Empowerment Gemeenschapsvorming Verdieping
Jaarverslag 2014
Nieuwe ontwikkelingen Een nieuw gezicht bij ShivA Na 3,5 jaar is Marjo van Bergen als humanistisch raadsvrouw vertrokken. Wij zijn haar dankbaar voor de positieve inbreng die zij heeft gehad. De mooie website, die zij heeft opgebouwd, is een belangrijke nieuwe loot aan de stam van ShivA. Fieke Klaver konden we na de zomer als geestelijk raadsvrouw welkom heten. Zij is verantwoordelijk voor de website, het online ShivA Huis en de ShivA Kloosterdagen. Wij zijn buitengewoon blij met haar deskundige inbreng en de grote schat aan ervaring die zij meebrengt! Beleid en inhoud In ons beleid (Beleidsplan 2014–2017) hebben we gekozen voor de meest kwetsbare mensen met hiv. Dit heeft te maken met onze beperkte formatie. Het aantal hiv-positieven in Nederland groeit namelijk elk jaar opnieuw en de onderlinge diversiteit is sterk toegenomen. ShivA richt zich de komende jaren vooral op mensen die geïsoleerd raken, ook binnen het hiv-veld, zoals mensen die ziek zijn, uit gesloten gemeenschappen komen (dorpen, orthodox religieuze groepen), migranten(vrouwen), die gebukt gaan onder een extreme vorm van zelfstigma en jongeren die niet zelfredzaam zijn. Veel hiv-positieven kunnen nergens meer aansluiting vinden omdat de traditionele ondersteuningsstructuren van homoseksuele mannen zijn afgebrokkeld. Gemeenschapsvorming is daarom ons nieuwe aandachtspunt. Verbondenheid is immers van cruciaal belang voor het ervaren van levenskracht, zin en eigenwaarde. Wij scheppen verdiepende contacten in groepsverband, onder vier ogen en digitaal. Voor de digitale contacten is in 2014 het online ShivA Huis geopend. Het ShivA Huis is enig in zijn soort en een vernieuwende vorm van elkaar ontmoeten in een veilige omgeving. De uitnodigende website www.shiva-positief.nl met haar positieve uitstraling biedt bezoekers verhalen, overwegingen en krachtbronnen, als zelfs anonieme deelname in het ShivA Huis nog te ver gaat. Bijzonder trots zijn we op onze twee Afrikaanse Positive Sisters die in prachtige filmportretten hun verhaal over positief leven met hiv vertellen. Zie http://vimeo.com/107559873 en http://vimeo.com/107602060 . MH17 MH17 heeft ook onze gemeenschap diep geraakt. Lucie van Mens, Martine de Schutter, Jacqueline van Tongeren, Joep Lange, Pim de Kuijer - vijf mensen uit Nederland die op weg waren naar de Internationale Aids Conferentie - zijn gestorven toen het vliegtuig boven Oekraïne beschoten werd. De gaten binnen de hiv-gemeenschap die zij achterlaten zullen we nog lang voelen. Abena over Pim de Kuijer, lobbyist bij het Aids Fonds: “Pim and I never met, but he was fighting for my life. Pim was talking to politicians. He told them my story to convince them that they give people in my situation papers to stay in Holland. He was a good man! I cannot go back to Ghana because they don’t have my medication there. My lawyer is pleading for me for years, but the IND says I –and many others- can go back to
2
Africa and buy medication from Europe through internet. Can you imagine? Through internet! And where do I find the money to pay that? I am a grandmother, I have to take care for my grandchildren because my children died of aids. So how do I buy my medication then? I got new hope when Aids Fonds let Pim start his lobby for our future. I always prayed for his success. Although he is dead now, we will still remember him for the help he has given to us.”
3
Activiteiten Onze activiteiten vormen een samenhangend geheel van individuele gesprekken, groepsactiviteiten en versterking van onderling contact. In 2014 heeft ShivA aan een kleine 500 personen persoonlijke, intensive begeleiding geboden. Dit ondanks de vacatureperiode. Daarnaast heeft een veelvoud aan mensen het aanbod van ShivA gebruikt om de eigen levensvragen te verdiepen, nieuwe levensmoed op te doen, hun menig te scherpen aan de opvattingen van andere mensen met hiv of de professionals van ShivA. Kanalen hiervoor waren de website, het online ShivA Huis, bijdragen op congressen en in de media. Al met al een bewogen en zeer vruchtbaar jaar.
1. Online community: Het ShivA Huis en de Website shiva-positief Het ShivA Huis Het digitale ShivA Huis is gekoppeld aan de website www.shiva-positief.nl. Het is bedoeld voor extra geïsoleerde subgroepen: hiv-positieve jongeren, autochtone vrouwen met hiv, mensen die afkomstig zijn uit gemeenschappen waar de stigmatisering ernstig is, zoals nietwesterse migranten of mensen uit sterk gelovige gemeenschappen (islamitisch en christelijk), mensen die geïsoleerd wonen en mensen met ernstige gezondheidsproblemen, waaronder veel ouderen. De deelname is - desgewenst - anoniem. Het digitale Huis biedt ruimte aan diverse ‘communities’: gemeenschappen die online een aantal dingen samen kunnen doen en delen, zoals: chatten zonder de eigen anonimiteit te hoeven opgeven. delen van teksten, foto’s, muziek, video’s of andere materialen. een groepschat onder begeleiding of een individuele chat met de geestelijk raadsvrouw. voortgezet contact na een gezamenlijke ShivA-activiteit, waardoor saamhorigheid bevorderd wordt. een online gespreksgroep van een aantal sessies over een gedeeld vraagstuk. De diverse ruimtes in het Huis kunnen ingericht worden voor specifieke doelgroepen, met eigen vraagstukken, mogelijkheden, sfeer en begeleiding. Je komt alleen in het ShivA Huis met een wachtwoord. Dat wordt verstrekt na een check met de hiv-consulente in het ziekenhuis, waardoor gegarandeerd kan worden dat alleen mensen met hiv toegang hebben. Het ShivA Huis heeft na het vertrek van Marjo van Bergen in 2014 enkele maanden stil gelegen. Opvolgster Fieke Klaver heeft vanaf september de eerste ruimtes ingericht: een kamer voor vrouwen en een kamer voor mannen, elk met een eigen sfeer. Een plek ‘aan de keukentafel’ en een stilteruimte voor alle leden. De virtuele spreekkamer wordt gebruikt voor persoonlijke begeleidingsgesprekken. Voor 2015 is een mannelijke begeleider voorzien voor thema’s ‘only for men’. Bezoekers van het ShivA Huis Via de nieuwsbrief en flyers is reclame gemaakt. Op donderdagavond 2 oktober 2014 is het ShivA Huis online gegaan, met enkele topics waarop gereageerd kon worden. Een paar ondernemende vrouwen kwam langs, keek rond en deed mee aan de eerste chat. Sindsdien 4
is de geestelijk raadsvrouw Fieke Klaver elke donderdagavond twee uur aanwezig als gastvrouw bij de chat. Na de Open-je-Deuren Dag, begin november, kwamen er meer deelnemers. Ongeveer 40 mensen vroegen een wachtwoord aan. Ook na de retraite in december 2014 heeft 50% van de deelnemers gebruik gemaakt van het ShivA Huis om elkaar te ontmoeten, een reactie te geven op een topic, of een kaarsje op te steken in de stilteruimte. De vrouwen die het ShivA Huis bezoeken gaan met elkaar en de geestelijk raadsvrouw intensief in gesprek over hun dagelijkse zorgen, maar ook over hun krachtbronnen. Soms aarzelend over hoe het ontvangen zal worden of omdat er oud zeer mee verbonden is. Andere deelnemers komen via de open website www.shiva-positief.nl en stromen vervolgens door naar het besloten ShivA Huis. De reacties op het ShivA Huis zijn enthousiast: - Ik vind het een rustige duidelijke site. Ik merk dat jullie goed aan privacy hebben gedacht! - So there are many platforms to communicate with on the website. That is great. I like that you can chat privately and as a group. - Ik wil er echt bij zijn. Dit geeft je de mogelijkheid om meer mensen te ontmoeten en je vriendenkring groter te maken. Wie weet komt er een dag dat we allemaal persoonlijk samenkomen. Open website ShivA-positief De website heeft als doel die mensen te bereiken die hiv positief zijn, maar daarover met niemand durven praten. Zij zoeken op internet en komen terecht op de website van ShivA. Hierop vinden ze (eindelijk) positieve informatie. Zij vinden onderwerpen en thema’s die hen bezig houden en verhalen waaraan ze zich kunnen spiegelen. Dit biedt inspiratie, hoop en bemoediging. Bovendien kunnen ze hun eigen krachtbronnen toevoegen, zoals een tekst, gedicht, foto, film, muziek. Een bezoek aan deze website kan aanleiding zijn voor een eerste stap naar contact met ShivA en daarna naar contact met lotgenoten. Gebleken is dat de website daadwerkelijk deze door ons gewenste mogelijkheid biedt. Elke week neemt een nieuw iemand via de website contact op met de geestelijk raadsvrouw. Deze persoon wil veelal meer weten over zinvol leven met hiv of heeft behoefte om te praten over een vraag die haar of hem bezig houdt. Een aantal van hen gaat door naar het ShivA Huis of naar andere activiteiten van ShivA. Hi Fieke, Ja ik vond het ook super nieuws, dat ik je het wel meteen moest laten weten. En ik vind het heel fijn om contact met je te hebben, stranger. Ik voel me nu wat meer gerust gesteld maar ik laat de volgende stap nog op me afkomen. Jij ook een fijne week, speciale lady. En het is fijn om te horen dat je aan me denkt. Doet me goed in deze tijd. Groetjes X
5
2. Retraite: ShivA Kloosterdagen De retraites van ShivA zijn een begrip in het hiv-veld. Zij zijn bedoeld voor mensen die in een kleine groep intensief maar verstild willen werken aan hun levensvragen. Tussen 4 en 7 december 2014 verbleven 10 deelnemers met hiv/aids in de Emmauspriorij in Maarssen, om gezamenlijk stil te staan bij de levensvragen die hen bezighouden. Voorafgaand aan de retraite schreef iedereen een uitvoerige mail met een levensbeschrijving en de actuele levensvraag die voor haar of hem speelde. Aan de hand daarvan sprak de geestelijk raadsvrouw Fieke Klaver uitgebreid telefonisch met iedereen. Thema’s waren onder andere: - Help, ik word oud! Ik heb daar nooit over gedacht en heb geen beelden van de toekomst. Hoe kan ik zinvol ouder worden? - Hoe kan ik een combinatie vinden van rekening houden met mijn beperkingen aan de ene kant en mijn verlangen om van betekenis te zijn aan de andere kant? - Hoe kom ik tot rust? - Wat is voor mij een zinvolle tijdbesteding: wat kan ik bijdragen? - Ben ik zelf de moeite waard, met hiv en mijn beperkingen? Hoe kan ik mij zelf de ruimte geven die ik nodig heb en verdien? Tijdens de retraite hebben de deelnemers hun eigen vragen met verschillende werkmethodes onderzocht. Opvallend was hoe goed mensen met volstrekt verschillende achtergronden elkaar in deze setting steunden en elkaar serieus bevroegen. Massagetherapeute Marjolein Annegarn, zelf al ruim een kwart eeuw hiv-positief en rolmodel voor velen, liet alle deelnemers via een massage contact maken met hun lichaam met hiv. Een welkom moment van aandacht. Verder bood de geestelijk raadsvrouw persoonlijke gesprekken aan en maakten alle deelnemers gezamenlijk een meditatieve stiltewandeling. Aan het eind van de Kloosterdagen stond voor de deelnemers op het programma: schrijf een brief aan jezelf. Deze brief is hen na drie maanden toegestuurd. Daarna nam de geestelijk raadsvouw telefonisch contact met hen op om door te praten over hun ontwikkelingen na de Kloosterdagen. “Was erg leuk om te lezen hoe goed het weekend voor mij geweest was. Kreeg even weer een korte blik van vóór het weekend, wat zat ik in de knoop met mezelf… Had besloten dat het weekend me een nieuwe start moest geven en ik niet bij de pakken neer moest zitten, dat is zeker gelukt. Ik ben met al mijn medische gebreken nog steeds best een leuk mens (phfffff). “ “Ik kijk met een goed gevoel terug op de retraite. Ook in de weken daarna werd ik bevestigd in de juistheid van mijn keuze tot switchen van baan. A.s. woensdag begin ik daaraan, goed voorbereid.” “ Nu beginnen mijn emotionele abcessen eindelijk te helen en zullen binnenkort alleen nog littekens zijn. Het was fijn om uit de dagelijkse routine te stappen en tijd te nemen om na te denken over een aantal zaken”.
6
Indrukwekkend is hoe iedereen, ondanks alle verschillen en de scherpe kanten van ieders persoonlijkheid, naar huis ging met de intense ervaring te mogen zijn wie je bent, met hiv en je beperkingen: je verbinden met je zelf en wat er van binnen leeft, je verbinden met de ander(en) en je door hen gezien en gedragen voelen, je verbinden met het grote geheel waar je deel van uit maakt en waarbinnen je je eigen licht kan laten schijnen.
3. Individuele begeleiding Ons directe begeleidingswerk met mensen met hiv/aids en hun naasten is de kern en de basis van ons werk. Het houdt ons scherp, het vraagt een voortdurend ontvankelijk zijn voor wat er precies voor de ander speelt en welke betekenis dat voor hem of haar heeft. Het voedt ons. Niet alleen omdat het rijke inzichten en informatie oplevert over wat mensen met hiv beweegt en wat zij tegenkomen. Ook, omdat het delen van wat mensen ten diepste bezighoudt, wat zij verlangen en waar zij hun kracht uit putten, ook voor onszelf steeds weer een prachtige en inspirerende ervaring is. Ook in 2014 vonden talloze mensen de weg naar ShivA, met hun verhalen, vragen en verlangens. Sommigen kennen ons al jaren en belandden dit jaar in een situatie waar ze onze ondersteuning bij nodig hadden. De meeste nieuwe contacten worden doorverwezen door hun ziekenhuis. In 2014 voerden de twee beroepskrachten 248 begeleidingsgesprekken. De volgende thema’s kwamen regelmatig ter sprake: Acceptatie en hiv Problemen met de acceptatie van hiv zijn veelal verweven met andere thema’s zoals vragen over seksualiteit, over gemaakte keuzes in het leven en de gevolgen daarvan. Toekomstperspectief en zingeving Thema’s reiken van ‘wat is werkelijk belangrijk?’ over hiv-en-ouder worden, hiv-enkinderwens tot zinvol leven in de marge door illegaliteit of armoede. Schuldgevoel Mensen van wie de partner of de hele vriendenkring gestorven is kunnen zich schuldig voelen over het feit dat zij zelf geen hiv hebben of met hiv wel overleven. Rouw, gevoelens van schuld en de vraag, waaraan zij dat hebben verdiend, zijn vaak gespreksthema. Levenskeuzes Hiv zet levenskeuzes op scherp. Een deskundige gesprekspartner kan daarbij ondersteunen. Hiv geeft vaak ook een extra dimensie – wat als ik mijn gewelddadige partner verlaat, maar niemand me ooit nog wil met mijn hiv? MH17 In 2014 hebben we veel tijd besteed aan gesprekken met mensen over de vliegtuigramp in Oekraïne. Mensen kenden de slachtoffers en hadden behoefte aan praten over dit verlies, zo dichtbij binnen de eigen hiv gemeenschap. In wezen gaat het altijd om een plek waar je mag praten over je diepste vragen en waar je mag zijn wie je bent. Een plek waar je gehoord en gezien wordt. Dat geeft de moed om weer op eigen kracht verder te kunnen.
7
4. Zelfredzaamheid Migrantenvrouwen met hiv/aids De meest kwetsbare mensen in het hiv-veld vormen de doelgroep van dit meerjarige project: Afrikaanse en Caribische vrouwen die nooit eerder over hun hiv hebben durven praten, noch met vrienden of familie noch met een andere hiv-positieve vrouw of man. Door het (zelf)stigma ervaren zij veel stress, waardoor ze een verhoogd risico hebben op psychosomatische klachten, therapieontrouw en onveilige seks. Ook hun kinderen lijden hieronder. ShivA werkt eraan dat de vrouwen uit hun isolement komen, zelfredzamer worden, hun kennis over gezondheid en gezondheidszorg in Nederland vergroten, contacten onderling en met de Nederlandse samenleving opbouwen. Methode zijn groepstrainingen, individuele ondersteuning en matches met Positive Sisters (Afrikaanse en Caribische maatjes en rolmodellen) die zelf hiv-positief zijn. Een projectperiode loopt over twee jaar, in dit geval 2013 en 2014. Vive la Vie! Het trainingsweekend voor nieuwe geïsoleerde vrouwen had al in 2013 plaatsgevonden. Vanaf begin 2014 voerde de geestelijk verzorgster van ShivA, Inga Mielitz, met alle deelneemsters uitvoerige Focusgesprekken. Deze (telefoon)gesprekken gingen over wat de vrouwen in het weekend geleerd hadden, welke stappen ze vanuit hun nieuwe zelfvertrouwen en kennis wilden gaan zetten en welke steun ze daarbij nodig hadden. Daardoor werd het nieuwe elan, waarmee de vrouwen van het weekend thuis kwamen, vastgehouden en omgezet in praktische verbeteringen van hun situatie. Georgina is hiv-positief geraakt door ‘corrective rape’: het verkrachten van een lesbische vrouw om haar ‘hetero te maken’. In de training mag niemand dit weten, maar in de Focusgesprekken wordt het langzaamaan duidelijk. De traumatische ervaring in combinatie met het stigma op hiv verlammen haar. Zij kan via bemiddeling van het ziekenhuis terecht bij een psychologe. Maar de weg naar een positief levensgevoel zal lang worden. Op 1 maart 2014 vond de Stabilisatiedag plaats. Doel van de dag is het verankeren van de nieuwe inzichten en levenshouding uit het trainingsweekend, verdiepen van de sociale contacten en informatievoorziening. Een groot succes was de ‘Zorg voor je bloei’ actie. Onder leiding van een Positive Sister werden bollen geplant. Daarbij vertelde zij dat je als mens elke dag zorg en aandacht nodig hebt om te groeien en bloeien, net zo als de tulpenbol. Elke vrouw had een voornemen waarin ze goed voor haarzelf zou (leren) zorgen tot de tulp tot bloei was gekomen. Een aantal foto’s verscheen later op de website van ShivA. Koppelingen met Positive Sisters waren er voor de meest kwetsbare deelneemsters en vrouwen die de stap naar de training niet aangedurfd hadden. Jamilla is een intelligente vrouw. Toch vertelt zij moedeloos dat zij al drie keer gezakt is voor haar examen Nederlands. In een Focusgesprek worden haar concentratieproblemen en de 8
onderliggende stress over leven met hiv gethematiseerd. Ze stemt toe in een match met een Positive Sister. Een half jaar later slaagt ze met vlag en wimpel voor haar examen. Nu is er ook perspectief op opleiding en werk. De Open-je-Deuren Dag op 1 november 2014 “MAKE FRIENDS, NOT WAR!” bracht de Afrikaanse en Caribische vrouwen in contact met autochtone Nederlanders met hiv, zodat zij de overeenkomsten ontdekten waar ze vooral onoverbrugbare verschillen verwachtten. De verschillende werelden mixten uitstekend. Er was ruimte voor 60 van de 90 personen die zich aangemeld hadden. 2/3 waren migranten. 1/3 autochtonen. Man uit Irak: “Dank je voor de super zinvolle dag. Vooral kunnen praten in openheid en eerlijkheid over hiv en het uitwisselen van ervaringen met elkaar vond ik interessant. Ik vond het ook wel een beetje confronterend, maar ook zeker zinvol om zoveel hiv geïnfecteerden bij elkaar te zien. The Chain of Hope zou ik er altijd in laten.” [Chain of Hope laat zien hoeveel jaar allen gezamenlijk hiv-positief leven. Het waren 659 jaren.] Oudere Nederlandse man: “De Afrikaanse mensen hadden allemaal hun best gedaan, mooie kleren aangetrokken, hun haar goed verzorgd. Ze straalden uit dat ze trots zijn om bij deze groep te horen. En dat terwijl het om hiv gaat! Dat is een teken dat ze hun waardigheid voelen op zo’n dag. En dat nemen ze achteraf weer mee naar huis naar hun dagelijkse leven. Nou ja, ik zeg ‘zij’- maar voor mijzelf is het precies zo.” Afrikaanse vrouw: “The most beautiful was for me the biodanza workshop. We were dancing so nicely, the music was great. And I felt completely free at that moment. I saw it was the same for the other women and men, too. That was so lovely. We all came out shining from that workshop. We are Family! Het deelproject We are Family! omvat de werving, training en bijscholing van de Positive Sisters en het tot stand brengen, begeleiden en afsluiten van matches van de Positive Sisters met geïsoleerde vrouwen uit de doelgroep die door de ziekenhuizen aangemeld worden. Nieuw in 2014 was de Oriëntatiedag op 8 februari 2014 met 16 potentiële cursistes voor de training We are Family!. De Oriëntatiedag maakte het mogelijk om meer (Franstalige) vrouwen klaar te stomen voor het beginniveau van deze training. Ook vrouwen die door de hiv-consulenten zijn verwezen als mogelijke Positive Sisters, maar niet hebben deelgenomen aan Vive la Vie!, konden als ‘zij-instromers’ naar deze Oriëntatiedag komen en vervolgens aan de training deelnemen. De Training omvatte drie zaterdagen en een trainingsweekend en vond plaats in het voorjaar van 2014. De eigen motivatie was een belangrijk thema. De vrouwen kregen informatie over medische, psychologische en sociale aspecten van hiv/aids, over gezondheidszorg en over de sociale kaart van Nederland en zij werden getraind in gespreks- en begeleidingstechnieken. 9
Daarnaast is aan de orde geweest ethiek en grenzen van het vrijwilligerswerk, zoals grenzen bewaken en vertrouwelijkheid. Van de 19 cursistes ontvingen 13 een certificaat. Begin 2014 ontstond er een wachtlijst voor Matches: de koppeling van de Positive Sisters. Hierdoor zijn enkele van de cursisten van de training We Are Family! al tijdens hun trainingsperiode gematcht met hun eerste vrouw. Anderen zijn meteen na het afronden van de training in de zomer van 2014 gematcht. Op dat moment waren er in totaal 31 Positive Sisters gecertificeerd, waarvan 29 inzetbaar. Er zijn in 2014 tot 1 november (einddatum projectperiode) 64 matches gerealiseerd. De Positive Sisters worden ondersteund en begeleid, zowel bij de uitvoering van hun vrijwilligerswerk als bij hun persoonlijke vragen. In 2014 zijn er 229 begeleidingsgesprekken gevoerd rondom de matches. Resultaten Sneeuwbaleffect onder hiv-positieve migranten Bij de Open-je-Deuren Dag en een infotainment-programma in Carré wilden diverse Afrikaanse vrouwen een Afrikaanse vriend(in) meebrengen die ook hiv heeft. Dit betekent dat ze zich in hun omgeving “ge-out” hebben. Zij hebben dat op een zodanig positieve manier gedaan dat ook de ander heeft durven vertellen dat zij/hij hiv heeft. Vervolgens spoorden zij die anderen aan om mee te komen naar een dag van ShivA. Het is een teken dat een zeker percentage van de projectdeelneemsters het stigma werkelijk heeft overwonnen. De Positive Sisters gaan naast de matches, op eigen initiatief, nieuwe begeleidingscontacten aan. Hierbij hadden wij voor 2014 gerekend op zo’n 50 contacten. Maar volgens de opgaven van de Positive Sisters zelf komt een realistische schatting uit op zo’n 115–125 contacten. De contacten ontstaan in het ziekenhuis (in de wachtkamer of bij een informatiedag van het ziekenhuis), via migrantenkerken en via internet. Maatschappelijke effecten Er zijn resultaten gerealiseerd voor het hiv-veld als geheel, die wij op z’n vroegst over enkele jaren hadden verwacht. Het gaat daarbij om: Respondenten voor onderzoeken en behoeftepeilingen Medewerking aan het onderzoek Positief Geluid van de Hiv Vereniging Nederland, als interviewsters en als geïnterviewde Deelname adviesgroep migranten van de Hiv Vereniging Nederland Een zwangere Positive Sister heeft meegewerkt aan een les voor kraamverzorgsters om hen te leren om te gaan met hiv-positieve vrouwen rondom zwangerschap en bevalling. Het Aids Fonds is een voorlichtingscampagne onder migranten gestart met positieve rolmodellen. Twee Positive Sisters vertellen in prachtige filmportretjes hun verhaal over positief leven met hiv: Liako samen met haar echtgenoot http://vimeo.com/107559873 en Amanda met haar beste vriendin http://vimeo.com/107602060. De films zijn inmiddels ook vertoond bij congressen en bijeenkomsten rondom Wereld Aids Dag. Interview in Elsevier, Vrij Nederland en HivNieuws, voorzien van naam en foto. Wie niet thuis is in het hiv-veld zal moeilijk kunnen begrijpen hoe revolutionair deze stap is. Terugkijkend zijn wij zelf onder de indruk hoe veel er bereikt is in de tweede periode van het project voor migrantenvrouwen met hiv/aids (april 2013 tot november 2014). De resultaten overtreffen onze verwachtingen. Het geeft elan voor de volgende ronde! 10
