Chirurgie/Sporttraumatologie
Voorste kruisbandreconstructie Inleiding Deze informatiebrochure is geschreven voor patiënten die een operatie aan de knie moeten ondergaan, waarbij de voorste kruisband gescheurd is en vervangen wordt door een lichaamseigen pees. Door het lezen van deze brochure kunt u al voor de operatie meer inzicht krijgen in wat u te wachten staat. Ditzelfde geldt voor het inzicht krijgen in de revalidatie na de operatie. In deze brochure kunt u een aantal aspecten lezen, die voor u als patiënt en voor uw behandelend fysiotherapeut van belang zijn. Als aanvulling op deze informatiebrochure adviseren wij u de brochure: “Opname en verblijf” door te lezen. Deze krijgt u op de polikliniek bij het bezoek aan de chirurg. Indien u meer informatie wilt over de verdoving, kunt u de brochure: “Uw operatie en anesthesie doorlezen”. Deze krijgt u op de polikliniek bij het bezoek aan de afdeling anesthesie. Wat is een voorste kruisband? Een gewrichtsband (ligament) is een structuur, die als functie heeft een gewricht een goede stevigheid te geven door geleiding en remming van bewegingen in het gewricht. De meeste gewrichten hebben gewrichtsbanden aan de buitenzijde van het gewricht. De knie echter, heeft ook nog twee gewrichtsbanden in het centrum van het gewricht. Deze twee gewrichtsbanden zijn de voorste en achterste kruisband, die elkaar qua richting kruisen. Door zijn specifieke aanleg kan de voorste kruisband een goede stabiliteit bieden bij bewegingen van de knie. De voorste kruisband zorgt er onder andere voor dat het onderbeen altijd in de juiste positie ten opzichte van het bovenbeen staat. Als de voorste kruisband er niet zou zijn zou het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen een te grote beweging naar voren kunnen maken, waardoor de stabiliteit minder wordt en er beschadigingen kunnen optreden in het kniegewricht.
Schematische weergave van het kniegewricht
1/7
Waarom wordt u geopereerd? Vaak heeft u als gevolg daarvan pijn en zwelling van de knie en/of het gevoel hebben dat u door de knie zakt. Dit gevoel wordt veroorzaakt door de instabiliteit die er is ontstaan. De knie is niet meer stabiel genoeg om alle krachten, die er tijdens het dagelijkse leven (werk en/of sport) op komen te staan, op te vangen. Dit noemen we dan een functionele instabiliteit. Dit betekent dat de instabiliteit en de pijn u in uw dagelijkse activiteiten hinderen. Wanneer de chirurg er dan van overtuigd is dat de instabiliteit zo ernstig is dat deze niet meer te compenseren valt door middel van een revalidatie programma of een brace, zal hij in overleg met u besluiten te opereren. De operatietechniek De methode van operatie wordt ook wel de “Hamstring”-methode genoemd. Bij deze methode worden de pezen van twee spieren (de semitendinosus en de gracilis) gebruikt. Deze twee spieren zitten aan de achterzijde van het bovenbeen (Hamstrings). Bij de voorste kruisband reconstructie worden de pezen van deze spieren uit het bovenbeen verwijderd. De pezen worden twee maal dubbelgeklapt, zodat je vier strengen krijgt (zie figuur 1). Dit geheel wordt gebruikt als nieuwe voorste kruisband (het transplantaat). Dit transplantaat is na verloop van tijd twee maal zo sterk als de oorspronkelijke voorste kruisband. Nog een paar voordelen: er ontstaan in de regel weinig pijnklachten op de plaats waar de pezen worden weggehaald, het gebruik van eigen weefsel is beter dan kunststof materiaal en er ontstaat meestal een goede stabiliteit. De “Hamstring”- methode heeft als voordeel boven de andere standaard methode (de zogenaamde patella-pees) dat er na de operatie minder kans is op blijvende pijnklachten van de knieschijf. Voorbereiding op de operatie Een week voor opname wordt de operatiedag telefonisch bevestigd. Dan hoort u ook op welke verpleegafdeling u wordt verwacht. U meldt zich op de afgesproken datum en tijd op de verpleegafdeling. Ter verhoging van de patiëntveiligheid vragen onze medewerkers regelmatig naar uw naam en geboortedatum. Daarnaast wordt rondom de operatie meerdere malen een checklist afgewerkt, waarbij men nagaat of alle gegevens juist zijn en of alle handelingen zijn uitgevoerd. Ook bij de overdracht van de operatieafdeling naar de verpleegafdeling vindt deze controle plaats. Poliklinisch wordt een brace aangemeten, die na de operatie om uw knie wordt aangelegd. Op de afdeling wordt u door de verpleegkundige voorbereid op de operatie. De verpleegkundige geeft informatie over deze dag en neemt bijzonderheden met u door. Voor de operatie krijgt u een operatiejasje aan. Sieraden (kettingen, horloge, ringen, etc.) moeten allemaal af. Waardevolle spullen kunt u het beste thuis laten. Bril, contactlenzen of een gebitsprothese kunt u op- of inhouden. U krijgt voor de operatie al medicatie die door de anesthesioloog is voorgeschreven. De verpleegkundige brengt u met bed naar de operatieafdeling. Omdat het een smal bed is en om te voorkomen dat u uit bed valt, zijn de hekken aan de zijkanten omhoog gezet.
2/7
Indien nodig wordt het te opereren gebied op de operatieafdeling onthaard. Hoe verloopt de operatie? Nadat de verdoving door de anesthesist is toegediend wordt u de operatiekamer binnengebracht. Er wordt een elastische band om het been gewikkeld om het bloed uit het been te stuwen. Om het bovenbeen wordt nu een knevelband aangelegd om te voorkomen dat het bloed terug loopt. Nu kan de elastische band verwijderd worden. Op deze manier kan de operatie zonder bloed in het been plaatsvinden. Net onder de knie wordt nu een kleine snede gemaakt en de pees en/of pezen uit de achterzijde van het bovenbeen worden verwijderd. De pees wordt nu klaar gemaakt voor gebruik. De chirurg brengt een arthroscoop (kijker) in de knie en inspecteert met deze kijker de binnenkant van de knie en aanwezig letsel. Daarna markeert hij de plaatsen waar de nieuwe kruisband moet komen. Op deze plaatsen worden boorkanalen geboord, zowel in het onder- als in het bovenbeen. Het transplantaat wordt via de twee boorkanalen in boven- en onderbeen ingebracht. De nieuwe voorste kruisband wordt weer vastgemaakt aan het bovenbeen met een schroef of anker en aan het onderbeen met een schroef of krammetjes (zie figuur 2) . Deze schroeven of krammetjes zijn gemaakt van een materiaal dat oplost in het lichaam.
Figuur 1: Het verwijderen en strippen van de pees
Figuur 2: Het vastmaken van de nieuwe kruisband
3/7
De chirurg laat een drain (dun slangetje) achter om het wondvocht af te voeren en de wondjes worden gehecht. De operatie is nu voltooid. Er wordt een zwachtel om uw been aangelegd. De brace, die eerder poliklinisch is aangemeten, wordt om uw knie aangebracht. Wanneer de brace nog niet is aangemeten, wilt u dan contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Het telefoonnummer is: 0543 55 42 50. Na de operatie haalt de verpleegkundige u weer op. De verpleegkundige controleert hoe het met u gaat, of de pijn onder controle is en observeert de wond. Zij zal u volgens voorschrift pijnstillers en uitleg geven. Het verblijf in het ziekenhuis Afhankelijk van uw toestand en in overleg met de verpleegkundige en specialist zal uw verblijf in het ziekenhuis 2 à 3 dagen duren. Tevens leert de fysiotherapeut u met krukken lopen. Ontslag Bij ontslag uit het ziekenhuis wordt er een combinatieafspraak gemaakt voor op de polikliniek bij de chirurg. Dan zullen de hechtingen worden verwijderd. De drain wordt in principe vóór ontslag verwijderd. Een enkele keer komt het voor, dat de productie van wondvocht nog te veel is; er wordt dan een afspraak voor u gepland om de volgende dag te laten verwijderen op de polikliniek. U krijgt een recept mee voor injecties tegen trombose. Bij de aangegeven apotheek kunt u deze injecties ophalen. Deze moeten gedurende vier weken éénmaal per dag onderhuids (subcutaan) toegediend worden. U kunt dit gedurende uw verblijf in het ziekenhuis zelf aanleren of u kunt aangeven dat de verpleegkundige voor u een thuiszorgorganisatie inschakelt, zodat zij u de injectie één keer daags komt toedienen. Meer informatie kunt u lezen in de folder: “Toedienen van Fragmin”. Mogelijke complicaties die na de operatie kunnen optreden Een aantal complicaties die na de operatie kunnen ontstaan zijn: • ontsteking van de wond • een bloeduitstorting aan de achterzijde van het bovenbeen • zwelling en pijn • trombosebeen de verschijnselen van trombose zijn: pijn, warmte, roodheid en een gespannen gevoel in de kuitregio. Hierbij heeft een bloedstolsel een bloedvat afgesloten. • late complicaties kunnen optreden in de zin van strekbeperking van de knie of hernieuwde instabiliteit.
4/7
Fysiotherapeutische nabehandeling en leefregels De revalidatie bij een voorste kruisband reconstructie is globaal verdeeld in 3 perioden: 1e periode (van 0-6 weken) Dit is de periode waarin u niet of beperkt mag belasten. Voorzichtigheid De operatie die u heeft ondergaan is behoorlijk ingrijpend voor uw knie. De chirurg heeft het reconstructie werk gedaan, nu is het na de operatie ook aan u om een optimaal resultaat te verkrijgen. Voorzichtigheid met het oog op de peesaanhechting en de hechtingen is zeker in deze periode erg belangrijk. Bij ontstekingsverschijnselen als zwelling, warmte en pijn in de knie en/of in de kuit adviseren wij u contact op te nemen met uw specialist. Ook bijkomend ander knieletsel, zoals kraakbeenletsel en de uitgebreidheid daarvan kan een rol spelen in het uiteindelijke resultaat. Belangrijk om te weten is, dat het minimaal 6 tot 9 maanden duurt voordat het voorste kruisband transplantaat zijn optimale sterkte heeft bereikt. Brace De geopereerde knie wordt, niet zonder reden, ondersteund door een brace. De brace geeft u vertrouwen, waardoor de beweeglijkheid en de eventuele belasting veilig kunnen worden uitgevoerd. Tevens is de brace ’s nachts van belang, omdat willekeurige en/of onwillekeurige bewegingen de voorste kruisbandreconstructie kunnen beschadigen. U moet de brace gedurende de eerste 2 weken dus ook ’s nachts omhouden. Het douchen, een dagelijkse handeling waar veel gevaar in schuilt, moet daarom ook met de brace om gebeuren. Het is wel zaak om de brace zo af te dekken, dat deze niet nat kan worden (bijvoorbeeld met een plastic zak). Vanaf de 2e week mag u overdag in onbelaste toestand (bijvoorbeeld zittend op tafel/bank) de brace afhalen en oefenen naar kunnen (eventueel “bengelen”). Na de 4e week mag u, in overleg met de fysiotherapeut, het dragen van de brace afbouwen. Belasting In deze periode maakt u gebruik van twee elleboogkrukken . De eerste 2 dagen loopt u onbelast met voetafwikkeling. In de twee weken die daarop volgen bouwt u de belasting op naar 100% belasten met elleboogkrukken. 4 weken na de operatie mag u het kruklopen afbouwen. Oefenen Actief gebruik van de kniespieren vermindert de zwelling en tevens stimuleert het de vorming van steunweefsel, die het voorste kruisbandtransplantaat zal gaan versterken. Het op actieve manier gebruik maken van de kniespieren, betekent niet dat u alles mag doen zoals u gewend was in de periode voordat u problemen met de knie kreeg. U zult zich moeten aanpassen aan de mogelijkheden die de voorste kruisbandreconstructie u op dat moment biedt. Het verwijderen van deze twee pezen heeft op de uiteindelijke functie en spierkracht van het bovenbeen géén invloed. Als u zich aan de regels houdt, is de kans op een optimaal gebruik van uw geopereerde knie het grootst. 5/7
Dagelijkse activiteiten Autorijden wordt u de eerste 6 weken ontraden, zowel om medische dan wel verzekeringstechnische redenen. Werkadvies De hervatting van uw werk hangt altijd samen met het herstel van uw knie en de zwaarte van de te verrichten arbeid. Overleg daarvoor weer met uw specialist en/of fysiotherapeut. 2e periode (van 6 tot 12 weken) Deze periode is gericht op hervatten van dagelijkse werkzaamheden. Voorzichtigheid Blijf letten op de zwelling en pijn. Brace De brace is afgebouwd. De brace kan wel gedragen worden bij: • onzekerheid • verandering van belasting, daar waar u het gevoel heeft de macht over de knie te missen • zware omstandigheden Belasting In deze periode mag u, indien de zwelling en de pijn dit toelaten, volledig belasten. Dit verhogen van de belasting gaat altijd in overleg met de specialist en/of fysiotherapeut Oefenen Het oefenen is vooral gericht op: • training van de bovenbeenspieren • looptraining • fietstraining 3e periode (12 weken en verder) Deze periode is gericht op het eventueel hervatten van sportactiviteiten. Belangrijke aandachtspunten • training van basisvaardigheden • instructie over sporthervatting • fitness training • training naar recreatiesport • training naar contactsport pas na 6 maanden • spierkracht meting U moet zich bij de hervatting van uw sport echter wel realiseren dat het oude niveau niet altijd haalbaar is. Slotopmerking Wilt u er wel rekening mee houden, dat het voorste kruisband transplantaat pas na 6 tot 9 maanden volledig is ingegroeid en voorzien is van het juiste steunweefsel. Voor meer informatie kunt u de volgende websites raadplegen: • www.chirurgenwinterswijk.nl • www.skbwinterswijk.nl • www.sportspreekuur.nl • www.scopie.info 6/7
Vragen Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, aarzel dan niet om deze te stellen. U kunt hiervoor contact opnemen met de polikliniek Chirurgie, telefoon 0543 54 42 50. Wanneer zich thuis na de operatie problemen voordoen, kunt u ook dit telefoonnummer gebruiken, of contact opnemen met uw huisarts. Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor uw behandeling nodig is. Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’ verkrijgbaar op de afdeling. Adresgegevens SKB Streekziekenhuis Koningin Beatrix Bezoekadres: Beatrixpark 1 7101 BN Winterswijk Postadres: Polikliniek Chirurgie Postbus 9005 7100 GG Winterswijk T 0543 54 44 44 F 0543 52 23 95 E-mail
[email protected] of
[email protected] Website: www.chirurgenwinterswijk.nl of www.skbwinterswijk.nl
_____________________________________ Foldernummer: chi 398 versie: november 2012
7/7
