Deprez (MAT) en Geert Baeyaert
In Memoriam Dr. Georges Delanote Op 28 september 2008 overleed dokter Georges Delanote, rustig thuis, omgeven door echtgenote en kinderen, na een langdurige ziekte, op de leeftijd van 66 jaar. Het AZ Damiaan en de regio Oostende verliezen een uitzonderlijke radioloog. Zijn echtgenote en kinderen verliezen een goede partner en vader. Dr. G. Delanote werd geboren in Ieper. Hij liep college in Poperinge, alwaar hij als primus de retorica beëindigde met de inspirerende E.H. Jacques Kina als klastitularis. Hij studeerde geneeskunde aan de Facultés Notre Dame de la Paix in Namen en nadien aan de KU Leuven. Hij specialiseerde zich in de Radiologie in Lovanium en in
Bo, geboren op 12 november 2008 Dochter van Ilse Verhoegstraete (VE 6) en Jürgen Vanheessen
Vanaf 1975 was dokter Delanote werkzaam in de dienst radiologie van de toenmalige “St. Jozef kliniek”. Zeer snel werd hij er diensthoofd en stagemeester. Hij lag aan de basis van een snelle en grondige vernieuwing van de dienst: arteriografie, echografie, interventionele radiologie, CT-scan en uiteindelijk NMR. Steeds was het nieuwste en het beste apparaat de norm. Dokter Delanote was bij alle clinici bekend om de confrontatie kliniek-medische beeldvorming resoluut aan te gaan en niet te mijden. Hij belde vaak de clinicus op met concrete verhelderende vragen over de kliniek, stelde eventueel aanvullende beeldvormingtechnieken voor of stelde eventueel andere onderzoeken voor. Vaak belde hij nadien nog eens op om de uiteindelijke diagnose en de evolutie te vernemen. Dit was zo op weekdagen, maar ook bij wachtdienst.
Intro 6 oktober 2008
2
1
4 3
6
5
8
7
9
Op de introductiedag van 6 oktober begroetten we deze nieuwe collega’s:
huwelijken
1. Pascale Winckelmans, verpleegkundige Ger 1 2. Jacky Willaert, administratief medewerker CMD 3. Lindsay Schaep, administratief medewerker CMD 4. Chris Capelle, kinesist 5. Lot Vandenberghe, verpleegkundige Ger 1
Sigrid Pieters (hoofdverpleegkundige PZE) en Wim Bemis op 29 augustus 2008 Xavier Keters (ICT-manager) en Charlotte Van Tuykom op 30 augustus 2008 Ellen Coudeville (GER 2) en Davy Vandewiele op 6 september 2008
6. Natascha Vermeire, administratief medewerker CMD 7. Inge Desmeth, verpleegkundige operatiekwartier 8. Petra Wyns, verpleegkundige Ger 4 9. Kim Eraly, administratief medewerker CMD
Bart Reynaert (technische dienst SJ) en Ingrid Vertommen op 6 september 2008 Kathy Delanghe (consultatie orthopedie) en Stijn Hauspie op 20 september 2008
Louise, geboren op 1 december 2008 Dochter van Sofie Luca (KV 1) en Peter Deman
Leuven. Hij rondde deze opleiding af met een verblijf als resident aan de Universitaire Ziekenhuizen te Leuven.
nieuwe arts
Dokter Delanote was bijzonder belezen. Hij kon dit ook allemaal goed bijhouden. Aan de hand van een gevalbespreking kon hij steeds vlug refereren naar één of ander artikel of boek. Dokter Delanote was ook de gevierde stagemeester voor geneesheer-assistenten in opleiding. Hij leerde hen systematisch een röntgenopname te bekijken en een volledig en nauwkeurig protocol op te stellen. Zijn talrijke medewerkers (artsen en niet artsen) apprecieerden enorm zijn bezorgdheid voor het welzijn van ieder van hen afzonderlijk en voor het goed functioneren van de dienst. Het AZ Damiaan en de collega’s danken dokter Georges Delanote voor zijn jarenlange inzet en vriendschap. Zij delen in het verdriet van Mevrouw Delanote, kinderen en familie.
Prof. dr. J.P. Baeyens 27-11-2008
Dokter Dominique Van Diest trad in dienst op 1 oktober 2008. Zij is neuroloog en genoot een uitstekende opleiding aan het UIA Antwerpen onder leiding van Professor Cras. Zij is auteur van meerdere wetenschappelijke publicaties. Dokter Dominique Van Diest wordt opgenomen in de associatie neurologie.
Intro 5 januari 2009 Op de introductiedag van 5 januari 8
begroetten we deze nieuwe collega’s: 1
1. Annick Messelier, afdelingsassistent VE 04 2. Ine Haeghebaert, medisch secretaresse poli 3. Stefanie Snoeck, directiesecretaresse 4. Stefanie Dhiedt, verpleegkundige VE 04 5. Nathalie Zonnekein, verpleegkundige Ger 01 6. Joyce Hiel, ergotherapeute revalidatiecentrum 7. Maziar Mastour, helpdeskmedewerker 8. Jordy Boey, diensthoofd ergotherapie 9. Olivier De Gheest, verpleegkundige VE 03 10. Evy Lekens, stafmedewerker HRM 11. Annelies Vaneennoo, afdelingsassistent VE 09
FLASH
12. Melissa Vlietinck, orthopedagoge pediatrie 13. Wouter Backers, kinesist revalidatiecentrum
2
3
9
10 4
11
5
12
13 6
7
15
16
Achter het nieuws
Achter het nieuws
Reuzenbeer op kinderafdeling
Accent op leverziekten
De keten van parfumeriewinkels Ici Paris XL schonk in september een reuzengrote beer aan de kinderafdeling. Hoofdverpleegkundige Veronique Huyghe mocht de beer in ontvangst nemen en gaf hem een mooie plaats op de kinderafdeling.
Onze dienst Maag-, darm- en leverziekten haalde het symposium van de Vlaamse Vereniging voor GastroEnterologen (VVGE) naar Oostende. Op vrijdag 21 november 2008 zaten eminente leverspecialisten samen in het auditorium van campus Sint-Jozef voor de hepatologiecursus. Leuk detail hierbij was dat alle voordrachten via videoconferencing rechtstreeks werden doorgestraald naar het auditorium van de KU Leuven. Een pluim voor allen die hebben meegewerkt aan het succes van het symposium.
… omdat elke kankerpatiënt onze beste zorgen verdient …
kankerpatiënten de basisprincipes van een goede huidverzorging en make-up aan, om zo nevenwerkingen van de behandeling enigszins op te vangen. Voor patiënten met Donderdag 18 september 2008 was ‘Dag borstkanker is er het unieke project ‘Mindtegen Kanker’. De Vlaamse Liga tegen fulness’. De behandeling, de angst en onKanker vroeg die dag aandacht voor de zekerheid omtrent de prognose stellen de psychosociale opvang en begeleiding van draagkracht van patiënt en familie op proef. patiënt en familie. De training in mindfulness helpt de patiënt In het AZ Damiaan vormen de oncologieen partner met die stress om te gaan. verpleegkundige en de psychologe een Een derde belangrijk initiatief is de oncologilaagdrempelig aanspreekpunt voor patiënt sche revalidatie. Na de behandeling hebben en familie. Het team ontwikkelde initiatiede patiënten soms nog lange tijd te kampen ven om de patiënten steun te bieden zowel met lichamelijke en psychosociale gevolgen tijdens als na de behandeling. “Op de ‘Dag van hun ziekte. Een revalidatieprogramma tegen Kanker’ hebben wij die initiatiegebaseerd op het Nederlandse ‘Herstel en ven toegelicht met een informatiestand Balans’ programma geeft een steuntje in de en workshops”, vertelt psychologe Katie rug. Een programma duurt drie maanden en Goormachtigh. “Het project ‘look good, feel vindt tweemaal per week plaats, waar ook better’ in samenwerking met de VLK, leert de partner welkom is. “
Dirk gaat op rust
Personeelsfeest 2008
Op 18 september nam Dirk Watthy afscheid van zijn dienst ergotherapie. Dirk stond in 1974 mee aan de wieg van de dienst geriatrie. Met zijn gekende enthousiasme en gedrevenheid bouwde hij met zijn team de dienst ergotherapie uit. Dirk zal zich nu nog meer gaan toeleggen op zijn stokpaard, het leven van Ludwig IV van Beieren.
Dat Damianers kunnen feesten, hebben ze weer eens bewezen op het personeelsfeest. Bleven de culinaire prestaties van het Kursaal onder de verwachtingen, dan was het wel ambiance troef op de dansvloer. Met DJ Peter aan de draaitafel werd gedanst tot in de vroege uurtjes. ➥ Gezellig met de collega’s samen op de receptie.
➥ Ik ga op pensioen, maar dat is niet hetzelfde als niets gaan doen, verzekert Dirk.
MRI-top in Oostende Op 5 en 6 september 2008 vond te Oostende het internationaal congres “ MRIupdate in Neurological and Orthopaedic Imaging” plaats. Dokter Bart Claikens was de drijvende kracht achter het congres. “Het tweedaagse congres spitste zich toe op de nieuwe inzichten en methoden van NMR beeldvorming bij aandoeningen van hersenen, zenuwstelsel, ruggengraat en het bewegingstelsel. Op de sprekersrol stonden internationaal gerenommeerde specialisten in NMRbeeldvorming met als uitschieter de Amerikaanse top NMR-specialist Stephen Pomeranz uit Cincinnati.“
➥ Daar ligt het beste!
➥ Keuze genoeg bij de voorgerechten.
➥ DJ Peter zorgde voor de sfeer op de dansvloer.
➥ Ja hoor, het is hier tof!
Poolse onderscheiding
➥ Psychologen Melanie en Katie aan de infostand met vrijwilligers van de VLK.
➥ workshop ‘look good, feel better’.
➥ Een gelegenheid om collega’s op een andere manier te ontmoeten.
in samenspraak met de Poolse ambassade, ambassadeur Slavomir Czarlewski hem het het Sint-Augustinusziekenhuis Veurne en de ereteken op. Op 8 augustus 2007 deed zich op de A18 CH Duinkerke waar de andere slachtoffers waren opgenomen. De Poolse overheid ter hoogte van Adinkerke een ongeval toonde haar dankbaarheid voor deze voor met een bus Poolse toeristen. Ons inzet met het toekennen van het ‘Croix Mug-team was betrokken in de dringende de Chevalier dans l’Ordre du Mérite de hulpverlening ter plaatse. In het kader van la République de Pologne’ aan toenmalig het provinciaal rampenplan werden een aantal slachtoffers naar ons ziekenhuis over- algemeen directeur Jaak Droesbeke. Op een stijlvolle plechtigheid op de Poolse gebracht. Zij kregen de nodige verzorging ambassade in Brussel speldde de Poolse en er werd voor hun repatriëring gezorgd
FLASH
17
18
De kwelling van de spelling
Lage rugpijn of lagerugpijn? Ik benijd ze niet, zij die de godganse dag met rugpijn rondhuppelen. En het is zeker geen lachertje als je niet precies weet wat je kwelt: lagerugpijn of lage rugpijn. Trouwens, niemand twijfelt eraan dat het om rugpijn gaat die op een lage plek gelegen is. Of gaat het om pijn in de lage rug? Hoe dan ook, het staat buiten kijf dat de pijn begonnen is na het verplaatsen van een oudeboekenkast … of was het een oude boekenkast?
Het gaat over het aaneenschrijven van meerledige samenstellingen, waarin je hoe langer hoe meer fouten ziet opduiken. Alweer onterecht om de nieuwe spelling als boosdoener aan te wijzen. Integendeel zelfs, want volgens de nieuwe spelling van 1995 mogen er tussen de samenstellende delen streepjes toegevoegd worden als de leesbaarheid erdoor verbetert daar waar verwarring kan optreden. Om te beginnen: een samenstelling is één woord dat opgebouwd is uit twee of meer
woorden die apart voorkomen en die samen een nieuwe betekenis uitdrukken. Als het gaat om twee of drie zelfstandige naamwoorden is het vrij eenvoudig: bedpan, niersteenverbrijzelaar, dagziekenhuisopnamebeleid. Het maakt niet uit hoe lang de samenstelling is, de spelling blijft één woord. Toch zal de zinnige taalgebruiker, hoewel correct gespeld, het woord ‘ziekenhuisnieuwbouwvoorbereidingswerkzaamhedendrukte’, vermijden en het terecht op een duidelijker manier omschrijven als de drukte als gevolg van de voorbereidende werken voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis. Bijvoeglijke naamwoorden staan normaal vóór het zelfstandig naamwoord en vormen als dusdanig een woordgroep: oude boeken, een gouden medaille, centrale verwarming, een gekke koe, heet water. Maken we nu een meerledige samenstelling met zo’n woordgroep, dan wordt alles aaneengeschreven. Een winnaar van een gouden medaille is een goudenmedaillewinnaar, de ketel van de centrale verwarming is een centraleverwarmingsketel. Op deze manier kunnen we naar hartenlust samenstellingen maken: gekkekoeienziekte, heetwaterkraan, chronischezorgmodel, eenoudergezin, eerstehulpverlening, oudewijvenpraat, chronischevermoeidheidssyndroom, witteboordencriminaliteit, eerstelijnsgezondheidszorg, dikkedarmkanker, drogehoestsiroop, dommeblondjesmoppen, hogedrukgebied, stoeremannentaal, plastischechirurgiebehandeling, rodewijnglas, kortetermijnoplossing, eerstejaarsstudent, openhartoperatie, magereyoghurtdieet, rodelantaarndrager. U ziet, de taalgebruiker is hier zelf de woordensmid en hij smeedt samenstellingen tot een heuse meerledigesamenstellingenlijst. Het wordt nog leuker want - oh, my God we worden vandaag overspoeld door een tsunami van Engelse pulp, yes!, een vloedgolf van taalvervuiling. Niet echt mijn cup of tea. Het klinkt wel cool, maar niet m’n ding, no way, never! But… geen getreur, no choice, we go for it. In de dikke Van
@bsurd
Dale zijn humanresourcesmanagement en worstcasescenario als volwaardige Nederlandse woorden erkend, typische voorbeelden van de hedendaagse anglofilie. In het slechtste geval kun je net zo goed van personeelszaken spreken. Nu terug naar de boekenkast. Een oude kast met allerlei boeken is een oude boekenkast. Een oudeboekenkast is een kast met oude boeken. Een roodgekleurd wijnglas is een rode wijnglas en een rode lantaarndrager is waarschijnlijk een indiaan. En de pijn aan de rug? Lagerugpijn of lage rugpijn? Ik weet het niet. Je zou er schele hoofdpijn van krijgen. Prijsvraag: Zoek de fout, een makkie deze keer.
Wijsheid uit afrika De traditie in Afrika geeft aan het gesproken woord de hoogste waarde. Oeroude wijsheden en gezegden werden steeds van mond tot oor overgeleverd. Het wereldwijde web bracht ook daar verandering in. Je vindt er nu allerlei sites die bol staan van de Afrikaanse wijsheden. Prachtige lectuur, al zijn ze meestal in het Frans of Engels gepubliceerd. Geniet van enkele pareltjes. Wie weet, misschien komen ze ergens wel van pas. Je krijgt ze in de gepubliceerde taal, met gratis voor niets
De centraleverwarmingsketel gaf de geest maar gelukkig was het dikketruiendag voor de lagereschoolkinderen die hun multipelechoicetoets aan het oplossen waren.
een toelichting bij.
Mail of bezorg je oplossing aan Willy Sibiet.
• Si Dieu avait voulu que l’on prit la vie sérieusement, il ne nous aurait pas donné le sens de l’humour. ›› Als God verwacht dat we het leven ernstig nemen, dan had hij ons geen gevoel voor humor gegeven.
Veel succes! Ludo Coulier
Uit Centraal Afrika Tout a une fin, sauf la banane qui en a deux. Aan alles komt een einde.
De vorige prijsvraag vond geen winnaar. De hoogste score was vier op zeven. Meer succes bij de nieuwe opgave!
• L’eau chaude n’oublie pas qu’elle a été froide. ›› Men mag nooit zijn afkomst verloochenen.
De zeven fouten waren: • nieuwschierige (nieuwsgierige), • copilloot (copiloot), • gëindoctrineerd (geïndoctrineerd), • wenbrouwen (wenkbrauwen), • fronstte (fronste), • pickels (pickles), • toeëigenden (toe-eigenden)
• Dans la descente du courant, on peut se faire des amis, mais dans la montée, c’est impossible. ›› Met de stroom mee kun je vrienden maken, vergeet dat maar als je tegen de stroom in gaat.. • Un vieillard qui meurt, c’est comme une bibliothèque qui brûle. ›› Een pak kennis en traditie verdwijnt, wanneer een oudere overlijdt. • Au chef, il faut des hommes et aux hommes, un chef. ›› Een leider kan niet zonder mensen en mensen niet zonder leider.
FLASH
• Le mensonge donne des fleurs mais pas de fruits. ›› Op de lange duur leveren leugens geen voordelen op. • Un homme sans culture ressemble à un zèbre sans rayures. ›› Zonder cultuur is een mens niet compleet. • L’éléphant ne peut pas courir et se gratter les fesses en même temps. ›› Je kan geen twee dingen tegelijkertijd doen. • Si tu empruntes le chemin de je m’en fous, tu vas te retrouver au village de si je savais. ›› Spijt komt altijd te laat. • Ce n’est pas parce que le lièvre ressemble à l’âne qu’il en est le fils... ›› Ga niet voort op uiterlijkheden, je kan je wel eens vergissen. • Ce n’est pas pas parce que l’escargot ne mord pas qu’il faut le mettre dans votre caleçon. ›› Onderschat iemand nooit. • Le pied ne lavera jamais la main. ›› Probeer het onmogelijke niet. • Une graine de maïs a toujours tort devant la poule. ›› De wet van de sterkste geldt.
• Lorsque le doigt ne sait pas où aller, il entre dans le nez. ›› We doen domme dingen uit onwetendheid. • Si tu vois les mouches s’attarder en un lieu, c’est qu’il y a une odeur... ›› Waar rook is, is vuur. • Il faut arrêter de penser que les femmes ne savent pas garder un secret..., seulement, comme c’est difficile, elles s’y mettent à plusieurs! ›› Vrouwen kunnen wel een geheim bewaren, liefst met velen samen. • Mieux vaut la fermer et passer pour un con que de l’ouvrir et ne laisser aucun doute là-dessus. ›› Spreken is zilver, zwijgen is goud. • Lorsque l’on mélange le miel avec ses mains, on finit par se lécher le bout des doigts. ›› Macht corrumpeert. • Un tronc d’arbre a beau séjourner dans le fleuve, il ne se transformera jamais en crocodile! ›› Men kan zijn eigen aard niet verloochenen. Uit West-Afrika • Don’t insult the crocodile until you cross the water. ›› Pas op met mensen kwetsen, je kan ze nog nodig hebben.
19
20
beZinnen
beZinnen
O
Over Kerstmis
toepasselijk geformuleerd. De spreuk die opvallend centraal en in grote letters werd opgehangen was de volgende: ‘elke pasgeboren baby moet de wereld doen geloven dat de liefde overwint’.
Kerstmis en vrede Kerstmis en Nieuwjaar hebben we wellicht gevierd met familie en vrienden. We vierden rond een welgevulde feesttafel en geschenkjes wisselden vlot van hand. Ondanks de vrieskou was het warm. Ons lichaam was lekker warm dankzij de centrale verwarming, kachel of haard. Ons hart was warm door het gezellige samenzijn en de attenties die we voor elkaar over hadden. Kersttijd, een prachtig moment om te genieten van feest, vrienden en familie. Niet iedereen kan echter van die warmte genieten. Velen vallen uit de boot. Denk maar aan de vele mensen die het moeilijk hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Denk aan de dak- en thuislozen die in de vrieskou buiten leven. Denk aan de vele mensen die slachtoffer zijn van oorlogen en gewapende conflicten. Denk aan de vele mensen in het Zuiden, voor wie hongersnood nooit veraf is en basisgezondheidszorg mijlen ver weg is. Je zou er je feestelijk kersthumeur bij verliezen.
➥ Alle winnaars ontvingen een rijk gevulde Fair Trademand.
sten schreven zich in. Creatieve breinen schoten in werking, moeders, schoonmoeders, broers en zussen, en in sommige gevallen ook de technische dienst van het ziekenhuis werden voor de kar gespannen, verkennende patrouilles verplaatsten zich doorheen de gangen van het ziekenhuis naar concurrerende diensten en een competitiegeest installeerde zich in onze gebouwen. De jury bezocht alle deelnemende diensten en vijf facetten werden onder de loep genomen: creativiteit, aansluiting bij de Laten we samen bidden en werken opdat specificiteit van de dienst, aanwezigheid van de kerstboodschap, stijl en sfeer en Kerstmis 2009 een dag moge zijn van dialoog over de versperringen van prikkel- ten slotte ook de veiligheid. draad en over de barricades heen. Een dag Op tal van diensten trof de jury bijzonder originele decoratie aan, waar vaak urenwaarop de verschillende gemeenschaplang aan was gewerkt door een team van pen die in oorlog leven, nadenken over mensen. Op de meeste diensten werd het wat hen verscheurt en een dag waarop zij zich zouden voorstellen wat hen kan kerstgebeuren op één of andere manier in beeld gebracht. Opmerkelijk was ook dat verenigen. vele thema’s in beeld werden gebracht zonder grote uitgaven: met elementen uit Kerstversiering met een boodschap de natuur, met herbruikbare materialen of gewoon met dingen die op de afdeling te Elke kersttijd zetten afdelingen vinden waren. Drie diensten brachten net hun beste beentje voor om hun dat tikkeltje meer en vielen in de prijzen. dienst een prachtig kerstkleedje De derde plaats ging naar VE 7. Zij kozen aan te trekken. Onder impuls van er bewust voor om de kerstsfeer niet enkel de pastorale stuurploeg vond voor de visueel te brengen, maar via verschillende eerste maal een wedstrijd kerstversiering stimuli zoals gehoor, geur en smaak. plaats. Een golf van enthousiMaterniteit haalde de tweede plaats. Zij asme daalde over het brachten de kerstboodschap wellicht het ziekenhuis neer en maar liefst 33 dien- best, eenvoudigst, meest raak en zeer Laten we abstractie maken van het feestelijke en kijken naar de essentie van Kerstmis. De Kerstboodschap is er één van geloof, vertrouwen in de toekomst en vooral van vrede. Als in het komende jaar ieder nu eens zijn steentje zou bijdragen aan die vrede. Dat kan op velerlei manieren. Je kunt waardevolle projecten in het Noorden en het Zuiden steunen, door persoonlijk inzet of financiële steun. Waar vrede is, is ontwikkeling. Waar vrede is kan opgebouwd worden.
De eerst prijs werd weggekaapt door een afdeling waar nooit patiënten over de vloer komen. Ze vormt tevens het bewijs dat een kleine dienst perfect in staat was de wedstrijd te winnen. Ze hadden iets bijzonders. Het labo 4 werkte een originele kerstversiering uit, die zich bij manier van spreken afbrak en weer opbouwde naarmate de kerstperiode vorderde. Elke dag werd even bij de kerststal gezeten en kregen twee mensen een cadeautje, door de collega’s gekocht. Op datzelfde moment bracht ook telkens iemand zijn kerstboodschap. Een initiatief dat de col-
➥ De poffertjes gingen vlot van de hand.
lega’s dichter bij elkaar bracht en waarin niet alleen eenvoudige attenties werden uitgewisseld, maar ook eigen interpretaties van de kerstboodschap. Een opstelling die niet groot was, maar wel een enorme uitstraling had.
een cameraploeg met reporter naar Oostende stuurde. De VE 7-Kerstmarkt haalde zo de Kerstspecial in het VTM-nieuws.
Kerstmarkt op VE 7 Het team van VE 7 bracht de kerstsfeer naar de patiënten met een heuse kerstmarkt. Met versieringen, lekkere hapjes en stemmige muziek werd niet enkel kerstsfeer gebracht, maar ook de zintuigen van de patiënten gestimuleerd. Op een leuke en stemmige manier werden gehoor, geur en smaak geprikkeld. Het idee, de versiering, de stemmige muziek, de pannenkoeken, poffertjes, wafeltjes en truffels waren zo verleidelijk, dat VTM ➥ Artisanale confituurtjes lagen goed in de markt.
➥ Met dit team kon de Kerstmarkt enkel maar succes kennen.
➥ VE 7 huurde zelfs een muzikant in.
Haar broer Vicent was tot zijn overlijden in september 2007 werkzaam als arts voor het project. We zijn blij dat de band met Oostende verder loopt.
ook heel wat weeskinderen op. Als vader en moeder overlijden aan AIDS, staan die kinderen helemaal alleen.
Rijstmaaltijd 2009 In 2009 zal het solidariteitsfonds van AZ Damiaan naast Djuma en Casa de Amizade ook de organisatie ‘Nouvelle Espérance’ in Burundi steunen. Deze organisatie zet zich in voor Aids-patiënten en HIVpositieve personen. Vandaag begeleiden zij 3.600 mensen, waarvan er 1.200 aan Aids lijden. Enkele maanden geleden was pater Armand O’Galay op bezoek in Oostende en lichtte de werking toe. “Nouvelle Espérance heeft binding met Oostende via dokter Brigitte Timmermans.
FLASH
Naast de medische en psychosociale begeleiding van de Aids-patiënten werken wij ook op een aantal andere vlakken. Zo bouwden we een opleidingscentrum uit. We hopen hiermee jobs te creëren voor mensen met HIV/AIDS en hun familie. Op die wijze kunnen we hun gezondheidstoestand ook verbeteren. Wij vangen
Tja, eigenlijk doen we een beetje alles: gezondheidszorg, opvoeding, educatie, begeleiding… gelukkig kunnen we op steun rekenen om dit te blijven waarmaken.” Alvast te noteren in de agenda: - vrijdag 27 maart vanaf 18 uur In cafetaria campus H. Hart. Breng uw vrienden en familie mee!
21
22
Pazdam
Tips & trucs
Pazdam had naast vele andere activi-
Veilig de winter door: CO-vergiftiging voorkomen.
teiten twee grote evenementen uitge-
Elk jaar worden er meer dan duizend
bouwd in najaar en winter. De redactie
mensen het slachtoffer van een CO-ver-
ontving van elke activiteit prachtige
giftiging, soms met een dodelijke afloop.
beelden. Teveel echter om ze allemaal
Warmwatertoestellen en badgeisers met
op te nemen (het zou de hele Damiaan-
een slechte rookgasafvoer, in combina-
Flash vullen en … dus misschien wel
tie met onvoldoende toevoer van verse
handig zijn), dus krijg je een bloemle-
lucht, zijn meestal de boosdoeners.
Fotoboek
zing van beeldjes door een onschuldige muiswijzer uit de cd geplukt.
Het Sinterklaasfeest
➥ Dat is hier veel mooier dan die gasten achter mij!
co?
➥ Eerst naar de fotograaf kijken, hé.
Wat is CO?
➥ Vertel maar op, mij krijg je niet bang!
➥ Het huis van Anubis mocht niet ontbreken.
➥ Zij zorgden voor een prachtig Sintertklaasfeest.
Oorzaken van CO-vergiftiging
De fietstocht
➥ Zouden we het erop wagen?
➥ Onder de zon en met de wind in de rug.
CO of koolstofmonoxide is een giftig gas, dat overal kan ontstaan waar vlammen aanwezig zijn. Het komt vrij als de verbranding van gas, kolen, hout of mazout gebeurt met onvoldoende zuurstof. CO is reukloos, kleurloos en onzichtbaar, zodat niemand het merkt wanneer deze stille doder toeslaat. Het slachtoffer raakt versuft en verliest het bewustzijn.
➥ De wegkapitein moet ook over een goede stem beschikken.
➥ Het loopt allemaal lekker!
➥ Alles onder controle, rij maar door!
➥ De ‘Damiaan Angels’ zorgden voor veilige doorgang.
De oorzaak van CO-vergiftiging is vaak te vinden bij slecht werkende toestellen. Op nummer één staan de badkamergeisers. Maar ook kolen-, hout- en gaskachels kunnen problemen geven. Er doen zich ook vaak ongevallen voor als gevolg van slecht werkende schoorstenen of onvoldoende rookgasafvoer. Het risico is het grootst van november tot april bij stil en mistig weer, wanneer de verbrandingsgassen moeilijk uit de schoorsteen wegraken en zelfs worden teruggeslagen. Toch liggen er ook vaak menselijke factoren aan de basis van CO-vergiftiging. Als alle kieren gedicht zijn en ventilatieroosters afgesloten, komt er onvoldoende verse lucht in de ruimte. Toestellen moeten ook goed worden gebruikt. Een te krachtig toestel in een kleine ruimte is gevaarlijk op een te lage stand. Een klein toestel, zoals een keukengeiser van vijf liter, mag maximaal een half uur werken.
FLASH
23
Hoe CO-vergiftiging voorkomen?
Wat te doen bij CO-vergiftiging?
• Zorg voor een goede ventilatie. Alle kieren afsluiten, is geen goed idee. • Laat de schoorsteen jaarlijks vegen. • Laat alle toestellen regelmatig onderhouden. Vervuilde en verstopte toestellen werken slecht. Knutsel niet zelf aan warmwater- of verwarmingstoestellen. • Gebruik alle toestellen op de juiste manier. Een oven is geen verwarmingstoestel! • Wees alert bij mistig en windstil weer.
• Alarmeer de hulpdiensten en breng het slachtoffer naar de frisse lucht. • Open ramen en deuren en zorg voor voldoende ventilatie. • Schakel de vermoedelijke CO-bron uit. • Gebruik geen schakelaars.
Hoe CO herkennen? • Hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, braken en vermoeidheid wijzen op CO. Zeker wanneer deze symptomen optreden bij verschillende mensen die in dezelfde ruimte waren, is dit een sterk signaal. De problemen verdwijnen als men de ruimte verlaat. • Klachten die enkel voorkomen na een bepaalde activiteit, bv. een bad nemen, kunnen ook wijzen op CO-vergiftiging. • De verbranding van gas en mazout geeft blauwe vlammen. Zijn de vlammen geel, is er slechte verbranding.
Goed om weten • Voor de installatie van een veilige geiser kunt u een Vlaamse verbeteringspremie aanvragen. Informatie vindt u via www.wonenenbouwen.be. Ook sommige provincie- en gemeentebesturen voorzien een premie. • Er bestaan zowel vaste als mobiele COdetectoren. • Informatie over het CO-project vindt u op www.koolstofmonoxide.be • CO-detectie is een van de diensten van het persoonlijke alarmtoestel van CM. Informatie bij de CAW-dienst maatschappelijk werk van uw regionale ziekenfonds.
FLASH COLOFON Redactieraad: W. Sibiet, N. Vanlerberghe E-mail:
[email protected] Werkten verder mee aan dit nummer: P. Verhulst, M. de Meester, E. Musseeuw, S. Defurne, I. Luts, directiesecretariaat, personeelsdienst, prof. dr. J.P. Baeyens, L. Coulier, B. Verbeke, R. Kinet, Pazdam, F. Goeminne Ontwerp: Kliek, Tielt
kliek ¬ 090002
Aangesloten bij de Belgische Vereniging van Bedrijfspers
