Een vruchtbare samenwerking Informele netwerken versterken Duizend en één Kracht

Een vruchtbare samenwerking Informele netwerken versterken Duizend en één Kracht Adviesrapport 5 december 2010 MOVISIE i.s.m. Duizend en één Kracht Zeist

=

=

= =

=

=

=

= = = = = = =

=

=

=

1

Inhoudsopgave

Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Allochtone vrouwen in de gemeente Zeist .............................................................................................. 4 Vrijwilligerswerk ................................................................................................................................... 4 Leeftijd.................................................................................................................................................. 4 Huishoudens ........................................................................................................................................ 5 Etniciteit................................................................................................................................................ 5 Een testcase: Nationale Ouderendag 2010 ............................................................................................ 6 Nationale Ouderendag en Duizend en één Kracht .............................................................................. 6 Aanbevelingen voor de toekomst ............................................................................................................ 8

Bijlage 1: Programma Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee? ...............................................11 Bijlage 2: Vragenlijst Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee? .................................................12 Bijlage 3: Verslag Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee? ......................................................13

=

2

Inleiding

Of het nu gaat om bijzondere bijstand, mantelzorg of Duizend en één Kracht, de doelgroep komt niet vanzelf naar je toe. Je krijgt deze pas in beeld als er echt problemen zijn, bijvoorbeeld schulden, ziekte of een uithuisplaatsing. Dat is een ervaring die veel gemeenten delen. De gemeente Zeist stelde zich de vraag hoe ze de beoogde doelgroep eerder in beeld kan krijgen en kan zorgen dat ook de doelgroep de gemeente eerder weet te vinden. Met de Nationale Ouderendag op 1 oktober 2010 als testcase is getracht hierop een antwoord te vinden. Op verzoek van de gemeente activeerde de projectleider van Duizend en één Kracht Zeist sleutelfiguren uit haar netwerk. Hun inzet heeft ertoe geleid dat dit jaar ook allochtone ouderen in beeld waren tijdens de ouderendag. Een vruchtbare samenwerking waar in de context van Duizend en één Kracht actief in wordt geïnvesteerd. En waar de gemeente ook voor andere doelen profijt van kan hebben. Maar hoe kom je tot een dergelijke samenwerking? En wat is er voor nodig om deze voort te zetten en te versterken? MOVISIE heeft in nauwe samenspraak met de projectleider Duizend en één Kracht Zeist de aanpak in Zeist stapsgewijs beschreven. Op basis van de bevindingen doen wij advies aan de gemeente over hoe zij de ingezette koers en samenwerking met (informele) migranten/vrouwenorganisaties en netwerken kan verstevigen, bestendigen en inzetten voor diverse doelen. Een voorbeeld dat ook andere gemeenten kunnen volgen om samen met informele netwerken Duizend en één Kracht te versterken.

=

3

Allochtone vrouwen in de gemeente Zeist

Per 1 januari 2009 telt de gemeente Zeist 60.379 inwoners. De grootse groep burgers met een allochtone achtergrond wordt gevormd door Marokkanen. In totaal zijn dit er 3.209, waarvan 845 vrouwen tussen 18 en 65 jaar. Met een Turkse achtergrond zijn dit er in totaal 511, waarvan 147 vrouwen tussen 18 en 65 jaar. Voorts is er nog een minderheid uit de landen Somalië, Iran, Irak en Afghanistan. Veel van deze groepen kennen maatschappelijke initiatieven waarmee zij de belangen van de eigen achterban zo goed mogelijk willen vertegenwoordigen. Door een versterking van deze initiatieven kunnen allochtone vrouwen beter begeleid worden naar vrijwilliger(swerk) op maat. Met de inzet van Duizend en één Kracht willen wij deze samenwerking intensiveren en uitbreiden met andere relevante maatschappelijke organisaties.

Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk of betaald werk is een belangrijk instrument voor de maatschappelijke participatie van allochtone vrouwen. Vrijwilligerswerk geeft voldoening van meedoen in de samenleving, men doet werkervaring op en het kan een stap zijn naar een betaalde baan. Het project Duizend en één Kracht sluit naadloos aan bij de nota Vrijwilligersbeleid 2008. In 2007 deden 5,6 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder, oftewel 44%, vrijwilligerswerk. Mannen doen met 46,5% net iets vaker aan vrijwilligerswerk dan vrouwen. Mannen en vrouwen zetten zich in voor andere soorten organisaties. Zo doen mannen vooral vrijwilligerswerk voor een sportvereniging, terwijl vrouwen kiezen voor ondersteunende taken op school of in de verzorging. Bij allochtone vrouwen ligt het percentage dat vrijwilligerswerk verricht tussen de 15% en 25%. Waarvan Antilliaanse en Surinaamse vrouwen vaker vrijwilligerswerk verrichten dan Turkse en Marokkaanse vrouwen (bron: Emancipatiemonitor 2008). Helaas zijn er momenteel nog onvoldoende cijfers bekend over het percentage allochtone mannen en vrouwen dat in de gemeente Zeist daadwerkelijk vrijwilligerswerk verricht, hiervoor is meer onderzoek nodig. De vrijwilligersinstellingen willen graag meer vrijwilligers, vooral in de zorg is er een tekort aan vrijwilligers. Met het project Duizend en één Kracht willen wij ervoor zorgen dat de toegankelijkheid van de vrijwilligersorganisaties wordt verbeterd, zodat men beter is toegerust op de doelgroep allochtonen vrouwen. Het neveneffect hiervan kan zijn dat de vrijwilligersorganisaties ook meer allochtone mannen bereiken. De vrijwilligersorganisaties kunnen straks nog beter omgaan met de diversiteit aan vrijwilligers. Voor de Duizend en één Kracht (2009-2011) heeft de gemeente Zeist de ambitie dat er jaarlijks 50 vrouwen deelnemen om te worden toegeleid naar vrijwilligerswerk of regulier werk. Wij gaan hierbij uit van de leeftijdsgroep 18-55 jaar. We streven ernaar dat er aan het einde van het project 60 vrouwen daadwerkelijk actief zijn in het vrijwilligerswerk en 60 vrouwen geactiveerd zijn om vrijwilligerswerk te verrichten. We schatten dat er ongeveer 30 vrouwen tussentijds uitvallen van de in totaal 150 deelnemers gedurende het gehele project.

Leeftijd De leeftijdsopbouw van de gehele gemeente Zeist is iets grijzer dan gemiddeld. De bevolkingspiramide vertoont een lichte verdikking in de leeftijdsgroep 35-59 jaar (36% van de bevolking). De inwoners van Zeist hebben een gemiddelde leeftijd van 40 jaar. Dit is 2 jaar hoger dan het gemiddelde voor alle bewoners van Nederland. Met name de buurten Carré, De Clomp, Hoge Dennen, Huis ter Heide Zuid, Huis ter Heide Noord, Bosch en Duin en Beukbergen hebben een hoge gemiddelde leeftijd. De buurten Vollenhove, Mooi Zeist (studentencomplex Warande), Utrechtseweg en Vogelwijk hebben een lage gemiddelde leeftijd. =

4

Huishoudens Het aantal huishoudens is afgelopen jaar iets gedaald. Zeist telde op 1 januari 2006 29.590 huishoudens. Overigens worden twee mensen die (al dan niet met inwonende kinderen) op hetzelfde adres wonen in deze buurt- en wijkvergelijking beschouwd als samenwonenden en dus als één huishouden. Uit de huishoudenverdeling is gebleken dat in Zeist relatief veel alleenstaanden wonen. Deze alleenstaande hoeft overigens niet alleen in een woning te wonen. Bijvoorbeeld: ook een groep studenten in een studentenhuis worden afzonderlijk als alleenstaanden geregistreerd. Zo is de concentratie alleenstaanden voornamelijk hoog in de buurten: Carré (starters), Mooi Zeist (studentencomplex Warande), Vollenhove (starters) en De Clomp (bejaarden). Het aantal gezinnen met kinderen komt voornamelijk geconcentreerd voor in de buurten Lyceumkwartier, Patijnpark, Vogelwijk en Austerlitz. Opmerkelijk is verder de grote concentratie gezinnen zonder kinderen in Bosch en Duin en het relatief grote aantal eenoudergezinnen in Beukbergen.

Etniciteit Van alle inwoners van Zeist is 77,7% van Nederlandse afkomst. De overblijvende 22,3% is op te splitsen in 9,7% van westerse afkomst en 12,6% van niet-westerse afkomst. De afgelopen vijf jaar is hoofdzakelijk het percentage niet-westerse allochtonen toegenomen (van 6.927 in 2002 naar 7.586 in 2006). Vollenhove (32,5%), Vogelwijk (32,7%), Staatsliedenkwartier (24,3%) en Nijenheim (24,9%) zijn buurten met een relatief hoog aandeel niet-westerse allochtonen. De stijging van het percentage niet-westerse allochtonen is voor een groot deel ook toe te schrijven aan deze buurten. Het percentage vrouwen is ongeveer de helft.

=

5

Een testcase: Nationale Ouderendag 2010

De Nationale Ouderendag is een jaarlijks terugkerend fenomeen met extra aandacht voor ouderen. Een gelegenheid om ouderen te informeren over gemeentelijke faciliteiten en voorzieningen waarvan zij gebruik kunnen maken. En om te horen wat hun wensen en behoeften zijn. Het aantal allochtone ouderen in Zeist groeit. Toch waren zij in 2009 en vorige jaren niet in beeld tijdens de Nationale Ouderendag. Dat moest dit jaar anders vond de gemeente. Tijdens de Nationale Ouderendag 2010 werden op diverse plekken in de stad wijklunches georganiseerd waar ouderen informatie kregen en hun wensen kenbaar konden maken. De gemeente wilde dat ook allochtone ouderen hieraan zouden deelnemen. Zij organiseerde daarom een bijeenkomst voor een aantal sleutelfiguren en legde hun de vraag voor hoe dit te realiseren. Hoewel de gemeente had geleerd van de ervaring in 2009, ging het ook in 2010 niet helemaal goed. De bijeenkomst was namelijk zodanig kort voor 1 oktober gepland, dat de aanwezige sleutelfiguren aangaven dat ze in het gegeven tijdsbestek niets meer konden betekenen. Echter, Zeist is ook één van de 25 Duizend en één Kracht gemeenten. Voor uitvoering van dit programma stelde de gemeente een projectleider aan met ruime ervaring en contacten binnen allochtone gemeenschappen en netwerken in Zeist. Voor het welslagen van Duizend en één Kracht is actieve betrokkenheid nodig van allochtone vrouwen zelf. In Duizend en één Kracht wordt daarom geïnvesteerd in het opbouwen en verstevigen van allochtone vrouwennetwerken. Vanuit haar positie en netwerken in Zeist ging de projectleider van Duizend en één Kracht toch de uitdaging aan om ook allochtone ouderen in Zeist te betrekken bij de Nationale Ouderendag.

Nationale Ouderendag en Duizend en één Kracht De aanpak stapsgewijs beschreven: 1

Individuele benadering

De projectleider van Duizend en één Kracht benadert individueel een aantal allochtone vrouwen in haar netwerk (m.n. Marokkaanse, Somalische en Afghaanse vrouwen). Zij vraagt hun medewerking en nodigt hen uit voor een bijeenkomst. 2

Bijeenkomst

Op vrijdag 1 oktober 2010 komen de vrouwen bij elkaar in de Moskee el Mathakine in Zeist. De projectleider vertelt wat de bedoeling is op Nationale Ouderendag. Samen bedenken ze wat ze kunnen doen om ook allochtone ouderen hierin te betrekken. 3

Keuze/planning van activiteiten

Besloten wordt om voor oudere Marokkaanse vrouwen een aparte lunch te organiseren op een plek waar zij toch al komen. Veilig en bekend in Moskee el Mottakien na het vrijdaggebed. Er wordt iemand uitgenodigd om voorlichting te geven in eigen taal over zorg, AWBZ en vrijwilligers werk. Er zal verteld worden over de ouderendag en vrouwen kunnen hun wensen kenbaar maken. Eén wens voor allen samen zal gerealiseerd worden. Voor Afghaanse en Turkse ouderen zou mixen met autochtone ouderen geen probleem zijn. Zij zouden via de sleutelfiguren worden uitgenodigd voor de multiculturele wijklunch in Wijk Servicepunt Noord.

=

6

4

Uitvoering van activiteiten

Couscouslunch in de moskee Vijfentwintig vrouwen woonden de bijeenkomst bij. Zij kregen in Arabisch en Berbers voorlichting over mogelijkheden in de zorg, over bijzondere bijstand, over mantelzorg en over Duizend en één Kracht. Er bleken heel wat vragen te leven. Een aantal vrouwen kon voor concrete ondersteuning direct terecht bij de vrijwilligers van Stichting Fatima. Bijvoorbeeld voor hulp bij het invullen van formulieren. Ook een zorgconsulent was aanwezig. En niet onbelangrijk: een beleidsambtenaar van de gemeente. Dat gaf de bijeenkomst status waardoor de deelnemers het gevoel hadden dat er serieus interesse was in hun welzijn. En wensen hadden vrouwen genoeg. Zo wilde een oudere dame graag een rijbewijs halen en een ander vooral heel veel leren. Om voor iedereen alvast iets te kunnen betekenen, werd voorgesteld om een activiteit voor de hele groep te organiseren waarbij leuk en leren (voorlichting) gecombineerd wordt. Alle vrouwen omarmden dit voorstel. De bijeenkomst werd afgesloten met een aantal schalen heerlijke couscous. Multiculturele wijklunch in Wijk Servicepunt Noord Er werd een lunch georganiseerd voor alle bewoners. Via het project Duizend en één Kracht is er een groep Afghaanse ouderen en Turkse ouderen betrokken. Zij hadden zelf wat gemaakt en meegenomen, zodat het een multiculturele lunch zou worden. Bij binnenkomst bleek dat het niet goed was gecommuniceerd dat zij zouden komen, waardoor zij zich niet welkom voelde. Enkele allochtone ouderen zijn vervolgens weggegaan. Dit is heel jammer aangezien het één van de eerste keren was dat verschillende ouderen samen zouden lunchen. Voor een volgende keer is het verstandig om de organisatie samen met migrantenorganisaties te regelen, zodat er draagvlak is van beide groepen. 5

Vervolg

Tijdens de couscouslunch konden enkele vrouwen al met hun vragen worden doorverwezen naar vrijwilligers van Stichting Fatima en naar de zorgconsulent. De stap naar hen zal straks makkelijker gemaakt worden, omdat deze mensen ter plekke aanwezig waren en daarmee nu bekend zijn bij de vrouwen. Ook wordt een gezamenlijk uitje voor de vrouwen georganiseerd naar een museum om de Nederlandse geschiedenis beter te leren kennen. Een combinatie van iets educatiefs met iets gezelligs, als opstap naar meer onderlinge binding en een eerste stap het huis uit. Er wordt een basis gelegd om op voort te bouwen, met in de toekomst ook taalles en mogelijk vrijwilligerswerk in de context van Duizend en één Kracht.

=

7

Aanbevelingen voor de toekomst

Door samenwerking met sleutelfiguren in informele netwerken lukt het de gemeente ook moeilijk bereikbare vrouwen op leeftijd te betrekken bij de Nationale Ouderendag. Het voorbeeld van de couscouslunch in de moskee laat zien dat hier bovendien winst te halen is voor verschillende beleidsterreinen. In één activiteit en dus één investering werden oudere Marokkaanse vrouwen geïnformeerd over voorzieningen in de zorg, mogelijkheden van de bijzondere bijstand, ondersteuningsmogelijkheden bij het aanvragen daarvan en over het aanbod van Duizend en één Kracht. En een aantal werd ook al concreet doorverwezen om hier actief gebruik van te kunnen maken. Hoe kan de gemeente voortbouwen op deze investering en ook in de toekomst deze aanpak om allochtone vrouwen via informele netwerken te bereiken blijven inzetten voor verschillende doeleinden?

1

Start bij de vraag, niet bij het (verkokerd) aanbod

Met de voorlichting tijdens de couscouslunch waren de vragen die leven bij de vrouwen het startpunt, niet de informatie die de gemeente vanuit een bepaald beleidsdoel wil overbrengen. Er was kennis aanwezig over vragen die diverse beleidsterreinen (ABWZ, vrijwilligerswerk, zorg) raken. Er blijken concrete vragen te leven bij de vrouwen, maar van hen kan niet verwacht worden dat zij die zelf weten terug te brengen tot een specifieke gemeentelijke afdeling. De uitdaging is om te starten bij hun vraag en niet bij het verkokerde aanbod vanuit de gemeente. Dat vraagt om samenwerking tussen gemeentelijke diensten, om bundelen van informatie over voorzieningen en regelingen zodat vanuit het totale aanbod gezamenlijk geanticipeerd kan worden op de vraag. Een kostenbesparende samenwerking voor alle betrokkenen, want met één gezamenlijke investering wordt gewerkt aan toegankelijkheid en daarmee aan beter gebruik van voorzieningen in diverse beleidsterreinen.

2

Werk samen met vrouwen in informele netwerken

Samenwerking met actieve vrouwen uit de doelgroep zelf is een belangrijke succesfactor. Zij weten via welke informele settings en netwerken vrouwen bereikt kunnen worden en hebben hiertoe ook toegang. Vervolgens weten zij ook het beste hoe ze de boodschap moeten overbrengen op een begrijpelijke manier die aansluit bij de leefwereld van de vrouwen in kwestie. Wat is nodig om dergelijke samenwerking tot stand te brengen? Persoonlijk contact en goodwill De projectleider in Zeist is erg actief in het maatschappelijk middenveld en kent veel vrouwen. Bovendien heeft zij heel wat goodwill opgebouwd omdat zij hen ook helpt. Zo biedt zij een aantal Afghaanse vrouwen ondersteuning bij het oprichten van een eigen organisatie en blaast zij het Marokkaanse vrouwennetwerk nieuw leven in. Voor wat hoort wat! Deze vrouwen doen graag wat voor haar terug. De projectleider heeft de vrouwen (sleutelfiguren) persoonlijk benaderd met het verzoek om mee te denken.

=

8

Toerusten en faciliteren Door investeren in en ondersteunen van de vrouwen in het verstevigen van hun netwerken en opzetten van een organisatie hebben zij ook meer te bieden als samenwerkingspartners. Zij moeten voldoende zijn toegerust om hun verwachte rol te kunnen invullen. Dat wil zeggen: 1 Zij moeten zelf bewust zijn van wat zij te bieden hebben en daarvoor erkenning en ondersteuning krijgen van de gemeente om met status en zelfvertrouwen hun taak op te pakken. Dit betekent onder andere dat zij in een vroeg stadium serieus betrokken worden, dat zij back-up van de gemeente krijgen tijdens activiteiten, bijvoorbeeld door aanwezigheid van een beleidsambtenaar. In Zeist organiseerde Duizend en één Kracht op 21 november een miniconferentie voor actieve vrouwen om met elkaar na te denken over participatie. Met elkaar gaven ze antwoord op de vraag hoe zij zelf mee willen doen, wat ze daarvoor nodig hebben, welke verantwoordelijkheid zij zelf en hun eventuele organisaties hierin hebben. Deze bijeenkomst leverde een aantal interessante inzichten op. Het verslag is aan deze notitie toegevoegd als bijlage. 2 Zij moeten voldoende kennis hebben van gemeentelijke diensten en voorzieningen om de vertaalslag naar de vraag van vrouwen te kunnen maken (bijv. door contactpersonen bereikbaar voor vragen, trainingsbijeenkomst, voorlichtingsmateriaal e.d.) 3 Er moeten financiële middelen zijn voor (vrijwilligers)vergoedingen, voor reis- en onkosten, en om een activiteit op te zetten of aan te kleden (ze moeten niet met lege handen op pad gestuurd worden). Zorg dat deze eenvoudig beschikbaar gesteld kunnen worden, zonder hele ingewikkelde subsidieaanvragen, verantwoordingen en formulieren.

3

Nieuwe manieren om vrouwen te bereiken

Om vrouwen te bereiken is het belangrijk om hen op te zoeken op plaatsen waar zij toch al komen. Dat is op zich niet echt nieuw. Wel nieuw is om speciaal activiteiten te organiseren om vrouwen te bereiken. Een activiteit die aanspreekt, waar vrouwen op af komen in combinatie met voorlichting en informatie. De couscouslunch in de moskee is daarvan een voorbeeld, zo ook het geplande uitje met de vrouwen. Uit de ervaringen hierbij zijn een aantal succesfactoren te destilleren: • Vanaf het begin denken de sleutelfiguren actief mee over de aanpak en hun mogelijke inzet daarbij. Er is ruimte voor een eigen, passende invulling. • Vrouwen zijn vervolgens ook actief betrokken bij de uitvoering en voelen zich verantwoordelijk dat het slaagt. Ze werven via hun persoonlijke netwerken deelnemers. • De gemeente stelt budget te beschikking om de geplande activiteiten uit te voeren. • De activiteit vindt plaats in een veilige bekende omgeving in eigen taal. NB: het ging hier om oudere vrouwen van de eerste generatie die veelal de Nederlandse taal slecht beheersen. • De deelnemers werden serieus genomen, ook de gemeente was present. • De bijeenkomst heeft geen eenmalig karakter. Er wordt voortgebouwd op resultaten: het creëren van onderlinge binding en samen het huis uit gaan. • Ook hier weer: er moeten financiële middelen zijn voor (vrijwilligers)vergoedingen, voor reis- en onkosten, en om een activiteit op te zetten of aan te kleden (ze moeten niet met lege handen op pad gestuurd worden). Zorg dat deze eenvoudig beschikbaar gesteld kunnen worden, zonder hele ingewikkelde subsidieaanvragen, verantwoordingen en formulieren.

4

Doorpakken

Een eerste bijeenkomst is een start. Vrouwen komen door de inspanningen van de sleutelfiguren, gelokt door een leuke activiteit en nieuwsgierig naar wat er komt. Als dit aanslaat en belangstelling wordt gewekt, is het essentieel om verder te gaan. Investeer in vervolgactiviteiten. Dat hoeft niet veel

=

9

te kosten: denk aan een lunch, reiskosten voor een uitje of entreekosten van een museum. Kleine investeringen met een grote winst. Voor het creëren van meer onderlinge binding, van vertrouwen zodat zij een volgende keer terugkomen. Als er eenmaal een groep is die gewend is bij elkaar te komen, zal deze met de tijd steeds gemakkelijker te activeren zijn voor diverse activiteiten en doelen, van sporten tot vrijwilligerswerk, van Nederlandse les tot ouderparticipatie op school van de kinderen. En met de opgedane kennis en ervaring bereiken zij weer anderen: familie, vriendinnen, buren.

=

10

Bijlage 1: Programma Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee?

Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee? De gemeente Zeist organiseert in samenwerking met de migrantenvrouwenorganisaties een conferentie over participatie. Het project Duizend en één Kracht stimuleert vrouwen om actief een bijdrage te leveren aan de samenleving. Veel vrouwen zijn al erg actief en doen vrijwilligerswerk in de wijk of in hun nabije omgeving. Op zondagmiddag 21 november willen wij graag met jullie in gesprek over de verschillende vormen van participatie. Komen jullie ook? Locatie: Wijkservicepunt Noord, Johan van Oldenbarneveltlaan 103 Zeist Tijd: 14.00 uur We sluiten de middag feestelijk af onder begeleiding van DJ Nadia met een hapje en drankje. Programma 21 november 2010 14.00 uur

Inloop met koffie en thee

14.30 uur

Welkomstwoord door projectleider Duizend en één Kracht Zeist, Rahma el Hannoufi

14.45 uur

Inleiding door Nicole Schlosmacher, accountmanager diversiteit gemeente Zeist

15.00 uur

Inleiding over de ontwikkelingen van de migrantenvrouwen door Souad Belouchi, coördinator moedercentrum De Horizon

15.30 uur

Workshops participatie

16.30 uur

Plenaire terugkoppeling uit de groepen

17.00 uur

Hapje en drankje en muzikale afsluiting met DJ Nadia

=

11

Bijlage 2: Vragenlijst Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee?

Participatie is meedoen in de samenleving, maar dat kan op allerlei mannieren.

1. Hoe doet u mee aan de samenleving?

2. Wat heeft u nog nodig om goed te kunnen participeren?

3. Wat denkt u zelf dat er meer gedaan kan worden om vrouwen te laten participeren?

4. Wat vindt u dat de verantwoordelijkheid is van de zelforganisaties?

5. Welke bijdrage kan en wil je zelf leveren?

=

12

Bijlage 3: Verslag Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee?

Verslag Mini Conferentie “Participatie”, doet u ook mee? Zondagmiddag 21 november Wijkservicepunt Noord, Zeist De Marokkaanse thee en lekkere cake en koekjes staan klaar. De koffie laat nog even op zich wachten, maar daar wordt druk aan gewerkt. Langzaam druppelen de vrouwen (en enkele kinderen) binnen. Tegen drie uur zijn er ongeveer 40 vrouwen van verschillende nationaliteiten aanwezig. Vertegenwoordigers van diverse zelforganisaties: zoals één vertegenwoordigster van de Somalische vrouwen, een groep van vijf Afghaanse vrouwen die vorig jaar een vrouwenorganisatie zijn gestart. Een Marokkaanse vrouw, Fatima, die een eigen succesvolle stichting Fatima heeft. Turkse vrouwen, ook actief bij de moskee. Allen met name actief in Zeist Noord en West. Nadat de vers gezette koffie voor de liefhebbers is ingeschonken en de kinderen met kleurplaten en hun spelcomputers aan een aparte tafel zijn neergezet, starten we met een korte inleiding van Rahma el Hanoufi, de projectleider van Duizend en één Kracht in Zeist. Het doel van de miniconferentie is de krachten te bundelen en te kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen. Deze vrouwen organiseren activiteiten voor de vrouwen in hun eigen achterban. Wat kunnen ze zelf doen? Hoe kunnen ze de vrouwen beter bereiken en wat kan de gemeente hierin doen? Belangrijker dan dat is de tegenvraag: Wat zou je zelf willen doen voor je achterban en wat heb je daarvoor nodig? Vorige maand was er ook een bijeenkomst voor vrouwen in de wijk. Veel vrouwen daar gaven aan te willen sporten en naar Nederlandse les te willen. Er waren twee personen vanuit inburgering aanwezig. Die hebben ter plekke een intake gedaan met de vrouwen om ze weer op Nederlandse les te krijgen. Je moet elkaar dus op de juiste plek opzoeken en ontmoeten en direct tot actie overgaan. Veel vrouwen zijn al actief. Het is belangrijk om goed naar je eigen rol te kijken. Wat kan ik betekenen voor mijn achterban? Wat is daarin mijn eigen rol? Bijvoorbeeld vrouwen doorverwijzen naar een opleiding. Dan moet je wel kennis hebben om die vrouwen door te verwijzen. Het is belangrijk om die eigen rol te pakken. En ook naar bijeenkomsten te komen waar beslissingen genomen worden. Het gaat om jezelf en je achterban. Waarom zijn veel vrouwen er dan niet? Daarna geeft Rahma het woord aan Christie Bakker van de gemeente Zeist. Zij is clustermanager van het team maatschappelijke zaken waar Duizend en één Kracht onder valt. Zij is de manager van Nicole Schlosmacher, de direct betrokken gemeenteambtenaar bij Duizend en één Kracht. Nicole kon vandaag niet aanwezig zijn. Christie benadrukt het belang van participatie. De gemeente wil graag bruggen bouwen naar en tussen alle organisaties en gemeenschappen in Zeist. Hoe kunnen we elkaar vinden en hoe weten we van elkaar wat nodig is? De gemeente kan steunen door middel van subsidies en projecten. Voor de gemeente zijn projecten als Duizend en één Kracht en Kleur Bekend =

13

belangrijk. De gemeente wil graag terughoren wat daarvoor nodig is en waar de gemeente op kan ondersteunen. Wees niet bang om te vragen en iets op meerdere plaatsen binnen de gemeente neer te leggen. Hoe vaker een signaal of verzoek binnenkomt hoe meer de kans dat het wordt opgepakt. Souad Belouchi van moedercentrum De Horizon zou iets vertellen over de ontwikkelingen van de migrantenvrouwen in Zeist, maar zij is helaas ziek. In plaats daarvan geeft Rahma het woord aan twee heel actieve migrantenvrouwen in Zeist: Fatima en Milouda. Milouda werkt via Duizend en één Kracht als vrijwillige zorgconsulent bij Kleur Bekend. Als consulente mantelzorg heeft ze elke week spreekuur. Ze helpt ook als vrijwilligster bij activiteiten van Duizend en één Kracht. Fatima, van stichting Fatima, is al jaren actief. Ze organiseert activiteiten als Nederlandse en Arabische lessen, koken, naaien. Vooral in het buurthuis. Ze doet dit om iets te doen voor de samenleving. Te laten zien: wij doen ook iets. Milouda doet het voor de Marokkaanse gemeenschap. Het geeft haar een goed gevoel, bijvoorbeeld de huiswerkbegeleiding die zij organiseert. Rahma vertelt nog kort over de bijeenkomst op 9 december. Dan is er een bijeenkomst bij MOVISIE in Utrecht over het betrekken van vrouwen bij projecten als Duizend en één Kracht. Den Haag en Zeist zijn voorbeeld. Alle vrouwen die dat leuk vinden zijn welkom. Meer informatie volgt via Rahma. Daarna gaan we uiteen in vier groepen om de vragen te bespreken. Elke groep wijst iemand aan om de belangrijkste punten te presenteren. Aan tafel bij de Afghaanse vrouwen en Fatima Ze hebben vorig jaar een stichting opgericht en zoeken naar een locatie om te vergaderen en activiteiten te doen. Deze moeten ze huren en daar hebben ze geen geld voor. Fatima, van stichting Fatima, is al heel lang actief. Zij organiseert activiteiten in het buurthuis en krijgt hiervoor subsidie. In het aanvragen van de subsidie voor een activiteit rekent ze de huur erbij. Subsidie kun je aanvragen per activiteit per jaar. Daar moet je dan gelijk de huur in verrekenen. Die is niet heel hoog voor stichtingen, € 44,- of € 30,- per dagdeel afhankelijk van de ruimte. Stichtingen kunnen ook bestuurskosten aanvragen bij de gemeente. Enkele vrouwen gaan morgen met Fatima mee om naar het buurthuis te kijken. Fatima organiseert daar dan Nederlandse les. Ze kunnen dan de ruimte bekijken en Fatima zal ze in contact brengen met de beheerder. De Afghaanse vrouwen organiseren naaibijeenkomsten zonder juf. Stichting Fatima organiseert naaicursussen. Misschien kunnen ze dit soort activiteiten samen aanbieden. Dat is goed voor het activiteitenaanbod van beiden. Zo kunnen ze elkaar helpen en meer aanbieden. Fatima organiseert ook apart dingen voor mannen en kinderen. Het laatste via de speeltuinvereniging. Marokkaanse vrouwen durven vaak niet naar het ROC voor Nederlandse les. Dus nu geeft het ROC Nederlandse les in het buurthuis bij stichting Fatima. Aan een andere tafel Zelforganisaties moeten mensen blijven vragen, motiveren en betrekken. Samenwerken. Mensen verwachten soms teveel van vrijwilligersorganisaties, zoals de zelforganisaties. Ze weten vaak niet dat zij het zelf ook als vrijwilligers doen. Je moet advies geven en het duidelijk uitleggen aan mensen. Maar je moet ook taken delegeren en duidelijk maken dat je het voor de ander doet en niet voor jezelf. Mensen haken vaak toch af, zeggen dat ze wel willen, maar komen toch niet. Mensen zijn soms niet eerlijk. Ze willen zich niet committeren. Zeg eerlijk waarom je niet kan of als je niet komt. Dat scheelt frustratie. Vrouwen zijn vaak actiever dan mannen. Ze bieden hulp, denken mee en organiseren. Waar ook nog hulp op nodig is, is de opvoeding. Als dat niet goed gaat ligt het vaak aan de ouders. Bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding is goed.

=

14

Aan een andere tafel • • • • • • • • • • • • • •

Activiteiten organiseren in de wijk, meidenfeesten (Samen verder) Vrijwilliger bij stichting Fatima Activiteiten ondersteunen in de wijk Actief op sociaal maatschappelijke vlak: organiseren van sportevenementen, groepsactiviteiten, taallessen (Nederlandse vrouwentaalgroep) Werken (betaalde arbeid) Studeren Vrijwilligerswerk Deelnemen aan activiteiten Meedenken op bijeenkomsten Projecten opzetten Sociale contacten met je omgeving Helpen op school, o.a. als overblijfmoeder Project over duurzaamheid In de moskee

Wat heeft u nog nodig om goed te kunnen participeren? Samenwerking met elkaar Informatie delen Sociale contacten hebben is het belangrijkst Nederlandse taal beheersen Activiteiten Subsidies Geld Opvang voor kinderen Gezondheid Motivatie De weg naar de instelling / advies / informatie? Waar kunnen we terecht waarvoor? Afghaanse stichting is vrij nieuw, 1 jaar. Zij hebben veel ervaring nodig. Er zijn niet veel Afghanen in Zeist, wel actief. De meesten hebben al wel Nederlands geleerd. Ze hebben behoefte aan activiteiten zoals sporten en naailes. Ze hebben ruimte nodig. • Ervaring van andere stichtingen • Steun van de gemeente • Sporten • • • • • • • • • • • •

Wat denkt u zelf dat er meer gedaan kan worden om vrouwen te laten participeren? • • • • • • • • •

=

Met dingen komen waar vrouwen interesse voor hebben De vrouwen zelf laten kiezen. Je afvragen wat de vrouwen zelf willen Luisteren naar de vrouwen, proberen te achterhalen wat ze willen Passend aanbod (gescheiden ruimtes voor mannen en vrouwen) Vragen wat de vrouwen willen, bijvoorbeeld gescheiden ruimtes bij taalcursussen, sporten, zwemmen, naaien: alleen voor vrouwen Vrouwen proberen te bereiken en motiveren Mannen meer proberen te betrekken zodat ze hun vrouwen stimuleren, misschien zelfs oppassen of koken (nog een droom……) Sporten, zwemmen, naaicursus, taalcursus (alleen vrouwen) Activiteiten organiseren zodat ze mee kunnen doen

15

Wat vindt u dat de verantwoordelijkheid is van de zelforganisaties? • Samenwerken • Je beloftes nakomen • Energie erin blijven steken, niet te snel opgeven • Sterk zijn (individueel en als groep) • Doelgroep goed vertegenwoordigen • De mensen erbij betrekken en motiveren • Blijven doorgaan met vragen. Vrouwen bereiken is moeilijk, komen soms wel en dan niet meer • Meer informatie geven aan Afghaanse families, ook over het aanbod Welke bijdrage kan en wil u zelf leveren? • • • • • • • • •

Inzet en prestatie, zelf meedoen en actief zijn Sterk naar buiten komen, goed je punt maken Meedenken Meedoen Enthousiasme met de anderen delen: als anderen zien hoe blij jij bent, willen ze misschien ook meedoen Zelf stichting opzetten Hulp bieden Actief zijn en meer vrijwilligerswerk doen Initiatief nemen

Afsluitende punten van Rahma • Het probleem is vaak dat je niet weet waar je mensen naar toe door kunt verwijzen. Duizend en één Kracht is bezig om alles in kaart te krijgen. • Het is belangrijk om in beweging te blijven, anders kom je niet verder. Voor autochtone vrouwen is het ook niet altijd eenvoudig. • Je activiteiten moeten een doel hebben. • Nodig ook eens mensen uit van instellingen om te laten zien wat jij doet en zodat zij kunnen vertellen wat zij doen. Betrek instellingen erbij. • Het is belangrijk om ook andere vrouwen te betrekken. Een stichting moet niet op 1 of 2 vrouwen draaien. Als de sleutelfiguur uitvalt gebeurt er niets meer voor de vrouwen. • De gemeente gaat in 2011 meer ondersteuning bieden aan besturen van zelforganisaties. Meer kennisbevordering. Besturen kunnen ook autochtonen of vrijwilligers uit een andere doelgroep vragen in hun bestuur plaats te nemen. Die doen ook graag vrijwilligerswerk. • Door het sterker maken van de zelforganisaties en de sociale kaart in beeld brengen moeten de organisaties na het stoppen van Duizend en één Kracht, en daarmee ook Rahma, sterk genoeg zijn om zelf de weg te kennen. Na deze laatste woorden van Rahma is het tijd voor de muziek en eten. DJ Nadia weet iedereen op de dansvloer te krijgen met haar opzwepende beats. Alle ramen zijn afgeschermd, zodat iedereen zich vrij voelt om mee te doen. Daarna arriveert het eten van de cateraar en stort iedereen zich op een overvloed aan heerlijke hapjes: kip, pizza’s, salades en brood. Gezellig samen aan tafel is dit een mooie afsluiting van een geslaagde dag.

=

16