Financieel jaarverslag
Inhoud
Introductie Voorwoord en missie Verslag van de Raad van Commissarissen Verslag van de Directie Vooruitblik
5 6 8 11
Jaarrekening 2009 Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Overzicht van het totaalresultaat geconsolideerd Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Overige toelichting geconsolideerd Risicoparagraaf Toelichting op de geconsolideerde balans Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans Overige gegevens Statutaire resultaatbestemming Voorstel tot resultaatbestemming
14 15 17 18 23 24 28 42 42 43 48 48 48
Accountantsverklaring
49
Colofon
51
Inhoud
Accountantsverklaring
3
Voorwoord ‘Iedere uitvaart uniek. Yarden.’ Niet alleen ons motto is in 2009 gelijk gebleven, maar ook onze ambitie om dé uitvaartorganisatie van Nederland te zijn. Dat laatste mag blijken uit onze inspanningen om de dienstverlening te verbeteren. Ook toonden we onze ambitie in de activiteiten op het gebied van voorlichting en bewustwording. Het thema van die activiteiten was in 2009 ‘cremeren en/of begraven en rituelen’. Het jaarverslag van Yarden geeft uiteraard ook een beeld van het reilen en zeilen van Yarden zelf in 2009. Financieel gezien was het een jaar waarin Yarden op eigen kracht gezond is gebleven. In de dienstverlening hebben we belangrijke stappen vooruit gezet om onze klanten beter van dienst te zijn. Ik hoop dat u dit jaarverslag kunt gebruiken om een beeld te krijgen van Yarden in 2009. En wellicht krijgt u inspiratie om over uw eigen uitvaartwensen na te denken en deze vast te leggen. Drs. P.N. van Wageningen, Directievoorzitter Yarden
De missie van Yarden Yarden wil dé uitvaartorganisatie van Nederland zijn. Yarden biedt landelijk diensten en producten rondom de uitvaart, waarbij de wens van de klant voorop staat. Yarden wil excelleren in dienstverlening en streeft naar een hoge klanttevredenheid.
INTRODUCTIE
De binding met Yarden Vereniging biedt daarbij meerwaarde: via de Vereniging geeft Yarden vorm aan voorlichting en bewustwording rondom het levenseinde.
5
Verslag van de Raad van Commissarissen De eisen die aan het toezicht worden gesteld vragen een actieve invulling van het commissariaat. De Raad van Commissarissen van Yarden heeft in 2009 op die basis invulling gegeven aan het toezicht. Enerzijds heeft de Raad de reguliere gang van zaken in de organisatie gevolgd en anderzijds speciale aandacht geschonken aan specifieke deelgebieden. Ook heeft de Raad in 2009, net als in voorgaande jaren, het eigen functioneren onderzocht en geëvalueerd.
De economische situatie in 2009 was ondanks een licht herstel nog onzeker. De gevolgen voor Yarden van de financiële en economische crisis, die in 2008 bijna wereldwijd ontstond, bleven ook in 2009 de aandacht vragen. Yarden kwam 2009 relatief goed door, mede vanwege prudente beleggingen die goed waren afgestemd op de verplichtingen. De Raad besteedde veel tijd en aandacht aan de financiële situatie en met name aan de solvabiliteit van Yarden Verzekeringen, die dankzij het beleid van de afgelopen jaren op een niveau kon blijven dat ruimschoots voldoet aan de gestelde eisen. In de vergaderingen van de auditcommissie en de reguliere vergaderingen liet de Raad zich informeren over de ontwikkelingen binnen de organisatie. De Raad ging onder andere specifiek in op de vermogensstructuur van Yarden als geheel, de inrichting van de vermogensstructuur binnen Yarden en de onderlinge verhoudingen tussen de onderdelen van Yarden. Ook de marketing- en distributiestrategie van het verzekeringsbedrijf was onderwerp van gesprek. Na toetsing gaf de Raad goedkeuring aan voorstellen van de directie tot overname van Peters in Limburg en de resterende aandelen van het crematorium Haarlem.
Andere onderwerpen die aan de orde kwamen waren elementen van organisatieontwikkeling, zoals stimulansen voor ondernemerschap, beperking van ziekteverzuim, de franchiseactiviteiten en de ontwikkeling van bekendheid en imago. Een aantal malen besteedde de Raad aandacht aan ontwikkelingen in de distributie via het ATP-kanaal. Bij de bespreking van deze onderwerpen werd specifiek gekeken naar de risico’s die daaraan verbonden zijn. De Raad van Commissarissen vergaderde in 2009 zes maal in aanwezigheid van de directie. In de voorjaarsvergadering is onder meer het jaarverslag 2008 besproken en vastgesteld, en in de najaarsvergadering het jaarplan en begroting voor het jaar 2010. In de tussenliggende vergaderingen besprak de Raad van Commissarissen, naast de hiervoor vermelde actuele en algemene beleidsonderwerpen, de kwartaalrapportages over de gang van zaken in de organisatie. Verder vergaderde de Raad in 2009 enige malen onderling. Daarin werd vooroverleg over agendapunten gepleegd en de gang van zaken binnen de Raad besproken en geëvalueerd.
Op 8 april 2009 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats. De Raad hield zich uitgebreider en explicieter dan in voorgaande jaren bezig met de opstelling van de agenda en met de vergadering zelf. Zo werden het dividendbeleid, het beloningsbeleid en het functioneren van de externe accountant besproken en vond besluitvorming over deze onderwerpen plaats. De vergadering stelde de jaarrekening 2008 vast en verleende decharge aan de statutaire directie en de Raad van Commissarissen van Yarden Holding BV voor het gevoerde beleid en het gehouden toezicht over 2008. De Raad van Commissarissen was vertegenwoordigd bij de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging Yarden, die op 6 juni 2009 werd gehouden.
lid geweest van de Raad van Commissarissen. Hij heeft daaraan een grote bijdrage geleverd, waarvoor het bedrijf hem zeer erkentelijk is. Op aanbeveling van de Ondernemingsraad heeft de Raad de heer Van der Priem voorgedragen voor benoeming in de raad. De heer Baaij was aftredend en herkiesbaar, en is door de Raad voorgedragen voor herbenoeming. Beiden werden in de Algemene Vergadering van aandeelhouders benoemd, respectievelijk herbenoemd. De Raad van Commissarissen is de medewerkers en de directie erkentelijk voor de getoonde inzet en betrokkenheid in 2009. Vanuit de focus op excellente dienstverlening wenst de Raad alle medewerkers van Yarden in 2010 veel energie en succes bij de invulling van de missie van Yarden.
In aanwezigheid van de directie sprak de Raad enkele malen met de Ondernemingsraad over de strategie en de ontwikkelingen binnen Yarden.
Almere, 24 maart 2010
De auditcommissie kwam in 2009 vier keer bijeen, onder andere om de jaarstukken voor te bespreken, de kwartaalrapportages te bespreken en om meer in detail de gevolgen van de kredietcrisis voor Yarden Verzekeringen te evalueren. De auditcommissie deed steeds verslag van zijn werkzaamheden aan de Raad van Commissarissen.
De Raad van Commissarissen Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter Drs. J.G. Baaij Drs. A.H. Hilbers P.P.A. van der Priem Drs. C.H. Tesselhoff G. Visser
De remuneratie- en benoemingscommissie kwam een aantal malen bijeen, onder meer om de directiebeloningen te bespreken. Ook deze commissie bracht verslag uit aan de raad.
INTRODUCTIE
De samenstelling van de Raad wijzigde in 2009. De heer Fisscher was aftredend en gaf aan zich niet herkiesbaar te willen stellen. Na eerder al een rol te hebben gespeeld bij NUVA, is de heer Fisscher vanaf de oprichting van Yarden
7
Verslag van de Directie Yarden werkte net als in voorgaande jaren met de ambitie om dé uitvaartorganisatie van Nederland te willen zijn, op basis van de positionering ‘Iedere uitvaart uniek. Yarden’. Kernbegrippen daarbij zijn het streven naar excellente dienstverlening en een passend aanbod van uitvaartdiensten in geheel Nederland.
Yarden in 2009 op hoofdlijnen Financieel kende Yarden in 2009 een goed jaar. Er werd een positief resultaat behaald van € 6,7 miljoen en de solvabiliteit bedroeg aan het eind van 2009 451% van de vereiste solvabiliteit. Yarden heeft daarmee een solide financiële basis. Het marktaandeel van Yarden Uitvaartzorg bleef in 2009 groeien, in een markt met sterke concurrentie. In 2009 verzorgde Yarden 13.266 uitvaarten, in 2008 waren dat er 11.490. Het marktaandeel van Yarden steeg van 9,1% in 2008 naar 10,1 % in 2009. Yarden groeide niet alleen in marktaandeel, maar zette ook belangrijke stappen in de verbetering van de dienstverlening, onder andere door trainingen te geven en nieuwe software voor uitvaartverzorgers te ontwikkelen. Uiteraard voldeed Yarden ook in 2009 aan de eisen van het Keurmerk Uitvaartzorg. Het aantal crematies binnen Yarden bleef nagenoeg gelijk: van 25.587 crematies in 2008 naar 25.284 in 2009. De oorzaak is dat concurrerende partijen het aantal crematoria uitbreidden. Per saldo kwam het marktaandeel crematies uit op 31,0% in 2009; in 2008 was dat 31,6%. Bij de divisie Verzekeringen waren de belangrijkste gebeurtenissen de doorvoering van het incassosysteem en de vernieuwing van de analyse en de opzet van onze distributiekanalen. Ook bereidde Verzekeringen zich voor op de nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van solvabiliteit (Solvency II) en het Besluit Gedragstoezicht Financiële Ondernemingen (BGFO).
De samenwerking met Yarden Vereniging ontwikkelde zich in 2009 positief. Regionaal werden activiteiten op het gebied van voorlichting en bewustwording rondom de uitvaart afgestemd om te gezamenlijk aan te bieden aan leden, klanten en geïnteresseerden. In verband met de risico’s van de Mexicaanse griep werd de jaarlijkse uitvaartwensendag uitgesteld van het najaar 2009 naar het voorjaar 2010.
Divisie Uitvaartverzorging Uitvaartzorg Yarden verzorgde in 2009 weer meer uitvaarten dan het jaar ervoor. De fusie met CVU Rotterdam en de groei van franchise legden hiervoor de basis. De markt voor uitvaarten is nog altijd een verdringingsmarkt met veel aanbieders. Het Keurmerk Uitvaartzorg, dat wordt bewaakt door de Stichting Keurmerk Uitvaartzorg (SKU), heeft inmiddels een belangrijke positie verworven en biedt klanten zekerheid over de bedrijfsvoering van uitvaartondernemingen die met het Keurmerk werken.
Uitvaartzorg franchise In 2009 is het franchisekanaal verder gegroeid. Aan het eind van 2009 waren twaalf franchisenemers actief voor Yarden; ultimo 2008 waren dat er vier. Hiermee biedt Yarden op steeds meer plaatsen uitvaartzorg en komt landelijke dekking steeds dichterbij. De doelstelling is om het aantal franchisenemers in enkele jaren te laten uitgroeien naar dertig.
Eind 2009 nam Yarden 25% van de aandelen in het crematorium Haarlem over van een andere aandeelhouder. Yarden bezit nu 50% van de aandelen, net als de gemeente Haarlem. In enkele crematoria plaatste Yarden filters bij de ovens, in het kader van de regelgeving voor emissie van crematoria. Vóór het eind van 2012 zullen alle Yardencrematoria over deze filters beschikken.
Versterking van primair proces De divisie Uitvaartverzorging besteedde net als in 2008 veel aandacht aan het landelijk uniform inrichten en toepassen van basisprocessen. Vanuit het streven naar excellente dienstverlening wil Yarden deze processen verbeteren. Daarom werd in 2009 veel aandacht besteed aan klachten afhandeling en aan het doorvoeren van een duidelijker systeem voor het begroten en factureren van uitvaarten.
Sfeer en gevoel In 2009 ging een proef van start voor de herinrichting van onze crematoria. Daarbij zijn verschillende deelaspecten van de beleving tijdens de uitvaartdienst onderzocht, zoals licht, kleur, geluid en reuk. Vervolgens is bekeken welke rol deze aspecten spelen tijdens de verschillende onderdelen van de uitvaartdienst. Het doel is een nieuwe (deels flexibele) inrichting van onze crematoria, die bijdraagt aan een passende beleving van een uitvaartdienst door de bezoekers. Crematorium Slangenburg in Doetinchem zal als eerste worden ingericht op basis van deze nieuwe benadering.
Divisie Uitvaartverzekeringen Distributie van verzekeringen De groei van de verkoop zette in 2009 door. Met name de intermediaire distributie was verantwoordelijk voor deze groei. Yarden verkocht in 2009 verzekeringen via eigen verkoopadviseurs, assurantie¬tussenpersonen, allianties, verenigingen en internet. In 2009 is opnieuw onderzoek gedaan naar de distributie van onze uitvaartverzekeringen. De conclusie is helder: het is effectief om nog meer te focussen op die kanalen waar Yarden met een goede ondersteuning een redelijk volume
kan bereiken. Voor kanalen met lagere volumes pakt de verhouding tussen kosten en baten al snel minder gunstig uit. Dit betekent dat Yarden vooral zal focussen op de eigen verkooporganisatie en het intermediair. Verder trof de divisie voorbereidingen voor de introductie van het Besluit Gedragstoezicht Financiële Ondernemingen (BGFO) in 2010.
Polisadministratie In 2009 werd het geautomatiseerde proces van incasso verder ingevoerd. Bij niet-betaling wordt de polis na een aantal herinneringen geroyeerd. Dit proces is geautomatiseerd om de behandelkosten zo laag mogelijk te houden, zodat Yarden zo veel mogelijk van de betaalde premie kan aanwenden voor toekomstige uitvaartkosten.
Beleggingen De verhouding in de beleggingsmix veranderde in 2009 iets ten gunste van het percentage vastrentende beleggingen. Het aandeel van de beleggingen in vastgoed daalde. Om de beleggingen goed op de verplichtingen aan te laten sluiten, vond in 2009 een nieuwe Asset Liability Management studie plaats. Deze ALM-studie analyseert de samenstelling van de activa en passiva om deze te optimaliseren. Hierbij is speciale aandacht voor de mogelijke risico’s aan beide zijden van de balans. Belangrijkste verschil ten opzichte van een eerder uitgevoerde ALM-studie was het toenemende risico van een rentemismatch door portefeuillegroei. Om die reden zal de duration van de beleggingen worden verhoogd. Deze transitie is eind 2009 in gang gezet en wordt begin 2010 afgerond. Het beheer van de beleggingen is uitbesteed bij een professionele asset manager (Mn Services) die fiduciair management uitvoert voor Yarden. Binnen dit kader zijn de beleggingen ondergebracht bij een selectie van externe vermogensbeheerders. In 2010 zal worden beoordeeld of de waarderings grondslagen op onderdelen aanpassing behoeven als gevolg van de gewijzigde beleggingsmix en de het beleggingsmandaat dat daaraan verbonden is. De directie liet zich afgelopen jaar ondersteunen door een beleggingscommissie met externe deskundigen, net als in Lees verder op de volgende pagina. voorgaande jaren.
INTRODUCTIE
Uitvaartfaciliteiten: crematoria, begraafplaatsen en uitvaartcentra
9
vervolg
Verslag van de Directie Overige ontwikkelingen Personele bezetting Ten opzichte van vorige jaren kende Yarden in 2009 relatieve rust in de personele bezetting van directie en management. In 2009 werd nauwelijks meer gebruikgemaakt van interim management. Yarden kon de meeste posities met vaste dienstverbanden invullen. Dit verschafte de basis om met veel energie aan de benodigde verbeteringen in de bedrijfsvoering te werken.
Financieel resultaat Beide divisies behaalden in 2009 een positief resultaat. De resultaatverbetering bij de divisie Uitvaartverzorging zette in 2009 door. Ook Verzekeringen kon in 2009 een positief resultaat bijschrijven. Belangrijk verschil met 2008 was dat het rendement van de beleggingen veel gunstiger was dan in 2008. Yarden moest in 2009 helaas constateren dat niet alle tussenpersonen het vanzelfsprekend vinden om conform overeenkomst retourprovisie te betalen op geroyeerde polissen. Yarden verrichtte inspanningen om deze retourprovisie alsnog betaald te krijgen, echter nog niet in alle gevallen met 100% succes. Yarden blijft zich inzetten om de verschuldigde retourprovisie te innen. De resultaatverbetering binnen de divisie Uitvaartverzorging zette zich door. Uitvaartfaciliteiten (crematoria, begraafplaatsen en uitvaartcentra) behaalde een uitstekend resultaat. Uitvaartzorg behaalde een bescheiden positief resultaat. Yarden heeft een solvabiliteit die ruim hoger is dan de wettelijke vereisten én de eisen die volgen uit Solvency I, de huidige Europese regelgeving. Yarden heeft ook ruim voldoende solvabiliteit om te voldoen aan de vereisten van Solvency II. Dit is formeel nog niet verplicht, maar al wel onderzocht op de gevolgen voor Yarden.
Yarden Vereniging Elk even jaar reikt Yarden de Yarden Prijs uit, elk oneven jaar kennen we de Yarden Stimulans toe. In 2009 vond voor de tweede keer de uitreiking van de Yarden Stimulans plaats. Yarden heeft deze prijs in het leven geroepen om vernieuwende ideeën op het gebied van dienstverlening rondom de uitvaart te stimuleren. In 2009 won het initiatief ‘de knoop van parlAmore’. Ook in 2009 vonden in alle regio’s weer vele activiteiten plaats. De activiteiten werden georganiseerd en ondersteund door vrijwilligers, in samenwerking met de bedrijfsonderdelen van Yarden. Voorbeelden van deze activiteiten zijn herdenkingsconcerten, themalezingen, toneelstukken voor de jeugd en lezingen van een medium. Op 24 juli 2009 overleed het bestuurslid de heer Kamp. We zijn hem erg dankbaar voor zijn zeer betrokken inzet voor de vereniging en bijdrage aan de samenwerking tussen Yarden en CVU Rotterdam. Op 31 december 2009 is de heer Buisman afgetreden conform het rooster van aftreden. Mevrouw C.J.A. Van Lier-Broks trad in 2009 op eigen verzoek terug uit het bestuur.
Gebeurtenissen na balansdatum In februari 2010 is met de gemeente Haarlem overeengekomen dat Yarden het 50% aandeel van deze gemeente in de Crematorium Haarlem bv en de Crematorium Haarlem cv op korte termijn zal overnemen. Het aandeel van Yarden in de beide rechtspersonen komt hiermee op 100%. Yarden wil in 2010 haar positie als dé uitvaartorganisatie van Nederland verder versterken. Door te investeren in nieuwe programma’s voor de dienstverlening, in gebouwen en in onderhoud wil Yarden de basis leggen voor dienstverlening die tegemoet komt aan de eisen van de klant. Deze eisen veranderen in de loop van de tijd. Om de aansluiting bij klantwensen te behouden, zal Yarden in 2010 nadrukkelijk invulling geven aan het distributiebeleid voor de verschillende vormen van dienstverlening die Yarden biedt.
Personalia
De uitvaartbranche blijft competitief. Om een voorsprong op de concurrentie op te bouwen en klanten tevreden te stellen, wil Yarden wil stappen zetten in de kwaliteit van dienstverlening. Alleen met excellente dienstverlening kan Yarden haar doelstelling waarmaken om klanten te werven en te behouden. Belangrijke stappen zijn in 2009 en voorgaande jaren gezet, maar het gewenste niveau is nog niet bereikt. Yarden wil dat klanten uit positieve overwegingen kiezen voor de dienstverlening van Yarden. Het herstel op de financiële markten is nog voorzichtig. Ook in de reële economie is er nog slechts sprake van enkele lichtpunten, terwijl op andere punten nog een achteruitgang of een pas op de plaats te verwachten is. Yarden heeft met haar solvabiliteit van eind 2009 een goede uitgangspositie. De beleggingsrendementen blijven echter onder druk staan en het risico bestaat dat ook de rente laag blijft. Dat zorgt voor een gespannen verhouding tussen verplichtingen en beleggingen. Natuurlijk kan Yarden haar doelstellingen alleen realiseren met betrokken, professionele en competente medewerkers. Gelukkig heeft Yarden veel medewerkers die over deze kwaliteiten beschikken. De directie spreekt haar waardering uit voor de inzet die zij hebben geleverd, de getoonde betrokkenheid en de behaalde resultaten in 2009. Almere, 24 maart 2010 Drs. P.N. van Wageningen, Directievoorzitter Yarden
Bestuur Stichting Yarden Mr. P.P.M. Wijnands, voorzitter Drs. P.N. van Wageningen, secretaris en penningmeester Ir. A. Langstraat MSc Mr.Ir.Ing. H.L. Tiesinga MSc H. Slomp RA Raad van Commissarissen Yarden Holding bv en Yarden Uitvaartverzekeringen nv Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter Drs. J.G. Baaij Drs. A.H. Hilbers P.P.A. van der Priem Drs. C.H. Tesselhoff G. Visser Directie Yarden Drs. P.N. van Wageningen, statutair directeur Yarden Holding bv J.W. van Holst RA, statutair directeur Uitvaartverzekeringen nv Mevrouw S.D. Franken-van Velzen, statutair directeur Uitvaartzorg bv en Uitvaartfaciliteiten bv N.W. de Boer RA RC RE, directeur Financiën & Informatiemanagement Gemeenschappelijke Ondernemings Raad Mevrouw J.P. Boonstra, voorzitter, tevens lid DB Mevrouw J.T. Jepma-Kooistra, tevens lid DB A. de Vries, secretaris, tevens lid DB Mevrouw I. de Bruin-Muntjewerff Mevrouw J.B. Bloem-de Graaf Mevrouw J.C.E. Fernando-Coffeng Mevrouw H.E. Boerhoop-Raven A.T.M. Amende Mevrouw M.J.M. van Kooten R.W.H.I. Freriks Mevrouw C.T. van Duijne-Brouwer J. van Putten
INTRODUCTIE
Vooruitblik
Hoofdbestuur Vereniging Yarden Mr.Ir.Ing. H. L. Tiesinga MSc, voorzitter Mevrouw drs. R. M. Zwetsman-Kooistra, vice-voorzitter en secretaris H. Slomp RA, penningmeester B.A. Rutenfrans Drs. P.G.A van den Kerkhoff RA
11
Kerncijfers BEDRAGEN X € 1.000 (M.U.V. AANTALLEN EN PROCENTEN)
Aantal leden Verzekerd bedrag Solvabiliteit verzekeringsbedrijf (Solvency I) Beleggingen Aantal uitvaarten (Zorgbedrijf) Aantal crematies (Uitvaartfaciliteiten) Aantal uitvaarten voor verzekerde leden
2009
2008
952.603 *
948.731
3.363.054
3.103.922
451% **
487%
646.648
613.839
13.266 25.284 9.809
11.490 25.587 11.025
Personeel in aantal FTE’s 568 593 Omzet Uitvaarten 86.678 89.769 Premies 60.132 69.838 (42.840) Beleggingsopbrengsten 36.580 (49.056) Netto resultaat 6.706
* In 2009 is de definitie van lidmaatschap aangescherpt. Daarom zijn voor vergelijkingsdoeleinden de aantallen van 2008 aangepast ten opzichte van de vorige jaarrekening. ** Voor vergelijkingsdoeleinden is voor beide jaren de meerwaarde meegeteld zoals die blijkt uit de toereikendheidstoets.
JA ARREKENING 2009
Jaarrekening 2009
13
Geconsolideerde balans Per 31 december 2009 (voor verwerking resultaatbestemming)
bedragen x € 1.000 referentie
2009
2008
Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 1 9.743 9.832 Materiële vaste activa 2 114.573 107.117 Financiële vaste activa 3 646.698 613.839 771.014 730.788 Vlottende activa Voorraden 1.233 1.224 Overlopende acquisitiekosten 4 110.586 95.858 Vorderingen en overlopende activa 5 22.917 36.122 Liquide middelen 12.107 17.774 146.843 150.978 Totale activa 917.857 881.766
bedragen x € 1.000 referentie
2009
2008
Passiva Groepsvermogen
6
82.765
Voorzieningen Technische voorzieningen 7 Overige voorzieningen 8
700.973 22.327 723.300
678.687 23.449 702.136
72.799
72.082
38.993
37.487
Langlopende schulden 9 Kortlopende schulden 10 Totale passiva
917.857
70.061
881.766
Geconsolideerde winst- en verliesrekening bedragen x € 1.000 referentie
Opbrengsten Premieopbrengsten Omzet facilitair bedrijf Omzet zorgbedrijf Beleggingsopbrengsten
11 12 13 14
Totaal opbrengsten
2009
2008
60.132 38.680 47.998 36.580
69.838 35.977 53.792 (42.840)
183.390
116.767
Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor rente en belasting Rentebaten Rentelasten
6.802 529 2.265
(63.319) 176 2.502
Saldo rente
(1.736)
(2.326)
5.066
(65.645)
1.686
16.222
Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat deelnemingen
6.752 116
(49.423) 518
Groepsresultaat na belastingen Aandeel derden na belastingen
6.868 (162)
(48.905) (151)
Resultaat na belastingen
6.706
(49.056)
Groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting Belastingen groepsresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 21
JA ARREKENING 2009
Lasten Technische lasten 15 22.924 14.476 Verkoopkosten 16 41.259 40.617 Inkoopkosten 17 33.157 41.532 Personeelskosten 18 43.648 41.418 Afschrijvingen 19 3.874 5.497 Overige bedrijfskosten 20 31.726 36.546 Totaal lasten 176.588 180.086
15
Geconsolideerd kasstroomoverzicht bedragen x € 1.000
2009
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat na belastingen 6.706 Aanpassingen voor: Afschrijvingen 3.874 Mutatie herwaarderingsreserve 3.263 Mutatie ongerealiseerde beleggingsresultaten (17.790) Mutatie overlopende acquisitiekosten (14.728) Mutatie verzekeringstechnische voorzieningen 22.286 Mutatie overige voorzieningen (397) Mutaties in werkkapitaal 16.475 Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
19.689
2008
(49.056) 5.497 (37.711) 113.689 (32.931) 31.505 (14.661) (15.887) 153
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen Investeringen in vaste activa (11.582) (3.132) Investeringen (en overname) in overige financiële beleggingen (161.592) (395.577) Desinvesteringen Desinvesteringen in vaste activa 1.651 1.001 Desinvesteringen in overige financiële beleggingen 143.369 404.305 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten (28.154) (6.597) Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie aandelenkapitaal 35 - Mutatie aandeel derden (71) 13 Mutatie agioreserve 3.609 - Mutatie herwaarderingsreserve Mutatie langlopende schulden (775) (7.929) 2.798 (7.916) Mutatie liquide middelen (5.667) (1.166) Saldo liquide middelen per 1-1 17.774 18.940 Saldo liquide middelen per 31-12 12.107 17.774
Overzicht van het totaalresultaat geconsolideerd 2009
2008
Geconsolideerd netto-resultaat na belastingen
6.706
(49.056)
Uitgiften aandelen Toename / afname Agioreserve Afwaardering / herwaardering materiële vaste activa Afwaardering / herwaardering financiële vaste activa Cumulatief effect van stelselwijzigingen
35 3.609 (138) 2.563 -
(2.426) (35.285) (292)
Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen
6.069
(38.003)
Aandeel derden
(71)
Totaalresultaat
12.704
(13) (87.046)
JA ARREKENING 2009
bedragen x € 1.000
17
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling bedragen x € 1.000
Algemeen Yarden Holding bv (groep) is op 4 mei 2001 opgericht en houdt zich voornamelijk bezig met de uitoefening van het natura-uitvaartverzekeringsbedrijf, met het verrichten van crematies en begrafenissen en het verzorgen van de bijbehorende diensten. De jaarrekening 2009 is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9. De vennootschappelijke winst- en verliesrekening is opgesteld overeenkomstig de bepaling van artikel 402 Titel 9, BW 2. De jaarrekening 2009 is opgemaakt door de directie op 24 maart 2010. De opgemaakte jaarrekening wordt voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 28 april 2010. Yarden beoordeelt de solvabiliteit van haar verzekeringsbedrijf op basis van toekomstige kasstromen van beleggingen en verplichtingen, gewaardeerd tegen marktwaarde (nFTK en Solvency II). Daarbij rapporteert en bewaakt Yarden de solvabiliteit volgens het geldende financiële toetsingskader van DNB (Solvency I). Op basis van het geldende toetsingkader bedraagt de solvabiliteitsratio (aanwezige solvabiliteit ten opzichte vereiste solvabiliteit) 451% (2008: 487%). In 2009 is toestemming verkregen voor het meetellen van de meerwaarde in de aanwezige solvabiliteit die blijkt uit de toereikendheidstoets. Exclusief deze meerwaarde bedroeg de solvabiliteitsratio eind 2008 160%. Voor zover voortschrijdende inzichten noodzaakten tot herrubriceringen, zijn de vergelijkbare cijfers aangepast. Deze herrubriceringen hebben geen invloed op het vermogen en het resultaat. De jaarrekening is opgesteld vóór verwerking van de resultaatbestemming. Activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij een andere waarderingsgrondslag is vermeld.
Overname en fusie In 2009 heeft Yarden de resterende 34% van de aandelen in Tempero bv overgenomen en daarmee het belang tot
100% uitgebouwd. De resultaten van Tempero bv zijn verantwoord in de geconsolideerde cijfers van Yarden. Tevens heeft Yarden in 2009 100% van de aandelen overgenomen van EBB Peters bv te Brunssum en is het aandeel in crematorium Haarlem cv en Crematorium Haarlem bv uitgebreid van 25% naar 50%.
Immateriële vaste activa Goodwill De goodwill betreft goodwill die van derden is verkregen bij acquisitie van deelnemingen en activa/passiva-transacties. De goodwill is het verschil tussen de overnameprijs en de netto vermogenswaarde van de deelneming of activa/ passiva-transactie op het moment van overname. De goodwill wordt lineair afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur. Duurzame waardeverminderingen worden bij de waardering in aanmerking genomen en direct ten laste van het resultaat gebracht.
Materiële vaste activa Gebouwen, terreinen en installaties Op de gebouwen, terreinen en installaties in eigen gebruik wordt niet afgeschreven (behalve erfpacht en columbaria). Alle gebouwen, terreinen en installaties zijn gewaardeerd op actuele waarde (behalve erfpacht en columbaria). Taxaties vinden dusdanig plaats dat in een periode van maximaal vijf jaar alle onroerende zaken worden getaxeerd. De in 2009 uitgevoerde taxaties hebben geresulteerd in een waardevermindering van 1.267 (2008: 1.604) van de getaxeerde onroerende zaken. De overige taxaties zijn aangepast op basis van de kostprijsontwikkeling, rekening houden met veroudering. Dit heeft geresulteerd in een waardevermeerdering van 418 (2008: 1.769). Indien de taxatiewaarde lager is dan de kostprijs, wordt het verschil ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging, wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. Positieve verschillen tussen actuele waarde en kostprijs worden, onder aftrek van belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve.
Andere vaste bedrijfsmiddelen Onder de andere vaste bedrijfsmiddelen zijn inventaris, ICTapparatuur en –programmatuur en vervoermiddelen opgenomen. Zij zijn gewaardeerd tegen historische kostprijs, verminderd met een op de verwachte levensduur gebaseerde lineaire afschrijving. Voor inventaris en vervoermiddelen is de economische levensduur bepaald op vijf jaar, voor ICTapparatuur -en programmatuur op drie jaar.
Financiële vaste activa
direct ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. Voor rentederivaten worden gerealiseerde winsten en verliezen ten gunste of ten laste van het resultaat gebracht. Per balansdatum ongerealiseerde winsten worden, rekening houdend met belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve. Ongerealiseerde verliezen worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. De herwaarderingsreserve heeft geen permanent karakter.
Aandelen en vastrentende fondsen
Obligaties, hypothecaire leningen en andere leningen De vastrentende waarden zijn gewaardeerd tegen de aflossingswaarde. Agio en disagio worden bij aankopen ook onder de beleggingen opgenomen en over de resterende looptijd geamortiseerd. Gerealiseerde winsten en verliezen worden ten gunste of ten laste van het resultaat verwerkt.
Belasting latentie De vordering voor belastingen heeft betrekking op de verschillen tussen commerciële en fiscale waardering van activa en passiva, berekend tegen het van toepassing zijnde tarief op het moment van de verwachte belastingbetaling. Bij de bepaling van de latenties is een tarief van 25,5% gehanteerd.
Vlottende activa Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen, rekening houdend met een voorziening voor incourantheid.
Overlopende acquisitiekosten
Deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend worden gewaardeerd tegen de laatst bekende netto vermogenswaarde. Overige deelnemingen worden gewaardeerd tegen kostprijs of duurzaam lagere waarde.
De overlopende acquisitiekosten bestaan uit de kosten die samenhangen met het sluiten van verzekeringsovereenkomsten waarvoor meerdere jaren premie wordt betaald. Zij worden gewaardeerd tegen historische kostprijs verminderd met een lineaire afschrijving over 10 jaar. Als uit de jaarlijkse impairmenttest blijkt dat de geactiveerde acquisitiekosten niet meer kunnen worden gedragen door de toekomstige verwachte opbrengsten, wordt het niet terug te verdienen deel in één keer ten laste van het resultaat gebracht.
Derivaten
Vorderingen en overlopende activa
De derivaten bestaan uit valuta-, rente- en overige derivaten. Derivaten worden gewaardeerd tegen reële waarde, te weten de relevante marktnotering of, als die er niet is, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen. Voor valutaderivaten en overige derivaten worden zowel gerealiseerde als ongerealiseerde winsten en verliezen
De vorderingen en overlopende activa worden opgenomen voor het nominale bedrag, verminderd met een voorziening voor dubieuze vorderingen.
Deelnemingen
Liquide middelen De liquide middelen staan vrij ter beschikking.
JA ARREKENING 2009
Aandelen in vastgoedfondsen, aandelen in vastrentende fondsen en overige aandelen zijn gewaardeerd tegen marktwaarde. Gerealiseerde winsten en verliezen worden ten gunste of ten laste van het resultaat verwerkt. Per balansdatum ongerealiseerde winsten worden, rekening houdend met belastingen, opgenomen in de herwaarderingsreserve. Ongerealiseerde verliezen van individuele fondsen, waarbij de marktwaarde lager is dan de kostprijs, worden direct ten laste van het resultaat gebracht. Indien er nadien sprake is van een waardestijging wordt deze tot het niveau van de oorspronkelijke kostprijs verantwoord ten gunste van het resultaat. De herwaarderingsreserve heeft geen permanent karakter.
19
vervolg
Grondslagen van waardering en resultaatbepaling bedragen x € 1.000
Technische voorzieningen
De hoogte van de toetsvoorziening heeft geen aanleiding gegeven tot het hanteren van prudentiële filters.
Voorziening voor verzekeringsverplichtingen De voorziening wordt berekend als het verschil tussen de contante waarde van de uitvaartverplichtingen en de toekomstige administratiekosten enerzijds en de contante waarde van de batenpremies anderzijds. De batenpremies zijn gelijk aan de netto premies vermeerderd met de in de bruto premies begrepen opslag voor de administratiekosten na afloop van de premiebetaling. De voorziening verzekeringsverplichtingen is gebaseerd op Unisekstafel die wordt afgeleid vanuit de overlevingstafels GBM/GBV 1985-1990, zonder leeftijdsterugstelling. Als regel wordt bij de vaste verzekeringen uitgegaan van een rekenrente van 4% voor verzekeringen die in zijn gegaan vóór het jaar 2000. Vanaf ingangsdatum 1 januari 2000 wordt uitgegaan van een rekenrente van 3%. Voor de producten met een overrente (winst-)deling geldt een gelijke rekenrente voor zowel de premiebetalende als premievrije periode, die afhankelijk is van de ingangsdatum: Voor verzekeringen ingegaan voor 1-1-1975: Rekenrente = 4% Voor verzekeringen ingegaan vanaf 1-1-1975 en vóór 1-1-1995: Rekenrente = 3% Voor verzekeringen ingegaan vanaf 1-1-1995: Rekenrente = 2% De hoogte van de overrentedeling bedraagt over 2009 € 2,6 mln (2008: € 2,8 mln). Voor de voorziening verzekeringsverplichtingen is een toereikendheidstoets uitgevoerd. De toetsvoorziening is bepaald op basis van de verwachtingswaarde van de verplichtingen verdisconteerd tegen de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur met een opslag voor de risico’s die verbonden zijn aan deze verplichtingen. Daarnaast is rekening gehouden met de optiewaarde van de overrentedeling, overlopende acquisitiekosten, de marktwaarde van de beleggingen en een risicomarge. Als minimumwaarde van de voorziening is de gegarandeerde afkoopwaarde gehanteerd.De hoogte van de toetsvoorziening bedraagt € 416 mln (2008: € 434 mln).
Overige technische voorzieningen Na de conversie van natura pakketverzekeringen naar natura sommenverzekeringen heeft Yarden aan polishouders van de oorspronkelijke natura pakketverzekeringen de mogelijkheid geboden om bij overlijden een beroep te doen op de oorspronkelijke polisvoorwaarden. Binnen de technische voorzieningen is voor deze mogelijkheid een voorziening getroffen. De hoogte van de voorziening bedraagt € 21,1 mln (2008: € 23,1 mln). De hoogte van de voorziening is bepaald op onder meer de toekomstige uitvaartkosten, inflatie en de overrente. De voorziening is post voor post berekend en contant gemaakt met de rekenrente die ook voor de technische voorzieningen is toegepast.
Overige Voorzieningen Voorziening voor belastingen De voorziening voor belastingen heeft betrekking op de verschillen tussen commerciële en fiscale waardering van activa en passiva, berekend tegen het van toepassing zijnde tarief op het moment van de verwachte belastingbetaling. Bij de bepaling van de latentie is een tarief van 25,5% gehanteerd (ultimo 2008: 25,5%).
Voorziening voor reorganisatie De voorziening voor reorganisatie heeft betrekking op de afvloeiing van medewerkers.
Langlopende schulden Depositoverplichtingen Depositoverplichtingen betreffen stortingen van leden, die bij overlijden in mindering zullen worden gebracht op de kosten van de uitvaart. Deze stortingen worden verhoogd met rentebijschrijvingen. De rentevergoeding wordt jaarlijks vastgesteld. Voor 2009 was deze vergoeding 3,85 procent (2008: 4,01 procent).
Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen De resultaten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen van waardering. Kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de premies vervallen of de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze te voorzien zijn. Bij het opstellen van de jaarrekening worden schattingen en veronderstellingen gebruikt. Het gebruik van deze schattingen en veronderstellingen is conform Titel 9, BW2 . De werkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze veronderstellingen. De risicoparagraaf gaat uitgebreider in op deze risico’s.
Technische lasten Onder de technische lasten worden verantwoord: uitkering uit verzekering toevoeging aan technische voorzieningen wijziging overlopende acquisitiekosten rente depositoverplichtingen
Verkoopkosten De verkoopkosten betreffen de directe kosten van de verkoop activiteiten. Tot de verkoopkosten worden eveneens gerekend de magazijnkosten voor gereed product en handelsartikelen en de transportkosten die betrekking hebben op verkooptransacties.
Inkoopkosten De inkoopkosten betreffen de directe kosten gerelateerd aan de verkoopactiviteiten.
Premieopbrengsten Hieronder wordt verstaan de bruto-premies, koopsommen en de winstdelingskoopsommen die aan de verzekerden in rekening gebracht zijn.
Omzet facilitair bedrijf Hieronder worden de vergoedingen verantwoord voor het gebruik van crematoria, uitvaartcentra, opbaarfaciliteiten en begraafplaatsen. Deze diensten worden overwegend in rekening gebracht aan uitvaartondernemingen, waarvan een deel intern bij het zorgbedrijf van Yarden.
Belastingen Voor het jaar 2009 is er sprake van een fiscale eenheid vennootschapsbelasting voor de Van der Stappen groep en een fiscale eenheid Yarden Holding voor de overige bedrijven. Tempero bv, Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Uitvaartcentrum Zwolle bv, Mortuarium Beheer bv en Crematorium Haarlem bv zijn niet opgenomen in de fiscale eenheid van Yarden Holding. De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare bedragen.
Omzet zorgbedrijf Hieronder worden de in rekening gebrachte diensten verantwoord voor het verzorgen van uitvaarten aan particulieren en uitvaartverzekeraars. Een deel hiervan wordt betaald vanuit de bij Yarden verzekerde bedragen.
Geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
Onder de beleggingsopbrengsten worden verantwoord: dividend op aandelen interest obligaties interest op leningen overige rentebaten valutaresultaat resultaat rentederivaten resultaat overige derivaten en financiële instrumenten gerealiseerde resultaten op effecten ongerealiseerde resultaten op effecten opbrengsten direct onroerend goed
In de geconsolideerde jaarrekening zijn, volgens de methode van de integrale consolidatie, alle maatschappijen begrepen waarin Yarden Holding bv direct of indirect meer dan 50% van het totaal aantal stemmen kan uitbrengen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en die zijn te beschouwen als groepsmaatschappijen. De deelnemingen waarover alleen gezamenlijk met derden de zeggenschap wordt uitgeoefend worden proportioneel geconsolideerd.
Stelselwijziging In 2010 is de bepaling van de pensioenlast gewijzigd. Voorheen werden de pensioenlasten weergegeven op basis van de waarderingsmethode volgens RJ 271.3. Hierbij dienden ook de toekomstig verwachte pensioenbaten en -lasten te worden betrokken.
JA ARREKENING 2009
Grondslagen voor consolidatie Beleggingsopbrengsten
21
Overige toelichting geconsolideerd Vanaf 2009 wordt de pensioenlast bepaald door de premie zoals die door de verzekeraar is berekend over het boekjaar. De vergelijkbare cijfers van het voorgaande jaar zijn aangepast aan de nieuwe bepaling. Door deze stelselwijziging is de pensioenlast voor 2008 met 292 aangepast t.o.v. de voorgaande jaarrekening. Door de stelselwijziging is de algemene reserve per 1 januari 2008 verlaagd met een bedrag van 6.463. Het totale effect kan als volgt worden weergegeven: stelselwijziging
herrubricering
Activa Financiële vaste activa 613.839 489 Vorderingen en overlopende activa 40.669 (4.547) (489) Passiva Groepsvermogen 76.232 (6.171) Kortlopende schulden 35.862 1.625 Winst- en verliesrekening Personeelskosten 41.710 (292)
Lijst van kapitaalbelangen De kapitaalbelangen kunnen worden verdeeld naar groepsmaatschappijen en deelnemingen. De groepsmaatschappijen betreffen op 31 december 2009 de volgende rechtspersonen (tenzij anders vermeld betreft het een 100% belang): Yarden Uitvaartverzekeringen nv, Almere Yarden Depositofonds bv, Almere Yarden Vastgoed bv, Almere Yarden Uitvaartfaciliteiten bv, Almere Yarden Uitvaartzorg bv, Almere Yarden Franchise bv, Almere Tempero bv, Rotterdam H. Peters Eerste Brunssumse Begrafenisonderneming bv, Brunssum Van der Stappen Uitvaartverzorging bv, Geldrop (75%) Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Almere (50%) Uitvaartcentrum Zwolle bv, Zwolle (50%) Crematorium Haarlem bv, Haarlem (50%) Crematorium Haarlem cv, Haarlem (50%) De deelnemingen betreffen de volgende vennootschappen: Mortuarium Beheer bv, Oosterbeek (25%)
2008 na stelselwijziging
614.328 35.633 70.061 37.487 41.41
Yarden Holding bv te Almere staat aan het hoofd van de groep en consolideert de financiële gegevens van Yarden Holding bv in haar geconsolideerde jaarrekening. In de geconsolideerde jaarrekening 2009 zijn activa, passiva en resultaten van alle groepsmaatschappijen (proportioneel) geconsolideerd opgenomen, rekening houdend met eliminaties van onderlinge verhoudingen, met uitzondering van: Crematorium Haarlem bv, Haarlem (50%) vanwege uitbreiding belang ultimo 2009 Crematorium Haarlem cv, Haarlem (50%) vanwege uitbreiding belang ultimo 2009 H. Peters Eerste Brunssumse Begrafenisonderneming bv, Brunssum (100%) vanwege aankoop belang ultimo 2009 Mortuarium Beheer bv, Oosterbeek (25%). Flevo Uitvaartfaciliteiten bv en Uitvaartcentrum Zwolle bv zijn proportioneel geconsolideerd.
Personeelsleden Het aantal personeelsleden in fte bedraagt ultimo 2009 568 (2008: 593). Het totaal aantal personeelsleden bedroeg eind 2009: 820 (2008: 920).
JA ARREKENING 2009
2008 voor stelselwijziging
23
Risicoparagraaf Risicobeheer algemeen De risicobeheersingstructuur van Yarden wordt deels bepaald door de toezichthouders in de verzekeringsbranche. De directie van Yarden hecht het allergrootste belang aan een adequate financiering van de gedane toezeggingen aan polishouders die zijn verzekerd bij Yarden. Om deze reden ziet de directie het als essentiële taak om de risico’s voor de solvabiliteit te bewaken. Yarden hanteert een integrale risicobenadering, gebaseerd op COSO Enterprise Risk Management (COSO). Centraal in deze methode staat de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement voor de analyse van risico’s, het treffen van maatregelen om het gewenste risiconiveau te bereiken en het toezicht op de naleving van de beschreven maatregelen. Periodiek (iedere 3 tot 5 jaar) vindt een Asset Liability Management studie (ALM-studie) plaats, die de mogelijke ontwikkelingen van beleggingen en verplichtingen analyseert. Op grond hiervan wordt een langjarige beleggingsmix bepaald. Deze beleggingsmix is onderdeel van het beleggingsbeleid en is vastgelegd in een beleggingsbeleidsplan. In 2009 is een nieuwe ALM-studie uitgevoerd, die zal worden toegepast op de beleggingsmix vanaf 2010. Yarden heeft het beheer over haar beleggingen in handen gegeven van Mn Services als fiduciair beheerder. Dit fiduciair vermogensbeheer bestaat uit de ontwikkeling en de uitvoering van het beleggingsbeleid, het beheer en beleggen van vermogen, administratie, bewaring, (wettelijke) verslaglegging, performancemeting en risicomanagement. Onderdeel van dit risicomanagement is het bewaken van specifieke beleggingsrisico’s zoals krediet-, markt- en niet-financiële risico’s. De opdracht aan de fiduciair beheerder is vastgelegd in een schriftelijk mandaat. De uitvoering van het beleid en het risicomanagement vindt plaats na advies van de Beleggingscommissie van Yarden (bestaande uit o.a. extern deskundige adviseurs) en de fiduciair beheerder. Hierover wordt periodiek verslag gedaan aan het Audit Committee. De combinatie van uitvaartverzekeringen en uitvaartverzorging betekent voor Yarden een combinatie van risico’s die tegengesteld zijn. Als mensen langer blijven leven dan statistisch wordt verwacht betekent dit enerzijds dat er minder uitvaarten zullen worden verzorgd en dus een
negatief ondernemingsrisico, maar anderzijds dat polissen later tot uitkering komen dan verwacht en dus een positief ondernemingsrisico.
Solvabiliteit De beleggingen zijn gevoelig voor volatiliteit op de aandelenbeurzen en veranderingen in de rentetermijnstructuur. De verplichtingen zijn met name gevoelig voor veranderingen in de rentetermijnstructuur. Yarden bewaakt deze risico’s, en daarmee de solvabiliteit, door middel van het bewaken van de totale asset-mix en het afstemmen van kasstroomprofielen van beleggingen en verplichtingen in de tijd. Waar nodig wordt het beleggingsbeleid daarop afgestemd. Hierdoor verwacht de directie boven het gewenste en vereiste vermogensniveau te blijven. De solvabiliteit wordt gemeten en bewaakt binnen de kaders van Solvency I en op basis van marktwaarde. Yarden heeft begin 2009 deelgenomen aan de stresstests voor het verzekeringsbedrijf die DNB initieerde. Naar aanleiding van de resultaten uit deze stresstests heeft Yarden op 27 mei 2009 een herstelplan ingediend bij DNB. De belangrijkste herstelmaatregel daarin was het meetellen van de meerwaarde zoals die blijkt uit de toereikendheidstoets. Op 15 juni 2009 kreeg Yarden van DNB toestemming voor het meetellen van deze meerwaarde in de solvabiliteit. Vanaf die toestemmingsdatum presenteert Yarden haar solvabiliteit inclusief de meerwaarde. Op basis van het geldende toetsingskader bedraagt de solvabiliteitsratio (aanwezige solvabiliteit ten opzichte van de vereiste solvabiliteit) inclusief de meerwaarde 451% (2008: 487%). De Solvabiliteitstoets ultimo 2009 is op Solvency II normen gebaseerd. Met behulp van de aanvullende inzichten van Solvency II zal ook het algehele risicobeheer wijzigen. De risicobeheersende maatregelen zullen meer gericht zijn op de vereiste solvabiliteit onder Solvency II.
Marktrisico Het marktrisico betreft voor Yarden hoofdzakelijk het risico van prijsontwikkeling van effecten¬posities. Het beleid ten aanzien van marktrisico is gebaseerd op de ALM-studie. De strategische asset-allocatie vindt hierbij plaats op basis van een optimale verhouding op lange termijn tussen risico en rendement. Door diversiteit in de portefeuille aan te brengen is het risico op concentratie en correlatie beperkt tot de gewenste niveaus.
Er zijn geen afgeleide instrumenten (behalve valutahedges, zie Valutarisico) ingezet om bij een terugval van de beurskoersen de verliezen te beperken. Vanwege de stabiele, licht oplopende sterfte- en crematiecijfers wordt het marktrisico van de dienstverlening van Yarden op dit gebied laag ingeschat.
Valutarisico Yarden heeft er voor gekozen om het valutarisico grotendeels af te dekken. De belangrijkste vreemde valuta in de beleggingsportefeuille (USD, GBP en JPY) worden afgedekt. Op 31 december 2009 had Yarden volgende posities (x € 1.000):
Actief positie
CHF DKK NOK SEK GBP USD JPY
719 265 547 28.732 738 108.565 2.018 15.120 99
0 719 265 547 27.994 29.429 106.547 106.018 15.021 14.980
Totaal valuta
153.947
151.092
2.855
150.427
Bedrag waarover risico wordt gelopen 0 719 265 547 -1.435 529 41 665
Renterisico
Kredietrisico
Het renterisico is in belangrijke mate afgedekt door de keuze voor een, op de AML-studie gebaseerde, strategische duration matching tussen de beleggingen en verplichtingen. Er wordt voor circa 50% belegd in langjarige vastrentende waarden, waardoor de duration en daarmee de prijsvolatiliteit vrij hoog is. De posities in deze vastrentende waarden zijn nagenoeg geheel ingegeven om kasstromen van beleggingen en verzekeringen op elkaar af te stemmen. Per kwartaal wordt gekeken of de afwijkende gevoeligheid van de beleggingen ten opzichte van de verplichtingen als gevolg van de rentestand bijstelling van de duration van de beleggingen vereist. De verzekeringsportefeuille heeft een modified duration van circa 29 jaar Van de vastrentende waarden is daarom een groot deel belegd in langjarige vastrentende waarden met een modified duration van circa 21 jaar. De totale beleggingen hebben een modified duration van circa elf jaar.
Het kredietrisico van de beleggingen is afgedekt door te beleggen in kredietwaardige vastrentende waarden. Er is slechts een klein deel belegd in minder kredietwaardige markten (lager dan een A-status). Er zijn geen afgeleide instrumenten ingezet voor verdere afdekking van het kredietrisico van beleggingen. Ultimo 2009 waren de vastrentende waarden als volgt verdeeld: Rating beleggingen AAA AA A BBB BB B CCC of lager Totaal
Percentage 27,04% 4,82% 54,59% 11,22% 1,77% 0,42% 0,14% 100,00%
JA ARREKENING 2009
Valuta
Contractgrootte afdekkingsPassief positie Gesaldeerd instrument
25
vervolg
Risicoparagraaf De overige kredietrisico’s worden beheerst door het automatisch incasseren van premiedebiteuren en regelmatige beoordeling van de ouderdom van overige debiteuren. Voor zover debiteuren zich niet houden aan gestelde betalingstermijnen en rappelleringen, geeft Yarden haar vorderingen over aan een incassobureau of worden verzekeringen geroyeerd.
Liquiditeitsrisico De operationele kasstromen van Yarden zijn in belangrijke mate voorspelbaar. Zowel op korte als langere termijn worden liquiditeitsplanningen gemaakt en geactualiseerd. Daarnaast wordt een deel van de beleggingen aangehouden in liquide titels.
Verzekeringstechnisch risico
Corporate governance
Het verzekeringstechnisch risico wordt gedefinieerd als het risico dat uitkeringen (nu of in de toekomst) niet gefinancierd kunnen worden vanuit premie- en beleggingsinkomsten als gevolg van onjuiste en/of onvolledige (technische) aannames en grondslagen bij de ontwikkeling en premiestelling van het product. In 2007 heeft Yarden de natura pakketverzekeringen naar natura sommenverzekeringen geconverteerd. De verzekeringstechnische risico’s zijn daarmee aanmerkelijk teruggebracht. Bij het aangaan van de verzekering vindt acceptatie plaats op basis van leeftijd en gezondheid. Er wordt geen onderscheid gemaakt naar geslacht. De technische voorzieningen zijn op basis van prudente grondslagen vastgesteld. Door de omvang en natuurlijke spreiding van de portefeuille is er geen opvallende concentratie ten aanzien van sociale en demografische factoren.
De directie en de Raad van Commissarissen zijn verantwoordelijk voor de corporate governance structuur van de vennootschap en leggen hierover verantwoording af aan de Algemene Vergadering. De risicobeheersingstructuur is verankerd in het reglement van de Raad van Commissarissen van Yarden. De Corporate Governance Code Frijns heeft als leidraad gediend voor dit reglement van de Raad van Commissarissen, waarin onder andere zijn opgenomen: de profielschets van de omvang en samenstelling voor de Raad van Commissarissen; het rooster van aftreden voor leden van de Raad van Commissarissen; het reglement voor de auditcommissie van de Raad van Commissarissen; het reglement voor de benoemings- en remuneratiecommissie van de Raad van Commissarissen.
Vastgoed Voor de uitvaartverzorging maakt Yarden deels gebruik van crematoria en uitvaartcentra in eigen beheer. Yarden heeft ervoor gekozen om de panden in eigen beheer te houden om daarmee het serviceniveau te kunnen waarborgen en omdat de kosten op lange termijn lager zijn dan huur of lease. Het vastgoed is deels gefinancierd met een langlopende lening bij de Rabobank en de waardestijgingen zijn toegevoegd aan de herwaarderingsreserve. De panden zijn verzekerd op marktwaarde. Een onderhoudsplan voor de lange termijn garandeert de marktwaarde en de kwaliteit tegen aanvaardbare kosten. Het risico dat het rentepercentage zal wijzigen op de langlopende lening is afgedekt door een renteswap.
In 2010 zal worden beoordeeld in hoeverre de Corporate Governance Code Frijns verder zal worden ingebed in de besturing van Yarden. Elke substantiële wijziging in de corporate governance structuur van Yarden wordt onder een apart agendapunt ter bespreking aan de Algemene Vergadering voorgelegd.
Het rooster van aftreden voor de Raad van Commissarissen is als volgt: Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter 2010 Drs. J.G. Baaij 2013 Drs. A.H. Hilbers 2010 P.P.A. van der Priem 2013 Drs. C.H. Tesselhoff 2011 G. Visser 2011
JA ARREKENING 2009
De directie is belast met het bestuur van Yarden. Goedkeuring van de houder van de prioriteitsaandelen en de Raad van Commissarissen is vereist bij besluiten omtrent: uitgifte en verkrijging van aandelen in en schuldbrieven ten laste van Yarden; medewerking aan de uitgifte van certificaten op naam van aandelen; aanvraag of intrekking beursnotering; het aangaan van een deelneming of investeringen met een waarde van meer dan een ¼ van het vermogen van Yarden; een voorstel tot wijziging van de statuten; een voorstel tot ontbinding van Yarden; aangifte van faillissement en aanvraag van surseance van betaling; een voorstel tot vermindering van het geplaatste kapitaal van Yarden. Goedkeuring van de Raad van Commissarissen is vereist bij besluiten omtrent: beëindiging van de dienstbetrekking van een aanmerkelijk aantal werknemers van Yarden binnen een kort tijdsbestek; ingrijpende wijziging in de arbeidsomstandigheden van een aanmerkelijk aantal werknemers van Yarden; het aangaan of verbreken van duurzame samenwerking van Yarden met een andere vennootschap indien dit van ingrijpende betekenis is voor Yarden.
27
Toelichting op de geconsolideerde balans Activa Vaste activa De immateriële vaste activa bestaan volledig uit goodwill. Het verloop van de goodwill is als volgt: 2009
2008
Stand 1 januari Investeringen Afschrijvingen
9.832 1.326 (1.415)
7.762 4.304 (2.234)
Stand 31 december Cumulatieve aanschafwaarde 31 december Cumulatieve afschrijvingen 31 december
9.743
9.832
14.734 (4.991)
13.447 (3.615)
Stand 31 december
9.743
9.832
1. Immateriële vaste activa (bedragen x € 1.000)
De goodwill wordt als volgt afgeschreven: De goodwill ontstaan bij de acquisitie van Crematorium Haarlem wordt lineair afgeschreven op basis van een geschatte economische levensduur van 10 jaar. De goodwill ontstaan bij de acquisitie van H. Peters EBB wordt lineair afgeschreven op basis van een geschatte economische levensduur van 10 jaar. 2. Materiële vaste activa (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Gebouwen en terreinen Andere vaste bedrijfsmiddelen
108.694 5.879
100.865 6.252
Stand 31 december
114.573
107.117
Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt: Gebouwen, terreinen en installaties
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Totaal
Stand 1 januari 100.865 6.252 107.117 Overnames 4.030 - 4.030 Investeringen 4.972 2.395 7.367 Desinvesteringen (1.202) (449) (1.651) Afschrijving (156) (2.319) (2.475) Herwaardering 185 - 185 Stand 31 december 108.694 5.879 114.573 De aanschafwaarde van de gebouwen, terreinen en installaties is 107.435 (2008: 103.692). De aanschafwaarde van de andere vaste bedrijfsmiddelen is 16.499 (2008: 20.067).
3. Financiële vaste activa (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Aandelen Obligaties Vastrentende fondsen Liquiditeiten Derivaten Leningen Deelnemingen
203.395 361.044 34.153 42.907 4.025
185.125 380.139 25.752 16.531 2.906
645.524 308 866
610.453 271 3.115
Stand 31 december boekwaarde
646.698
613.839
Stand 31 december kostprijs
699.628
680.393
Stand 31 december marktwaarde
613.752
627.115
Beleggingen naar waarderingsmethode Level I Level II Level III
Totaal
Aandelen Vastrentende Pools Obligaties Belegging liquiditeiten Derivaten (activa) Derivaten (passiva)
- - 361.044 42.907 -
141.794 61.601 34.153 - - - - - 4.025 - (627)
203.395 34.153 361.044 42.907 4.025 (627)
Totaal
403.951
179.345
644.897
61.601
JA ARREKENING 2009
Verklaring: Level I: Markt genoteerd Level II: Afgeleide marktnotering met waarneembare marktdata Level III: Waarderingsmodellen en -technieken niet gebaseerd op marktdata
29
vervolg
Toelichting op de geconsolideerde balans Ongerealiseerde herwaarderingen In de financiële vaste activa is een ongerealiseerde herwaardering opgenomen van 3.953 (2008: 505).
2009
2008
Vastgoedaandelen Overige aandelen Stand 31 december
61.601 141.794 203.395
85.962 99.163 185.125
Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerde koersverschillen via herwaarderingsreserve Ongerealiseerde koersverschillen via resultatenrekening
185.125 16.054 (5.058) (2.311) - 9.585
267.857 174.975 (167.358) 15.619 (41.496) (64.472)
Stand 31 december boekwaarde
203.395
185.125
Stand 31 december kostprijs
261.358
248.867
Stand 31 december marktwaarde
203.395
185.125
2009
2008
Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Gerealiseerd koersresultaat
380.139 112.062 (126.223) (4.934)
406.579 196.656 (215.315) (7.781)
Stand 31 december boekwaarde
361.044
380.139
Stand 31 december kostprijs
361.044
380.139
Stand 31 december marktwaarde
330.645
396.321
Aandelen (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de aandelen is als volgt:
Obligaties (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de obligaties is als volgt:
2008
Het verloop van de vastrentende fondsen is als volgt: Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerde koersverschillen via herwaarderingsreserve Ongerealiseerde koersverschillen via resultatenrekening
25.752 196 - - 3.448 4.757
23.896 18.144 (9.145) 1.096 (3.535) (4.704)
Stand 31 december boekwaarde
34.153
25.752
Stand 31 december kostprijs
31.667
31.470
Stand 31 december marktwaarde
34.153
25.752
Liquiditeiten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Het verloop van de liquiditeiten is als volgt: Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen
16.631 26.276 -
16.984 (453)
Stand 31 december boekwaarde
42.907
16.531
Stand 31 december kostprijs
42.907
16.531
Stand 31 december marktwaarde
42.907
16.531
Derivaten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Valutaderivaten Rentederivaten Overige derivaten en financiële instrumenten Stand 31 december
57 - 3.968 4.025
2.879 27 2.906
2.906 (7.388) 1.164 7.343
18.796 (284) 372 (15.978)
Stand 31 december boekwaarde
4.025
2.906
Stand 31 december kostprijs
4.025
2.906
Stand 31 december marktwaarde
4.025
2.906
Het verloop van de derivaten is als volgt: Stand 1 januari Verkopen/aflossingen (saldo) Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerde koersverschillen via resultatenrekening
JA ARREKENING 2009
2009
Vastrentende fondsen (bedragen x € 1.000)
31
vervolg
Toelichting op de geconsolideerde balans 2009
2008
Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerde koersverschillen via herwaarderingsreserve Ongerealiseerde koersverschillen via resultatenrekening
271 43 (6) - - -
294 (23) -
Stand 31 december boekwaarde
308
271
Stand 31 december kostprijs
308
271
Stand 31 december marktwaarde
308
271
2009
2008
Stand 1 januari Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Ongerealiseerd resultaat uit deelneming
3.115 392 (4.449) 1.808
1.099 1.498 518
Stand 31 december boekwaarde
866
3.115
Stand 31 december kostprijs
866
3.115
Stand 31 december marktwaarde
866
3.115
Leningen (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de leningen is als volgt:
Deelnemingen (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de deelnemingen is als volgt:
Vlottende Activa 4. Overlopende acquisitiekosten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Het verloop van de overlopende acquisitiekosten is als volgt: Stand 1 januari Activering Afschrijvingen
95.858 30.281 (15.553)
62.927 45.361 (12.430)
Stand 31 december
110.586
95.858
Cumulatieve activeringswaarde Cumulatieve afschrijvingen
174.052 (63.466)
150.180 (54.322)
Stand 31 december
110.586
95.858
2009
2008
Debiteuren Vennootschapsbelasting Overlopende rente Overige overlopende activa Overige vorderingen
13.482 2.061 4.675 1.855 844
13.269 17.046 3.999 1.378 430
Stand 31 december
22.917
36.122
6. Eigen vermogen (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Agioreserve Herwaarderingsreserve Overige reserves Onverdeelde winst
551 50.628 25.351 (717) 6.706
516 47.019 22.920 48.345 (49.056)
Stand 31 december vennootschappelijke balans
82.519
69.744
Aandeel derden
246
317
Stand 31 december geconsolideerde balans
82.765
70.061
5. Vorderingen en overlopende activa (bedragen x € 1.000)
Geplaatst en gestort kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 2.000.000 en bestaat uit 20.000 aandelen met een nominale waarde van € 100,-. Hiervan zijn 5.500 aandelen geplaatst en volgestort. Voorts zijn 12 prioriteitsaandelen met een nominale waarde van € 100,geplaatst en volgestort.
JA ARREKENING 2009
Passiva
33
vervolg
Toelichting op de geconsolideerde balans
2009
2008
Het verloop van de agioreserve is als volgt: Stand 1 januari Toename Afname
47.019 3.609 -
47.019 -
Stand 31 december
50.628
47.019
2009
2008
Het verloop van de herwaarderingsreserve is als volgt: Stand 1 januari Herwaardering financiële vaste activa Herwaardering gebouwen en terreinen
22.920 2.569 (138)
60.631 (35.285) (2.426)
Stand 31 december
25.351
22.920
Agioreserve (bedragen x € 1.000)
De agioreserve is vrij uitkeerbaar.
Herwaarderingsreserve (bedragen x € 1.000)
De herwaarderingsreserve is een wettelijke reserve en heeft betrekking op Yarden Uitvaartverzekeringen nv, Yarden Vastgoed bv en Yarden Uitvaartfaciliteiten bv.
2009
2008
48.345 (49.062)
13.336 35.009
Stand 31 december
(717)
48.345
2009
2008
(49.056) 49.062 (6)
35.009 (35.009) -
6.706
(49.056)
6.706
(49.056)
Overige reserves (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de overige reserves is als volgt: Stand 1 januari Resultaatbestemming
Onverdeelde winst (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de onverdeelde winst is als volgt: Stand 1 januari Resultaat bestemming Resultaat correctie 2008 in 2009 Resultaat boekjaar Stand 31 december
Aandeel derden Het aandeel derden betreft de resultaten na belasting van deelnemingen Yarden. Het resultaat is gewaardeerd tegen de waarde op het moment van het opstelling van de jaarrekening. 2009
2008
Voorziening verzekeringsverplichtingen Overige technische verplichtingen
679.844 21.129
655.548 23.139
Stand 31 december
700.973
678.687
2009
2008
Stand 1 januari Dotatie
655.548 24.296
624.192 31.356
Stand 31 december
679.844
655.548
2009
2008
Stand 1 januari Dotaties Onttrekkingen
23.139 - (2.010)
22.990 149 -
Stand 31 december
21.129
23.139
8. Overige voorzieningen (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Voorziening voor belastingverplichtingen Reorganisatievoorziening
22.244 83
22.769 680
Stand 31 december
22.327
23.449
7. Technische voorzieningen (bedragen x € 1.000)
De technische voorzieningen zijn overwegend langlopend van aard. (bedragen x € 1.000) Voorziening verzekeringsverplichtingen
Overige technische verplichtingen (bedragen x € 1.000)
(bedragen x € 1.000) Voorziening voor belastingverplichtingen
2009
2008
Stand 1 januari Dotaties Onttrekkingen
22.769 - (525)
35.709 (12.940)
Stand 31 december
22.244
22.769
JA ARREKENING 2009
De voorziening voor belastingverplichting 2009 bestaat uit een belastinglatentie beleggingen 1.008 en een belastinglatentie overig van 21.236.
35
vervolg
Toelichting op de geconsolideerde balans Reorganisatievoorziening (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Stand 1 januari Dotaties Onttrekkingen
680 83 (680)
107 680 (107)
Stand 31 december
83
680
9. Langlopende schulden (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Leningen Rabobank Depositoverplichtingen Derivaten Lening CVU Leningen Dela Stand 31 december
40.887 25.684 3.088 3.100 50
43.531 26.900 1.596 55
72.799
72.082
De reorganisatievoorziening is kortlopend van aard.
De leningen Dela kennen een gemiddelde rente van 5% en hebben per balansdatum een resterende looptijd van 3-4 jaar. In 2007 zijn twee leningen van de Rabobank ontvangen met een looptijd is 20 jaar. De aflossingsverplichting in 2010 is opgenomen onder de kortlopende schulden. Per kwartaal wordt 639 achteraf afgelost. De rente op deze schuld is gebaseerd op een 3-maands Euribor. Het renterisico is afgedekt middels een renteswap. In 2009 is 100% van de aandelen CVU verworven. Per balansdatum is een lening van 3.100 overgenomen. 2009
2008
Het verloop van de depositoverplichtingen is als volgt: Stand 1 januari Gestort ten behoeve van toekomstige uitvaarten Bijgeschreven interest Overige mutaties Aangewend voor uitvaartverzorging
26.900 265 996 (75) (2.402)
29.900 675 1.028 (1.736) (2.967)
Stand 31 december
25.684
26.900
Depositoverplichtingen (bedragen x € 1.000)
De rentevergoeding over de deposito’s was in 2009 3,85% (2008: 4,01%).
Derivaten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Valutaderivaten Rentederivaten Overige derivaten en financiële instrumenten
607 2.461 20
282 1.314 -
Stand 31 december
3.088
1.596
1.597 475.488 (473.483) (344) (170)
23 56.596 (56.596 (1.573)
Stand 31 december
3.088
1.596
10. Kortlopende schulden (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Crediteuren Aflossingsverplichting Rabobank Aflossingsverplichting Yarden Vereniging Schuld uit directe verzekering Te betalen uitvaartkosten Vooruitontvangen onderhoud graven Vooruitontvangen grafrechten Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden
12.830 4.956 - 7.791 297 2.479 283 4.944 5.413
13.949 2.850 2.086 2.833 1.880 2.528 285 1.729 9.347
Stand 31 december
38.993
37.487
Het verloop van de derivaten is als volgt: Stand 1 januari Aankoop/verstrekking Verkopen/aflossing Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerde koersverschillen via resultatenrekening
JA ARREKENING 2009
De aflossingverplichting Rabobank betreffen aflossingsverplichtingen op de leningen genoemd bij de langlopende schulden.
37
Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen bedragen x € 1.000
Erfpacht De jaarlijkse erfpacht voor de terreinen van een aantal crematoria bedraagt 202. De verplichting is langlopend van aard.
Leaseverplichtingen Voor het merendeel bedraagt de looptijd van de contracten 24 tot en met 60 maanden. Uitvaartverzorging kent langere looptijden ten behoeve van rouwvervoermiddelen tot maximaal 120 maanden. De jaarlijkse verplichting bedraagt 628 (2008: 1.165). De totale verplichting over de het restant van de looptijd bedraagt 1.398.
Investeringsverplichtingen Ten behoeve van verbouwingen en nieuwbouw zijn voor 2010 verplichtingen aangegaan ter waarde van 700 (2008 voor 2009: 390).
Garantstelling Flevo Uitvaartfaciliteiten bv Yarden Holding bv heeft zich mede garant gesteld voor alle schulden uit hoofde van rechtshandelingen en het negatieve vermogen van haar deelneming Flevo Uitvaartfaciliteiten bv te Almere.
Huur Kantoorpand Het hoofdkantoor in Almere is per 4 juni 2007 voor een periode van 10 jaar gehuurd. De huur bedraagt 152 per kwartaal (2008: 152 per kwartaal).
Zekerheid aan Rabobank Als zekerheid op de langlopende schuld is een positieve en negatieve hypotheekverklaring afgegeven aan de Rabobank op al het vastgoed van Yarden Vastgoed bv en Uitvaartcentrum Zwolle bv.
Claims Met enkele partijen worden juridische procedures gevoerd over verschuldigde retourprovisie. Tegen deze claims van soms zeer aanzienlijke bedragen wordt krachtig verweer gevoerd. De Vennootschap heeft een aansprakelijkheidsverzekering. De directie acht het niet waarschijnlijk dat de uitkomst van de vorengenoemde procedures de toekomstige financiële positie van de vennootschap significant zullen beïnvloeden.
11. Premieopbrengsten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Periodieke premies Koopsommen
54.267 5.865
52.685 17.153
Totaal
60.132
69.838
2009
2008
12. Omzet facilitair bedrijf (bedragen x € 1.000)
Crematies Begraven Opbaren Verhuur ruimtes Beeld en geluid Asafhandeling Nagedachtenisvormen Restauratief Kortingen Huuropbrengsten Totaal
16.934 2.577 3.326 2.122 363 3.160 1.408 8.798 (18) 10
16.677 1.889 3.346 1.791 342 2.972 1.367 7.606 (13) -
38.680
35.977
13. Omzet zorgbedrijf (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Bruto omzet eigen diensten Bruto omzet verschotten Overige opbrengsten Kortingen Totaal
44.947 9.652 2.507 (9.108)
44.705 16.165 2.427 (9.505)
47.998
53.792
JA ARREKENING 2009
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
39
vervolg
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 2009
2008
Dividend op aandelen Interest obligaties Interest op leningen Overige rentebaten Valutaresultaat Resultaat rentederivaten Resultaat overige derivaten en financiële instrumenten Gerealiseerde winsten effecten Ongerealiseerde winsten effecten
1.123 23.400 (1.602) (3.190) (1.085) 3.940 (7.245) 21.642 (403)
2.012 25.071 1.711 (23) (1.292) (10.077) 8.934 (69.176)
Totaal
36.580
(42.840)
15. Technische lasten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Uitkering uit verzekering Toevoeging aan technische voorzieningen Wijziging overlopende acquisitiekosten Rente depositoverplichtingen
14.562 22.094 (14.728) 996
14.873 31.506 (32.931) 1.028
Totaal
22.924
14.476
16. Verkoopkosten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Reclame- en verkoopkosten Provisie
6.682 34.577
4.505 36.112
Totaal
41.259
40.617
17. Inkoopkosten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Inkoop facilitair bedrijf Inkoop zorgbedrijf Totaal
4.025 29.132
3.941 37.591
33.157
41.532
14. Beleggingsopbrengsten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten
35.949 4.111 3.588
34.983 2.380 4.055
Totaal
43.648
41.418
19. Afschrijvingen (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Immateriële vaste activa Materiële vaste activa
1.399 2.475
2.234 3.263
Totaal
3.874
5.497
20. Overige bedrijfskosten (bedragen x € 1.000)
2009
2008
Beleggingslasten Kantoor- en huisvestingslasten Overige bedrijfskosten
1.214 14.782 15.730
1.512 11.186 23.848
Totaal
31.726
36.546
2009
2008 170 2 60
Honoraria externe accountant (bedragen x € 1.000)
Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controleopdrachten
170 - 3 581
Totaal
754
242
2009
2008
Resultaat voor belasting Tarief vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting over het resultaat Belastingen uit voorgaande jaren Mutatie wegens permanente/tijdelijke verschillen
5.066 25,5% 1.291 (1.739) (1.238)
(65.645) 25,5% (16.739) 517
Belastingdruk in het jaar
(1.686)
(16.222)
21. Belasting over het resultaat (bedragen x € 1.000)
Belastingdruk dit jaar is negatief 33%. Dit wordt mede veroorzaakt door verrekenbaar verlies en belastingen uit voorgaande jaren.
JA ARREKENING 2009
18. Personeelskosten (bedragen x € 1.000)
41
Vennootschappelijke balans (voor verwerking resultaatbestemming)
bedragen x € 1.000 referentie
2009
2008
Activa Vaste activa Immateriële vaste activa 1 1.633 510 Materiële vaste activa 2 337 323 Financiële vaste activa 3 119.226 125.840 121.196 126.673 Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa 4 7.033 20.709 Liquide middelen 3.421 - 20.709 10.454 Totale activa 131.650 147.382 Passiva Eigen vermogen 5 82.519 Voorzieningen 6 - Langlopende schulden 7 41.889 Kortlopende schulden 8 7.242 Totale passiva 131.650
73.878 137 41.889 31.478 147.382
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening bedragen x € 1.000
2009
2008
Resultaat deelnemingen na belastingen Overige baten en lasten na belastingen
7.754 (1.048)
(43.858) (5.198)
Resultaat na belastingen
6.706
(49.056)
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening bedragen x € 1.000
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Voor de toegepaste grondslagen van waardering en resultaatbepaling verwijzen wij naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening.
Activa Vaste activa 1. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa bestaan volledig uit goodwill. Het verloop van de goodwill is als volgt: bedragen x € 1.000
2009
2008
Stand 1 januari Investeringen Afschrijvingen
510 1.326 (203)
658 (148)
Stand 31 december
1.633
510
2009
2008
Stand 1 januari Investeringen Afschrijvingen
323 180 (166)
738 256 (671)
Stand 31 december Cumulatieve aanschafwaarde 31 december Cumulatieve afschrijvingen 31 december
337
323
2.797 (2.460)
2.617 (2.294)
Stand 31 december
337
323
2. Materiële vaste activa
bedragen x € 1.000
JA ARREKENING 2009
De materiële vaste activa bestaan volledig uit andere vaste bedrijfsmiddelen. Het verloop van de andere vaste bedrijfsmiddelen is als volgt:
43
vervolg
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening 3. Financiële vaste activa 2009
2008
Deelneming in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige deelnemingen en vorderingen op overige deelnemingen
109.697 9.508 21
98.938 23.841 3.061
Stand 31 december
119.226
125.840
2009
2008
Stand 1 januari Dividenduitkering Resultaat boekjaar Fusie en overname Overige mutaties vorderingen/schulden
98.938 (502) 7.754 2.057 1.450
181.674 (391) (44.009) (38.336)
Stand 31 december
109.697
98.938
bedragen x € 1.000
Lijst van kapitaalbelangen De kapitaalbelangen kunnen worden verdeeld naar groepsmaatschappijen en deelnemingen. De groepsmaatschappijen betreffen op 31 december 2009 de volgende rechtspersonen (tenzij anders vermeld betreft het een 100% belang): Yarden Uitvaartverzekeringen nv, Almere Yarden Depositofonds bv, Almere Yarden Vastgoed bv, Almere Yarden Uitvaartfaciliteiten bv, Almere Yarden Uitvaartzorg bv, Almere Yarden Franchise bv, Almere Tempero bv, Rotterdam Van der Stappen Uitvaartverzorging bv, Geldrop (75%) Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Almere (50%) Uitvaartcentrum Zwolle bv, Zwolle (50%) Crematorium Haarlem bv, Haarlem (50%) Crematorium Haarlem cv, Haarlem (50%) De deelnemingen betreffen de volgende vennootschappen: Mortuarium Beheer bv, Oosterbeek (25%)
Deelneming in groepsmaatschappijen (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de deelneming in groepsmaatschappijen is als volgt:
Overige deelnemingen en vorderingen
2009
2008
Stand 1 januari Resultaat boekjaar Overige mutaties vorderingen/schulden
3.061 116 (3.156)
2.554 518 (11)
Stand 31 december
21
3.061
2009
2008
Vennootschapsbelasting Belastinglatentie Vordering uit pensioenen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen
2.830 - 97 3.407 699
17.046 72 169 1.794 1.628
Stand 31 december
7.033
20.709
op overige deelnemingen (bedragen x € 1.000)
Het verloop van de overige deelnemingen en vorderingen op overige deelnemingen is als volgt:
Vlottende activa 4. Vorderingen bedragen x € 1.000
Passiva 5. Eigen vermogen Voor de toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.
2009
Groepsvermogen geconsolideerd Aandeel derden
82.765 (246)
bedragen x € 1.000
Eigen vermogen vennootschappelijk
82.519
JA ARREKENING 2009
Aansluiting eigen vermogen vennootschappelijk met groepsvermogen geconsolideerd
45
vervolg
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening 6. Voorzieningen 2009
2008
Het verloop van de reorganisatievoorziening in 2009 is als volgt: Stand 1 januari 137 Dotaties Onttrekkingen (137)
137 -
Stand 31 december
-
137
2009
2008
Yarden Depositofonds bv Yarden Depositofonds bv Yarden Uitvaartverzekering NV
15.000 13.889 13.000
15.000 13.889 13.000
Stand 31 december
41.889
41.889
bedragen x € 1.000
De reorganisatievoorziening is kortlopend van aard.
7. Langlopende schulden bedragen x € 1.000
De leningen van Yarden Depositofonds bv kennen geen aflossingsverplichting. De lening van 15.000 heeft een vaste rente van 4,4%. De lening van 13.889 heeft een vaste rente van 6,0%. De lening van Yarden Uitvaartverzekering nv kent geen aflossingsverplichting. De lening van 13.000 heeft een vaste rente van 5%.
8. Kortlopende schulden bedragen x € 1.000
2009
2008
Crediteuren Kortlopende schulden aan groepsmaatschappijen Kortlopende schulden aan kredietinstellingen Aflossingsverplichting 2010 Yarden Vereniging Loonbelasting en premies sociale verzekeringen Pensioen Vennootschapsbelasting Overige schulden
875 1.178 3.500 21.763 - 4.947 - 2.086 335 1.763 - 769 717
Stand 31 december
7.242
30.691
Bezoldiging bestuurders en commissarissen Op grond van artikel 383 lid 1 BW2 Titel 9 wordt geen melding gemaakt van de beloning van bestuurders. De beloningen voor commissarissen in 2009 bedroegen € 73 (2008: € 93).
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Voor het jaar 2008 is er sprake van een fiscale eenheid vennootschapsbelasting voor de Van der Stappen groep en één fiscale eenheid Yarden Holding voor de overige bedrijven. Tempero bv, Flevo Uitvaartfaciliteiten bv, Uitvaartcentrum Zwolle bv, Mortuarium Beheer bv, EBB Peters bv en Crematorium Haarlem bv zijn niet opgenomen in de fiscale eenheid van Yarden Holding.
Raad van Commissarissen Ir. A. Langstraat MSc, voorzitter Drs. J.G. Baaij Drs. A.H. Hilbers P.P.A. van der Priem Drs. C.H. Tesselhoff G. Visser
JA ARREKENING 2009
Almere, 24 maart 2010 Directie Drs. P.N. van Wageningen, statutair directeur Yarden Holding bv N.W. de Boer RA RC RE, directeur Financiën & Informatiemanagement
47
Overige gegevens Statutaire resultaatbestemming Artikel 34 van de statuten zegt het volgende over de winstbestemming: 1. Van de voor uitkering vatbare winst wordt aan de houder van prioriteitsaandelen uitgekeerd zeven procent (7%) van het nominale bedrag hunner aandelen. Van hetgeen na toepassing van het vorenstaande van de winst resteert, kan ten hoogste een bedrag dat gelijk is aan vijf procent (5%) van het nominale bedrag van het totaal geplaatste kapitaal van de vennootschap aan de houders der gewone aandelen worden uitgekeerd. Met inachtneming van het in de vorige zin bepaalde wordt het aan de houders der gewone aandelen uit te keren bedrag vastgesteld door de Algemene Vergadering. Het restant van de winst wordt toegevoegd aan de reserves van de vennootschap. 2. Uitkering van winst geschiedt na de goedkeuring van de jaarrekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. 3. De Algemene Vergadering kan slechts op voorstel van de directie dat is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen besluiten tot tussentijdse uitkeringen en/of tot uitkeringen ten laste van een reserve van de vennootschap. 4. Uitkeringen op aandelen kunnen slechts plaats hebben tot ten hoogste het bedrag van het uitkeerbare eigen vermogen. 5. De vordering van een aandeelhouder tot een uitkering op aandelen verjaart door een tijdsverloop van vijf jaren.
Voorstel tot resultaatbestemming Het resultaat na belastingen over 2009 bedraagt een winst van 6.706. De onverdeelde winst over 2009 staat ter beschikking van de aandeelhouders. De directie stelt voor om de winst toe te voegen aan de overige reserves.
Accountantsverklaring Aan: de directie van Yarden Holding bv
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009 van Yarden Holding bv te Almere bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2009 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst- enverliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd.
Verantwoordelijkheid van het bestuur De directie is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Yarden Holding B.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 24 maart 2010
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
A.J.H. Reijns RA
O V E R I G E G E G E V E N S & A C C O UN T A N T S V E R K L A R I N G
Verklaring betreffende de jaarrekening
49
Colofon Ontwerp en uitvoering Headline Integrated Communication, Amsterdam
Vormgeving Eindredactie Oncko Stuiveling
COLOFON
Rob Sikkink, Edgar Franken en Jarno Aafjes
51
Yarden Uitvaartorganisatie Postbus 10118 1301 AC Almere T 0800 1292 www.yarden.nl