Een voorste kruisbandreconstructie

Een voorste kruisbandreconstructie Informatie voor patiënten

F0170-6011 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00

Inleiding In overleg met uw orthopedisch chirurg heeft u besloten om uw knie te laten opereren, omdat uw voorste kruisband is gescheurd. U wordt hiervoor binnenkort opgenomen. In deze folder vindt u informatie over de voorbereiding, de ingreep en uw herstel na de operatie. Lees de folder aandachtig door, eventueel samen met iemand die u de komende periode zal begeleiden. Een goede voorbereiding is belangrijk voor uw herstel. Verhinderd en no show tarief Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk (uiterlijk 24 uur voor de afspraak) het Afspraakbureau om uw afspraak af te zeggen of te verplaatsen. Dit kan op werkdagen van maandag tot en met vrijdag tussen 9.00 - 17.00 uur. In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden. Niet of te laat afgemelde afspraken worden in rekening gebracht. Telefoonnummer MCH Antoniushove MCH Westeinde Afspraakbureau (070) 357 41 47 (070) 330 24 45 Opleiding tot orthopedisch chirurg in het Medisch Centrum Haaglanden Het Medisch Centrum Haaglanden is een topklinisch ziekenhuis met opleidingsbevoegdheid voor het specialisme orthopedie. De artsen in opleiding tot specialist (AIOS) orthopedie vervullen een deel van hun opleiding in het MCH en een deel in het LUMC te Leiden. De AIOS orthopedie kunnen in het MCH ook (delen van) operaties uitvoeren. De AIOS staan altijd onder directe supervisie van één van de orthopedisch chirurgen.

Wat is een voorste kruisbandreconstructie? Uw voorste kruisband is gescheurd. Met een voorste kruisband reconstructie zal een nieuwe kruisband in de knie worden geplaatst om daarmee de stabiliteit (stevigheid) van uw knie te verbeteren. Deze operatie wordt artroscopisch uitgevoerd, dat wil zeggen dat via een kijker en een ander klein gaatje de operatie zal plaatsvinden. Het kniegewricht (figuur 1) bestaat uit twee botdelen: het scheenbeen en het dijbeen. De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen zodat de knie soepel beweegt. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

2

en stoten opvangen. In het kniegewricht bevinden zich de binnen meniscus en de buiten meniscus. Deze vangen schokken op bij het lopen en bewegen. De voorste kruisband ligt middenin het kniegewricht en voorkomt dat het onderbeen tijdens lopen en draaibewegingen naar voren schiet. bovenbeen kraakbeen achterste kruisband buiten meniscus

voorste kruisband binnen meniscus

scheenbeen kuitbeen Figuur 1. Anatomie van de knie De voorste kruisband kan scheuren bij sporten of een ongeluk. Om vast te stellen of de voorste kruisband gescheurd is doet de orthopedisch chirurg een lichamelijk onderzoek en wordt een MRI-scan van de knie gemaakt. Een gescheurde voorste kruisband hoeft niet altijd geopereerd te worden. Ook met fysiotherapie worden goede resultaten bereikt. Dit hangt onder andere af van de mate van instabiliteit, uw sportactiviteiten en of er sprake is van ander letsel in uw knie. Voorafgaand aan de operatie traint u onder begeleiding van een fysiotherapeut om uw spieren rondom de knie steviger te maken. Een operatie is altijd nodig als de knie, ondanks fysiotherapie, instabiel blijft. Na een operatie en revalidatie zal de knie steviger aanvoelen en is de kans op verdraaiingen van de knie verminderd. De nieuwe kruisband is altijd minder sterk dan de oorspronkelijke. De kruisband kan opnieuw scheuren. De kans hierop is over het algemeen groter bij zogenaamde contactsporten (sporten waarbij onverwachte bewegingen vaak voorkomen) zoals voetbal, handbal en basketbal.

Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

3

Behandeling van de knie volgens Fysio Zorgplan Het Fysio Zorgplan voor de knie is een behandelprogramma voor patiënten die een voorste kruisbandreconstructie moeten ondergaan. In dit behandelprogramma werken orthopedisch chirurgen en fysiotherapeuten nauw met elkaar samen. De fysiotherapeuten die volgens de principes van Fysio Zorgplan werken, behandelen u in een Fysio Zorgplanpraktijk. De Fysio Zorgplanpraktijken waar het MCH mee samenwerkt, beschikken over de juiste accommodatie om u te kunnen begeleiden bij uw herstel. Er zijn speciale testen meetinstrumenten om de effecten van uw behandeling in kaart te brengen. De orthopedisch chirurg van het MCH en de fysiotherapeut van de Fysio Zorgplanpraktijk hebben intensief contact over uw behandeling. Zij zorgen voor afstemming van uw behandeling direct na de operatie waardoor deze goed wordt afgestemd op uw situatie. Controle-afspraken heeft u met hen beiden. De behandeling verloopt gestructureerd. Er wordt regelmatig gemeten welke vooruitgang u boekt in uw herstel. De fysiotherapeut en orthopedisch chirurg doen dit om de effecten van de behandeling goed te kunnen volgen. Eventuele complicaties worden snel opgemerkt en de behandeling wordt op tijd aangepast als dat nodig is.

Voorbereiding Testen Voordat u geopereerd wordt, zal er door de fysiotherapeut een test afgenomen worden. Deze dient om te bepalen wat u weer moet kunnen met uw knie op het eind van de behandeling, Hiervoor meet de fysiotherapeut hoe de situatie voor de operatie is. Ook later in de behandeling verricht de fysiotherapeut metingen naar het functioneren van uw knie. Het testen gebeurt in een Fysio Zorgplanpraktijk. Wanneer u niet wilt dat de behandeling na de voorste kruisbandoperatie door een Fysio Zorgplanpraktijk uitgevoerd wordt, gebeurt dit door een door u zelf gekozen fysiotherapeut. Wel gaat u dan naar een Fysio Zorgplanpraktijk voor de testen van de voorste kruisbandreconstructie. Het gaat om een meting voordat de behandeling begint, na 6 maanden en een meting op het eind van de behandeling. Deze metingen zijn van belang voor het verloop van uw behandeling. Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

4

Daarnaast eisen ziektekostenverzekeraars dat deze testen worden afgenomen. Preoperatief onderzoek Zodra de operatiedatum bekend is, verwijst een doktersassistente u naar het preoperatieve spreekuur. U wordt onderzocht door een anesthesioloog en een opnamearts. Een anesthesioloog is een medisch specialist op het gebied van verdoving, narcose en pijnbestrijding. Zij gaan na of er nog bijzonderheden zijn die van belang kunnen zijn voor de ingreep en de verdoving, zoals ziekte of medicijngebruik. Bent u ergens allergisch voor of bent u overgevoelig voor jodium? Geeft u dit dan door aan de anesthesioloog of opnamearts. De operatie gebeurt onder algehele of regionale verdoving (ruggenprik). De anesthesioloog bespreekt met u welke vorm van verdoving het beste voor u is. Indien nodig, heeft u ook een afspraak met de apotheker of de apothekersassistent om de medicijnen die u thuis gebruikt door te nemen. U krijgt de folder ‘Voorbereiding op de operatie en anesthesie’ met daarin alle informatie over de operatie. Nuchter blijven betekent voor volwassenen en kinderen zwaarder dan 5 kg: • Tot 6 uur vóór het tijdstip van opname mag u gewoon eten en drinken • Tot 2 uur vóór het tijdstip van opname mag u alleen nog heldere dranken drinken (heldere dranken zijn: water, thee en koffie zonder melk, heldere vruchtensappen en aanmaaklimonade) • Binnen de laatste 2 uur vóór de operatie is het absoluut niet toegestaan iets te eten of te drinken Als u één of meerdere dagen voor de operatie wordt opgenomen, volg dan de aanwijzingen van de verpleegkundigen Eten en drinken Het is belangrijk dat u voor de operatie ‘nuchter’ bent. Dit is in uw eigen belang want als u niet nuchter bent kunt u gaan braken tijdens de operatie. Er kunnen dan complicaties optreden. Als u niet nuchter bent zal de operatie worden uitge steld. Dit kan ertoe leiden dat de operatie niet door kan gaan op de geplande dag.


5

Elleboogkrukken Na de operatie moet u een paar weken met elleboogkrukken lopen. Wilt u deze daarom bij uw opname alvast meenemen? Krukken zijn verkrijgbaar bij een thuiszorgwinkel bij u in de buurt. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Vegro thuiszorgwinkels, telefoon (0800) 288 77 66 of kijk op www.vegro.info. Instructies hoe u met krukken moet lopen, vindt u in de folder ‘Lopen met elleboogkrukken’. Deze folder krijgt u op de polikliniek van een doktersassistente. Waar u verder rekening mee moet houden • U krijgt na de operatie een drukverband om uw knie. Neemt u daarom ruimzittende kleding mee • U kunt na de operatie niet zelf naar huis rijden • Omdat u met krukken loopt en rustig aan moet doen, is het prettig als er thuis iemand is die u na de operatie kan opvangen

De operatie Opname U krijgt van een doktersassistente op de polikliniek Orthopedie uitleg over uw opname en op welke afdeling u zich kunt melden. U krijgt informatie mee over de afdeling waar u wordt opgenomen. Het is belangrijk dat u deze informatie van tevoren goed doorleest. Time-outprocedure Bij aankomst op de operatiekamer zullen er voor uw veiligheid nog een aantal zaken gecontroleerd worden. Ook wordt er door de operateur met een stift een pijl op het te opereren been getekend. Het operatieteam vraagt hierbij uw medewerking. De ingreep Voor het vervangen van de voorste kruisband worden 2 van de 3 hamstring pezen aan de binnenkant van de knie gebruikt, of in enkele gevallen het middelste deel van de knieschijfpees (met een stukje bot aan beide zijden). Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

6

Soms wordt gebruik gemaakt van een donorpees. Uw orthopedisch chirurg bespreekt met u wat voor u de beste methode is. De nieuwe kruisband (figuur 2) wordt vastgezet met schroeven. De operatie duurt gemiddeld 1 tot 11/2 uur. Sommige patiënten hebben ook een gescheurde meniscus. Deze kan vaak tijdens dezelfde operatie behandeld worden. Wanneer u een ruggenprik krijgt, kunt u meekijken op een beeldscherm. De orthopedisch chirurg legt uit wat u ziet. Na de operatie heeft u vijf kleine littekens rondom uw knie.

delen van de hamstrings worden weggehaald

Figuur 2. De nieuwe voorste kruisband

Figuur 3. Hamstring techniek

Operatie met hamstringpezen Tijdens de operatie wordt een deel van de pezen van de buigspieren van het bovenbeen, de ‘hamstrings’, weggehaald (figuur 3). Deze zitten aan de achterkant van het bovenbeen. Er wordt een nieuwe kruisband gemaakt van 2 pezen van de hamstrings: de semitendinosis en de gracilis pees. Deze techniek wordt ook wel de semitendinosis-gracilis techniek genoemd. De weggehaalde pezen groeien na verloop van tijd weer terug. De plek kan wel nog enige tijd gevoelig blijven. Operatie met middelste deel van de knieschijfpees Op de afbeelding (figuur 4) ziet u het stukje pees dat uit de knieschijfpees wordt genomen met aan weerszijden een stukje bot. Met dit bot kan de pees vastgroeien. Het stuk pees wordt op de oude plaats van de voorste kruisband geplaatst. Deze techniek wordt ook wel de Bone-Patella-Tendon-Bone techniek genoemd. Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

7

botstukjes pees

Figuur 4. Bone-Patella-Tendon-Bone techniek

Na de operatie Na de operatie blijft u ongeveer een uur op de uitslaapkamer. Als alles goed met u gaat, mag u terug naar de afdeling. De orthopedisch chirurg of de AIOS komt bij u langs om uitleg te geven over de operatie. U mag uit bed als u weer voldoende gevoel heeft in uw benen. Als er geen bijzonderheden zijn, mag u de dag na de operatie naar huis. Voor ontslag uit het ziekenhuis komt de fysiotherapeut bij u langs. U kunt in de loop van de dag weer gewoon eten, maar vooral drinken is erg belangrijk. Na de operatie wordt een controlefoto van uw knie gemaakt. Om het risico op trombose te verkleinen moet u 3 weken een antistollings middel gebruiken. Instructies over hoe u het antistollingsmiddel moet toedienen, vindt u in de folder ‘Gebruik van antistolling tegen trombose’. Deze folder krijgt u van de verpleging. Wondjes U moet het drukverband na drie dagen verwijderen. Na de operatie heeft u vijf kleine wondjes. Als de wondjes nog niet dicht zijn, kunt u ze afplakken met een pleister. Douchen na het verwijderen van het drukverband is geen probleem. In bad gaan wordt de eerste twee weken afgeraden.


8

Pijn Het is voor het herstel beter dat u na de operatie zo min mogelijk pijn heeft. De anesthesioloog en verpleegkundige vragen u daarom regelmatig of en hoeveel pijn u heeft. In de folder ‘Voorbereiding op de operatie en anesthesie’ staat hierover meer informatie. U krijgt dagelijks pijnstillers van de verpleegkundigen. Het is belangrijk deze in te nemen, ook als u weinig pijn heeft. Het is normaal dat u na de operatie enige pijn en ongemak (zoals misselijkheid) ervaart. U moet dit direct bij de verpleegkundige aangeven. Voor thuis krijgt u een recept met pijnstillers mee die u kunt ophalen bij uw apotheek. U kunt ook paracetamol gebruiken.

Fysiotherapie Voordat u naar huis kunt gaan komt de orthopedisch chirurg bij u langs. Wanneer u nog niet met krukken kunt lopen zal de fysiotherapeut van het ziekenhuis nog bij u langs komen om u hierbij te helpen. U moet binnen 3 tot 5 dagen een afspraak hebben bij uw fysiotherapeut voor verdere behandelingen. Het Fysio Zorgplan voorziet hier in. Het herstel duurt ongeveer 6 tot 9 maanden. Voor een goed resultaat is het nauwkeurig volgen van het revalidatieprogramma, dat u bij de fysiotherapeut volgt belangrijk. Om inzicht te krijgen in uw herstelproces en het verloop hiervan goed te kunnen volgen, wordt uw knie voor de operatie en aan het einde van de behandeling getest.

Revalidatie De fysiotherapeut leert u hoe u de elleboogkrukken moet gebruiken, zie ook de folder ‘Lopen met elleboogkrukken’. Probeer zo normaal mogelijk te lopen en het been licht te belasten. Verder zal de fysiotherapeut de oefeningen zoals hieronder beschreven staan met u doornemen. Als u bepaalde oefeningen niet mag doen, zal de fysiotherapeut dit met u bespreken. Het is belangrijk dat u de oefeningen direct thuis gaat doen. De fysiotherapeut begeleidt u bij het buigen en strekken van de knie. Na twee weken zou u de geopereerde knie volledig moeten kunnen strekken. Na 6 weken mag u de knie weer volledig buigen. Wanneer u het lopen met krukken kunt afbouwen is afhankelijk van pijn, zwelling en stabiliteit. Uw fysiotherapeut zal u hierbij begeleiden.


9

Oefeningen Deze oefeningen zijn bedoeld om thuis te doen in de periode tussen het ontslag uit het ziekenhuis en de eerste behandeling bij de fysiotherapeut. Doe alle oefeningen in één oefensessie en probeer 3 tot 5 oefensessies per dag te doen. Als u na het oefenen last heeft van een gezwollen knie kunt u een ice-pack gebruiken. Houd de ice-pack op de voorkant van de knie en leg een doek tussen de huid en de ice-pack. Oefening 1 Houding: zitten of liggen Aantal herhalingen: 10 keer Aantal keren per dag: elk uur Beweeg uw voeten zo ver mogelijk op en neer. De knieën moeten plat op het bed blijven liggen. Oefening 2 Houding: plat liggen Aantal herhalingen: 10 keer Leg uw been gestrekt neer en druk uw knieholte in de matras, zodat uw bovenbeenspieren aanspannen. De hiel moet op de matras blijven liggen. Houd dit 5 seconden vast. Oefening 3 Houding: zitten of liggen Aantal herhalingen: 10 keer Trek uw knie rustig op in de richting van de borst (buigen en strekken), glijd met de hak over de ondergrond. De hak maakt voortdurend contact met de ondergrond. U mag de beweging helpen met de handen onder de knie. Houd dit 3 seconden vast.


10

Oefening 4 Houding: zitten Aantal herhalingen: 10 keer Glijd met de voet over de vloer waardoor de knie buigt en strekt. Een handdoek onder de voet kan deze oefening makkelijker maken. Buig de knie zo ver mogelijk. Oefening 5 Houding: plat liggen Aantal herhalingen: 10 keer De billen samenknijpen. Houd dit 5 seconden vast.

Controle Na ongeveer veertien dagen heeft u een afspraak bij de AIOS om uw hechtingen te verwijderen. De arts zal tijdens dit gesprek informeren naar uw herstel. Na ongeveer zes weken komt u nog een keer voor controle terug bij uw orthopedisch chirurg. De afspraken krijgt u mee bij ontslag uit het ziekenhuis. Afhankelijk van het herstel wordt de verdere behandeling met u besproken. U kunt uiteraard ook vragen stellen. Rond 4 en 8 maanden na de operatie komt u weer bij de orthopedisch chirurg terug om het herstel en de revalidatie bij de fysiotherapie te bespreken. Adviezen • Houd het geopereerde been de eerste week zoveel mogelijk hoog en gestrekt • U moet 4-6 weken met krukken lopen • U mag het geopereerde been volledig gebruiken, zover de pijn dat toelaat • Als tijdens de operatie ook een gescheurde meniscus is gehecht dan moet u 6 weken met krukken lopen en mag u de knie niet helemaal buigen • U mag niet springen en geen draaibewegingen maken. U leert van de fysiotherapeut wanneer en hoe u deze bewegingen weer kunt doen • U mag uw knie niet ondersteunen met een kussen, anders kunt u het been op lange termijn niet meer goed strekken Een voorste kruisbandreconstructie • F0170-6011 • oktober 2014

11

Complicaties Complicaties bij een voorste kruisband reconstructie kunnen zijn: • een doof gevoel naast het litteken, dit kan langere tijd duren en eventueel niet volledig herstellen. Dit heeft geen invloed op de functie van de knie • het litteken kan gevoelig blijven, vooral bij het zitten op de knie • de knie kan stijf worden en daardoor niet meer goed gebogen of gestrekt worden. In een enkel geval moet er met een kijkoperatie littekenweefsel worden verwijderd. Ook algemenere complicaties kunnen ontstaan, zoals: • langdurige forse zwelling • bloeding • ontsteking van het kniegewricht • trombose. Er is dan een bloedstolsel ontstaan dat een ader in uw been verstopt. Om dit te voorkomen, moet u 3 weken een antistollingsmiddel gebruiken. Neem contact op met uw orthopedisch chirurg als: • de hele knie dik wordt en/of meer pijn gaat doen • de knie warm aanvoelt en/of rood wordt • als u niet meer op het been kunt staan, terwijl u dit eerder wel kon

Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u altijd contact opnemen. Telefoonnummers MCH Antoniushove MCH Westeinde Tijdens kantooruren Polikliniek Orthopedie (070) 357 42 41 (070) 330 24 45 Buiten kantooruren Spoedeisende hulp (070) 357 42 04 (070) 330 23 80


12

Een voorste kruisbandreconstructie

Recommend Documents