financieel jaarverslag

2006

financieel jaarverslag

doorgeven

In dit jaarverslag gaat het om cijfers. Daarbij vergeten wij nooit dat achter die cijfers mensen ons kapitaal vormen. Wij portretteren mensen, veelal leden, in hun verbondenheid met het leven dat is of dat er was. Zij zijn ook verbonden met elkaar. Als familie, vrienden, buren, geestverwanten, passanten. Op die manier creëren en delen zij elkaars herinneringen. Betekenisvol en kleurrijk in het leven, zoals DELA.

verslag over 2006

Uit te brengen aan de Algemene Vergadering van DELA, Coöperatie voor het Verzekeren en Verzorgen van Begrafenissen en Crematies U.A., te Eindhoven, op 16 juni 2007. Opgericht op 11 maart 1937 en als Coöperatie geconstitueerd bij akte, op 7 september 1942 verleden voor Mr. H.Ph.M.J. Janssen, destijds notaris te Eindhoven. De statuten zijn voor het laatst gewijzigd bij akte en op 13 augustus 1997 verleden voor notaris Mr. P.M.N.M. van Dongen te Eindhoven. Oude Stadsgracht 1, Eindhoven

personalia

Raad van Commissarissen

Ereleden

J.W.E. Neervens (overleden 3 november 2006) Prof. Mr. S.C.J.J. Kortmann, voorzitter a.i. J.A.G. Dirks, secretaris F.H.J. Boons RA A.W.M. van de Zande

Prof. Mr. F.H.J.J. Andriessen Mr. J.H. Blaauw Prof. Dr. H.O. Goldschmidt Drs. D. Moll

Ondernemingsraad Statutaire Directie Drs. E. Doeve Drs. A.J.M. Lauvenberg

Directie Nederland Drs. E. Doeve, algemeen directeur J.L.R. van Dijk RA, financieel directeur Drs. A.J.M. Lauvenberg, directeur verzekeringen Drs. P.J.Th.M. Loeffen, directeur beleggingen Ir. J. van der Putten MMO, directeur uitvaartverzorging (vanaf 1 februari 2007 directeur DELA België)

Actuaris Watson Wyatt Insurance Consulting B.V.

Accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

J. van Vliet, voorzitter J. Louwers, plv. voorzitter Mw. E. Smolders, plv. secretaris K. van Dommelen Mw. C. Fluijt Mw. C Libert Mw. K. van der Meeren J. Mulderij G. Opdenoordt J. Sanders M. Vlemmings Mw. H. van Woesik, ambtelijk secretaris

‘Ooit zal hij ook van mij winnen...’

‘Dat denk ik ook!’

inhoudsopgave 8 kerncijfers 10 woord vooraf 12 verbondenheid 14 missie 17 profiel 19 pre-advies van de Raad van Commissarissen 21 Algemene Vergadering

6

23 verslag van de Directie 34 jaarrekening 35 36 37 38 65 66 66

geconsolideerde balans geconsolideerde winst- en verliesrekening geconsolideerd overzicht kasstromen toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening enkelvoudige balans enkelvoudige winst- en verliesrekening toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening

overige gegevens 69 69 71 72 74

statutaire resultaatbestemming voorstel tot resultaatbestemming accountantsverklaring actuariële verklaring bijlagen

80 colofon

7

kerncijfers

kerncijfers DELA Coöperatie 2006

2005

2004

984

937

746

2.754.276 220.236

2.563.922 219.530

2.487.391 219.592

aantal uitvaarten - Nederland - België

23.845 9.585

22.978 8.231

22.143

aantal crematies in eigen crematoria - Nederland - België

7.062 15.700

6.695 15.385

6.792

gemiddelde uitvaartkosten voor Natura in Nederland per volwassenen in euro’s

3.077

2.996

2.923

x € mio

2006

2005

2004

balanstotaal

3.059

2.569

2.168

waarde beleggingen

2.779

2.320

2.005

10.617

9.550

8.946

1.786

1.565

1.451

eigen vermogen - in % technische voorziening

786 44

636 41

463 32

premie-inkomen opbrengst beleggingen opbrengst uitvaartverzorging

176 206 134

165 190 124

151 116 85

totaal bruto-omzet

516

479

352

toevoeging aan technische voorziening

132

114

91

netto winst

60

79

48

aantal werknemers (gemiddeld) aantal verzekerden - Nederland - België

verzekerd kapitaal technische voorziening

8

9

‘De geur is hier nog altijd dezelfde, dan voel ik zijn trots.’

woord vooraf Al bijna zeventig jaar zwaaien de leden van onze coöperatie de scepter bij DELA, de Nederlandse marktleider. Zo’n bedrijf kán niet anders dan dicht aan de basis staan. Via de Algemene Vergadering en continue dialogen met onze verzekerden krijgt DELA de inspiratie voor haar koers en haar handelen. Een jaarverslag van DELA mag dan ook verder gaan dan de feiten en cijfers.

Niet gebonden aan beroepsgroep, branche of regio verbindt DELA miljoenen verzekerden die een belangrijke zekerheid met elkaar delen: de wetenschap dat hun uitvaart correct, volgens hun persoonlijke wensen en zonder financiële verrassingen plaatsvindt. Hiervoor moeten wij niet alleen financieel solide zijn, maar ook de vinger aan de pols van de samenleving houden. De perceptie rondom uitvaarten verandert wéér, een nieuwe pendulebeweging tussen ontkennen en omarmen van leven en dood. Daarmee dient ook het dienstenpalet van DELA te veranderen. Wat blijft, is de in de coöperatieve gedachte besloten doelstelling om dienend te zijn. Zonder winstoogmerk, maar met een gezonde dosis commercie. Zonder geheven vingertje, maar met een duidelijke mening over wat prudent is voor een financieel dienstverlener met een zware maatschappelijke functie. In dit jaarverslag ervaart u behalve de feiten en cijfers ook het nodige over de bredere thema’s die de wereld van DELA vormen. Die wereld begint bij bijna duizend medewerkers. Gezamenlijk hebben zij 2006 tot wederom een zeer succesvol jaar gemaakt uit de rijke geschiedenis van DELA. En aan hun is dan ook allereerst onze dank verschuldigd voor hun inzet, betrokkenheid en vernieuwingsbereidheid.

Edzo Doeve Fons Lauvenberg

10

11

verbondenheid nieuwe vormen van herinneren Met het afsluiten van de jaarrekening 2006 maakt DELA zich op voor het zeventigste jaar als coöperatieve onderneming. Een mensenleeftijd, waarin het bedrijf de wereld heeft zien veranderen. Een constante factor daarin is de waarde die mensen hechten aan een waardige uitvaart. De uitingsvormen hiervan zijn echter wezenlijk veranderd gedurende zeven decennia. Tot in de jaren zestig was de uitvaart veelal Christelijk geïnspireerd. Eer aan God betonen in de kerk, afscheid nemen van de overledene door middel van gedeelde rituelen. Met de secularisering ontstond enige tijd een taboe op de dood en zagen we overlijdensberichten met de mededeling dat de ‘crematie in stilte’ had plaatsgevonden. Dat taboe is verdwenen. We durven de dood weer gezamenlijk aan te gaan. Een onmiskenbare trend daarbij is de subtiele verschuiving van alleen maar ‘afscheid nemen’ naar gedenken, in gedachten behouden van een dierbare. Het levensverhaal wordt in stand gehouden, de herinnering blijft. In egodocumenten, soms zelfs in videobeelden. En in toenemende mate door gedeelde rouwverwerking. De individualisering en de secularisering van de moderne samenleving worden gesymboliseerd in de hernieuwde rituelen rond de dood. We durven elkaar hierin weer te vinden, durven verdriet te delen en willen elkaar helpen in het verwerken. Familieleden helpen de uitvaartondernemer met afleggen, dierbaren worden thuis opgebaard, zoals decennia geleden de gewoonte was. Dit alles helpt de herinnering vast te houden, maar steunt ook het rouwproces. Parallel aan deze ontwikkeling zien we dat de uitvaart zelf verandert. Onze cijfers wijzen uit dat het aantal bezoekers aan uitvaarten toeneemt. Verhalen over de uitvaart als feest moeten we met een korreltje zout nemen, maar onmiskenbaar sluipen elementen van de reünie of familiebijeenkomst de uitvaart binnen. Daar past een eigen sfeer bij.

Dat weerspiegelt zich in de nieuwe entourage van onze crematoria. Rouwtinten maken plaats voor realistische kleuren, architectuur en aankleding weerspiegelen de nieuwe tijdgeest. De dood blijft een raadsel en verre van plezierig. Maar na eeuwen waarin de uitvaart was ingebed in de rituelen van kerk en geloof, lijkt de hedendaagse mens op weg naar een nieuwe verstandhouding met sterven en afscheid nemen.

de continuïteit van kwalitatieve dienstverlening Een geest van nieuwe solidariteit waart door Nederland. Van het nieuwe kabinetsbeleid tot de teneur in mediadiscussies zijn verbondenheid en sociale cohesie de sleutelwoorden. In een vergaande individuele samenleving zoeken velen naar nieuwe banden met elkaar. Als coöperatieve organisatie herkennen we deze tijdgeest instinctief. Een tijdgeest, die even actueel is als ten tijde van de oprichting van het bedrijf. DELA paste maatschappelijk verantwoord ondernemen toe, lang voordat het begrip als zodanig ontstond. Het is het wezenskenmerk waarmee we ons onderscheiden als uitvaartorganisatie en als verzekeringsmaatschappij. In de onmiskenbare hang naar herinneren, gedenken en vasthouden herkennen wij de behoefte aan dienstverlening die verder gaat dan zorg en zekerheid. Continuïteit is even wezenlijk. Een goede uitvaart is het begin van een goede rouwverwerking. DELA maakt dit mogelijk. Van concrete nazorgdienstverlening en de introductie van risicopolissen tot initiatieven voor palliatieve zorg en bijvoorbeeld hospices. In dit licht en vanuit de coöperatieve dienstverleningsgedachte moet de verbreding in het dienstenpakket van DELA worden gezien. Geen commercieel opportunisme, maar de logische consequenties van doordacht beleid op basis van onze uitgangspunten.

ageren tegen misstanden Vertrouwen heeft een smalle basis als het gaat om verzekeringsmaatschappijen. De sector is de afgelopen jaren flink onder vuur genomen vanwege affaires die overigens ver stonden van DELA. Indirect heeft het bedrijf echter wel degelijk last van de vertrouwensbreuk tussen branche en publiek. De gereedschappen om deze breuk te repareren zijn integriteit en transparantie. Aspecten, die slechts deels in regels zijn vast te leggen. Betrouwbaarheid en eerlijkheid zijn eigenschappen en geen door anderen opgelegde verplichtingen. Het vakgebied begint en eindigt met vertrouwen. Daarin kunnen formele toezichthouders slechts een beperkte, controlerende rol spelen. Dit, ondanks de toenemende regeldruk vanuit overheid en toezichthouders. Daadwerkelijke integriteit is niet in regels te vatten, maar dient vanuit de kern van een organisatie te komen. Daarvoor moet transparantie verder gaan dan de regels de toezichthouders voorschrijven. Niet wachten op externe signalen dat er iets beter kan, maar continu het zelfreinigend vermogen maximeren. Of het nu gaat om de proposities richting leden

of in de samenwerking met intermediairs, DELA legt de lat hoog voor zichzelf. Vanuit deze kritische en continue zelfreflectie behouden wij ons het recht voor, om anderen te kritiseren over aspecten die nadelig zijn voor onze leden. Sinds jaar en dag is de grafkostenproblematiek daar het sprekendste voorbeeld van. In 1937 is in de statuten vastgelegd dat DELA ‘goede toestanden in het uitvaartwezen’ moet bevorderen. Met grafkostenstijgingen die soms uit niets anders dan willekeur verklaarbaar lijken te zijn, is daar geen sprake van. Het mag niet zo zijn dat nabestaanden om financiële redenen gedwongen zijn te kiezen voor een bepaalde uitvaartvorm. Persoonlijk leed mag niet verergerd worden door financieel getob. DELA ageert hiertegen; in publicaties, door onderzoeken te distribueren en door de dialoog met de politiek en gemeentelijke overheden te zoeken. Vooralsnog helaas zonder bindende resultaten. Het zou het nieuwe kabinet, dat zorgzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, bijzonder sieren om de grafkosten op de beleidsagenda te zetten.

‘In de onmiskenbare hang naar herinneren,

gedenken en vasthouden herkennen wij de behoefte aan dienstverlening die verder gaat dan zorg en zekerheid.’

12

13

‘Ik vond hem op internet, de favoriet van mijn ouders.’

missie DELA is een organisatie waar mensen terecht kunnen bij ingrijpende gebeurtenissen zoals een overlijden of een ongeval. Door middel van onze verzekeringen en diensten staan we onze klanten met raad en daad bij, en vangen we de gevolgen zo goed mogelijk op. DELA biedt in deze zorg, zekerheid en continuïteit. Onze ambitie stoelt op betrokkenheid, integriteit en ondernemerschap. Daarin is de groei van DELA geworteld: te allen tijde betrokken, integer en oplossingsgericht omgaan met mensen die in een kwetsbare situatie verkeren. De professionaliteit van DELA is gebaseerd op onze rijke ervaring op het gebied van uitvaartverzekering en uitvaartverzorging. Vanuit deze kern breiden we uit, en bouwen we verder aan een energieke coöperatieve organisatie die een leven lang klaarstaat voor haar klanten.

14

15

‘Mensen kunnen bij ons terecht na een ingrijpende gebeurtenis zoals een overlijden of een ongeval. We bieden in deze zorg, zekerheid en continuïteit.’

‘Heerlijk als ze op bezoek komt.’

‘Haar appeltaart is het allerlekkerst!’

profiel DELA is een coöperatie die zich ten doel stelt haar leden en haar meeverzekerden de zekerheid te bieden van een waardige uitvaart. DELA doet dit door het verzekeren en verzorgen van de uitvaart en door goede situaties daarbij te bevorderen. Zowel op het gebied van uitvaartverzekering als uitvaartverzorging is DELA marktleider in Nederland.

Dochtermaatschappij DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. telt in 2006 bijna 2,6 miljoen verzekerden. Het omvangrijke klantenbestand draagt bij aan het streven de uitvaartkosten zo laag mogelijk en de kwaliteit van de dienstverlening zo hoog mogelijk te houden. Dit zorgt onder meer voor een relatief lage premie voor de verzekerden. Een eerlijke prijs die past bij een coöperatie zonder winstoogmerk. Sinds 2005 is DELA ook op het gebied van uitvaartverzorging actief in België. Dankzij een grote overname is zij ook in dit land marktleider. Gemeten naar verzekerden neemt DELA daar de tweede plaats in uitvaartverzekeringen in. DELA sluit bovenal natura-uitvaartverzekeringen af. Bij dergelijke verzekeringen gaat het niet om uitkeringen in geld, maar om het regelen van de uitvaart volgens de in de polis omschreven diensten, ongeacht de kosten van die diensten. De natura-uitvaartpolis heeft derhalve een waardevaste uitkering. Op deze waardevastheid is het beleggingsbeleid af-

gestemd. Daarnaast sluit DELA ook levensverzekeringen met uitkeringen in kapitaal die aan de natura-uitvaartverzekering gekoppeld kunnen worden om zo invulling te kunnen geven aan de persoonlijke wensen rondom uitvaarten. Ook kent DELA de mogelijkheid om andersoortige levensverzekeringen te sluiten op kapitaalbasis via haar levensverzekeringsmaatschappij. In totaal zijn bij DELA ruim 2,9 miljoen mensen verzekerd. Bij DELA werken bijna 1.000 medewerkers. Het balanstotaal bedraagt circa € 3 miljard, waarvan het eigen vermogen € 786 miljoen bedraagt. De coöperatie heeft geen winstoogmerk, maar voor de continuïteit is een gezonde winstontwikkeling en een goede eigen vermogenspositie van essentieel belang. De uitvaarten van overleden verzekerden worden voor zover mogelijk door het eigen uitvaartverzorgingsbedrijf van DELA geregeld. In die gebieden waar dit niet mogelijk is, heeft zij met zorgvuldig geselecteerde uitvaartondernemers overeenkomsten afgesloten. DELA beschikt in Nederland over 5 crematoria en 27 uitvaartcentra, in België over 4 crematoria en 50 uitvaartcentra. De coöperatie is in de dertiger jaren van de vorige eeuw ontstaan uit solidariteit met de noden van haar omgeving. Nog steeds streeft ‘Draagt Elkanders Lasten’ er naar om het maatschappelijk welzijn van haar leden, zoals statutair vastgelegd ”zonodig anderszins” te behartigen. Betrokkenheid en integriteit zijn door de jaren heen kernwaarden voor DELA gebleken die gekoppeld zijn aan een gezonde dosis ondernemerschap. Met ondernemerschap wordt gedoeld op daadkrachtig en vindingrijk optreden bij het aandragen van de juiste oplossingen voor onze verzekerden en ook voldoende toekomstgerichtheid om te zorgen dat die oplossingen telkens sporen met de eisen van de tijd. Betrokkenheid, integriteit en ondernemerschap vormen dan ook steevast de leidraad bij onze dienstverlening.

16

17

‘Ik pas het verhaal telkens iets aan. Dat deed mijn opa ook, weet ik nu...’

Raad van Commissarissen Aan de Algemene Vergadering van DELA, Coöperatie voor het Verzekeren en Verzorgen van Begrafenissen en Crematies U.A. te Eindhoven.

Hierbij biedt de Raad van Commissarissen u het jaarverslag over 2006 aan. Het jaarverslag bestaat uit het verslag van de Directie, de jaarrekening en de overige gegevens, waaronder opgenomen de goedkeurende accountantsverklaring van PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., de actuariële verklaring van Watson Wyatt Insurance Consulting B.V. en bijlagen. De jaarrekening is door de Directie opgemaakt en wij stellen u voor de jaarrekening conform de voorgelegde stukken vast te stellen. Voorts stellen wij u voor het gevoerde beleid goed te keuren en de Directie en de Raad van Commissarissen hiervoor decharge te verlenen. De Raad van Commissarissen vergaderde in 2006 vijf keer en daarnaast drie keer met de Vertrouwenscommissie. De jaarrekening 2005 werd besproken in een vergadering met de accountant en de actuaris. Aan de orde waren onder meer de verzelfstandiging van de vastgoedafdeling, een nieuw beoordeling- en beloningsbeleid, de verwerving van de gewone aandelen van Golden Jaffa Holding B.V. en de overname van de verzekeringsportefeuille van Sint Barbara. De auditcommissie vergaderde twee keer, de remuneratiecommissie vergaderde één keer vanwege het overlijden van de heer Neervens.

pre-advies Het overlijden van onze voorzitter, de heer Neervens, in november 2006, kwam als een schok. De heer Neervens zal in onze gedachten blijven als een uiterst deskundige en aimabele man, die in de korte tijd, dat hij als Voorzitter van de Raad van Commissarissen aan DELA verbonden was, blijk heeft gegeven van een grote betrokkenheid en verbondenheid met DELA. Daarvoor zijn we hem zeer dankbaar. Omtrent de opvolging van de heer Neervens is overleg gevoerd met de Directie en zijn adviezen ingewonnen bij de Ondernemingsraad en de Vertrouwenscommissie. Tijdens de Algemene Vergadering zal een nieuwe commissaris ter benoeming worden voorgedragen. Het is het voornemen van de Raad van Commissarissen om deze nieuwe commissaris tot voorzitter te kiezen. De Raad van Commissarissen spreekt tot slot zijn erkentelijkheid uit voor de inzet van de Directie en van alle medewerkers. Het nieuwe elan van DELA is in 2006 ook aan de buitenwereld geëtaleerd, hetgeen heeft geleid tot vele enthousiaste reacties. Evenals in 2005, is in 2006 een prima financieel resultaat neergezet. Mede in dit licht en omdat in 2007 het zeventigjarig bestaan van DELA wordt gevierd, hebben wij besloten om de medewerkers een extra halve maand winstdeling te geven. Gelet op de gedrevenheid en het enthousiasme van alle betrokkenen zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet. Eindhoven, 24 april 2007

De Raad van Commissarissen Prof. Mr. S.C.J.J. Kortmann, voorzitter a.i. J.A.G. Dirks, secretaris F.H.J. Boons RA A.W.M. van de Zande

18

19

‘Mijn dochter gaat er morgen mee op vakantie.’

‘Ik kreeg ‘m van mijn vader.’

Algemene Vergadering DELA kent 36 afdelingen die periodiek uit hun midden een lid en een plaatsvervangend lid kiezen. Deze vormen de Algemene Vergadering. Per 1 december 2004 werd de Algemene Vergadering opnieuw gekozen voor een zittingsduur van vier jaar.

De leden - eventueel hun plaatsvervangers - komen enkele malen per jaar bijeen om de belangrijkste zaken die zich in DELA-verband voordoen te behandelen en daarover te beslissen. In de vergadering van 14 januari 2006 werd de begroting 2006 besproken en toegelicht. Voorts werd stilgestaan bij het project Transparantie & Transformatie. In de vergadering van 10 juni 2006 werd de jaarrekening over 2005 vastgesteld, werd decharge verleend aan de Raad van Commissarissen en de Directie over het gevoerde beleid en werd besloten tot een aanpassing van de premie met 3,66% per 1 januari 2007. De leden van de Vertrouwenscommissie, de heren Libregts, De Pender en Dujardin werden herbenoemd voor een periode van één jaar, terwijl de heer Valkenburg voor dezelfde termijn als plaatsvervangend lid van de Vertrouwenscommissie werd benoemd. Tevens werd er wederom aandacht besteed aan het project Transparantie & Transformatie, waaronder het vaststellen van het nieuwe basispakket. In de vergadering van 10 juni 2006 werd de heer Van de Zande voor een termijn van vier jaar herbenoemd als commissaris.

20

21

van de directie We kijken terug op een jaar met mooie resultaten, prima winstcijfers en een gezonde groei. De in 2006 gerealiseerde winst lag opnieuw ver boven de verwachtingen. Ook in 2006 lagen zeer goede beleggingsresultaten hieraan ten grondslag.

verslag De nettowinst van ruim € 59 miljoen is zonder meer uitstekend, maar is toch 25% lager dan in 2005. Dit is echter volledig het gevolg van bijzondere lasten. De overname van de verzekeringsportefeuille van Sint Barbara en de verwerving van een grote vastgoedportefeuille maakten het in het kader van een bestendige gedragslijn nodig om extra lasten van circa € 37 miljoen te verantwoorden. In de winstontwikkeling van DELA spelen de beleggingsresultaten een cruciale rol. Aangezien slechts 30% van de beleggingsportefeuille vastrentend wordt belegd, zorgen fluctuaties in de koersen van aandelen en de prijzen van onroerend goed ook voor grote schommelingen in de ontwikkeling van de winst en het eigen vermogen van DELA. De afgelopen jaren waren de beleggingsresultaten zeer goed, met name vanwege de stijgingen op de aandelenbeurzen. Maar ook als we de waardestijgingen niet meenemen, is zichtbaar dat het onderliggende operationele resultaat zich goed ontwikkelt. Gunstige sterftecijfers, maar vooral een sterke omzetgroei in combinatie met een adequate kostenbeheersing, spelen hierbij een rol. De omzetgroei was met 8% in lijn met de verwachtingen. Als de beleggingsinkomsten niet worden meegenomen in deze berekening, is de omzetgroei 7,9%. Bij verzekeringen was de groei beter dan begroot, maar bij het uitvaartbedrijf hadden de lager dan verwachte sterftecijfers uiteraard een negatieve invloed op de omzetontwikkeling. Ook kwam een aantal geplande acquisities van uitvaartondernemingen niet of pas later van de grond. Hierdoor bleef de omzetgroei bij het uitvaartbedrijf iets achter in de verwachtingen.

22

23

inflatiestijging bij uitvaartkosten

beleggingen: vasthouden aan asset mix loont

Het overgrote deel van de portefeuille van DELA bestaat uit natura-uitvaartverzekeringen. Om deze polissen waardevast te houden, moet de waarde van de verzekerde uitkeringen jaarlijks worden aangepast. Dat leidt weliswaar telkens tot een premieverhoging, maar de lasten van de waardevastheid die samenhangen met de achterliggende jaren, neemt DELA in beginsel voor haar rekening. Deze zogenaamde backservice wordt voor zover mogelijk betaald uit het resultaat op de beleggingen die dienen ter dekking van de technische voorziening. Aangezien de beleggingsresultaten uitstekend waren, was dit in 2006 geen probleem. Overigens waren de lasten van de backservice veel hoger dan in 2005. Deze bedroegen in 2006 € 55 miljoen ten opzichte van € 35 miljoen in 2005.

Binnen de verzekeringsbranche kent het beleggingsbeleid van DELA een unieke asset mix. Gelet op onze langlopende verplichtingen die wij graag waardevast willen houden, gaat onze Asset Liability Management (ALM) uit van een asset mix van 40% onroerend goed, 30% aandelen en slechts 30% vastrentend. De logica waar DELA zich op baseert is dat een goed uitgevoerde ALM zich op de lange termijn loont. Binnen bandbreedte houden we ons zo goed mogelijk aan de vastgestelde mix. In de onroerendgoedmarkt is het de afgelopen twee jaar steeds moeilijker geworden om aantrekkelijke nieuwe beleggingen te realiseren, zodat het onroerend goed tijdelijk onderwogen was. Dankzij de overname van een grote particuliere vastgoedportefeuille is de bandbreedte hersteld.

De backservice voor 2006 is gebaseerd op een inflatie van 3,66%, dat is een behoorlijke stijging in vergelijking met voorgaande jaren (1,52% in 2004 en 2,45% in 2005). Maar de toename is niet uitzonderlijk, want de gemiddelde jaarlijkse stijging van de uitvaartkosten van de afgelopen tien jaar was bijna 4%. Ook voor het komende jaar gaan wij uit van dit percentage. Het blijft opmerkelijk dat in deze inflatie de stijging van de grafkosten een steeds grotere rol speelt. Aangezien deze jaar na jaar bovengemiddeld stijgen, neemt het aandeel van de grafkosten binnen de uitvaartkosten een steeds grotere plaats in. Ooit was begraven beduidend goedkoper dan cremeren, maar in de meeste gemeenten is dit allang niet meer het geval. Soms zijn de kosten van de grafrechten zo gestegen dat zij alle andere uitvaartkosten overschaduwen. Het is een ontwikkeling die DELA met kracht probeert af te remmen. Gelukkig zien we de eerste gemeenten die hun tariefstijgingen beperken of die voorgenomen tariefverhogingen terugdraaien.

Door waardestijgingen in aandelen en onroerend goed is het totale rendement uitgekomen op 10,9% (2005: 14,3%). Hierbij is rekening gehouden met álle waardestijgingen, dus ook de herwaarderingen die direct in het eigen vermogen worden gemuteerd. Naast € 80 miljoen koers- en verkoopwinsten die verantwoord zijn in de resultatenrekening over 2006 (€ 2005: € 78 miljoen), is de herwaarderingsreserve gestegen met € 66 miljoen (2005: € 95 miljoen). Het rendement op vastgoed stemde ook in 2006 tot tevredenheid, de kwaliteit van onze winkelportefeuille blijft hoog. Dit blijkt onder meer uit het lager percentage leegstand. Bij de beleggingen in aandelen overtrof het rendement ruimschoots de benchmark. Bij de vastrentende waarden is de benchmark echter niet gerealiseerd. Bij de aandelenportefeuille is al sprake van fiduciair management, voor de vastrentende waarden vindt de overgang hier naar toe binnenkort plaats.

mijlpaal in verzekerd kapitaal

door overnames op naar 3 miljoen verzekerden

Sinds 2005 leggen we bij de verkoop van nieuwe verzekeringen de focus vooral op het verzekerd kapitaal. Enerzijds heeft dit te maken met hoe de markt werkt, anderzijds met de noodzaak om bovenop de naturadekkingen voldoende extra kapitaal verzekerd te hebben voor de aanvullende, persoonlijke wensen. Gemeten naar verzekerd kapitaal was de productie in 2006 zeer goed. De groei in de netto aanwas bedroeg 11%. De uitstekende verkoop bij het in 2005 gestarte intermediairkanaal speelde daarbij een hoofdrol. Ons marktaandeel in uitvaartverzekeringen, gemeten naar nieuw gesloten verzekerd kapitaal, is verder gestegen en bedroeg eind 2006 circa 24%. Qua aantallen verzekerden is de totale netto aanwas met ruim 78.000 ook goed, een paar procenten boven het niveau van 2005. Er is echter wel sprake van een verschuiving, want de netto aanwas bij Natura Uitvaartverzekeringen viel tegen. Dit was vanwege de forse daling in de productie bij ziektekostenverzekeraars - die waren vooral bezig met de introductie van de zorgverzekeringswet - en gestegen royementen. In België was de aanwas in het verzekerd kapitaal bevredigend, maar de netto aanwas in aantallen verzekerden was daarentegen vrij gering. De productie via adviseurs en makelaars zit in België duidelijk in de lift, maar het verval in de netwerkorganisatie speelt ons nog parten.

Per 31 december 2006 is de verzekeringsportefeuille van Sint Barbara te Nijmegen overgedragen aan DELA. Daarmee zijn 112.908 mensen verzekerde geworden van DELA Natura Uitvaartverzekeringen. Tienduizenden verzekerden van Sint Barbara hebben hierover van tevoren hun stem uitgebracht, en met ruim 90% is gekozen voor de overgang naar DELA. Met de bijna 113.000 nieuwe deelnemers is het totaal aantal verzekerden bij DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. ver boven de 2,5 miljoen uitgekomen. Het totaal aantal verzekerden per ultimo 2006 bedroeg 2.974.512. DELA was eind 2006 dus aardig op weg naar de grens van 3 miljoen. Hierbij dient te worden aangetekend dat er met RVS een principeakkoord is bereikt om het belang van RVS in DELA-RVS over te nemen. Voor RVS is de joint venture relatief gezien een te zware constructie. In de nieuwe constructie is DELA de verzekeraar en blijft RVS onder het label DELA-RVS naturauitvaartverzekeringen verkopen. Dat dit succesvol kan zijn, blijkt uit de sales drive uit de tweede helft van 2006. De adviseurs van RVS hebben de gestelde doelstellingen overtroffen. De intentie is dat de overname medio 2007 afgerond zal zijn, met terugwerkende kracht naar 1 januari 2007. Daarmee mogen we alle verzekerden van DELA-RVS meenemen in de totaaltelling. Voorheen gebeurde dit voor slechts 50%.

‘Soms zijn de kosten van de grafrechten zo gestegen, dat zij alle andere uitvaartkosten

overschaduwen. Het is een ontwikkeling die DELA met kracht probeert af te remmen.’

24

25

‘Nog even vasthouden...’

‘Alleen lukt het ook!’

uitvaartverzorging blijft groeien

sterke toename eigen vermogen

Zowel in Nederland als in België is ons marktaandeel verder gestegen. In Nederland verzorgt DELA meer dan 17% van alle uitvaarten. Daarmee blijft DELA ook op het gebied van uitvaartverzorging de grootste dienstverlener. Het aantal uitvaarten in Nederland dat door DELA of namens DELA wordt verzorgd, steeg met 3,8% tot 23.845. Voor het grootste deel komt dit voort uit de groei in het aantal uitvaarten voor derden, dat wil zeggen voor niet bij DELA aangesloten verzekerden. Het aantal uitvaarten voor verzekerden is met 1,7% gestegen: van 18.735 in 2005 naar 19.061 in 2006. De sterftecijfers in Nederland, maar ook in België waren opnieuw lager dan op basis van de meest recente statistieken verwacht mocht worden.

Het eigen vermogen is met € 150 miljoen fors gegroeid, van € 636 miljoen in 2005 naar € 786 miljoen in 2006. Naast de toevoeging van de winst hebben wij namelijk te maken met waardemutaties in aandelen en onroerend goed die via de balans worden verantwoord. Ook speelt een lagere belastinglatentie mee, omdat het nominale belastingtarief van de vennootschapsbelasting omlaag is gegaan. Volgens de huidige maatstaven betekent dit dat de solvabiliteitsratio van DELA Natura Uitvaartverzekeringen ver boven de 1000% is uitgekomen. Onder de nieuwe solvabiliteitsregels, die onder het nieuwe Financieel Toetsingskader vanaf 2007 van kracht zullen zijn, zal dit percentage er echter geheel anders uit gaan zien. Ook in de nieuwe situatie verwachten wij nog steeds een ruime solvabiliteit, maar een grote buffer blijft nodig. Dat vereisen de langlopende verplichtingen die wij waardevast willen houden. De exacte definitie van ‘gepaste solvabiliteit’ is dus nog onderwerp van studie.

De gemiddelde uitvaartkosten stegen in Nederland met 2,7% van € 2.996 naar € 3.077. Dit was binnen de verwachte stijging naar € 3.087 per ultimo 2006. Voor 2007 wordt rekening gehouden met een verdere stijging van de uitvaartkosten naar € 3.200. Dit impliceert een stijging van de uitvaartkosten van 3,66%. Zowel de premieverhoging in 2007 als de backservice in 2006 zijn op dit percentage gebaseerd. In België realiseerde DELA een forse stijging in het aantal uitgevoerde uitvaarten, van 8.231 naar 9.585 in 2006. Dit was geheel het gevolg van opname in de cijfers van acquisities uit 2005 en, in mindere mate, acquisities uit 2006. De mate waarin acquisities in 2006 gerealiseerd konden worden, bleef achter bij de gestelde ambitie, maar toch was de groei aanzienlijk hoger dan in voorgaande jaren. Voor de uitvaartorganisatie in België is de groei niet de uitdaging, maar het verwerken van de groei.

conflict met fiscus beslecht In voorgaande jaarverslagen is uitvoerig stilgestaan bij de problematiek rondom de vennootschapsbelasting vanaf 1997. De kern hiervan lag in de door DELA gehanteerde grondslagen voor de vaststelling van de technische voorziening. Deze waren volgens de Belastingdienst te conservatief. Wij vonden deze echter passend, gezien de noodzakelijke prudentie. DELA werd daarin gesteund door haar adviseurs en de Pensioen- en Verzekeringskamer (inmiddels onderdeel van De Nederlandsche Bank). Na een uitspraak van de Hoge Raad is er met de Belastingdienst overeengekomen dat slechts op een klein punt een naheffing zal worden opgelegd, maar dat de door DELA gebruikte grondslagen geen correcties behoeven. Wel heeft de uitspraak van de Hoge Raad aanleiding gegeven om de door ons gehanteerde backservice systematiek om te bouwen aan een in de verzekeringsmarkt meer gebruikelijke vorm van winstdeling, die ten goede komt aan het verzekerde kapitaal. Daarmee zijn we inmiddels ver gevorderd.

26

27

algemene ontwikkelingen

In 2006 is DELA in een nieuw jasje gestoken en hebben we ons nadrukkelijker en anders in de markt geprofileerd. Een nieuwe huisstijl is geïntroduceerd. De Kroniek, het magazine voor onze leden, is opnieuw vormgegeven en van een andere redactieformule voorzien. De reclamecampagne is aangepast en we zijn begonnen met sportsponsoring als hoofdsponsor van het nationale damesvolleybalteam en van DELA Martinus. In al deze uitingen laat DELA zien dat het een bedrijf is dat midden in het leven staat en waar de menselijke maat de boventoon voert. Kortom een bedrijf waar het begrip ‘Voor Elkaar’ daadwerkelijk inhoud krijgt. Dat begint bij onze leden. Een uitvaartverzekering sluit je niet voor jezelf, maar voor anderen. Bij een uitvaart hoort niet alleen afscheid nemen, maar ook ‘vasthouden’, herinneren door het levensverhaal van de overledene te eren en over te dragen. Bij een goede rouwverwerking wordt het verleden niet begraven, maar geeft de herinnering rust en troost. Zorgen dat er kan worden doorgeleefd uit verbondenheid met elkaar en voor elkaar. Daar draait het volgens ons om. Dit proberen we dan ook in alle uitingen te tonen. ‘Voor Elkaar’ prijkt op de shirts van de volleybaldames. Voor hen is deze slogan vanzelfsprekend, want zij gáán voor het succes van het team. Externe en interne communicatie liggen in elkaars verlengde. Terwijl DELA zich op een persconferentie presenteerde als de nieuwe hoofdsponsor van het damesvolleybal, vond in Eindhoven een demonstratie van deze sport plaats. De nationale selectie en de begeleidende staf presenteerden zich aan de medewerkers van DELA. Sportsponsoring geeft een tinteling aan de bedrijfsidentiteit, die een gewone reclamecampagne amper kan realiseren. Maar het zijn de medewerkers van DELA die in eerste instantie de identiteit van DELA bepalen. Als zij zich verbonden voelen met de sportsponsoring, is de cirkel rond.

De nieuwe koers is in 2004 gestart onder de naam Nieuw d’ELAN en heeft inmiddels ook voor onze leden en klanten meer gestalte gekregen. Bijvoorbeeld met de verbouwingen van uitvaartcentra en crematoria, waaronder de 24-uurs rouwkamer in Valkenswaard. Ook hier is uitgegaan van onze nieuwe huisstijl en de gewenste uitstraling: kleuren en vormgevingsaccenten die het leven benadrukken. Gelet op de vele positieve reacties van zowel bezoekers als medewerkers is de nieuwe entourage van uitvaartcentra en crematoria wellicht het meest tastbare bewijs van de juistheid van de nieuwe koers. Ook in concrete en commerciële zin werpen de nieuwe diensten en producten in het kader van Nieuw d’Elan de eerste vruchten af. De distributie via tussenpersonen is in 2006 heel goed van de grond gekomen en geeft een bredere basis voor verdere groei. Het leveren van goede nazorgdiensten in heel Nederland is een zaak van lange adem. De reacties op deze dienstverlening zijn uiterst positief en we krijgen ook steeds beter in kaart hoe wij de organisatie succesvol kunnen uitbouwen. Via het project ‘Levend houden van herinneringen’ is het dienstenpallet rondom en na een uitvaart verbreed. Eind 2006 is een zeer concurrerende tijdelijke overlijdensrisicoverzekering geïntroduceerd onder de naam DELA FamiliePlan. Indien iemand voor het bereiken van het 65ste levensjaar komt te overlijden, volgt een uitkering, zodat de nabestaanden de financiële gevolgen beter kunnen opvangen. De introductie is goed en soepel verlopen, maar er is minimaal een jaar nodig om te bekijken of wij ook in dezen een rol van betekenis kunnen spelen.

Natura Uitvaartverzekeringen goed gewaardeerd door Consumentenbond

extra aandacht voor nieuwe administratieve processen

In het septembernummer 2006 van de Consumenten Geldgids is uitgebreid stilgestaan bij natura-uitvaartverzekeringen. Daarin kwam de DELA Natura-uitvaartpolis als ‘de beste’ polis naar voren. Wij waren hierover uiteraard zeer verheugd, maar nog belangrijker was de conclusie dat natura-uitvaartverzekeringen lonen. Althans, mits de consument kiest voor een goed geprijsde verzekering, is het onmogelijk voor de consument om door zelf te sparen beter uit te zijn. Natura uitvaartverzekeraars zoals DELA beleggen op de lange termijn en zorgen voor inkoopvoordelen, die een natura-uitvaartverzekering een aantrekkelijk financieel product maken. De Consumentenbond heeft vakkundig de mythe ontzenuwd dat mensen op hun tachtigste de uitvaart al een paar keer betaald zouden hebben.

Het afgelopen jaar is veel energie besteed aan het stroomlijnen van de uitvaartketen met behulp van nieuwe geautomatiseerde systemen. Tot op heden is dat geen succes gebleken. In het verwerken van de facturen zijn behoorlijke achterstanden ontstaan. Het ergste is inmiddels achter de rug, maar het zal nog zeker tot medio 2007 duren voordat alle achterstanden zijn ingelopen. Dergelijke problemen zetten een organisatie behoorlijk onder druk en leiden tot ergernis bij klanten en leveranciers. Gelukkig heeft de waardering voor onze dienstverlening daar niet echt onder geleden, want in de klantenquêtes scoorden wij met een gemiddeld cijfer van net boven de 9 weer zeer hoog. Indien de nieuwe systemen naar behoren werken, zal dat de kwaliteit van dienstverlening een extra stimulans geven.

centrale organisatie in België

De naamsbekendheid van DELA is in België veel geringer dan in Nederland, maar is toch de grootste onder de uitvaartverzekeraars en groeiende. Vooral dankzij een fraaie reclamecampagne met de in Vlaanderen zeer populaire zanger Koen Wauters. Deze campagne heeft er ook toe bijgedragen dat het taboe rondom de dood en uitvaarten in België verder afbrokkelt.

Na de overname van de Sophia Group in 2005 is een begin gemaakt met het opbouwen van een nieuwe organisatie voor DELA België. Vanaf januari 2006 zijn de hoofdkantoren samengevoegd in Antwerpen en is begonnen met een afdeling business support voor de administratieve ondersteuning van het uitvaartbedrijf en de uitvaartverzekeraar. Er staat inmiddels een team onder voorzitterschap van de heer Van der Putten, die tot eind 2006 verantwoordelijk was voor het uitvaartbedrijf in Nederland. Hij heeft de opdracht om DELA België verder uit te bouwen, van een krachtig fundament te voorzien en tot één hechte organisatie om te vormen. De heer Van Beek, die DELA België Verzekeringen vele jaren met groot enthousiasme leidde, blijft aan DELA verbonden als voorzitter van DELA RE en als voorzitter van de recent opgerichte Adviesraad. De Adviesraad is opgericht om DELA in de Belgische markt van adviezen te voorzien inzake marktbewerking, omgang met de pers en het bevorderen van de goede naam in het algemeen. Wat betreft het imago zien we een kentering in ons voordeel. De naamsbekendheid van DELA

28

29

‘Gelukkig stond hij thuis nog op zolder, de mooiste die er is.’

in België is uiteraard veel geringer dan in Nederland, maar is toch de grootste onder de uitvaartverzekeraars en groeiende. Dat geldt zeker voor onze bekendheid in Vlaanderen, vooral dankzij een fraaie reclamecampagne met de in Vlaanderen zeer populaire zanger Koen Wauters. Deze campagne heeft er ook toe bijgedragen dat het taboe rondom de dood en uitvaarten in België verder afbrokkelt.

ter discussie worden gesteld. Dit geldt echter ook voor een ondergrens, een grens waaronder de coöperatie eventuele tekorten niet meer opvult maar door een extra premieverhoging zal moeten laten financieren. Over deze en andere zaken wordt al geruime tijd met de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van gedachten gewisseld in het kader van het project dat wij ‘Transformatie & Transparantie’ noemen.

solvabiliteit binnen een nieuw raamwerk De solvabiliteit van DELA is uitstekend. Echter we krijgen te maken met nieuwe regels die ons dwingen om ons economisch model goed tegen het licht te houden. Het nieuwe Financieel Toetsingskader, dat in 2007 moet ingaan, gaat uit van veel stringentere solvabiliteitseisen dan de huidige regelgeving. Het nieuwe toetsingskader biedt de mogelijkheid om een eigen model te bouwen, dat rekening houdt met de specifieke verplichtingen en activa van een verzekeraar. Aangezien zowel onze verplichtingen als onze activa bepaald niet als doorsnee beschouwd kunnen worden, hebben wij ervoor gekozen om een dergelijk model te bouwen met behulp van externe actuarissen. In dat model worden zowel de activa als de passiva op actuele marktwaarde gewaardeerd en worden vervolgens meerdere scenario’s doorlopen. Op die manier kan een voor De Nederlandsche Bank acceptabele ondergrens van het eigen vermogen worden vastgesteld, maar kan ook een voorstel worden geformuleerd met betrekking tot het gewenste economisch kapitaal voor DELA. Op dit moment is statutair vastgelegd dat, indien het eigen vermogen van DELA Natura Uitvaartverzekeringen exclusief herwaarderingen meer dan 30% van de technische voorziening bedraagt, premie terug betaald moet worden aan de leden. Het totale eigen vermogen bedraagt ongeveer 44% van de technische voorziening. Door de herwaarderingen weg te laten, blijft DELA met circa 17% nog ruim onder de 30% norm. Door de vereiste en gewenste solvabiliteit aan een nadere analyse te onderwerpen, moet deze grens ook weer

Transformatie & Transparantie Na zorgvuldig overleg met een klankbordgroep en met goedkeuring van de Algemene Vergadering is besloten om met ingang van 1 januari 2008 de polisvoorwaarden aan te passen. Zij worden qua bewoording en dekkingen meer bij de tijd gebracht. Vage algemene formuleringen zijn aangescherpt, zodat het naturaproduct transparanter wordt en qua juridische vereisten meer aansluit bij hedendaagse inzichten. Deze aanpassingen gaan gelden voor de gehele portefeuille en ook voor nieuw te sluiten polissen. Met droefenis, maar ook overtuigd van de noodzaak, heeft de Algemene Vergadering ingestemd met het voorstel om voor nieuwe verzekerden de vergoeding voor grafrechten te maximeren op de kosten van een crematie. De noodzaak voor deze aanpassing is er in gelegen dat de grafrechten maar blijven stijgen en dat de verschillen tussen goedkope en dure gemeenten ook steeds groter worden, zodat de solidariteitsgedachte steeds verder wordt ondergraven. Voor bestaande leden zou dit economisch gezien ook te verdedigen zijn geweest, maar voor bestaande leden die al jaren hebben betaald, stuit dit op praktische én principiële bezwaren. De statuten zijn nog niet aangepast, maar ook deze zullen de revue passeren, want hierin staan nog bepalingen die in de algemene voorwaarden thuishoren. Daarnaast wordt bekeken of en in welke mate in de statuten het een en ander over de gewenste solvabiliteit moet worden geformuleerd.

30

31

Stichting DELA Fonds In 2006 is de organisatie van Stichting DELA Fonds in kaart gebracht en zijn de doelstellingen nader vastgelegd. Verzoeken tot bijdragen voor projecten kunnen worden ingediend door medewerkers en of leden die duidelijk hun betrokkenheid bij DELA kunnen aantonen. De eerste projecten zijn inmiddels gestart, waaronder de financiering van een plaquette die de oprichting van DELA in 1937 memoreert. In 2005 is de Stichting voorzien van een startkapitaal van € 2 miljoen. Ten laste van de winst over 2006 zal een aanvullende bijdrage van € 0,5 miljoen worden gestort.

Essentieel is de beweging richting Resultaat Gericht Werken (RGW). Alle leidinggevenden hebben in 2006 gewerkt met resultaatgerichte afspraken. Er is al veel vooruitgang geboekt, maar het zal zeker nog tot 2008 duren voordat de volledige draai is gemaakt. Vanuit de erkentelijkheid voor het vele goede werk dat door de medewerkers verzet is, tot uitdrukking komend in de goede resultaten van de afgelopen twee jaren, en omdat 2007 een jubileumjaar is voor DELA, heeft de Raad van Commissarissen besloten om ten laste van de winst over 2006 een extra halve maandsalaris aan alle medewerkers uit te keren, naar rato dat zij in 2006 werkzaam waren voor DELA.

personeel en organisatie Bij veel personeelsleden zorgden de beslommeringen met nieuwe systemen in 2006 voor gemengde gevoelens. Dat gold zeker voor de reeds gememoreerde systemen met betrekking tot de uitvaartketen. Maar ook de introductie van het scannen van alle inkomende facturen verliep verre van vlekkeloos. Meer plezier werd ontleend aan de inrichting van het nieuwe hoofdkantoor, waarmee tegelijkertijd flexwerken voor iedereen werd ingevoerd. Via een drukbezochte open dag kon iedereen het nieuwe, zeer moderne en frisse hoofdkantoor tonen aan vrienden en familieleden. Het ziekteverzuim is in 2006 iets gestegen tot 4,2%. Dit betreft niet de frequentie, die is verder gedaald, maar een stijging in het langdurig verzuim. Opvallend is dat dit volledig te herleiden is tot de leeftijdsgroep van 45-60. Er zal een gericht verzuimbeleid voor deze groep worden gestart. Om de kernwaarden ‘Betrokken’, ‘Integer’ en ‘Ondernemend’ verder in de organisatie te verankeren, zijn diverse sessies belegd. Een hoogtepunt was een sessie aan het begin van de zomer waar via rondetafel diners en met behulp van gasten uit de sportwereld en het bedrijfsleven dieper is ingegaan op de wondere wereld van focussen op resultaten en het met elkaar behalen en vieren van successen.

Ondernemingsraad en organisatie Naast de reguliere vergaderingen, had de Ondernemingsraad in 2006 twee extra vergaderingen en een extra overlegvergadering. Gesproken is onder meer over de herziening en een nieuwe rubricering van alle bestaande regelingen, het stimuleren van de fitheid en gezondheid van de medewerkers en diverse aanpassingen in de organisatie. Het belangrijkste gespreksonderwerp was echter een nieuw beoordelings- en beloningsbeleid. Om te komen tot een systeem van resultaatgericht werken voor de totale organisatie in 2008, is het nodig om het gehele systeem van beoordeling en beloning te heroverwegen. Voor de Directie en de Ondernemingsraad is dit een omvangrijke klus. Op hoofdlijnen, vastgelegd in een contourennota, is er in 2006 overeenstemming bereikt, maar pas als alle onderzoeken zijn afgerond en er een nieuw functiehuis in kaart is gebracht, kan er na de zomer van 2007 een definitieve afstemming plaatsvinden. Zorgvuldigheid en een breed draagvlak zijn van groot belang. De Ondernemingsraad is tot slot nadrukkelijk betrokken geweest bij het afschaffen van het ‘klokken’ en de introductie van het flexwerken. De Directie is de Ondernemingsraad erkentelijk voor de toewijding waarmee ook het afgelopen jaar het overleg op een constructieve wijze plaatsvond.

vooruitzichten

DELA denkt in 2007 haar ambities inzake verbreding en herpositionering te kunnen uitbouwen. Ondanks de vele nieuwe activiteiten hebben we de klanttevredenheid op peil weten te houden. Mede omdat wij beseffen dat nieuwe systemen en processen veel aanpassingen vergen en de organisatie onder druk kunnen zetten, zal 2007 vooral een jaar zijn van doorzetten en, waar mogelijk, verdiepen en afronden. We denken dat de groei in 2007 bij zowel het verzekeringsbedrijf als het uitvaartbedrijf minimaal op het niveau van 2006 zal liggen. Het is niet eenvoudig de goede resultaten van de afgelopen jaren te evenaren. We denken wel dat de operationele resultaten, afgezien van bijzondere baten en lasten, verder zullen verbeteren. Het uiteindelijke resultaat blijft verder sterk afhankelijk van de ontwikkelingen op de effectenbeurzen.

32

33

‘Veel plezier werd ontleend aan de het nieuwe

inrichting van

hoofdkantoor, waarmee tegelijkertijd flexwerken voor iedereen werd ingevoerd.’

jaarrekening

geconsolideerde balans na winstbestemming x € 1000

ref.

2006

2005

45.649

43.090

activa vaste activa immateriële vaste activa

1

beleggingen onroerende zaken geldleningen en effecten deelnemingen

2 2.1 2.2 2.3

financiële vaste activa

3

vaste bedrijfsmiddelen onroerende zaken in eigen gebruik overige vaste bedrijfsmiddelen

4 4.1 4.2

1.011.527 1.767.351 459

829.777 1.489.870 593 2.779.337

2.320.240

21.587

12.881

44.038 17.205

41.007 13.495 61.243

54.502

vlottende activa voorraden vorderingen liquide middelen

5 6

2.036 78.392 70.938

1.714 64.322 72.174 151.366

138.210

3.059.182

2.568.923

785.816 2.386 1.786.433 252.725 134.309 97.513

636.209 2.297 1.564.914 234.990 55.595 74.918

3.059.182

2.568.923

passiva eigen vermogen aandeel derden technische voorziening voorzieningen langlopende schulden kortlopende schulden

7.1 7.2 8 9 10 11

34

35

geconsolideerde winst- en verliesrekening x € 1000

ref.

2006

2005

175.666 205.787 134.162 162

164.706 190.202 123.908 398

515.777 (60.360)

479.214 (57.646)

455.417

421.568

baten premie-inkomen opbrengsten uit beleggingen opbrengst uitvaartverzorging opbrengst intermediair

13

af: interne omzet uitvaartverzorging

lasten beleggingslasten toevoeging technische voorziening winstdeling directe kosten uitvaartverzorging en uitkeringen acquisitiekosten apparaatskosten goodwill

13

14 15 16

resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen belastingen

17

resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen resultaat aandeel derden resultaat na belastingen

21.750 131.497 102

15.996 113.945 157

87.464 35.202 67.690 37.796

82.167 24.480 64.521 5.082 381.501

306.348

73.916

115.220

(14.305)

(35.983)

59.611

79.237

(82)

53

59.529

79.290

geconsolideerd overzicht kasstromen x € 1000 kasstroom uit operationele activiteiten resultaat boekjaar afschrijving immateriële vaste activa afschrijving vaste bedrijfsmiddelen toevoeging technische voorziening waardemutaties beleggingen gecorrigeerd voor latente belastingen wijziging waarderingsgrondslag pensioen- en personeelsbeloningen mutatie overige voorzieningen mutatie voorraden mutatie vorderingen mutatie financiële vaste activa mutatie kortlopende schulden

kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten investeringen en aankopen: beleggingen in immateriële vaste activa beleggingen in onroerende zaken beleggingen in geldleningen en effecten beleggingen in deelnemingen vaste bedrijfsmiddelen

2006

2005

59.529 2.491 7.997 221.519 107 0 22.843 (322) (14.070) (8.706) 22.595

79.290 2.230 5.206 113.945 (37.876) (6.648) 22.437 (1.441) 35.280 (12.881) 36.467

313.983

236.009 36

(5.620) (172.935) (693.674) 134 (16.556)

(45.706) (7.731) (787.754) (593) (30.211)

(888.651)

(871.995)

570 2.697 489.544 1.818

544 511 653.374 84

494.629

654.513

(394.022)

(217.482)

89 78.714

2.370 17.230

78.803

19.600

mutatie liquide middelen

(1.236)

38.127

liquide middelen op 1 januari

72.174

34.047

liquide middelen op 31 december

70.938

72.174

desinvesteringen en verkopen: beleggingen in immateriële vaste activa beleggingen in onroerende zaken beleggingen in geldleningen en effecten vaste bedrijfsmiddelen

kasstroom uit financieringsactiviteiten mutatie minderheidsbelang mutatie langlopende schulden

37

toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening algemeen Deze jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9.

grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde financiële gegevens omvatten DELA Coöperatie voor het Verzekeren en Verzorgen van Begrafenissen en Crematies U.A. te Eindhoven en haar groepsmaatschappijen, die met haar een organisatorische en economische eenheid vormen. In dit verslag wordt volstaan met de afkorting DELA Coöperatie. Hierbij zijn onderlinge vorderingen, schulden en transacties, waaronder begrepen ongerealiseerde winsten, geëlimineerd. De financiële gegevens van zogenoemde joint ventures zijn proportioneel geconsolideerd. Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen van DELA Coöperatie. In bijlage 1 is de tabel met groepsmaatschappijen opgenomen. Dochtermaatschappij DELA Vastgoed B.V. heeft per 1 september 2006 alle gewone aandelen van Golden Jaffa Holding B.V. verworven (inclusief diens dochtermaatschappijen). Hoewel dit slechts 30% van de uitgegeven aandelen betreft, kan DELA overheersende zeggenschap uitoefenen doordat zij beschikt over de meerderheid van de stemrechten. Dientengevolge is de balans per ultimo boekjaar van deze maatschappij volledig geconsolideerd. Het belang van derden in de netto-vermogenswaarde is opgenomen als aandeel derden, terwijl de exploitatieresultaten vanaf 1 september 2006 zijn meegeconsolideerd. Dochtermaatschappij DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. heeft per 31 december 2006 alle activa en passiva, waaronder de verzekeringsportefeuille van Sint Barbara te Nijmegen overgenomen. Het 50%-belang van Sint Barbara in

Barbara-DELA Uitvaartverzorging B.V. is direct overgedragen aan DELA Uitvaartverzorging B.V., die daarmee 100% aandeelhouder is geworden van deze onderneming. Het 100%-belang van Sint Barbara in Rouwcentrum Nijmegen B.V. is op moment van overname eveneens overgedragen aan DELA Uitvaartverzorging B.V.

het opmaken van de jaarrekening Ten einde een goed inzicht te verkrijgen in de financiële positie en het gerealiseerde resultaat zijn, conform art. 362 lid 4 BW 2 titel 9, de balans en de winst- en verliesrekening ten opzichte van de wettelijk voorgeschreven modellen enigszins aangepast. De gewijzigde presentatie betreft voornamelijk het in de balans apart vermelden van de beleggingen en de technische voorziening. Aangezien de winst- en verliesrekening over 2006 van DELA Coöperatie is verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening, is volstaan met weergave van een beknopte winst- en verliesrekening in overeenstemming met artikel 2:402 BW. Alle bedragen luiden in duizenden euro’s, tenzij anders is aangegeven. De in deze jaarrekening tussen haakjes opgenomen getallen zijn negatief. In de bijlagen is nadere financiële informatie verstrekt omtrent de afzonderlijke activiteiten op het gebied van verzekeringen en uitvaartverzorging. Daarbij worden opbrengsten van beleggingen van het verzekeringsbedrijf toegerekend aan het eigen vermogen via overboeking naar de ‘niet-technische rekening’. Deze overboeking wordt bepaald op basis van de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen van het verzekeringsbedrijf (gemiddeld gedurende het boekjaar). Toelichtingen op de posten in de balans en winsten verliesrekening zijn in de jaarrekening genummerd.

algemene grondslagen van waardering en bepaling van het resultaat Waardering van activa en passiva geschiedt tegen verkrijgingsprijs tenzij anders vermeld; waar nodig, is voor vorderingen een voorziening getroffen. Beleggingen en schulden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Acquisities worden verantwoord volgens de purchase accounting methode, waarbij de kostprijs van acquisities wordt toegerekend aan de reële waarde van de verkregen activa en vreemd vermogen. Goodwill, zijnde het verschil tussen de kostprijs van een acquisitie (inclusief overgenomen schulden) en het aandeel van DELA Coöperatie in de reële waarde van de verkregen activa en het ontvangen vreemd vermogen op de acquisitiedatum, wordt ten laste van het resultaat gebracht. Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de omzet, bestaande uit premie-inkomen, opbrengsten uit beleggingen, uit uitvaartverzorging en uit intermediairsactiviteiten, en de kosten en andere lasten over het jaar. Winsten op transacties worden genomen in het jaar waarin ze zijn gerealiseerd; verliezen (ook ongerealiseerde) worden verantwoord in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn. Ongerealiseerde koerswinsten op aandelen worden na aftrek van een eventuele belastinglatentie toegevoegd aan de herwaarderingsreserve. Transacties in vreemde valuta gedurende het boekjaar zijn in de winst- en verliesrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Ontvangen en betaalde rente, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

38

39

grondslagen van waardering van activa en passiva activa immateriële vaste activa De bij acquisities verworven handelsnamen zijn gewaardeerd tegen de op moment van verkrijging vastgestelde reële waarde. Deze waarde is bepaald op basis van het bedrag dat betaald zou worden tussen onafhankelijke partijen die terzake goed geïnformeerd zijn en tot transactie bereid zouden zijn. Daarna wordt over deze waarde afgeschreven. De afschrijvingen geschieden op basis van een vast percentage van de reële waarde van 5% per jaar.

beleggingen onroerende zaken Beleggingen in onroerende zaken zijn onroerende zaken die worden aangehouden om huuropbrengsten en waardestijgingen te realiseren. Deze worden gewaardeerd op de actuele waarde. De basis voor deze waardering is de individuele taxatiewaarde, vast te stellen door externe deskundigen. Deze taxaties worden zodanig uitgevoerd, dat na verloop van vijf jaren alle onroerende zaken éénmaal zijn getaxeerd. Aankopen gedurende het jaar worden geacht tegen taxatiewaarde te hebben plaatsgevonden. Deze waarde wordt extern getoetst. De taxatiewaarden worden jaarlijks aangepast op basis van de huurprijsontwikkeling. Het verschil tussen de actuele waarde en de kostprijs is opgenomen in de herwaarderingsreserve, die onderdeel uitmaakt van het eigen vermogen. Daarbij is met latente belastingen rekening gehouden. Bij eventuele verkoop van beleggingen in onroerende zaken zal de daarvoor, in het verleden gevormde herwaardering aan de herwaarderingsreserve onttrokken worden en als boekwinst via de resultatenrekening uiteindelijk ten gunste van de overige reserves worden gebracht.

geldleningen en effecten geldleningen De geldleningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde of lagere verkrijgingsprijs. Agio, betaald bij verwerving, wordt direct ten laste van het resultaat gebracht. effecten Obligaties zijn gewaardeerd tegen nominale waarde of lagere verkrijgingsprijs. Agio, betaald bij verwerving, wordt direct ten laste van het resultaat gebracht. Aandelen zijn gewaardeerd op beurskoers per balansdatum. Niet-beursgenoteerde effecten worden gewaardeerd op marktwaarde voor zover deze betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien de marktwaarde van effecten niet betrouwbaar kan worden vastgesteld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Ongerealiseerde koerswinsten ten opzichte van de verkrijgingsprijs worden na aftrek van een eventuele belastinglatentie toegevoegd aan de herwaarderingsreserve. Ongerealiseerde koersverliezen worden direct ten laste van het resultaat gebracht. De koersontwikkelingen worden per fonds bijgehouden.

deelnemingen Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd conform de vermogensmutatiemethode, zoveel mogelijk bepaald volgens de grondslagen van deze jaarrekening, aan de hand van de meest recente gegevens van de betreffende onderneming. Op basis hiervan wordt tevens het aandeel in de resultaten van deze onderneming in de geconsolideerde winst- en verliesrekening verantwoord onder resultaat deelnemingen. Dividend wordt in mindering gebracht op de waarde van de deelneming in het jaar van ontvangst. Overige deelnemingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs dan wel lagere realiseerbare waarde.

financiële vaste activa

bijzondere waardeverminderingen van vaste activa

Latente belastingvorderingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de in deze jaarrekeing gevolgde waarderingsgrondslagen anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in de komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgesteld.

Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzigingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig is. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het vast actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Indien wordt vastgesteld dat een in het verleden verantwoorde bijzondere waardevermindering niet meer bestaat of is afgenomen wordt de toegenomen boekwaarde van de desbetreffende activa niet hoger gesteld dan de boekwaarde die bepaald zou zijn indien geen bijzondere waardevermindering voor het actief zou zijn verantwoord.

vaste bedrijfsmiddelen onroerende zaken in eigen gebruik De waardering van deze onroerende zaken, in hoofdzaak crematoria en uitvaartcentra, geschiedt tegen de aanschafwaarde minus afschrijvingen, rekening houdend met een eventuele afwaardering op basis van een lagere indirecte opbrengstwaarde. De afschrijvingen geschieden op basis van een vast percentage van de aanschafwaarde van 3% per jaar. Op grond wordt niet afgeschreven.

voorraden overige vaste bedrijfsmiddelen De overige vaste bedrijfsmiddelen, inventarissen en auto’s, zijn opgenomen tegen de aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen op basis van een vast percentage van de aanschafwaarde. De afschrijvingspercentages variëren van 10% tot 50%.

Voorraden rouwgoederen en detailhandelsvoorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder toepassing van de FIFO-methode of lagere opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.

40

41

passiva aandeel derden Dit betreft het aandeel van derden in de nettovermogenswaarde van de geconsolideerde meerderheidsdeelnemingen.

technische voorziening De technische voorziening betreft de contante waarde van de toekomstige verplichtingen verminderd met de contante waarde van de in de toekomst te ontvangen netto-premies. De berekening, welke geschiedde volgens de zuivere nettomethode tegen 4% interest en op basis van de sterftetabel GBM 1961-1965, is uitgevoerd door Watson Wyatt Insurance Consulting B.V., actuarissen te Amstelveen. Ten aanzien van enkele kleinere technische voorzieningen worden afwijkende grondslagen gehanteerd. De geactiveerde acquisitiekosten worden op de voorziening in mindering gebracht.

voorzieningen latente belastingverplichtingen De voorziening in Nederland is berekend op basis van het nominale tarief (2006: 25,5%, 2005: 29,6%) over het verschil tussen het fiscale en commerciële vermogen en heeft voornamelijk betrekking op de fiscaal afwijkende waardering van onroerende zaken, geldleningen en effecten alsmede op de fiscale egalisatiereserve. In België is het nominale tarief van 33,99% gehanteerd. Met ingang van 2006 zijn latente vorderingen niet meer gesaldeerd met verplichtingen, maar separaat opgenomen. De vergelijkende cijfers 2005 zijn aangepast.

verplichtingen tegenover oud-personeelsleden uit hoofde van de VUT, anderzijds een voorziening welke is gevormd uit hoofde van de overgangsmaatregelen door de vervanging van de oude VUT- en pensioenregeling door de nieuwe basispensioenregeling. De gehanteerde actuariële methode staat bekend als ‘Projected Unit Credit Methode’. Hierbij wordt rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen, overlevings- en arbeidongeschiktheidskansen en dergelijke. Als lange termijn beleggingsrendement is 4,8% aangehouden en voor algemene salarisstijging respectievelijke indexatie in-actieven 2% per jaar. De overlevingstafels GBM/V 1995-2000 en de arbeidsongeschiktheidstafel GMD 1994 maal 25% zijn aangehouden. Tevens is rekening gehouden met carrièrestijging. De aldus berekende verplichting is contant gemaakt tegen 4,5% per ultimo 2006 (4% per 1 januari 2006 en voor de jaarlast 2006).

ambtsjubilea De gehanteerde actuariële methode staat bekend als ‘Projected Unit Credit Methode’. Hierbij wordt rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen, overlevings- en arbeidsongeschiktheidskansen en dergelijke. Als lange termijn beleggingsrendement is 4,8% aangehouden en voor algemene salarisstijging respectievelijke indexatie in-actieven 2% per jaar. De overlevingstafels GBM/V 1995-2000 en de arbeidsongeschiktheidstafel GMD 1994 maal 25% zijn aangehouden. Tevens is rekening gehouden met carrièrestijging. De aldus berekende verplichting is contant gemaakt tegen 4,5% per ultimo 2006 (4% per 1 januari 2006 en voor de jaarlast 2006).

groot onderhoud pensioenen DELA Coöperatie kent een basispensioenregeling, welke gebaseerd is op een geïndexeerd middelloonsysteem. Deze pensioenverplichtingen zijn ondergebracht in een gesepareerd depot bij een externe pensioenverzekeraar. De gevormde voorzieningen betreffen enerzijds in het verleden ingegane

Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de onroerende zaken in eigen gebruik is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt.

grondslagen voor bepaling van het resultaat Rentebaten en -lasten worden tijdsevenredig verwerkt. Kosten worden bepaald op historische basis tenzij anders vermeld en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Onder acquisitiekosten wordt begrepen provisies, reclameen andere verkoopkosten. Acquisitiekosten (voornamelijk provisies) inzake het ATP-product (uitvaartverzekeringsproduct dat via assurantie-tussenpersonen wordt verkocht) worden geactiveerd en in 10 jaar afgeschreven ten laste van het resultaat. Apparaatskosten bestaan uit kosten van het eigen uitvaartverzorgingsbedrijf, inclusief exploitatiekosten van crematoria en uitvaartcentra, alsmede uit beheers- en personeelskosten. De belasting over het resultaat wordt berekend door toepassing van het nominale belastingpercentage over het resultaat van het boekjaar, rekening houdend met vrijgestelde winstbestanddelen en niet aftrekbare kostenbestanddelen.

risico’s prijsrisico DELA Coöperatie loopt risico’s ten aanzien van de waardering van effecten, opgenomen onder Beleggingen.

renterisico DELA Coöperatie loopt renterisico over de rentedragende vorderingen (geldleningen, effecten en liquide middelen) en over rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen). Voor de vorderingen en de schulden met variabele rente-afspraken loopt DELA Coöperatie risico ten aanzien van toekomstige

kasstromen. Met betrekking tot vastrentende vorderingen en schulden loopt DELA Coöperatie risico’s over de marktwaarde. Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten ten aanzien van het renterisico gecontracteerd. Voor bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft DELA Coöperatie renteswaps gecontracteerd, zodat zij vaste rente ontvangt en variabele rente betaalt.

kredietrisico DELA Coöperatie heeft geen significante concentraties van kredietrisico.

42

inflatierisico DELA Coöperatie loopt inflatierisico over haar verzekeringsverplichtingen inzake het Natura Uitvaartproduct en de zogenaamde plusverzekering. Dit inflatierisico heeft betrekking op de ontwikkeling van de gemiddelde uitvaartkosten van het desbetreffende verzekerde pakket. Het inflatierisico komt zichtbaar tot uitdrukking in de post ‘backservice’, onderdeel van de toevoeging aan de Technische Voorziening van DELA Natura Uitvaartzekeringen N.V.

43

1 immateriële vaste activa 2006

2005

45.336 (2.246) 43.090

174 (16) 158

(2.491) (570) 5.620 0 2.559

(2.230) (544) 2.220 43.486 42.932

51.300 (5.651)

45.336 (2.246)

45.649

43.090

Het verloop is als volgt: boekwaarde per 1 januari aanschafwaarde afschrijvingen

mutaties afschrijvingen desinvesteringen investeringen verwerving handelsnamen als gevolg van acquisities

boekwaarde per 31 december aanschafwaarde afschrijvingen

2 beleggingen 2.1 onroerende zaken

2006

2005

829.777

770.505

desinvesteringen investeringen verwerving als gevolg van acquisities waardemutatie onroerende zaken

(2.697) 11.989 160.946 11.512 181.750

(511) 7.731 0 52.052 59.272

actuele waarde per 31 december

1.011.527

829.777

578.243

485.177

Het verloop is als volgt: waarde per 1 januari mutaties

kostprijs per 31 december

Alle panden zijn per ultimo 2006 getaxeerd op actuele waarde. Taxaties zullen blijven plaatsvinden zodanig dat in een periode van vijf jaar alle onroerende zaken wederom getaxeerd worden. De taxaties van voorgaande boekjaren zijn geactualiseerd op basis van de huurprijsontwikkeling.

2.2 geldleningen en effecten

31-12-2006

31-12-2005

251.874 1.515.477

278.434 1.211.436

1.767.351

1.489.870

De specificatie luidt als volgt: geldleningen effecten

44

45

2.2.1 geldleningen

2006

2005

waarde per 1 januari verwervingen verwerving als gevolg van acquisities aflossingen en vervreemdingen

278.434 6.949 2.525 (16.174)

355.612 205 0 (50.929)

aflossingen komend boekjaar

271.734 (19.860)

304.888 (26.454)

boekwaarde per 31 december

251.874

278.434

Het betreft 92 leningen, in grootte oplopend tot € 25 miljoen. De rentevoet van deze leningen varieert van 4% tot 8,28% per jaar. Het verloop is als volgt:

De actuele waarde van de geldleningen is circa 5% (2005: 8%) hoger dan de nominale waarde.

2.2.2 effecten

31-12-2006

31-12-2005

227.002 1.212.651 75.824

190.937 996.631 23.868

1.515.477

1.211.436

2006

2005

boekwaarde per 1 januari verwervingen verwerving als gevolg van acquisities aflossingen en vervreemdingen waardemutatie aandelen

1.211.436 622.701 61.499 (453.510) 73.351

929.047 787.549 0 (626.475) 121.315

boekwaarde per 31 december

1.515.477

1.211.436

kostprijs per 31 december

1.294.275

987.377

De specificatie luidt als volgt: - obligaties - aandelen - overige effecten

De beurswaarde van de obligaties is zo’n 4% (2005: 8%) hoger dan de boekwaarde. Het verloop van de post effecten is als volgt: 46

47

2.3 deelnemingen

31-12-2006

31-12-2005

459

428

0

165

459

593

2006

2005

338 255

0 0

593

0

(165) 31 0 0

0 0 165 428

(134)

593

173 286

338 255

459

593

De specificatie luidt als volgt: NV Societe d’Etude et de Service pour la Cremation Algemene Begrafenisonderneming Maes Bvba

Het verloop van de deelnemingen is als volgt: boekwaarde per 1 januari aanschafwaarde cumulatieve mutaties

mutaties in consolidatie opgenomen resultaat deelneming verwervingen verwervingen als gevolg van acquisities

boekwaarde per 31 december aanschafwaarde cumulatieve mutaties

3 financiële vaste activa 2006

2005

stand per 1 januari reclassificatie van latente belastingverplichting verlaging nominaal belastingtarief toevoeging ten gunste van het resultaat belastingvordering als gevolg van RJ271

12.881 0 (1.772) 10.478 0

0 8.400 (613) 2.301 2.793

stand per 31 december

21.587

12.881

Het verloop is als volgt:

De financiële vaste activa hebben betrekking op de latente belastingvordering ten aanzien van pensioenen, activering eerste kosten en backservice. De post financiële vaste activa ultimo 2006 is voor circa € 9 miljoen kortlopend. 48

49

4 vaste bedrijfsmiddelen 4.1 onroerende zaken in eigen gebruik

2006

2005

68.708 (2.362) (25.339) 41.007

44.017 (2.362) (16.597) 25.058

(3.574) (538) 7.143 0 3.031

(1.960) (13) 3.120 14.802 15.949

75.097 (2.362) (28.697)

68.708 (2.362) (25.339)

44.038

41.007

Het verloop is als volgt: boekwaarde per 1 januari aanschafwaarde afwaarderingen cumulatieve afschrijvingen

mutaties afschrijvingen desinvesteringen investeringen verwerving als gevolg van acquisities

boekwaarde per 31 december aanschafwaarde afwaarderingen cumulatieve afschrijvingen

4.2 overige vaste bedrijfsmiddelen

2006

2005

42.143 (28.648)

17.578 (13.055)

13.495

4.523

(4.423) (1.280) 9.249 164 3.710

(3.246) (71) 8.525 3.764 8.972

52.945 (35.740)

42.143 (28.648)

17.205

13.495

31-12-2006

31-12-2005

37.011 1.167 673 39.541

42.231 1.388 193 20.510

78.392

64.322

Het verloop is als volgt: boekwaarde per 1 januari aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen

mutaties afschrijvingen desinvesteringen investeringen verwerving als gevolg van acquisities

50

boekwaarde per 31 december aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen

5 vorderingen

De specificatie luidt als volgt: aflossingen en te ontvangen interest vennootschapsbelasting overige belastingen en premies sociale verzekeringen overige vorderingen en overlopende passiva

51

6 liquide middelen Deze post is inclusief € 72 miljoen aan deposito’s met een einddatum van 2 en 31 januari 2007.

7.1 eigen vermogen Voor de toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de enkelvoudige jaarrekening van DELA Coöperatie.

7.2 aandeel derden Dit betreft het aandeel van derden bij In Pace-DELA Uitvaartverzekeringen B.V., DELA Holding Belgium N.V., Hainaut Cremation SA en Golden Jaffa Holding B.V.

8 technische voorziening 31-12-2006

31-12-2005

1.728.921

1.511.902

138.387 (72.253) 1 (8.623)

117.164 (64.157) 5 0

1.786.433

1.564.914

2006

2005

1.564.914

1.450.812

overname verzekeringsportefeuille Sint Barbara

89.920

0

toevoeging ten laste van de winst- en verliesrekening van DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. - uit premies - backservice

71.588 55.408

67.914 34.866

toevoeging ten laste van de winst- en verliesrekening van DELA Verzekeringen N.V. - bruto - herverzekeringsdeel - geactiveerde afsluitprovisie

21.220 (8.096) (8.623)

19.085 (7.920) 0

102

157

1.786.433

1.564.914

De specificatie luidt als volgt: technische voorziening DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. technische voorziening DELA Verzekeringen N.V. - bruto - herverzekeringsdeel - winstdeling en korting - geactiveerde eerste kosten ATP-product

52

Het verloop is als volgt: stand per 1 januari

winstdeling DELA-RVS Uitvaartzorg Verzekeringen N.V. stand op 31 december

53

9 voorzieningen 31-12-2006

31-12-2005

239.146 10.950 336 2.293

216.134 16.368 319 2.169

252.725

234.990

2006

2005

stand per 1 januari reclassificatie naar financiële vaste activa verlaging nominale belastingtarief toevoeging ten laste van het resultaat verwerving als gevolg van acquisities waardemutatie aandelen waardemutatie onroerende zaken

216.134 0 (28.641) 2.939 21.941 24.440 2.333

170.732 8.400 (6.981) 1.967 1.051 25.701 15.264

stand per 31 december

239.146

216.134

De specificatie luidt als volgt: latente belastingverplichtingen pensioenen ambtsjubilea groot onderhoud

9.1 latente belastingverplichtingen Het verloop is als volgt:

De latente belastingverplichtingen hebben ultimo 2006 voor een bedrag van circa € 126 miljoen betrekking op de herwaardering van beleggingen in onroerende zaken.

9.2 pensioenen

2006

2005

4.281 6.147

5.387 10.517

10.428 522

15.904 464

10.950

16.368

Vanaf 2005 heeft DELA een nieuwe grondslag van waardering en verwerking ten aanzien van de pensioenverplichtingen. Op grond van de omschreven waarderingsgrondslagen zijn de verplichtingen opgenomen onder toegezegdpensioenregelingen De specificatie luidt als volgt: Verplichtingen inzake toegezegde VUT- en prepensioenverplichtingen pensioenaanspraken inzake de toegezegd-pensioenregeling pensioenaanspraken inzake de toegezegde bijdrageregelingen

De mutaties in de pensioenvoorziening uit hoofde van toegezegdpensioenregelingen zijn als volgt: stand per 1 januari

55 15.904

toegerekende pensioenlasten uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen betaalde pensioenpremies

(2.707) (2.769)

stand per 31 december

10.428

De pensioenaanspraken zijn per 31 december 2006 als volgt samengesteld: contante waarde van toegekende pensioenaanspraken waartegen beleggingen worden aangehouden reële waarde van de beleggingsfondsen contante waarde van toegekende pensioenaanspraken waartegen geen beleggingen worden aangehouden nog niet in het resultaat verwerkte actuariële resultaten netto pensioenaanspraken vervolg zie volgende pagina

54

58.977 (51.850) 7.127 3.301 10.428

2006 De samenstelling van de pensioenlasten in de winst- en verliesrekening is als volgt: in boekjaar verdiende pensioenaanspraken toegerekende interest verwachte opbrengst fondsenbeleggingen resultaat uit hoofde van inperkingen of beëindiging van de regeling

3.859 2.344 (2.048) (6.862)

pensioenlasten op grond van de toegezegd-pensioenregeling pensioenlasten op grond van de toegezegde bijdrageregeling

(2.707) 491

totale pensioenlasten

(2.216)

Van de pensioenlasten is 2.195 (2005: 2.241) opgenomen onder de personeelskosten en 4.411 baten (2005: 2.063 lasten) onder de apparaatskosten. De werkelijke opbrengsten uit hoofde van fondsbeleggingen bedroegen 3.509 in 2006.

9.3 ambtsjubilea

2006

2005

stand per 1 januari vorming voorziening per 1 januari

319 0

0 214

diensttijdlasten actuariële onttrekking/dotatie ten gunste respectievelijk ten laste van het resultaat

29 (12)

18 87

stand per 31 december

336

319

Het verloop is als volgt:

9,4 groot onderhoud

2006

2005

2.169

1.673

538 0

549 224

betaalde onderhoudskosten

2.707 (414)

2.446 (277)

stand per 31 december

2.293

2.169

Het verloop is als volgt: stand per 1 januari toevoeging ten laste van het resultaat verwerving als gevolg van acquisities

56

10 langlopende schulden 31-12-2006

31-12-2005

9.728 39.042 85.539

9.384 34.738 11.473

134.309

55.595

De specificatie luidt als volgt: herverzekerde verplichtingen depositofonds schulden aan kredietinstellingen

10.1 herverzekerde verplichtingen De herverzekeraar van DELA Verzekeringen N.V. is verplicht het herverzekerd belang in contanten bij DELA Verzekeringen N.V. te deponeren. Over het depot wordt een rente vergoed van 4,5% per jaar.

57

10.2 depositofonds

2006

2005

34.738

27.899

1.033 5.117 0

857 4.646 3.337

aangewend voor uitvaartverzorging

40.888 (1.846)

36.739 (2.001)

stand per 31 december

39.042

34.738

Dit betreft stortingen door cliënten ten behoeve van de toekomstige verzorging van de uitvaart. Deze deposito’s zijn tussentijds niet opvraagbaar. Het verloop is als volgt: stand per 1 januari bijgeschreven rente ontvangen stortingen verwerving als gevolg van acquisities

Over de gestorte bedragen wordt rente vergoed. De rente wordt berekend over de stand ultimo boekjaar. Voor 2006 variëren de van toepassing zijnde rentepercentages van 2,5% tot 5%.

10.3 schulden aan kredietinstellingen Het betreft opgenomen leningen van dochterondernemingen bij kredietinstellingen. De looptijden variëren van 5 tot 30 jaar. De van toepassing zijnde rentepercentages variëren van 3,2% tot 6,5%. Hierin is onder andere opgenomen een langlopende lening van € 75 miljoen ter financiering van de aankoop van Golden Jaffa Holding B.V. DELA Uitvaartverzorging B.V. staat garant voor leningen van dochterondernemingen ten bedrage van € 2.630.

11 kortlopende schulden 31-12-2006

31-12-2005

9.846 19.194 3.073 755 18.153 0 3.441 2.594 4.479 35.978

8.127 13.645 3.484 4.929 10.723 2.506 3.705 2.000 4.504 21.295

97.513

74.918

De specificatie luidt als volgt: crediteuren vennootschapsbelasting overige belastingen en premies sociale verzekeringen te betalen intrest belastingprocedure nog te betalen uitvaartkosten nog af te wikkelen beleggingstransacties vooruit ontvangen huren DELA Fonds kortlopend deel van langlopende schulden overige schulden en overlopende passiva

58

59

12 niet uit de balans blijkende verplichtingen Onroerende zaken Er zijn verplichtingen aangegaan voor circa € 31 miljoen (2005: € 30 miljoen) inzake beleggingen in onroerende zaken.

Overige effecten Inzake beleggingen in overige effecten zijn verplichtingen aangegaan van circa € 11 miljoen (2005: € 55 miljoen).

Aansprakelijkheidsstelling Door DELA Coöperatie is ten behoeve van in de consolidatie betrokken dochterondernemingen een aansprakelijkheidsstelling afgegeven zoals bedoeld in artikel 2:403 BW. De betreffende dochterondernemingen zijn vernoemd in bijlage 1. DELA Coöperatie vormt met een deel van haar dochtermaatschappijen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de standaardvoorwaarden zijn de coöperatie en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting. De betreffende dochterondernemingen zijn vernoemd in bijlage 1.

13 netto resultaat beleggingen 2006

2005

57.558 5.278 18.222 39.116 74.326 11.287 205.787

54.057 989 18.489 35.619 77.324 3.724 190.202

691 10.226 3.459 7.374 21.750

(196) 7.079 5.229 3.884 15.996

184.037

174.206

De specificatie luidt als volgt: bruto opbrengsten beleggingen onroerende zaken verkoopresultaat onroerende zaken rente geldleningen dividenden en rente-effecten gerealiseerd resultaat op verkoop effecten overige rentebaten en soortgelijke opbrengsten

beleggingslasten kosten groot onderhoud overige kosten agio overige rentelasten

netto resultaat beleggingen

14 acquisitiekosten 2006

2005

7.031 12.110 24.684 (8.623)

6.472 4.950 13.058 0

35.202

24.480

De specificatie luidt als volgt: personeelskosten provisie derden overige acquisitiekosten geactiveerde acquisitiekosten

60

15 apparaatskosten 2006

2005 61

De specificatie luidt als volgt: personeelskosten mutatie voorziening pensioenen mutatie voorziening ambtsjubilea overige kosten afschrijvingen handelsnamen DELA Fonds

34.315 (4.411) 17 34.208 3.061 500

30.088 2.063 105 27.491 2.774 2.000

67.690

64.521

16 goodwill 2006

2005

21.034 16.762 0

0 0 5.082

37.796

5.082

De specificatie luidt als volgt: Sint Barbara Golden Jaffa Holding B.V. DELA Holding Belgium N.V.

De goodwill voor Sint Barbara betreft enerzijds de aan Sint Barbara-verzekerden toegekende premiekorting ad € 5,8 miljoen en anderzijds de dotatie aan de van Sint Barbara overgenomen technische voorziening uit hoofde van aanpassing aan de geldende waarderingsgrondslagen van DELA Coöperatie. De goodwill voor Golden Jaffa Holding B.V. heeft betrekking op het verschil tussen het nominale belastingpercentage en het bij verwerving overgenomen belastingpercentage dat toegepast wordt op de herwaardering van onroerende zaken, eveneens om aansluiting te krijgen bij de geldende waarderingsgrondslagen van DELA Coöperatie.

17 belastingen 2006

2005

73.916 14.305 19,4% 29,6%

115.220 35.983 31,2% 31,5%

De belastingen kunnen als volgt worden toegelicht: resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening effectief belastingtarief toepasselijk belastingtarief

De geconsolideerde effectieve belastingdruk voor 2006 is 19,4% (2005: 31,2%). Het verschil met de nominale belastingdruk (29,6%) wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de afwikkeling van de belastingclaim, die was ontstaan naar aanleiding van een onderzoek van de Belastingdienst naar de grondslagen van de Technische Voorziening. Op basis van de uitspraak van de Hoge Raad en de afwikkeling met de Belastingdienst is van de hiervoor getroffen voorziening een bedrag van € 8,5 miljoen vrijgevallen.

18 personeelskosten 2006

2005

33.216 5.935 2.195

28.988 5.331 2.241

41.346

36.560

De specificatie luidt als volgt: salarissen sociale lasten pensioen

19 werknemers

62

Gedurende 2006 had DELA Coöperatie tezamen met haar deelnemingen gemiddeld 984 (2005: 937) werknemers in dienst, waarvan 199 (2005: 191) werknemers in België. 63

20 bestuurders De bezoldiging van de Directie kent een vaste en een variabele component. De Directie ontvangt geen representatievergoeding noch aandelen of opties. De bezoldiging van bestuurders en voormalige bestuurder in het boekjaar bedroeg aan vaste beloning € 392 (2005: € 379), variabele beloning € 122 (2005: € 99) en bijdrage pensioenen € 259 (2005: € 229). Aan een bestuurder is voor een bedrag van € 250 een lening verstrekt, tegen een rentevoet van 2,4% voor 5 jaar vast. Deze lening is aflossingsvrij en dient bij uitdiensttreding geheel te worden afgelost.

21 commissarissen De bezoldiging van de commissarissen in het boekjaar bedroeg € 115 (2005: € 114)

22 gebeurtenissen na balansdatum Op 27 februari 2007 heeft dochtermaatschappij DELA Uitvaartverzorging B.V. 52% van de aandelen van Myosotis Uitvaartverzorging B.V. te Weesp verkregen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2006. Bij het opmaken van de jaarrekening waren de financiële gegevens van Myosotis Uitvaartverzorging B.V. nog niet beschikbaar. Het effect voor deze jaarrekening is niet materieel. Met de andere aandeelhouder van DELA-RVS Uitvaartzorg Verzekeringen N.V. is in principe overeenstemming bereikt over de overname van diens aandelen in deze joint venture met terugwerkende kracht tot 1 januari 2007.

23 verbonden partijen Alle groepsmaatschappijen zoals opgenomen in bijlage 1 worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties tussen groepsmaatschappijen worden geëlimineerd. DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. heeft haar verzekeringsportefeuille deels herverzekerd bij DELA RE S.A. Inzake overlijdens die bij DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. worden aangemeld, wordt de uitvoering verzorgd door DELA Uitvaartverzorging B.V. en haar dochtermaatschappijen. DELA Verzekeringen N.V., vestiging België, heeft haar verzekeringsportefeuille deels herverzekerd bij DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V.

enkelvoudige balans per 31 december na winstberekening x € 1000

ref.

2006

2005

788.365

637.568

1.997 11

1.719 10

790.373

639.297

activa vaste activa deelnemingen

24

vlottende activa vorderingen op groepsmaatschappijen liquide middelen

64

passiva eigen vermogen herwaarderingsreserve overige reserves

25 25.1 25.2

495.677 290.139

405.599 230.610 785.816

636.209

773 3.784

921 2.167

790.373

639.297

kortlopende schulden schulden aan groepsmaatschappijen overige schulden 26

65

enkelvoudige winst- en verliesrekening x € 1000

ref.

resultaat deelnemingen na belastingen overige baten en lasten na belastingen resultaat na belastingen

27

2006

2005

60.719

80.662

(1.190)

(1.372)

59.529

79.290

toelichting op de enkelvoudige balans en de winst en verliesrekening Algemeen Ten aanzien van de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. De geconsolideerde dochtermaatschappij is gewaardeerd op netto vermogenswaarde.

24 deelnemingen 31-12-2006

31-12-2005

788.365

637.568

788.365

637.568

2006

2005

93.056 544.512

93.056 369.597

637.568

462.653

De specificatie luidt als volgt: DELA Holding N.V. (100%)

Het verloop van de deelneming is als volgt: boekwaarde per 1 januari aanschafwaarde cumulatieve mutaties

67

mutaties resultaat deelneming overige mutaties in reserves

60.719 90.078 150.797

80.662 94.253 174.915

93.056 695.309

93.056 544.512

788.365

637.568

boekwaarde per 31 december aanschafwaarde cumulatieve mutaties

66

25 eigen vermogen 25.1 herwaarderingsreserve

2006

2005

stand per 1 januari waardemutatie onroerende zaken waardemutatie aandelen verlaging nominale belastingtarief

405.599 5.616 60.120 24.342

304.698 35.584 58.941 6.376

stand per 31 december

495.677

405.599

De herwaarderingsreserve betreft het verschil tussen de actuele waarde en de verkrijgingsprijs van onroerende zaken en aandelen, onder aftrek van latente belastingverplichtingen. Het verloop is als volgt:

De herwaarderingsreserve heeft ultimo 2006 voor een bedrag van circa € 322 miljoen betrekking op de herwaardering van beleggingen in onroerende zaken.

25.2 overige reserves

2006

2005

stand per 1 januari stelselwijziging inzake pensioenverplichtingen resultaat boekjaar

230.610 0 59.529

157.968 (6.648) 79.290

stand per 31 december

290.139

230.610

Het verloop is als volgt:

26 kortlopende schulden In de overige schulden is onder andere opgenomen een schuld aan het DELA Fonds ten bedrage van € 2,5 miljoen en de nog uit te betalen gratificaties aan medewerkers ten bedrage van € 1,2 miljoen.

27 overige baten en lasten In de overige baten en lasten is voornamelijk begrepen een gift aan het DELA Fonds ten bedrage van € 0,5 miljoen en een extra gratificatie voor de medewerkers verminderd met belasting.

Eindhoven, 24 april 2007

68

Raad van Commissarissen

Directie

Prof. Mr S.C.J.J. Kortmann J.A.G. Dirks F.H.J. Boons RA A.W.M. van de Zande

Drs. E. Doeve Drs. A.J.M. Lauvenberg

overige gegevens statutaire resultaatbestemming Volgens artikel 30 van de statuten stelt het Bestuur de jaarrekening over het afgelopen boekjaar op, inclusief het voorstel tot resultaatbestemming.

voorstel tot resultaatbestemming Voorgesteld wordt het resultaat na belastingen van € 59.529.000 geheel toe te voegen aan de overige reserves. Vooruitlopend op de vaststelling door de Algemene Vergadering is deze resultaatbestemming reeds in de jaarrekening verwerkt.

69

‘Ik leerde het vakmanschap van mijn vader.’

accountantsverklaring aan de directie van de DELA Coöperatie verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2006 van DELA Coöperatie te Eindhoven bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2006 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2006 met de toelichting gecontroleerd.

verantwoordelijkheid van de directie De directie van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling

neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de coöperatie. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de coöperatie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

70

oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van DELA Coöperatie per 31 december 2006 en van het resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 27 april 2007 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. drs. S. Barendregt-Roojers RA

71

actuariële verklaring Opdracht Ingevolge de aan Watson Wyatt Insurance Consulting B.V. door Dela Coöperatie te Eindhoven verleende opdracht tot actuariële certificering is de financiële positie per 31 december 2006 van de verzekeringsmaatschappijen Dela Natura Uitvaartverzekeringen N.V., Dela Verzekeringen N.V., DelaRVS Uitvaartzorg Verzekeringen N.V. door mij beoordeeld ten opzichte van de actuariële risico’s die de verzekeringsmaatschappijen lopen.

Gegevens De gegevens, waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door de verzekeringsmaatschappijen. Overeenkomstig de richtlijn ‘Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van verantwoordingen van verzekeringsinstellingen’ heeft de accountant van de verzekeringsmaatschappijen mij geïnformeerd over de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn. Voor de beoordeling van de financiële posities heb ik mij mede gebaseerd op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening 2006.

Werkzaamheden

Voorzieningen

Bij de actuariële beoordeling van de financiële positie zijn conform artikel 72 lid 3 van de Wet toezicht verzekeringsbedrijf 1993 expliciet de aangehouden verzekeringstechnische voorzieningen door mij onderzocht.

Hiermede verklaar ik mij te kunnen verenigen met het geheel van de methoden en grondslagen voor de berekening van de verzekeringstechnische voorzieningen. Deze voorzieningen zijn getoetst uitgaande van door mij realistisch geachte grondslagen.

De uitgangspunten, grondslagen en methoden, die zijn toegepast bij de vaststelling van de verzekeringstechnische voorzieningen en de uitgevoerde toetsen van de toereikendheid van de voorzieningen, heb ik beoordeeld.

Naar mijn oordeel is de hoogte van de in de balans genoemde verzekeringstechnische voorzieningen, als geheel bezien, op de balansdatum prudent.

Financiële positie De berekeningen voor de vaststelling van de voorzieningen en die voor de uitgevoerde toetsen zijn zowel globaal als steekproefsgewijs door mij beoordeeld. Deze beoordelingen zijn zodanig gepland en uitgevoerd, dat met een redelijke mate van zekerheid kan worden gesteld dat de desbetreffende berekeningsresultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. De beschreven werkzaamheden zijn in overeenstemming met binnen het actuariële beroep geldende normen en gebruiken, en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor het hierna te geven oordeel.

De financiële positie van Dela Natura Uitvaartverzekeringen N.V., Dela Verzekeringen N.V en Dela-RVS Uitvaartzorg Verzekeringen N.V. zijn naar mijn mening goed, gelet op de actuariële risico’s die de verzekeringsmaatschappijen lopen. Bij handhaving van het tot dusverre gevoerde beleid zullen de betreffende verzekeringsmaatschappijen met grote waarschijnlijkheid - uitgaande van de door mij op het beoordelingsmoment relevant en realistisch geachte veronderstellingen - kunnen voldoen aan de verplichtingen, aangegaan tot en met 31 december 2006.

Amstelveen, 24 april 2007

Oordeel De bevindingen van de accountant ten aanzien van de door de verzekeringsmaatschappijen verstrekte administratieve basisgegevens zijn zodanig dat die gegevens door mij als uitgangspunt van de daarop voortbouwende en door mij beoordeelde berekeningen zijn aanvaard.

S. Weessies AAG verbonden aan Watson Wyatt Insurance Consulting B.V.

72

73

bijlagen

overzicht geconsolideerde groepsmaatschappijen en deelnemingen Gevestigd te

Belang

Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Eindhoven Luxemburg Eindhoven Antwerpen Ede Eindhoven Oldenzaal Eindhoven Eindhoven Rotterdam Oldenzaal Nijmegen Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Amersfoort Eindhoven Nijmegen

100% 100% 100% 100% 100% 30% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 50% 100% 60% 100% 100% 100% 100% 100% 51% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

In de geconsolideerde jaarrekening zijn naast de financiële gegevens van DELA Coöperatie onderstaande groepsmaatschappijen opgenomen: DELA Holding N.V. **) ***) DELA Natura Uitvaartverzekeringen N.V. **) ***) DELA Depositofonds B.V. **) ***) DELA Vastgoed B.V. **) ***) DELA Monumenten B.V. ***) Golden Jaffa Holding B.V. Jaffa Vastgoed B.V. Jaffa Monumenten B.V. UMW Bollenstreek B.V. DELA Rech B.V. **) ***) DELA RE SA DELA Investments B.V. ***) DELA Investments Belgium N.V. DELA-RVS Uitvaartzorg Verzekeringen N.V. DELA Intermediair B.V. **) ***) In Pace Uitvaartverzekeringen B.V. DELA Verzekeringen N.V. (met een vestiging in België) **) ***) DELA Uitvaartverzorging B.V. **) ***) Goetzee Uitvaartverzorging B.V. **) ***) In Pace-DELA Uitvaartverzorging B.V. ***) Barbara-DELA Uitvaartverzorging B.V. Brok DELA Holding B.V. Holding Uitvaartverzorging De Haan en Van de Kamp B.V. Uitvaartverzorging De Haan en Van de Kamp B.V. Onroerende goederen De Haan en Van de Kamp B.V. Depositofonds De Haan en Van de Kamp B.V. De Gedenktekenspecialist Eindhoven B.V. Rouwcentrum Nijmegen B.V. Vervolg tabel op volgende pagina

74

75

DELA Holding Belgium N.V. *) Dela Funerals bvb Dela Funeral Assistance 1 bvba DELA Funerals Assistance 2 NV Worldwide Logistics & Funeral Repatriation NV Joosen bvba Begrafenisonderneming D. Bleyaert bvba Debay NV Guido Verschooten bvba Algemene begrafenisonderneming Maes bvba Pompes Funèbres Duvivier sprl Begrafenisonderneming Kesteloot-Vermeylen bvba Begrafenisonderneming Dehouck bvba Algemene begrafenisonderneming Smeets Jacques bvba Crematorium Vilvoorde NV Crematorium Brugge NV Crematorium Hasselt NV Hainaut Cremation SA

Gevestigd te

Belang

Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Antwerpen Bergen

96,9% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 75%

Weesp Charleroi

52% 25%

In 2006 heeft een juridische fusie plaatsgevonden waarbij Begrafenissen Eugène Timmermans bvba volledig is opgegaan in de betreffende moedermaatschappij. Binnen DELA Funeral Assistence 1 bvba heeft tevens een fusie plaatsgevonden. **) Deze groepsmaatschappijen vormen samen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. ***) Voor deze groepsmaatschappijen is door DELA Coöperatie een zgn. 403 verklaring afgegeven. *)

Niet in de consolidatie betrokken deelnemingen Myosotis Uitvaartverzorging B.V. NV Societe d’Etude et de Service pour la Cremation

niet technische rekening x € 1000 resultaat technische rekening verzekeringen resultaat uitvaartverzorging operationeel resultaat toegerekende opbrengst uit beleggingen overgeboekt van technische rekening verzekeringen gift DELA Fonds overige kosten goodwill

resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen aandeel derden

belasting resultaat resultaat na belastingen

2006

2005

60.178

79.783

6.773

1.721

66.951

81.504

46.421 (500) (1.151) (37.796)

40.819 (2.000) 0 (5.082) 76

73.925

115.241

(91)

32

73.834

115.273

(14.305)

(35.983)

59.529

79.290

77

technische rekening verzekeringen x € 1000 verdiende premies eigen rekening bruto premies en inschrijfgelden uitgaande herverzekeringspremies

2006

176.090 (424)

provisies opbrengsten uit beleggingen opbrengst onroerende zaken opbrengst andere beleggingen resultaten op verkoop en waardemutaties beleggingen

2005

165.146 (440) 175.666

164.706

162

398

57.558 67.747

54.057 57.804

78.725

78.314 204.030

uitkering eigen rekening bruto aandeel herverzekeraar

(70.911) 270

190.175

(66.455) 301 (70.641)

wijziging technische voorziening eigen rekening bruto aandeel herverzekeraar

(131.840) 343

winstdelingen en kortingen bedrijfskosten acquisitiekosten beheers- en personeelskosten, afschrijvingen bedrijfsmiddelen

(66.154)

(114.269) 324 (131.497)

(113.945)

(102)

(157)

(35.006)

(24.480)

(15.714)

(15.257) (50.720)

beleggingslasten beheerskosten en andere lasten rentelasten aan niet-technische rekening toegerekende opbrengst uit beleggingen

(14.376) (5.923)

(39.737)

(11.202) (3.482) (20.299)

(14.684)

(46.421)

(40.819)

60.178

79.783

winst- en verliesrekening uitvaartverzorging x € 1000

2006

2005

baten opbrengst uitvaartverzorging overige opbrengsten

134.162 1.757

123.908 27 135.919

123.935

lasten directe kosten uitvaartverzorging beheers- en personeelskosten, afschrijving bedrijfsmiddelen afschrijving handelsnamen rentelasten

aandeel derden resultaat uitvaartverzorging

(77.183)

(73.659)

(47.583) (2.938) (1.451)

(44.550) (2.714) (1.312) (129.155)

(122.235)

6.764

1.700

9

21

6.773

1.721

78

79

colofon DELA Coöperatie voor het Verzekeren en Verzorgen van Begrafenissen en Crematies U.A. Oude Stadsgracht 1 5611 DD Eindhoven Telefoon (040) 260 16 01 Telefax (040) 244 93 28 E-mail [email protected]

tekst DELA Lensink Van Berkel, Amersfoort

fotografie Erwin Vrensen, Vught

realisatie Beeldvang communicatie- en ontwerpburo, Weert

druk De Budelse, Budel

postadres bezoekadres telefoon / fax internet

Postbus 522 | 5600 AM Eindhoven Oude Stadsgracht 1 | 5611 DD Eindhoven 040 - 260 16 01 | 040 - 244 93 28 www.dela.nl