Energie Renovatie Programma 2020 Resultaten enquête 2012 Wilfried Bieseman, Bernard Wallyn, Wouter Bosmans, Andy Dilles
Het Energierenovatieprogramma 2020 Waar staan we?
www.energiesparen.be/2020 Woonforum 2013 22 maart 2013
2
Ter herinnering Strategische doelstelling “In het Vlaamse Gewest zijn er in het jaar 2020 geen energieverslindende woningen meer”
22 maart 2013
3
Operationele doelstellingen Het programma ‘zorgt ervoor’ dat in 2020: • • • •
elke woning dak- of zoldervloerisolatie heeft bestaande enkele beglazing verbeterd dubbel glas centrale verwarming rendement >= 90 % aardgaskachel rendement >= 90 %
Het programma ‘ondersteunt ondertussen’: • buitenisolatie bij buitenmuren • spouwmuurisolatie en vloerisolatie • vervanging van elektrische verwarming
Het programma ontmoedigt daarentegen: • luchtkoeling en elektrische weerstandsverwarming
22 maart 2013
4
Eerste prioriteiten
• alle daken of zoldervloeren degelijk isoleren • alle enkele beglazing vervangen door hoogrendementsglas • alle verouderde verwarmingsinstallaties vervangen door condensatieketels • vanaf juli 2012 ook financiële ondersteuning kwaliteitsvolle isolatie van spouwmuren
22 maart 2013
5
Implementatie
• bestaande en nieuwe beleidsinstrumenten • stroomlijning, o.a. ook met fiscale voordelen probleem
• overleg met de sectoren en middenveld – formele convenanten – informeel en adviserend belanghebbendenoverleg
• korte, middellange en lange termijn belang van (1) informatieverlening, in tweede instantie financiële ondersteuning, in derde instantie normerende verplichtingen zoals in nieuwbouw
22 maart 2013
6
Informatieverlening • • • •
•
• • •
Website www.energiesparen.be Gedrukte brochures (technisch en financieel) Energiewinstcalculatoren (dak, glas, ketel, muur) Websites VCB en Bouwunie: – www.ikzoekeenvakman.be – www.bouwunie-duurzaambouwen.be Mediacampagnes (cfr EPC, dakisolatie-campagne 2009, naar kansengroepen via netwerken in 2010-2011, aan immo-kantoren en notarissen, …) Vrije publiciteit in dag- en weekbladen Energieconsulenten (huishoudens, bedrijven, bouwprofessionelen) Deze en andere studiedagen
22 maart 2013
7
energiesparen.be • Stijgend aantal bezoekers: • • • • • • •
2006: 2007: 2008: 2009: 2010 2011 2012
437.428 631.932 946.483 1.450.007 1.405.153 1.500.000 1.356.800
• Algemene informatie en info premies • Bestellen en downloaden brochures – nog altijd 150.000 gedrukte exemplaren
• Gestructureerde vraagbaak via webformulier
– 1800 per maand: 11% over premies, 54% over EPB, 18% over EPC
• Premiemodule • Energiewinstcalculatoren
– Dak, glas, ketel, muur – Maandelijkse actualisatie brandstofprijzen
22 maart 2013
8
Financiële ondersteuning
• • • • • • • •
Premie netbeheerders (liberalisering 2003) Premie niet-belastingbetalers (21/6/2008) Vlaamse dakisolatiepremie (1/1/2009) Premieregeling voor SVK’s (31/3/ 2009) Sociale dakisolatieprojecten (1/1/2012) REG-budget voor sociale huisvestingsmaatschappijen Energiescans FRGE-waarborgregeling en rentesubsidie
22 maart 2013
9
Premie netbeheerders 2012
• Begonnen in 2003 evaluatie in 2010 • Vanaf 2012 – Actieverplichtingen i.p.v. resultaatsverplichtingen – Alle acties gelijk voor alle netbeheerders – Prioriteiten afgestemd op energierenovatieprogramma2020
• Mogelijk opnieuw aanpassing nodig ingevolge zesde staatshervorming en afschaffing belastingvermindering
22 maart 2013
10
Evolutie netbeheerderpremies 2006
2007
4.661
8.861 19.523
52.451 58.662
69.958
72.000
HR glas ter vervanging van enkel glas
10.178
24.835 40.671
54.632 56.058
58.709
58.000
condensatieketel ter vervanging
11.033
21.227 34.571
44.023 47.677
54.440
40.000
dakisolatie bestaande woning
2008
2009
2010
2011 2012 (*)
80000 70000
2006
60000
2007
50000
2008
40000
2009
30000
2010
20000
2011
10000
2012 (*)
0 Dakisolatie bestaande woning
22 maart 2013
HR glas ter vervanging van enkel glas
Condensatieketel ter vervanging
11
Premie niet-belastingbetalers (1)
• 40 % belastingvermindering is niet voor iedereen • Vlaams alternatief voor de prioritaire werken van het Energierenovatieprogramma 2020 • vaste premie, onafhankelijk van de factuur • hoogte gelijkwaardig met fiscale vermindering • voor eigenaars en huurders • technische eisen zelfde als netbeheerder
22 maart 2013
12
Premie niet-belastingbetalers (2) •
succes: • 2.600 dossiers in 2008 (5 maanden) + 10.000 dossiers 2009 • doorlooptijd minder dan 4 maanden -
14% dakisolatie 46% vervanging enkel glas 40% condensatieketel
• gemiddeld premiebedrag 1.600 euro (18.6 milj. euro) • 2010 en verder: • federaal belastingkrediet • zesde staatshervorming • 2012 en verder: • belastingvermindering en belastingkrediet afgeschaft 22 maart 2013
13
Vlaamse dakisolatiepremie (2009-2011) • vaststelling: dakisolatie is meest kosteneffectief, maar geniet geen voorkeur • er is een enorm potentieel: 30 à 50.000/jaar • extra impuls om urgentie te benadrukken: – investeringskost dakisolatie wordt quasi nul • één (gemoduleerd) forfaitair bedrag per dak • ook voor doe-het-zelf • begeleid door grote media-campagne • technische voorwaarden en aanvraag zoals netbeheerder • aandacht voor eenvoudige procedure • vanaf 2012: stroomlijning/integratie in premie DNB
22 maart 2013
14
Premie SVK (1) • • • • • • • •
huur en doorverhuur voor sociale huisvesting doelpubliek: 4000 private woningen (2009) budget: 12 milj. euro groot energiebesparingspotentieel (per huurwoning) nood aan krachtige impuls voor eigenaars 100 % subsidie, niet cumuleerbaar sociaal engagement eigenaar en SVK: 9 jaar controle woningkwaliteit door screening WonenVlaanderen • respect voor marktvoorwaarden aannemingscontract
22 maart 2013
15
Premie SVK (2) • succes: – Stijging aantal SVK: 40 50 (4000->5000 woningen) – +1500 werken uitgevoerd (775 huurwoningen) • 360 dak- of zoldervloerisolaties • 560 hoogrendementsglas • 520 condensatieketels – > 95% van woningen voldoet niet aan Wooncode – verbetering integrale woningkwaliteit – Halfweg 2012 stilgelegd (alleen gescreende woningen nog verder behandeld tot oktober 2012)
• 2012 en verder:
aanpak via Vlaamse renovatiepremie + sociale dakisolatiepremie
22 maart 2013
16
Sociale dakisolatiepremie • gericht op private huurmarkt • besluit VR 23 september 2011 : ODV per 1/1/2012 • voor kwetsbare huurders • 23 euro/m² aan projectpromotoren • projectpromotoren: volledige begeleiding • 2012 : 6 miljoen euro, 300 daken geïsoleerd
22 maart 2013
17
REG-budget sociale huisvesting
• ondersteuning via VMSW • jaarlijks recurrent budget (4,2 milj. euro in 2011) • 2009: eenmalig uit energiefonds: 6,8 milj. euro voor vervanging enkel glas • 2011: 28,5 milj. euro extra voor o.a. vervanging oude verwarmingsketels en enkel glas
22 maart 2013
18
FRGE (1)
• • • • • • •
federaal fonds – te regionaliseren goedkope leningen 0 – 2% (-1,5% fiscaliteit) voor maatregelen uit belastingvoordeel gemeenten voorheen voor 95% borg te staan 10 september 2010 (jan. 2011): borg Vlaamse overheid 2 maart 2012: rentesubsidie voor doelgroep of via SVK toestand 2013: 23 lokale entiteiten voor 211 gemeenten of 90% van de Vlaamse bevolking • 10.200 leningen voor 53 milj. euro (88 milj. waarborg) 75% Vlaamse dossiers
22 maart 2013
19
FRGE (2) • Geografische dekking
22 maart 2013
20
Energieprestatiecertificaat (1) • certificaat afgegeven door een energiedeskundige (type A)
• bij verkoop (1/11/2008) en verhuur (1/1/2009) • kengetal: berekend theoretisch jaarverbruik (kWh/m²) van de woning • visualisatie met kleurenbalk groen rood
• adviezen tot verbetering (ERP2020-acties prioritair) • verplichting = bijkomende mogelijkheid tot waardebeoordeling van de woning en dus ook waardeverhoging van woningbestand
22 maart 2013
21
Energieprestatiecertificaat (2) • Eind 2012 : 551.000 certificaten bestaande bouw Appartement Aantal <=1970
Collectief Eengezinswoning woongebouw Kengetal Aantal Kengetal Aantal Kengetal
118.772
367
2.552
1971-1985
42.665
278
1986-1995
29.941
1996-2005 >2005 Totaal/Gemiddelde
22 maart 2013
430 212.297
552
181
336
40.077
435
249
141
273
19.914
341
39.402
198
121
234
14.463
244
20.381
162
48
163
5.123
193
251.161
295
3043
405 296.874
496
22
Structurele maatregelen • doelstelling tegen 2020 bereiken is grote uitdaging • als in de loop van het traject stimulerende acties geen afdoend effect hebben, dringen zich andere omkaderende acties op (verplichtingen) • eventueel gepaard gaan met geleidelijke afbouw subsidie als stimulerend effect • Wooncode-eis vanaf 2015 voor dakisolatie • verstrenging minimale isolatie-eisen voor subsidie • uit te breiden met andere bouwcomponenten en niet-huursector • adviezen stakeholdersoverleg: – minimale eis opleggen voor componenten (constructiedelen en verwarming) – streefwaarden <-> uitwisselbaarheid – te bewijzen met (aangepast) EPC
22 maart 2013
23
Richtlijn energie-efficiëntie (25/10/2012) Artikel 4. Renovatie van gebouwen Lidstaten moeten tegen 30/4/2014 langetermijnstrategie vastleggen overzicht van gebouwenbestand opmaken kosteneffectieve aanpak van renovaties bepalen
maatregelen uitwerken om kosteneffectieve grondige renovaties te stimuleren investeringsbeslissingen faciliteren
onderbouwde inschatting opmaken van voordelen
24
Een mand vol ideeën (1) • projectsubsidie voor verenigingen die leden stimuleren – geloofwaardigheid creëren: sociale druk verhogen
• rollend fonds voor verenigingen
– verenigingen bezetten (verouderde) woningen, maar komen niet in aanmerking voor ‘woonpremies’ en belastingvermindering – voorbeeldfunctie voor leden
• rollend fonds voor sociale woningbouw
– huurder geeft op jaarbasis helft van E-besparing terug – terugbetaling + huurdersbijdrage = herinvestering groei fonds – alternatief: energiecorrectie van huur (in uitvoering)
• financiële aanmoediging syndici
– algemene vergadering ondersteunen bij beslissing – <-> wetgeving
22 maart 2013
25
Een mand vol ideeën (2) • fiscaal voordeel in successierechten
– vooral oudere eigenaars zijn terughoudend (“moeite niet meer”) – meerwaarde woning = meer erfenisrechten – vermindering erfenisrechten voor prioriteiten ERP2020
• laagdrempelige info o.a. via telefoon
– niet iedereen heeft internet <-> ‘broadcast’ informatie – ‘VEA helps you’: gestructureerde flow van vraag om info
• slimme financiering via aannemers – – – – – –
overeenkomst met commerciële financiële instellingen lening afgesloten met aannemer-kredietbemiddelaar bouwsector verleende haar medewerking gecoördineerde marketingstrategie geen groot succes Nu: FRGE (en groene leningen)
22 maart 2013
26
Studies wegwerken knelpunten (1) • stimulering nieuwbouw i.p.v. renovatie – bestaande energieprestaties soms extreem laag – vernieuwingsgraad is extreem laag – prestaties met renovatie niet op peil te brengen – afbraak stimuleren om nieuwbouw en betere prestaties mogelijk te maken – voorzichtigheid is geboden tegen neveneffecten – federale overheid: 6% BTW (relanceplan 2009-2010) – energiebesparing op zich geen voldoende reden – geen specifieke premie, maar verdubbeling van nieuwbouwpremie op basis van E-peil voor afbraak en heropbouw
22 maart 2013
27
Studies wegwerken knelpunten (2) • appartementen in mede-eigendom – heel wat problemen: technisch, administratief, praktisch, organisatorisch – beslissing door mede-eigenaren – niet alle werken voor iedereen even nuttig – niet alle werken voor iedereen even kostelijk – niet alle werken voor iedereen subsidieerbaar – er zijn huurders en eigenaars, bewoners en leegstand, jongeren en ouderen, … – infrastructuur en concept is ook heel anders dan bij eengezinswoningen – gemeenschappelijke delen subsidieerbaar aan vereniging van mede-eigenaren
22 maart 2013
28
Studies wegwerken knelpunten (3) • huurder-verhuurder problematiek – eigenaar niet gemotiveerd: mag investeringen (<10% waarde woning) niet doorrekenen – eigenaar draagt de kosten, huurder plukt de vruchten – huurder ook niet gemotiveerd: geen zekerheid over terugverdieneffect – verplichting dakisolatie in kader van Wooncode, indien niet: geleidelijk bestraft vanaf 2015 – premie 100% voor SVK – sociale dakisolatieprojecten (sociale huisvesting en privé-huurpatrimonium) met collectieve aanpak en begeleiding
22 maart 2013
29
Conclusie
In het Vlaamse Gewest zouden er in het jaar 2020 geen energieverslindende woningen meer mogen zijn Maar de tijd dringt Alle middelen en neuzen moeten in dezelfde richting worden gezet
www.energiesparen.be/2020
22 maart 2013
30
WOONFORUM 2013
Energie Renovatie Planning ERP 2020
VMSW – Afdeling PROJECTREALISATIE Wouter BOSMANS Bernard WALLYN
WOONFORUM WOONFORUM 2013 2013 - ERP2020 - ERP2020 • slide 31 • 19 mei 2009
ERP2020 Verplicht
Aanmoedigen
Ontmoedigen
DAKISOLATIE
BUITENISOLATIE
WEERSTANDSVERWARMING
BEGLAZING
SPOUWMUUR- EN VLOERISOLATIE
VERWARMING
VERVANGEN WEERSTANDSVERWARMING
KOELING
op verzoek van de Minister van Wonen en Energie: - evaluatie van de (energetisch) toestand van het patrimonium - prioritaire woongroepen - planning en mogelijke knelpunten - nodige middelen
enquête 2010 : energetische kenmerken woongroepen en nodige acties
enquête 2012 : update gegevens 2010 planning + begroting middelen
WOONFORUM 2013 - ERP2020
OUDERDOM PATRIMONIUM 4500 4000 APP
App : 37%
Huizen : 78%
Huizen : 22%
HUIZEN
Isolatie normen
3000 2500 2000 1500 1000
WOONFORUM 2013 - ERP2020
2010
2000
1990
Bouwjaar
1980
1970
1960
1950
1940
0
1930
500
1920
Aantal woningen
3500
App : 63%
n.v.t. < 2 jaar 2-5 jaar 5-10 jaar >10 jaar
< 5.000 euro 5-15.000 euro 15-30.000 euro 30-60.000 euro > 60.000 euro
WOONFORUM 2013 - ERP2020
95 SHM’s ↓
8108 woninggroepen (H = 5737 ; A = 2371) ↓
142035 woningen (H = 73859 ; A = 68176)
SPEC. GEBREKEN
EPC - GEMIDDELD
VENTILATIE
VERWARMING
GEVELISOLATIE
volle muur-niet-geïsol. CV/indiv-gas geen voorzieningen niet beschikbaar spouw-niet-geisol. CV/indiv-gas-HR systeem-A (=raamroosters) < 100 kwh/m2/jaar spouw-geisoleerd CV/indiv-gas/cond. systeem-C/D (=mechanisch) 100-200 kwh/m2/jaar buitengevelisolatie CV/coll-gas 200-300 kwh/m2/jaar binnenisolatie CV/coll-gas/cond. 300-400 kwh/m2/jaar CV-stookolie 400-500 kwh/m2/jaar kachels-andere 500-600 kwh/m2/jaar kachels-gas 600-800 kwh/m2/jaar elektrisch > 800 kwh/m2/jaar geen/door huurder
BEGROTING / WON
niet noodzakelijk onderhoud&herstel deelrenovatie(-s) totaalrenovatie vervangingsbouw verkoop
geen isolatie < 6 cm 6-10 cm > 10 cm dikte onbek.
PLANNING
TE VOORZIENE ACTIE
enkel - overwegend hellend dubbel - overwegend plat (<15°) HR-glas-overwegend combinatie gemengd-enkel+dubbel gemengd-dubbel + HR
DAKISOLATIE
DAKTYPE
BEGLAZING
ENQUÊTE 2010
geen specifieke schimmelvorming vochtproblemen woonoppervlakte uitrustingsniveau veiligheid stabiliteit combinatie
ENQUÊTE 2012 Actualisatie gegevens 2010 Bijkomend : soort werk / complexiteit / raming / planning
WOONFORUM 2013 - ERP2020
ENQUÊTE 2012 per SHM : lopende renovatieplanning aanpassen ingrijpende herziening nodig (timing, middelen, organisatie) : 2020 deadline bv. verhuisbewegingen / herhuisvesting bij grondige renovatie
acties : logisch en zinvol volledige prestatie-evaluatie per woning(groep), niet enkel ERP-eisen bv. geen losse ingrepen bij woningen die aan grondige renovatie toe zijn
prestaties lange termijn geen minimalistische benadering, meer dan ERP nastreven, gefaseerde deelrenovaties of totaal renovatie / vervangingsbouw overwegen
vermijden lock-in effect (deel)renovaties mogen geenszins andere (energie)maatregelen in de weg staan bv. vernieuwen ramen maakt latere gevelrenovatie complexer en duurder
bouwfysisch correct
koudebruggen, dakopbouw, ventilatie, brand, akoestiek integrale benadering
in te passen in huidige procedures planning en programmatie, dossiersbehandeling,…
ruimte voor renovatie conforme woningen noodzaak instandhouding + besparingspotentieel WOONFORUM 2013 - ERP2020
GEMIDDELDE VLAANDEREN 2012 Huizen = 73 859
App = 68 176
HUURPATRIMONIUM
% HUIZEN
% APP
% WON
TOTAAL
52%
48%
100%
ENKEL GLAS
27%
18%
23%
GEEN DAKISOLATIE
38%
17%
28%
GEEN HR VERWARMING
23%
21%
22%
3 GEBREKEN
7%
3%
5%
1 of + GEBREKEN
56%
41%
49%
GEEN GEBREKEN
44%
59%
51%
WOONFORUM 2013 - ERP2020
GEBREKEN - enquête 2012 HUIZEN (55%)
APPARTEMENTEN (40%)
RAMEN
DAKEN RAMEN
20076 27%
27707 38% 6742 9%
7056 10%
936 1%
DAKEN
12276 18%
10041 14%
11787 17% 5207 8%
5342 7% 5268 7%
3330 5% 2065 1674 3% 1439 2% 2%
5084 7%
8600 13%
VERWARMING
VERWARMING
16630 23%
WOONFORUM 2013 - ERP2020
% van totaal aantal HUIZEN / APPARTEMENTEN
13778 20%
4953 7%
Verschil 'GEEN GEBREKEN' 2012 tov 2010 60 50
Aantal SHMs
40 30 20 10 0
-5%
0%
5%
10%
15%
Verbetering
gemiddeld: 1.5% verbetering
correctie data
per SMH: van -3% tot +14%
REG maatregelen/premies
HAALBAARHEID 2020?
Versnellen ingrepen! WOONFORUM 2013 - ERP2020
traag proces middelen?
RAMEN 1 : 4 huizen
RAMEN
enkel glas
100% 90%
11.187
10.086
80% 70% 60% 50%
43.657
44.991
HR-GLAS DUBBEL
40%
ENKEL
30% 20%
10%
ONBEKEND
11.528
19.143
0% APP
WOONFORUM 2013 - ERP2020
HUIS
RAMEN
APP
HUIS
ENKEL
17%
26%
DUBBEL
66%
59%
HR-GLAS
16%
14%
ONBEKEND
1%
1%
TOTAAL
100%
100%
PREMIE 100 €/m² 2009-2012 3900 won egdg
DAKEN 1 : 3 huizen geen dakisolatie
DAK 100% 90%
8.227
5.769
14.533
12.961
80% 70% 60% 50%
16.332
20% 10%
Dikte onbekend > 10 cm
20.037
40% 30%
Onbekend
10.423
6-10 cm < 6 cm
13.311 10.368
0%
Enkel dakappartementen voordeel WOONFORUM 2013 - ERP2020
APP 15% 20% 29% 21% 12% 2% 100%
GEEN 23.751
APP
DAK GEEN < 6 cm 6-10 cm > 10 cm Dikte onbekend Onbekend TOTAAL
HUIS
PREMIE? netbeheerders
HUIS 32% 14% 22% 18% 8% 6% 100%
VERWARMING 1 : 6 huizen geen cv
VERWARMING 100%
1 : 8 app elektrisch verwarmd
90% 80%
29.050
25.055
70%
ONBEKEND
60%
CV HR
50% 40%
32.328 24.873
30%
CV ELEKTR GEEN CV
20%
1.841
10%
8.300
0%
3.933 APP
12.780
VERWARMING GEEN CV ELEKTR CV CV HR ONBEKEND Eindtotaal
APP 6% 12% 36% 43% 3% 100%
HUIS 17% 2% 44% 34% 3% 100%
PREMIE 800 € / ketel HUIS
2007-2012 11.000 ketels vervangen
WOONFORUM 2013 - ERP2020
MUREN MUREN 45.000
40.000
APP
35.000
HUIS
30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000
Na-isolatie spouw
WOONFORUM 2013 - ERP2020
volle muur niet-geïsol
spouw niet-geisol
spouw geisoleerd
buitengevelisolatie
binnenisolatie
-
PREMIE? netbeheerders
Verschillen tussen SHMs % WONINGEN ZONDER GEBREKEN PER SHM
alle situaties komen voor veel invloedsfactoren veel verschillende acties
0%
10%
20%
30%
40%
WOONFORUM 2013 - ERP2020
50%
60%
70%
80%
90%
100%
- oplossen gebrek
QUICKWIN =
- snel en eenvoudig uitvoerbaar - op korte termijn - beperkte kost
3000 2000 1000 RAMEN + DAK + VERW
DAK + VERW
ELEKTR
VERW
RAMEN + DAK
RAMEN
DAK
0
uitvoering quickwins geen gebreken H +21% A +6% WOONFORUM 2013 - ERP2020
RAMEN + DAK + VERW
4000
DAK + VERW
5000
APP
HUIS
ELEKTR
HUIS
VERW
6000
RAMEN + DAK
APP
QUICKWINS (€/won)
RAMEN
€ 20.000 € 18.000 € 16.000 € 14.000 € 12.000 € 10.000 € 8.000 € 6.000 € 4.000 € 2.000 €0
DAK
QUICKWINS
7000
Raming vs. beschikbaar renovatiebudget ONDERHOUD
QUICK-WIN
DEELRENOVATIE
VERVANGING
VERKOOP
Gecumuleerd
TOTAALRENOVATIE
Miljoenen
3000
Miljoenen
450 400
2500
350 300
2000
250
200 M
200 150
1500
1000
138 M€
100 500 50 0
2011
2012
2013
WOONFORUM 2013 - ERP2020
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
0
Onvoldoende budget voor totaalrenovaties! maar sinds 2012 vervangingsbouw eigen patrimonium gehaald uit budget renovatie => budget nieuwbouw … Radicaal alternatief tot bekomen van financiering => afweging vervangingsbouw i.p.v. renovatie in geval van voldoende grote woningclusters voordelen
nadelen beperking
- evt. mogelijkheid verdichting - hedendaags planindeling & comfort - geen knelpunten bv. gevelisolatie - 100% lening i.p.v. 80% renovatie - afbraakkosten (100% gefinancierd) - evt. erfgoedwaarde / straatbeeld - vermindering # woningen (bv. hoogbouw)
afweging 20 tot 30% meerkost tegenover … % meerwaarde WOONFORUM 2013 - ERP2020
Onvoldoende budget voor totaalrenovaties! planning totaalrenovaties vervangingsbouw # Huizen - renovatie / vervangingsbouw
Huizen - begroting € 250.000.000 € 200.000.000
3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0
€ 150.000.000 € 100.000.000
€ 50.000.000 €0
Totaalrenovatie
Vervangingsbouw
Totaalrenovatie
Vervangingsbouw
Bij oudere huizen mogelijkheid tot vervangingsbouw i.p.v. totaalrenovatie overwegen! # APP - renovatie / vervangingsbouw 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0
Totaalrenovatie
Vervangingsbouw
WOONFORUM 2013 - ERP2020
Appartementen - begroting € 350.000.000 € 300.000.000 € 250.000.000 € 200.000.000 € 150.000.000 € 100.000.000 € 50.000.000 €0
Totaalrenovatie
Vervangingsbouw
Vervangingsbouw Totaalrenovatie? grootschalige vervangingsbouw soms vrij recente complexen ’70 -’80
WOONFORUM 2013 - ERP2020
Vervangingsbouw Totaalrenovatie?
kleinschalige vervangingsbouw - cluster bungalows OVD WOONFORUM 2013 - ERP2020
Voorbeeld dure renovatie kleine woningen MAXIMUM KOSTPRIJS- & OPPERVLAKTESIMULATIE VMSW NIEUW
0,800 1,000 € 46.994,26
€ 46.994,26
REN H Herlaarstraat 38 & 46
B
1
2
2
0
3,90
41,31
61%
67,90
55,90
41,31
H
70,00 1,000
1.422,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 46.994,26
€ 93.988,51
REN H Herlaarstraat 42
E
2
3
1
6 14,35 71,69
77%
93,00
85,35
71,69
H
70,00 1,000
1.175,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 67.388,60
€ 67.388,60
REN H J. Claerhoutstraat 11
B
1
2
1
0
45,75
66%
69,00
58,38
45,75
H
70,00 1,000
1.385,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 50.691,00
€ 50.691,00
REN H J. Claerhoutstraat 15
E
2
3
1
6 19,04 77,25
83%
93,00
90,04
77,25
H
70,00 1,000
1.134,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 70.081,20
€ 70.081,20
REN H J. Claerhoutstraat 21
B
1
2
1
0
46,15
67%
69,00
59,16
46,15
H
70,00 1,000
1.375,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 50.765,00
€ 50.765,00
REN H Jasmijnenstraat 26
E
2
3
1
6 19,85 79,45
85%
93,00
90,85
79,45
H
70,00 1,000
1.121,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 71.250,76
€ 71.250,76
REN H Jasmijnenstraat 28
B
1
2
1
0
3,11
43,30
65%
67,11
55,11
43,30
H
70,00 1,000
1.403,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 48.599,92
€ 48.599,92
REN H Jasmijnenstraat 35
B
1
2
1
0
3,16
43,54
65%
67,16
55,16
43,54
H
70,00 1,000
1.403,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 48.869,30
€ 48.869,30
REN H Rozenhof 70
B
1
2
1
0
3,96
41,49
61%
67,96
55,96
41,49
H
70,00 1,000
1.422,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 47.199,02
€ 47.199,02
REN H Rozenhof 73
E
2
3
1
6 12,84 72,00
70%
102,30
92,22
72,00
H
70,00 1,000
1.168,00
€0
80% 0%
1,10
0,800 1,000 € 67.276,80
€ 67.276,80
REN H Spoorweglaan 48
E
2
3
1
6 14,55 71,69
70%
102,30
94,11
71,69
H
70,00 1,000
1.175,00
€0
80% 0%
1,10
0,800 1,000 € 67.388,60
€ 67.388,60
REN H St. Margrietstraat 21 & 22 B
1
2
2
0
3,00
47,60
71%
67,00
55,00
47,60
H
70,00 1,000
1.366,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 52.017,28
€ 104.034,56
3,90
PRIJS X AANTAL
1,00
MAXIMUMPRIJS / TYPE
€ 135.284,80
80% 0%
Index-Coëfficient
0,800 1,000 € 67.642,40
€0
PRIJS-Coëfficient
1,00
1.422,00
OPP-Coëfficient
80% 0%
70,00 1,000
Aanpasbaar bouwen %
Basisprijscoëfficient
€0
H
Invulbouw verhoging %
Prijs Garage / Carport
1.175,00
41,31
Garage / Carport (G / C)
70,00 1,000
55,90
REF. PRIJS / m²
H
67,90
prijscorr. / m²
71,96
61%
POSTEN + / (commentaar)
PRIJSCATEGORIE H -A
85,55
41,31
Cf - Energie
WO PLAFOND
93,00
3,90
NEB (kWh/m2)
WO MIN (m²)
77%
0
E-peil
WO MAX (m²)
6 14,55 71,96
1
K-peil
% t.o.v.
2
2
WO METING
3
1
m² berging
# STUK
2
B
OMSCHRIJVING
m² surplus
# PERS
E
REN H Azalealaan 18
HUUR / KOOP
REN H Azalealaan 10 & 16
SOORT WERK
# SLPK
Centrumstad / Vlabinvest
Versie 2013
TYPE (A / B / D / E)
VMSW - Afdeling Projecten
Woningen
6,38 7,16
REN H Tjollenstraat 25
B
1
2
1
0
41,45
61%
67,90
55,90
41,45
H
70,00 1,000
1.422,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 47.153,52
€ 47.153,52
REN H Tjollenstraat 3 & 21
E
2
3
2
0 14,50 72,16
83%
87,00
79,50
72,16
H
70,00 1,000
1.168,00
€0
80% 0%
1,00
0,800 1,000 € 67.426,30
€ 134.852,61
0,800 1,000
€ 1.600,00
€ 32.000,00
5.250,00
105.000,00
Diversen NB
K Regenwaterputten
rw-putten
20
€ 2.000,00 # WON
TOTALEN SHM - BOUWHEER : PROJECTNAAM :
20
3030
WO-meting
Max WOMin WO
1.141 71,8% 1.589 1.400
Totaal NEB-correctie € 0,00
"DE VOORBEELDIGE WONING" - Ranzegem Renovatie 20 woningen OVD
DOSSIERNUMMER : ONTWERPER :
2013/0001/01 B. Ricoleur
Totaal Posten +/€ 0,00
80% 0%
Supplement kleine woninggroepen 1,000
Maximumprijs VMSW
GEMEENTE
RANZEGEM
Netto Ramingsprijs
Index 1,000
DO
1.288.818,46
1.416.100,00
Conformiteits-%
109,88%
Prijs per woning
70.805,00
Gemiddelde prijs/m²
1.109,05
Plafonds FS3 houden nu ook rekening met woningoppervlakte! WOONFORUM 2013 - ERP2020
Voorbeeld dure renovatie kleine woningen REKENBLAD NFS2 - BOUW SHM
3030
VERSIE 1-01-2013
De Voorbeeldige Woning - Ranzegem
Gemeente / Ligging
RANZEGEM
Renovatie 20 woningen OVD
Dossiernr. / Project
0000/000/000
Diverse straten
# SLPK
BASIS-FORFAIT
INDEX
AFRONDING >100
0
€ 55.000 € 75.000 € 85.000 € 90.000 € 100.000 € 110.000 € 120.000 € 11.000 € 5.000 € 18.000 € 2.000 € 40.000
1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,191 1,000
€ 65.600 € 89.400 € 101.300 € 107.300 € 119.200 € 131.100 € 143.000 € 13.200 € 6.000 € 21.500 € 2.400 € 47.700 €0
CF REN
0,80
# WON
20
ABEX-ref
INDEX-CF
ABEX-offerte
Inb reiding
612
1,191
729
1 2/3 2/4 3 4 5
PARAMETERS
Garages Carports Ond.Park Bov. Park Liften Afbraak
Cf - Renovatie
0,80
#AANTAL 11 9
Cf-COR
Cf-REN
Cf-MV
PRIJS / TYPE
TOTALEN
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80 0,80
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
€ 52.480 € 71.520 € 81.040 € 85.840 € 95.360 € 104.880 € 114.400 € 10.560 € 4.800 € 17.200 € 1.920 € 38.160 €0
€0 € 786.720 € 729.360 €0 €0 €0 €0 €0 €0 €0 €0 €0 €0
raming / offerte
1.516.080
NFS2 LENINGSPLAFOND < 8 won
Centrumstad
Aanp.MV
%
93%
0%
0%
10%
RAMING / OFFERTE
1.416.100
1,00
manueel per woning
Plafond / woning
€ 75.804
Cf - Prijscorrectie (cumul maximum 1,15)
Forfaits NFS2 waren voor dergelijke projecten gunstiger … WOONFORUM 2013 - ERP2020
Vervangingsbouw Totaalrenovatie
Voorbeeld kleine oude bejaardenwoningen WOONFORUM 2013 - ERP2020
Vervangingsbouw Totaalrenovatie
Voorbeeld clusters 3 à 5 rijwoningen WOONFORUM 2013 - ERP2020
Vervangingsbouw Totaalrenovatie
voorbeeld vervangingsbouw cluster rijwoningen appartementen geïntegreerd in straatbeeld van oude werkmanswoningen
WOONFORUM 2013 - ERP2020
Vervangingsbouw Totaalrenovatie
verdichtingspotentiëel! => cfr. pilootproject van Vlaams Bouwmeester WOONFORUM 2013 - ERP2020
Verkoop oude woningen - aantrekkelijke optie? => afweging verkoop i.p.v. renovatie bij verspreide
ligging oude woningen tussen reeds verkochte woningen Behoud + totaal renovatie Renovatie 80% BTW 6% Studiekosten BTW 21% Saldo renovatie
€ 104.000 € 6.240 € 10.400 € 2.184
Grondaandeel Nieuwbouw 100% BTW 12% Studiekosten BTW 21% Opbrengst verkoop Saldo nieuwbouw
€ 52.500 € 130.000 € 15.600 € 13.000 € 2.730 -€ 100.000
€ 120.640 Verkoop + herinvestering nieuwbouw
Voordeel / Marge SHM
Doorverkoop ERP probleemgevallen aan particulieren …(?)
€ 113.830 € 6.810
= afhankelijk van beschikbaarheid reservegronden of opportuniteit tot betaalbare grondverwerving WOONFORUM 2013 - ERP2020
Verkoop woningen Totaalrenovatie overwegend huizen gebouwd voor 1965 (uitz. wijk Houtem - Vilvoorde) Geplande verkopen huurwoningen HUIS
APP
571
251 156 100 101 10
43
9
2
26
2
extra mogelijkheden tot verkoop i.p.v. totaalrenovaties? afhankelijk visie lokaal beleid / raden van bestuur WOONFORUM 2013 - ERP2020
Verkoop woningen Totaalrenovatie
WOONFORUM 2013 - ERP2020
Verkoop woningen Totaalrenovatie
Bv. ‘restwoningen’ in oude tuinwijken, landelijk geïsoleerd gelegen woningen, …
WOONFORUM 2013 - ERP2020
Good practices versus praktijk De uitdagingen ERP 2020 op het terrein = vaak heel wat complexer … - leegstand, verhuisbewegingen, sociale begeleiding - krappe timing versus 50% patrimonium - financiering nieuwe leningslast op reeds afbetaald patrimonium (als steunpijlers huurinkomsten SHM) - investering vs. ‘beperkte’ stijging huurinkomsten (nieuwe markthuurwaarde, energiecorrectie?)
Graag het woord aan Andy Dilles - directeur Volkshuisvesting Willebroek WOONFORUM 2013 - ERP2020
Uitdagingen bij de uitvoering van het ERP 2020 Andy Dilles Directeur SHM Volkshuisvesting Willebroek
Andy Dilles Directeur SHM Volkshuisvesting Willebroek
Tussen droom en daad…
SHM
%
Volkshuisvesting Willebroek
14,95
Sociale Bouwmij. Schelle
12,97
WoninGent CVBA-SO
11,64
De Zonnige Woonst
11,19
Merelbeekse Sociale Woningen
10,63
Bouwmij. Van Temse
10,58
De Gentse Haard
10,27
Tuinwijk
10,27
Ons Dorp
10,26
A.B.C.
10,21
Nieuw Dak
10,07
Woonhaven Antwerpen
9,45
De Heibloem
8,63
Hulp in Woningnood
8,50
Eigen Gift - Eigen Hulp
8,35
Inter-Vilvoordse Mij. voor Huisvesting
8,09
Eigen Haard is Goud Waard
8,05
Zwijndrechtse Huisvestingsmaatschappij
7,99
Goed Wonen.Rupelstreek
7,95
Gezellige Woningen
7,86
Bron: Prestatiedatabank VMSW
Gemeente
Aantal
ANTWERPEN
22.610
GENT
14.738
BRUGGE
3.450
GENK
3.204
LEUVEN
3.161
MECHELEN
2.961
OOSTENDE
2.812
KORTRIJK
2.448
DENDERMONDE
1.856
LOKEREN
1.678
SINT-NIKLAAS
1.673
VILVOORDE
1.623
HASSELT
1.612
WILLEBROEK
1.540
MENEN
1.482
MAASMECHELEN
1.401
AALST
1.366
SINT-TRUIDEN
1.295
TURNHOUT
1.290
TEMSE
1.221
BEVEREN
1.212
BERINGEN
1.207
HAMME
1.207
Bron: Prestatiedatabank VMSW
SHM Volkshuisvesting Willebroek
Marktwaarde 408
Goed Wonen.Rupelstreek
408
WoninGent CVBA-SO
408
De Nieuwe Haard
408
Tuinwijk Eigen Haard is Goud Waard
409 413
Volkswelzijn De Oostendse Haard
424 425
Ons Dorp Woonhaven Antwerpen
429 432
Ons Onderdak De Gentse Haard
434 437
A.B.C. Eigen Haard Tieltse Bouwmaatschappij
439 439 446
Gewestelijke Maatschappij voor Huisvesting
447
Helpt Elkander Woonpuntmechelen
449 459
Huisvesting Tienen
459
Kantonnale Bouwmij. van Beringen voor Huisvesting
459
Bron: Prestatiedatabank VMSW
masterproject TUINWIJK
masterproject “WILLEBROEK STAD” bestaande wijk nieuw project Akkerlaan
TECHNISCH
35
RAMEN + DAK + VERW
TOTAALRENOVATIE
€ 100.000
1300
00 00 14 - WILLEBROEK / TUINWIJK 4 A - 108 W (1931)
HUIS
1
RAMEN + DAK + VERW
DEELRENOVATIE
€ 35.000
1300
00 00 15 - WILLEBROEK / TUINWIJK 4 A - 108 W (1931)
HUIS
8
DAK + VERW
DEELRENOVATIE
€ 35.000
1300
00 00 16 - WILLEBROEK / TUINWIJK 6 A - 27 W (1949)
HUIS
2
RAMEN
TOTAALRENOVATIE
€ 100.000
HUIS
5
RAMEN + DAK
DEELRENOVATIE
€ 17.000
1300
00 00 16 - WILLEBROEK / TUINWIJK 6 A - 27 W (1949)
SOORT WERK
RAMING / WON
# WONINGEN MET ERP-RENOVATIE
HUIS
ACTIEGROEP
HOOFDTYPE
00 00 14 - WILLEBROEK / TUINWIJK 4 A - 108 W (1931)
SHM 1300
WONINGGROEP ENQUÊTE
1300
00 00 17 - WILLEBROEK / ANSEELE, HOGE HEIDE- & VAKBONDSSTRAAT - 48 APP (1959)
APP
34
RAMEN + VERW
VERVANGING
€ 100.000
1300
00 00 17 - WILLEBROEK / ANSEELE, HOGE HEIDE- & VAKBONDSSTRAAT - 48 APP (1959)
HUIS
14
RAMEN + VERW
VERVANGING
€ 100.000
1300
00 02 20 - WILLEBROEK / BREENDONK- & C. BROECKMEYERSTR. - 76 W (1951)
HUIS
48
DAK + VERW
VERVANGING
€ 140.000
1300
00 02 21 - WILLEBROEK / BREENDONK- & C. BROECKMEYERSTR. - 36 W (1951)
HUIS
25
DAK + VERW
VERVANGING
€ 140.000
1300
00 02 22 - WILLEBROEK / BEGONIA, TULPEN- & VIOOLTJESSTRAAT - 64 W (1952)
HUIS
48
DAK + VERW
TOTAALRENOVATIE
€ 140.000
1300
00 02 23 - WILLEBROEK / PARKLAAN, POLDER- & LELIESTRAAT - 28 W (1957)
HUIS
18
DAK + VERW
DEELRENOVATIE
€ 11.000
1300
00 02 24 - WILLEBROEK / PARK- & RINGLAAN & DAHLIASTRAAT - 78 W (1958)
HUIS
60
DAK + VERW
VERVANGING
€ 120.000
1300
00 02 25 - WILLEBROEK / PARKLAAN - 36 W (1962)
HUIS
10
VERW
DEELRENOVATIE
€ 25.000
1300
00 02 25 - WILLEBROEK / PARKLAAN - 36 W (1962)
HUIS
21
VERW
VERVANGING
€ 120.000
1300
00 02 26 - WILLEBROEK / PARK- & RINGLAAN & DOEL-, & WIPSTRAAT - 36 W (1963)
HUIS
36
VERW
VERVANGING
€ 120.000
1300
00 02 27 - WILLEBROEK / RINGLAAN, SCHUTTERS- & ROZENSTRAAT - 16 W (1972)
HUIS
4
VERW
VERVANGING
€ 120.000
1300
00 02 27 - WILLEBROEK / RINGLAAN, SCHUTTERS- & ROZENSTRAAT - 16 W (1972)
HUIS
7
VERW
DEELRENOVATIE
€ 25.000
TECHNISCH
integrale benadering van de woning lock-in effect vermijden
bouwfysisch correct aandacht voor nieuwe woningen
TIMING
TIMING
“We worden immers geconfronteerd met een historisch gegroeide desinvestering in het patrimonium, die we niet binnen een decennium kunnen ongedaan maken.”
TIMING
“Het beleid moet nu voorrang verlenen aan snelle ingrepen die meteen effect sorteren.”
TIMING
Quick wins: energetische renovaties zonder noemenswaardige andere ingrepen die op korte termijn en aan een relatief lage kostprijs uitvoerbaar zijn.
TIMING
Investeer nu ook al de nodige tijd en energie in de complexere renovatiedossiers.
HERHUISVESTING
Bij grondige renovatie en vervangingsbouw is herhuisvesting nodig. Dan spreken we niet over bakstenen, maar over mensen. Een sociale aanpak vereist doordachtheid, communicatie, begrip, tijd en… geld.
We wanna make the world dance Forget about the price tag
90 SHM’s in de huursector 140.000 sociale huurwoningen 1.500 sociale huurwoningen in Willebroek = gemiddeld 1/90ste van het renovatiebudget = 1,1% Willebroek heeft 2,3% nodig!
“In de bepaling van de huurprijs wordt rekening gehouden met het inkomen en de gezinssituatie van de huurder en met de marktwaarde van de woning. Nieuwe, uiterst energiezuinige woningen zullen een hogere marktwaarde hebben en zullen dus ook een relatief hoge huurprijs opleveren. Maar de energieprestatie heeft verder geen rechtstreekse impact op de berekening van de huurprijs.”
PRIORITERING VMSW • gevaarlijke situatie en dreigende onbewoonbaarverklaring • wettelijke verplichting met einddatum 2013 • subsidies die in 2013 vervallen • gunning op basis van uitbreiding aanbesteding die in 2013 vervalt • leegstand van meer dan 1% van het patrimonium van de SHM • bouwvergunning die in 2013 vervalt
ENERGIEKORTING
TECHNISCH TIMING / PROGRAMMATIE SOCIAAL FINANCIEEL
SMAKELIJK
