Eén stad, voor Elkaar!

Een Christelijk-sociaal alternatief in Schiedam?

Eén stad, voor Elkaar! Gemeenteprogramma 2006-2010

Schiedam Januari 2006

Inhoudsopgave

Schiedam; Eén stad voor elkaar............................................................................. 3

Samenwerking tussen burgers en overheid.......................................................... 5

Samen leven .............................................................................................................. 9

Samen zorgen..........................................................................................................13

Samen met levensovertuigingen...........................................................................16

Economie, samen winnen......................................................................................19

Samenleven, ook met de natuur ...........................................................................23

-2-

Schiedam; Eén stad voor elkaar.

Samen werken aan een actieve en betrokken samenleving. Spreekt dat u aan? Voor het eerst is het dit jaar mogelijk om dit in Schiedam te bereiken via een Christelijk-sociaal alternatief! Lees daarom snel verder om te zien hoe de ChristenUnie in Schiedam dit denkt te realiseren.!

Op dinsdag 7 maart 2006 worden de verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. Als inwoner van Schiedam heeft u het op die dag voor het zeggen. Welke koers moet de gemeente varen in de periode 2006 tot 2010? Daaraan kunt u bij de gemeenteraadsverkiezingen een beslissende richting geven. Hieronder legt de ChristenUnie uit wat naar haar overtuiging die richting moet zijn en wat de ChristenUnie met uw stem hoopt te gaan doen; wellicht in de gemeenteraad, maar ook daarbuiten.

De missie van de ChristenUnie is, dat zij de samenleving wil dienen door haar meer te laten functioneren naar Gods wil. Daartoe streeft zij ernaar op elk politiek niveau zo krachtig mogelijk vertegenwoordigd te zijn. De ChristenUnie fundeert haar opvattingen over de politieke vraagstukken van vandaag op het Woord van God. Vanuit die missie willen we ook in Schiedam invulling geven aan ons politieke handelen. We willen mensen stimuleren samen te leven en te werken: met elkaar en voor elkaar.

Samenleven Mensen zijn geen eilandjes. Zij staan niet op zichzelf. Zij functioneren pas goed sámen met anderen. Pas in het samen leven en samen werken komen mensen echt tot hun recht. Dat besef is in onze maatschappij op de achtergrond geraakt. De ChristenUnie vindt het de hoogste tijd om de eenzijdige gerichtheid op het individu in te ruilen voor een visie waarin relaties tussen mensen en groepen van mensen centraal staan. Wij doen dat vanuit ons christelijk geloof, dat ons leert om God lief te hebben boven alles en onze naaste als onszelf. Met ‘naaste’ bedoelen wij niet alleen familie, vrienden of buren, maar iedereen waar we mee in aanraking komen. Een samenleving wordt gedragen door goede relaties tussen mensen in gezin of buurt, maar ook tussen werkgever en werknemer, tussen politici en burgers, tussen zorgverlener en zorgvrager en tussen mens en natuur. Vanuit die overtuiging wil de ChristenUnie werken aan een waardevolle samenleving. Dat kunnen wij echter niet alleen.

Samenwerken Veel burgers zijn zeer actief, in verenigingen, wijken, kerken en noem maar op. Dat is heel goed en belangrijk en moet verder versterkt worden. Juist door samen actief te zijn en door samen verantwoordelijkheid te nemen vormen we een samenleving. De ChristenUnie wil daarom vanuit de politiek inzetten op samenwerking. Samen met mensen uit onder meer buurten, bedrijven, welzijnsorganisaties, verenigingen en kerken willen wij actief en betrokken werken aan een leefbare gemeente. Wij willen ons sterk maken voor gezamenlijke en onderlinge verantwoordelijkheid. In eerste instantie zal dat moeten gebeuren tussen mensen en organisaties onderling. Maar ook de gemeentelijke overheid kan en moet daar verantwoordelijkheid in nemen. Bij voorkeur zal zij alleen de noodzakelijke randvoorwaarden stellen, maar soms zal de gemeente het initiatief moeten nemen of hieraan juist actief moeten meehelpen. In alle gevallen zal de overheid zich dienstbaar moeten opstellen.

-3-

Visie op Schiedam Uit het leefbaarheidsonderzoek (2004) blijkt dat bijna tweederde van alle Schiedammers (59%) gehecht is aan de stad. Circa een derde voelt zich dus niet (28%), of helemaal niet (7%) gehecht aan de eigen woonplaats. Deze mate van gehechtheid aan Schiedam is de afgelopen jaren enigszins verminderd. Ook is in ditzelfde onderzoek de vraag voorgelegd of de stad het afgelopen jaar voor- of 1 achteruit is gegaan. Een groot deel meent dat de situatie is verslechterd . Deze verslechtering wordt voornamelijk in verband gebracht met het winkelaanbod en de uitstraling van het centrum. Onder deze twee ontwikkelingen (gehechtheid en waardering) wil de ChristenUnie Schiedam haar schouders zetten. Schiedammers moeten weer trots worden op hun stad. Dit draagt positief bij aan de binding van Schiedammers met hun stad. En mensen die zich ergens aan verbonden weten, zijn eerder bereidt zich in te zetten voor hun zaak, in dit geval hun stad. Daarmee kunnen we de verloedering vervolgens tegengaan; we moeten ons er SAMEN voor inzetten. Samen gaan we voor onze stad; één stad, waarin de binnenstad het hart vormt en de wijken vitale organen zijn. En het is het waard ons in te zetten voor Schiedam; wat te denken van de grootste molens ter wereld, branderijen en distilleerderijen uit de 18e en 19e eeuw, de nieuwbouw in verschillende wijken, het prachtige theater, de metro, de groene long door de stad en een natuurgebied op loopafstand? Kijk maar een goed om u heen, neem de fluisterboot en ervaar de eenheid van de stad vanaf het water. Het is mogelijk, maar alleen als we er SAMEN voor gaan; VOOR elkaar en MET elkaar! In een notendop is dit de visie van de ChristenUnie op Schiedam voor de komende jaren. Deze visie willen we vertalen in een samenhangend beleid met oog voor de menselijke maat, de menselijke waardigheid en goede onderlinge relaties, op zoveel mogelijk beleidsterreinen. Door op ons te stemmen helpt u mee om deze visie werkelijkheid te laten worden.

Leeswijzer Hoe de ChristenUnie dit concreet wil bereiken leest u hierna. Het gehele verkiezingsprogramma staat in het teken van relaties. In het volgende hoofdstuk leest u over onze visie aangaande de relatie tussen burgers en overheid. Daarna volgt onze visie over de onderlinge relaties tussen burgers; samen leven (hoofdstuk 3), samen zorgen (hoofdstuk 4) en samenbindende krachten vanuit verschillende levensovertuigingen (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 6 geven we onze visie weer op een economie die de belangen van alle burgers samen dient en tenslotte volgt in hoofdstuk 7 de noodzaak voor een gezamenlijke inzet voor de natuur.

1

Dertien procent kan hierover geen oordeel vellen. Van degenen die hier wel een mening over hebben, heeft 17 procent en vooruitgang geconstateerd en vindt ruim de helft (54%) dat de situatie is verslechterd. Ruim een kwart vindt dat de situatie gelijk is gebleven.

-4-

Samenwerking tussen burgers en overheid Een dienstbare Schiedamse overheid In de visie van de ChristenUnie is de overheid een dienstbare overheid, ook op gemeentelijk niveau. Dat betekent in de eerste plaats: dienstbaar aan God. Dat is voor ons niet een wens, maar een feit. In de tweede plaats is de overheid dienstbaar aan de samenleving. De gemeente doet veel nuttig werk, ten dienste van de inwoners. En waar mogelijk: samen met de inwoners. Bij het bepalen van het beleid gaat het om het belang van de stad en alle inwoners. Dienstbaarheid willen we ook toepassen op alle mensen die de overheid vertegenwoordigen: burgemeester en wethouders, ambtenaren en raadsleden. Concreet betekent dat: een open houding, een luisterend oor en gevoel van verantwoordelijkheid voor je medemensen. Wij maken ons daarnaast sterk voor een dienstbare overheid, die helder en verantwoord omgaat met ‘gemeenschapsgeld’. Dit begint bij het maken van plannen en beleid. Vervolgens moet ook de verantwoording goed in elkaar zitten. De raad heeft een controlerende taak, die ze alleen goed kan uitvoeren als het college open en eerlijk rapporteert. Dit betekent een heldere relatie tussen plannen, prestaties en kosten.

Trends en ontwikkelingen Onder meer om de afstand tussen burger en overheid te verkleinen is in 2002 het stelsel van 2 dualisering van het gemeentebestuur ingevoerd. Ook met het plan voor een gekozen burgemeester wil men de burger meer bij de gemeentepolitiek betrekken. De ChristenUnie denkt echter dat het probleem dieper ligt. De oplossing ligt niet in structuurveranderingen, maar in een cultuurverandering. De overheid moet daadwerkelijk dichter bij de burger gaan staan. Beleid moet aansluiten bij wat er leeft. Met het programma ‘Andere Overheid’ wil de overheid zich beperken tot wat haar kerntaken zijn en deze taken beter uitvoeren: eenvoudiger, efficiënter en effectiever. Tegelijkertijd wil zij burgers meer mogelijkheden geven om naar eigen inzicht en met minder directe overheidsinmenging hun leven in te richten. Dit programma heeft nog te weinig concrete resultaten opgeleverd. Bovendien mag het hoofddoel niet ‘bezuinigen’ zijn. Burgers, zowel individueel als georganiseerd, zullen juist met extra middelen geholpen moeten worden meer zelf te doen en minder op de overheid te leunen. Naast een efficiënte en betrouwbare overheid, dienen burgers echter ook aangesproken te worden op hun burgerschap. De ChristenUnie wil een keer brengen in het idee dat burgers bij de overheid alleen hun recht halen zonder zelf een positieve bijdrage aan de samenleving te willen geven. Burgers zijn niet alleen consumenten, maar ook producenten van een bloeiende gemeente.

Visie van de ChristenUnie In een goed functionerende gemeente bestaat een gezonde samenwerking tussen een dienstbare overheid en een verantwoordelijke samenleving. De gemeentelijke overheid geeft veel verantwoordelijkheid aan burgers, organisaties en bedrijven. De gemeente blijft daarbij altijd beschikbaar en betrokken en ondersteunt waar nodig. De gemeente stelt kaders en controleert op hoofdlijnen.

Rol van de overheid/rol van de samenleving Wie waarvoor verantwoordelijk? De gemeentelijke organisatie zoals wij die voor ogen hebben is niet onberekenbaar, bureaucratisch, afstandelijk en op zichzelf gericht, maar betrouwbaar, dicht bij de mensen en dienstbaar. Raadsleden moeten werken aan een goede aansluiting van het beleid op de behoeften van burgers. Daarvoor moeten ze regelmatig met hen in gesprek zijn. Burgemeester, wethouders én ambtenaren moeten voor de juiste uitvoering van het beleid ook goed voeling houden met de bevolking. Een dienstbare overheid zoekt zoveel mogelijk participatie van de bevolking en weet tegelijkertijd goed waar zijn eigen verantwoordelijkheden liggen. Zo'n overheid geeft vertrouwen, want wie vertrouwen wil krijgen, moet 2

Hierdoor wordt een duidelijker rolverdeling tussen gemeenteraad en college van Burgemeester en Wethouders beoogt. Zo mogen wethouders niet langer tegelijkertijd raadslid zijn en kunnen ook niet-raadsleden wethouder worden. Krijgt de raad een meer volksvertegenwoordigende en controlerende functie en worden een rekenkamer (of een rekenkamerfunctie) en de griffier verplicht voor alle gemeenten.

-5-

vertrouwen geven en betrouwbaar zijn. Als het aan de ChristenUnie ligt, erkent de overheid dat ze in de huidige verzorgingsstaat teveel taken naar zich toe heeft getrokken en helpt zij de samenleving om de verantwoordelijkheden die daar thuis horen weer op te pakken. Dat is duidelijk wat anders dan verantwoordelijkheden over de schutting van de samenleving gooien. De overheid kan (tijdelijk) hulp bieden in de vorm van tijd, geld, expertise en beleid. Dat beleid moet richting en ruimte geven. Aanmoedigen in plaats van ontmoedigen. Hoofdlijnen in plaats van details. Zoeken naar de beste vorm van samenwerken. Een dienstbare overheid beschermt en faciliteert. Zij werkt samen met de burgers aan een goede en veilige samenleving. Openbare ruimte Het onderhouden van de openbare ruimte is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid en inwoners. De gemeente moet hierin het goede voorbeeld geven, door vuil op te halen en vernielde zaken te herstellen. Uiteraard gaan de veroorzakers van de rotzooi niet vrijuit. De ChristenUnie is voor het uitdelen van boetes hiervoor en voor uitvoering van alternatieve straffen. Bijzondere aandacht verdient het openbaar groen. Schiedam is gezegend met een prachtige ‘groene long’; dat is ook nodig want de stad moet blijven ademen. Het onderhoud daarvan is een gemeentelijke taak. Bij dit onderhoud hoort ook het zorgen voor toegankelijkheid en veiligheid, ook in het donker. Hondenbezitters zijn zelf verantwoordelijk voor het opruimen van de uitwerpselen van hun hond. Politie en stadswachten moeten daar strenger op toezien. De gemeente kan hieraan een bijdrage leveren door voldoende afvalbakken te plaatsen en duidelijke uitlaatstroken te markeren. Om dergelijke maatregelen te bekostigen, moet de hondenbelasting in stand worden gehouden. Heldere normen, rechtvaardige overheid De overheid die de ChristenUnie voor ogen heeft is de initiator en handhaver van publieke gerechtigheid. Het bieden van veiligheid aan inwoners is een kerntaak van de overheid. Zo lezen we het in de bijbel en zo willen we het in de praktijk ook zien. In Schiedam moet het veilig leven, wonen en werken zijn. De gemeente moet daarom voldoende geld en menskracht hebben om geweld te voorkomen en te bestraffen. Duidelijkheid over normen gecombineerd met consequente handhaving is belangrijk. Het negeren en overschrijden van normen moet worden aangepakt. Daarnaast moeten politie, justitie, welzijnswerk, jeugdzorg en dergelijke organisaties steeds meer met preventie bezig zijn. Dat is meestal een relationele investering: voorlichten, bruggen slaan, conflicten in een vroeg stadium identificeren en uitpraten. Dit betekent ook meer aandacht voor bemiddeling (‘mediation’) tussen burgers onderling en tussen burgers en overheid. Rechtvaardigheid betekent ook dat de overheid altijd weer oog heeft voor de menselijke, relationele kant. Maatwerk (binnen duidelijke kaders) is dan een middel voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid en niet een teken van willekeur. Sancties moeten redelijk zijn. Ook straffen is maatwerk. Voor de ChristenUnie kan er geen sprake zijn van het gedogen van drugshandel, coffeeshops, illegale prostitutie en situaties die veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. De overheid stelt duidelijk wat wel en niet mag. Wat de ChristenUnie betreft worden er geen bordelen en escortservices toegestaan. Ook pornografie is een ernstige aantasting van menselijke waardigheid en van goede relaties. Het goede voorbeeld Bij de relationele benadering van politiek en samenleving die de ChristenUnie voorstaat, moet de overheid zelf het goede voorbeeld geven. Het is noodzakelijk bewust burgers op te zoeken en daar input voor het beleid vandaan te halen. Contacten, netwerken, relaties en wederzijds vertrouwen zijn dus basaal. Duidelijkheid is daarbij van groot belang: weten waar je met je vraag terecht kunt en vertrouwen dat je een goed antwoord krijgt. En op tijd, dat hoort er ook bij. Inwoners mogen verwachten dat ze binnen een redelijke termijn een passend antwoord op hun vraag krijgen. Wij pleiten daarnaast liever voor interactieve beleidsvorming dan voor referenda. Voor de ChristenUnie zijn daarnaast zaken als openheid, eerlijkheid, verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen belangrijk. Bouwen aan vertrouwen. Dat geldt ook voor de relatie tussen de gemeenteraad en het College van B&W. Door daar in harmonie met elkaar over de belangrijke onderwerpen die de gemeente aangaan te spreken, kan worden voorkomen dat er in de maatschappij polariserend op gereageerd wordt. Natuurlijk mogen verschillen in opvatting en uitgangspunten wel belicht worden.

-6-

Financieel beleid Wij zetten ons in voor een consistent financieel beleid op korte en lange termijn. De beschikbare middelen vormen de randvoorwaarde. Voor structurele lasten is structurele dekking nodig. Wij willen geen voorbeslag doen op resultaten die in de toekomst worden verwacht. De praktijk leert dat het beschikbare geld niet alleen kan worden uitgegeven aan ‘nieuwe dingen’. Ook onderhoud aan groen, infrastructuur en gebouwen is noodzakelijk. Dit mag geen sluitpost op de begroting worden. Bij nieuwe plannen is het daarom altijd nodig te bedenken welke kosten het toekomstig onderhoud met zich meebrengt. Lasten, tarieven en subsidies De kosten waar Schiedammers mee te maken krijgen, horen direct gekoppeld te zijn aan het doel of de prestatie. Wij pleiten voor redelijke t a r i e ven, d ie vergelijkbaar zijn m e t d i e i n omliggende gemeenten. Wij willen inwoners niet belasten met onverwachte tariefstijgingen. Daarom is ons uitgangspunt geen verhogingen boven het inflatiepeil. De ChristenUnie ziet graag dat mensen en groepen in de samenleving het initiatief nemen. Dit particuliere initiatief werkt vaak goed en daaraan kan de gemeente bijdragen, in de vorm van kennis, vergunningen, menskracht en subsidies. Als d e gemeente financieel bijdraagt, is het logisch dat daarover verantwoording wordt afgelegd.

-7-

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · een helder beleid rond inspraak, interactieve beleidsvorming, referenda, burgerinitiatief, publiek-private samenwerking e.d. zodat verwarring over verantwoordelijkheden voorkomen wordt. Dit beleid wordt duidelijk gecommuniceerd, ook naar de burger toe. · geen dure referenda of tussentijdse kwaliteitsenquêtes. Wel een midden in de samenleving staand gemeentebestuur. · een duidelijk beleid rond communicatie, het gebruik van internet, klantgerichtheid, afhandeling van klachten. Daarbij pleiten wij voor het instellen van een servicenummer voor het melden van klachten in de leefomgeving, maar ook voor het stellen van vragen en bestellen van brochures. · een toegankelijke gemeentelijke website, waarop formulieren en andere informatie is te vinden. · het betrekken van jongeren, ouderen en andere doelgroepen bij de politiek door speciale raadsvergaderingen, panels, regelmatige adviesvragen, etc. · een duidelijke visie op samenwerking met andere gemeenten (zoals Rotterdam en Vlaardingen), regionale verbanden en provincie. · een integraal veiligheidsbeleid dat bestaat uit: o veel aandacht voor preventie (bijv. beveiligde fietsenstallingen); o buurtveiligheidsonderzoeken; o politie (zichtbare wijkagenten); o veilig wonen (woonkeurmerk); o probleemjongeren (zet ze in als veiligheidsadviseurs, voorlichters op scholen of stadswachten); o investeren in bureau HALT; o coffeeshops, gokhallen en bordelen mogen niet binnen een straal van 500 meter van een school liggen en er mag niet voor geadverteerd worden. · een gedragscode en ambtseed voor ambtenaren. · een hard optreden tegen illegale bordelen, mensenhandel, wietplantages, illegale bouwwerken, illegale bewoning e.d. · een helder, eerlijk en consequent subsidiebeleid. · transparantie over de besteding van middelen. · een duidelijke opdracht, taakomschrijving en bevoegdheid voor de lokale rekenkamer en voldoende middelen om de gemeente goed te kunnen controleren. · een duidelijk vergunningbeleid dat burger- en bedrijfsvriendelijk dient te worden uitgevoerd. · een meldpunt voor overbodige, onnodige, betuttelende, beperkende regels. · een bijsluiter bij de aanslagen voor verschillende gemeentelijke belastingen met daarin gemeentelijke regels op dat punt.

-8-

Samen leven Schiedam, één stad voor Elkaar! De ChristenUnie is voor een leefbare stad met stevige inzet van de gemeente in veiligheid en openbare ruimte. De gemeente onderhoudt het groen, haalt afval op en veegt de straten schoon. Dat zijn voorbeelden van publieke taken waarbij inzet van de gemeentelijke overheid echt nodig is. Dit geldt ook voor het handhaven van de orde en veiligheid. De overheid móet optreden bij overtredingen en onveilige situaties. Daarnaast willen we alle inwoners meer bij hun leefomgeving betrekken. Om de stad leefbaar te houden is de inzet van iedereen hard nodig. De ChristenUnie vindt dat mensen verantwoordelijkheid kunnen nemen voor zichzelf en voor elkaar. Voor jezelf: je eigen rommel opruimen. Voor elkaar: een ander aanspreken op zijn of haar gedrag. De ChristenUnie streeft naar een samenleving waarin plek is voor iedereen. In de ogen van God is ieder mens waardevol. Ieder mens verdient de kans zich te ontwikkelen en deel te nemen aan het samen leven in deze stad. Deelnemen aan de samenleving betekent niet: allemaal hetzelfde denken en doen. Je mag jezelf blijven, als individu en als organisatie. Een samenleving waarin plek is voor iedereen heeft ook oog voor verschillen. Mensen verschillen van elkaar in karakter, geloofsovertuiging, leercapaciteiten en interesses. Ruimte voor verschillen mag er zijn!

Trends en ontwikkelingen 3 Door individualisering en secularisering bestaat de samenleving steeds meer uit eilandjes. Jarenlang zijn mensen gestimuleerd om in de eerste plaats aan zichzelf te denken. Er is sprake van een sterke gerichtheid op de eigen ontwikkeling, de eigen carrière, het eigen huis, het eigen gezin. Mensen zijn 4 minder solidair en minder tolerant. Die verbrokkeling wordt nog verder versterkt door het pluralisme . Jarenlang zijn allerlei verschillende (etnische) groepen in de samenleving gestimuleerd hun eigenheid te behouden, vanuit de gedachte ”ieder zijn eigen waarheid, als ik er maar geen last van heb”. Al die verschillende groepen kunnen een verrijking van de samenleving betekenen, maar dan moet er ook voldoende aandacht zijn voor wat ons samenbindt. Daarvoor moet er contact zijn; gesprek, dialoog en relatie. Daardoor ontstaat begrip voor en betrokkenheid met elkaar.

Visie van de ChristenUnie In de samenleving die wij voor ogen hebben is er voldoende aandacht voor samenhang, voor gedeelde waarden en normen, voor wat ons bindt en voor die zaken waarin mensen elkaar nodig hebben. Sociale cohesie gaat over gezamenlijke en onderlinge verantwoordelijkheid en dus over relaties. Bij sociale samenhang, de overdracht van waarden en normen en het investeren in onderlinge verantwoordelijkheden en relaties spelen opvoeding en onderwijs een grote rol. Daarnaast is het, juist met het oog op integratie en acceptatie van achterstandsgroepen, van belang dat er streng wordt opgetreden tegen overlast en wetsovertreding.

Rol van de overheid / rol van de samenleving De buurt De gemeente moet investeren in het verstevigen en uitbreiden van de sociale samenhang in buurten, daarbij moet de nadruk liggen op de vragen en behoeften van bewoners zelf. Steeds opnieuw blijkt dat als mensen hun wijk als ‘van henzelf’ beschouwen, zij zich veel socialer gedragen. Alledaagse leefbaarheidvraagstukken moeten beter opgepakt worden, waarbij overheid en sociale spelers meer ruimte laten voor bewoners, voor het maatschappelijk middenveld, zoals winkeliersverenigingen, kerken, welzijnsorganisaties, en voor private partijen. Met elkaar kleuren zij hun buurt in. De 3

Secularisering of secularisatie betekent letterlijk verwereldlijking. Tegenwoordig wordt secularisatie vooral gebruikt voor het proces waarin de gevestigde godsdienst haar greep op de maatschappij verliest. 4 Volgens Van Dale heeft ‘pluralisme’ twee betekenissen. In de eerste betekenis bevestigt het pluralisme dat de werkelijkheid bestaat uit een veelheid van individuele zelfstandigheden; dit pluralisme staat tegenover het monisme. In de tweede betekenis is het pluralisme een leer die het bestaan en de samenwerking van verschillende overtuigingen naast elkaar erkent; dit pluralisme staat tegenover onverdraagzaamheid. In dit verband wordt de term gebruikt in de eerste betekenis.

-9-

ChristenUnie wil investeren in de buurt. Er moet serieus werk gemaakt worden van buurtgericht werken en buurtbeheer. Indien mensen zelf geen initiatieven tonen, zal de gemeente buurtgerichte activiteiten kunnen opstarten, met als doel deze daarna weer ’terug te geven’ aan de buurt. Aan ideeën voor de wijk kan zo direct gestalte worden gegeven en dit zal zorgdragen voor een grotere betrokkenheid van de bewoners. De gemeente steunt particuliere initiatieven van buurtbeheer, bemiddeling bij burenconflicten, burenhulp, buurtpreventie e.d. Buurt- of bewonersverenigingen moeten ondersteund en betrokken worden. Aandachtspunt is de representativiteit van deze verenigingen (vertegenwoordigen zij echt alle bewoners?). Voor deze benadering moet de gemeente zelf ook bereid zijn tot een cultuuromslag. De oplossing ligt niet alleen in structuuroplossingen (de gemeentelijke organisatie zal zich moeten aanpassen), maar ook in een andere manier van denken over en werken met burgers. Samen met minderheden Integreren, met elkaar samenleven, is iets dat iedereen moet leren. Schiedam herbergt v e e l verschillende ‘soorten’ mensen, niet alleen qua herkomst. E r i s een onderscheid tussen kantoormensen en handwerkers, tussen VMBO-ers en studerenden, tussen mannen en vrouwen, ouderen en jongeren. Integratie is in de visie van de ChristenUnie i s elkaar leren kennen, aandacht voor de ander hebben, in gesprek zijn over elkaars waarden en normen. De ChristenUnie in Schiedam staat voor een hartelijke benadering van mensen die in ons land komen. Niet iedereen die binnenkomt kan voor altijd blijven. Maar als iemand (van elders) hier wettig verblijft, is hij of zij onderdeel van onze samenleving. De meeste allochtonen in Nederland functioneren prima. Zij maken op een positieve wijze volop deel uit van de samenleving. De gemeente dient echter aandacht te hebben voor de specifieke problematiek van allochtone gezinnen, jongeren en ouderen. Daartoe stimuleert de gemeente het aanbieden van probleemgerichte opvoedingsondersteuning voor allochtone ouders in samenwerking met de jeugdzorg, de scholen en de huisartsen. Ook initiatieven die de integratie tussen allochtone en autochtone jongeren bevorderen worden aangemoedigd. Bij inburgering dient er daarom al meteen gekeken te worden naar eventuele opleidingstrajecten, taalstages, werken- e n lerenprojecten, sociale activering, vrijwilligerswerk e.d. Succesvolle allochtone jongeren kunnen een voorbeeldfunctie zijn voor anderen. Er dient een platform te zijn waarin de gemeente, zelforganisaties, scholen en andere betrokken organisaties regelmatig overleggen over inburgering, integratie en achterstanden. Betrokkenheid van het bedrijfsleven hierbij is gewenst. Racisme en discriminatie en de oorzaken daarvan door autochtonen en overlast en criminaliteit door allochtonen moeten hard aangepakt worden, juist met het oog op integratie en acceptatie van etnische groepen. Onderwijs en opvoeding De ChristenUnie is voor een actief gemeentelijk jeugdbeleid. Ouders zijn in de eerste plaats verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Problemen voorkomen in de opvoeding of er op tijd bij zijn is altijd het beste. Wij hechten daarom veel waarde aan consultatiebureaus, peuterspeelzalen en opvoedingsondersteuning. Voor de kinderen tussen vier en twaalf jaar is meer aandacht nodig. We willen deze groep en hun ouders intensiever volgen. De school is verantwoordelijk voor de zorg voor haar leerlingen, de gemeente zorgt, op haar beurt, voor de omgeving van de school (leefbaarheid en veiligheid). De school hoort een veilige omgeving te zijn waar kinderen zich thuis voelen en zich kunnen ontwikkelen tot volwassenen die voldoende zijn toegerust om de maatschappij te betreden.Helaas wordt de school in toenemende mate een onveilige plek, onder meer vanwege het individualisme, de afname van respect en de verkilling in onderlinge relaties. Als een kind op school vastloopt, hoort er een breed, integraal zorgaanbod te zijn om kind en ouders te ondersteunen. De kans op leerachterstanden bij kinderen van allochtone ouders is relatief groot, daarom moet hen de mogelijkheid worden geboden tot bijscholing. Bij naschoolse opvang moet rekening worden gehouden met alleenstaande moeders. Door hun kinderen op te vangen kunnen zij worden gestimuleerd om te gaan werken. In een stimulerende en coördinerende rol moet d e 5 gemeente de verdere ontwikkeling van het concept ‘brede school’ ondersteunen.

5

Brede scholen zijn vooral gericht op het bouwen van een netwerk om leerlingen om vervolgens (sociaal-economische) problemen van gezinnen aan te kunnen pakken.

- 10 -

Ruimtelijke samenhang en woonbeleid De plek waar je woont betekent voor de meeste mensen meer dan het noodzakelijke ‘dak boven je hoofd’. In huis breng je veel tijd door; het is de plek waar mensen zich thuisvoelen en, als het goed is, ook veilig voelen. Het huis en de buurt vormen de omgeving waar het ideaal van de ChristenUnie vorm kan krijgen: een echte sámenleving. Wij willen ons inzetten voor voldoende woningen en voor goede wijken en buurten. In Schiedam is plek voor iedereen: oud en jong, rijk en arm. Dat willen we graag zo houden. De verhouding tussen huurders en kopers, tussen starters en doorstromers, tussen jongeren en ouderen, tussen allochtonen en autochtonen is daarbij een aandachtspunt. Het mag niet zo zijn dat het voor mensen met een lager inkomen, starters of allochtonen moeilijker wordt om een woning in Schiedam te vinden. Het liefst zien wij gemengde wijken waar de “sterkeren” een positieve invloed hebben op de “zwakkeren” en andersom. Dit gaat zichtbare verloedering tegen en beïnvloedt de gezamenlijke verantwoordelijkheid positief. Bij nieuwbouw dient daarom gelet te worden op de toekomstige bewoners van een wijk. Wij willen variatie, die leidt tot gemêleerde wijken met (betaalbare) koopwoningen en (betaalbare) huurwoningen. Daarbij moet er gezorgd worden voor voldoende voorzieningen voor de verschillende groepen wijkbewoners. Deze activiteiten moeten al bij het ontwerp meegenomen worden, zodat er niet achteraf discussie ontstaat over overlast. Sociale samenhang zou het uitgangspunt moeten zijn bij bestemmingsplannen, bij herstructureringen van wijken en bij uitbreidings- en inbreidingsplannen. Een nieuwe ontwikkeling hierin is de woon-zorgzone. Door een combinatie te maken van verschillende typen woningen, zorginstellingen, kleinschalige voorzieningen (kapsalon e.d.) wordt de sociale cohesie bevorderd, kunnen ouderen langer op zichzelf blijven wonen, en verbetert de kwaliteit van de buurt. Bovendien wordt vereenzaming van vooral oudere mensen op deze wijze tegen gegaan. Sport Op het terrein van sport liggen ook mogelijkheden om burgers met elkaar in aanraking te brengen. Daar kunnen mensen leren samen te werken en respect voor elkaar te hebben. Daar kunnen ze vrijwilligerswerk doen. De gemeente dient vooral aandacht te hebben voor sportverenigingen (teamsporten), vanwege de meerwaarde van het ‘samen doen’. De individualisering is merkbaar in de sportverenigingen. Vrijwilligers voor bestuurstaken zijn steeds moeilijker te vinden. Ook het vasthouden van leden en het vinden van vrijwilligers voor allerlei hand- en spandiensten wordt lastiger omdat de binding van leden met de club steeds verder afneemt. De gemeente zou sportclubs kunnen helpen een visie te vormen op hun samenbindende rol in de samenleving. De gemeente kan ook de verenigingen ondersteunen bij het aangaan van relaties die nodig zijn om een levendige, levensvatbare club te blijven. De gemeente is op die manier een bruggenbouwer en regisseur. Er moet veel geld ingepompt worden. Op scholen blijft de gymles verplicht. Het is belangrijk dat kinderen voldoende lichaamsbeweging hebben. Bovendien wordt de kinderen zo geleerd om samen te werken. Daarnaast is het voor steeds meer gezinnen vanuit financieel oogpunt onmogelijk hun kinderen een sport te laten beoefenen. De school moet juist daarom deze mogelijkheid bieden. Daarnaast willen we middelen vinden, om ook de kinderen uit de allerarmste gezinnen het financieel mogelijk te maken naar een sportclub te kunnen gaan. Kunst en cultuur Kunst kan de aandacht voor de geschiedenis levend houden en mensen helpen bij het ervaren van een gezamenlijke identiteit. Kunst en cultuur kunnen daarom mensen samenbinden en bijdragen aan maatschappelijke betrokkenheid. Het gemeentebestuur dient de ‘bereikbaarheid’ van kunst- e n cultuuruitingen te bevorderen. Dat betekent niet dat de overheid deze sector financieel moet onderhouden. Eigen bijdragen en eigen (financieel haalbare) initiatieven zijn daarom het uitgangspunt. Kunst en cultuur dienen immers ‘van de burger’ te zijn. De overheid heeft daarin een stimulerende en faciliterende rol. Jongeren kunnen zich door middel van kunst op een positieve manier uiten, culturele verschillen leren respecteren en hun gevoel van eigenwaarde ontwikkelen. Een belangrijke factor is daarom de aanwezigheid van betaalbare instellingen, eventueel gesubsidieerd voor de lage inkomens. Een festival, waarin verschillende bevolkingsgroepen zich kunnen presenteren en manifesteren, is een kunstuiting die bijdraagt aan het ontwikkelen van een gezamenlijke belangstelling voor de stad.

- 11 -

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · het beschikbaar stellen van middelen (geen subsidie) voor buurtschoonmaakacties en kleine subsidies voor straatfeesten. · het ontwikkelen van beleid om via activiteiten allochtone vrouwen meer bij de maatschappij te betrekken. · subsidiering van organisaties van etnische minderheden onder de voorwaarde dat deze gericht zijn op integratie in de Nederlandse samenleving, op samenwerking tussen verschillende culturen of op het terugdringen van achterstanden en aanverwante problemen. · cursussen opvoedingsondersteuning voor ouders van kinderen op zowel basisschool als voortgezet onderwijs. · plekken op scholen waar ouders elkaar kunnen ontmoeten. · betrokkenheid en participatie van ouders, ook bij openbare scholen. · voorlichting en herkenning van kindermishandeling en andere gezinsproblemen. · campagnes tegen pesten en voorlichting over het herkennen van pesten. · gedragscodes op school. · betere aansluiting tussen peuterspeelzalen en basisschool. · stimulering van brede scholen. · een integraal beleid op het gebied van welzijn, integratie, jeugdzorg, veiligheid en sport in relatie tot de brede school. · meer mogelijkheden tot bijscholing van kinderen van allochtone ouders. · meer goedkope huur- en koopwoningen bij nieuwbouwprojecten. · een steunpunt gericht op het starten van (allochtone) ondernemingen. · het beschikbaar stellen van openbare gebouwen, zoals bibliotheken voor kunstenaars uit de eigen gemeente die vallen onder de zogenaamde WIK regeling. · stimulering van cultuureducatie door de cultuurinstellingen in de stad en kunst en cultuuronderwijs als integraal onderdeel van het onderwijsprogramma maken. · hantering van criteria rondom geweld, discriminatie, godslastering en zedelijkheid in/van kunst, uitsluitend om excessen te voorkomen. · samenwerking tussen sportclubs van verschillende sporten, om zo een afwisselend aanbod te creëren en meer faciliteiten te bieden. · het stimuleren van zelfbeheer van sportverenigingen. · het stimuleren van buurtbeheer van speeltuinen en hangplekken.

- 12 -

Samen zorgen In Schiedam gezamenlijk zorgen voor elkaar Onze nadruk op sámenleven is zeker bij dit onderwerp van toepassing. Voor een zieke vriend, buur of familielid kun je veel betekenen. Soms hoeft het maar een kleine helpende hand te zijn, waarmee een ander toch geholpen is. De ChristenUnie ziet hierbij ook een blijvende taak voor de overheid. ‘De overheid als schild voor de zwakken.’ Het klinkt misschien wat ouderwets, maar zegt precies wat we bedoelen. Waar de samenleving het laat afweten, of niet in staat is de problemen op te lossen, kan de gemeente wel iets doen. De nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning legt meer verantwoordelijkheden bij de gemeente. Wij willen die oppakken en voorkomen dat de veranderingen in het systeem ten koste gaan van mensen. Ook wil de ChristenUnie zoveel mogelijk mensen uit de uitkering halen en houden. Vaak gaan mensen beter functioneren als ze regelmatig aan het werk zijn. Bovendien kost het de gemeenschap minder geld. De gemeente mag deze houding uitdragen en druk uitoefenen om mensen aan het werk te krijgen. Maar dit geldt niet voor iedereen. Er zijn mensen die tijdelijk of langdurig niet kunnen werken, al zouden ze het zelf graag willen. Zij mogen niet de dupe worden van een overdreven streng beleid. De mensen die hulp nodig hebben, moeten, naast op hun medemensen, ook kunnen rekenen op de overheid.

Trends en ontwikkelingen In Gods ogen is elk mens van onschatbare waarde. De ChristenUnie wil zich dan ook juist inzetten voor mensen die extra ondersteuning nodig hebben. De zorg voor elkaar behoort tot de verantwoordelijkheid van ieder mens, maar is in de huidige maatschappij helaas geen vanzelfsprekendheid meer. Door de vergrijzing, door de toename van het aantal jonge alleen-staanden, door ingrepen in de sociale zekerheid, door vermaatschappelijking van de zorg en veel andere ontwikkelingen is er steeds meer eenzaamheid. Mensen mogen niet buiten de boot vallen, vergeten worden en vervolgens in een neerwaartse spiraal terecht komen. Door de Wet Werk en Bijstand heeft de gemeente meer verantwoordelijkheden gekregen om mensen te activeren en aan het werk te helpen. In de komende jaren komen er door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning nog veel meer taken naar de gemeente toe. Op zich is het goed dat de (uiteindelijke) beleidsbepaling en uitvoering zo dicht mogelijk bij de burger komen, maar voor de gemeenten én voor de lokale samenleving zal het een hele klus worden om de nieuwe verantwoordelijkheden waar te maken.

Visie van de ChristenUnie De ChristenUnie zal zich sterk maken voor een goede uitvoering van de Wet Werk en Bijstand en voor een zorgvuldige invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). In grote lijnen staat de ChristenUnie achter deze twee wetten. Verantwoordelijkheden teruggeven aan gemeenten en aan de samenleving is goed, maar een zorgvuldige, menswaardige en rechtvaardige uitvoering is een belangrijk aandachtspunt. Wij willen niet alleen een afslankende en duidelijke overheid, maar ook een dienstbare en zorgzame overheid. Vooral op die terreinen waar het particuliere initiatief dit niet kan bieden.

Rol van de overheid / rol van de samenleving Wet Werk en Bijstand In de Wet Werk en Bijstand staat terecht het streven naar werk voorop (zie ook: ‘Economie; samen winnen’). Het blijft echter van buitengewoon belang aandacht te besteden aan het aspect van de bijstand. Bij het verstrekken van bijstand zorgt de gemeente daarom voor individueel maatwerk. De gemeente stimuleert minima verder om aanspraak te doen op speciale regelingen, zoals vrijstellingen van gemeentelijke heffingen, kortingen bij vervanging van onmisbare, maar dure apparatuur, stadspassen, reductieregelingen bij sport- of muziekverenigingen en een niet te allen tijde geldende sollicitatieplicht voor alleenstaande ouders met jonge kinderen. Stimulering richting werk (studie) en zo

- 13 -

mogelijk parttime werk, zijn met het oog op de toekomst van deze gezinnen wel van groot belang. In samenwerking met organisaties en kerken wordt ‘stille armoede’ door de gemeente getraceerd. Verder draagt de gemeente, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten, zorg voor voldoende opvang van dak- en thuislozen en voor een centraal adres zodat zij een uitkering kunnen krijgen. De gemeente dient ook actief te zijn als het gaat om schuldpreventie en schuldhulpverlening. Zij moet ruimte bieden aan bonafide, private schuldhulpverlening. Wet Maatschappelijke Ondersteuning Deze wet vervangt op termijn de huidige Welzijnswet, de Wet Voorziening Gehandicapten (WVG), delen van de AWBZ en wellicht ook de bijzondere bijstand ingevolge de Wet Werk en Bijstand. Ook in Schiedam moeten bij de invoering van de WMO keuzen worden gemaakt. Vooral nu het de verwachting is dat in de komende jaren de nieuwe wet mogelijk wel 40% van het gemeentelijke budget kan opslokken en de rijksbijdrage voor de uitvoering voor de wet slechts enkele jaren geoormerkt geld betreft. Het streven moet zijn, dat niemand wordt uitgesloten van de zorg die nodig is. Om dit binnen de financiële middelen die de gemeente ter beschikking zal krijgen mogelijk te maken, wordt een draagkrachtprincipe gehanteerd: hoe meer inkomen men heeft, hoe meer men kan bijdragen. De gemeente zoekt bij de uitvoering van de WMO aansluiting bij (bestaande) samenwerkingsverbanden binnen de provincie. Vrijwilligersbeleid Veel aandacht moet besteed worden aan het stimuleren én ondersteunen van vrijwilligerswerk en mantelzorg. Met de invoering van de WMO en de toenemende vergrijzing zijn ouderenadviseurs onmisbaar. De ChristenUnie wil waken voor een verantwoord niveau van zorg en ondersteuning. De gemeente moet als werkgever stimuleren en faciliteren dat gemeenteambtenaren als vrijwilliger meedoen en zo het goede voorbeeld geven. Ouderen en gehandicapten Voor mensen met beperkingen zelf, maar ook voor de rest van de samenleving is het belangrijk dat zij meedoen, erbij horen en geaccepteerd worden. Dat staat of valt met het al dan niet hebben van relaties. Goede en bereikbare voorzieningen (onder andere de toegankelijkheid van straten en gebouwen) vergroten de zelfredzaamheid en de mogelijkheden om te participeren in het leven van alledag en zo (nieuwe) relaties aan te gaan en te onderhouden. Ouderen en gehandicapten moeten mogelijkheden hebben voor het bezoeken van familie, vrienden, school, sport en andere activiteiten. Anders ontstaat er een sociaal isolement. De gemeente moet zich hard maken om dit te voorkomen door een ruimhartige en rechtvaardige Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) en collectief vervoerbeleid. Daarvoor is regelmatige evaluatie nodig, samen met cliëntenraad/lokale gehandicaptenraad. De gemeenteraad moet een eventuele opname van de WVG in de WMO kritisch volgen. ChristenUnie Schiedam wil de bestaande regelingen voor gehandicaptenvervoer in stand houden.

- 14 -

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · laagdrempelige toegang tot de schuldhulpverlening . · afspraken met woningbouwcorporaties en energieleveranciers om betalingsachterstanden te signaleren en huisuitzetting te voorkomen. · samenwerking bij schuldhulpverlening met maatschappelijk werk voor de psychologische kant van schulden. · een cursus budgetbeheer als deel van de schuldhulpverlening. · gerichte voorlichting over (voorkomen van) schulden bij jongeren. · actief beleid om het niet-gebruik (door onwetendheid) van de bijzondere bijstand terug te dringen. · een vorm van budgetbeheer door de sociale dienst. · maatschappelijke opvang als een plaats van waaruit de positie van dak- en thuislozen kan worden verbeterd, niet als eindstation. · een maatwerktraject dat gericht is op reïntegratie in de maatschappij, in nauwe samenwerking met diverse partners. · stimulering van een ruim aanbod van plaatsen voor begeleid wonen. · aparte opvang voor jongeren en geen uitval uit de opvang vanwege leeftijdsgrenzen. · stimulering van een goed functionerende sociale werkvoorziening. · werkervaringsplaatsen bij de gemeente. · stimuleren van mantelzorg (bijvoorbeeld door uitkeringsgerechtigden). · een meldpunt vrijwilligersbeleid. · professioneel ondersteunen van vrijwilligerswerk. · gedeeltelijke vrijstelling sollicitatieplicht voor alleenstaande ouders met jonge kinderen.

- 15 -

Samen met levensovertuigingen Samenleven met de Schiedamse medemens Een samenleving laat haar beschavingspeil zien in de omgang met elkaar. Het debat over integratie wordt op dit moment fel gevoerd, met vaak een harde ondertoon. De ChristenUnie wil daarin een ander geluid laten horen: liefde voor de medemens. Dit is niet gemakkelijk en gaat meestal niet vanzelf. Het kost moeite om in vrede en harmonie met elkaar samen te leven. Maar het is de moeite waard; e en nieuwkomer die geregeld omgaat met autochtone Nederlanders leert de fijne kneepjes van de Nederlander, onze taal en maatschappij kennen en maakt kennis met andere culturen en omgangsvormen. Wij willen in dit verband ook wijzen op de taak die de overheid heeft in het beschermen van haar inwoners. De bijbel leert ons dat het recht van de vreemdeling daar fundamenteel bij hoort. De gemeente moet in haar houding het goede voorbeeld geven; g een angst zaaien en tegenover elkaar staan, maar helpen en naast elkaar staan.

Trends en ontwikkelingen In de hedendaagse samenleving is een tendens waar te nemen die religie in een kwaad daglicht stelt. Excessen zoals de bedreigingen van politici, de aanslagen in Londen en Madrid en de moord op Theo van Gogh leidden tot negatieve associaties met godsdiensten. Dat is een reactie die te begrijpen, maar tegelijkertijd ook te betreuren is. Deze gebeurtenissen laten duidelijk zien dat de Nederlandse samenleving, waarin tolerantie en persoonlijke vrijheid belangrijke ijkpunten zijn, wordt geconfronteerd met een botsing van culturen. De onderliggende oorzaken daarvan liggen in het feit dat mensen elkaar niet kennen, geen relaties hebben met mensen van andere afkomst en geen respect meer hebben voor elkaar. Een ontwikkeling die hiermee in het verlengde ligt, is de relatie die tegenwoordig veelal gelegd wordt tussen terrorisme en de moslimbevolking in Nederland. Dit werkt een wij-zijgevoel in de hand dat veel vredelievende moslims het leven onnodig bemoeilijkt. Terrorisme moet daarom vooral gezien worden als een criminaliteitsprobleem. Daarbij dient men echter wel alert te zijn op (religieuze) subculturen, waar voedingsbodems kunnen liggen voor terrorisme. De ontwikkeling naar een zogenaamde neutrale staat die bepaalde groeperingen, mede in reactie op de hiervoor beschreven gebeurtenissen, op dit moment voorstaan, is echter een illusie. Bij het maken van beleid spelen altijd overtuigingen mee die gebaseerd zijn op, al dan niet religieuze, levensovertuigingen. Dat maakt dat beleid nooit neutraal kan zijn. Bewustmaking hiervan is een belangrijk speerpunt van de ChristenUnie. Juist de gemeenteraad is bij uitstek de plaats waar deze verschillende overtuigingen met elkaar in gesprek zijn. Dáár moet het inhoudelijke debat tussen de verschillende overtuigingen plaatsvinden, zodat duidelijk is wat ons bindt en wat ons scheidt. Daardoor ontstaat ruimte voor begrip en echte tolerantie.

Visie van de ChristenUnie Een samenleving waarin ruimte is voor verschillende levensovertuigingen kan alleen goed functioneren als er een helder beeld bestaat over wat de scheiding tussen kerk en staat inhoudt. Scheiding tussen kerk en staat betekent dat beide organen geheel eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden hebben. Scheiding van kerk en staat betekent echter volstrekt niet hetzelfde als een scheiding van geloof en politiek. Religie en levensbeschouwing hebben namelijk altijd invloed op het formuleren van politieke standpunten. Wie de Bijbel serieus neemt, laat dat doorwerken in zijn of haar mening over de omgang met mens en natuur. In die zin beschouwen wij het als onmogelijk om zogenaamde “neutrale standpunten” in te nemen. De plaats die godsdienst inneemt in het publieke domein moet daarom, binnen de kaders van de wet, behouden blijven.

- 16 -

Rol van de overheid / rol van de samenleving Rol religie Wil religie niet tot een tweedeling leiden, maar juist tot samenbindende factor zijn dan zal de overheid de waarde van religie in een samenleving moeten (her)ontdekken. Een samenleving zonder religie mist veel maatschappelijk kapitaal in de vorm van vrijwilligers, zingeving en identiteitsbeleving. Daarbij geloven wij dat het Christelijk geloof en de Christelijke waarden en normen het meest heilzaam zijn voor de samenleving. Zondagsrust De ChristenUnie is vóór groei en dynamiek, maar niet ten koste van alles. Wij geloven dat een mens méér is dan een producent of consument. We zijn blij met de bijbelse opdracht om naast het werken ook tijd te nemen voor ontspanning en rust. Mensen moeten in alle rust naar de kerk kunnen gaan. Mensen moeten samen met familie, vrienden, buren een vrije dag kunnen beleven. Dat lukt niet als iedereen op andere dagen van de week vrij heeft. Daarom is het waardevol een collectieve rustdag in stand te houden. Daarom willen wij de zondagsrust handhaven en bevorderen. Daarbij streven wij niet naar een gedetailleerde discussie over wat wel en niet toelaatbaar is op zondag. Het woord “genieten” betekent voor ons loskomen van dagelijkse bezigheden, niet werken en voor je laten werken, de gemeenschap met elkaar zoeken en de zondag aan God wijden. In de gemeenteraad willen we ons inzetten de eerste drie punten te bereiken. Wij willen zondagse activiteiten dan ook alleen steunen als de nadruk ligt op recreatie, ontmoeting en ontspanning. Onderwijs Onderwijs is van groot belang in de opvoeding en in het overdragen van waarden en normen. De vrijheid van onderwijs is één van de belangrijkste verworvenheden uit de Nederlandse parlementaire geschiedenis.Vrijheid van onderwijs betekent dat de identiteit van scholen is gewaarborgd. Dan kunnen kinderen op school leren wat thuis ook belangrijk wordt gevonden. De ChristenUnie maakt zich sterk voor het behoud van het bijzonder onderwijs in Schiedam. Kennis van de geschiedenis van het christendom en het Christelijke stempel op de geschiedenis van Nederland is ook op openbare scholen van groot belang. Grenzen en respect De ChristenUnie wil ruimte geven aan religies en levensovertuigingen, maar wel binnen de grenzen van de wetgeving. Zijn er vanuit kerken of andere religieuze genootschappen, stichtingen in het leven geroepen om mensen die op welke manier dan ook hulp nodig hebben te ondersteunen, dan verdient dit ondersteuning vanuit de gemeente. In het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, waarin de verantwoordelijkheid voor elkaar in feite wordt ‘teruggegeven’ aan de samenleving, zijn deze initiatieven zelfs zeer gewenst. De ChristenUnie wil bevolkingsgroepen niet stigmatiseren. Zij wil de ogen echter ook niet sluiten voor onrecht en onderdrukking en voor culturele zaken die mensen in een uitzichtloze situatie houden en een voedingsbodem zijn voor (jeugd)criminaliteit en fundamentalisme. Tegen oproepen tot haat en geweld, eerwraak, huiselijk geweld tegen vrouwen, het thuishouden van leerplichtige meisjes, vrouwenbesnijdenis en dergelijke dient daarom wel duidelijk opgetreden te worden. Mensen zijn vrij om hun godsdienst ook publiekelijk te uiten. Kledingvoorschriften kunnen alleen worden verboden vanuit overwegingen van veiligheid, functionaliteit of onpartijdigheid. Minderheden moeten worden gerespecteerd en serieus worden genomen. De overheid heeft daarbij een voorbeeldfunctie.

- 17 -

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · een structurele samenwerking tussen de ChristenUnie en kerken en maatschappelijke organisaties om zo een voortrekkersrol te spelen in het bundelen van hun krachten en op die manier te komen tot overtuigende politieke acties en stellingnamen. · stimulering van de discussie tussen religieuze en culturele bevolkingsgroepen. · ondersteuning van initiatieven vanuit kerken of andere maatschappelijke organisaties die gericht zijn op hulp aan mensen die dat nodig hebben.

- 18 -

Economie, samen winnen Een gezonde economische ontwikkeling in Schiedam Economische ontwikkeling staat bij de ChristenUnie hoog in het vaandel. Niet om met z’n allen steeds meer te verdienen en te consumeren. Wel om de werkloosheid terug te dringen en de overheidsfinanciën gezond te houden. Goede werkgelegenheid is van belang voor iedereen: voor bedrijven, voor de gemeente en voor alle inwoners. Investeren in werkgelegenheid is daarom een goede strategie. Een actieve inzet door de gemeente Schiedam is daarvoor hard nodig, uiteraard in samenwerking met bedrijven, buurgemeenten en andere overheden. De ChristenUnie is ook een partij die nadrukkelijk wijst op de keerzijde. Welke prijs willen we betalen voor economische groei? Houden we genoeg rekening met de schepping en met toekomstige generaties? In onze visie mag de mens geen slaaf zijn/worden van de economie.

Trends en ontwikkelingen De ideologie van de vrije markt heeft de laatste jaren de vanouds gemengde Nederlandse markteconomie sterk van aanzien doen veranderen. De overheid treedt steeds meer terug uit 6 sectoren die ze aan de markt denkt te kunnen overlaten (privatisering). Deregulering wordt daarnaast gebruikt om de slagkracht van de maatschappij te verhogen. Veel van deze ontwikkelingen spelen zich af op nationaal niveau. Maar deze trend is eveneens waar te nemen binnen de gemeentegrenzen. Ook voor gemeenten is het van groot belang de lokale economie goed draaiende te houden. Het Rijk (de centrale overheid) legt zich namelijk steeds meer toe op het stellen van algemene kaders en de invulling en uitvoering van beleid wordt daarbij overgelaten aan de lagere overheden. Daarom zijn beleidstaken en financiële verantwoordelijkheden van gemeenten verder toegenomen. Gelijktijdig met de beschreven decentralisatie van verantwoordelijkheden is er een ontwikkeling van de regionalisering van economisch beleid. Onderlinge afstemming van beleid en samenwerking met andere gemeenten worden steeds belangrijker.

De visie van de ChristenUnie Centraal in de economische visie van de ChristenUnie staat het besef dat de mens de opdracht heeft de aarde op een verantwoorde manier te “bouwen en bewaren”. Dit betekent voor de persoonlijke sfeer dat ieder dient te zorgen voor zichzelf, zijn gezin, zijn naasten en zijn omgeving. Die opdracht kan binnen een groter verband alleen samen worden uitgevoerd, door markt en overheid, ieder in een eigen rol. Een voorwaarde daarvoor is dat de economische ontwikkeling gericht is op ontwikkeling van de samenleving als geheel en rekening houdt met de schepping en toekomstige generaties.

Rol van de overheid / rol van de samenleving Vestigingsbeleid De gemeente hanteert een vestigingsbeleid voor bedrijven waarin het van belang is dat economische ontwikkelingen in harmonie met de omgeving plaatsvindt. De gemeente ziet er zodoende op toe dat de ruimtelijke, economische en technologische ontwikkeling niet ten koste gaat van de levensvoorwaarden voor mensen, dieren en planten, maar deze zo mogelijk verbetert Zorgvuldig zullen de kaders, afhankelijk van de plaats van het bedrijf in zijn omgeving, bepaald moeten worden. Om willekeur te voorkomen, zullen heldere vestigingseisen in duidelijke bestemmingsplannen vast moeten liggen. De belangen van de burgers mogen hierin niet vergeten worden. Door het voeren van een goed vestigingsbeleid kunnen zowel overheid als burgers samen winnen De gemeente voert h i e r o v e r o o k overleg met maatschappelijke organisaties van onder andere werkgevers en werknemers. Afstemming van economische activiteiten binnen de regio is van toenemend belang. Ook daar is samenwerken winst. Schieveste moet zich in de komende jaren ontwikkelen tot een gebied dat werkgelegenheid biedt tussen Rotterdam en Schiedam. Station Schiedam Centrum is hierin het vervoersknooppunt dat moet zorgen voor een goede bereikbaarheid van Schieveste én het historische centrum. Concurrentie met de binnenstad moet hierbij worden vermeden, hierover moet de 6

Deregulering is het verminderen van officiële regelingen, wetten en bemoeienissen van overheidswege.

- 19 -

gemeente in overleg treden met nieuw aan te trekken investeerders en huidige exploitanten van winkel- en kantoorruimte in het centrum. De ChristenUnie hecht daarnaast veel belang aan het stimuleren van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Duurzaamheid is daarbij een sleutelwoord. Niet alle economische activiteiten dragen bij aan een ethisch verantwoorde maatschappij. De ChristenUnie verwerpt daarom activiteiten als prostitutie, gokhallen en coffeeshops. Verder is zij zeer kritisch over tendensen richting een 24-uurseconomie. M ens en samenleving zijn gebaat bij gemeenschappelijke rustmomenten. De gemeente dient daarom altijd op zoek te zijn naar een balans tussen welvaart en welzijn. Bedrijfsleven Het MKB wordt wel de motor van de economie genoemd. Van de ruim 700.000 bedrijven in Nederland kennen meer dan 270.000 bedrijven de rechtsvorm 'eenmanszaak'. Daarnaast heeft 95% van de bedrijven maar één vestiging. Hierbij gaat het veelal om relatief arbeidsintensieve en vaak weinig milieuvervuilende bedrijven. Voor een gemeente is daarom, naast het belang van een gezond MKB, ook de aanwezigheid van een breed spectrum aan kleinere bedrijven van groot belang voor de leefbaarheid. Op dit moment bestaat onder zelfstandigen zonder personeel (ZZP-ers) veel armoede. Daarom moet het gemeentebestuur niet alleen aandacht besteden aan grote bedrijven, maar zich ook richten op MKB en ZZP. Bedrijven die een bijzondere bijdrage leveren aan de werkgelegenheid, verdienen daarnaast bijzondere steun ( b ijvoorbeeld startende ondernemingen die werk bieden aan werklozen of (gedeeltelijk) arbeidsongeschikten). De gemeente zorgt verder voor een heldere regelgeving. Eén loket voor alle vragen van bedrijven voorkomt bureaucratie en eindeloze afhandelingprocedures. De snelle afhandeling van verschillende soorten vergunningen en een goede afstemming binnen de gemeente bevordert een positief vestigingsklimaat. Het is van belang dat alle vergunningen voldoen aan de wettelijke eisen, maar dat een overdaad aan regels daarin gesaneerd worden. Dit moet door de gemeenteraad nauwlettend worden gecontroleerd. Werkgelegenheid Een goede werkgelegenheid is in het belang van zowel bedrijven als gemeente en inwoners. Wij pleiten voor een actieve houding van de gemeente in het ontwikkelen en behouden van de werkgelegenheid. Dit begint bij het onderhouden van goede relaties met bedrijven, zowel bestaande als startende. Gemeente en ondernemers moeten zich ook samen inspannen voor het behoud van een breed aanbod aan werkgelegenheid voor hoger- en lageropgeleiden, in verschillende branches. Het is daarom van belang dat de gemeente in overleg met het bedrijfsleven onderzoekt op welke wijze ondernemers in opleidingstrajecten en om-, bij- e n nascholingen kan bijdragen. Ook zijn wij voorstander van intensieve trajecten die schoolverlaters en werklozen naar een reguliere baan leiden. Het is eveneens van belang om zoveel mogelijk mensen uit de uitkering te halen én houden. Het geld dat hiervoor beschikbaar is, moet efficiënt ingezet worden. Door samenwerking op dit terrein is heel wat te winnen. Hoewel de druk om aan het werk te gaan en blijven groot moet zijn, getuigt het ook van maatschappelijke moed wanneer erkend wordt dat niet iedere burger op dezelfde wijze in onze productie- en prestatiecultuur kan meekomen. Daarom moet ook ruimte worden geboden aan mensen die moeilijker kunnen meekomen. Door hen in te schakelen in vrijwilligers- of leerwerktrajecten, dan wel door laaggeschoolde arbeid aan te bieden, kunnen we samen winnen. Financiële ondersteuning Mensen die de hulp echt nodig hebben, moeten kunnen rekenen op de (lokale) overheid. Wij voelen ons verantwoordelijk voor mensen en gezinnen die een klein budget te besteden hebben en/of plotseling in een financiële noodsituatie terechtkomen. De ChristenUnie wil zich inzetten om mensen met een minimuminkomen te helpen om actief mee te kunnen doen in de Schiedamse samenleving. De gemeente moet zich ook inzetten voor intensieve financiële voorlichting over bestaande regelingen. Schuldhulpverlening blijft een belangrijke en noodzakelijke voorziening. Werken is belangrijk, goed voor jezelf, voor de gemeente en voor anderen. Maar werk is niet alles. De menselijke waardigheid wordt niet bepaald door inkomen of carrière. De ChristenUnie vindt dat er ook ruimte moet blijven voor andere zaken, zoals de zorg voor ouders of de opvoeding van kinderen. Een alleenstaande vader of moeder hoeft daarom niet verplicht aan het werk. Verder is een strikte scheiding tussen werk en uitkering niet nodig. Tussenvormen zijn hierin mogelijk. Gesubsidieerde banen zijn goede oplossingen, waarvoor wij geld willen blijven vrijmaken. Een andere vorm is het bevorderen van ‘werken met behoud van uitkering’. Uitkeringsgerechtigden hebben namelijk rechten, maar ook plichten. Wij ondersteunen een aanpak waarin uitkeringsgerechtigden zich nuttig maken in de maatschappij. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat dit het perspectief naar een reguliere baan alleen maar vergroot.

- 20 -

Bereikbaarheid: openbaar vervoer, auto en fiets Goede en moderne infrastructuur is een voorwaarde voor de ontwikkeling van een stad; mobiliteit is noodzakelijk. Om de negatieve effecten van mobiliteit zoveel mogelijk beperken, leggen wij prioriteiten bij het stimuleren van het gebruik van openbaar vervoer en de fiets. Uiteraard moet de stad ook per auto bereikbaar blijven. Om meer mensen naar de binnenstad te trekken, zullen de parkeergelegenheden gratis moeten worden. En op koopavonden en speciale winkeldagen moet desnoods het openbaar vervoer gratis zijn. Ook moeten er voldoende parkeerplaatsen even buiten het centrum zijn.

- 21 -

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · eenvoudige en heldere vestigingseisen voor bedrijven. · het betrekken van het bedrijfsleven bij opleidingstrajecten voor jongeren. · aandacht voor de gevolgen van de vestiging van bedrijven voor natuur en omgeving. · het betrekken van de afdelingen economische zaken en maatschappelijke diensten bij het in kaart brengen van de lokale werkgelegenheidsmarkt. Zo wordt d e adviesfunctie van de gemeente versterkt. · voldoende aandacht aan de ruimtelijke samenhang tussen wonen en werken, goede infrastructuur en daarbij passende planologische maatregelen. · een geschakeerde samenstelling van werkgelegenheidsobjecten en aandacht voor de regionale positie van de gemeente in de arbeidsmarkt. · afstemming van het aanbod op de arbeidsmarkt en de beroepsopleidingen in de omgeving op elkaar. · een goede kennisinfrastructuur. · mogelijkheden voor parkmanagement bij (her-)inrichten van bedrijventerreinen · mogelijkheden voor vestiging van bedrijven die in de dagelijkse levensbehoeften voorzien; i n de buurten die door omvang en ligging daarvoor in aanmerking komen. · goede toegang tot de gemeentelijke diensten, duidelijke loketten, geen belemmerende ambtelijke cultuur. · investeringen in veilige fietsroutes: verkeersveilig, sociaal veilig en goed onderhouden. Er zijn ook meer stallingen nodig, zowel bewaakte als onbewaakte.

- 22 -

Samenleven, ook met de natuur Evenwichtskunst in Schiedam De ChristenUnie gelooft dat de mens de schepping heeft ontvangen van de Schepper. We hebben de aarde in bruikleen gekregen, om te ontwikkelen en goed voor te zorgen. We mogen ‘bouwen en bewaren’. De kunst is om daarin een mooi evenwicht te vinden. In deze evenwichtskunst speelt de gemeente een belangrijke rol. ‘Als je voor economische groei bent, ben je tegen het milieu. En andersom.’ Zo wordt het vaak voorgesteld, maar zo is het volgens ons niet. Op lange termijn is een gezond milieu goed voor de economie. En op korte termijn zijn er veel maatregelen denkbaar die weinig tot geen geld kosten: bijvoorbeeld zuinig omgaan met energie en water en afval hergebruiken De ChristenUnie wil de gemeente vooral zien in de rol van ‘duurzaamheidsregisseur’ die alle betrokken belangen goed in het oog houdt.

Trends en ontwikkelingen De natuur, delft in Nederland vaak het onderspit door ontwikkelingen die zich voordoen op velerlei gebied; de groei van recreatie, bevolkingsgroei, de intensivering van de landbouw e . d . Al deze veranderingen dwingen ons tot een duidelijke visie op de groene ruimte en de plaats die het ‘groen’ heeft, zowel buiten als binnen de bebouwde kom. Door de eenzijdige economische gerichtheid van veel beleid is de natuur vaak een ondergeschoven kindje De economische waarde van ‘groen’ wordt bijvoorbeeld zelden in de prijzen doorberekend. Op dit moment staat luchtkwaliteit hoog op de milieuagenda in Nederland. In het Nationaal Luchtkwaliteitplan staan de maatregelen van het Rijk, provincies en gemeenten om de luchtkwaliteit te verbeteren. De eisen die vanuit Europese normstelling zijn afgeleid moeten plaatselijk worden overgenomen en gecontroleerd. In 2010 moeten de gewenste normen zijn gehaald. Uit dit plan blijkt dat Nederland met het huidige beleid niet k a n voldoen aan de EU-normen. Diverse projecten kunnen geen doorgang vinden vanwege de grenswaarde ten aanzien van fijnstof in de lucht. Dit leidt tot gezondheidsrisico's en betekent ook dat er weinig ruimte is voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Het kabinet heeft daarom besloten om extra maatregelen te nemen. Zo komt er een subsidie op roetfilters voor nieuwe dieselauto's en een stimuleringsregeling voor schonere motoren in de binnenvaart. Veel aandacht krijgt op dit moment ook het waterbeleid. Voor Nederland vormt de hoeveelheid water waar we in de toekomst mee om moeten kunnen gaan een groot knelpunt.

Visie van de ChristenUnie Omgang met natuur en milieu speelt een rol binnen veel beleidsterreinen. Daarom pleit de ChristenUnie ervoor om bij ruimtelijke planvorming, bij recreatie en educatie, groenbeheer, economische vraagstukken en vergelijkbare beleidsterreinen een visie te vormen die ook oog heeft voor de langere termijn. De ChristenUnie gelooft dat de mens de schepping van de Schepper heeft ontvangen, om die te bebouwen én te bewaren. We hebben de natuur als het ware in bruikleen gekregen. Dat schept een grote verantwoordelijkheid. De volgende generaties, maar ook mensen die elders leven, ondergaan de veelal negatieve gevolgen van onze manier van leven. En omdat een beter milieu bij onzelf begint, dient de gemeente de waarde van de natuur, waaronder ook de dieren behoren, op het netvlies te hebben. De schepping bestaat niet alleen uit mensen; we moeten samenleven, ook met de dieren en de natuur!

Rol van de overheid / rol van de samenleving Ruimtelijke ontwikkeling De ChristenUnie is voor een evenwichtige ontwikkeling van Schiedam, ook ruimtelijk gezien. Voor wonen, werken en verkeer is ruimte nodig, maar dit mag niet ten koste gaan van natuur en milieu. Efficiënt ruimtegebruik, ruimtelijke kwaliteit en investeringen in de infrastructuur, zoals goede openbaar vervoerverbindingen, zijn in de visie van de ChristenUnie direct verbonden met milieubeleid. De aanleg van de A4-Noord is in de visie van de ChristenUnie Schiedam een noodzakelijke

- 23 -

investering in infrastructuur, Maar we willen hem niet zien, ruiken en horen, want dit zou ten koste gaan van de aanwezige flora en fauna. De ChristenUnie heeft in deze zaak een “ja, mits” standpunt. Wij maken ons sterk voor de beste milieuoplossing, welke inhoudt ja tegen de aanleg van de A4Noord, mits ondertunneling in acht wordt genomen. De ChristenUnie ziet verder graag dat de gemeente in goede harmonie samenwerkt bij het maken en uitvoeren van ruimtelijke plannen. De Nota Ruimte biedt lokale overheden meer vrijheid om gebieden een bouwbestemming te geven. Hoewel dit gemeenten meer mogelijkheden biedt, dient zij hier uiterst zorgvuldig mee om te gaan; het gevaar bestaat dat het landschap anders “verrommelt” en er waardevolle natuur en landelijke gebieden verloren gaan. Natuur- en milieueducatie De zorg voor de natuur hangt af van de heersende maatschappelijke waardering en bewustwording voor de natuur om ons heen. Burgers, maar ook gemeentebesturen, zijn zich er bijvoorbeeld vaak niet van bewust dat afgerande sloten (niet-natuurlijke oevers, maar houten beschoeiingen) dodelijk zijn voor flora en fauna en dat verkeerde onkruidbestrijding vogels en dieren verjaagt. Het gebrek aan kennis van en affiniteit met de natuur moet meer aandacht krijgen. Door nu te investeren in deze noodzakelijke kennis wordt er waardering, draagvlak en respect gecreëerd voor de toekomst. Gemeenten kunnen hieraan op verschillende manieren vorm geven; voorlichting geven op basis- e n middelbare scholen, folders verstrekken bij gemeentelijke heffingen en door zelf het goede voorbeeld geven. Het goede voorbeeld Consumenten spelen een uitermate belangrijke rol bij het streven naar duurzame ontwikkeling. Via hun aankoopgedrag dwingen consumenten bedrijven en de distributiesector om aandacht te hebben voor duurzame producten en diensten. Indien de consument kiest voor een duurzamere levensstijl, zullen producenten daarop moeten inspelen. Ook de gemeente moet via haar inkoopbeleid het goede voorbeeld geven en kiezen voor duurzame goederen. Hierbij valt te denken aan het inkopen van biologische producten, producten verhandeld via eerlijke handel, energiezuinige apparatuur, e.d. Op het gebied van afval stimuleert de gemeente preventie en hergebruik in grote mate. Daarbij hanteert zij het principe: de vervuiler betaald. Energiebesparing en klimaatbeleid Energiebesparing kan alleen tot stand gebracht worden door het opzetten van samenwerkingsverbanden. Samen met diverse doelgroepen, zoals wijken, besturen, verenigingen, middenstand en bewoners dient daarom aan energiebesparing gewerkt te worden. D o o r deze groepen rechtstreeks te betrekken, ontstaat meer belangstelling voor het thema. Door groepen gebruikers te confronteren met reële cijfers over hun energieverbruik en de verplichtingen in het kader van het Kyoto-akkoord, krijgen zij inzicht in wat zij zelf (individueel en als groep) aan besparing kunnen opbrengen. Het bewustwordingsproces stimuleren is daarom een belangrijke opgave. Waterbeleid Onze watervoorraden zijn niet oneindig. We moeten er zuinig mee omgaan om ervoor te zorgen dat er voldoende water blijft voor iedereen. Regenwater is een geschenk uit de hemel, het verdient beter dan het riool. ‘Tijd voor water’ i s binnen dit kader een nieuw begrip. Het moet meer tijd hebben om te infiltreren, te blijven staan e n zo vertraagd af te voeren. Houd het water vast waar het valt. Huishoudens, industrie en landbouw zijn verantwoordelijk voor veel watervervuiling. Gemeenten dienen, in overleg met provincies en waterschappen, aan te sturen op verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater. Zonder schoon w a t e r kan namelijk geen sprake zijn van duurzame drinkwatervoorziening, aangename recreatie, overstromingsgebieden of natuur. Gemeenten dienen in dit opzicht een voortrekkende rol te hebben en samen met burgers mee te denken met de waterschappen.

- 24 -

De ChristenUnie Schiedam pleit daarom voor: · stimulering van het bewustwordingsproces rond energiebesparing en klimaatbeleid door de energieleverancier te verzoeken op iedere jaarnota de volgende zinsnede af te drukken: “Het energieverbruik in uw huishouden of bedrijf heeft bijgedragen aan de toename van het broeikaseffect met de uitstoot van ... kg CO2.” · een voorbeeldfunctie van de gemeente door een beleid dat waar groen moet worden gekapt, gezorgd moet worden voor herbeplanting. Monumentale bomen worden gespaard en beschermd. · het actief tegengaan van straatvervuiling door boetes. Bureau HALT kan vuilopruimers ‘leveren’ in het kader van een alternatieve straf. Bij grote evenementen, zoals markten, is een snelle reiniging na afloop vereist. Daarover worden duidelijke afspraken in de vergunning vastgelegd. · het stimuleren van contacten tussen kringloopstations en kringloopwinkels. · stimulering van projecten waarbij de lokale middenstand in samenwerking met lokale verenigingen en lokaal bestuur zelf de promotor wordt van veilig en milieuvriendelijk verkeer naar de winkel. · een koppeling van rioolrechten aan het waterverbruik. · het waar mogelijk afkoppeling van regenwater van de riolering (dit vermindert de belasting van de zuiveringsinstallaties en ook het overstorten van de riolering). · het wegwerken van achterstallig onderhoud van de riolering. Waar nieuwe riolering wordt aangelegd, is de scheiding van afvalwater en regenwater het einddoel. Hiernaast kan gebruik gemaakt worden van regentonnen. · s t i m u l e r i n g v a n zuinig energiegebruik. Ook nieuwe mogelijkheden van alternatieve energiebronnen worden bevorderd. Hiertoe wordt onderzocht of in het gemeentelijke gebied locaties voor plaatsing van windmolens beschikbaar zijn. Daarbij wordt wel zeer goed gelet op inpassing in het bestaande landschap. Aantasting van belangrijke n atuurgebieden wordt vermeden. · afname van ‘groene stroom’ door de gemeente. · het werken met een energiebesparingsplan en een energiecoördinator.

- 25 -

- 26 -