Apeldoornse Energie Agenda. Resultaten Enquête

Apeldoornse Energie Agenda

Resultaten Enquête

   

Het  Transitieteam       Gerard  Brugman     Steven  Lobregt     Liesbeth  Rooijmans     Henk  Siepel     Janneke  Slingerland     André  Zeijseink        

Opdrachtgever       Gemeente  Apeldoorn          

Projectmanagement           www.tertium.nl     [email protected]       (020)  6700  975      

 

 

 

Projectteam     Natasja  van  den  Berg,  Michiel  Hulshof,  Menno  van  der  Veen,  Peter  Wallenburg  (Tertium)     Rutger  Pierik,  Chris  Gibbs  (Saxion  Hogeschool)       Elmar  Jansen  (extern  advies)     CB  Berghouwer  (fotografie)    

 

2  

Inhoudsopgave       Over  deze  enquête  ...................................................................................................................  4   1.   Algemene  informatie  .........................................................................................................  5   1.1.  Wie  hebben  de  enquête  ingevuld  ..................................................................................  5   1.2.  Betrouwbaarheid  van  de  resultaten  ..............................................................................  5   2.   Attitude  ten  opzichte  van  duurzame  energie  ....................................................................  9   3.   Bereidheid  om  zelf  een  bijdrage  te  leveren  .....................................................................  11   3.1.  Bereidheid  tot  investeren  in  energiebesparing  ...........................................................  12   3.2.  Bereidheid  tot  investeren  in  duurzame  energie  ..........................................................  15   3.3.  Voorspellers  voor  bereidheid  ......................................................................................  16   3.4.  Reden  om  niet  te  investeren  in  duurzame  energie  of  energiebesparing  ....................  17   4.   Typen  energie  ..................................................................................................................  19   5.   Rol  gemeente  ...................................................................................................................  21   6.   Dimensies  per  wijk  ...........................................................................................................  23   7.   Hoofdconclusies  ...............................................................................................................  27   Volledige  enquête  ...................................................................................................................  28            

 

 

 

3  

Over  deze  enquête         In   het   voorjaar   van   2015   hebben   het   Transitieteam   Apeldoornse   Energie   Agenda   en   Tertium   een   enquête   opgesteld   over   het   onderwerp   duurzame   energie.   De   gemeente   heeft   studenten   van   de   Saxion  Hogeschool  de  opdracht  gegeven  om  zoveel  mogelijk  Apeldoorners  op  straat  en  in  de  wijk  te   interviewen  aan  de  hand  van  deze  vragenlijst.       In   de   enquête   is   gevraagd   naar   wat   Apeldoorners   zelf   willen   doen   aan   het   verduurzamen   van   de   energievoorziening   van   Apeldoorn,   welk   bedrag   zij   willen   investeren,   wat   zij   verwachten   van   de   gemeente  en  van  welke  energiebronnen  zij  voorstanders  zijn.       Het   straatonderzoek   is   uitgevoerd   door   studenten   van   de   Saxion   hogeschool   in   het   kader   van   hun   afstuderen.   Zij   werden   tijdens   deze   praktijkstage   begeleid   door   programmamanagers   van   de   gemeente   Apeldoorn.   Naast   deze   straatenquêtes   heeft   de   gemeente   zelf   een   identieke   vragenlijst   online  verspreid  onder  haar  contacten.  Deze  is  onder  meer  terecht  gekomen  bij  leden  van  deA.     Om   een   goed   beeld   te   krijgen   van   de   resultaten   heeft   Tertium   de   enquêtes   laten   analyseren   door   Elmar   Jansen,   die   als   docent   statistiek   is   verbonden   aan   de   Universiteit   van   Amsterdam.   De   resultaten  van  beide  enquêtes  en  de  analyse  van  Jansen  vormen  samen  de  basis  voor  dit  rapport.        

 

 

 

4  

1. Algemene  informatie        

1.1.  Wie  hebben  de  enquête  ingevuld     De   enquête   over   hoe   Apeldoorners   denken   over   het   verduurzamen   van   de   energievoorziening   van   Apeldoorn  is  door  701  inwoners  ingevuld.  De  gemiddelde  leeftijd  van  de  respondenten  is  met  51,3   jaar   hoger   dan   gemiddeld.   Mannen   hebben   de   enquête   vaker   ingevuld   dan   vrouwen   (57%   tegenover   43%).  Vooral  in  de  groep  die  de  enquête  online  heeft  ingevuld  waren  mannen  oververtegenwoordigd   (63%   man).   In   Apeldoorn   wonen   volgens   het   CBS   iets   meer   vrouwen   dan   mannen.   In   beide   enquêtes   wonen   de   respondenten   redelijk   verdeeld   over   de   wijken   van   Apeldoorn.   De   wijk   West   is   oververtegenwoordigd  in  de  straatenquête.     Straatenquête   In   de   straatenquête   zijn   244   respondenten   persoonlijk   geïnterviewd.   Onder   hen   is   met   name   de   groep  gepensioneerden  oververtegenwoordigd  (32%  tegen  20%  in  de  gehele  Apeldoornse  bevolking).   De   respondenten   zijn   gemiddeld   wat   hoger   opgeleid   dan   de   totale   Apeldoornse   bevolking   (41%   procent   HBO   of   hoger),   maar   minder   hoog   dan   de   respondenten   in   de   online   enquête.   Het   aantal   bewoners  van  sociale  huurwoningen  (24%)  is  iets  oververtegenwoordigd.       Online  enquête   In  totaal  hebben  457  mensen  de  enquête  online  ingevuld.  Meest  opvallend  is  dat  onder  deze  groep   de   bekendheid   met   de   lokale   initiatieven   op   het   gebied   van   duurzame   energie   groot   is.   Vooral   het   aantal   respondenten   dat   energie   coöperatie   deA   kent   is   oververtegenwoordigd.   Dat   is   niet   verwonderlijk   omdat   de   enquête   onder   leden   van   deA   is   uitgezet.   Het   aantal   respondenten   in   loondienst  is  met  60%  relatief  hoog.  De  respondenten  zijn  relatief  hoog  opgeleid  (73%  HBO  of  hoger).   Het   aantal   bezitters   van   een   koopwoning   (90%)   is   oververtegenwoordigd   ten   opzichte   van   het   gemiddelde  voor  heel  Apeldoorn  (63%).    

1.2.  Betrouwbaarheid  van  de  resultaten     Apeldoorn   heeft   157.000   inwoners.   Dat   betekent   dat   een   steekproef   uit   minimaal   600   personen   moet  bestaan  om  een  representatief  beeld  van  de  populatie  te  kunnen  geven.  Aan  die  voorwaarde  is   voldaan.  De  enquête  is  door  701  door  mensen  ingevuld.       De   steekproef   is   niet   aselectief   geweest.   Uit   onderzoek   weten   we   dat   straatenquêtes   vaak   een   oververtegenwoordiging  laten  zien  van  gepensioneerden  en  huisvrouwen.  Ook  de  online  enquête  is   niet   aselectief   geweest.   Deze   is   verstuurd   naar   een   grote   groep   inwoners   van   Apeldoorn   via   de   kanalen   van   initiatieven   op   het   gebied   van   duurzame   energie.   Dat   betekent   dat   er   rekening   moet   worden   gehouden   met   een   oververtegenwoordiging   van   de   groep   mensen   die   duurzame   initiatieven   kennen.  De  verschille5  in  de  persoonskenmerken  tussen  de  twee  enquêtes  zijn  significant.  Zij  kunnen   dus   niet   berusten   op   toeval.   Dat   betekent   dat   er   daadwerkelijk   sprake   is   van   twee   verschillende   groepen  respondenten.     De   opvattingen   van   deze   twee   groepen   (online   en   straat)   over   duurzame   energie   zijn   onderling   vergeleken.  Het  blijkt  dat  deze  op  de  meeste  vragen  overeen  komen.  Zij  geven  daarom  gezamenlijk   een   nauwkeurig   beeld   van   de   bestaande   opvattingen   van   Apeldoorners   over   duurzame   energie.   Waar   de   meningen   van   de   respondenten   in   straat-­‐   en   online   enquête   opvallende   verschillen   vertonen,  is  dat  in  dit  rapport  nadrukkelijk  aangegeven.    

 

5  

Figuur  1.1:  Arbeidsmarktsituatie   Online

straat

Werkzoekend ondernemer scholier/student gepensioneerd anders Graphs by enquete_type Arbeidssituatie   Werkzoekend   in  loondienst   ondernemer   uitzendkracht   scholier/student   huisman/vrouw   gepensioneerd   vrijwilligerswerk   anders   Totaal  

Online   2.4   60.7   8.0   0.8   2.9   1.9   18.0   2.1   3.2   100.0  

in loondienst uitzendkracht huisman/vrouw vrijwilligerswerk

Straat   4.1   38.8   8.3   1.7   5.4   6.6   31.8   2.1   1.2   100.0  

  Gecombineerd   3.1   52.2   8.1   1.1   3.9   3.7   23.4   2.1   2.4   100.0  

  Figuur  1.2:  Werkzaam  in  sector   Online

straat

overheid of publieke sector Private sector Graphs by enquete_type Sector   overheid   of   publieke   sector   Non-­‐profit  organisatie   Private  sector   Niet  van  toepassing   Totaal  

Non-profit organisatie Niet van toepassing

Online  

Straat  

  Gecombineerd  

51.5   8.6   23.1   16.7   100.0  

23.6   5.8   21.5   49.2   100.0  

41.8   7.6   22.6   28.0   100.0  

 

6  

Figuur  1.3:  Opleidingsniveau   Online

straat

Basisschool MBO WO Graphs by enquete_type Opleiding   Basisschool   Voortgezet  onderwijs   MBO   HBO   WO   Totaal  

Online   0.0   4.4   22.0   52.3   21.3   100.0  

Voortgezet onderwijs HBO

Straat   2.1   23.1   33.5   32.2   9.1   100.0  

 

Gecombineerd   0.7   10.9   26.0   45.3   17.1   100.0  

    Figuur  1.4:  Koop/huur   Online

straat

Koop Sociale huur Graphs by enquete_type Huur/koop   Koop   Vrije  sector  huur   Sociale  huur   Anders   Totaal  

Online   89.9   4.2   5.7   0.2   100.0  

Vrije sector huur Anders

Straat   71.9   4.1   24.0   0.0   100.0  

 

Gecombineerd   83.6   4.2   12.1   0.1   100.0  

     

 

7  

Figuur  1.5  Woningtype  

Woningtype   Vrijstaand   2  onder  1  kap   Rijtjeshuis   Appartement   Seniorenwoning   anders   Totaal  

Online   31.1   19.3   38.6   9.2   0.7   1.1   100.0  

Straat   14.5   23.6   47.1   12.4   2.5   0.0   100.0  

Gecombineerd   25.4   20.8   41.6   10.3   1.3   0.7   100.0  

      Figuur  1.6  Bekendheid  met  lokale  initiatieven  (in  %)  

Initiatief   Kerschoten  Energie  Neutraal   Apeldoorn  Voorop  in  Duurzaamheid   Loenen  Energie   Energie  Coöperatie  deA  

Online   56.8   21.8   27.1   72.0  

  Straat   14.3   2.9   3.7   19.3  

 

   

 

 

8  

2. Attitude  ten  opzichte  van  duurzame  energie        

Allereerst   is   respondenten   gevraagd   naar   hun   attitude   ten   opzichte   van   duurzame   energie.   Belangrijkste  conclusies  (zie  ook  figuur  2.1):   • Vrijwel   alle   respondenten   geven   aan   zich   er   bewust   van   te   zijn   dat   in   de   toekomst   meer   duurzame  energie  noodzakelijk  is.   • Meer   dan   60%   geeft   aan   te   willen   investeren   in   duurzame   energie.   Deze   bereidheid   is   groter   onder  hoger  opgeleiden  (>75%),  woningeigenaren  (>74%),  bewoners  van  vrijstaande  huizen   (>81%)  en  ondernemers  (>94%).   • Meer   dan   60%   geeft   aan   mee   te   willen   doen   als   de   buurt   gezamenlijk   zonnepanelen   zou   inkopen.  Dit  geldt  vooral  voor  de  leeftijdsgroepen  20  en  39  (>  75%).   • Meer  dan  de  helft  van  de  respondenten  wil  de  woning  beter  isoleren.  Dit  geldt  vooral  voor   inwoners  van  rijtjeshuizen  (67%)  en  de  leeftijdsgroep  30-­‐49  jaar  (>  60%).     • Meer   dan   de   helft   van   de   respondenten   zou   meedoen   als   de   straat   of   buurt   gezamenlijk   woningen  beter  zou  isoleren.     • Tweederde   van   de   respondenten   (>   67%)   is   voorstander   van   het   verstrekken   van   subsidies   voor  duurzame  maatregelen.   • Er  bestaat  vrijwel  geen  steun  (12-­‐16%)  voor  het  verplicht  stellen  van  duurzame  maatregelen.       Figuur  2.1  Attitudes  ten  opzicht  van  duurzame  energie  

73%   75%  

96%   94%  

73%   61%  

52%   67%  

77%   61%  

55%   70%  

Gemeente   moet   meer   subsidie   geven  voor  d.  initiatieven  

67%   79%  

Gemeente   moet   maatregelen   verplichten  

Zou   meedoen   bij   gezamenlijke   isolatie  

Online   Straat     20   <   20-­‐29   30-­‐39   40-­‐49   50-­‐59   60-­‐69   70-­‐79   80-­‐89   >  90  

  86%   53%   58%   78%   75%   81%   77%   93%   0%  

  100%   89%   94%   96%   96%   97%   94%   86%   0%  

  43%   59%   67%   75%   71%   73%   60%   50%   0%  

  50%   55%   63%   62%   50%   54%   61%   0%   100%  

  80%   80%   77%   70%   69%   75%   58%   58%   100%  

  83%   63%   66%   60%   54%   56%   56%   43%   100%  

  57%   88%   79%   67%   66%   71%   77%   71%   0%  

  14%   14%   19%   11%   10%   20%   17%   14%   0%  

  Vrouw   Man  

  72%   74%  

  95%   95%  

  67%   70%  

  59%   53%  

  73%   70%  

  62%   56%  

  79%   66%  

  13%   16%  

  Basisschool   Voortgezet  onder   MBO   HBO   WO  

  80%   63%   67%   76%   83%  

  80%   92%   92%   97%   97%  

  40%   52%   59%   75%   82%  

  0%   67%   60%   54%   49%  

  25%   65%   71%   74%   69%  

  50%   67%   63%   56%   53%  

  40%   77%   82%   72%   51%  

  0%   11%   13%   16%   16%  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zou   meedoen   bij   gezamenlijke   aankoop  zonnepanelen  

Wil  woning  beter  isoleren  

         

Wil  investeren  in  d.  energie  

    Opleiding  

Bewust   van   noodzaak   duurzame   energie  

                  Geslacht  

Groene  energie:  belangrijk  

    Leeftijd  

 

  Enquête  

16%   12%  

9  

Beekbergen   Beemte  Broekland   Centrum   De  Maten   Hoenderloo   Klarenbeek   Kootwijk   Lieren   Loenen   Noord   Noordoost   Oost   Teuge   Uddel   Wenum-­‐Wiesel   West   Zuid   Zuidwest  

90%   75%   57%   83%   100%   80%   100%   67%   33%   77%   64%   73%   100%   50%   83%   79%   69%   75%  

90%   100%   89%   100%   100%   100%   100%   100%   100%   95%   94%   95%   100%   50%   100%   94%   98%   96%  

90%   100%   70%   72%   67%   83%   100%   33%   40%   74%   61%   70%   100%   50%   100%   70%   56%   73%  

60%   25%   41%   56%   33%   60%   0%   33%   40%   66%   64%   40%   100%   50%   100%   64%   64%   49%  

89%   0%   67%   71%   67%   67%   100%   50%   80%   68%   76%   73%   100%   100%   100%   71%   67%   73%  

56%   0%   48%   62%   33%   50%   100%   33%   20%   77%   58%   45%   100%   100%   100%   65%   51%   76%  

Gemeente   moet   meer   subsidie   geven  voor  d.  initiatieven  

89%   100%   58%   79%   67%   67%   100%   67%   100%   62%   77%   71%   100%   100%   67%   73%   82%   71%  

Gemeente   moet   maatregelen   verplichten  

Zou   meedoen   bij   gezamenlijke   isolatie  

 

Zou   meedoen   bij   gezamenlijke   aankoop  zonnepanelen  

   

Wil  woning  beter  isoleren  

                  Totaal  

Wil  investeren  in  d.  energie  

              Arbeidssituatie  

Bewust   van   noodzaak   duurzame   energie  

       Woningtype  

Groene  energie:  belangrijk  

                                      Koop/Huur  

 

  Wijk  

    Koop   Vrije  sector  huur   Sociale  huur   Anders  

    75%   85%   62%   100%  

    96%   93%   89%   100%  

    74%   61%   38%   100%  

    58%   36%   48%   100%  

    71%   74%   70%   0%  

    58%   56%   63%   0%  

    70%   71%   78%   100%  

    15%   15%   12%   100%  

 Vrijstaand   2  onder  1  kap   Rijtjeshuis   Appartement   Seniorenwoning   anders  

 82%   79%   69%   60%   78%   75%  

 97%   95%   95%   91%   89%   100%  

 81%   72%   63%   61%   56%   60%  

 58%   57%   59%   35%   17%   40%  

 67%   65%   75%   80%   50%   100%  

 50%   57%   67%   53%   50%   25%  

 66%   73%   75%   65%   88%   50%  

 17%   16%   13%   16%   0%   25%  

    Werkzoekend   in  loondienst   ondernemer   uitzendkracht   scholier/student   huisman/vrouw   gepensioneerd   vrijwilligerswerk   anders  

    56%   65%   86%   57%   54%   74%   81%   100%   93%  

    83%   94%   98%   86%   96%   95%   94%   100%   100%  

    47%   64%   94%   57%   50%   68%   64%   64%   79%  

    50%   51%   73%   75%   55%   64%   45%   73%   82%  

    67%   73%   68%   67%   86%   65%   62%   90%   75%  

    44%   58%   56%   60%   80%   67%   54%   44%   55%  

    68%   74%   57%   86%   70%   74%   73%   58%   71%  

    21%   12%   12%   14%   13%   5%   17%   25%   20%  

   

  71%  

  95%  

  66%  

  53%  

  70%  

  57%  

  72%  

  14%  

30%   50%   12%   18%   33%   0%   0%   0%   17%   9%   12%   14%   100%   50%   20%   14%   11%   13%  

 

 

10  

3. Bereidheid  om  zelf  een  bijdrage  te  leveren        

Aan  respondenten  is  gevraagd  aan  te  geven  op  welke  wijze  ze  zelf  een  bijdrage  willen  leveren  aan  de   energietransitie  in  Apeldoorn.  Zij  konden  daarbij  kiezen  uit  een  aantal  concrete  acties  (zie  figuur  3.1).   Meest  opvallende  conclusies:   • Meer   dan   60%   van   de   respondenten   wil   nu   of   in   de   toekomst   investeren   in   duurzame   energie   (dit   komt   overeen   met   de   vorige   vraag).   Dit   aantal   is   hoger   bij   eigenaren   van   koopwoningen  (67%)  dan  bewoners  van  een  sociale  of  vrije  sector  huurwoning  (42%).   • Meer  dan  de  helft  is  bereid  om  lokale  energie  af  te  nemen.   • 38%   geeft   aan   samen   met   de   straat-­‐   of   buurtbewoners   in   duurzame   energie   te   willen   investeren  (zowel  bewoners  van  koop  als  sociale  huur).  Dit  getal  is  overigens  lager  dan  op  de   stelling   ‘Ik   zou   meedoen   met   een   gezamenlijke   inkoop   van  zonnepanelen?’   (zie   paragraaf   1).   Mogelijk  komt  dit  doordat  de  vraag  ‘Bent  u  bereid  samen  met  uw  straat  in  duurzame  energie   te  investeren?’  anders  is  geformuleerd.   • Een  kleine  groep  van  zo’n  6  procent  is  bereid  zich  actief  in  te  zetten  voor  het  organiseren  van   een  duurzaamheidsevenement  in  straat  of  buurt.   • Een  even  grote  groep  wil  een  elektrische  auto  aanschaffen  of  aan  autodelen  gaan  doen.   • Het   aantal   mensen   dat   aangeeft   meer   dan   één   duurzame   activiteit   te   willen   ontplooien   is   groot.   Een   derde   van   de   respondenten   is   zelfs   bereid   drie   of   meer   activiteiten   te   ondernemen  (zie  figuur  3.2).       Gekeken   is   welke   persoonlijke   kenmerken   van   invloed   zijn   op   het   soort   activiteit   dat   de   respondenten  kiezen.  Dan  valt  het  volgende  op:   • Vrouwen  zijn  iets  meer  geïnteresseerd  in  het  organiseren  van  een  evenement  en  willen  ook   iets  liever  een  elektrische  auto  kopen  of  leasen.   • Jongeren  willen  minder  graag  samen  collectief  inkopen.  Ook  ouderen  tussen  de  zeventig  en   tachtig   zijn   nog   bereid   deel   te   nemen   (55%   wil   bijvoorbeeld   investeren   in   eigen   duurzame   opwek),   daarna   neemt   de   bereidheid   af.   Bij   het   gezamenlijk   inkopen   valt   op   dat   vooral   mensen  tussen  de  30  en  39  jaar  daarin  in  meerderheid  geïnteresseerd  zijn  (59%).   • Respondenten  in  een  sociale  huurwoning  zijn  minder  bereid  om  te  investeren.  Toch  wil  48%   zuiniger  met  energie  omgaan  en  49%  samen  met  buurt  en  straat  gezamenlijk  inkopen.       Figuur  3.1  Bereidheid  bijdrage  te  leveren   Bereid  tot   Online   Straat   Gecombineerd   Investeren  in  duurzame  energie   Lokaal   opgewekte   energie   afnemen   Met  buurt  samen  investeren   Evenement  organiseren  rondom   duurzaamheid   Zuinig  omgaan  met  energie   Elektrische  auto  kopen  of  leasen   Deelauto   nemen   in   plaats   van   eigen  auto   Geen  bijdrage  

65%  

60%  

64%  

59%   35%  

36%   45%  

51%   38%  

6%   51%   6%  

7%   48%   12%  

6%   50%   8%  

6%   3%  

2%   12%  

5%   6%  

     

 

11  

Figuur  3.2  Bereidheid  om  meerdere  activiteiten  te  ondernemen  op  het  gebied  van  duurzaamheid   Online

straat

0 2 4 6

1 3 5

 

Graphs by enquete_type

    3.1.  Bereidheid  tot  investeren  in  energiebesparing     De   bereidheid   om   te   investeren   in   energiebesparende   maatregelen   is   nader   onderzocht   (zie   ook   figuur  3.2  –  3.4).  Gevraagd  is  hoeveel  respondenten  hieraan  zouden  willen  besteden.  Wat  opvalt  is:   • Meer   dan   25%   van   de   respondenten   zegt   bereid   te   zijn   tussen   de   1500   en   5000   euro   te   investeren   in   energiebesparende   maatregelen.   Ter   vergelijking:   het   isoleren   van   een   gemiddelde   eengezinswoning   (een   tussenwoning   met   spouwmuurisolatie)   kost   ongeveer   2000  euro  (figuur  3.5).   • Ongeveer  15%  is  bereid  om  tussen  de  500  en  1500  euro  te  investeren.     • Bij  de  online  enquête  geven  percentueel  meer  mensen  aan  geen  geld  te  willen  besteden  aan   energiebesparende   maatregelen   dan   bij   de   straatenquête.   Van   de   online   respondenten   is   14%  bereid  om  meer  dan  5.000  euro  te  investeren.  Bij  de  straatenquête  is  dat  3%.  Overigens   is  het  goed  te  benadrukken  dat  de  enquête  niet  heeft  gevraagd  wat  mensen  reeds   hebben   geïnvesteerd.  In  de  open  vraag  waarom  mensen  niet  investeren  geven  54  respondenten  aan   dat  zij  al  voldoende  hebben  gedaan  (zie  figuur  3.10).   • De  respondenten  die  aangeven  geen  geld  te  hebben  om  te  investeren  in  energiesparing  zijn   in  meerderheid  jonger  zijn  dan  40  (zie  figuur  3.3).   • Hoe  hoger  de  leeftijd  van  de  respondenten,  hoe  groter  het  bedrag  dat  zij  willen  investeren.   Bij  een  leeftijd  van  70  of  hoger  neemt  de  investeringsbereidheid  weer  af  (zie  figuur  3.3).   • Inwoners   van   alle   woningtypes   geven   aan   te   willen   investeren.   Bezitters   van   Vrijstaande   huizen   en   2   onder   1   kap   woningen   willen   meer   dan   gemiddeld   investeren   en   hebben   daar   ook  hogere  bedragen  voor  over  (zie  figuur  3.4).      

 

12  

Figuur  3.2.  Bereid  te  investeren  in  energiebesparing  rondom  woning  (in  %)   Online

straat

-1 0-500 euro (Bijv. radiatorfolie, >1.500- 5.000 euro (Bijv. spouwm >25.000 euro (energieneutraal wo

 

Graphs by enquete_type

Ik  heb  het  geld  niet   0-­‐500  euro   >500-­‐1.500  euro   >1.500-­‐  5.000  euro   >5.000  –  25.000  euro   >25.000  euro  

Ik heb het geld niet (over) om t >500-1.500 euro >5.000 – 25.000 euro

Online  

Straat  

Gecombineerd  

21.5   11.3   15.3   27.9   8.9   5.1  

10.7   18.6   14.9   25.6   3.3   0.0  

17.8   13.9   15.2   27.1   6.9   3.3  

 

    Figuur  3.3.  Bereidheid  te  investeren  in  energiebesparing  rondom  woning  naar  leeftijd  (in  %)    

  Ik  heb  het  geld  niet   0-­‐500  euro   >500-­‐1.500  euro   >1.500-­‐  5.000  euro   >5.000  –  25.000  euro   >25.000  euro  

<  20   42.9   14.3   14.3   28.6   0.0   0.0  

20-­‐29   23.7   30.5   11.9   23.7   0.0   0.0  

30-­‐39   31.1   20.0   7.8   22.2   5.6   3.3  

40-­‐49   19.4   9.0   19.4   28.5   6.3   2.1  

50-­‐59   14.6   10.5   17.0   32.8   7.6   4.1  

60-­‐69   13.2   10.5   15.1   27.0   10.5   5.9  

70-­‐79   8.2   14.3   14.3   22.5   6.1   2.0  

80-­‐89   8.3   33.3   8.3   8.3   0.0   0.0  

>  90   0.0   100.0   0.0   0.0   0.0   0.0  

  Figuur  3.4.  Bereidheid  te  investeren  in  energiebesparing  rondom  woning  naar  woningtype  (in  %)    

 

2   onder   Vrijstaand   1  kap   12.1   6.2   7.5   13.1   13.8   18.6   36.8   33.1  

Ik  heb  het  geld  niet   0-­‐500  euro   >500-­‐1.500  euro   >1.500-­‐  5.000  euro   >5.000   –   25.000   euro   11.5   >25.000  euro   7.5  

8.3   4.1  

Rijtjeshuis   25.8   13.2   16.4   23.0  

Appartement   21.1   33.8   7.0   11.3  

Seniorenwoning   0.0   22.2   11.1   11.1  

5.2   1.1  

1.4   1.4  

0.0   0.0  

 

 

13  

Figuur  3.5.  Kosten  van  diverse  ingrepen  aan  een  gemiddelde  tussenwoning  met  spouwmuren.     (NB  De  kosten  van  2-­‐onder-­‐1-­‐kap-­‐woningen/hoek-­‐  of  vrijstaande  woningen  zijn  hoger)  

 

   

 

 

 

14  

3.2.  Bereidheid  tot  investeren  in  duurzame  energie     Gevraagd  is  welk  bedrag  respondenten  willen  investeren  in  duurzame  energie  rondom  hun  woning   (zonnepanelen  etc.).  Bij  bestudering  van  de  antwoorden  valt  het  volgende  op  (zie  ook  figuur  3.6-­‐3.8):   • Meer  dan  de  helft  van  de  respondenten  wil  investeren  in  duurzame  energie.   • Een  derde  van  de  respondenten  geeft  aan  5.000  euro  te  willen  investeren.     • 10%  van  de  respondenten  wil  meer  dan  5.000  euro  investeren.     • 23%   van   de   respondenten   geeft   aan   niet   bereid   te   zijn   te   investeren   en   23%   geeft   aan   hiervoor  de  financiële  middelen  te  missen.     • De  bereidheid  om  te  investeren  is  lager  onder  de  respondenten  van  de  straatenquête.   • Het  gebrek  aan  financiële  middelen  is  vooral  groot  bij  de  online  enquête  (27%).     • Respondenten   tussen   de   30   en   39   jaar   zijn   het   meest   bereid   tot   investeren   in   duurzame   energie   (meer   dan   86%).   Een   derde   van   hen   geeft   echter   aan   niet   over   de   financiële   middelen  te  beschikken  (zie  figuur  3.9).   • Bewoners   van   vrijstaande   woningen   en   2-­‐onder-­‐1-­‐kap   woningen   zijn   meer   dan   gemiddeld   bereid  om  meer  dan  5.000  euro  te  investeren.   • Meer  dan  40%  van  de  bezitters  van  appartementen  is  niet  bereid  te  investeren  in  duurzame   energie.   Dat   is   veel   meer   dan   de   bezitters   van   rijtjeshuizen   (23%),   2-­‐onder-­‐1-­‐kap   (19%)   en   vrijstaande  woningen  (15%).   • Huurders  zijn  niets  of  nauwelijks  bereid  tot  investeringen  in  duurzame  energie:  48%  van  de   vrije   sector   huurders   en   42%   van   de   sociale   huurders   is   niet   bereid   tot   deze   investeringen.   Daarnaast   geeft   38%   van   de   vrije   sector   huurders   en   31%   van   de   sociale   huurders   aan   het   geld  niet  te  hebben.           Figuur   3.6.   Bereid   te   investeren   in   duurzame   energie   rondom   woning   (in   %) Online

straat

Ik ben niet bereid te investeren < 5.000 euro (gezamenlijk invest >5.000 – 25.000 euro

 

Graphs by enquete_type

Ik heb het geld niet om te inves 5.000 euro (zonnepanelen op eige >25.000 euro (Bijv. energieneutr

 

straat  

Gecombineerd  

Niet  bereid   Ik  heb  het  geld  niet   <  5.000  euro     5.000  euro  

Online     17.7   27.1   18.8   23.9  

32.6   15.3   25.2   21.9  

22.9   23.0   21.0   23.2  

>5.000  –  25.000  euro   >25.000  euro  

8.1   4.4  

4.6   0.4  

6.9   3.0    

                   

15  

Figuur  3.7  Bereid  te  investeren  in  duurzame  energie  rondom  woning  naar  leeftijd  (in  %)    

Niet  bereid   Ik  heb  het  geld  niet   <  5.000  euro   5.000  euro   >5.000  –  25.000  euro   >25.000  euro  

<  20   0.0   28.6   28.6   42.9   0.0   0.0  

20-­‐ 29   23.7   40.7   13.6   17.0   5.1   0.0  

30-­‐ 39   14.4   33.3   25.6   21.1   3.3   2.2  

40-­‐ 49   20.8   22.9   22.2   25.0   7.6   1.4  

50-­‐ 59   21.1   21.1   15.2   28.1   9.9   4.7  

60-­‐ 69   22.6   18.1   25.8   21.9   6.5   5.2  

70-­‐ 79   36.7   12.2   30.6   18.4   0.0   2.0  

80-­‐ 89   85.7   7.1   0.0   7.1   0.0   0.0  

>  90   100.0   0.0   0.0   0.0   0.0   0.0  

    Figuur  3.8.  Bereid  te  investeren  in  duurzame  energie  rondom  woning  naar  woningtype  (in  %)     2   onder   Vrijstaand   1  kap   Rijtjeshuis   Appartement   Seniorenwoning   Ik   ben   niet   bereid   te   investeren   15.25   18.62   23.18   41.67   66.67   Ik  heb  het  geld  niet   15.82   15.17   32.18   22.22   0   <  5.000  euro   20.34   21.38   20.07   27.78   22.22   5.000  euro     32.77   32.41   17.3   5.56   11.11   >5.000  –  25.000  euro   10.73   7.59   5.54   2.78   0   >25.000  euro   5.08   4.83   1.73   0   0    

3.3.  Voorspellers  voor  bereidheid     Om   te   onderzoeken   in   hoeverre   de   verschillende   vormen   van   bereidheid   tot   het   leveren   van   een   bijdrage   met   elkaar   samengaan,   zijn   de   correlaties   tussen   de   verschillende   vormen   van   bereidheid   weergegeven   in   figuur   3.9.   Uit   deze   analyse   blijkt   dat   de   correlaties   relatief   laag   zijn   (dichtbij   0).   Verschillende   typen   bijdragen   spreken   dus   verschillende   mensen   aan.   Iemand   die   een   deelauto   wil   rijden,  wil  nog  niet  automatisch  ook  investeren  in  lokale  energie.        

 

16  

Figuur  3.9  Correlaties  tussen  bereidheid  tot  verschillende  typen  bijdragen.  (*  p  <  0.05)      

  *  

0.05   0.11   0.12   -­‐ 0.24  

 

 

  *  

 1.00   0.13  

 

0.10   0.10   0.05   -­‐ 0.20  

*  

        1.00           0.04   1.00   0.01     0.10   0.00     0.00   -­‐   -­‐ 0.06   0.25    

    *   *   *  

  *  

*     *  

 

   

Geen   bijdrage  

  *  

 

Deelauto  

*  

 

Elektrische   auto  

*  

Zuinig   omgaan  

*  

  1.00   0.10   0.04  

Evenement  

0.18   0.26   0.11   -­‐ Zuinig  omgaan   0.05   Elektrische  auto   0.11   Deelauto   0.02   -­‐ Geen  bijdrage   0.33  

 

Straat  

1.00  

Lokaal   opgewekt  

Investeren  

  Investeren   Lokaal   opgewekt   Straat   Evenement  

 

 

 

 

   

 

     

 

     

           

 1.00   0.06   -­‐ 0.08  

 

      *     *  

   

    *  

        1.00       -­‐   1.0   0.06   0    

  3.4.  Reden  om  niet  te  investeren  in  duurzame  energie  of  energiebesparing    

In  de  enquête  is  een  open  vraag  opgenomen  over  wat  respondenten  tegenhoudt  om  tot  actie  over  te   gaan.  In  figuur  3.10  zijn  de  antwoorden  geclusterd  weergegeven.  Wat  daarbij  opvalt  is  dat  met  name   geld,  tijd  en  kennisgebrek  de  belangrijkste  redenen  zijn  om  niet  tot  actie  over  te  gaan.       Dit   sluit   ook   aan   bij   ander   onderzoek.   Uit   onderzoek   van   Vereniging   Eigen   Huis   in   2014   blijkt   dat   weinig  huiseigenaren  het  bestaan  kennen  van  het  Nationaal  Energiebespaarfonds,  de  twee  landelijke   en   de   regionale   organisaties   die   energiebesparende   maatregelen   financieren.   De   vereniging   legde   1.086  huiseigenaren  een  lijstje  financieringsvormen  voor  en  85%  van  hen  zei  geen  enkele  te  kennen.1        

                                                                                                                1

 ‘Weinig  animo  voor  Energiebespaarlening’,  website  Vereniging  Eigen  Huis,  25  juni  2014  

 

17  

Figuur  3.10.  Redenen  om  geen  actie  te  ondernemen   Financiën   Ik  heb  er  geen  geld  voor  

   

Te  lange  terugverdientijd  

8  

Onduidelijkheid  over  terugverdientijd  

5  

Te  duur  

6  

Tijd/kennis/gedoe  

   

Gedoe  

18  

Tijd  

43  

Teveel  uitzoek  werk/te  weinig  kennis  

41  

Koplopers  

   

Niets  

39  

Ik  doe  al  wat  ik  kan  

54  

Overheid  

   

Onbetrouwbare  overheid  

2  

Garantie  niet  goed  geregeld  

1  

Afwezigheid  van  revolverend  fonds  

1  

Afwezigheid  van  adequate  subsidies    

2  

Regelgeving  

15  

Huis  

   

Dak  niet  geschikt  

6  

Geen  kapvergunning  

2  

Hoge  bomen  

1  

Asbest  dakbeschot  

2  

monument  

1  

Jaren  30  huis,  zonnepanelen  lelijk  

1  

Huur  

8  

VVE  

4  

Persoonlijke  situatie  

   

Te  oud  om  het  terug  te  verdienen  

5  

Woonduur  

7  

Sta  onder  water  

1  

Kritiek  

   

Behoefte  aan  collectieve  actie  

3  

Kwaliteit  zonnepanelen  

1  

Niet  transparante  energiemarkt  

1  

Duurzame  energie  is  niet  altijd  duurzaam  

1  

Overig  

   

Geen  interesse  

5  

94  

   

 

 

18  

4. Typen  energie      

  Aan   de   respondenten   is   gevraagd   welke   vormen   van   energie   opwekking   zij   gewenst,   neutraal   of   ongewenst  vonden  in  Apeldoorn  en  omgeving.     Opvallendste  conclusies  (zie  figuur  4.1):   • De   meeste   respondenten   staan   positief   (>90%   positief)   tegenover   zonnepanelen.   Dit   geldt   voor  alle  groepen,  ongeacht  leeftijd,  arbeidssituatie,  woonsituatie  of  inkomen.   • Ongeveer  een  op  de  drie  respondenten  (<  40%)  staat  positief  tegenover  windenergie.     • Ouderen   en   hoger   opgeleiden   staan   positiever   ten   opzichte   van   windenergie   dan   jongeren   en  lager  opgeleiden.   • Energie  uit  afval  (>86%)  of  aardwarmte  (>74%)  kunnen  op  steun  rekenen.     De  steun  voor  windenergie  lijkt  in  Apeldoorn  lager  uit  te  vallen  dan  wat  uit  landelijke  onderzoek  blijkt.   Een  onderzoek  van  Motivaction  van  2014  liet  zien  dat  gemiddeld  63%  van  de  Nederlanders  wil  dat   ons   land   snel   werk   maakt   van   meer   windmolens. 2  Daarbij   moet   worden   aangetekend   dat   Motivaction  dit  onderzoek  uitvoerde  in  opdracht  van  milieuorganisatie  Natuur  &  Milieu  en  de  NWEA,   de  brancheorganisatie  voor  windenergie.             Figuur  4.1  Aantal  mensen  dat  energiebron  als  gewenst  ziet  (%)       Zonnepanelen   Wind   Afval   Aardwarmte   Enquête   Online   93%   40%   86%   74%   Straat   91%   35%   90%   85%     Leeftijd     20   <     71%     57%     67%     50%   20-­‐29   91%   33%   79%   79%     30-­‐39   97%   37%   88%   83%     40-­‐49   90%   38%   88%   76%     50-­‐59   90%   32%   87%   72%     60-­‐69   95%   45%   91%   81%     70-­‐79   92%   43%   92%   80%     80-­‐89   92%   50%   92%   91%     >  90   100%   0%   0%   0%     Geslacht     Vrouw     93%     37%     86%     79%   Man   91%   39%   89%   77%     Opleiding     Basisschool     80%     60%     60%     80%   Voortgezet  onder   90%   43%   87%   82%     MBO   92%   31%   88%   78%     HBO   92%   39%   86%   78%     WO   94%   42%   94%   74%         Zonnepanelen     Wind     Afval     Aardwarmte     Wijken     Beemte   Broekland   100%   50%   100%   50%   Centrum   93%   42%   81%   72%     De  Maten   91%   23%   88%   83%    

                                                                                                                2

 ‘Brede  steun  voor  windenergie  (her)bevestigd’,  onderzoek  Motivaction,  2014  in  opdracht  van  Natuur  &  Milieu   en  NWEA,  de  brancheorganisatie  van  de  windindustrie.  Bron:  website  Motivaction.  

 

19  

Hoenderloo   Klarenbeek   Kootwijk   Lieren   Loenen   Noord   Noordoost   Oost   Teuge   Uddel   Wenum-­‐Wiesel   West   Zuid   Zuidwest   Koop   Vrije  sector  huur     Sociale  huur     Woningtype   Vrijstaand   2  onder  1  kap     Rijtjeshuis     Appartement     Seniorenwoning    Arbeidssituatie   Werkzoekend     in  loondienst     ondernemer     uitzendkracht     scholier/student     huisman/vrouw     gepensioneerd     vrijwilligerswerk           .                                       Koop   /  Huur  

100%   100%   100%   100%   100%   92%   91%   94%   100%   100%   100%   89%   94%   93%   92%   93%   90%   92%   90%   94%   89%   100%     89%   90%   98%   86%   83%   91%   93%   100%  

0%   20%   0%   50%   33%   42%   40%   37%   0%   0%   60%   29%   49%   49%   39%   42%   35%   43%   37%   35%   36%   88%     28%   33%   35%   43%   42%   22%   45%   58%  

 

100%   83%   100%   100%   100%   85%   91%   83%   0%   100%   100%   86%   89%   92%   89%   74%   84%   88%   89%   88%   84%   100%     74%   87%   91%   50%   74%   90%   92%   100%  

67%   100%   100%   100%   50%   73%   86%   78%   0%   50%   50%   78%   77%   69%   77%   80%   83%   76%   75%   79%   80%   100%     76%   77%   72%   50%   77%   84%   80%   90%  

20  

5. Rol  gemeente      

  In  de  enquête  is  gevraagd  naar  wat  de  gemeente  moet  doen  voor  de  respondenten.  Wat  opvalt:   • Volgens   de   respondenten   is   voor   hen   het   belangrijkste   dat   de   gemeente   hen   informeert   (>59%)   en   financiert   (>58%),   gevolgd   door   stimuleren   (>49%)   of   zelf   projecten   initiëren   (>44%).   • De  respondenten  die  de  enquête  online  hebben  gevuld  geven  vaker  aan  dat  er  een  rol  is  voor   de  gemeente  dan  de  respondenten  van  de  straatenquête.   • Naarmate  de  leeftijd  van  de  respondenten  stijgt,  daalt  het  aantal  dat  vindt  dat  de  gemeente   duurzame  energie  voor  hen  moet  financieren.  Van  de  respondenten  tussen  71-­‐80  vindt  nog   maar  39%  dat  financieren  een  rol  is  voor  de  gemeente.  Hoe  ouder  men  is  hoe  kritischer  over   deze  rol.   • Hoger   opgeleiden   vinden   de   rol   van   financier   minder   belangrijk,   maar   geven   meer   dan   gemiddeld  aan  dat  de  gemeente  een  belangrijke  taak  heeft  op  het  gebied  van  regelgeving.                      

 

Informeren  

Financieren  

Ondersteun en  

Stimuleren  

Regelgeving  

Initiatief  

Niets  

Enquête  

Online   Straat     20   <   20-­‐29   30-­‐39   40-­‐49   50-­‐59   60-­‐69   70-­‐79   80-­‐89   >  90     Vrouw   Man     Basisschool   Voortgezet  onder   MBO   HBO   WO    

67%   59%     86%   59%   74%   71%   65%   58%   47%   57%   0%     65%   63%     60%   52%   58%   67%   71%    

65%   58%     14%   81%   78%   73%   61%   52%   39%   29%   0%     68%   59%     0%   56%   66%   67%   51%    

52%   32%     0%   59%   49%   48%   47%   43%   31%   21%   0%     44%   46%     20%   32%   38%   50%   50%    

61%   49%     57%   64%   62%   65%   51%   58%   41%   36%   0%     55%   58%     20%   48%   46%   63%   63%    

38%   26%     14%   22%   34%   37%   39%   35%   24%   7%   0%     30%   36%     0%   27%   24%   35%   48%    

51%   44%     29%   59%   51%   54%   46%   48%   41%   36%   0%     47%   51%     40%   45%   44%   52%   50%    

4%   7%     0%   3%   3%   2%   4%   6%   12%   29%   100%     6%   5%     20%   11%   6%   3%   5%    

  Leeftijd                   Geslacht     Opleiding          

 

21  

Financieren  

Ondersteun en  

Stimuleren  

Regelgeving  

Initiatief  

Niets  

Beekbergen   Beemte  Broekland     Centrum     De  Maten     Hoenderloo     Klarenbeek     Kootwijk     Lieren     Loenen     Noord     Noordoost     Oost     Teuge     Uddel     Wenum-­‐Wiesel     West     Zuid     Zuidwest     Koop   /  Huur   Koop   Vrije  sector  huur     Sociale  huur     Woningtype     Vrijstaand   2  onder  1  kap     Rijtjeshuis     Appartement     Seniorenwoning    Arbeidsstatus   Werkzoekend     in  loondienst     ondernemer     uitzendkracht     scholier/student     huisman/vrouw     gepensioneerd     vrijwilligerswerk       .            

Informeren  

 

  Wijk  

50%   100%   79%   66%   67%   33%   0%   67%   50%   64%   55%   68%   100%   50%   50%   66%   64%   65%   63%   83%   60%     63%   66%   62%   75%   33%     72%   69%   60%   43%   58%   65%   56%   46%  

60%   50%   64%   66%   67%   67%   100%   33%   67%   59%   61%   62%   100%   100%   50%   64%   77%   56%   64%   59%   49%     57%   66%   66%   58%   33%     67%   68%   62%   71%   54%   78%   45%   69%  

40%   25%   43%   42%   67%   33%   100%   0%   67%   47%   48%   46%   0%   50%   67%   40%   40%   46%   47%   34%   35%     51%   39%   46%   40%   33%     44%   46%   48%   29%   50%   52%   34%   38%  

60%   50%   54%   64%   33%   33%   0%   33%   83%   53%   47%   54%   100%   50%   50%   56%   68%   52%   59%   66%   36%     58%   57%   58%   54%   33%     44%   55%   64%   57%   75%   57%   51%   54%  

40%   0%   36%   27%   67%   17%   0%   33%   33%   44%   28%   28%   0%   100%   83%   32%   25%   31%   36%   14%   20%     42%   32%   30%   32%   22%     22%   34%   44%   14%   4%   43%   28%   31%  

60%   50%   46%   53%   0%   50%   100%   67%   50%   35%   57%   56%   0%   50%   17%   40%   55%   48%   49%   62%   44%     49%   47%   50%   49%   33%     50%   45%   62%   43%   58%   57%   42%   46%  

0%   0%   4%   4%   0%   0%   0%   33%   0%   6%   5%   5%   0%   0%   0%   3%   8%   6%   4%   3%   13%     3%   5%   5%   7%   22%     11%   5%   2%   0%   0%   0%   12%   0%  

 

22  

6. Dimensies  per  wijk        

Om  verder  te  onderzoeken  in  hoeverre  verschillende  groepen  mensen  zich  aangesproken  voelen  tot   verschillende  vormen  van  bijdragen  is  er  gebruik  gemaakt  van  een  factoranalyse.  Hiermee  is  te  zien   in   hoeverre   de   acht   types   bijdrage   kunnen   worden   teruggebracht   tot   een   kleiner   aantal   abstracte   kenmerken   (“dimensies”)   van   de   respondenten.   Op   basis   van   standaardcriteria   (factoren   met   een   Eigenwaarde   >   1   zijn   meegenomen)   kunnen   we   drie   “dimensies”   in   deze   acht   bereidheid-­‐types   onderscheiden.   In  figuur  6.1  zijn  de  factorladingen  weergegeven.  Hoe  dichter  het  getal  bij  1,  hoe  sterker  de  variabele   samenhangt   met   deze   gevonden   dimensie.   Negatieve   dimensies   impliceren   een   negatief   verband   (ladingen  tussen  -­‐0.35  en  0.35  zijn  weggelaten  omwille  van  de  leesbaarheid).       Figuur  6.1:  Dimensies     Actieve     Samen   Dagelijks     Type  bijdrage   bijdrage   lokaal   leven   Investeren   in   duurzame   energie   0.74   Lokaal   opgewekte   energie       afnemen   0.60   Met  straat  of  buurt  samen       investeren   0.62   Duurzaamheidsevenement       organiseren   0.53   Zuinig   omgaan   met       energie   0.92   Elektrische   auto       kopen/leasen   0.39   Deelauto   nemen   in   plaats       van  eigen  auto   0.71       Geen  bijdrage  leveren   -­‐0.50   -­‐0.47     Geroteerde   factorladingen   (principale   componentenanalyse   met   varimax-­‐rotatie),   ladingen   <   0.35   weggelaten.     Toelichting       Dimensie  1:  Actieve  bijdrage   Deze   dimensie   groepeert   respondenten   die   bereid   zijn   tot   investeren   in   duurzame   energie.   Tevens   zijn   zij   bereid   samen   met   straat   of   buurt   iets   te   ondernemen,   hetzij   het   organiseren   van   een   duurzaamheidsevenement,  hetzij  door  gezamenlijk  in  duurzame  maatregelen  te  investeren.       Dimensie  2:  Samen  lokaal   De   tweede   dimensie   groepeert   respondent   die   bereid   zijn   over   te   stappen   op   lokaal   opgewekte   energie  en  zich  aangetrokken  voelen  tot  het  gebruik  van  een  deelauto.       Dimensie  3:  Dagelijks  leven   De  laatste  dimensie  groepeert  respondenten  die  aangeven  zuiniger  te  willen  omgaan  met  energie  in   huis.  Deze  dimensie  krijgt  de  naam  “Dagelijks  leven”.        

 

23  

Persoonlijke  kenmerken  per  dimensie   • In  figuur  6.2  en  6.3  is  het  resultaat  van  de  regressieanalyse  weergegeven,  om  te  bestuderen   in   hoeverre   de   verschillende   scores   zich   laten   voorspellen   door   een   aantal   persoonskenmerken.  De  belangrijkste  conclusies:   • Opleidingsniveau   blijkt   in   deze   enquête   de   belangrijkste   voorspeller   voor   bereidheid   een   bijdrage   te   leveren.   Voor   elk   van   de   drie   dimensies   geldt:   hoe   hoger   het   opleidingsniveau,   hoe  groter  de  bereidheid  een  bijdrage  te  leveren.   • Bij  de  dimensie  “Dagelijks  leven”  valt  in  deze  enquête  op  dat  vrouwen  minder  vaak  aangeven   dat   zij   zich   aangetrokken   voelen   tot   dit   type   bijdrage.   Er   zijn   ook   enquêtes   die   een   ander   beeld   geven.   Zo   bleek   uit   een   enquête   van   EON   vorig   jaar   dat   vrouwen   meer   energiebesparende  maatregelen  kennen  en  toepassen  dan  mannen.3   • Wel   voelen   vrouwen   zich   vaker   aangetrokken   tot   de   dimensie   samen   lokaal   hoewel   dit   verband  in  deze  enquête  niet  significant  is.     • Bij   de   dimensie   “Dagelijks   leven”   valt   in   deze   enquête   op   dat   naarmate   mensen   ouder   worden  de  kans  dat  ze  zich  aangetrokken  voelen  tot  dit  type  bijdrage  daalt.   • Naarmate   mensen   ouder   worden,   daalt   de   kans   dat   ze   zich   tot   meerdere   dimensies   aangetrokken  voelen.  Anders  gezegd,  ouderen  lijken  vaker  voor  één  van  de  drie  dimensies  te   kiezen.     Vervolgens  is  gekeken  of  bepaalde  dimensies  vaker  voorkomen  in  bepaalde  wijken.  In  de  volgende   figuren  ziet  u  per  dimensie  in  welke  wijken  deze  vaker  en  minder  vaak  voorkomen.         Figuur  6.2:  Regressieanalyse   Samen   Dagelijks   Aantal   bijdrage-­‐     Actieve  bijdrage   lokaal   leven       typen   Enquête  type  (online)   0.02   Leeftijd   Geslacht  (vrouw)  

-­‐0.18  

0.00  

 

-­‐0.02  

 

*

 

0.00   0.03  

**  

-­‐0.08   -­‐0.01  

  **  

-­‐0.16  

0.03   **   *

 

  -­‐0.01  

*  

 

-­‐0.09  

Opleiding   0.12     0.21     0.01   0.27     Constante   -­‐0.40   -­‐0.49   0.60   1.59               R2   0.01     0.06     0.03     0.04   OLS  regressieanalyse,  weergegeven  zijn  gestandaardiseerde  bèta-­‐coëfficiënten.        

**  

 

   

 

                                                                                                                3

 Energiebespaaronderzoek  2014,  website  E.ON  

 

24  

  Figuur  6.3:  Dimensie  1  –  Actieve  bijdrage     .     Centrum Zuid Noordoost West Oost De Maten Beekbergen Zuidwest Noord -.3

-.2

-.1 0 mean of bereid_fact_actief

.1

.2

 

    Figuur  6.4  Dimensie  2  –  Samen  lokaal  

De Maten Noordoost Zuid Centrum Noord West Oost Zuidwest Beekbergen -.2

       

0 .2 .4 mean of bereid_fact_consument

.6

 

 

 

25  

Figuur  6.5  Dimensie  3  –  Dagelijks  leven  

Zuidwest De Maten Zuid Oost Centrum Noordoost Noord Beekbergen West -.1

-.05

0 .05 mean of bereid_fact_dagelijks

.1

.15

 

  Figuur  6.6  Gemiddeld  aantal  dimensies    

Centrum Zuid Noordoost De Maten Oost West Zuidwest Noord Beekbergen 0

 

1

mean of bd_sum

2

3

 

 

 

26  

7. Hoofdconclusies        

  Op  basis  van  de  resultaten  kunnen  de  volgende  hoofdconclusies  worden  getrokken:     • Apeldoorners   zijn   bereid   een   bijdrage   te   leveren   aan   het   verduurzamen   van   de   energievoorziening.   Dit   geldt   voor   mensen   van   alle   leeftijdsgroepen,   arbeidssituaties   en   woningtypes.     • Meer   dan   de   helft   van   de   respondenten   wil   investeren   in   duurzame   energie.   Dat   is   vergelijkbaar  met  ander  onderzoek.  Bijna  twee   derde   van  de  respondenten   heeft  op  korte   of   lange  termijn  plannen  om  zonnepanelen  aan  te  schaffen.4   • Een  derde  van  de  respondenten  wil  5.000  euro  investeren  in  duurzame  energie.  Tien  procent   wil  meer  dan  dat  bedrag  investeren.   • Meer   dan   een   kwart   van   de   respondenten   is   bereid   om   tussen   de   1.500   en   5.000   euro   te   investeren  in  energiebesparing  in  en  rond  de  eigen  woning.   • Bezitters   van   vrijstaande   huizen   en   2-­‐onder-­‐1-­‐kapwoningen,   hoogopgeleiden   en   ondernemers  willen  meer  dan  gemiddeld  investeren  en  geven  ook  aan  hogere  bedragen  te   willen  investeren.   • Er   bestaat   grote   steun   voor   zonnepanelen,   aardwarmte   en   energie   uit   afval.   Er   bestaat   beperkt  draagvlak  voor  windenergie.   • De  gemeente  heeft  volgens  de  respondenten  als  belangrijkste  taken  informeren,  stimuleren   en  financieren.    

                         

 

                                                                                                                4

 Stichting  Hier  Klimaatbureau  in  2014  

 

27  

Volledige  enquête      

Energie in Apeldoorn   Geachte Heer / Mevrouw, Dank u dat u deze enquête wilt invullen. Zo werkt u mee aan een onderzoek van de gemeente Apeldoorn naar de vraag wat Apeldoorners vinden van energiegebruik en besparing. Het invullen van de vragen neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Wij zullen vertrouwelijk met uw gegevens omgaan, persoonlijke gegevens zullen niet aan derden worden verstrekt. We beginnen met een algemene vraag.  

 

28  

LET OP:Dit is een enquête voorbeeld, ingediende antwoorden worden NIET bewaard. Wilt u de enquête invullen, klik hier (https://www.survio.com/survey/d/E1X3K8S8M1X9O0G7K).

Energie in Apeldoorn Geachte Heer / Mevrouw, Dank u dat u deze enquête wilt invullen. Zo werkt u mee aan een onderzoek van de gemeente Apeldoorn naar de vraag wat Apeldoorners vinden van energiegebruik en besparing. Het invullen van de vragen neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Wij zullen vertrouwelijk met uw gegevens omgaan, persoonlijke gegevens zullen niet aan derden worden verstrekt. We beginnen met een algemene vraag.

Bent u zelf actief bezig met het besparen van energie, op bijvoorbeeld de volgende punten? Vink aan: Ik zet de verwarming lager als ik niet thuis ben/in de nacht Ik doe het licht uit wanneer ik een ruimte langer dan 3 minuten verlaat Ik gebruik energiezuinige huishoudelijke apparaten (met label A+, A++ of A+++) Ik verkies het meest (geschikte) energiezuinige programma voor mijn vaatwasser / wasmachine Ik douche korter dan 10 minuten Ik verkies bewust de fiets en/of OV als vervoermiddel boven de auto Ik kies bewust voor een energiezuinige auto Ik heb mijn woning verduurzaamd/geïsoleerd Ik vermijd het vliegtuig als ik op vakantie ga Ik ben niet bezig met energiebesparing Anders namelijk:

Nu volgen 8 stellingen over energie en duurzaamheid. Geeft u aan in hoeverre u het daarmee eens bent.

“Ik vind het belangrijke om groene energie te gebruiken” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“Ik ben mij ervan bewust dat in de toekomst meer duurzame energie noodzakelijk is” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“Ik wil investeren in duurzame energie” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“Ik wil mijn woning beter isoleren” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“Ik zou meedoen als mijn straat of buurt samen zonnepanelen zou inkopen” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“Ik zou meedoen als mijn straat of buurt gezamenlijk alle woningen beter zou isoleren” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“De gemeente moet inwoners een subsidie geven voor duurzame maatregelen” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

“De gemeente moet inwoners verplichten om maatregelen te treffen op het gebied van duurzame energie” Eens Neutraal Oneens Weet niet/geen mening

Op welke manier bent u bereid (nu of in de toekomst) zelf een bijdrage te leveren aan de energietransitie in Apeldoorn? Zelf investeren in duurzame energie Lokaal opgewekte energie afnemen Met straat- of buurtbewoners duurzame energie in te kopen of de huizen te isoleren Een evenement in mijn buurt te organiseren rondom dit thema Zuinig omgaan met energie op mijn werk Een elektrische auto leasen Een deelauto nemen, in plaats van een eigen auto Ik ben niet bereid om een bijdrage te leveren Voor huurder: Huurverhoging accepteren voor duurzame energie Anders namelijk:

Welke van de volgende energiebesparende technieken kent u? Ken ik

Slimme energiemeter Spaarlampen en LED verlichting Standby killers Tijdschakelaar Radiatorfolie Tochtstrips Waterbesparende douchekop Isolatie aanbrengen (Vloer, spouwmuur, dak) HR ketel Dubbel glas Zonnepanelen Warmtepomp (WKO)

Gebruik ik

Wil ik gaan gebruiken

Ken ik niet

Wat is het energielabel van uw huis? (U kunt dit vinden op http://www.energielabelatlas.nl/ ) A B C D F G Niet van toepassing Weet niet, eventueel bouwjaar woning:

Hoeveel bent u bereid om te investeren in energiebesparing rondom uw woning (die zichzelf terugverdienen)? Ik ben niet bereid te investeren -> Sla volgende vraag over Ik heb het geld niet (over) om te investeren Ik ben bereid hiervoor een huurverhoging te accepteren 0-500 euro (Bijv. radiatorfolie, spaarlampen, cursus ‘het nieuwe rijden’) >500-1.500 euro >1.500- 5.000 euro (Bijv. spouwmuurisolatie, HR ketel, dakisolatie) >5.000 – 25.000 euro >25.000 euro (energieneutraal woning)

Binnen hoeveel jaar wilt u een investering in energiebesparing hebben terugverdiend? Niet van toepassing 1 jaar (Bijv. radiatorfolie, spaarlampen, cursus ‘het nieuwe rijden’, leidingisolatie) 2 jaar (Bijv. bewegingssensoren) 5 jaar (Bijv. oude CV ketel vervangen, muur, vloer of dakisolatie) 10 jaar (Bijv. enkel glas vervangen) 15 jaar 15 jaar of meer (Bijv. energieneutraal woning)

Hoeveel bent u bereid om te investeren in duurzame energie rondom uw woning (die zichzelf terugverdienen)? Ik ben niet bereid te investeren -> Sla volgende vraag over Ik heb het geld niet om te investeren Extra antwoord < 5.000 euro (gezamenlijk investeren in energiepark) 5.000 euro (zonnepanelen op eigen dak) >5.000 – 25.000 euro >25.000 euro (Bijv. energieneutraal woning)

Binnen hoeveel jaar wilt u een investering in duurzame energie hebben terugverdiend? Niet van toepassing Minder dan 5 jaar 5 tot 10 jaar (Bijv. Zonnepanelen plaatsen) 10 tot 15 jaar 15 jaar of meer (Bijvoorbeeld energieneutrale woning)

Wat houdt u tegen om actief bezig te zijn met duurzame energie? (Bijvoorbeeld: geld, tijd, informatie, interesse, gedoe met aannemers, te weinig kennis, regelgeving, etc) 

Welke lokale initiatieven op het gebied van duurzaamheid kent u? Kerschoten Energie Neutraal. Meer info op: http://www.kerschotenenergieneutraal.nl Apeldoorn Voorop in Duurzaamheid, netwerk van bedrijven. Meer info op: http://urlm.nl /www.apeldoornvooropinduurzaamheid.nl Loenen Energieneutraal. Meer info op: http://www.loenenenergie.nl/ Energiecoöperatie deA. Meer info op: https://www.de-a.nl/ Anders, namelijk:

Welke vormen voor het opwekken van duurzame energie ziet u in Apeldoorn als gewenst? gewenst

neutraal

ongewenst

Weet niet/geen mening

Zonnepanelen Windmolens Energiewinning uit afval/riool Aardwarmte

Wat kan de gemeente Apeldoorn voor u doen op het gebied van duurzame energie? Informeren Meefinancieren Ondersteunen Stimuleren Regelgeving (kaders geven) Initiatief nemen Niets Anders, namelijk:

Wie moet er in Apeldoorn in de eerste plaats maatregelen nemen om duurzame energie te realiseren? Elke individuele burger Onderwijs Maatschappelijke organisaties De industrie en het bedrijfsleven De Gemeente Apeldoorn Provincie Gelderland Het Rijk Het hoeft in Apeldoorn niet aangepakt te worden Weet niet/ geen mening

In welke van de onderstaande deugden herkent u zichzelf het meest? Kies 2 opties. Voorzichtigheid: ik vind dat je eerst moet denken dan pas doen. Matigheid: ik vind dat je moet genieten met mate, en zuinig zijn op wat je hebt. Rechtvaardigheid: ik vind dat je moet doen wat je zegt, en je altijd moet afvragen wat eerlijk is. Moed: ik vind dat je niet bang moet zijn en dat je moet volharden. Geloof: Ik vind het belangrijk dat mensen zich laten overtuigen door eerlijke argumenten en daar niet vanaf moeten wijken door emoties of situaties Hoop: Ik vind het belangrijk dat je je richt op de positieve effecten in plaats van op de negatieve kanten. Liefde: Ik vind liefdadigheid belangrijk, dat je de ander het beste toewenst en vriendelijk bent voor iedereen.

Hier volgen nog enkele vragen over uw persoonskenmerken. U blijft anoniem, maar deze gegevens zijn nodig om te controleren of de resultaten van deze enquête ook representatief zijn voor heel Apeldoorn.

Wat is uw geslacht? Man Vrouw

Wat is uw leeftijd?

Wat is uw postcode? (in 6 tekens: 1111AA) 

In wat voor type woning woont u? Vrijstaand 2-onder-1 kap Rijtjeshuis Appartement Studentenwoning Seniorenwoning Anders namelijk

Is dit een huur of koopwoning? Koop Vrije sector huur Sociale huur Anders

Wat is uw belangrijkste vervoersmiddel? Auto Fiets Openbaar vervoer Te voet Anders namelijk

Wat is uw huishoudenssamenstelling? Alleenstaand zonder kinderen Samenwonend zonder kinderen Samenwonend met kinderen Overig

Wat is uw hoogst genoten opleiding? Basisonderwijs Voortgezet onderwijs MBO HBO WO

Wat is uw arbeidssituatie? werkzoekend in loondienst ondernemer uitzendkracht scholier/student huisman/vrouw gepensioneerd vrijwilligerswerk Anders, namelijk:

In welke sector werkt u? overheid of publieke sector Non-profit organisatie Private sector Niet van toepassing

Slotvragen

Wilt u verdere informatie ontvangen en op de hoogte blijven van de Apeldoornse energietransitie of de resultaten van de enquête dan vragen wij uw e-mailadres noteren. 

Onder de deelnemers van de enquête wordt een rondvlucht verloot boven Apeldoorn vanaf Teuge, het eerste energieneutrale vliegveld van Nederland. Wilt u hier in meeloten? Nee Ja, mijn e-mail adres is:

Heeft u verder nog iets op te merken over dit onderwerp? 

Hartelijk bedankt voor het invullen van de enquête! Wij zijn nog op zoek naar meer respondenten, mocht u nog meer mensen kennen die ook in Apeldoorn wonen, dan zouden wij het op prijs stellen als u deze enquete bij hen onder de aandacht wilt brengen. Dit kunt u doen door deze linkt door te sturen: https://www.survio.com/survey/d/E1X3K8S8M1X9O0G7K

ENQUÊTE INDIENEN Maak uw enquete (http://www.survio.com/nl/?source=survey_footer&medium=link&term=survey_link) gratis ✓ Aangeboden door Survio (http://www.survio.com/nl/functies?source=survey_footer&medium=link&term=brand)