ECTS-fiche
1. Identificatie Opleiding
GSCW
Module
Communicatieve vaardigheden
Code
Ac1
Lestijden
40
Studiepunten
nvt
Ingeschatte totale
55
studiebelasting (in uren)1 Mogelijkheid tot
JA
aanvragen vrijstelling Vereiste
100%
aanwezigheid
1 De totale studiebelasting hangt af van de kennis, inzet en ervaring van de student . De ingeschatte totale studiebelasting geeft een gemiddelde weer en wordt uitgedrukt in uren van 50 minuten. Het omvat de lesmomenten, de verwerkings-‐ en voorbereidingstijd en de evaluatiemomenten.
1
2. Inhoud 1. INLEIDING 2. DEFINITIE 3. COMMUNICATIEMODELLEN 3.1. zender/ontvanger 3.2. communicatiekanalen 3.3. vertalen en terug vertalen (coderen/decoderen) 3.4. referentiekader 3.5. ruis 3.6. situatie 3.7. feedback 4. NON-VERBALE EN VERBALE COMMUNICATIE 4.1. verbale communicatie (paralinguale comm) 4.2. non-verbale communicatie 5. GEVEN VAN EEN PRESENTATIE 6. ASSERTIVITEIT 6.1. Wat is assertiviteit 6.2. Aspecten van subassertief gedrag 6.3. Agressief gedrag 7.FEEDBACK 7.1. Het belang van feedback 7.2. geven van feedback 7.3. ontvangen van feedback 7.4. Johari-venster
3. Draagt bij tot volgende competenties competentie AC 3 Vermogen tot kritische reflectie
Kennis/vaardigheden vaardigheden Kritisch durven zijn ten aanzien van medewerkers in functie van het welzijn van de hulpvrager.
2
beheersingsniveau Niveau 1 Beweringen, meningen en overtuigingen kunnen uiten en in vraag kunnen stellen.
AC5 Creativiteit
Vaardigheden Vlot en origineel op een assertieve wijze iemand van repliek kunnen voorzien.
AC6 Vaardigheden Het kunnen uitvoeren van Kunnen eenvoudige samenvatten in een leidinggevende taken gesprek. De mening van de groep kunnen weergeven. AC7 Kennis Het vermogen tot Weet wat de communiceren van kenmerken en informatie, ideeën, aspecten zijn van problemen en verbale, oplossingen, zowel aan paralinguiale en specialisten als aan leken non-verbale communicatie. Weet hoe een goede presentatie moet gehouden worden. Vaardigheden Kan zich correct uitdrukken (zowel schriftelijk als mondeling) in verstaanbaar Nederlands. Kan een groep op correcte wijzer toespreken. Kan een presentatie houden. ABC1 Vaardigheden Teamgericht kunnen Kan luisteren en de
3
Niveau 3 Beseffen dat vooroordelen en eigen opinie het professioneel handelen kan beïnvloeden Niveau 2 Inzien dat creatief denken en openheid een basisvaardigheid is van een maatschappelijk werker Niveau 2 Toepassen van een aantal primaire leiderschapstaken in groepsgesprekken en groepswerk Niveau 3 Kan een presentatie maken en brengen. Kan verbale en non-verbale communicatie eigen aan de cliëntgroep interpreteren. Kan een inhoud op een systematische manier presenteren, aangepast aan het bedoelde publiek
Niveau 2 Kan planmatig
werken
BSC6 Ethisch handelen
BSC7 Reflecteren op de eigen praktijk en deze van samenwerkingsverbanden BSC10 De maatschappelijk werker toont in het bijzonder aandacht en respect voor culturele diversiteit (in relatie tot afkomst, klasse, gender, etniciteit, religie, …) In het handelen houdt hij/zij rekening met deze factoren en hij/zij speelt in op de culturele eigenheid van diverse groepen. BSC13 De maatschappelijk werker leeft zich in in de problematiek en de situatie van cliëntsystemen vanuit een attitude van respect voor de personen en hun situatie. Hij/zij gaat om met cliëntsystemen vanuit een attitude van empowerment en participatie. BSC14 De maatschappelijk werker gaat creatief en vernieuwend met situaties om. Hij/zij evalueert zijn/haar
mening van derden samenvatten. Kan assertief zijn mening uiten. Kennis Weet wat ethisch handelen is. Vaardigheden Kan kritisch denken Kennis Ziet is wat het belang is van een referentiekader bij communicatie Diversiteit in de samenleving
werken en hiermee rekening houden met collega’s Niveau 2 Het eigen handelen verantwoorden op basis van ethische argumenten. Niveau 2 Kan feedback geven over eigen handelen. Niveau 2 Kan effectief communiceren met verschillende doelgroepen en in uiteenlopende contexten.
Vaardigheden Zijn communicatie met de cliënt is respectvol. Heeft bij assertieve uitspraken oog voor de gevoelens van de andere. Dringt zijn mening niet op aan collega’s en cliënten
Niveau 2 Kan spontaan luistergedrag aannemen in beroepssituatie. Vertrekt in zijn hulpverlening vanuit de capaciteiten van de cliënt.
Vaardigheden Durft kritisch zijn ten aanzien van medewerkers in functie van het
Niveau 2 Kan zichzelf kritisch evalueren en hier ook uiting van geven op spontane wijze.
4
professioneel optreden kritisch en stuurt dit handelen voortdurend bij. Hij/zij benut supervisie, intervisie en andere werkvormen ter ondersteuning van het professioneel handelen. BSC19 De maatschappelijk werker heeft inzicht in de basismechanismen van interactie en communicatie, zowel interpersoonlijk als in groepen, in en tussen organisaties. Hij/zij neemt deel aan, verheldert en kan leiding geven aan communicatieprocessen in cliëntsituaties, in teamverband, in organisaties en netwerken. BSC20 De maatschappelijk werker rapporteert op een deskundige manier, zowel mondeling als schriftelijk over het cliëntsysteem, over de gehanteerde methodiek en over zijn/haar eigen aanpak. Hij/zij toont de vaardigheid en de bereidheid om feedback te geven en te krijgen. BSC21 De maatschappelijk werker heeft de vaardigheid en is bereid om formeel en informeel samen te werken met collega’s, in teamverband, met
welzijn van de hulpvrager. Neemt zelf initiatief nemen tot overleg.
Kennis Het procesmodel van communicatie kennen en kunnen toepassen. Kent het johariwindow. Vaardigheden een argumentatie opbouwen, kan overtuigen.
Niveau 2 Kan het procesmodel van communicatie toepassen aan de hand van een praktijkvoorbeeld.
Kennis Weet wat de regels zijn voor het geven en krijgen van feedback. Vaardigheden Kan de op een correcte manier feedback geven en ontvangen.
Niveau 2 Kan de theorie van feedback toepassen in voorbeelden en reflecteren over de beroepspraktijk.
Kennis De regels van feedback en assertiviteit.
Niveau 2 Kan effectief communiceren met verschillende doelgroepen en in uiteenlopende contexten.
5
andere hulpverleners en organisaties en met vrijwilligers.
4. Doelstellingen algemeen: zowel vanuit een interactioneel als vanuit een instrumenteel perspectief doelgerichten ondersteunend kunnen communiceren met individuen en groepen. Dit vertaalt zich in:
•
verbale en non-verbale signalen kunnen observeren en gebruiken bij interpretaties
•
een argumentatie kunnen opbouwen en kunnen overtuigen
•
een inhoud op een systematische manier kunnen presenteren, aangepast aan het bedoelde publiek
•
kunnen opkomen voor zichzelf
•
effectief kunnen communiceren met verschillende doelgroepen en in uiteenlopende contexten
•
het eigen communicatiegedrag kunnen analyseren en bijsturen in de richting van meer doelmatigheid
•
facetten van het communicatiegedrag van anderen kunnen analyseren en coachingselementen kunnen gebruiken met het oog op een doelgerichte bijsturing
•
De theoretische modellen van communicatie kunnen bespreken aan de hand van voorbeelden
•
een presentatie kunnen geven
•
op correcte wijze (5regels) feedback kunnen geven en ontvangen
6
5. Werkvormen •
Instructievormen: doceren, vertellen, demonstreren(video)
•
Interactievormen: onderwijsgesprek, klassengesprek, kringgesprek, discussie
•
Spelvormen: rollenspel,
•
Presentatie geven
6. Leermiddelen Cursus, ELO, krantenartikels, internet, power point Aanbevolen literatuurlijst: DE GELAEN, T., Vaardig in het sociale verkeer, Assertiviteit thuis en op kantoor voor volwassenen en adolescenten, Globe, Roularta Books N.V., ‘00. MUYLLE,C. ‘Communicatieleer. Communicatie een eerste inkijk.’ De boeck, Antwerpen ’10 OOMKES,F. 'Training als beroep; sociale en interculturele vaardigheden. oefeningen in sociale vaardigheden.' Boom, Meppel '04. MERTENS,V. ‘Spreken voor publiek.’ Garant, Leuven Apeldoorn ‘04 PIJS,E.
‘Groot vaardighedenboek over communicatie en gesprekstechniek’ Arnhem, Angerstein ’06. p20 SMULING,E.B. e.a. Colleges en presentaties. Aanwijzingen voor docenten. Wolters Noordhoff. Groningen ‘07. WIERTZMA,KL. 'Doelmatig communiceren. Basisprincipes. Couthino BV. ’04. Sites: § www.lichaamstaal.nl § Fisher, D. (2007, Oktober 24). Het ABC voor het Geven van Complimenten. Opgehaald van Sochicken: http://www.sochicken.nl/jezelf/het_abc_voor_het_geven_van_compli menten.html §
http://www.idee-pmc.nl/services/assertiviteits%20test.html 2005)
7
(augustus
7. Evaluatie • Deel 1 : Individuele opdracht ivm procesmodel van communicatie. • Deel 2 : Groepswerk ‘paralinguaal, non-verbaal en verbaal gedrag’ en presentatie geven. • Deel 3 : Feedback opdracht. Met peer-evaluatie. 8. Gecombineerd onderwijs / zelfstudie opdrachten nvt 9. Laatste wijziging 30/06/’14
8
