Editie nr 155, juni Hello! Goodbye!

  Editie nr 155, juni 2012

Hello! Goodbye!

PSSSSS.....    Het thema van deze Parera Society is ook heel toepasselijk op ons als  redactie. We zeggen goodbye tegen Suzanne van de Biezen, Liesbeth  Tuynman,  Diana  Meijers  en  Harrie  Bols,  zij  zijn  druk  bezig  met  hun  terug verhuizing naar Nederland, al dan niet vooraf gegaan door  een  heerlijke  vakantie.  Wij  wensen  hen  heel  veel  geluk  en  hopen  dat  zij  nog lang met ons mee blijven lezen.    Ook  zeggen  we  goodbye  tegen  Tineke  Idema.  Zij  blijft  nog  wel  op  Curaçao, maar heeft al een tijdje een leuke en drukke baan.  Om wat  meer tijd over te houden voor vele andere leuke dingen heeft zij er  voor  gekozen  te  stoppen  als  redactielid.  Gelukkig  blijft  zij  nog  wel  stukjes voor ons schrijven, dus we raken haar niet helemaal kwijt.    Behalve goodbye’s gelukkig ook hello’s.   Elly Biesters, Sasja Grefen, Bianca van Vuuren, Monica van Dijk, Annie  Eerhart,  Debbie  Kuyp  en  Marc  van  de  Brug  hebben  zich  in  de  afgelopen  paar  maanden  aangemeld  als  nieuwe  redactieleden.  En  Anne‐Marieke Prins wil graag stukken  voor ons schrijven.  Een bijna  compleet nieuw team dus. Maar minstens net zo enthousiast dus dat  moet goed komen.    Dan  hebben  we  ook  nog  Frans  Kerklaan  en  Henk  Hortensius    die  al  een  tijdje  in  de  redactie  zitten  en  ook  nog  wel  even  blijven.  En  natuurlijk onze lieve Sharon Winklaar die al jaren klaarstaat voor alle  redactieleden  en  die  altijd  zorgt  voor  de  nodige  input.  Zo  ook  deze  keer, maar liefst 4 stukken ontvingen we van haar hand.     Suzanne,  Liesbeth,  Diana,  Harrie  en  Tineke  bedankt  voor  jullie  inzet  wij zullen er alles aan doen om jullie mooie werk voort te zetten.    De redactie  1 

In dit nummer    PSSSSS.....  In dit nummer  Hello! Even voorstellen…  Ansicht uit Aruba; De voors en de tegens  10 vragen aan nieuwkomers Familie Donker  Repatfeestje hier, repatfeestje daar…  Voor u gekeken: de film, Cast Away  Repat Checklist  Liefde voor het eiland  Voor u gelezen: Bon Bini Beach  Nieuws van de wijkwachtmeester  Voor u gekeken: de serie, Game of Thrones  Ik wil ook!  Bestellen in Amerika  Hello, maar ook  goodbye  You say goodbye, I say hello  Repat, nu is het echt bijna zover…..  Welkom of afscheid, tijd voor een cocktail  UN TIKI DI PAPIAMENTU  Goodbye youth….hello life  Tien vragen aan een repatter: Mirjam Gans.  Wennen, gaat dat ooit lukken?  Bon dia! En andere dingen van Curaçao  Waar is thuis?  Binnenkijken  Wist u dit?  BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS  Bijlage  Activiteitenkalender  Kleurplaat  2 

1 2 3 4 6 10 13 14 18 21 22 25 26 28 30 32 36 39 42 44 46 48 52 56 58 60 61

Hello! Even voorstellen…   

In de vorige editie van de PS zag ik de oproep staan voor een nieuw  redactielid. Ik houd van schrijven en na even twijfelen heb ik gemaild  en ik kon de volgende dag al aanschuiven bij de redactievergadering.  Hartstikke  leuk!  Er  werd  mij  gevraagd  om  een  stukje  te  schrijven  waar in ik mijzelf voorstel,  dus bij deze.    Mijn naam is Monica van Dijk, ik ben 24 jaar oud en woon sinds drie  maanden  op  Dushi  Korsou.  Tussen  alle  repatters  in  dit  nummer  dus  ook een “nieuwkomer”, hoewel dat voor ons al niet meer zo voelt.    Mijn partner (zoals dat zo sjiek heet) is Tamboer bij de Tamboers &  Pijpers  van  het  Korps  Mariniers  en  is  ook  als  Tamboer  geplaatst  op  Parera,  voor  een  jaar.  Omdat  er  minder  ceremonieel  werk  is  op  Curaçao dan in Nederland, werkt hij bij Transport. Als er ceremonieel  werk te  doen is, gaat dat  voor. Zelf ga ik binnenkort aan de slag  als  orthopedagoog,  wat  een  moeilijk  woord  is  voor  gedragsdeskundige  voor kinderen en opvoeding. Ik heb zin om te gaan werken, omdat ik  het  luie  leventje  een  beetje  zat  word.  Ongelofelijk,  maar  waar.  Ook  heb ik er zin in om naast mijn werk bezig te zijn met de PS. Ik vind het  een  erg  leuk  blad  om  te  lezen  en  ik  hoop  dat  ik  mijn  steentje  kan  bijdragen.    Voorlopig genieten we erg van ons leven  op  Curaçao.  De  eerste  salsales  is  geweest  en  het  duikbrevet  is  gehaald.  Het  verlanglijstje  wordt  er  alleen  niet  korter  op…  Er  komen  alleen  maar  meer  dingen  bij!  Dus  een  jaar  zal  voor  ons  te  kort zijn. Maar daar denken we nog niet  aan.  Monica van Dijk 3 

   Ansicht uit Aruba    

  De voors en de tegens    De zomer nadert, de tijd van afscheid nemen is gekomen. Maar ook  de  tijd  van  nieuwe  gezichten  verwelkomen.  Terwijl  velen  van  ons  plannen  maken  voor  de  komende  vakantie  zijn  vele  anderen  bezig  met plannen maken voor hun aanstaande vertrek naar Nederland. Al  dan  niet  via  een  afscheidsfeest,  de  USA  en  IJsland  zal  het  eindpunt  van de zomervakantie voor de repatters Schiphol‐Amsterdam zijn.     De één verheugt zich er op haar kinderen weer te zien, weer aan het  werk te gaan, weer in een huis zonder beestjes te wonen. De ander  zal  de  eerste  maanden,  en  misschien  wel  jaren  vol  heimwee  terugkijken  op  een  term  in  de  West  en  direct  bij  thuiskomst  in  Nederland het verzoek voor een nieuwe term de deur uit doen.    Maar waar komt die heimwee vandaan? We weten toch dat het gras  alleen  maar  groener  lijkt  aan  de  overkant?  Ik  heb  aan  den  lijve  ondervonden hoe verlammend een gevoel van heimwee werkt. Door  met je lijf in Aruba (of Curaçao) en met je hart heel ergens anders te  zijn  ontneem  je  jezelf  de  mogelijkheid  je  verder  te  ontwikkelen.  Waarom blijven roepen dat je niet sportief bent en er zo dus pas na  een  jaar  achter  komt  dat  je  best  wel  behoorlijk  een  bal  over  het  tennisnet kan slaan. En waarom die cursus in de kast laten liggen als  je,  na  eenmaal  in  het  studieritme  te  zitten,  je  huiswerkopdrachten  sneller instuurt dan de leraar ze na kan kijken?    De  vrijheid  die  we  hier  als  partner  hebben  geeft  ons  zoveel  mogelijkheden  ons  leven  totaal  anders  in  te  richten  dan  dat  we  in  4 

Nederland  gewend  waren.  Alleen  al  door  het  feit  dat  de  meeste  partners geen (betaalde) baan hebben en zich volledig op hun eigen  ontwikkeling  kunnen  richten.  Studeren,  nieuwe  hobby’s  ontdekken,  juist hier hebben we er alle tijd voor. We hoeven alleen maar actie te  ondernemen.    Niet zo lang geleden kreeg ik een tip van iemand die na een term op  Curaçao  haar  leven  weer  voortzette  in  Den  Helder.  Het  kostte  haar  moeite  in  het  Nederlandse  ritme  te  komen.  En  omdat  de  mens  van  nature geneigd is alle vervelende dingen zo snel mogelijk te vergeten  en alleen de goede dingen te onthouden was niks in Nederland goed  en verlangde ze hevig terug naar de tijd op Curaçao.     Maar  ze  had  een  lijstje  gemaakt  met  alle  voor‐  en  nadelen  van  een  term in de West, om tijdens die klamme herfstavonden in Nederland  op  haar  gemak  eens  door  te  nemen.  En  wat  bleek,  ook  op  Curaçao  waren  dingen  waar  ze  erg  aan  had  moeten  wennen,  dingen  die  ze  mistte, dingen waar ze zich aan irriteerde. Dingen die ze allemaal al  weer vergeten was.    Het  hielp  haar  om  in  te  zien  dat  Nederland  en  Curaçao  2  hele  verschillende  werelden  zijn.  Het  hielp  haar  juist  die  dingen  die  ze  gemist had weer te waarderen.     Ook  al  mag  ik  nog  een  jaar  op  Aruba blijven, ik ben maar vast  met  mijn  eigen  lijstje  begonnen, er zal tenslotte een  dag  komen  dat  ook  ik  terug  moet.  Dan  kan  ik  maar  beter  voorbereid zijn.     Chantal van den Oever  5 

10 vragen aan… Familie Donker    Voor onze vaste rubriek 10 vragen aan zochten we deze keer naar  nieuwkomers op het eiland. Voordat wij hierheen kwamen had mijn  man ongeveer  2 jaar gevaren met Reinier Donker.  Zij hebben  contact met elkaar gehouden en zodoende wisten we ook dat hij, zijn  vrouw en zijn zoontje, die maar een paar dagen jonger is dan de  onze, deze zomer naar Curaçao zouden komen.  Even mailen of ze  mee wilde werken aan dit interview en het was geregeld.  

  1) Willen jullie je kort aan de lezers voorstellen?  Wij  zijn  familie  Donker,  bestaande  uit:  Reinier  (humanistisch  raadsman, 36 jaar), Duifje (juf, 35 jaar) en Jonathan (lief, 7 maanden)  uit Sneek. Voor drie jaar gaan wij dit fantastische avontuur aan met  heel  veel  zin.  Wandelen  doen  we  veel,  Duif  schrijft  met  plezier  brieven,  Reinier  zeilt  daarnaast  ook  graag.  Lezen  doen  we  te  weinig  maar  vinden  we  wel  heerlijk.  We  genieten  van  het  leven  als  jong  gezin. Jonathan is een vrolijk mannetje dat gek is op geluidjes en net  bezig is met zitten.    2) Waarom Curaçao?  Waarom  niet?!  Het  is  een  prachtkans  om  in  een  andere  omgeving  samen te leven en te werken. We hebben wel gedacht: ‘oh, wat een  gedoe  om  alles  te  regelen’,  maar  we  zijn  gelukkig  niet  de  eerste  familie die dit doet en al met al was het veel, maar wel goed te doen.  We houden van het avontuur en van de horizon verbreden. Nieuwe  kleuren, geuren en taal: kom maar op!    3) Waar kijken jullie het meest naar uit?  We  kijken  vooral  uit  naar  nieuwe  ervaringen.  Nieuwe  dingen  ontdekken,  nieuw  ritme  ontdekken.  Reinier  wil  leren  duiken  (Duif 

6 

houdt  het  bij  snorkelen,  vanwege  een  trommelvliesprobleem).  Duif  wil leren slenteren en Jonathan gunnen we het buitenleven.    4) Waar kijken (of keken) jullie het meest tegen op?  We  zagen  tegen  al  het  geregel  op.  Veel  zaken  konden  pas  vrij  laat  worden  geregeld,  denk  aan  geboorteaktes,  auto  uitschrijven  e.d..  Uiteindelijk zagen we ook op tegen de Schiphol‐scene, die er wel bij  hoort (vinden wij) maar die natuurlijk ook gaat schuren. Onze ouders  zijn verschrikkelijk blij met Jonathan; en al is er Skype, over een paar  maanden, wanneer ze langs komen is hij natuurlijk heel veel groter.  Toch hebben ook zij gezegd: doen, pak die kans!    5) In welke wijk komen jullie straks te wonen?  Wij gaan in Julianadorp wonen. Wij hebben ons eerder georiënteerd  op  wijken  en  dit  was  een  favoriete  wijk  voor  ons.  Er  zitten  enige  scholen en een peuterspeelzaal, een supermarkt vlakbij: dat leek ons  handig.    6) Gaat (of wil) Duifje hier straks (gaan) werken?  In  Nederland  heb  ik  altijd  gewerkt  in  het  onderwijs.  Ik  begon  in  het  basisonderwijs  en  ben  uiteindelijk  in  het  voortgezet  speciaal  onderwijs  gaan  werken  als  mentor  van  leerlingen  met  autisme,  in  Lelystad.  Toen  ik  met  zwangerschapsverlof  ging,  heb  ik  ook  mijn  ontslag  ingediend,  zodat  ik  alle  rust  had  voor  het  nieuwe  leven  als  verse  moeder  en  zaken  kon  gaan  regelen  voor  Curacao.  Tot  nu  toe  vind ik het zo leuk om moeder te zijn, dat ik in eerste instantie niet ga  werken  op  Curacao.  Ik  heb  daarvoor  wel  enige  normen  van  mijzelf  opzij gezet. Lange tijd dacht ik: ik ben hoogopgeleid, ik kan meer dan  voor een kind zorgen en ik moet mijzelf kunnen bedruipen. Echter, ik  haal zoveel voldoening uit het ‘er zijn’ met en voor Jonathan en voor  rust in huis zorgen dat ik dit eerst voortzet. Ook weet ik van mijzelf  dat ik wel tijd kan gebruiken om goed te acclimatiseren in zo’n totaal  nieuwe  omgeving  waar  ik  dan  ook  nog  zorg  draag  voor  onze  zoon.  7 

Misschien  ga  ik  na  verloop  van  tijd  nog  werken,  dat  kan  in  het  onderwijs  zijn,  dat  kan  ook  in  het  vrijwilligerswerk  zijn  in  andere  sectoren.    7) Zijn jullie van plan Papiaments te gaan leren?  Jazeker! Wij houden er sowieso van om enkele woorden te leren van  het  (vakantie)land  waar  we  heen  gaan.  Nu  is  het  anders,  we  blijven  hier  drie  jaar  en  dan  vinden  we  het  des  te  leuker  om  ons  ook  verstaanbaar te kunnen maken in zinnen. We zijn dapper begonnen  aan een cursus maar hebben die niet goed bijgehouden. Het is dus bij  veel  woordjes  gebleven,  tellen,  goedendag,  lichaamsdelen,  de  inrichting  van  een  huis.  We  pakken  de  draad  zeker  weer  op  en  vermoeden dat het sneller zal gaan nu je je echt omringd weet door  de taal.     8)  Verwacht  Reinier  verschillen  in  zijn  werkzaamheden  hier  ten  opzichte van zijn werkzaamheden in NL?  Mijn werk blijft voor een groot gedeelte hetzelfde, het ondersteunen  van  mensen.  De  context  is  natuurlijk  wel  tropisch,  daarnaast  zijn  er  nu ook de gezinnen waar je als geestelijk verzorger zorg voor draagt.  Tot nu toe  heb ik vooral voor Marinemensen  gewerkt, nu  krijg ik te  maken met mensen van andere krijgsmachtdelen. De compagnie van  de  Land‐  en  Luchtmacht  en  de  mensen  van  de  Marechaussee.  Dus  niet  alleen  nieuwe  culturen  van  het  eiland,  maar  ook  binnen  het  werk.    9)  Wat/  wie  gaan  jullie  missen  in  Nederland?  (en  wat  niet?)  We hebben beide ervaring met lange periodes van afwezigheid en tot  nu  toe  hadden  we  gelukkig  niet  veel  last  van  heimwee.  Wat  we  hebben  gehoord  is  dat  je  echt  twee  auto’s  nodig  hebt,  dat  je  niet  makkelijk  even  ergens  heen  fietst  of  loopt.    Nu  lopen  wij  vrij  makkelijk  even  naar  dit  en  naar  dat  in  Sneek,  dat  zullen  we  wel  missen.  Duif  is  benieuwd  naar  het  gemis  van  enig  ander  weer.  Zou  8 

drie  jaar  zomer  niet  saai  gaan  worden?!  Wat  we  niet  gaan  missen?  We hebben werkelijk geen idee.    De  laatste  vraag  kunnen  jullie  nu  nog  niet  beantwoorden  dus  het  antwoord daarop mogen jullie ons nu verschuldigd blijven.  In september is er een welkomsbijeenkomst voor alle nieuwkomers op  het eiland. Op deze bijeenkomst zal er een special van de PS worden  uitgedeeld. Deze zal bestaan uit de van toepassing zijnde stukken uit  deze  PS  met  enkele  aanvullingen  waaronder  dus  dit  interview  aangevuld met het antwoord op de laatste vraag.    10)  Inmiddels  zijn  jullie  een  paar  weken  op  het  eiland.  Hoe  bevalt  dat  jullie  tot  nu  toe  en  zal  je  nu  andere  antwoorden  geven  op  de  eerder  gestelde  vragen,  die  jullie  vlak  voor  vertrek  beantwoord  hebben?    Bianca van Vuuren   

Jonathan die van een lekker stukje meloen smult 

9 

 

Repatfeestje hier, repatfeestje daar…    Elk jaar rond deze tijd krijg  ik  zo’n  weemoedig  gevoel  over mij heen. Je weet dat  er  mensen  zullen  vertrekken  en  je  weet  dat  er altijd mensen bij zijn die  wat  voor  je  zijn  gaan  betekenen in de afgelopen  jaren.  Op  school  merk  je  het  bij  de  kinderen  maar  ook de repatfeestjes zeggen je dat de tijd van afscheid nemen weer  aangebroken is.     Met een knoop in mijn buik realiseer ik me dat deze tijd weer voor de  deur  staat.  Een  behoorlijk  aantal  gezinnen  zal  hun  boeltje  weer  oppakken  om  terug  naar  Nederland  te  verhuizen.  Ook  wij  behoren  tot deze groep en ook wij hebben zo’n  feestje  al  in  de  agenda  gepland  staan.  Drie  jaar  terug  kon  ik  me  dit  moment  echt  niet  indenken  en  je  knippert  vervolgens  3  keer  met  je  ogen  en  de  jaren  zijn  om  gevlogen.  Het  voelt  zo  dubbel. Aan de ene kant vind ik het erg  leuk  om  weer  het  nieuwe  avontuur  aan te gaan en in Nederland weer een  leuk leven op te bouwen maar aan de  andere  kant  weet  ik  ook  dat  ik  Curaçao,  en  daarbij  al  die  lieve,  leuke,  mooie  mensen  zo  vreselijk  ga  missen.  Ik  realiseer  me  heel  goed  dat  het  straks  allemaal  anders  zal  worden.  10 

Mijn kinderen hebben een leeftijd waarin zij veel meer vrijheid nodig  hebben en niet zitten te wachten op een moeder die steeds op hun  nek zit. Vriendschappen zullen weer nieuw leven in geblazen moeten  worden of misschien ook juist niet. We moeten weer aan een andere  manier  van  leven  gaan  wennen,  gehaaster,  gestrester.  We  gaan  het  niet uit de weg maar het zal zeker even anders zijn. Waar we ook aan  moeten wennen is het “in huis leven” in plaats van altijd maar lekker  buiten zijn. Ramen en deuren dicht anders staat de kachel voor niets  te  branden….  Voorlopig  hoop  ik  op  een  hele  warme  zomer  in  Nederland!     Gelukkig is het nog niet zo ver en hebben we nog even de tijd om van  dit mooie cadeautje dat Curaçao heet te genieten. Het mooie weer,  de wind die door je haren strijkt, eten met je voeten in het zand. Ja,  we  gaan  het  missen.  Er  zijn  ook  dingen  die  we  absoluut  niet  zullen  missen. Neem nou de muggen! Of de kakkerlakken en de mieren niet  te  vergeten.  Laat  ik  me  dat  maar  voor  houden  dan  zal  het  afscheid  misschien iets makkelijker zijn.    Ook  moeten  wij  afscheid  nemen  van  onze  band  waar 3 jaar ons hart en ziel  in  ligt.  We  hebben  een  super  tijd  gehad  en  optredens  meegemaakt  waar  we  in  Nederland  alleen  maar  van  konden  dromen.  Dat  afscheid  nemen gaan we niet doen  zonder  er  nog  één  keer  een  knalfeest  van  te  maken  bij  café  Old  Dutch.  Nog  één  keer  met  alle  muzikanten  waar  we  de  afgelopen  jaren mee hebben samen gewerkt. 

11 

Denk  aan  Eric  Jan,  Maarten  en  Mirjam    van  de  Sleeves,  George  de  Goede  van  The  Charming  Basterds  en  Fernandito  van  Third  Rock.  Maar  ook  aan  onze  oud  bandleden,  Frank  Nijhuis  en  misschien  ook  wel Peter Bouw! Natuurlijk zijn de  bandleden van nu ook aanwezig.  José,  Antoin,  Russel  en  Dirk.  Op  zaterdag  23  juni  is  het  zo  ver!  Ons  aller laatste optreden met VIBE and friends!!!!    Ik  heb  al  een  paar  containers  papieren  zakdoekjes  laten  aanrukken  want  ik  zal  het  zeker  niet  droog  houden  maar  het  is  goed  zo.  Nederland;  we  zijn  er  weer  klaar  voor  en muziek kan je op  elke  plek  van  de  wereld maken alleen helaas niet met deze bijzondere mensen….     Via deze weg wil ik iedereen bedanken die onze tijd op Curaçao mede  tot een succes heeft gemaakt.    Heel veel liefs en we gaan elkaar vast weer tegen komen!    Suzanne van der Biezen            NB het laatste optreden van Vibe is ten tijde van het uitkomen van deze PS  helaas al geweest.

12 

Voor u gekeken: de film, Cast Away    Tom  Hanks  speelt  Chuck  Noland,  werkzaam voor FedEx, die vlak voor Kerst,  tot  grote  teleurstelling  van  zijn  verloofde  Kelley  (Hellen  Hunt),  op  zakenreis  moet  naar  Rusland.  Op  de  terugreis  komt  zijn  vliegtuig  in  een  vreselijke  storm  terecht  en stort neer in zee. Cuck spoelt als enige  overlevende  aan  op  een  onbewoond  eiland.  In  afwachting  van  zijn  redding  probeert  Chuck  een  nieuw  bestaan  op  te  bouwen  door  zich  te  verzoenen  met  de  natuur.  Chucks  visie  op  het  leven  verandert  ingrijpend,  tijd  speelt  geen  rol  meer,  slechts  zijn  hoop  op  redding  en  de  moed  om  te  overleven.  Cast  Away  is  een  indrukwekkende film met een evenzo indrukwekkende vertolking van  Tom  Hanks,  die  een  uur  lang  een  soloprestatie  neerzet  als  Chuck  Noland op het onbewoonde eiland.    De eenzaamheid in de film wordt nog eens goed benadrukt door de  afwezigheid  van  de  altijd  zo  aanwezige  muziek.  Een  goede  zet  van  regisseur Robert Zemeckis. Cast Away is opgebouwd uit twee delen.  In het eerste deel speelt Tom Hanks zijn karakter dat net gestrand is.  De man is nog weldoorvoed en ziet er nog welvarend uit. Het tweede  deel  speelt  zich  vier  jaar  later  af.  Toms  karakter  is  dan  al  vier  jaar  eenzaam op het eiland.  Diana Meijers 

13 

Repat Checklist    Zowel bij een uitzending als bij de terugkeer naar huis moeten er een  heleboel praktische zaken geregeld worden. De Global  Connection Special  ‘Verhuizen’ en de ‘Expat & Partner Gids’ bevatten een uitgebreide checklist,  samengesteld op basis van informatie van leden, verhuisbedrijven,  verhuisspecialisten en relocatiebureaus. Dit is een goede houvast voor de  planning en voorbereiding van de verhuizing.    Daarnaast moet je bij repatriëring met een aantal specifieke zaken  rekening houden:  Heb je je huis in jouw thuisland verhuurd: check per wanneer je het contract  kan beëindigen.  Misschien heb je wel tijdelijke woonruimte nodig voordat je weer in je eigen  huis kan intrekken.   Veel expats wonen in het buitenland ruimer dan ze thuis gewend waren. Die  ruimte is vaak snel weer opgevuld met nieuwe spullen. Check tijdig of alles  nog wel in je nieuwe huis past. Zo niet: let bij het inpakken van de boedel  goed op wat direct naar de opslag kan.  Maak een lijst van de lokale dingen die je graag mee wilt nemen naar huis.  Nu kan het nog in de container, als je straks thuis bent en je realiseert je hoe  geweldig die mooie bamboe tuinset op je terras had gestaan is het te laat.  Verzamel (email)adressen en telefoonnummers van vrienden die je tijdens  de uitzending hebt gemaakt.   Probeer alvast wat informatie (internet, kranten, tijdschriften) te krijgen  over de huidige situatie in je land van herkomst, zodat je bij thuiskomst niet  voor al te grote verassingen komt te staan.   Informeer bij de douane welke goederen je wel en niet mag invoeren.    Tips  Vóór de terugkeer   Maak voor de kinderen een fotoboekje van hun leven: de schoolbus, de  school, de sportclub. Voor meer ‘kinder‐tips’: zie de tiplijst in de Global  Connection Special over Expat Kids (ISBN 978‐90811751‐3‐5)  Benader de repatriëring als een ‘nieuwe’ uitzending, maar dan naar je eigen  land.  

14 

Mocht je de kans hebben: plan een (korte) vakantie in je eigen land, om  alvast te wennen.   Neem goed afscheid. Niet alleen van de vrienden die je tijdens de uitzending  hebt gemaakt (afscheidsfeest), maar ook van de plaatsen die je graag  bezocht, het eten dat je zo lekker vond, etc., zodat je op weg naar huis niet  het gevoel hebt dat je iets gemist hebt.   Maak foto’s van de alledaagse dingen die je achter moet laten. Je huis, de  auto, jouw winkeltjes, de markt, je werkplek, de club waar je lid van bent, je  favoriete restaurantje. Nu lijkt het misschien niet bijzonder, maar als je  straks ‘thuis’ bent zijn het waardevolle herinneringen.   Beschrijf je verwachtingen. Ga bij jezelf na hoe je thuisomgeving veranderd  kan zijn: wat verwacht je precies aan te treffen bij thuiskomst, wat zul je  missen als je weer terug bent en wat zul je niet missen?   Doe dit voor elk gezinslid: zo heb je ook inzicht in de verwachtingen van je  partner, van je kinderen.   Gebruik je de terugkeer om een nieuwe woonplaats te zoeken: kies voor  een plek waar meer ex‐expats wonen. Zo maak je de kans op gelijkgestemde  vrienden groter.   Neem de tijd om te overdenken hoe je zelf veranderd bent, wat je geleerd  hebt in het buitenland en wat kan je daarmee thuis kunt doen   Schrijf een mission statement waarin je vastlegt wat je wilt bereiken.  Laat elk gezinslid van elke plaats in het buitenland waar je bent geweest een  souvenir mee naar huis nemen. Dat wordt ‘de heilige collectie’.   Bespreek je aanstaande repatriëring met vrienden in het gastland; zij  kunnen je wellicht handige tips geven.     Eenmaal thuis  Zoek contact met andere repats. In de meeste landen hebben zijn er clubs  van repats.  Overweeg je aan te sluiten bij een repatclub. Bijvoorbeeld bij  ‘Rexpats’.  Houd de nieuwe taal bij die je geleerd hebt.   Gun jezelf de tijd om te wennen. Het duurt even voordat je je weer  helemaal thuis voelt.   Voor expat partners: ga, indien mogelijk, niet meteen weer een baan of een  andere bezigheid zoeken, maar zorg eerst dat je je draai weer gevonden  hebt.  

15 

Voor pensionado’s: stort je niet meteen in allerlei (vrijwilligers)activiteiten.  Geef jezelf de kans om te wennen aan het feit dat je nu geen werktijd en  vrije tijd meer hebt, maar gewoon ‘tijd’.   Wees terughoudend met je verhalen over het expatleven en vooral met  klachten over hoe saai het leven thuis is. Voor mensen die nooit in het  buitenland hebben gewoond, zijn deze verhalen soms moeilijk te begrijpen.   Vergeet niet dat je gewend bent aan veranderingen. Misschien ben je nooit  eerder gerepatrieerd, maar je hebt in het buitenland wél geleerd met  veranderingen om te gaan. Van deze ervaring kun je ook in eigen land goed  gebruik maken.   Treur niet teveel over wat je nu mist, uit het oude expat leven, maar geniet  van de dingen die je tijdens je uitzending van ‘thuis’ zo hebt gemist.       Dit artikel is geschreven door Global Connection. Heb je vragen of  opmerkingen kan je contact  met hen opnemen. 

16 

Gemaakt door Diana Jansen zie artikel Binnenkijken op pagina 56

17 

Liefde voor het eiland   

We schrijven 1981. Ik ben 9 jaar oud en  logeer  bij  oma  Mimi  in  haar  huis  op  Curaçao.  Oma  Mimi  is  mijn  overgrootmoeder  en  mijn  oma  en  opa  logeren  ook  bij  haar.  Ik  heb  vrijstelling  van  school  om  over  de  schoolvakantie  heen  weg  te  blijven,  want  zowel  opa  als  oma  zijn  gepensioneerd  onderwijzers,  opa  zelfs  voormalig  inspecteur  van  het  onderwijs,  dus  dat  zit  wel  snor.  Degene  wiens  wil  in  huis  echter  wet  is,  is  oma  Mimi.  Zij  zit  met  haar  eeuwige  waaier  in  haar  eeuwige  schommelstoel zich ritmisch koelte toe  te  wuiven.  Ondanks  zonnevlekken  is  zij  blanker  dan  blank  met  spierwitte  haren  en  priemende,  ondeugende  blauwe  ogen.  Haar  benen zijn enorm dik, opgezet door vocht, haar voeten opgezwollen.  Ik kan me nauwelijks herinneren of ze kon lopen en hoe dat dan ging.  Waarschijnlijk  met  een  stok,  moeizaam.  Maar  vanuit  haar  stoel  regeerde  zij  het  hele  huis.  Ze  had  de  allerzachtste  huid  van  de  hele  wereld, nog zachter dan die van mijn oma. Ze was spinnend tevreden  als  ik  haar  ’s  avonds  ‘bon  nochi’  wenste  en  gaf  me  een  knipoog  als  opa wat al te gewichtig deed en ik een snedige repliek gaf. Maar haar  stem  kon  hard  en  bevelend  klinken,  vooral  als  zij  en  haar  bediende  Bibi het niet met elkaar eens waren, wat bijna altijd het geval was.    Bibi  was  waarschijnlijk  even  oud  als  Mimi  en  natuurlijk  mager  en  pezig en had de kleur van pure chocolade. Zij waren net de Dikke en  de  Dunne  samen,  maar  dan  in  de  schrijnende  setting  van  blank  –  zwart,  bediende  –  meesteres.  Ik  kon  de  conflicten  niet  verstaan,  ze  werden  in  rap  Papiaments  gehouden.  Maar  Bibi’s  stem  was  even  18 

hard als die van Mimi en het was me duidelijk dat niemand won, een  status  quo  van  met  elkaar  vergroeid  zijn.  Niet  meer  met  elkaar  kunnen en niet meer zonder elkaar.  Ik  ben  niet  bijzonder  gecharmeerd  van  de  Curaçaose  keuken,  maar  pompoena’s,  de  kleine  pannenkoekjes van dezelfde vrucht  die  Bibi  bakt,  eet  ik  met  smaak.  Ook vind ik het heel leuk als er een  kampvuur  is  in  de  tuin  waarop  we  gaan  barbequen  met  familie  (iedereen  die  komt  is  altijd  wel  ergens  familie  in  een  voor  mij  onbegrijpelijke  veelheid  aan  verbanden).  Funchi  ziet  er  elke  keer  weer  misleidend  lekker  uit  met  zijn  mooie  gele  kleur,  en  valt  elke  keer  weer  even  vies tegen  als  smakeloze  klonterige  drab  die  zich  maar  niet  in  een  keer  weg  laat  slikken, hoe hard je ook je best doet. Oma Mimi vindt het leuk dat ik  zo duidelijk een eigen smaak heb. Opa en oma geven me de bijnaam  ‘Lust Niet’. Een dagelijkse traktatie is icecream‐soda, een drankje van  priklimonade  en  een  bolletje  roomijs,  dat  een  spectaculair  bruisend  effect geeft. Op zondag mag het met echte cola.    Ik voel mij thuis bij oma Mimi. Ik was me in de badkuip door met een  halve  kalebas  (een  grote,  dus  niet  ‘native’  hier  op  het  eiland)  koud  water over me heen te scheppen. Ik geniet van de koele bries van de  kleine fan naast mijn bed. Ik loop op blote voeten of op slippers over  de altijd stoffige, ongeasfalteerde weg, of ik kweek eelt door over het  hete asfalt elders te lopen ‘net als echte Curaçaose kindjes’. Het liefst  zou ik elke dag uren in het water zijn in de kleurrijke wereld van de  tropische vissen, maar er is eerst altijd verplicht siësta.  19 

  In  oma  Mimi’s  tuin  is  het  ook  stoffig  en  zanderig.  Wel  krijgen  de  Tuturutu  en  Hibiscus  trouw  elke  dag  water  met  de  gieter.  Er  staat  een  groot  ongebruikt  hondenhok  van  gaas,  waar  ik  een  keer  een  leguaan  in  vang,  die  prompt  zijn  staart  achter  laat.  Troepialen  en  Suikerdiefjes  komen  kruimels  van  tafel  pikken.  Ik  wijs  oma  die  lieve  grote  muis  aan  op  de  keukenplank,  met  zijn  prachtig  glimmend  zwarte kraaloogjes, en oma zegt dat het een rat is en dat ik er niets  over  tegen  oma  Mimi  mag  zeggen,  want  dat  die  dat  een  heel  vies  beest vindt.                          Het  leven  op  Curaçao  dat  ik  heb  leren  kennen  is  ongecompliceerd,  een feest voor de zintuigen. Ik voel mij onvoorwaardelijk welkom bij  mijn  Curaçaose  oma  Mimi  en  draag  de  dushi  herinneringen  aan  dit  eiland  voor  altijd  mee.  Ik  hoop  dat  mijn  eigen  kinderen  ook  zo’n  liefde  voor  het  eiland  met  zich  mee  kunnen  nemen  als  wij  in  2013  weer naar Nederland zullen terugkeren.    Anne‐Marieke Prins   

NB de afbeeldingen die bij dit artikel zijn geplaatst zijn afkomstig uit Anne‐ Marieke’s poëziealbum. 

20 

Voor u gelezen: Bon Bini Beach    Geweldig,  de  nieuwe  Suzanne  Vermeer  komt  eraan.  Ik  kan  bijna  niet  wachten.  Eerlijk  gezegd  had  ik  geen  boek  meer  verwacht.  De schrijver Suzanne Vermeer  is een man, Paul Goeken, en hij is helaas  vorig  jaar  overleden.  Toch  mogen  wij  nog  gaan  genieten  van  een  mooi  boek.  De  thrillers  van  Suzanne  Vermeer  lezen  makkelijk  weg,    zo  makkelijk  dat  je  er  voor moet waken het niet in een ruk uit  te  lezen  want  daarna  baal  je  als  een  stekker dat je het al uit hebt.     Ik  heb  het  boek  nog  niet  gelezen  want  het is nog niet uit maar de achterflap vertelt het volgende: Lilian en  Dominique,  twee  Nederlandse  studentes,  gaan  met  vakantie  naar  Aruba  waar  de  vader  van  Dominique  een  huisje  heeft.  Het  belooft  een geweldige tijd te worden, met veel feesten, luieren en shoppen.  Maar niets is minder waar. Tijdens een heftige avond uitgaan, verliest  Dominique haar vriendin uit het oog…       Als ze de volgende morgen met een kater wakker wordt, is Lilian nog  steeds  niet  terug.  Waarschijnlijk  is  ze  met  iemand  meegegaan  en  Dominique  wacht  het  rustig  af.  Pas  als  ze  ’s  avonds  nog  niets  van  Lilian  heeft  gehoord  en  steeds  haar  voicemail  krijgt,  begint  Dominique  zich  echt  zorgen  te  maken.  Het  lijkt  erop  dat  Lilian  is  verdwenen…    Ik  ga  dit  boek  alvast  reserveren  bij  Bol.com  voor  €17,50.  Het  boek  komt uit op 19 juni 2012. Veel leesplezier!    Suzanne van der Biezen   21 

Nieuws van de wijkwachtmeester  Het is alweer eventjes geleden dat ik een bijdrage heb geleverd voor  de Parera Society. Door vakantieverlof, dienstreizen en drukte  kwam  ik  helaas  niet  toe  aan  het  schrijven  van  mijn  column.    Graag  zou  ik  een verslag maken van al mijn avonturen van de afgelopen tijd maar  toch ga ik weer van de gelegenheid gebruik maken, u te informeren  over een  aantal actuele zaken welke op Curaçao spelen.    Al  voor  mijn  verlof  werden  we  geconfronteerd  met  een  grote  toename  met  betrekking  tot  “skimmen”,  het  kopiëren  van  bankpasgegevens. In Nederland zijn de banken, politie en justitie en  de  overige  ketenpartners  al  wat  verder  in  de  bestrijding  van  deze  criminaliteit.  Hier  op  Curaçao  staat  het  nog  in  de  kinderschoenen.  Hierdoor kan het soms voorkomen dat mensen die geskimd zijn geen  aangifte  kunnen  doen.  Sommige  banken  in  Nederland  eisen  dat  de  rekeninghouder  zelf  aangifte  doet.  Bij  andere  banken  wordt  deze  aangifte  door  een  medewerker  van  de  betreffende  bank  gedaan.  Mocht u geskimd zijn en uw aangifte wordt niet opgenomen door de  politie  dan  kunt  u  zich  wenden  tot  de  Koninklijke  Marechaussee.  Graag  willen  wij  dan  weten  welke  politiemedewerker  u  heeft  medegedeeld  dat  u  geen  aangifte  kon  doen  en  de  reden  daarvan.   Alleen  dan  neemt  de  KMar  uw  aangifte  op  en  zal  deze  doorzetten  naar  de  betreffende  politieafdeling.  U  ontvangt  van  deze  aangifte  een kopie t.b.v. de bank.    Ook wil ik graag u waarschuwen voor de Atrako’s (overvallen), welke  steeds  gewelddadiger  lijken  te  worden.  In  veel  gevallen  werden  slachtoffers  vanaf  de  uitgaansgelegenheden  gevolgd  tot  het  huisadres  en  daar  overmeesterd  en  beroofd.  Mocht  u  vermoeden  hebben dat u gevolgd word:        22 

 





Blijf rustig en zorg dat u blijft rijden (stop niet)  Rijd  niet  naar  huis  maar  naar  een  veilige  locatie:  bijv.  een  politiebureau,  militaire  kazerne  of  een  andere  plaats  waar  veel  mensen  aanwezig  zijn  bijvoorbeeld  een  tankstation  of  uitgaansgelegenheid met bewaking.  Bel  de  politie  tel:  911  Geef  uw  locatie  door  en  zoveel  mogelijk  gegevens  m.b.t.  tot  de  volger(s)  (kenteken,  type  auto, kleur, signalementen, aantal personen etc).   Zorg dat u het alarmeringskastje van de CVD (voorheen AVD)  alarmcentrale bij u draagt. Mocht u bij uw woning aankomen  en  daar  een  verdachte/bedreigende  situatie  aantreffen  activeer dan de paniekknop.  

  De  laatste  tijd  word  er  steeds  vaker  aangifte  gedaan  van  diefstal/vermissing  van  artikelen  welke  via  de  Militaire  Post  Organisatie  van  Nederland  naar  Curaçao  worden  verstuurd.  Omdat  het lastig is gebleken hier adequaat tegen op te treden en zendingen  via  MPO  slechts  beperkt  verzekerd  zijn,  wil  ik  u  aanraden  om  duurdere  artikelen  met  name  elektronica,  computerspellen  en  dure  kleding niet via de MPO te laten verzenden.  De grote postbedrijven  werken allemaal met een track‐ and tracesyteem dat ervoor zorgt dat  u op ieder moment kunt zien waar uw zending zich bevindt. Wanneer  u  uw  zending  aangetekend  laat  versturen  is  de  waarde  van  uw  zending in de meeste gevallen verzekerd. Het is duurder maar u krijgt  er zekerheid voor terug.     Het  zomerverlof  zit  er  aan  te  komen  en  velen  zullen  voor  vakantie  naar Nederland of elders gaan. De KMar heeft veel positieve reacties  ontvangen  met  betrekking  tot  de  afwezigheidpatrouilles.  De  patrouilles  kunnen    door  de  KMar  worden  gereden  wanneer  u  van  het  eiland  bent.  Mocht  u  van  het  eiland  af  gaan  en  u  wenst  extra  toezicht  op  uw  woning  dan  kun  u  het  afwezigheidformulier  downloaden van de intranet site:  23 

  http://intranet.mindef.nl/kmar/district_lbe/organisatie/eenheden_di recties/brigade_carib/index.aspx     U  kunt  het  volledig  ingevulde  formulier  naar  mij  e‐mailen  ([email protected]) maar u mag het formulier ook uitprinten  en tijdens kantooruren afgeven op de KMar brigade.     Ik wil iedereen die dit jaar met repat gaat veel succes wensen met de  voorbereidingen. Vergeet niet even uit te rouleren bij  mij! Iedereen  die  binnenkort  met  verlof  gaat  wens  ik  een  goede  tijd  toe.  Voor  degene  die  hier  blijven:  het  wijkbureau  zal  tijdens  de  zomerverlofperiode  gewoon  bemand  zijn.  Mocht  u  nog  vragen  hebben, loop dan gerust binnen op het wijkbureau.    Ku saludo Kordial,    Tom van Kempen  Wijkwachtmeester      Ook

de redactie gaat even met vakantie. De volgende Parera Society kunt u begin oktober weer verwachten. Het thema van de volgende Parera Society is BEELD EN GELUID Zelf een goed verhaal of een goede tip passend bij dit thema? Mail dat dan naar [email protected]. NB: De redactie behoudt zich het recht ingezonden stukken aan te passen en of in te korten

24 

Voor u gekeken: de serie, Game of Thrones  Deze  keer  behalve  een  film  review  ook  een  serie.  Het  gaat  hier  om  de  serie  “Game  of  Thrones”,  met  daarin  onder  andere  Sean  Bean  die  ook  bekend  is  uit  de  “Lord  of  the  Rings”  trilogie  en  uit  de  verfilming van het Andy McNab boek “Bravo Two Zero”.    Het  verhaal  speelt  zich  af  in  een  fictieve  wereld  die  bestaat  uit  7  koninkrijken, in een setting die doet denken “ Lord of the Rings.” Het  karakter van Sean Bean is een landheer in een van deze koninkrijken,  die  samen met zijn vrouw en kinderen in betrekkelijke rust leeft. Dit  verandert  op  het  moment  dat  de  koning,  een  oude  vriend,  met  zijn  gevolg op bezoek komt. Vanaf dat moment verandert er heel veel. De  serie volgt van dat moment de diverse personen in de serie. Aan de  ene  kant  hebben  we  de  koning  die  met  zijn  problemen  worstelt,  maar ook de landheer en zijn gezin krijgen te maken met tegenslagen  en verdriet.     Op  diverse  momenten  in  de  serie  zijn  er  verrassende  elementen  opgenomen die ervoor zorgen dat je  blijft kijken. De serie boeit van  het  eerste  moment  en  blijft  spannend  tot  het  laatste  moment.  Op  het moment van schrijven is serie 1 al afgelopen en serie 2 zit nu in  aflevering 7. Ikzelf heb nu de hele serie 1 gezien en kan niet wachten  om met serie 2 te beginnen. Wat mij betreft een absolute aanrader  voor  iedereen  die  houdt  van  films/series  in  het  genre  van  “  Lord  of  the Rings ”    Marc van de Brug 

25 

Ik wil ook!  Nog 1 jaar, 11 maanden 3 weken en 4 dagen…  En dan zit onze term hier erop en gaan we weer naar huis. Met een  beetje jaloezie kijk ik naar de vele repatters om ons heen. Wetende  dat zij vaak met dezelfde jaloezie terugkijken omdat zij nog zo graag  even zouden blijven.    De  meeste  mensen  begrijpen  dan  ook  helemaal  niet  dat  ik  zo  terug  verlang  naar  Holland.  Curaçao  is  toch  fantastisch?  Ja  in  vele  opzichten wel. En ik begrijp heel goed waarom vele hier willen blijven   of  zo  snel  mogelijk  weer  naar  toe  terug  willen.  Maar  wat  zij  hier  vinden, vind ik hier zelf niet. Toen we iets langer dan een jaar geleden  vertrokken  naar  dit  Paradijs  in  de  zon,  heb  ik  alles  ingepakt  en  meegenomen, maar 1 ding liet ik in Holland…. Mijn hart.    We  wonen  hier  in  een  fijn  huis.    Met  de  luxe  van  een  dubbele  badkamer en een eigen oprijlaan.  Heel wat anders dan ons rijtjeshuis  in Nederland waar we soms wel een half uur op zoek waren naar een  parkeerplaats.  Altijd mooi weer, klinkt geweldig en heeft ook zeker  zo  zijn  voordelen.  Maar  toch  mis  ik  de  herfstbuien,  de  winterse  sneeuwstormen  en  het  zwakke  lente  zonnetje.  Wat  ik  vooral  mis  is  “frisse lucht”.  Diep inademen en je longen vullen met de koude lucht  van  buiten.    Heerlijk  vind  ik  dat  en  dat  is  dan  ook  het  eerste  wat  ik  deed toen wij in maart op vakantie waren in Nederland.    Op vakantie in Nederland. Zo zeggen we dat. Maar voor mij was het  gewoon  even  thuiskomen  na  een  hele  lange  vakantie  in  Curaçao.  Want zo voelt het nog steeds. Ik ben hier te gast, ik ben op vakantie.  Maar ik ben niet thuis.     Ben ik dan ongelukkig? Welnee. Ik geniet met grote teugen van  het  samenzijn met mijn gezin, van het altijd kunnen zwemmen wanneer  26 

we maar willen en van de vele strandbezoeken. Ook de luxe van het  niet  hoeven  werken  en  fulltime  kunnen  moederen    maakt  het  allemaal  goed  te  doen.  Bovendien  is  een  knuffel,  een  kus  of  slechts  een  glimlach  van  mijn  kind  voldoende  om  te  beseffen:  Wat  zijn  we  rijk en wat hebben we een geluk!     Ik  heb  geleerd  om  gelukkig  zijn  en  heimwee  hebben  met  elkaar  te  verenigen.  Klinkt als een onmogelijkheid, maar dat is het echt niet.  Ik ben voor 90% heel erg gelukkig en tevreden en zolang we nog te  gast zijn in  het mooie  en  warme Curaçao zal ik altijd voor 10%   ons  leven in Nederland missen. Deze combinatie kan ik in stand houden  door  2x  per  jaar  naar  Nederland  te  gaan.  Van  ons  voornemen  om  vakanties in deze regio door te gaan brengen komt dus niets terecht.  Maar daar heb ik me maar snel bij neergelegd.  Door 2x per jaar het  gevoel  van  thuis  zijn  te  ervaren  en  weer  even  100%  gelukkig  te  zijn  kan ik de 90‐10 situatie vol houden. En dat is goed, zeker omdat man  en kind hier voor wel 110% gelukkig zijn.  Met zijn allen zijn we dus goed in evenwicht.     Ideaal  is  anders,  maar  alleen  op  deze  wijze  kan ik mijn kind dat bieden wat ik hem graag  wil  geven.  Volledige  aandacht  van  zijn  moeder,  een  vader  die  er  ook  iedere  dag  voor hem is,  vader en zoon kunnen nu een  band opbouwen die dan straks sterk genoeg  is  om  een  vaarperiode  te  overbruggen.  Verhuizen naar Curaçao is een hele bewuste  keuze geweest.  En ik heb er ook echt geen  spijt  van.  Maar  3  jaar  is  voor  mij  wel  meer  dan genoeg.              Foto ©Caroline Castendijk  Nog 1 jaar,11 maanden 3 weken en 3 dagen……  Bianca van Vuuren  27 

Bestellen in Amerika  Wat zou het toch makkelijk zijn als je vanuit Amerika net zo makkelijk  spullen  op  zou  kunnen  sturen  als  vanuit  Nederland.  Heel even  familie  of  vrienden vragen om wat op te sturen, een schoenendoos te vullen, opsturen  naar het NAPO adres en een kleine week verder heb je de spulletjes binnen.  Sterker nog, er is zelfs een aantal bedrijven die al bekend zijn met de post  procedure die  wij  hanteren  en  men  kan  zorgeloos  online  bestellen  (zoals Bol.com en Bart Smit). Het enige nadeel is dat het maar maximaal 2 kg mag  zijn en de afmetingen mogen niet al te groot zijn. Een flink auto‐onderdeel  gaat  dus  niet  lukken  via  het  NAPO  adres,  en  het rechtstreeks  versturen  duurt een eeuwigheid. Als het al aankomt…..   Het  bestellen  van  spullen  uit  Amerika  is  net  zo  makkelijk  als  het  bestellen  van spullen vanuit Nederland. Sterker nog, het is wellicht makkelijker omdat  je  niet  gebonden  bent  aan  de  limieten  die  post  verzending  via  het  NAPO  adres met zich meebrengt. In plaats van een familielid, vriend of kennis als  tussenpersoon maak je nu simpelweg gebruik van een vrachtafhandelaar.    Hoe gaat het dan in zijn werk?  1.  Je  zoekt  op  internet/telefoongids  (of  onderaan  dit  artikel)  het  telefoonnummer van een vrachtafhandelaar die zaken doet in Miami;  2. Je neemt contact op met de vrachtafhandelaar, gewoon hier op Curacao  en geeft een indicatie wat er opgestuurd gaat worden. Daarna vraag je een  prijsindicatie;  3.  Vraag  aan  de  vrachtafhandelaar  het  adres  in  Miami  waar  de  goederen  afgeleverd kunnen worden;  4.  Bestel  de  goederen  in  de  States  en  geef  het  afleveradres  door  van  de  vrachtafhandelaar;  5.  Stuur  de  bevestigingsmail  van  de  bestelling  door  naar  de  vrachtafhandelaar zodat hij op de hoogte is dat de goederen eraan komen  en wat het precies is;  6. Heel even geduld hebben;  7.  Freight  Forwarder  vanaf  Curacao  belt  op  dat  de  goederenin  goede orde  zijn ontvangen en afgehaald kunnen worden bij de vrachtafhandelaar;  8. Goederen ophalen en de afhandelingskosten betalen. 

28 

TIP  1:  Het  loont  om  van  tevoren  na  te  gaan  wat  de  invoerbelastingen  zijn  van  de  te  importeren  goederen.  Zo  is  het  bijvoorbeeld  goedkoper  om  auto/motor‐onderdelen te importeren dan een complete auto/motor. Laat  die nieuwe Harley Davidson dusbafleveren in een frame, motor en 2 wielen  en monteer hem hier op Curaçao, dat scheelt weer in de invoerbelasting.    TIP 2: De vrachtafhandelaar regelt alle zaken met douane, invoerbelastingen  en  OB.  Dit  wordt  betaald  over  het  bedrag  van  aanschaf  INCLUSIEF  de  transportkosten. Voor meer info over invoerrechten zie:  http://www.belastingdienst.an/Nieuws/notas/fiscaalbullapril2004.pdf  http://www.douane.an/nl/definitielijst.php    TIP  3:  Omdat  de  goederen  uit  de  States  geexporteerd  worden,  hoeft  men  geen state‐tax te betalen (op nieuwe artikelen), indien je contact opneemt  met  de  leverancier,  vraag  naar  de  mogelijkheden.  Meestal  als  er  rechtstreeks  naar  een  vrachtafhandelaar  verzonden  wordt,  wordt  de  state  tax niet doorberekend. Op het moment dat je hier niet om vraagt zal deze  de tax wel in rekening brengen en in zijn eigen zak stoppen.    ‐ Vraag: Soms als ik wat wil bestellen in de States, krijg ik de melding dat ze  alleen in de USA leveren. Is dit een probleem?  Nee, dit levert geen enkel probleem op. Bij het bestellen van de goederen,  geef je het adres op van de gekozen vrachtafhandelaar. Dit is een gewoon  adres in de USA en het leveren zal geen probleem zijn.    ‐ Vraag: Ik heb ook wel eens gehoord dat mensen een P.O. box aanmaken in  Amerika en daar de goederen naartoe sturen, is dit niet veel makkelijker?   Om in Amerika een P.O. box aan te maken, zal je daar in de meeste gevallen  zelf langs moeten gaan, dat is hindernis 1. Als je wat laat afleveren op je P.O.  box (niet alle bedrijven leveren aan een P.O. box), moet het daar nog wel  opgehaald  worden.  Er  is  dus  een  fysiek persoon  benodigd  om  je  goederen  op te halen en door te sturen.   

29 

‐ Vraag: Kan dit ook vanuit andere landen?  In  principe  kan  dit  van  over  de  hele  wereld.  Er  zijn  verschillende  vrachtafhandelaars op het eiland die zaken doen met afhandelaars in de rest  van de wereld. Het schijnt zelf zo te zijn dat het transport vanuit het midden  oosten/Azië  goedkoper  is  dan  vanuit  de  USA.  Gewoon  even  opzoeken  op  internet, Freight Forwarder Curaçao.    Andere vraag? Gewoon even bellen met een van de vrachtafhandelaars, zij  kunnen  als  geen  ander  uitleggen  hoe  deze  procedure  verloopt  en  al  uw  vragen beantwoorden. Je kan ook altijd even langsgaan bij Florida Xpress, zij  leggen helemaal netjes wat je wanneer moet doen.     Suggesties voor vrachtafhandelaars welke filialen hebben te Miami  ‐ Florida Xpress, Caracasbaaiweg 99, Tel 4655277, GSM 5626766;  ‐ Caribbean Cargo Services, Jan Thiel z/n, Tel 7672588. 

DE NIEUWSTE PS IS WEER UIT! NOOIT MEER EEN UITGAVE MISSEN? STUUR DAN JE E-MAIL ADRES NAAR [email protected] EN WIJ STUREN ELKE PS ZO SNEL MOGELIJK NAAR JE TOE! NB De special die in september uitgereikt wordt aan de nieuwkomers zal grotendeels bestaan uit artikelen uit deze uitgave met een paar kleine aanvullingen. Deze special zullen wij daarom wel online zetten maar niet rond sturen per e-mail.

30 

Hello, maar ook  goodbye    Een  zeer  toepasselijke  tekst  voor  de  situatie  waarin  wij  momenteel  zitten. Deze zomer zitten wij ruim halverwege onze term van 3 jaar.  Voordat  ik  hier  naar  toe  kwam,  heb  ik,  behoudens  4  jaartjes  op  kamers in Amsterdam vanwege mijn studie, mijn hele leventje in mijn  geboortestad  gewoond.  Ook  mijn  man  is  geboren  en  getogen  in  dezelfde  plaats.    Met  andere  woorden.    Het  merendeel  van  onze  familie,  vrienden  en  sowieso  ons  sociale  leven  heeft  zich  altijd  daar  afgespeeld.  Vertrekken  naar  Curaçao  was  dan  ook  een  heel  avontuur.  Op  dat  moment  was  ik  zelf  51  en  mijn  man  52.  Onze  kinderen  bleven  in  Nederland  wonen.  Hier  aangekomen,  werden  we  ontvangen  door  collega’s, waarvan we enkele al kenden, maar ook gelijk wat nieuwe  gezichten. Voor ons vertrek waren we al enkele keren op het eiland  op  vakantie  geweest  en  het  ressort  waar  we    kwamen  wonen  was  ook niet onbekend. Dus voor wat dat betreft viel de start mee. Maar  het opbouwen van een nieuw sociaal leven is toch wel andere koek.   Gelukkig  zijn  wij  geen  mensen  om  thuis  te  blijven  zitten  en  via  de  nieuwe  kennissen  leer  je  gaandeweg  de  tijd  ook  weer  anderen  kennen.  Het  afscheid  nemen  blijft  echter  een  groot  item  hier.  Met  sommige mensen houdt je contact en deze ga  je  ook  zeker  weer  terugzien  in  Nederland.  Anderen  gaan hun  eigen  weg, maar ook met  hen hebben we gedurende hun verblijf op het  eiland een leuke tijd gehad.  Er  komen  natuurlijk  ook  altijd  weer  nieuwe  mensen.  Omdat  wij  uit  een grote marinestad komen, zijn daar voor ons vaak  bekenden bij.   En  om  het  maar  eens  met  de  woorden  van  Johan  Cruyff  te  onderstrepen  “ieder  voordeel  heeft  ook  zijn  nadeel”.  Wat  dat  betreft,  maakt  het  niet  uit  waar  je  woont.  Gezelligheid  moet  je  zelf  maken.  Debbie Kuyp  31 

 You say goodbye, I say hello    You  say  "Yes",  I  say  "No".  You  say  "Stop"  and  I  say  "Go,  go,  go".Oh  no.You  say  "Goodbye"  and  I  say  "Hello,  hello,  hello".  I  don't  know  why  you  say  "Goodbye",  I  say  "Hello,  hello,  hello".  I  don't  know  why  you  say  goodbye,  I  say  hello.  (Hit van The Beatles van 1967)     Er  breekt  een  spannende  tijd  aan!  Een  tijd  van  afscheid,  wat  ik  vreselijk  vind,  maar  ook  een  tijd  van  spannende  afwachting  van  het  nieuwe dat komen gaat. Nieuwe mensen, wennen aan uiteenlopende  karakters, wennen aan nieuwe ideeën, soms word ik een beetje moe  als ik er aan denk.    Maar bij de pakken neerzitten en mij zorgen maken over wie wel en  niet  gaat  komen  en  over  het  feit  of  ik  wel  of  niet  ermee  om  zal  kunnen gaan, hè u kent me toch: “ Dat doen we gewoon niet!!”    De titel van de nieuwe PS deed me meteen denken aan dat liedje (zie  boven)  van  The  Beatles,  een  lekker  meezingertje  en  ik  kon  als  12‐ jarige  als  geen  ander  zingen  en  kende  ook  nog  de  Engelse  tekst  uit  mijn  hoofd,  tot  het  genot  en  soms  een  beetje  ongeloof  van  mijn  omgeving. Ik  heb op mijn 14de meegedaan aan een Radio wedstrijd.  De  beller  moest  een  gedeelte  van  een  lied  zingen,  vijf  liedjes  om  exact te zijn en ik had er geen een fout. De prijs? Een plaat van The  Beatles,  was  ik  daar  even  blij  mee!  Maar  ja,  als  gewoonlijk  draaf  ik  door. Een tijd van veranderingen dus, en dan op mijn leeftijd! Want  laten  we  heel  eerlijk  zijn,  of  ze  worden  alsmaar  jonger,  of  ik  word  ouder.  Helaas,  is  het  laatste  het  geval  en  daar  heb  ik  geen  moeite  mee.   32 

  Er  zijn  wel  grenzen.  Soms  denken  jongere  mensen  dat  zij  het  altijd  beter weten en hoewel ik altijd netjes blijf, probeer ik toch aan hen  duidelijk  te  maken  dat  mijn  gevorderde  leeftijd  niet  betekent  dat  ik  totaal ben afgeschreven en dat de dingen op de ouderwetse manier  doen ook zijn voordelen kent. Ik heb vooral problemen met personen  die het altijd beter schijnen te weten en die dan automatisch denken,  oh het is maar een secretaresse, en dan ook nog van een klein eiland,  zal wel niets voorstellen. Fout, fout, fout, het is bewezen. Men heeft  geen  murenvol  diploma’s  nodig  om  intelligent  te  zijn  en  om  communicatieve/  sociale  vaardigheden  te  hebben.  Zo,  een  hele mond vol? Hopelijk trekken nu allen die  de schoen past hem ook aan!    Over het algemeen kan ik heel goed met jongere mensen omgaan en  begrijp  ik  ze  ook,  tenslotte  ben  ik  ook  met  een  veel  jongere  man  getrouwd,  die  mij  op  de  hoogte  houdt  (soms  tot  vervelens  toe)  van  de veranderende levensopvattingen. Dus kom op nieuwe mensen ik  ben op uw komst voorbereid en samen maken wij er een prima tijd  van.    Maar  deze  tijd  brengt  ook  afscheid  met  zich  mee,  en  dat  is  voor  niemand leuk, maar vooral voor mij, heel erg moeilijk. Ik neem al 16  jaar dat ik op de marinebasis Parera zit afscheid.     Afscheid  van  fijne  mensen,  waarmee  ik  niet  alleen  een  goede  werkrelatie  had,  maar  die  ook  hele  goede  vrienden  zijn  geworden,  vrienden  voor  het  leven.  Deze  vrienden  komen  vanuit  alle  hoeken  van de Krijgsmacht: van de Marine, het Korps Mariniers, Luchtmacht  en  nu  natuurlijk  ook  de  Landmacht.  Voor  mij  zijn  het  altijd  allemaal  mensen, de kleur van hun uniform en de strepen hierop spelen bij mij  geen  rol,  het  zijn  mensen,  vaak  mensen  die  mij  accepteren  zoals  ik  33 

ben, uitgesproken, een geen blad  voor  de  mond  nemende  Curaçaose  vrouw,  die  haar  meningen  niet  onder  stoelen  of  banken  steekt.  Stoelen  en  banken  zijn  om  op  te  zitten  en  meningen  zijn  om  uitgesproken  te  worden,  of  in  elk  geval  opgeschreven  te  worden.  Een  gouden  regel,  verlies  nooit  het  respect voor de ander, dat is en zal altijd mijn motto zijn.     In  al  die  jaren  op  deze  basis  zou  je  wel  denken  dat  ik  heb  leren  afscheid  nemen.  Niets  is  minder  waar.  Sterker  nog  mijn  collega’s  moeten  mij  bijna  vastbinden,  om  andere  collega’s  uit  te  gaan  zwaaien.  Ik  moet  vooral  mijn  zakdoek  niet  vergeten  want  de  waterlanders komen vanzelf!    Dit  jaar  neem  ik  ook  afscheid  van  een  hele  lieve  collega  en  zijn  fantastische gezin. Het jaar begon voor ons met een drama, waarover  veel  gezegd  is  en  geschreven.  Dankzij  de  steun,  elke  dag  weer,  van  deze collega heb ik dit drama een plekje kunnen geven. Alleen dat al,  schept een onvergetelijke band, die geen tijd en geen afstand kent. Ik  kan  dit  natuurlijk  zeggen  van  heel  veel  van  mijn  directe  collega’s,  maar die blijven nog eventjes bij mij.     Harrie,  jij  gaat  weg,  en  je  neemt  van  mij  een  stukje  mee  naar  Nederland,  ik  denk  wel  dat  jij  weet  welk  stukje.  Gelukkig  dat  wij  elkaar  nog  op  Facebook  kunnen  stalken  en  pesten!  Natuurlijk  is  er  ook weer iets goeds aan afscheid nemen, en dat zijn de vele feestjes,  waar  het  altijd  even  gezellig  is.  Maar  het  blijft  een  hele  spannende  maar ook een beetje trieste periode in mijn leven die ik nu al 16 jaar  meemaak.  34 

  Aan  de  nieuwe  mensen  wil  ik  zeggen:”Laat  u  niet  misleiden  door  vooroordelen  over  dit  eiland”.  Kom  met  een  “open  mind”en  verwacht  niet  het  tempo  dat  u  gewend  bent.  Denk  liever  aan  de  gemoedelijkheid  en  de  rust  van  een  klein  dorpje  waar  iedereen  elkaar kent, want dat is in een notendop wat u hier aan gaat treffen.    Voor  de  vertrekkers,  een  hele  dikke  Curaçaose  BRASA  en  een  hartelijk  TE  AWERO.  Uit  het  oog  is  niet  uit  het  hart,  klinkt  als  een  cliché,  maar  is  in  mijn  geval  pure  realiteit.  Denk  op  mooie  avonden  aan  dat  kleine  eilandje  waar  u  te  gast  was  en  die  voor  altijd  in  uw  hart  zal  blijven  als  een  hele  mooie  herinnering.    En  als  u  dat  oude  Beatles liedje weer hoort, denk dan ook eens een beetje aan mij.    Tot ziens.    Sharon Rosario Placido‐Winklaar 

Voor zowel de nieuwkomers als de vertrekkers geldt:

35 

Repat, nu is het echt bijna zover…..     Is het echt alweer 3 jaar geleden dat we in Nederland  druk  waren  met  de  laatste  voorbereidingen??  Nog  een laatste foto in de tuin in Bergen.    Onvoorstelbaar, wat is de tijd snel gegaan. En wat ben  ik  blij  dat  we  destijds  de  stap  hebben  genomen  om  het te doen, 3 jaar naar de West!    Na  10  weken  in  tijdelijke  opvang,  eindelijk  naar  ons  nieuwe  huis  in  onze eigen spulletjes.   

                  En  dan  bijna  3  jaar  verder,  druk  bezig  met  de  voorbereidingen  om  terug te gaan. De stempels zijn binnen, alleen nog naar Kranshi in de  laatste week en dan ons laatste stempel voor het paspoort halen bij  de immigratiedienst.  Het  huis  wordt  inmiddels  al  wat  leger  omdat  er  al  wat  spullen  verkocht zijn, Marktplaats.an is daar een goede hulp bij!  De  terugreis  gaan  we  via  Miami,  New  York  en  als  laatste  nog  een  overnachting op IJsland. Lijkt me een mooie afsluiting van een mooie  tijd.   

36 

De zin om terug te gaan is bij mij zeker aanwezig er zijn zoveel dingen  in Nederland waar ik met plezier weer voor terug ga. En natuurlijk zal  ik  heel  veel  van  hier  missen!  Niet  meer  elke  week  naar  het  Marnix  college naar  ‘mijn kinderen’ om te gaan tutorlezen, geen wekelijkse  ritjes meer  met DolfijnFM  magazine  en dan mijn  bakkie  koffie in de  studio.  En  wat  denk  ik  met  veel  plezier  terug  aan  de  jaarlijkse  actie  “ieder  kind  een  kerstcadeau”.  Geen  Curaçao  North  Sea  Jazz….en  zo  kan ik nog wel even doorgaan, het lekkere weer.      En  wat  te  denken  van  alle  nieuwe  kennissen  die  ik  heb  opgedaan,  sommigen  zal  ik  in  Nederland  misschien  nog  wel  eens  gaan  zien,  maar er zijn  er ook waar ik toch echt even voor terug naar Curaçao  moet!     Ik ga ervan uit dat dat ook zeker zal gaan gebeuren in de toekomst.  Misschien  nog  eens  voor  het  werk  en  anders  toch  zeker  voor  vakantie!    Wat  bij  ons  een  schaduw  over  de  repat  werpt  is  het  feit  dat  onze  oudste dochter verkering heeft, en nu is de verkering geen schaduw,  want  het  is  een  leuk  stel  met  elkaar,  maar  het  feit  dat  ze  uit  elkaar  moeten! Dat is iets wat je natuurlijk niet van tevoren kunt bedenken.  Geen idee hoe dat verder zal gaan verlopen maar ik kan wel melden  dat ik daar als moeder niet naar uitkijk.    De kinderen zijn bezig met de laatste week gewoon school, dan nog  een proefwerkweek, en dan zit de schooltijd voor hier er op.  We  hebben  nog  een  afscheidsfeestje  met  4  andere  stellen  bij  het  marine  zwembad,  en  dan  worden  we  over  2  weken  ‘ingepakt’.  De  eerste dozen staan al klaar.   

37 

                          Hierna nog even genieten op Livingstone Jan Thiel, en dan zit het er  echt op! Te awero dushi Korsow!    Liesbeth Tuynman 

Marine Sport Vereniging Curaçao MSV biedt de mogelijkheid aan defensie medewerkers en hun gezinsleden om actief bezig te zijn met sport in verenigingsverband. Hiervoor mag MSV, na scheepstijd, gebruik maken van de sportaccommodatie bij czmcarib. MSV biedt sporten aan in diverse takken van Sport: • Tennis • Aerobics/steps/kidsdance • Karate - Judo • Badminton • Volleybal • Zwemmen (zwemles ABC en vervolgopleidingen) • Duiken (incl. duikshop voor diverse cursussen en verhuur) MSV is ook op internet te vinden http://www.msv-curacao.com Hier is informatie te vinden over de diverse sporten en kan een inschrijfformulier gedownload worden. Een info bulletin / inschrijfformulier van de MSV zijn ook verkrijgbaar bij bureau sport 38 

Welkom of afscheid, tijd voor een cocktail    Welkom op ons mooie eiland! Of misschien neemt u afscheid ervan?  Beiden zijn de perfecte gelegenheid voor een feestje! En bij feestjes  hoort  drinken  en  aangezien  u  op  Curaçao  bent,  waarom  niet  gevaarlijk  leven  en  een  cocktail  proberen?  Wat  betekent  het  woord  cocktail eigenlijk? Het woordenboek geeft als betekenis: Een mengsel  van  twee  of  meer  alcoholische  dranken.  Maar  waar  komt  dat  vreemde woord toch vandaan? Ik heb even op het internet gekeken  en het meest geloofwaardige verhaal was deze:    “Leve  de  staart  van  de  haan!”  Door  die  uitroep  zou  het  woord  cocktail  in  1779  zijn  ontstaan.  Tijdens  de  Amerikaanse  burgeroorlog  zat de kroeg van Betsy Flanagan vol Amerikaanse en Franse soldaten,  die  samen  tegen  de  Engelsen  streden.  Flanagan  had  zelf  een  alcoholisch  mengdrankje  verzonnen:  de  Bracer.  Op  een  avond  versierde  Betsy  de  populaire  Bracer  met  kleurige  hanenveertjes,  afkomstig  van  de  hanen  van  haar  Engelse  buurman.  Met  des  te  groter  enthousiasme  dronken  de  soldaten  het.  'Vive  le  cock's  tail!',  toastte  een  Franse  officier.  'Leve  de  staart  van  de  haan!  Voilà  de  cocktail was officieel geboren. Maar er zijn ook andere verhalen over,  dus zeker weten doe je het nooit.    James Bond heeft in zijn films cocktails nog beroemder gemaakt door  zijn  lijfzin:  “Shaken  NOT  stirred”  En  dan  bedoelt  hij  zijn  favoriete  cocktail Vodka Martini met 2 olijven! Over de hele wereld en ook op  ons eiland zijn er cocktailwedstrijden: barmannen en vrouwen komen  om hun allermooiste cocktails te presenteren, de nadruk is vooral op  kleur.     Wij  wonen  op  een  (meestal)  zonnig  eiland,  cocktails  na  een  drukke  werkweek gaan er bij mij in elk geval wel in. Hierbij de  recepten van  drie beroemde Caribische cocktails.  39 

De  recepten  komen  van  mijn  favoriete  Happy  Hour  plek  het  Iguana  Café. Omdat ik zelf uit de hotelwereld kom, heb ik er mijn eigen draai  aan gegeven( meer alcohol!)     Door het gebruik van 2 of 3 (soms zelfs meer) drankjes is een cocktail  duur. Op de Happy Hours krijgt u hem voor de helft van de prijs. Let  op:  kijk  altijd  naar  de  combinatie:  als  u  vindt  dat  er  teveel  zware  alcohol gebruikt wordt, dan is dat ook zo, daar kan ik en mijn happy  hour‐vriendin  over  meespreken!  Vorige  week  vrijdag  hadden  we  de  Bananarama  besteld.  Later,  onderweg  naar  huis,  zongen  wij  luid  alsmaar  liedjes  over  bananen,  zoals  waarom  zijn  de  bananen  krom  enz. enz. Volgende keer dan toch maar iets minder sterk? Er zit wel  Baileys in, mijn favoriet aller tijden!    Mijn Bananarama:  40 ml Baileys  40 ml Bacardi ‐ wit  40 ml Crème de Cacao ‐ bruin  40 ml Crème de Bananas   2 lepels vanille ijs    Blend  alle  ingrediënten  ongeveer 15 tot 20 seconden in  een blender. Schenk de cocktail  direct  in  een  groot  cocktailglas.  Garneer  met  een  parasolletje  (voor het zweet) en een schijfje  banaan  aan  de  rand  van  het  glas. 

40 

Sex on the beach my way  20ml Perzik juice  40ml Vodka  40 ml Amaretto    40ml Cranberry Juice  40ml  Sinaasappelsap  (eventueel  vers  fruitsap)    Alles  samen  in  de  cocktailshaker  met  ice.  Stevig schudden en zeven. Serveer in een  highball glas met ijsblokken. Garneer met  een schijfje sinaasappel.  Et voilà ‐ één Sex  on the Beach cocktail. Wat na het drinken  hiervan  gebeurt,  is  strikt  voor  uw  eigen  rekening en op uw eigen risico!    En  als  laatste  mijn  absolute  favoriet  (met  Baileys  natuurlijk!)  de:    I love you cocktail!  30 ml Baileys  30 ml Kahlua  30 ml Amaretto  3  lepels vanille ijs  Ijsblokjes (naar keuze)    Blend  alle  ingrediënten  ongeveer  15  tot  20  seconden  in  een  blender.  Serveer  met  een  hart  van  chocola,  erop,  erin,  of  eronder.  Maakt  het  wat  uit???  Na  uw  tweede  glas  zeker niet!!!!    Proost!!!  Sharon Rosario Placido‐Winklaar 41 

 UN TIKI DI PAPIAMENTU Op de Benedenwindse eilanden wordt Nederlands  gesproken, maar het wordt zeer gewaardeerd als men een  paar woorden Papiamentu kent. Daarom deze woordenlijst,  om u alvast een klein beetje op weg te helpen.    Goedemorgen         Bon dia  Goedemiddag         Bon tardi  Goedenavond         Bon nochi  Aanvullende begroeting op maandag  waarmee men elkaar een   goede week wenst      Bon siman  Tot ziens         Ayo  Fijne dag verder       Pasa bon dia / Pasa bon  Van hetzelfde         Igualmente  Hoe gaat het?        Kon ta bai? / Kumbai? / Kon  ta?  Goed           Bon  Heel goed         Masha bon / Hopi bon  Met mij gaat het goed       Mi ta bon  Mag ik een biertje   Un serbes (Polar / Amstel)    por favor  Hoe heet je?        Kon yama bo?  Ik heet …         Mi yama …  Ik weet het niet       Mi no sa  Ik kan het niet         Mi no por  Ik wil het niet         Mi no ke  Gaan we zwemmen?       Nos ta ban landa?  Waar is een leuke kroeg?    Na unda tin un bon snek?  Waar kan ik lekker eten?     Unda mi por kome dushi?    Kunt u mij helpen?       Bo por yuda mi?  42 

Mag ik 2 kipfilets? 

 

Ik zoek de melk     Een beetje meer     Rustig aan       Wat?         Geld         Wat kost het?       Krijg ik korting?     Apotheek       Bakker        Juwelier       Schoenenwinkel    Slager         Ik hou van jou       Wil je wat drinken?    Hou je van dansen?    Ik ben moe       Ik ga naar huis       Vriend        Papiamentu is niet moeilijk!   U spreekt te snel!          

Mi por haña dos filet de  galiña?  Mi ta buska lechi  Un tiki mas  Trankil / poko poko  Ablief?  Plaka  Kuanta ta kosta?  Mi ta haña deskuento?  Botika  Panaderia  Hoyero  Sapateria  Karniseria  Mi stima bo  Bo ke algu di bebe?   Bo ta gusta baila?  Mi ta kansa  Mi ta bai kas  Swa  Papiamentu no ta difísil!  Bo ta papia muchu purá! 

Het leven is goed hier !  Bidatabonaki ! 

43 

Goodbye youth….hello life    Ik houd er al heel lang niet van om mijn verjaardag te vieren. Weer  een jaar ouder, weer een jaar verder richting de aftakeling. Maar dit  jaar  spande  de  kroon.  Nog  nooit  voelde  ik  zo  duidelijk  dat  het  afgelopen was. Lichamelijk voel ik me beter dan ooit tevoren en van  vergeetachtigheid of andere psychische ouderdomskwalen heb ik ook  nog  geen  last,  maar  een  simpel  rekensommetje  vanaf  mijn  geboortedatum,  geeft  nu  toch  echt  een  middelbare  leeftijd  aan.  En  dat  hakte  er  in.  Ik  was  dagenlang  chagrijnig  en  kon  zelfs  geen  (geforceerd) glimlachje meer om mijn lippen toveren.     Mijn collega’s zongen op mijn verjaardag uit volle borst en ik:  ik kon  wel  huilen.  Foto’s  in  tijdschriften  met  daarin  afbeeldingen  van  vrouwen die veel jonger zijn dan ik, maakten me ook niet echt vrolijk.  Als zij er op hun 35e al uitzien als oude vrouwen, hoe moet ik er dan  volgens anderen uitzien? De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik  ook  een  foto  van  een  45‐jarige  Ellen  ten  Damme  zag,  die  me  weer  een sprankje hoop gaf. Ook zijn er tal van (beroemde) vrouwen die er  ook  na  hun  40e  nog  prachtig  uitzien.  Ik  heb  alleen  wel  het  idee  dat  hun foto’s (met uitzondering die van Ellen) wel heel veel gefotoshopt  zijn.   Ik kijk ’s ochtends pas na het ontbijt in de spiegel. Eerder heeft toch  geen zin, omdat mijn ogen even op moeten starten. Zo wordt mij in  ieder  geval  wat  extra  leed  bespaard,  want  na  een  bepaalde  leeftijd  komt  niemand  meer  kreukloos  het  bed  uit.  Na  het  ontbijt  is  mijn  gezicht  in  ieder  geval  weer  enigszins  in  model  gezakt.  En  oh,  wat  ik  ben  ik  blij  met  de  potjes  en  crémetjes,  speciaal  bedoeld  voor  de  rijpere huid. Ook qua kleding en schoenen kun je nog heel lang een  jongere look creëren Gelukkig leven we in 2012 en niet meer in 1950.   Maar dat neemt niet weg, dat ik toch echt niet meer behoor tot de  categorie  “meisje”.  Ik  ben  al  een  aantal  jaren  een  vrouw  en  er  gaat 

44 

een dag komen, dat ik zal worden aangeduid als senior of erger nog  als bejaarde.     Volgens mij ligt dat voor de meeste mannen anders. Alhoewel, er zijn  er toch zat die in een midlife‐crisis belanden en toch ook niet lekker  in hun vel zitten nadat  ze de 45 gepasseerd zijn. Zou dat het zijn? Zit  ik  als  vrouw  gewoon  in  een  midlife?  Dit  moeten  de  feministen  toch  niet bedoeld hebben toen ze vochten voor gelijkwaardigheid?    Ik  ga  toch  echt  geen  motor  kopen  (levensgevaarlijk  met  mijn  agressieve  rijstijl)  en  een  jongere  lover  zie  ik  ook  niet  zitten.  Ik  ben  veel  te  blij  met  de  man  die  ik  heb.  Maar  ja,  wat  dan?    Shoppen,  kapper,  schoonheidsspecialiste,  sporten  en    er  maar  het  beste  van  hopen?     Inmiddels zijn we drie weken verder en er zit een stijgende lijn in het   acceptatieniveau.  Ik  kan  mijn  leeftijd  niet  veranderen.  Ik  ben  wie  ik  ben,  voel  me  soms  18  maar  meestal  32.  Ik  heb  een  super  leven,  ik  ben  gezond,  ik  heb  een  leuke  man  en  een  mooie,  slimme,  lieve  dochter.  Voordeel  van  wat  ouder  zijn  is  dat  je  veel  levenservaring  hebt,  beter  kunt  relativeren  en  weet  hoe  en  waarvan  je  moet  genieten. Het leven lacht me toe, dus wat heb ik eigenlijk te zeuren?     Goodbye youth …………                                LIFE HERE I AM!      Anoniem 

45 

10 vragen aan repatter Mirjam Gans.   

1.Wat  ga  je  missen  aan  Curaçao?  Het  gevoel  van  vrijheid,  het  buitenleven,  en  het  lekkere weer.    2.  wat  neem  je  mee  terug?  Mijn vijf hondjes (Bobbie,  senor,  Chikitu,  Polar  en  Broer)    en  veel  souvenirtjes  zoals  blikken  hagedissen  en  gipsen  Chichi’s  (dikke  vrouwenpoppetjes)    3 Ook iets dat niet tastbaar is? Een levensles?  De mensen hier oordelen niet zo snel, je mag zijn wie je bent en erbij  lopen hoe je wilt!! In Nederland wordt je daar nog wel eens snel op  beoordeeld.  Daarnaast  het  rustige  leven,  hoe  druk  en  hectisch  het  soms ook kan zijn..    4. Heb je een (levens)motto?  Geniet van elke dag, want voor je ‘t weet is het voorbij!    5. Waar verheug je, je het meest op straks in Nederland?  Om mijn vrienden en familie weer te zien! Gewoon weer op de fiets  stappen  en  zonder  van  tevoren  te  bellen  kijken  of  ze  thuis  zijn.  Daarnaast  lopend  of  fietsend  naar  de  winkel  gaan.  En  natuurlijk  lekker met mijn hondjes lopen.   

46 

6. Heb je een paar tips voor de nieuwkomers die nu naar het eiland  komen?  Geniet  ervan,  voor  je  ‘t  weet  is  het  voorbij!  En...  neem  alleen  een  hond als je hem ook mee terugneemt naar Nederland! Er zijn hier al  genoeg zwerfhonden. Er wordt zo makkelijk gezegd dat je een hond  nodig  hebt  voor  de  bewaking  maar  vervolgens  wordt  het  beestje  achtergelaten  als  mensen  weer  naar  Nederland  terug  gaan.  Of  zo’n  dier gaat van huis naar huis. Ik vind dat als je kiest voor een huisdier,  je er gewoon altijd voor moet zorgen en niet alleen die drie jaar hier.    7. Wat is de leukste herinnering die je hebt aan Curacao?  Pfoeh, dat zijn er wel heel veel. Ik denk aan bbq‐en op het strand, in  een Eendje rijden, wandelen op Boka Sami    8. Zeg es iets in het Papiaments?  Haha….bon dia? Contabai…    9  Wat  is  het  grootste  verschil  tussen  de  Curaçaoënaar  en  de  Nederlander?  Dat je zijn mag zoals je bent. Daarnaast zijn de mannen erg charmant,  haha. In het verkeer wordt je er veel makkelijker tussen gelaten dan  in Nederland. Iedereen is eigenlijk veel relaxter hier.    10. Als het vliegtuig opstijgt zeg jij zachtjes terwijl je uit het raampje  naar beneden kijkt...?  Waarschijnlijk  ben  ik  dan  mijn  tranen  aan  het  wegslikken!  Dag  allemaal! Ik heb jullie en het eiland in m’n hart gesloten.    Elly Biesters     

47 

Wennen, gaat dat ooit lukken?    (Alles  speelt  zich  af  tegen  een  decorum  van  armoedige  huisjes,  protserige  villa’s,  gelikte  beach  clubs,  broodmagere  zwerfhonden  langs  de  straat  of  platgereden  op  de  straat,  schattige  kindjes  met  smetteloze  kleertjes,  blonde  bezonnebrilde  dames  in  omvangrijke  auto’s,  omvangrijke  donkere  dames  met  krulspeld  kapsel,  nonchalante  caissières  met  eindeloos  onpraktische  nagels  –ik  hoef  geen  handarbeid  te  verrichten  en  dat  zal  ik  laten  zien  ook!‐  ,in  de  brandende  zon  ploeterende  kantenmaaiers,  een  vrijwel  overal  voelbare  doch  officieel  niet  bestaande  rassensegregatie,  bumperstickers  met  ‘stop  dutch  apartheid’,  krantenstukken  waarin  politici ongegeneerd hun corrupte connecties etaleren, een vegetatie  vol  stekeligheden  en  onschuldig  uitziende  loofbomen  die  met  huidcontact  brandwonden  kunnen  veroorzaken,  een  azuurblauwe  kustlijn  langs  knusse  witte  strandjes,  vissen  in  de  meest  exotische  kleurstelling,  vogels  die  steevast  je  wasgoed  en  je  bankstel  onderschijten… afijn, alles dat ik de lezer welbekend veronderstel)    Als  ik  terug  denk  aan  onze  eerste  maanden  op  het  eiland,  zie  ik  mezelf als een op hol geslagen Bridget Jones proberen orde op zaken  te stellen, waar nog nooit orde geweest is.    Muggenbulten,  warmte  uitslag,  luieruitslag…  Moet  ik  de  kindjes  nou  lange  broeken  aantrekken  vanwege  de  muggen,  of  zo  bloot  mogelijk  laten  vanwege  de  warmte?  Evengoed een torenhoge eerste rekening van  Aqualectra  omdat  we  met  behulp  van  de  airco het hoofd nog enigszins koel hielden.   

48 

Een  wandelingetje  maken  met  de  kinderwagen  om  9  uur  ’s  ochtends…  oogverblindend  licht  en  straaltjes  zweet.  Niet  voor  herhaling vatbaar.     Overgaan van het vaste merk babymelk naar wat voor merk dan ook  dat  op  het  moment  voorradig  is.  Er  zijn  keren  geweest  dat  we  onze  handen  dichtknepen dat we na de lege schappen bij  AH  of  Centrum,  toch  nog  een  paar  potten  vonden  bij  een  drogist.  Je  leert  na  verloop  van tijd hamsteren en voorraden aanleggen.    Het lijkt hier nog Westers en vertrouwd genoeg om niet direct in een  grote  cultuurshock  te  belanden.  Maar  juist  daardoor  bleef  ik  langer  vasthouden aan een innerlijk verwachtingspakket van hoe de wereld  zou  moeten  draaien.  Ik  weet,  dat  er  mensen  zijn  die  dit  andersom  beleven, maar ik heb er enorm aan moeten wennen om gewoon alles  in dezelfde vuilnisbak te kieperen, die dan nog een bedrieglijk groen  recycle  kleurtje  heeft.  Had  ik  maar  meteen  met  alle  rommel  mijn  ingesleten  goede  burgerschap  kunnen  weggooien,  dat  had  instant  rust gegeven.     Nog zo’n dilemma: hoeveel gif ben ik bereid op mijn lijf of dat van de  kinderen  te  spuiten  om  de  muggen  op  afstand  te  houden?  Uiteindelijk  zijn  we  gesettled  op  de  oranje  Off  meerdere  keren  per  dag  voor  onszelf.  In  theorie  zou  ik  dan  eerst  een  bodylotion  willen  aanbrengen, zodat de deet aan de oppervlakte blijft en niet lekker de  poriën  in  trekt.  In  de  praktijk  spuit  ik  gewoon.  Curaloe  heeft  die  combinatie  van  huidverzorging  met  deet  al  ingebouwd.  Ik  sprak  iemand die daar heel blij mee was, vooral nadat ze had gezien hoe de  Off de lak van haar houten tafeltje moeiteloos aantastte.    

49 

Uiteindelijk maak je een keus en denk je er  niet  meer  elke  keer  over  na.  Horren  voor  de  ramen  en  een  klamboe  boven  het  bed  en je backhand oefenen met een elektrisch  racket  houden  het  goed  leefbaar.  De  wierookspiraaltjes  zijn  niet  meer  in  huis  gekomen  nadat  de  baby  het  brandende  uiteinde  een  keer  in  haar  mond  had                                                   gestopt.    Autorijden.  Na  twee  jaar  weet  ik  welke  afslagen  ik  moet  hebben,  maar  bij  aankomst  zijn  alle  namen  nieuw,  en  de  verbleekte  borden  helpen niet om je op tijd de weg te wijzen. Het is ook fijn dat in de  tussentijd  de  lijnen  en  haaientanden  bij  de  rotondes  nog  eens  zijn  bijgewerkt. Nu ze weer vervaagd zijn, weet ik net als iedereen (!) hoe  het  werkt.  Ook  weet  ik  inmiddels  uit  ervaring  dat  ik  niet  eventjes  hoffelijk iemand moet voorlaten, tenzij ik bereid ben ook de andere  twintig auto’s erachter te laten passeren.    Op  het  ressort  waar  wij  nu  wonen  heb  ik  een  buurvrouw,  die  binnenkort  gaat  verkassen.  Ze  heeft  zich  net  iets  te  druk  gemaakt  over de termieten en een kleine lekkage in een verder prachtig huis,  Duitse perfectie en service verwachtend voor de flinke huur. Ik denk  dat  Duitsers  het  wat  dat  betreft  nog  lastiger  hebben  dan  wij,  maar  allemaal  worden  we  ontgroend.  De  reparaties  aan  je  auto  kosten  minder,  maar  zijn  evenredig  minder  doeltreffend  dan  ‘thuis’.  Meerdere  mensen  op  een  klus  of  in  de  bediening  of  in  een  supermarkt, betekent minder efficiëntie. Het is handig als je zelf een  beetje handig bent, want dan kun je het geheid zelf sneller en beter.  De  Napa  was  een  blije  Kwikfit‐  achtige  uitzondering  en  zo  zijn  er  zeker meer te vinden en ook in Nederland loopt het klusjesgebeuren  en  de  service  van  KPN  niet  op  rolletjes,  maar  het  verschil  in  effectiviteit hier op het eiland blijft shocking voor velen.   50 

  De uitdaging is steeds je ingesleten gewoontes  te  leren  kennen,  een  kans  die  je  in  een  vertrouwde  omgeving  niet  zo  snel  krijgt.  Daar  kun je soepeler van worden. Jezelf wat minder  serieus  nemen,  de  dingen  wat  minder  zwaar  nemen.  Minder  hard  rennen  in  de  hitte  en  meer  ontspannen.  Meer  tijd  met  het  gezin  hebben,  een  jaar  lang  zwoele  zomeravonden  en  het  jaar  erop  weer,  nooit  meer  koude  voeten hebben en heel veel weekends en zelfs  de  kerstdagen  op  het  strand  in  plaats  van  op  bezoek bij (schoon)familie.           Foto ©Caroline Castendijk            Na  drie  jaar  is  er  dan  weer  de  uitdaging  om  te  ontwennen  en  naadloos  in  te  voegen  aan  de  andere  kant.  Ik  heb  een  vriendin  die  vertelde  dat  ze  na  vertrek  uit  Zimbabwe  als  kleuter, nog een jaar lang weigerde om  schoenen  en  sokken  te  dragen  binnenshuis,  of  in  winkels,  of  waar  dan  ook… ik ben benieuwd wat ons te zijner  tijd te wachten staat.     Anne‐Marieke Prins 

51 

Bon dia! En andere dingen van Curaçao    U bent net op Curaçao, tussen het uitpakken en het geregel, krijgt u  vast  te  maken  met  de  lokale  bevolking.  In  de  winkel  of  supermarkt,  bij Aqualectra of UTS.    Voelt u zich misschien een vreemde eend in de bijt? Het valt allemaal  reuze mee. Het enige wat u moet hebben om een hele fijne tijd mee  te maken op een klein eiland met meestal veel zon en leuke dingen  om te doen, is een “open mind”    Gaat  u  eerst  even  rustig  zitten,  laat  al  die  dozen  maar,  dat  kan  morgen toch ook? En zo niet dan blijven dingen die u toch niet nodig  hebt gewoon in de doos, voor als u weer vertrekt.  Kijk, dit is nou de  instelling die u moet hebben om lekker te wonen op Curaçao.    Vergeet, dat gehaast maar, wij hebben daar niet het weer voor, en u  zult  het  gauw  genoeg  merken,  wij  doen  het  “poko  poko”!  Vrij  vertaald: ons tempo is per definitie wat langzamer. Nu merk ik daar  niets  van,  als  ik  op  kantoor  zit.  Daar  vlieg  ik  heen  en  weer,  menig  Nederlandse zou het me niet nadoen! Maar thuis gekomen, word ik  weer puur Curaçaos en zakt het tempo vanzelf.    Mocht  u  toch  dringende  zaken  te  regelen  hebben,  neem  dan  vooral  een  potje  ouderwets Nederlands GEDULD mee. U kent  het  spreekwoord:  Geduld  is  een  schone  zaak?  Op een eiland van maar 60 kilometer  is geduld even noodzakelijk als water. Ik geef  een voorbeeld; alle scholen beginnen om half  acht  (lokale  scholen)  dat  weet  iedereen  die  hier  leeft.  Toch  gaat  niemand  eerder  van  huis  weg  dan  07:00  uur.  Gevolg:  alle  wegen  langs de scholen zijn overbezet, en je staat dus ruim een half uur in  52 

de rij. U kunt zich hierover gaan opwinden, want een half uur in de rij  staan  in  de  hitte  is  net  iets  anders  dan  in  de  rij  staan  in  Nederland.  Bovendien  mag  men  in  Nederland  niet  gaan  toeteren,  hier  mag  dat  wel  en  het  getoeter  en  het  geluid  is  soms  oorverdovend.  Geduld  hebben dus!!    Geduld komt ook goed van pas als u, uw stroom en waterrekeningen  gaat  betalen,  of  wanneer  u  dringend  geld  moet  ovemaken via de bank. Die instellingen zien er allemaal  heel  efficiënt  uit  en  de  dames  achter  de  balie  doen  altijd  of  zij  het  heel  erg  druk  hebben.  Als  u  de  gesprekken kon volgen dan wist u beter! Meestal gaat  het  over  de  allerlaatste  nagelverftrend,  of  die  leuke  nieuwe mannelijke collega. Ook hier geduld dus! Maar  niet alleen geduld is belangrijk, u moet vooral proberen  om net te doen alsof u het allemaal begrijpt, en een goede tip daarbij  is om vriendelijk naar de juffrouw achter de balie te groeten in haar  eigen taal.    Een  “bon  dia”(goede  morgen)  met  een  glimlach  doet  wonderen  en  opent  deuren  die  anders  hardnekkig  gesloten  blijven.  Mocht  u  dezelfde  dame  ergens  anders  tegenkomen,  misschien  wel  dezelfde dag, zeg dan toch weer “bon dia”. Dat is  heel normaal hier, al kom je dezelfde persoon tig aantal keren tegen  op dezelfde dag! Het is een trots volk, dus iets leuks zeggen over het  haar en de nagels gaat er ook altijd in. Zeg nooit, wat u er werkelijk  van vindt! Een leugentje om bestwil is in dit geval het beste advies. Ik  heb  een  keer  een  dame  gevraagd  hoe  zij  kon  werken  met  van  die  lange nagels, ze heeft me niet alleen de deur uitgekeken, maar vroeg  aan een andere collega of ik wel van hier was. Ik praatte zogenaamd  zo  raar  Papiaments.  Ik  zal  u  een  ding  zeggen:  hier  geboren  en 

53 

getogen  en  mijn  Papiaments  is  helemaal  niet  raar,  mijn  ideeën  zijn  anders! Maar ik draaf door.     Geduld, een goedemorgen en kleine witte leugens dus! Daar kom je  het hele eiland mee rond, zonder probleem. En als u achter het stuur  zit  en  er  wordt  ongeduldig  naar  u  getoeterd,  toeter  dan  terug  en  zwaai,  de  rest  van  de  dag  hebt  u  iemand  ongelukkig  gemaakt,  en  u  zelf een boost gegeven. Alleen hier op Curaçao doen, niet meenemen  naar Nederland, daar krijgt u een boete voor onbehoorlijk rijgedrag!    Het eiland kent veel gebruiken en gewoontes, eentje er van bestaat  al sinds mannen de deur uitgaan naar hun werk, Het (bijna) elke dag  bij een snack hangen. Thuis hebben zij ook een TV, maar de   flatscreen en vooral de Polar is veel beter bij de snack.    Elke  Curaçaose  vrouw  die  hierin  verandering  denkt  te  kunnen  brengen, vergist zich. U als Nederlandse echtgenote/partner moet er  vooral op letten dat uw mannen dit gedrag niet teveel gaan nadoen.  Helemaal voorkomen lukt toch niet, berusting is de enige oplossing.    En  had  u  het  nou  over  roddelen?  Bij  vrouwen?  Vergeet  het  maar,  beiden  maken  zich  hieraan  schuldig,  alleen  heet  het  bij  de  mannen  anders.  Het  heet  werk,  voetbal  of  social  networking,  klinkt  bekend?  Op Curaçao is het namelijk zo, dat als er niet over je geroddeld wordt  ben je ook niet belangrijk genoeg. “Wak esei” “kijk die eens” hoor je  de  vrouwen  vaak  zeggen  als  ze  een  andere,  vaak  slankere  vrouw,  tegenkomen. Heeft ze soms liefdesverdriet, ze is zo mager!    Natuurlijk  komt  dat  omdat  de  doorsnee  Curaçaose  vrouw  een  wat  ruimer  middel  en  een  heel  wat  ruimere  zitoppervlakte  heeft.  Maar  men kijkt ook naar je haar, naar je kleding enz. enz. en overal waar er  een hoop lokale dames bij elkaar zitten, wordt er over andere lokale  dames gesproken ( we noemen het even niet wat het is, dus “redu”of  54 

“roddel”).  En  altijd  is  er  wel  een  dame  bij  die  het  onderwerp  van  gesprek,  de  andere  dame,  kent  en  al  haar  “selashi”  zoals  dat  in  het  Papiaments  heet  kent.  Selashi  is  vrij  vertaald:  het  levensverhaal  (eigenlijk alle slechte dingen, nooit de goede)  Natuurlijk kent het eiland ook leuke gewoontes. Wij zijn bekend om  onze gastvrijheid en wanneer u als vreemdeling uitgenodigd wordt in  een Curaçaose huishouding, dan maakt men er altijd een feestje van.  Over het algemeen zijn het mensen die veel van gezelligheid houden.  Hoe meer zielen hoe meer vreugd is een gezegde waarmee ik in mijn  ouderlijk huis ben opgegroeid. We waren al met ons vijven, en als elk  maar  een  vriendje  mee  naar  huis  nam  was  het  al  een  compleet  festijn.  Mijn  ouders  vonden  het  nooit  erg.  Sterker  nog  ik  ken  bijna  geen  een  Curaçaose  huismoeder  die  het  erg  vindt  of  erover  gaat  klagen  wanneer  iemand  spontaan  voor  de  deur  verschijnt,  zonder  eerst te bellen.     Dat  wij  alles  vieren  is  ook  een  normale  gewoonte,  er  is  altijd  groot  feest  bij  huwelijken,  dopen,  eerste  heilige  communie  enz.  Mocht  u  een  uitnodiging  krijgen,  ga  dan  rustig,  want  het  wordt  vast  gezellig,  als u eventjes zegt dat u de taal nog niet zo goed begrijpt, dan doet  men hun best om indruk op u te maken met hun beste Nederlands.    Al  met  al  blijft  het  een  gemoedelijk  volkje,  mijn  volk.  Curacao  is  te  vergelijken  met  een  dorp  waar  bijna  iedereen  elkaar  kent.  Wees  daarom niet verbaasd als u een of twee keer dezelfde persoon in een  supermarkt ontmoet dat die dan bij de derde ontmoeting vraagt hoe  het  met  u  gaat  of  heel  vriendelijk  naar  u  zwaait.  Geniet  van  de  huiselijke  sfeer  van  het  eiland,  ga  op  alles  af  met  een  potje  gezond  verstand, welgezindheid, opgewektheid en zoals ik boven al zei, met  heel veel geduld!    Ik zie u straks misschien op de weg!  Sharon Rosario Placido‐Winklaar  55 

Waar is thuis?  Thuis is waar mijn bed staat, thuis is waar ik met de ogen dicht naar  toe kan rijden, thuis is waar mijn gezin is, thuis is waar ik de mensen  ken,  thuis  is  waar  ik  me  veilig  voel,  thuis  is  de  vertrouwde  plek  op  deze aarde. Voor mij kan er maar een thuis zijn. Niet twee.    Vier  jaar  geleden  vertrok  ik  vanuit  Groningen.  Mijn  thuis.  Het  vertrek  naar  Curaçao  vier  jaar  geleden  was  toch  een  beetje  een  sprong  in  het  onbekende.  Een  onbekend  eiland  waar  ik  bijna  niemand  kende  waarbij  ik  kwam  te  werken  in  een nieuwe wereld die marine heet. Ik herinner  me  dat  het  niet  gemakkelijk  was  om  Groningen  los te laten. Het is het vertrekken uit het vertrouwde en er op hopen  dat het nieuwe na een tijdje net zo vertrouwd gaat worden. Dat tijdje  was  achteraf  een  langere  periode  dan  ik  vooraf  had  verwacht.  Misschien was het zelfs een jaar later toen het huis, de buurt en het  eiland  als  ‘thuis’  begon  te  voelen.  Het  huis  in  Groningen  was  vanaf  dat moment een plek ver weg.    En  nu  sta  ik  op  het  punt  om  mijn  vertrouwde  huis,  mijn  thuis,  te  verlaten. Curaçao is mijn thuis geworden. Vier jaar. Als een vloek en  een zucht. Onvermijdelijk ben ik deze weken aan het terugkijken. Al  pratende met anderen zijn er gelijke ervaringen. Het ervaren van een  gevoel  van  rust,  van  een  zekere  ontspannenheid  in  het  leven,  het  meer leven bij de dag. Hoe heerlijk is het dat we als gezin zoveel tijd  samen doorbrengen. Dat zijn dingen die ik wil vasthouden als ik terug  ben  in  Nederland.  Want  zeg  zelf,  wat  goed  is  moet  je  behouden.  'Vergeet  het',  zei  iemand  vorige  week,  'het  is  een  kwestie  van  een  paar weken. Dan zul je weer in het Nederlandse ritme zitten. De rust  zal  voorbij  zijn  en  je  gaat  mee  met  de  stroom.'  Ik  protesteerde  voorzichtig. Ik weet dat Groningen snel mijn nieuwe thuis zal worden.  56 

Maar ik wil er nog niet aan. Ik hoop iets van de Curaçaose manier van  leven mee te nemen, bij me te kunnen houden.    Ik kwam Mirjam tegen. ‘Harrie, vergeet niet, je kunt je eigen agenda  bepalen.  Na  een  eerdere  plaatsing  heb  ik  in  Nederland  heel  bewust  het besluit genomen om een dag in de week vrij te houden. Dat gaf  rust  in  mijn  leven  en  dat  gaf  ruimte  om  onverwacht  mensen  op  te  zoeken.  Dat  gaf  me  een  gevoel  van  vrijheid  die  ik  op  Curaçao  zo  koesterde.’  Dank  je  Mirjam!  Je  woorden  sterken  me  in  mijn  overtuiging  dat  er  ook  in  deze  periode  van  overgang  van  thuis  naar  thuis  keuzemogelijkheden  te  over  zijn.  Want,  een  tijd  weg  zijn  uit  Nederland geeft de mogelijkheid om dingen eens anders te doen dan  ik altijd gewend was. Het doorbreekt de vanzelfsprekendheden in het  leven, de vastgeroeste patronen.    Vier jaar geleden zijn we met een open blik op Curaçao geland. Het  waren rijke jaren, vooral omdat ik me heb laten verleiden om iets van  de Curaçaose levensstijl in mijn eigen leven op te nemen. Veel ervan  zal  ik  onvermijdelijk  moeten  loslaten  omdat  het  leven  in  Nederland  planning,  stiptheid  en  vooruitkijken  eist.  Om  met  dat  loslaten  een  begin  te maken, ben ik vorige week tijdens  de laatste partnerochtend weer gaan  jongleren.  Jarenlang  heb  ik  met  een  vriend  in  Nederland  jongleerlessen  gegeven.  Vier  jaar  lang  lagen  mijn  jongleerballetjes  in  de  kast.  Op  Curaçao  had  ik  ze  niet  nodig.  Jongleren  is  de  kunst  van  het  loslaten. Vanaf nu pak ik het weer op.  Als voorbereiding op Nederland.    Harrie Bols, humanistisch raadsman  57 

Binnenkijken      Uitgezonden naar de West belanden we in marinewijken, oude   ‘Shellwoningen’ in Julianadorp of een particulier huis ergens in  Jongbloed, Jan Thiel of Coral Estate. Omdat de gordijnen hier  doorgaans niet potdicht gaan, gluren we ongegeneerd naar binnen.  Met toestemming, dat wel. Deze keer bij Diana en Norman Jansen    Snel gewend aan een nieuwe plek    Kleine zwarte zandsporen….dat was het eerste wat Diana alarmeerde  in  haar  huis  in  Julianadorp.  Na  enig  speurwerk  bleek  hun  heerlijke  huis  op  instorten  te  staan  door  miljoenen  termieten  die  zich  in  het  hout hadden genesteld. Toen het dak ook naar  beneden  dreigde  te  komen  was  de  maat  vol.  De  familie  werd  gedwongen  op  zoek  te  gaan  naar een ander huis. In Matancia wonen ze nu,  en  met  veel  plezier.  Diana  werkt  er  vlijtig  in  haar  atelier  (’t  is  gewoon  een  washok  ,  hoor’)  aan  haar  Double  Dushi’s:  karakteristieke  kleipoppetjes  met  dikke  billen  die  allemaal  in  minuscule  kleurige  bikini’s  gekleed  gaan.  Haar  creativiteit  is  overal  zichtbaar  in  het  zonnige  huis:  er  hangen  schilderijen  van  de  kinderen  Daan, Thijs en Sanne van haar hand, maar ook enkele van de gewilde  halve  kalbassen,  waar  Diana  haar  Double  Dushi’s  op  schildert.  De  kalbassen  fleurt  ze  verder  op  met  sponsjes,  zeeappeltjes  en  drijfhoutjes:    vondsten  die  tijdens  struintochten  op  ‘houtjesbaai’  en  ‘zeeappeltjesbaai’  worden  opgeduikeld.  Tegen  het  huis  staat  inmiddels een verzameling van drijfhoutjes waar ze haar poppetjes al  liggend of zittend op boetseert.   ‘Ik  ben  er  mee  begonnen  nadat  ik  een  chichi‐poppetje  van  Serena  had gekocht. Ik dacht bij mezelf: ‘ Dat ga ik ook proberen!’  58 

  In de Goisco vond Diana geschikte  klei  en  ze  ging  aan  de  slag.  Het  resultaat  stelde  niet  teleur.  Inmiddels worden de sculptuurtjes  verkocht bij Watch This in het Kura  Hulanda‐complex  en  binnenkort  ook bij landhuis Habaai.     Diana  is  getrouwd  met  Norman,  die hier voor de Koninklijke Marechaussee werkt. Al drie jaar geniet  het gezin van Curaçao, en ze mogen er nog eens minimaal 2 jaar aan  vast  plakken.  Heimwee  naar  Nederland  heeft  ze  totaal  niet.  Sterker  nog,  toen  het  gezin  vorig  jaar  in  Nederland  op  vakantie  was,  wilden  ze  alle  vijf  na  een  paar  dagen  maar  al  te  graag  terug  naar  Curaçao.  In  Nederland  woonde het gezin in Rutten, een dorpje  onder  Lemmer  in  Friesland.  Maar  of  ze  daar ooit terugkeren is maar de vraag. ‘  We  zien  het  wel’  ,  zegt  Diana.  De  toekomst  ligt  dus  helemaal  open.  Maar  eerst  nog  een  paar  jaren  genieten  van  de tropen en Double Dushi’s maken met  hond  Rakker  aan  haar  voeten.  ‘Heerlijk  toch?’, zegt Diana, en kneedt een groen  kleipopje.  ‘Ik  wen  wel  weer  op  een  andere plek!’    Tekst: Elly Biesters foto’s: Sasja Grefen

59 

 Wist u dit?   Curaçao heet in het Papiamento: Korsou   Het  is  met  een  oppervlakte  van  444  vierkante  kilometer  het  grootste eiland van de voormalige Nederlandse Antillen.   Er  wonen  ruim  140.000  mensen  op  Curaçao  met  meer  dan  100  verschillende nationaliteiten.   De  hoofdstad  is  Willemstad  wat  tevens  de  enige  stad  op  het  eiland. De overige plaatsjes kun je vergelijken met dorpen.   De vroegste sporen van menselijke bewoning zijn te vinden te Rooi  Rincon en dateren van tussen 3480 en 2325 voor Christus.   Het  hoogste  punt  op  het  eiland  is  de  Christoffelberg,  deze  is  375  meter hoog. Dat lijkt mee te vallen tot je deze berg beklimt.   Het klimaat op Curaçao is semi‐aride (droog klimaat), de   gemiddelde  regenval  bedraagt  jaarlijks  553  mm,  waarvan  het  meeste valt tussen oktober en januari; het regenseizoen.   De gemiddelde temperatuur is overdag 31.2 ͦC. en ’s nachts 25.6 ͦC.   De  koudste  maand  is  januari  met  een  gemiddelde  temperatuur  van 26.5 ͦC. De warmste maand is september met een gemiddelde  temperatuur van 28.9 ͦC.   De  hoogste  temperatuur  ooit  gemeten  was  38.3  ͦC.  en  de  laagste  ooit was 20.3 ͦC.   Het orkaanseizoen loopt van juni tot en met november.  Het eiland wordt nauwelijks aangedaan door tropische stormen of  orkanen. De laatste tropische storm was Thomas. Deze trok in 2010  over ons eiland. Andere tropische stormen en orkanen die over het  eiland raasden waren Omar in 2008, Felix in 2007, Caesar in 1996 en  Joan in 1988.

60 

BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS  

  Kinderoppas:                                                                                                     Yvette Coster, Kaya Grote Berg 12 (05‐10‐1952)   864‐8717                                             Edna Carlo, George Maduroweg 7      868‐3900                                          Yacintha Veentjer, Grenenweg 20 (09‐08‐1994)         869‐5451         oppascentrale Curaçao        6621216  (contactpersoon: Rosemarie)    Algemeen telefoon:                                                                                                      St. Elisabeth Ziekenhuis         910                                                               Politie en Brandweer         911                                                               Ambulance           912                                                               Kustwacht           913                                                                     868‐1719                                                    Hato inlichtingen   Aqualectra           0800‐0135     Marinebasis Parera telefoon:                                                                       Commandant der Zeemacht Caribisch gebied   463‐7400                            Chef Staf           463‐7403                                                    Bureau Operaties (24/7)         463‐7432                                                    Telefooncentrale         463‐7100                                                    Commandant MB Parera         463‐7125                                                    Hoofd Facilitair           463‐7126                                                    Officier van de wacht (07.00 – 15.00 uur)     463‐7130                        Wachtcommandant MBK        463‐7149                                                    Koninklijke Marechaussee (kantooruren)     463‐7839                                               Koninklijke Marechaussee (noodgevallen)     560‐1020                                KMAR Tom van Kempen         463‐7040                                                    Medische Dienst (alarmnummer 24/7)     463‐7222                                  Receptie Ziekenboeg               463‐7223 / 463‐7225                                               Verbandkamer           463‐7218                                                    Apotheek           463‐7229                                                    Tandarts           463‐7230                                                    Bureau Geestelijke Verzorging       463‐7140                                                    VLOP             463‐7141                                                  

61 

VLAM             463‐7142                                                    VLORA             463‐7136                                                    DC BMW           463‐7451                                                    Bureau OS&O           463‐7162                                                    Reisbureau Parera Passage        463‐7090 / 7091 / 7092                                      Videotheek / Bibliotheek        463‐7161                                                    Bureau Sport           463‐7165                                                    Zwembad Bubi Blou         463‐7163                                                    MWC Brakkeput          767‐2221                                                    Landhuis Ascension         864‐1950     De redactietelefoon:                                                                                                   463‐7140                                                    Sharon Rosario Placido ‐ Winklaar    Frans Kerklaan           513‐0342                                                    Henk Hortensius          513‐0393                                                                                                                                            Elly Biesters          660‐9340       Marc van de Brug         511‐5126          Monica van Dijk          698‐3646        522‐1968  Annie Eerhart       Sasja Grefen          510‐6618  Bianca van Vuuren                                                             519‐4508  Debbie Kuyp          690‐3444   

62 

                           

www.parerasociety.webklik.nl  www.pscur.hyves.nl  www.facebook.com/parerasociety 

Activiteitenkalender juli en augustus 2012 Zondag

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

Zaterdag

1 10.00 uur Kerkdienst en Opendag Ascencion

2 Dag van de Vlag

3

4

5

6

8

9

10

11

12

13

7 Amnesia Beach Festival Curaçao, Cocomobeach 14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26 Curaçao Day 27

28

29

30

31

1

2

4 Claudia de Breij

3

Brakkeput Mei Mei

(2dagen) 5 10.00 uur Kerkdienst en Opendag Ascencion

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17 Dag van de Vrijheid

18

19 10:00 uur Kerkdienst Noachkapel 26 Gratis concert

20

21

22

23

24

25

27 Gratis concert

28

Kirk Franklin & The Family

Richie Ray & Bobby Cruz

29 Concert Alain Clarck Mambobeach

30 Concert Gregory Porter

31 North Sea Jazz Festival WTC

1 North Sea Jazz Festival WTC

op het Brionplein

op het Brionplein

Brakkeput Mei Mei

Let op er zijn voorlopig geen rondleidingen op Ascencion. Van 6 augustus tot 3 oktober is Ascencion zelf helemaal gesloten vanwege restauratie werkzaamheden.