Museum voor Schone Kunsten Gent
Een nieuw leven voor een tweehonderdjarige
Joseph Beuys, die in zijn carrière nogal wat musea gezien heeft, noemde het Museum voor Schone Kunsten aan het Citadelpark te Gent één van de mooiste die hij kende. Dat museum is een aantal jaren gesloten geweest voor indringende en noodzakelijke renovatiewerken. Straks gaat het in volle glorie weer open tijdens een feestelijk pinksterweekend. KAREL EN CHARLES
Het jaar voordien was de Koninklijke Maatschappij 'De
Het Museum voor Schone Kunsten in Gent, opgericht in
Vrienden van het Museum' opgericht en die hadden een niet
1798, is één van de oudste van ons land. Het ontstond naar
geringe invloed op het toenmalige stadsbestuur van burge
aanleiding van diverse maatregelen die eerst door het Oos
meester Emile Braun. Het feit dat de Vrienden in korte tijd
tenrijks en later door het Frans bewind werden genomen.
tal van aankopen hadden verricht en er een vernietigend
De afschaffing van de slotkloosters wegens 'niet nuttig'
rapport over de situatie in het toenmalige museum was ver
door de Oostenrijkers en daarna de confiscatie van de ker
schenen, bewoog het stadsbestuur ertoe om uiteindelijk aan
kelijke goederen door de Fransen zorgden ervoor dat een
de stadsbouwmeester opdracht te geven tot het ontwerpen
rijke verzameling aan kunstwerken werd samengebracht.
van een museum. Charles Van Rysselberghe, oudere broer
Vele daarvan verdwenen naar de verzamelingen van de be
van Théo, de neo-impressionistische schilder, kweet zich
trokken landen. Het is niet voor niets dat in vele Franse
bijzonder goed van zijn taak. Het museum opende in 1902
musea de herkomst van een kunstwerk is aangeduid door
de deuren en werd in 1913 uitgebreid ter gelegenheid van
een datum.
de wereldtentoonstelling te Gent. De inplanting in het in de
Gelukkig waren er ook mensen die ijverden om de belangrij
negentiende eeuw aangelegde Citadelpark speelde in op de
ke werken hier te houden, zoals de jurist Karel van Hulthem.
plannen van het stadsbestuur om het gebied er rond voor
Deze man, een politicus en overtuigd republikein, speelde
te behouden aan woningen voor de beter bemiddelde bur
een sleutelrol bij de oprichting van zowel het museum, de
gerij.
openbare bibliotheek als de kruidtuin. Het museum ging in 1802 open en had uiteindelijk een plaats gevonden in de
GRONDIGE RENOVATIE
Sint-Pieterskerk, die op die manier ook voor afbraak werd
Het gebouw van Van Rysselberghe dat Beuys zo bekoorde,
behoed. Toen de kerk in 1803 weer voor de eredienst werd
is gespaard gebleven van het pompeuze dat die tijd nogal
opengesteld door het concordaat tussen Rome en Napo
eens kenmerkte. Het is in wezen een zeer rationeel gebouw,
leon, moest het museum zich beperken tot de benedenkerk.
in de eerste plaats bedoeld om de kunst goed tot haar recht
Het verhuisde later naar het vroegere augustijnenklooster
te laten komen. Veel hedendaagse kunstenaars zouden er
waar toen ook de Stedelijke Academie gevestigd was.
maar wat graag in exposeren omwille van de diversiteit van
ln 1898, precies honderd jaar na de oprichting, besliste het
de ruimten en vooral omwille van de lichtinval.
Gentse stadsbestuur tot de bouw van een nieuw museum.
Robert Hoozee, conservator van het museum sedert 1979, • • •
26
Museum voor Schone Kunsten Gent
is de behoeder van zoveel moois. Hij praat rustig én en
op punt gesteld. We onthouden dus dat bij extra warme da
thousiast over dit bijzondere museum. "Aanpassen aan
gen het museum een uitweg biedt voor wie wat koelte wil.
de normen van deze tijd was een must wilden we nog ten
Trouwe bezoekers zullen zich de grote centrale ruimte nog
toonstellingen met bruiklenen kunnen opzetten. Er waren
herinneren, bij iedereen bekend als de 'Tapijtenzaal'. Dit
problemen met de stabiliteit, de betonstructuur was nog
wordt nu het Scribe-Forum. Fernand Scribe was één van
van in de beginperiode. De trillingen van het verkeer wa
de oprichters van de Vrienden van het Museum én was een
ren voelbaar. De structuur op zichzelf is perfect. Maar in
erg belangrijk mecenas. Zijn legaat is een substantieel on
de benedenverdieping bijvoorbeeld lag er geen echte vloer.
derdeel van de huidige collectie. De reeks achttiende-eeuwse
Je mag ook niet vergeten dat in de sectie waar het Museum
Brusselse tapijten De verheerlijking van de Goden krijgt een
voor Hedendaagse Kunst van Jan Hoet ooit heeft gezeten, er
presentatie in een aparte zaal in een historische opstelling
destijds een brandweerkazerne was én ook nog het Museum
binnen het chronologisch circuit.
van de Wetenschap."
De hemicyclus was ooit voor
"We hebben het museum uit
zien als een koer in openlucht
eindelijk gerenoveerd in drie
voor het tentoonstellen van
fases," verduidelijkt Hoozee.
beelden,
"In een eerste fase zijn een
deze ruimte terug zij het dan
die
functie
krijgt
goederenlift en nieuwe toilet
zoals voorheen: overdekt.
ten geïnstalleerd, samen met
De zalen in het achtergedeelte
lamellen op het dak om de
van het gebouw zullen hun
lichtinval bij te sturen. Na het
historisch
vertrek naar het S.M.A.K.
den, die in het voorgedeelte
van de collectie hedendaagse
zijn grondig gemoderniseerd.
kunst kwam de tweede fase.
Een aantal historisch details
karakter
behou
we de
blijven behouden. De kleine
derde. Er is geopteerd voor
zalen rond de hemicyclus wor
een grondige renovatie in een
den prentenkabinetten. Hier
En
nu
beëindigen
kort tijdsbestek. De Vlaamse
mee gaat een wens van de
Gemeenschap, de provincie
conservator
en de stad engageerden zich
kunstliefhebber in vervulling.
en
elke
ware
om tegelijkertijd te subsidië ren."
VEEL MET WEINIG GELD
Genoeg over het gebouw. La EEN BETER KLIMAAT
ten we het over de collectie en
In het vernieuwde museum
het programma hebben. De
zijn de vloeren en de glazen
nadruk van de verzameling
bedaking
weggenomen
ligt op de kunst van de negen
en
vernieuwd. De muren werden bezet met een nieuw soort
tiende en de twintigste eeuw, alhoewel ook de andere perio
gipsvezelplaat ter vervanging van de textielbekleding. De
des met niet onaardige werken vertegenwoordigd zijn. Den
hele bovenverdieping kan nu dienst doen als tentoonstel
ken we maar aan de panelen van Bosch, bijzondere werken
lingsruimte, terwijl alle nutsfuncties in de benedenverdie
van Gaspar De Crayer, T heodoor Rombouts en Cornelis De
ping geconcentreerd zitten. Er is plaats voor een auditorium
Vos en vele anderen. "Ik wil werken vanuit het historisch
(waarvoor op het moment van onze ontmoeting nog spon
potentieel van de bestaande collectie, zowel wat aankopen
sors gezocht worden) en er is een zeer ruime bibliotheek.
als tentoonstellingen betreft," zegt Robert Hoozee. "Door
Wanneer er ooit een centraal depot komt voor de kunst in
aankopen als Mädchenkopf sich urnwendend van Lehm
De 'Tapijtenzaa/', destijds in
stadsbezit, kan er nog tentoonstellingsruimte bijkomen.
bruck geven we de collectie ook een internationale toets."
de centrale inkomhal, met de
Twee vroegere binnenkoeren, die niet bepaald nuttig waren,
"Met de tentoonstellingen wil ik vooral contexten opbou
zijn nu overdekt en kunnen voor diverse doeleinden gebruikt
wen rond figuren als Minne en Ensor, rond stijlperioden als
worden. En niet te vergeten: de klimaatbeheersing is volledig
het symbolisme."
Rechts:
reeks 'De verheerlijking van de Goden' (I 717) uit de ateliers van Urbanus Leyniers
• • •
29
Robert Hoozee., conservator van het Museum voor Schone Kunsten Gent Wilhelm Lehmbruck, Zich omkerende meisjeskop, ca. 1913-1914, cementgeut 46 cm MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN, GENT
Voor de opening van het vernieuwde museum is er een
BRITISH VISION EN VERDER
presentatie uit de V l aamse Kunstcollectie (het samenwer
British Vision wordt een tentoonstelling met de impact
kingsverband tussen de musea van Antwerpen, Brugge
als die van Parijs- Brussel, Brussel- Parijs van tien jaar
en Gent). Het gaat om zelfportretten en portretten van
geleden. De expositie zal een beeld geven van de Britse
kunstenaars. Elk jaar zal door die koepel een dossierten
schilderkunst van de achttiende tot de eerst helft van de
toonstelling gerealiseerd worden, telkens in één van de drie
twintigste eeuw. Het is één van de vruchten van studie en
Heropening: zaterdag
26 mei 2007
musea.
diepgaande interesse die de conservator al sedert vele jaren
Museum voor
Aankopen en tentoonstellingen, dat is wat we verwachten,
aan de dag legt. En hij is helemaal niet van plan om op zijn
Schone Kunsten
alleen het vraagt ook centen. Het aankoopbudget van dit
lauweren te rusten. Er zijn al plannen voor komende ja
-vergeten we het niet-stedelijk museum bedraagt 75.000
ren. Voor 2010 een tentoonstelling rond Géricault waarbij
euro per jaar. Dat is natuurlijk een peulschil als je ziet hoe
deze kunstenaar als een meer geëngageerde figuur uit de
de kunstmarkt soms tekeer gaat. Gelukkig is er de goed
verf zal komen. Volgend jaar een samenwerking met het
Tel. 09 240 70 00
werkende Vrienden-vereniging, momenteel onder het voor
museum van Groningen, en verder in de toekomst een ex
www.mskgent.be
zitterschap van Danny Van den Bossche, die zorgt voor se
positie waarbij een lijn wordt getrokken tussen drie beeld
rieuze financiële ondersteuning en mecenaat. Het tentoon
houwers: Carpeau, Rodin en Lambeaux. Hij gaat ook de
stellingsbudget bedraagt 85.875 euro, in het vooruitzicht
confrontatie met de levende kunst niet uit de weg-er was
Anrwerpen,Brugge
van de heropening is daar vorig jaar een extra toelage van
altijd al een goede verstandhouding met het vroegere Mu
en Gent
Citadelpark. 9000 Gent Open: van dinsdag tot en met zondag van I 0 tot 18 uur Gesloten: maandag
Tentoonstelling Kunstenaarsportretten uit
75.000 euro bijgekomen. Voor de tentoonstelling British
seum voor Hedendaagse Kunst, het latere S.M. A.K. - en
Van 26 mei tot 19 augus-
Vision, één van de topevenementen van 2007 in V laande
hij denkt aan een artist in residence.
tus 2007
ren, is een toelage van 250.000 euro voorzien.
Voor het publiek komt er een audiogids voor de vaste col
Dat getuigt allemaal van de inspanningen die Gent als cul
lectie en Helke Lauwaert, zowat de oermoeder van de
tuurstad wil opbrengen. Toch zal iedereen die een beetje
educatieve dienst, is opgevolgd door een nieuwe kracht,
weet hoe het er in de kunstwereld aan toegaat, beseffen dat
Tine Van Poucke, bij wie groepen terecht kunnen voor des
het hier wel degelijk zeer lage budgetten betreft. De conser
kundige begeleiding. Het museum beschikt al jaren over
vator en zijn staf verdienen dan ook meer dan een pluim
een goedwerkend kinder- en jeugdatelier en is van plan de
In 2000 verscheen het
voor wat zij met die kleine budgetten verwezenlijken.
publiekswerking verder uit te bouwen. Een goed geëqui
boek 200 jaar verzamelen.
"Het ware een oplossing mocht de V laamse Gemeenschap
peerd auditorium is hiervoor eigenlijk een must. Voor de
volledig beeld van de
het museum overnemen en erkennen als een wetenschap
inwendige mens is er een onafhankelijk functionerend mu
ontstaansgeschiedenis van
pelijke instelling. Dat geeft een totaal ander plaatje inzake
seumcafé.
het Museum voor Schone
budgetten en kader," zegt Robert Hoozee en hij verwijst
Het Gentse Museum voor Schone Kunsten is weer klaar
ling. (Uitgeverij Ludion,
naar een illuster voorbeeld in Liverpool waar de Walker
voor nog eens honderd jaar.
Gent)
Art Gallery tot een nationaal museum is omgevormd.
Daan Rou
•
30
1nfo
Tentoonstelling British Vision
Van 6 oktober 2007 tot 13 januari 2008
Het schetst een zeer
Kunsten en de verzame-
