FDE E nl Verkoop: in heel Europa, prijs per exemplaar: 2,50

FDE E nl Verkoop: in heel Europa, prijs per exemplaar: 2,50 €

1

Inhoudsopgave Komt de crash? In elke verandering, ongeacht hoe die eruit ziet, schuilt of een kans op positieve verbetering. Wanneer wij goed komt die er niet? zijn uitgerust, dan zullen wij winnen.

Pagina 3 Editoriaal door Artus Feist:

Investeren in plaats van verliezen

4 Waar liggen dan mijn kansen? Ben ik echt goed uitgerust voor de toekomst? Bescherm uw vermogen en investeer vandaag in uw toekomst. door hoofdredacteur Thomas Marr

5 Sterke argumenten voor de "alternatieve combinatie": De MULTIBETON-vloerverwarming + warmtepomp "alternatieve + warmwaterbereiding met zonneboiler + stroom uit zonne-energie voor de huistechniek combinatie" 6 In het ideale geval koelen de apparaten van de LWD- De duale warmtepomserie RX de kamers via de vloerverwarming zacht af. pen van Alpha-InnoTec Daarbij werken de lucht/water-warmtepompen spaarnu met koelfunctie. zamer dan air conditioners. Efficiënter & krachtiger: IDM luchtwarmtepompen

7 In twee trappen gemoduleerde luchtwarmtepompen voor meer efficiency en een langere levensduur, koelmogelijkheid in alle vermogensklassen, geoptimaliseerde ontdooiing met eigen regeling – dat zijn slechts enkele highlights

Wonder van Malchow samen waargemaakt

8 De dorps- en muziekkerk van Malchow werd feestelijk ingewijd. Hoofdredacteur Thomas Marr en Multibeton adviseur Bernd Heinrich waren op de feestelijkheden uitgenodigd. Hier is het verslag.

MULTIBETON in het FLOCK-huis meemaken

10 U wilt MULTIBETON wandverwarmingen en –koelingen in het FLOCK-huis in Wuppertal live meemaken? Geen probleem! MULTIBETON BETAALT UW TOEGANG!

Artrose - wanneer de gewrichten pijndoen Deel 1

12 Leven is bewegen en beweging is leven. Ook u kunt er iets aan doen. Doe het dus!! Dr. Henning Jäschke geeft waardevolle gezondheidstips voor ons dagelijks leven.

14 De triomftocht van de "alternatieven combinatie" Verwarmen Steeds meer klanten zien de voordelen van deze techzonder niek in: voor hun portefeuille, de woonkwaliteit en het vuur milieu. 16 Kinderdagverblijf in Altlandsberg feestelijk geopend Opening van het Het MB-partnerbedrijf K&G Sprenger installeerde de MUL- kinderdagverblijf TIBETON-vloerverwarming. Hoofdredacteur Thomas was bij in Altlandsberg de feestelijke opening aanwezig en brengt verslag uit. Uw kwaliteitskenmerken

19 De kwaliteitskenmerken, die u voor uw vloerverwarming in ieder geval nodig hebt. Dit alles vindt u alleen bij MULTIBETON. 2

Editoriaal

Komt de crash? of komt die er niet?

De "zachte landing" zal wel voor iedereen de betere keuze zijn. Daarbij is het voor ons allemaal duidelijk dat wij geen mogelijkheid hebben daarover te beslissen. Er is immers in de laatste 30 jaar geen enkele regering in geslaagd om zonder schulden te maken te regeren. Dat blijft verder zo.

Er zijn twee mogelijkheden: Ofwel komt er een geldhervorming, waarbij de euro met een flink stuk, pakweg 30% wordt gedevalueerd. Dan zou vanaf een bepaalde dag van de "oude euro" nog slechts ongeveer 70% overblijven in de vorm van de "nieuwe euro". Hoe dat dan praktisch wordt geregeld, dat zullen wij hier niet verder behandelen. In de vorige eeuw waren daar al enkele voorbeelden van.

WAAROM IS DAT ZO? Artus Feist

Omdat geen van de verantwoordelijken in de regering en economie wil weten of omdat er geen enkel wil toegeven dat SCHULDEN niets anders zijn dan een notering VAN NOG NIET GELEVERDE PRESTATIES!

Vast staat dat bij dit scenario miljarden aan cash-vermogen verloren gaat.

Met andere woorden, het geld zelf, als product, kan, hoe vaak men ons dat ook probeert wijs te maken, nooit geld verdienen. En wanneer toch zou blijken dat met geld alleen geld verdiend wordt, dan heeft niet het geld zelf wat verdiend, maar alleen de kredietverstrekker (via interest), wat de schuldenaar met zijn werk wat later heeft gepresteerd of afbetaald. Alleen dergelijke processen helpen de economie vooruit.

Dat bij deze harde landing andere financiële en economische nadelen ontstaan, is vreselijk en bij deze plotse aanpak zullen sterke, economische grondverschuivingen voor alle landen onvermijdelijk zijn.

Al de rest, zoals het verdienen aan het doorrekenen van schulden o.a., schaadt de economie en verhoogt de schuldenlast, waarmee we al decennia lang te maken hebben. Omdat wij als verantwoordelijke ondernemer dat allemaal weten, want wij kunnen onze onderneming niet volgens de grote voorbeelden leiden, wat moeten wij doen? Wat wij bij MULTIBETON doen, kan ik u, beste partner, graag meedelen. Wij maken ons tegenover de concurrentie sterk door innovaties, kwaliteit, investeringen, persoonlijke en mediale informatie, klantensupport, lagere winstuitkeringen en een goede financiële gezondheid. En dus, zoals een oorlogsminister, die zich bewapent, kort voor een aankomende confrontatie = daarom BETER ZIJN dan de anderen – en dat kan ik u eveneens wensen en aanbevelen.

MULTIBETON fabriek Troisdorf-Spich: hier worden onze kwaliteitsproducten ontwikkeld en geproduceerd, en worden de bouwprojecten van onze klanten gepland.

© denis_pc - Fotolia.com

Dat betekent voor de hier opgevoerde crash-scenario’s, dat wij bij een eventueel moeilijkere conjunctuur altijd ten opzicht van de concurrentie succesvoller moeten zijn en worden!

Of er is een zachte landing, waarbij de gelddevaluatie niet binnen een bepaalde termijn plaatsvindt, maar er een constante inflatie heerst die een vooralsnog onbekend koopkrachtverlies zal teweegbrengen. Dit nog onbekende koopkrachtverlies zal afhangen van de staatsschuld – of de reductie daarvan – en van het loonniveau van de werknemers en het prijzenniveau van de ondernemingen. Zo betekenen een hogere staatsschuld in combinatie met hoge lonen en hogere prijzen een STERKER KOOPKRACHTVERLIES, daarentegen een gereduceerde staatsschuld in combinatie met lagere lonen en lagere prijzen MINDER KOOPKRACHTVERLIES, zelfs met een positieve KOOPKRACHTWINST tot gevolg.

In elke verandering, ongeacht hoe die eruit ziet, schuilt een kans op positieve verbetering. Wanneer wij goed zijn uitgerust, dan zullen wij winnen. Dat beloof ik u Artus Feist 3

Redactionele bijdragen

De duale warmtepompen van Alpha-InnoTec nu met koelfunctie. Grote vensteroppervlakken, luchtdichte constructie en hoogwaardige warmte-isolatie – bij moderne lage-energiehuizen wordt alles gedaan om zoveel mogelijk warmte in huis te halen en te houden. Wat in de winter een voordeel is, kan in de zomer een probleem worden, want te warme kamers belasten het menselijk lichaam enorm. Ter hulp komen de duale warmtepompen van de fabrikant Alpha-InnoTec uit NoordBeieren, die nu ook in reversibele variant, dus met koelfunctie, leverbaar zijn. In het ideale geval koelen de apparaten van de LWD-serie RX de kamers via de vloerverwarming zacht af. Daarbij werken de lucht/water-warmtepompen niet alleen spaarzamer dan air conditioners, maar ze zijn ook veel aangenamer, omdat de koeling praktisch zonder trek functioneert.

De duale lucht/water-warmtepompen van de LWD-serie van Alpha-InnoTec zijn ook in een reversibele variante – dus met koelfunctie – leverbaar

De reversibele apparaten van de LWD-serie zijn met hun 45 dB(A) uiterst stil. Zo kunnen de lucht/water-warmtepompen ook in dicht bebouwde stadsgebieden worden ingezet. Met een aanvoertemperatuur van tot 70 graden en een intelligente regeltechniek zijn de apparaten voor de meest uiteenlopende toepassingen uitermate geschikt. In combinatie met de Alpha-InnoTec multifunctionele boilers kunnen de lucht/ water-warmtepompen met zonne-installatie of andere beschikbare warmteopwekkers worden gebruikt, wat vooral bij renovaties een voordeel is.

De "reversibele" modellen van de LWD-serie halen net als de apparaten zonder koelfunctie een COP van 3,8 bij A2/W35 en verzorgen daarmee op een spaarzame manier de verwarming en warmwaterbereiding. Dankzij de duale constructie zijn de lucht/waterwarmtepompen met koelfunctie snel en eenvoudig te installeren. De apparaten zijn conform wat betreft de F-gassen. Daarom vervalt de verplichting om een onderhoudsboekje bij te houden. Omdat het buitenapparaat over een gesloten koudekring beschikt, mogen de lucht/water-warmtepompen zonder koudebewijs worden geïnstalleerd. De meegeleverde, luchtdichte en warmtegeïsoleerde wanddoorvoering zorgt voor een eenvoudige verbinding met de hydraulische module die binnen wordt gemonteerd en waarin alle nodige hydraulische onderdelen als pompen, regeling, verwarmingselement en veiligheidscomponent zijn geïntegreerd.

De LWD lucht/water-warmtepompen met koelfunctie zijn in de grootten 5 en 7 kW onder de naam LWD 50A/RX resp. LWD 70A/RX vanaf juli leverbaar.

Alpha-InnoTec GmbH Industriestraße 3 95359 Kasendorf

+49(0)92 28 99 06-0

[email protected] www.alpha-innotec.de

Tecalor GmbH, Holzminden

Lucht/water-warmtepomp TTL 7/10 ACS overtuigt met modulaire constructie

Foto: Tecalor tecalor: www.tecalor.de E-Mail: [email protected]

De nieuwe TTL 7/10 ACS van Tecalor beleeft momenteel haar marktpremière. Het split-apparaat werd speciaal voor de nieuwbouw ontwikkeld en beschikt naar keuze over meerdere functies. Wordt de TTL 7/10 ACS voor verwarmen en actief koelen ingezet, dan wordt de hydraulische module THM 7/10 AC gebruikt. De boilermodule HTSB 7/10 AC zorgt bovendien voor warmwaterbereiding. Naast de hydraulische componenten zijn daarvoor een geëmailleerde 200-liter grote drinkwaterboiler met warmtewisselaar, de regeltechniek en de nodige elektronica geïntegreerd. Dankzij de modulaire constructie is de configuratie van het apparaat precies op het gebruik af te stemmen. Zo is de lucht/water-warmtepomp TTL 7/10 ACS voor de buitenopstelling ontworpen, terwijl de hydraulische- en de boilermodule in het apparaat worden geïnstalleerd. Een verbinding van de warmtepomp met de bijhorende binneneenheid gebeurt hydraulisch en de omgang met koelmiddelen valt daardoor weg. De TTL 7/10 ACS munt uit door montagevriendelijkheid, dankzij een hoge mate van prefabricage en een wa-

De nieuwe lucht/water-warmtepomp TTL 7/10 ACS met de HTSB 7/10 AC van Tecalor munt uit door een compacte constructie en een korte montagetijd.

tergevoerd systeem tussen binnen –en buitenapparaat, wat de installatiekosten verkort. Het apparaat is bovendien uiterst stil en is daardoor gebruiksvriendelijk. 4

Efficiënter & performanter: IDM luchtwarmtepompen In twee trappen gemoduleerde luchtwarmtepompen voor meer efficiency en een langere levensduur, koelmogelijkheid in alle vermogensklassen, geoptimaliseerde ontdooiing met eigen regeling – dat zijn slechts enkele highlights van de nieuwe generatie luchtwarmtepompen van IDM! Een modern huis biedt meer dan alleen een dak boven het hoofd. In de winter is het warm, het tapwater heeft de gewenste temperatuur en het is bijzonder goed wanneer in de zomer ook kan worden gekoeld. En dat allemaal bij een laag energieverbruik. Warm water – energiezuinig en hygiënisch met HGLtechniek Hoge temperaturen stellen warmtepompen op de proef. Vooral luchtwarmtepompen in de winter. IDM heeft met de verwarmingsgasschuiftechniek (Duits: Heißgas-Ladetechnik, HGL) een technologie ontwikkeld die met een bijkomende warmtewisselaar een gecontroleerde energieopname op een hogere temperatuur mogelijk maakt. Terwijl het systeem verwarmt (of koelt) wordt een klein deel van de energie op een temperatuur van net 60°C voor de verwarming van tapwater gebruikt. Daarbij wordt echter nog niet het gebruikte water zelf, maar alleen verwarmingswater in een buffer opgewarmd. Pas wanneer water wordt verbruikt, verwarmt de daar opgeslagen warmte via een platenwarmtewisselaar het verse drinkwater. Koeling in alle vermogensklassen Met een vermogensspectrum van 8 tot 30 kW is de compacte Terra CL van een eengezinswoning tot een industriehal inzetbaar. En een zo breed spectrum is vanaf nu ook voor koeling beschikbaar. Tot de Terra-CL 30 en in het volledige programma van de Terra-SL kunnen de IDM luchtwarmtepompen koelen. Of veel meer: IDM Terra warmtepompen zijn de centrale voor de temperatuursturing in huis. Dus de geïntegreerde NAVIGATOR regeling regelt afhankelijk van de binnentemperatuur en -vochtigheid continu de aanvoertemperatuur. Zo garandeert het systeem een hoog comfort in de vorm van de gewenste kamertemperatuur en verhindert ongewenste neveneffecten in de koelwerking (condens). De HGL-techniek maakt bij alle IDM-luchtwarmtepompen overigens gelijktijdig koeling en warmwaterbereiding mogelijk. Het is immers niet omdat het buiten warm is, dat de douche ijskoud moet zijn! Modulatie in twee trappen Over het jaar verdeeld wordt van een warmtepomp niet altijd hetzelfde vermogen verlangd. Daarom is het nuttig om het vermogen van de warmtepomp aan de actuele behoefte aan te passen en daardoor een hoger jaarrendement te halen. Warmtepompcompressoren hebben de eigenschap dat ze hun hoogste rendement alleen bij een bepaald toerental halen. Een toerentalregeling zou deze eigenschap tenietdoen. Daarom hebben wij bij IDM besloten met twee compressoren een in twee trappen gemoduleerde machine te ontwikkelen. Deze vorm van vermogensaanpassing verhoogt niet alleen het rendement van de machine, maar ook haar levensduur. De NAVIGATOR van IDM staat in voor de aansturing van het systeem. Ontdooiing volgens de behoefte Met de NAVIGATOR-regeling voor Terra-CL en Terra-SL kon

60°C voor warm water (rood), 35°C voor de verwarming (oranje), zo wordt energie efficiënt gebruikt.

ook het ontdooiingsproces nogmaals worden verbeterd. De ontdooiing is immers de grote uitdaging voor het rendement van een luchtwarmtepomp. Het is immers tijdens de ontdooiing dat de machine stroom verbruikt zonder warmte te produceren. Daarom moet dit proces zo kort mogelijk worden gehouden. De NAVIGATOR regelt alle processen in de warmtepomp zo, dat verwarmen, koelen, warm water bereiden en ontdooien perfect op elkaar zijn afgestemd. Dit leidt tot het hoogst mogelijke comfort voor de huisbewoners, zonder het stroomverbruik de hoogte in te jagen. Regeling in huis Met de omstelling op de NAVIGATOR is de regeling van de warmtepomp in een eigen behuizing komen te liggen. Dat is vooral een voordeel wanneer de Terra-CL buiten wordt opgesteld. De meeste instellingen aan een warmtepomp worden namelijk in de verwarmingsperiode doorgevoerd – wanneer het buiten koud en nat is. En wie wil er voor de deur gaan staan om de warmtepomp te programmeren? Bovendien is het voor de kostbare elektronica beter om beschut te blijven tegen weer en wind. Het all-round talent en… Nog steeds biedt de Terra-CL veelzijdige inzetmogelijkheden: de compacte luchtwarmtepomp kan binnen en buiten worden opgesteld, ze levert goede diensten bij zowel nieuwbouw als renovatie en ze wordt voor verwarmen en koelen ingezet. De Terra-CL met HGL-techniek kan zelfs tapwater verwarmen en tegelijk koelen! Dat moet een warmtepompsysteem eens nadoen. ... het zonnigste gemoed De Terra-SL is verder het zonnigste gemoed in de energiefamilie. Ze is niet alleen de rust zelve in bedrijf, maar ze gebruikt ook de gratis energie van de zon op een veelzijdige manier: ten eerste is met de NAVIGATOR een uitstekende zonneregelaar al geïntegreerd en is het zonnesysteem ter ondersteuning van de verwarming en warm tapwater bijna klaar. Ten tweede zet de Terra-SL de zonne-energie op een laag niveau ook in voor ontdooiing. Energiesparende ontdooiing is voor de Terra-SL dus niet alleen beschikbaar dankzij de vraagafhankelijke regeling in de NAVIGATOR, maar ook met behulp van zonne-energie.

IDM-Energiesysteme GmbH Seblas 16-18 A-9971 Matrei in Osttirol +43 (0) 4875 6172 +43 (0) 4875 6172 - 85 E-Mail: [email protected] www.idm-energie.com 5

Investeren in plaats van verliezen

MULTIBETON-wandverwarmingen en –koelingen bieden de ideale voorwaarden voor de effectieve toepassing van regeneratieve energiebronnen. Door onze unieke berekeningsmethode en de modulaire plaatsing brengen wij de warmte/koeling juist daar aan waar die nodig is om u een behaaglijk gevoel te geven. Het resultaat is een gelijkmatige temperatuur van de kamers bij een zo hoog mogelijke Thomas Marr spaarzaamheid. De MULTIBETON-vloerverwarming werkt met extreem lage aanvoertemperaturen. Deze laten toe hogere jaarrendementen te halen en warmtepompen te gebruiken met een lager

door hoofdredacteur Thomas Marr Geachte lezer, hebt u het hoofdartikel van Artus Feist gelezen? Had u na het lezen ervan ook vragen als:

Waar liggen dan mijn kansen? Ben ik echt goed uitgerust voor de toekomst? Energieverbruik in privé huishoudens

Wassen, koken, vaat 2,5% Koelen, invriezen 3 % Licht 1 % Overige apparaten 4,5 % Warmwater 11 %

Verwarmen 78 % Klimaatverandering en stijgende energieprijzen zorgen voor bezinning in onze maatschappij. De regeneratieve energieën spelen daarbij een sleutelrol, vooral als warmtebron. 90% van de energie in het huishouden wordt gebruikt voor ver-

Met MULTIBETON en alternatieve warmtebronnen voor onafhankelijkheid van stijgende energieprijzen. (zie ook rechter pagina.)

stroomverbruik. Daarbij wordt de elektriciteitsbehoefte uit fotovoltaïsche cellen gereduceerd. Met andere woorden: efficiency helpt u te sparen. Hier een voorbeeld dat voor alle MB-partnerbedrijven spreekt: onze partnerfirma Wendt & Mörke uit Penkun in Vorpommeren installeert sinds 1990 uitsluitend warmtepompen, gekoppeld aan MULTIBETON-wandverwarmingen en – koelingen. De bedrijfsleider van de firma, Karl-Heinz Wendt noemt "zijn" verwarmingssysteem: "de alternatieve combinatie". Deze combineert de componenten: - MULTIBETON-vloerverwarmingen en -koeling - Warmtepomp - Zonnewarmte - Fotovoltaïek tot een optimaal afgestemde, uiterst efficiënte verwarming of koeling voor gebouwen. De elektrische energie voor de warmtepomp, de systeemsturing en de verwarmingspomp wordt door de fotovoltaïsche installatie zelf opgewekt. Daarmee wordt de toekomst van verwarmen en koelen berekenbaar en u als eigenaar van een dergelijke installatie wordt onafhankelijk van de speculatie op de grondstofmarkten. Speculatie is trouwens ook wat onze Europese munt onzeker maakt. Daarom:

warming, koeling en warmwaterbereiding. Daarbij komt het vooral aan op de optimale warmteverdeling in elke kamer en de gewenste werking op de bewoners. Het moet tussen onze vier muren, in onze bureaus en werkplaatsen, in de winter en in de zomer behaaglijk zijn en het moet betaalbaar blijven.

Bescherm uw vermogen en investeer vandaag in uw toekomst. Vraag uw verwarmingsinstallateur naar MULTIBETON of bel ons gewoon op: +49(0)2241/252000.

MULTIBETON Troisdorf, technische afdeling: hier worden tagelijks talrijke bouwprojecten door gekwalificeerde technici door middel van de modernste software voor onze klanten en partners wereldwijd gepland.

6

Sterke argumenten voor de "alternatieve combinatie": MULTIBETON-vloerverwarming + warmtepomp + warmwaterbereiding met zonneboiler + stroom uit zonne-energie voor de huistechniek

3. Kwaliteit "MULTIBETON geeft 30 jaar garantie!" "Onderhoudsarm en duurzaam!" "Behaaglijk en gezond binnenklimaat!" 4. Efficiency uit één hand "Gebouw, MULTIBETON-vloerverwarming en koeling, warmtepomp en warmtebron worden optimaal op elkaar afgestemd!"

1. Onafhankelijk worden:

5. Duurzaamheid

"Stijgende energieprijzen - daar heb ik geen last van, ik ben onafhankelijk!"

"Het primair energieverbruik is tot een minimum gereduceerd!"

"Geen vuur in huis - geen brandstofleveringen en geen schoorsteenveger meer!"

6. Voordelen voor bouwheren, vooral verhuurders

2. Kosten

"Omdat de extra kosten door verwarming bijzonder laag zijn, kan de verhuurder een hogere huur vragen."

"Er zijn subsidies!" "Energie uit de omgeving is gratis!"

7. Voordelen voor de huurder/bewoner

"Stijgende elektriciteitsprijzen hebben maar voor hoogstens 1/4 een invloed op verwarmingskosten, omdat minstens 3/4 van de energie uit de omgeving komt!"

"Geen storende radiatoren, gezond en behaaglijk binnenklimaat." "Lage en stabiele extra kosten in combinatie met een gevoel van onafhankelijkheid van de energiemarkt!"

"Kostenbesparing bij de aanschaf door optimale afstemming via de verwarmingsinstallateur, op basis van de betrouwbare gegevens van MULTIBETON!“

"Het gevoel voor het milieu het maximum te doen door de hoge duurzaamheid!" 7

Het wonder van Malchow samen waargemaakt door hoofdredacteur Thomas Marr "Malchow. De 83-jarige Elli Walter had tranen in de ogen. In de kerk van Malchow was ze gedoopt, hier was ze op 26 november 1955 getrouwd. Dan moest ze toezien hoe de kerk werd opgegeven en langzaam in verval raakte. In de tijd na de hereniging werd zelfs overwogen om de ruïne te slopen. Maar nu straalt de middeleeuwse kleine veldsteenkerk aan de B 109 opnieuw in volle glorie. "Ik had niet geloofd dat ik dit nog zou meemaken", zegt Elli Walter, die op zondag geëerd werd met een bijzondere opdracht: ze droeg één van beide nieuw altarluchters de kerk in."

stralingswarmte hebben en slechts heel weinig convectie, ontstaat bovenaan onder het plafond geen onbenut warmtekussen, wat wel bij conventionele verwarmingen meestal het geval is.

Oliver Spitza van de "Uckermark Kurier" heeft dit kort verhaal over het wonder van Malchow geschreven. Dit wonder was het werk van de vele sponsors en vlijtige mensen. Een tussentijds verslag verscheen in de vorige FDE.

Voor de MULTIBETON-partners was dit systeem nog nieuw, daarom werd het team ter plaatse door MB-specialist Bernd Heinrich ondersteund en met alle details van de plaatsingstechniek vertrouwd gemaakt. De vroegere dorps- en huidige muziekkerk werd op 17 Juni 2012 met een feestelijke mis door bisschop Dr. Markus Dröge ingewijd. Het volledige project met labyrintpark moet bij het begin van de Landesgartenschau 2013 (tuinbouwexpositie) in het naburige Prenzlau klaar zijn. Samen met de MULTIBETON-adviseur Bernd Heinrich werd ik als hoofdredacteur van de MULTIBETON-krant uitgenodigd op de herinwijding van de kerk. Samen met meer dan 500 gasten vierden wij bij heerlijk weer feest in de grote

De MULTIBETON-vloerverwarming wordt gelegd

Zo installeerden in januari 2012 de firma Ninnemann & Postier GmbH uit Schönfeld over een oppervlak van 144 m² het door het planbureau Ergo Sun uit Prenzlau berekende MULTIBETON-vloerverwarmingssysteem 17. Er werden voor 1250 m MB-Euro-systeembuizen nr. 17 gelegd. Als warmtebron dient een warmtepomp. Juist voor kerken met hun hoge ruimten is MULTIBETON-vloerverwarming ideaal: de verwarming via het grote oppervlak van de vloer zorgt ervoor dat de warmte onderaan bij de mensen wordt afgegeven en slechts langzaam naar boven uitdijt. Omdat wij hier bijna uitsluitend

Begroeting van de talrijke gasten van heinde en ver door pastoor Thomas Dietz in de zelf opgerichte feesttent.

Vroeger: het kerkgebouw rust op een strookfundering, de vloer bestond uit verdichte grond en moest worden voorbereid en geïsoleerd.

Daarna: de verwarmde vloer met het sterlabyrint geven de ruimte warmte in dubbele zin: optiek en behaaglijkheid voor geloof en kunst.

8

dan gewoon contact met ons op, want wij hebben uitgebreide ervaring met religieuze gebouwen en rekenen dit dan ook graag door.

feesttent. "Door het engagement van veel mensen, door de liefde voor deze plaats en de kerk kunnen wij vandaag een groot feest vieren.", zei Dr. Markus Dröge, bisschop van de evangelische kerk in Berlijn-Brandenburg-Schlesische Oberlausitz. Danku Malchow, MULTIBETON was er graag bij.

Verdere referenties vindt u op www.multibeton.de of bel ons gewoon: +49 (0) 22 41 25 20 00.

Veel bezoekers zullen in de toekomst, en dan vooral in de koudere maanden de voordelen van de MULTIBETONvloerverwarming leren appreciëren. Of het nu concerten, boekvoorlezingen of misvieringen zijn, het oude muurwerk uit de 13de eeuw zal de bezoekers heel behaaglijk toeschijnen, omdat de warmte direct van onder komt. De muziekkerk van Malchow is een doeltreffend uithangbord voor onze verwamingsbouwkunst, omdat ze een zeer efficiënt en zuinig verwarmingssysteem is, dat zonder brandstof werkt. De techniek functioneert zoveel mogelijk automatisch en blijft voor de bezoekers onzichtbaar. Hebt u als verwarmingsinstallateur een gelijkaardig gebouw in uw buurt, neem 1250 m MULTIBETON-systeembuizen nr. 17 liggen op de vloer van de kerk.

De warmtepomp voor de warmtevoorziening van de MULTIBETON-vloerverwarming is voor de bezoekers onzichtbaar aan de ingang van de kerk ondergebracht.

De 83-jarige Elli Walter (in de foto links vooraan) draagt één van beide nieuwe altarluchters de kerk in

Bisschop Dr. Markus Dröge (rechts) zegende de nieuwe altarrekwisieten en wijdde de kerk van Malchow in. Foto: Oliver Spitza

De kerk is weer open. MULTIBETON heeft als sponsor de steen nr. 38 van het sterlabyrint op de kerkvloer verworven.

9

Referentiegebouw zen van het gebouw laag. Perfect als referentie wordt het echter door de MULTIBETON-vloerverwarming en koeling. Pas daardoor kunnen de talrijke bezoekers in elk seizoen voor één keer proeven van de behaaglijkheid van de kamers in dit huis. Als warmtebron dient een warmtepomp van het type IDM TERRA 8CL met 11 kW maximaal warmtevermogen, die als luchtwarmtepomp ook over een koelfunctie beschikt. Ze onttrekt via de vloerverwarming de warmte uit de kamers en geeft deze warmte aan de buitenlucht af. Zo wordt een hoog koelvermogen

MULTIBETON in het FLOCK huis door hoofdredacteur Thomas Marr MULTIBETON-wandverwarmingen en -koelingen zijn in vele duizenden gebouwen wereldwijd geïnstalleerd. Zeer tevreden klanten verleenden mij als hoofdredacteur van de "Vriend van de Energiespaarder" altijd graag toegang tot hun ruimten en gaven daarbij telkens aan hoe blij ze waren met de behaaglijkheid en de lage verwarmingskosten. Een aantal referenties die ik in jullie plaats, beste lezers, heb bezocht, konden wij jullie in ons magazine al voorstellen. Mijn eigen ervaring als bouwheer heeft me geleerd dat ik belangrijke beslissingen, zoals de keuze van de verwarming, beter door eigen ondervinding, door aanraken en voelen kan nemen. In deze uitgave brengen wij verslag uit over een huis dat speciaal werd gebouwd opdat u het zou kunnen bezichtigen: het modelhuis van de firma FLOCK, gebouwd op het terrein van de modelhuistentoonstelling in Wuppertal-Oberbarmen (www.muster-hausonline.de). Het tentoonstellingspark ligt gunstig op de autosnelwegkruising A1/A46/A43 en biedt meer dan 60 verschillende afgewerkte huizen ter bezichtiging.

Klare lijnen, open met veel licht, functioneel, zonder storende elementen

Schuifdeuren als ruimteverdelers in het huis en als toegang tot het terras

gehaald en de meerkosten voor air conditioning bespaard. Zoals alle modelhuizen op het terrein, is ook het FLOCK huis niet onderkelderd. Om zo weinig mogelijk woningsruimte te verliezen, wordt ook in de technische ruimte uiterst zuinig met plaats omgesprongen. Warmwaterboilers en verwarmingskringverdelers voor de MULTIBETON-vloerverwarming

Het bijna volledig glazen huis van de firma FLOCK geeft een vrij zicht op de architectuur en bouwstijl met vakwerk. Door de grote dakoverhang en de jalouzieën wordt de bezonning handig afgestemd op de tijd van de dag en het jaar. Zo profiteert het huis in de winter van de direct invallende zonnestralen, terwijl het daarvoor in de zomer beschermd blijft. Drievoudige beglazing en isolatie volgens de norm houden de warmteverlie-

Gasten- of kinderkamer in de bovenverdieping met balkon en badkamer

10

Slaapkamer met begaanbare kast (rechts achteraan)

en –koeling zijn naast en onder de trap geïnstalleerd. FLOCK gebruikt in dit huis het MB-estriksysteem met keramische vloerbekleding als bovenvloer. De MULTIBETONvloerverwarming en –koeling speelt in dit modelhuis al haar voordelen uit, vooral door de warmte/koude zo nauwkeurig mogelijk gedoseerd te verdelen dat een gelijkmatige opwarming/afkoeling plaatsvindt. Zo wordt convectie en een

Verandering van vloerbekleding naar het nat gedeelte toe: fijn steengoed met warme kleur

bouw bovendien veilig tegen aardbevingen en stormen. De inrichting van het modelhuis is modern. Het praktische design is door haar bescheiden schoonheid tijdloos. Het weg-

Slaapkamer en badkamer zijn als open ruimte gebouwd. Aan de vakwerkconstructie kunnen later gemakkelijk muren en deuren worden toegevoegd.

Luchtwarmtepomp van het type IDM TERRA 8CL naast de garage

warmtestroom onder het plafond vermeden. Daardoor wordt het mogelijk ruimten ook naar boven open te houden, zonder de behaaglijkheid te verliezen. In het FLOCK huis Wuppertal is de ingang met trap van de vloer tot de dakconstructie open. De multiplex van de keper, jukplaat en balken is met natuurkleuren gelazuurd. Goudgeel oplichtende houttinten en hun klare lijnen in de kamer geven de bezoeker het gevoel van natuurlijke uitgestrektheid. Het landschap buiten het glasfront wordt door de open constructie haast in de woonruimte binnengehaald. Het vakwerk maakt het ge-

laten van deuren op de meeste plaatsen schept een gevoel van uitgestrektheid en ruimte vanaf de ingang van elke kamer. Deze vrije vormgeving, waarbij de volledige beschikbare woonruimte wordt benut en waarbij een maximale behaaglijkheid voor de bewoners en bezoekers mogelijk is, kan alleen door de afwezigheid van storende radiatoren en door de MULTIBETON-vloerverwarming en –koeling. Het FLOCK huis in Wuppertal is echter ook een paradepaardje voor de uitstekende samenwerking van reversibele warmtepompen en de MULTIBETON-vloerverwarming en –koeling. Het huis is het hele jaar door voor bezoekers toegankelijk. U wordt er steeds met een aangenaam, behaaglijk ruimtegevoel ontvangen, ongeacht het seizoen. Kom gewoon langs en ondervind het zelf!

FLOCK Fachwerk-Landhaus GmbH Menzlingen 22a, 51503 Rösrath Tel.: +49(0)2205 . 90 100 222, Fax: +49(0)2205 . 90 100 233 E-mail: [email protected], www.flock-haus.de Ausstellung Eigenheim & Garten Wuppertal Eichenhofer Weg, 42279 Wuppertal-Oberbarmen Tel.: +49(0)202/643001, Fax.: +49(0)202/661997, E-mail: [email protected] Openingstijden 11.00 tot 18.00 uur Woensdag, donderag, vrijdag, zaterdag en zondag* Maandag en dinsdag gesloten. Toegangsprijs € 3,Gereduceerd € 1,50 (kinderen tot 16 jaar, scholieren, studenten, gehandicapten) Kinderen tot 10 jaar gratis. Parking: € 1,50 * ook zon- en feestdagen, geldt niet op: 24.-26.12., 31.12., 1.1

U wilt MULTIBETON wandverwarmingen en –koelingen in het FLOCK-huis in Wuppertal live meemaken?Geen probleem! MULTIBETON BETAALT UW TOEGANG! Bel ons a.u.b. op 02241 252000 en vraag uw waardebon voor uzelf en uw gezelschap 11

Gastbijdrage

Artrose - wanneer de gewrichten pijn doen Deel 1

Met andere woorden, slijtage is dus niets anders dan het "afslijten". Is het nu zinvol om deze technische term op levend weefsel toe te passen? Zijn onze menselijke gewrichten werkelijk vergelijkbaar met een autoband die op een bepaald ogenblik "opgebruikt" is?

Dr. med Henning Jäschke Algemene geneeskunde | Noodgevallengeneeskunde Sportgeneeskunde | Chirotherapie | Acupunctuur Keuringsarts voor luchtvaart | Duikerarts Gelekoortsvaccinatiecentrum Tel. +49 (0)2641 91153-0 Fax +49 (0)2641 91153-20

Wie dit doet heeft geen benul van de basiseigenschap van het leven. In tegenstelling tot technische onderdelen in een constructie die door nieuwe moeten worden vervangen, bezit levend weefsel namelijk het vermogen om zichzelf te herstellen en te regenereren. Het is echter wel zo dat levend weefsel ook gevoed moet worden.

Bergstraße 2 (Vitahris) DE-53474 Bad Neuenahr [email protected] www.jaeschke-vitahris.de Leven is bewegen. Leven zonder beweging kunnen wij ons niet voorstellen. Wanneer de beweging ophoudt, houdt ook het leven op.

Niets drukt dit beter uit dan het oude gezegde "rust roest". Om te begrijpen hoe dit inzicht op onze gewrichten kan worden toegepast, moeten we ons eerst wat met anatomie bezighouden:

Deze vaststellingen klinken misschien voor de hand liggend, maar ze gelden algemeen. Ze gelden voor het grotere geheel maar ook voor de kleinste cel, tot op moleculair niveau.

Elk gewricht bestaat uit minstens twee met elkaar in contact staande gewrichtoppervlakken. Hun vormen en afmetingen hangen af van hun taken en belastingen in het gewricht. In het menselijk lichaam zijn er niet alleen "klassieke" scharniergewrichten, die onze bewegingen in één bepaalde vrijheidsgraad en in één richting toelaten, maar ook kogelgewrichten zoals het schouder- of heupgewricht, en bovendien ook nog complexe rol-glijgewrichten zoals ons kniegewricht. Ongeacht de belastingen waaraan een gewricht wordt blootgesteld en welke functie het vervult, in zijn wezenlijke constructieve kenmerken is elk lichaamsgewicht principieel op dezelfde manier opgebouwd.

De menselijke vorm is het resultaat van miljoenen jaren evolutie. Zuiver technisch beschouwd is het lichaam een bouwwerk dat zich zo goed mogelijk heeft aangepast aan de levensomstandigheden en de levensomgeving. Maar wat gebeurt er wanneer we niet meer in staat zijn ons te bewegen? Wanneer we steeds minder beweeglijk worden? Waarom doen onze gewrichten soms pijn? Kunnen we dit verhinderen en zo ja, hoe? Is het een natuurlijke evolutie dat in de loop van het leven de gewrichten stijf worden? Wat kunnen we doen wanneer het daadwerkelijk zo is? Deze vragen stellen wij ons wanneer het eigenlijk al bijna te laat is.

In elk gewricht bestaat uit een gewrichtoppervlak dat omgeven is door kraakbeen en een gewrichtkapsel dat het gewricht van de omgeving afschermt. Het gewricht wordt gestabiliseerd door enerzijds de omringende gewrichtsbanden en anderzijds door de pezen en de spieren die het gewricht sturen. Afhankelijk van de belasting is hun aandeel in de sturing van het gewricht anders. Principieel geldt: hoe beweeglijker een gewricht is, hoe meer het afhangt van de spieren voor steun. Zo wordt het schoudergewricht hoofdzakelijk door spieren gesteund terwijl de vingergewrichten bijna uitsluitend worden samengehouden door gewrichtsbanden.

In een maatschappij waarin de noodzaak aan lichaamsbeweging en inspanning steeds meer op de achtergrond raakt, wordt een toenemend aantal mensen met problemen in hun bewegingsapparaat geconfronteerd. Dit gebeurt blijkbaar tegen alle logica in. Hoewel wij onze gewrichten al lang niet meer zo zwaar belasten als voor het begin van de industrialisatie, toch neemt het aantal artrosegevallen toe. Hoe komt dat? Wie aan artrose lijdt – of het nu in de knie, het heupgewricht of in de rug is – wordt zeker ergens in zijn "patiëntenloopbaan" met het woord "slijtage" geconfronteerd.

Wat onderscheidt nu de toestand van een gewricht met artritis van een gezond gewricht? En wat is de oorzaak van dergelijke veranderingen?

Het woord slijtage werd volgens de tot 1997 geldende Duitse industrienorm (DIN) 50320 gedefinieerd als: "Toenemend materiaalverlies aan het oppervlak van een vast lichaam (basislichaam), als gevolg van mechanische oorzaken, d.w.z., contact- en relatieve bewegingen van een vast, vloeibaar of gasvormig tegenlichaam".

Bij artrose is het kraakbeen in hoge mate beschadigd. Het kraakbeen heeft aan materie, stabiliteit en elasticiteit verloren. Terwijl vroeger het kraakbeen in staat was om de belastingen het hoofd te bieden, staan nu belasting en belastbaarheid niet meer in de juiste verhouding tot elkaar.

Het woord "slijtage" beschrijft dus louter het massaverlies (oppervlakteschade) van een stoffelijk oppervlak door een slijpende, rollende, inslaande, krassende, chemische en thermische belasting.

Uiteindelijk zijn het deze twee oorzaken die er toe leiden dat het kraakbeen schade oploopt: verkeerde belasting en/of gebrekkige voeding. 12

behandeld, dan zal hij op termijn steeds meer schade oplopen en meer en meer scheurtjes vertonen. Uiteindelijk verliest hij ook massa, doordat er altijd meer stukjes van afbreken.

De voeding van het gewricht: In medische termen wordt kraakbeen "bradytroof weefsel" genoemd. Dat betekent dat het kraakbeen in vergelijking met andere weefsels een duidelijk langzamere stofwisseling heeft. Bradytrofe weefsels hebben gemeen dat ze niet door bloedvaten maar door diffusie worden gevoed, met andere woorden, door een langzame stofuitwisseling. Bij kraakbeen gebeurt deze stofuitwisseling, de voeding dus, via de gewrichtvloeistof.

Het is niet zozeer de belasting zelf, maar de foute belasting die het probleem vormt. Er zijn bijgevolg steeds terugkerende zogenaamde "onfysiologische" bewegingen die het kraakbeen beschadigen. Deze foute bewegingen kunnen ofwel statisch ofwel dynamisch zijn. Statische foute belasting is bijvoorbeeld urenlang werk met gebogen kniegewrichten, terwijl er gedurende die lange tijd op het kraakbeen een aanzienlijke druk wordt uitgeoefend. Dynamische foute belastingen zijn bijvoorbeeld herhaaldelijke, vaak rukachtige bewegingen met grote versnellingskrachten of scherende bewegingen zoals die bij professionele balsporten optreden.

Figuurlijk kan men zich het kraakbeen als een soort vaste spons voorstellen. Een spons zuigt zich vol vloeistof in onbelaste toestand en geeft die vloeistof weer af wanneer er druk op wordt uitgeoefend. Wanneer we een met kleurstof doordrenkte spons in het water leggen, dan duurt het lang tot de spons volledig "schoongewassen" is. Wanneer we er actief op inwerken dan zal dit proces veel sneller verlopen.

Dit verklaart waarom zowel gepensioneerde tegelleggers als ook voormalige voetbalprofs meer dan gemiddeld aan kniegewrichtartrose lijden. Het verouderende gewricht: Naast de mogelijkheid tot regeneratie ondergaat het menselijk organisme, net als de spons die we als voorbeeld namen, een natuurlijk verouderingsproces. Het is wetenschappelijk bewezen: het lot van het leven is dat het aantal celdelingen en daarmee het vermogen te regenereren beperkt is, ook al is dit weliswaar in zekere mate genetisch voorbestemd. Het organisme probeert dit proces tot op zekere hoogte tegen te werken door met de jaren de celdelingscyclus te vertragen. Het resultaat is dat met de leeftijd ook de regeneratie trager verloopt. Wij kennen dit effect allemaal. Een kwetsuur in de kinder- of jeugdjaren en geneest aanzienlijk sneller en beter dan op hogere leeftijd.

Vereenvoudigde opbouw van het rechter kniegewricht (schematische weergave van voren) Bron: www.wikipedia.org

Ook het gewricht en zijn kraakbeen ondergaan een verouderingsproces. Kwetsuren en beschadigingen die in de loop van het leven een cumulerend effect hebben, kunnen met de leeftijd slechter en slechter gecompenseerd of genezen worden. En toch is het niet juist te stellen dat het "toch wel volledig normaal" is om op hogere leeftijd aan artrose te lijden. Er valt wel degelijk iets aan te doen, ook al is het ouder worden niet te verhinderen. Houd de moed er dus in!

Met de voeding van het kraakbeen is het net zo gesteld. Beweging, met andere woorden de belasting en ontlasting van het kraakbeen, voorziet het kraakbeen van voeding. En dit verklaart ook waarom "rust roest" zo treffend past om gewrichten te beschrijven. Het kraakbeen heeft beweging nodig om te overleven! En hierin verschilt het zeer duidelijk van slijtage in bijvoorbeeld autobanden. Het kraakbeen heeft geen vooraf bepaalde levensduur die kan worden uitgedrukt in afgelegde kilometers. In tegendeel! Bij gebrek aan beweging raakt het in verval. Daarmee is het ook duidelijk waarom het begrip slijtage heel misleidend is en nauwelijks van toepassing is op het verschijnsel artrose.

Ik hoop dat ik hiermee een paar "onuitroeibare" misvattingen heb kunnen wegruimen en u een soort basiskennis over de oorzaken van artrose heb kunnen bijbrengen. Leven is bewegen en beweging is leven. Ook u kunt er iets aan doen. Doe het dus!!

De foute belasting van het gewricht:

Daarom wil ik u in het tweede deel van mijn artikel tonen wat u kunt doen om uw gewrichten vroegtijdig tegen artrose te beschermen en hoe u bestaande artroseklachten kunt helpen verlichten.

Nemen we nu opnieuw het beeld van een spons ter hulp. Wanneer een spons met de vlakke hand wordt ingedrukt en losgelaten, dan wordt de spons daardoor niet beschadigd, zelfs niet wanneer er veel kracht op wordt uitgeoefend. Wanneer we de spons echter sterk verwringen, of er met onze vinger een gat in boren, dan wordt de spons blootgesteld aan een belasting waartegen hij niet is opgewassen. Ook een samendrukking van meerdere uren zal de spons niet zonder schade doorstaan, omdat dit zijn eigenlijke, natuurlijke vorm niet is. Een eenmalige foute belasting zal de spons niet meteen vernietigen. Wanneer hij echter keer op keer zo wordt

Tot de volgende keer en ... denk aan uw gezondheid! Beste groeten, Dr. med. Henning Jäschke

13

VERWARMEN ZONDER VUUR De triomftocht van de "alternatieve combinatie". Een schoorsteenveger aanraken, brengt zogenaamd geluk. Wat gebeurt er echter wanneer het huis helemaal geen schoorsteen meer heeft, omdat de bouwheer "zonder vuur verwarmt"? Verlaat het geluk hem dan omdat hij de "zwarte man" helemaal niet meer tegenkomt, of heeft hij zijn geluk in eigen handen genomen?

Villa in Viereck/Mecklenburg-Vorpommern: Sinds 10 jaar zorgt hier een MULTIBETON-vloerverwarming voor behaaglijkheid. Dit jaar werd de langverwachte pool (op temperatuur gebracht door MULTIBETON) afgewerkt.

"alternatieve combinatie" (MULTIBETON-wandverwarming en –koeling + warmtepomp + zonnewarmte + fotovoltaïek) als basisvoorwaarde voor een onafhankelijke en zuinige verwarming en koeling. Lage aanvoertemperaturen bij de verwarming maken het inzetten van goedkope warmtepompen met een laag vermogen en een laag stroomverbruik mogelijk. Ook het aantal benodigde fotovoltaïsche cellen daalt hierdoor. Daardoor daalt de totale aanschafprijs in vergelijking met de andere wandverwarmingen en -koelingen. Bijgevolg: u spaart met en door de kwaliteit van MULTIBETON! Onze partnerfirma Wendt&Mörke installeert al sinds 1990 alleen MULTIBETON in systemen met warmtepompen in

Meergezinswoning verwarmd met de "alternatieve combinatie": MULTIBETON -vloerverwarming en –koeling, warmtepomp, zonnewarmte en fotovoltaïek zorgen voor onafhankelijkheid van de energiemarkt.

"Verwarmen zonder vuur heeft weinig met geluk te maken", verklaart Karl-Heinz Wendt, bedrijfsleider van de firma Haustechnik Wendt&Mörke uit Penkun in Uckermark. Dit landschap in het noord-oosten van Duitsland is door de ijstijden gevormd. Bijna tachtig meter dik is de laag uit keien, zwerfstenen en aarde, die de ijsmassa hier heeft achtergelaten. Daaronder ligt de grond van een oermeer, ouder dan de ijstijd. "Door de tachtig meter moet je doorboren om de aardsonde van de warmtepomp aan te leggen en soms liggen daar al door het ijs rondgeslepen brokken gesteente die het de boorfirma lastig kunnen maken. Dit heeft een heel klein beetje met geluk te maken. Als het niet van de eerste keer lukt, wordt een paar meter verder nog eens geboord. De boorfirma's kennen dat, hebben routine en op het einde tevreden klanten."

1994: boringen voor de aardsonde op het firmaterrein van Wendt

De "alternatieve combinatie" leidt tot zeer lage extra kosten. De woningen zijn gevraagd, omdat ze behaaglijk en goedkoop zijn. De bouwheer bouwt in dit geval door de vraag een tweede gebouw.

De techniek van het "Verwarmen zonder vuur" is voor MBpartners als Karl-Heinz Wendt geen kwestie van geluk. Jarenlange ervaring, slimme berekening, goede medewerkers, betrouwbare partners met doorontwikkelde techniek, die meer te bieden hebben dan dumpingprijzen. Zo ontstaan oplossingen die de bouwheren werkelijk onafhankelijk maken van de energiemarkt. De grote, exact berekende, hoog efficiënte verwarmings- en koelwanden zien de makers van de

Firmagebouw en woonhuis van Wendt in Penkun. Mevr. Wendt baat op het gelijkvloers een winkel uit. De dakverdieping wordt verhuurd. Behaaglijkheid door MULTIBETON en lage extra kosten renderen!

14

1999: eerste gemeenschappelijk bouwproject van Wendt en MULTIBETON. De verwarming loopt betrouwbaar, de bouwheren zijn tevreden.

Bedrijfsleider Karl-Heinz Wendt in zijn bureau

Mecklenburg-Vorpommern. Daarbij heeft het klimaat in dit landschap al een eerder continentaal karakter: in de winter wordt het wel eens echt koud en dat kan meerdere weken aanhouden. De zomer is vaak droog en warm. Reversibele warmtepompen samen met MULTIBETONvloerverwarmingen en –koelingen brengen in de zomerhitte de kamers op een heel aangename temperatuur. Op 100

Karl-Heinz Wendt heeft voor zijn familie en de firmazetel een heel oud, beschermd gebouw gesaneerd. De statica van het huis en de ontbrekende kamerhoogte vergden een lichte, vlakke vloeropbouw. Wendt koos daarom voor MULTIBETON Fertigboden S en is daarmee al vele jaren zeer tevreden. MULTIBETON werkt continu aan nieuwe oplossingen voor verwarmen en koelen. Speciaal voor het saneren van oude gebouwen biedt de onderneming uitgekiende oplossingen aan. Karl-Heinz Wendt heeft bij de nieuwe opdrachten een groeiende trend opgemerkt, namelijk dat meer en meer oudere gebouwen met MULTIBETON-vloerverwarmingen worden gesaneerd: "Stettin in Polen is de grootste stad in onze buurt. Het is een handels- en industriestad van betekenis

In het huis van de familie Wendt werd Fertigboden S gebruikt om de vloeropbouw zo licht en vlak mogelijk vorm te geven

meter diepte heeft de grond een gemiddelde temperatuur van 12°C. Ideaal voor effectieve verwarming en koeling. Steeds meer klanten zien de voordelen van deze techniek in voor hun portefeuille, de woonkwaliteit en voor het milieu. De installaties van Wendt&Mörke lopen en lopen en lopen. Dat is een beleefbare duurzaamheid die u als klant vanaf het eerste ogenblik in de vorm van een natuurlijke behaaglijkheid kunt leren appreciëren.

Nog een referentie: een groot woonhuis met dokterspraktijk in Wollin. De MULTIBETON-vloerverwarming maakte hier een geweldige detailoplossing mogelijk.

met toegang tot de Oostzee. Deze regio is economisch aan het groeien en trekt werkkrachten aan. In de stadsregio aan Poolse kant zijn de grondprijzen door de stijgende vraag duurder geworden en daardoor hebben Poolse burgers in Duitsland grond gekocht. Nieuwe klanten dus, die de betrouwbaarheid van onze medewerkers en de kwaliteit van onze producten naar waarde schatten. Zo komt er nieuw leven in de Uckermark. Steden en dorpen krijgen weer meer inwoners, zo ontstaat een nieuwe samenleving in de zin van de Europese idee. Ook om die reden heeft de in negen talen verschijnende "Vriend van de Energiespaarder" een Poolse uitgave. De firma Wendt&Mörke is een lichtend voorbeeld voor het uitstekende werk van duizenden technische bedrijven in heel Europa en Noord-Afrika die u, beste lezer, als partner van MULTIBETON ter beschikking staan. Bel ons gewoon! Wij geven u graag de contactgegevens van uw MULTIBETONpartner in uw buurt.

Warmtepompen en boiler in de verwarmingskelder, maar geen olie, geen hout, geen kolen, geen gastank, alleen maar plaats voor het veelzijdig gebruik van de ruimte.

Tekst en foto's: Bernd Heinrich/Thomas Marr 15

Kinderdagverblijf in Altlandsberg feestelijk geopend

zocht ik het kinderdagverblijf en zag daar gelukkige kinderen, zeer gemotiveerde opvoedsters, tevreden ouders en trotse makers. Opgewekt begeleidde één van de opvoedsters mij door de verschillende lokalen van dit uniek gebouw. Als ik om de verwarming vroeg, kreeg ik het antwoord: "Weet ik niet!". Dit kan enerzijds te wijten zijn aan het feit dat in het midden van de zomer niemand over verwarmen nadenkt, maar anderzijds Pastoor Johannes Menard ook aan het feit dat de verwarming niet zichtbaar is. De lokalen konden worden vormgegeven zonder met radiatoren rekening te moeten houden. Dankzij de computergestuurde planning van onze techniekafdeling bij MULTIBETON en de uitvoering door de MBpartnerfirma K&G Sprenger uit Strausberg, kreeg het kinder-

Het MB-partnerbedrijf K&G Sprenger installeerde de MULTIBETON-vloerverwarming door hoofdredacteur Thomas Marr "Altlandsberg (dl) Met een feestelijk gebed werd het evangelisch kinderdagverblijf aan de Röthsee op zondagvoormiddag officieel geopend voor haar bestemming. Het was niet helemaal duidelijk wie nu aan wie de door de kinderen geknutselde symbolische sleutel overhandigde: pastoor Johannes Menard voor de evangelische kerkgemeenschap als drager aan de burgemeester Arno Jaeschke voor de stad Altlandsberg als eigenaar of omgekeerd - uiteindelijk belandde de sleutel bij de opvoedsters. In het bijzijn van vice-districtcommissaris Lutz Amsel (Linke) en Frank Schürer-Behrmann, superintendent van het evangelische kerkdistrict Fürstenwalde Strausberg en stadsafgevaardigden en kerkelijke functionarissen dankte de pastoor Menard iedereen die betrokken was bij de bouw. Hij maakte gewag van de moeilijkheden en politieke ruzietjes, die echter konden worden bijgelegd. "Het is eens een andere bouwstijl geworden, en dat bevalt me", verklaarde Lutz Amsel en ze wees ook op de behoefte aan meer kinderdagverblijven in het district. Al sinds 2 juli heeft het kinderdagverblijf haar vergunning. Al bijna de helft van de 60 plaatsen zijn bezet, meldde Frank Drusche van de vriendenkring Stadtkirche Altlandsberg, tevens de "Kirchenältester" (helper van de pastoor). Op het perceel is een groots gebouw met één verdieping verrezen. Achter de kleurrijke façade bevinden zich talrijke thematische lokalen. Daartoe behoren muziek- en theaterlokalen met een podium, een lokaal voor taal en sociaal leven, veel plaats voor natuurwetenschappen, wiskunde, onderzoeken en experimenteren en een atelier voor kunst en knutselwerk. De buiteninstallaties zijn door het natte weer van de laatste weken niet op tijd klaargeraakt voor de plechtige opening. Maar talrijke speelmogelijkheden uit hout, een slee- en tuimelberg en veel groene open ruimte zullen al te graag door de kinderen worden veroverd wanneer alles af zal zijn. Het kinderdagverblijf kan 20 kinderen in de crèche opvangen en 40 oudere kinderen. Als eigenaar en bouwheer investeert de stad meer dan 1,4 miljoen euro in de nieuwbouw. Subsidies maken daarvan ongeveer 150 000 euro uit. Pastoor Menar bedankte bij de overgave alle bedrijven en personen die betrokken waren bij het project." Deze tekst verscheen in de Märkische Oderzeitung Strausberg van 14.08.2012. Ter gelegenheid van de opening be-

Feestelijke opening onder het zonnedak aan de ingang

dagverblijf aan de Röthsee in Altlandsberg een voorbeeldig zuinig verwarmingssysteem. Vooral voor de kinderen zijn de voordelen van de MULTIBETON-vloerverwarming duidelijk. De evenwichtige werking op de kamertemperatuur maakt het juist vlak boven de vloer, waar de kinderen spelen, behaaglijk. De lokalen blijven tochtvrij en de kinderen gezond. Zo kan er naar hartelust worden gespeeld en geleerd. Wij van MULTIBETON wensen de grote en kleine mensen in het kinderdagverblijf Altlandsberg veel plezier in hun mooi nieuw gebouw.

16

Een roze systeembuis van MULTIBETON loopt dwars door de lokalen na een nauwkeurig berekend aanlegschema, passend bij elke warmtebehoefte.

Het kinderdagverblijf beschikt over tal van thematische lokalen met topuitrusting wat meubilair, speelgoed en bezigheidsmaterieel betreft

Geen radiatoren die het volledig gebruik van het oppervlak van de lokalen verhinderen.

Het prikbord in het kinderdagverblijf zegt: wij voelen ons goed in ons nieuw huis!

Het atelier voor kunst en knutselen en onderaan de speelplaats (in aanbouw).

Muziek- en theatorlokaal met een podium

Contact van de MB-partnerfirma: K&G SPRENGER, Prötzeler Chaussee 14, 15344 Strausberg, /+49(0)33 41 / 31 40 83 17

Aankondiging

Bouwkundigeninformatie Het verwarmen en koelen van uw bouwwerk vraagt om vroegtijdige, belangrijke beslissingen Handel daarom nu!

Hoe lager de verwarmingstemperatuur en hoe hoger de werkingsgraad, hoe zuiniger u stookt. MULTIBETON-oppervlakteverwarming werkt met zo laag mogelijke verwarmingstemperaturen en garandeert een bouwleven lang een zuinige werking. MULTIBETON biedt 30 jaar materiaalgarantie op de systeembuizen. U krijgt eveneens tien jaar volledige garantie, die vanwege de productaansprakelijkheid is gedekt bij een gerenommeerde verzekeringsmaatschappij. - MULTIBETON berekent uw oppervlakteverwarming. - MULTIBETON wijst de geautoriseerde verwarmingsinstallateur in uw omgeving aan.

Neem a.u.b. contact op met het hoofdagentschap van uw land (zie laatste pagina) of: MULTIBETON Deutschland GmbH Heuserweg 23 +49(0)22 41/25 20 00 DE-53842 Troisdorf-Spich +49(0)22 41/25 20 099

E-Mail: [email protected] Internet: www.multibeton.de

Informatie bij de foto's: titelfoto en p. 10 bovenaan: FLOCK Fachwerk-Landhaus GmbH, pagina 6 bovenaan: Alpha-InnoTec GmbH, pagina 6 onderaan: Tecalor GmbH, pagina 7: IDMEnergiesysteme GmbH, pagina 8 links: Bernd Heinrich, pagina 12: Dr. med. Henning Jäschke, pagina 17 linksboven: Karsten Großm ann, zie foto-onderschriften, alle andere: MULTIBETON. Impressum: Uitgever: Multibeton GmbH, Heuserweg 23, D-53842 Troisdorf-Spich, Handelsregister: Siegburg HRB 3210. Hoofdredactie en organisatie: Thomas Marr. Redactie techniek: Manuel Hilberath, redactie verkoop: Christoph Kämper, advertenties en comm. afd.: Thomas Marr, Olga Krüger, Marketing en algemene leiding: Werner Regh, Foto's: MULTIBETON, adres voor allen: Heuserweg 23, DE-53842 Troisdorf-Spich, Druk: Druckpartner Moser Druck + Verlag GmbH, Römerkanal 52-54, DE-53359 Rheinbach

18

De kwaliteitskenmerken die u voor uw vloerverwarming absoluut nodig hebt: 01. De MULTIBETON-systeembuizen zijn gedurende 10 jaar 08. De MULTIBETON-systeembuizen worden in de MB na ingebruikname verzekerd, incl. voor gevolgschade stalen clipsrails geplaatst. Deze stabiliseren de hardoor een productverzekering tot 1 miljoen € per geval. de vloer en garanderen een minimale vloerdikte. MULTIBETON kan aantonen dat op deze verzekering nog nooit aanspraak werd gemaakt. Bovendien geeft MUL- 09. MULTIBETON®-systeembuizen worden torsievrij bij temperaturen van +50 °C tot +70 °C warm gelegd. TIBETON een materiaalgarantie van 30 jaar voor de roze Door dit proces worden spanningen verminderd en MULTIBETON®-systeembuizen. de levensduur verhoogd (zie onderzoeksrapport Nr. 02. De MULTIBETON®-systeembuizen worden door TÜV F1668 van het Duits Ministerie voor Ruimtelijke getest en gecontroleerd. Orde, Bouw en Stedenbouw). 03. De MULTIBETON®-systeembuizen hebben de maxitest bij +150 °C en 3 bar binnendruk gedurende meer dan 1.000 uur doorstaan.

10. Het systeem ligt volledig vrij op de afgedekte isolatielaag en garandeert daardoor een vrije uitzetting, zonder geluids- en koudebruggen. De plaatsing gebeurt volledig volgens DIN/EN, met andere woor04. De MULTIBETON®-systeembuizen worden regelmatig den, zonder het doorknippen van de PE-folie tijdens de productie in het lab van de fabriek aan de (vochtafdekking) en zonder de isolatie te beschadistrengste kwaliteitstests onderworpen. De MULTIBETON gen. -kwaliteitseisen liggen ver boven de norm. 11. Bij het MULTIBETON®-systeem worden alleen de 05. De MULTIBETON®-systeembuizen worden in speciale, voordelige standaardisolaties zonder laminaat bedrijfseigen productielijnen door MULTIBETON gepro(volgens de norm) volgens het energiebesparingsduceerd. De grondstof van de MULTIBETON®voorschrift gebruikt. systeembuizen wordt speciaal afgestemd op de productie van de MB-systeembuizen. MULTIBETON levert di12. Elke MULTIBETON®-verwarmingskring wordt na de rect aan de verwarmingsbedrijven - niet aan de grootmontage aan een veiligheidsdruktest onderworpen. handel. Hierdoor wordt elke kring vóór het aanbrengen van de harde vloer gecontroleerd op dichtheid. 06. De systeemplaatsing gebeurt op basis van de wetenschappelijke principes van Dr. Ing. A. Kollmar en volgens 13. Door de plaatsing met MULTIBETON®-modulatie het MULTIBETON®-modulatieproces in overeenstemwordt een zeer goede warmteverdeling bereikt. Dit ming met de patenten van Kollmar/Feist. Hierdoor leidt tot gelijkmatige temperaturen in de volledige wordt energie bespaard doordat geen warmtekussen ruimte, waardoor die als zeer behaaglijk wordt ononder de plafonds ontstaat. dervonden. Dit is bevorderlijk voor de gezondheid, vanwege het aangename klimaat zonder stofcirculatie. De allergievrije ruimten zijn daardoor ook geschikt voor astmalijders. Het systeem is ook geschikt als "stille koeling" bovenop de vloer. 14. De MULTIBETON®-systemen zijn compatibel met elke verwarmingsbron, ze zijn ideaal voor HRtechnologie, zonne-energie, warmtepompen enz. MULTIBETON®-wandverwarmingen worden in alle bouwdomeinen, binnen en buiten, renovatie of nieuwbouw, met succes ingebouwd. 07. De MULTIBETON-systemen en onderdelen zijn voor 100% recycleerbaar en optimaal energie-efficiënt. De productiemachines worden met natuurstroom uit waterkracht aangedreven en sparen op die manier grote hoeveelheden CO2

15. Met de MULTIBETON®-wandverwarmingen werd al ontzettend veel praktische ervaring opgedaan in miljoenen wooneenheden gedurende meer dan veertig jaar.

Dit alles vindt u alleen bij MULTIBETON 19

België/Belgique/Belgien

Česká republika

Danmark

España

CLIMA-TOTAL N.V. MULTIBETON Belgium Spookvliegerlaan 1131 BE-3800 St-Truiden  +32 11 69 75 72  +32 11 67 33 50  [email protected]  www.clima-total.be

EKIM MORAVIA s.r.o. Domky 140 CZ-74781 Otice  +420 553 673 666  +420 606 630 094  [email protected]  www.multibeton-vytapeni.cz

ASTRO VARMETEKNIK Baekgårdsvej 13 DK-4140 Borup  +45 46 76 01 10  +45 46 76 01 20  [email protected]  www.astro-varme.dk

MULTIBETON-ESPAÑA c/Musica, no. 11 Apdo. 118 ES-08297 Manresa  +34 938 75 40 10  +34 938 75 40 11  [email protected]  www.multibeton.es

Eesti Vabariik

France

Hellas

Hrvatska

Baltic multibeton A. Giedraicio-Giedriaus g. 44 LT-74002 Jurbarkas  +370-68611252  +39-3337059309  [email protected]

MULTIBETON-FRANCE Z.I. du Grand Bois 6 rue Charles Desgranges FR-57200 Sarreguemines-Cedex  +33 387 98 69 11  +33 387 98 69 12  [email protected]  www.multibeton-france.fr

MULTIBETON HELLAS S.A. Michalakopoulou St. 113 GR-11527 Athens  +30 10 779 06 52  +30 10 777 75 57  [email protected]  www.multibeton.gr

EKO MODUL d.o.o./MULTIBETON Kroatien Bednjanska 8 HR-10000 Zagreb, Hrvatska  +385 1 3042406  +385 1 3042407  [email protected]  www.eko-modul.hr

Dschomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān Ireland Iran/Iran

Irland/Ireland

Italia

Latvijas Republika

Tirdad Hossein Lavasani Amir Balooch Aghdasieh Ajoudanieh alle 7. Westliche Str. Nr. 4, APT 108 IR-1956766319 Teheran  +98 21 22833147  +98 912 117 2621

AML Architectural Products LTD. MULTIBETON Ireland B3 Calmount Park IRL-Ballymount Dublin 12  +353 1 450 15 14  +353 1 450 15 15  [email protected]  www.amlarchitectural.com

EUROTECNICA S.r.l. MULTIBETON Italia Via Val dei Faveri, 24 IT-31030 Bigolino di Valdobbiadene (TV)  +39 423 98 53 42  +39 423 98 95 59  [email protected]

Baltic multibeton A. Giedraicio-Giedriaus g. 44 LT-74002 Jurbarkas  +370-68611252  +39-3337059309  [email protected]

Lietuvos Respublika

Lëtzebuerg

Tagldit n Lmaɣrib

Republica Moldova

Baltic multibeton A. Giedraicio-Giedriaus g. 44 LT-74002 Jurbarkas  +370-68611252  +39-3337059309  [email protected]

L'Habitation saine MULTIBETON-Luxembourg 6, route de Grosbois BE-4950 Tirimont-Waimes  +32 80 33 01 51  +32 4 95 51 03 81  [email protected]  www.habitationsaine.be

MULTITECH-CLIMATISATION S.A.R.L. MULTIBETON Maroc 13, rue Brahim Moussili - ex rue Berlioz Bélvedère MA-20300-Casablanca  +212 522 24 24 33  +212 522 24 24 31  [email protected]

DVAAI PRIM S.R.L. Anna Dragan Tilulescu 47 MD-2032 Chisinau  +373 22 767822  [email protected]

Nederland

Österreich

República Portuguesa

Polska północna

MB-Buis B.V. Bergweg 4A-2 NL-8271 CD IJsselmuiden  +31 38 344 70 96  [email protected]  www.mb-buis.nl

MULTIBETON GmbH Österreich Weisslhofweg 14 AT-5400 Hallein  +43 62 45 88 100  +43 62 45 88 180  [email protected]  www.multibeton.at

Bockemuehl, Lda. MULTIBETON-PORTUGAL Zona Industrial da Cooperativa PT-3240-217 Ansião  +351 236 670 110  +351 236 670 118  [email protected]  www.multibeton.com.pt

Ewiro s.p.z.o.o. MULTIBETON POLSKA-NORD Polna 59 PL-87-100 Torun  +48 (0) 56 / 692 60 79  +48 (0) 56 / 692 60 79  [email protected]  www.ewiro.pl

Polska południe

România

Slovenija

Slovenská republika

MULTIBETON-POLSKA sp.z.o.o. ul. Zagórska 159 PL-42-600 Tarnowskie Góry  +48 32 750 57 76  +48 32 750 57 54  [email protected]  www.multibeton-pl.com

S.C. MULTIBETON ROMANIA S.R.L. Samuil Vulcan, Nr. 24, Sect. 5 RO-051702 Bucureşti  +40 21 311 34 90  +40 21 311 70 13  +40 723 54 87 54  [email protected]

SEMONT, d.o.o. MULTIBETON-SLOVENIJA Kotna ulica 1 SI-3000 Celje-Trnovlje pri Celjui  +386 3 428 41 25  +386 3 428 41 21  [email protected]  www.semont.si

EKIM MORAVIA s.r.o. Domky 140 CZ-74781 Otice  +420 553 673 666  +420 606 630 094  [email protected]  www.multibeton-vytapeni.cz

Schweiz/Suisse/Svizzera

Tunisie

Ukrajina

United Kingdom

MULTIBETON-SWISS Ch. Champ du Faug 9 CH-1085 Vulliens  +41 (0) 21-903 45 70  +41 (0) 21-903 46 11  [email protected]

MULTIBETON-TUNISIE S.A.R.L. Le Forum B 24 1, Avenue de Carthage TN-2080 Ariana  +216 17 70 97 70  +216 17 70 97 56  [email protected]

AMP-STYL MULTIBETON Ukraine Golosiyvska Str. 16, w. 112 UA-03039 Kiev  +38044 537 27 66  +38044 537 27 67  [email protected]  www.multibeton.in.ua

MULTIBETON LTD 15 Oban Court Hurricane Way Wickford Business Park GB-Wickford Essex SS11 8YB  +44 12 68 56 16 88  +44 12 68 56 16 90  [email protected]  www.multibeton.co.uk

Belgien/Belgium

Estland/Estonia

Litauen/Lithuania

Niederlande/Netherlands

Polen Süd, Poland south

Schweiz/Switzerland

Tschechien/Czech Republic

Frankreich/France

Luxemburg/Luxembourg

Österreich/Austria

Rumänien/Romania

Tunesien/Tunesia

Dänemark/Denmark

Griechenland/Greece

Italien/Italy

Marokko/Marocco

Portugal

Slowenien/Slovenia

Ukraine/Ukraine

Spanien/Spain

Kroatien/Croatia

Lettland/Latvia

Republik Moldau/Republic of Moldova

Polen Nord, Poland north

Slowakei/Slovak Republic

Großbritannien

20 22 41 25 20 00 +49 22 41 25 20 099 [email protected]www.multibeton.de Deutschland/Germany: MULTIBETON GmbHHeuserweg 23DE-53842 Troisdorf-Spich+49