20 april 2015 drs. Rogier Crijns +31 (0)20 527 6337
[email protected]
BOND MARKET MONITOR (Slot)koers
20-4-15 -0.07 0.12 0.00 0.28 0.07 1.87 160.3
- 1 week -0.07 0.12 0.01 0.28 0.16 1.93 159.2
- 3 maanden -0.08 0.12 0.06 0.26 0.45 1.79 157.7
- 1 jaar 0.22 0.09 0.33 0.23 1.52 2.72 144.1
ECB Refi rate (%) Fed Funds rate (%)
0.05 0.25
0.05 0.25
0.05 0.25
0.25 0.25
Yield spread EU Govt 10jr - 2jr (bps) Yield spread VS Govt 10jr - 2jr (bps)
34 136
44 140
61 130
135 233
2 jaars interest rate swap EU (%) 10 jaars interest rate swap EU (%) Europese swap spread 10jr - 2jr (bps)
0.07 0.45 37
0.07 0.52 45
0.13 0.72 59
0.47 1.75 128
Europese inflatie spread 8jr (bps) Amerikaanse inflatie spread 10jr (bps) Amerikaanse inflatie spread 5jr (bps)
151 190 170
137 181 161
117 160 120
170 221 195
iTraxx Europe (bps) iTraxx Crossover (bps) iTraxx HiVol (bps)
62 280 57
53 245 56
58 322 63
72 286 94
Spreads Euro bedrijfsobligaties AAA (bps) AA (bps) A (bps) BBB (bps)
61 64 85 128
58 63 81 123
49 45 71 118
62 67 88 139
Spreads over 10-jaars Duits staatspapier Nederland (bps) Frankrijk (bps) Italië (bps) Spanje (bps) Portugal (bps) Verenigd Koninkrijk (bps)
15 28 137 134 189 151
14 28 113 110 153 144
5 20 122 107 234 109
33 47 161 157 222 115
EONIA (%) USD LIBOR overnight (%) 3 maands EURIBOR (%) 3 maands USD LIBOR (%) 10 jaars rente EU (%) 10 jaars rente VS (%) Bund future
Zie verklarende woordenlijst achterin voor uitleg van de begrippen
Rendementsoverzicht obligatiecategorieën (%)
Cijfers per:
Year-to-Date Month-to-Date Citi Euro Broad Investment Grade Index
19-apr-2015
-1 dag
-1 week
-1 jaar
3.41
0.10
-0.12
0.03
10.79
Duitsland Nederland Finland Frankrijk Oostenrijk België Italië Spanje Ierland Portugal
4.46 4.58 3.51 4.77 4.54 5.51 4.22 2.41 3.50 5.05
0.78 0.77 0.70 0.78 0.80 0.64 -1.40 -1.48 0.37 -1.28
0.08 0.05 0.02 -0.04 0.03 -0.09 -0.56 -0.52 -0.15 -0.62
0.78 0.77 0.54 0.60 0.74 0.62 -1.35 -1.27 0.19 -1.79
12.00 12.98 10.83 13.50 13.81 15.86 13.03 11.80 11.60 12.11
Verenigde Staten (in USD)
2.02
0.41
0.12
0.51
5.49
Bedrijfsobligaties Investment Grade Financials Industrials Utilities Covered Bonds
1.66 1.11 1.98 2.14 1.85
0.37 0.22 0.49 0.46 0.39
-0.02 -0.04 0.00 0.01 0.02
0.14 -0.01 0.24 0.24 0.25
7.05 5.90 7.36 8.75 6.86
JPM Emerging Market Debt (Hard Currency, in USD) JPM Emerging Market Debt (Local Currency, in USD) Barclays Global High Yield (in USD)
3.52 -2.10 2.12
1.55 1.94 1.46
-0.23 -0.32 0.00
-0.09 -0.30 0.37
5.92 -10.15 -1.44
Staatsobligaties per land
Overige categorieën
Bronnen: TGB Investments, Bloomberg, Citigroup, Barclays, JP Morgan
Gaat het opkoopprogramma van de ECB aan eigen succes ten onder? De rente op een tienjarige staatsobligatie van Duitsland is tot 0,07% gedaald. Vrijwel nihil dus. Wat betekent dat? Volgens de klassieke theorie wijst dat op een langdurige periode van deflatie of recessie, waardoor er nauwelijks nog behoefte is aan kapitaal. Echter, deze verklaringen sporen niet met het (lichte) economische herstel en de bodemvorming in inflatie. Technische factoren kunnen wel een verklaring geven. De combinatie van het opkoopprogramma van de ECB en de regelgeving voor institutionele beleggers creëert een vraagimpuls naar met name staatsobligaties. Tegenover extra vraag staat een tot dusverre te gering aanbod van obligaties. Daar komt nog bij dat speculatief ingestelde beleggers wachten met verkopen van obligaties aan de centrale bank, zoals met staatsobligaties van Duitsland. De economische groei in combinatie met overheidsbezuinigingen geeft Duitsland nu zelfs een budgetoverschot. Hier doet zich dan ook de grootste krapte voor. De gemiddelde rente voor Duitsland is voor het eerst zelfs licht negatief. Dat betekent dat de ECB de kortlopende Duitse staatsobligaties al niet meer kan kopen, want deze liggen onder, of te dichtbij de minimumgrens van -0,2%. De ECB moet zich dan ook richten op steeds langere obligaties. Hierdoor vervlakt de rentecurve steeds verder. Om de obligatie schaarste te keren, heeft de ECB haar boodschappenlijstje uitgebreid door nu ook bijvoorbeeld obligaties van Bank Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Waterschapsbank te zullen opkopen. Naarmate de schaarste toeneemt, zouden de opkoopcriteria verder kunnen worden versoepeld of bijvoorbeeld de minimumgrens van -0,2% worden verlaagd. Inmiddels is ca. € 220 miljard aan obligaties onder de minimumgrens van -0,2% gezakt. De historisch lage rente trekt inmiddels wel extra aanbod aan. Zo geven Amerikaanse bedrijven meer leningen uit in Euro’s en kwam Mexico met een honderdjarige obligatie. Bedrijven gaan langer lenen en gebruiken de relatief goedkope financiering niet alleen voor kapitaalinvesteringen, maar ook om eigen aandelen in te kopen. Toch zet het extra aanbod van obligaties te weinig zoden aan de dijk. In isolatie gezien is het opkoopprogramma, gezien de extreem lage rente, nu al een succes. Maar dat roept steeds meer weerstand op van beleggers en spaarders. Vraag is ook of het lukt om de inflatie (nu 0,1%) richting de 2% op te stuwen. Op externe factoren, zoals de olieprijs, kan de ECB maar weinig invloed uitoefenen. Bovendien loopt inflatie als graadmeter achter op economische ontwikkelingen. Het ECB programma zou dan ook in september 2016 uitgevoerd kunnen zijn, terwijl de inflatiedoelstelling nog niet in zicht komt. Het is net als een koerswijziging van een supertanker, dat duurt ook even.
% 0.4
3 maands rente
10 jaars rente
% 3.5 3.0
0.3
2.5 0.2
2.0
0.1
1.5 1.0
0.0
0.5
-0.1 apr-14
jul-14
okt-14
jan-15
Europa (EURIBOR)
170
apr-15
0.0 apr-14
Bps 200
Duitse Bund Future
180
160
160
155
140
150
120
145
100
140
80
okt-14
jan-15
40 Apr-14
Europese break-even inflatie
Bps 250
165
225
140
200
115
175
90
150
65
125
Verschil VS - Duitsland 10-jaars rente
jul-14
okt-14
jan-15
apr-15
100 apr-14
Jul-14
Oct-14
jul-14
okt-14
275 250 225 200 175 150 125 100 75 50 25 apr-14
5jr
Bps
Government yield spread (10jr - 2jr)
Jan-15
Apr-15
Amerikaanse break-even inflatie
Breakeven eurozone inflatie (obv Frankrijk 2020)
Bps
apr-15
apr-15
190
40 apr-14
jan-15 VS
60
jul-14
Bund Future
Bps
okt-14 Duitsland
165
135 apr-14
jul-14
VS (USD LIBOR)
jan-15
apr-15
10jr
Interest rate swap spread EU (10jr - 2jr)
180 160 140
120 100 80 60
40 jul-14
okt-14 Duitsland
Bronnen: Bloomberg, TGB Investments
jan-15 VS
apr-15
20 apr-14
jul-14
okt-14
jan-15
Europese swap spread (10jr - 2jr)
apr-15
%
Euro geldmarkt future
0.50
% 0.50
0.38
0.38
0.25 0.25
% 0.50
Fed Funds future
%
0.75 0.63
0.38
0.50
0.13
0.38
0.00
0.25
-0.13
0.13
-0.25
0.00
0.25
0.13 0.00
-0.13
% 2.5
1m geleden
0.00 APR 15 JUN 15 AUG 15 OCT 15 DEC 15 FEB 16
APR 15 JUN 15 AUG 15 OCT 15 DEC 15 FEB 16 Huidig
0.13
Huidig
ECB Refi Rate
Duitse yield curve
1m geleden
Fed Funds Rate
Amerikaanse yield curve
% 3.3
2.0
2.8
1.5
2.3 1.8
1.0
1.3
0.5
0.8
0.0
0.3
-0.5
-0.3 0
3
6
Huidig
Bps 250
Jr
9
12
3m geleden
0
15
1jr geleden
400
150
300
100
200
50
100
AAA
okt-14 AA
jan-15 A
apr-15
0 apr-14
BBB
Spread Global Emerging Markets
9
12
3m geleden
15
1jr geleden
jul-14
okt-14
jan-15
apr-15
Crossover
Europa
Senior Financials
Achtergestelde Financials
Spread over Duits staatspapier (10jr)
Bps
600
440
Jr
iTraxx indices
Bps 500
Spread Bedrijfsobligaties
jul-14
6
Huidig
200
0 apr-14
3
400 400
360
320 200
280 240
200 apr-14
jul-14
okt-14
jan-15
Spread Global Emerging Markets
Bronnen: Bloomberg, TGB Investments
apr-15
0 apr-14
jul-14
okt-14
jan-15
apr-15
Frankrijk
Italië
Spanje
Nederland
Ierland
Portugal
Verklarende woordenlijst 3 maands rente EU en VS: De 3 maands rente in de Europese Unie is weergegeven op basis van EURIBOR. Dit staat voor European Interbank Offered Rate en is een tarief dat banken elkaar in rekening brengen voor interbancaire deposito’s. De variant die in de Verenigde Staten wordt gebruikt is de 3 maands USD LIBOR rate. De eendaagse (overnight) variant voor de Europese banken is EONIA, voor de Amerikaanse banken USD overnight LIBOR. Bloomberg ticker 3 maands EURIBOR: EUR003M Index Bloomberg ticker 3 maands LIBOR: US0003M Index Bloomberg ticker EONIA: EONIA Index Bloomberg ticker USD overnight LIBOR: US00O/N Index 10 jaars rente EU en VS: De 10 jaars rente is het effectief rendement op 10 jaars staatsobligaties en wordt gezien als benchmark voor andere obligaties. Bloomberg ticker 10 jaar EU: GECU10YR Index Bloomberg ticker 10 jaar VS: USGG10YR Index Credit Default Swap: Een CDS wordt gebruikt om kredietrisico van een partij naar een andere partij te verplaatsen. In een standaard CDS contract koopt de ene partij kredietbescherming van de andere partij om zich in te dekken voor het verlies van de nominale waarde wanneer zich een credit event voordoet (faillissement, betalingsproblemen of herstructurering). De iTraxx indices zijn een benchmark voor de kosten om bedrijfsobligaties te verzekeren tegen default. Een stijging wordt gezien als indicatie voor de verslechtering van kredietkwaliteit. Van de indices wordt elke 6 maanden (in maart en september) een nieuwe serie gelanceerd. Duitse Bund future: Een obligatiefuture waarbij op de einddatum van het contract staatsobligaties worden geleverd tegen een vooraf vastgestelde koers. De onderliggende waarde van de Bund-future is een fictieve Duitse staatsobligatie met een looptijd tussen de 8,5 en 10,5 jaar en een 6% coupon. Bloomberg ticker: RX1 Comdty ECB refi rate: De ECB refi rate (of herfinancieringrente) is de rente die banken betalen om geld te lenen bij de Europese Centrale Bank. De rente wordt elke maand vastgesteld door de Raad van Bestuur van de ECB. De rentes op de interbancaire markt hangen sterk samen met de ECB refi rate. Bloomberg ticker ECB refi rate: EUR0002W Index ECB refi rate future: De ECB refi rate future laat aan de hand van futures op de European OverNight Index Average reference rate (EONIA) zien of de markt verwacht dat de Europese Centrale Bank een rentewijziging door zal voeren in de komende maanden, en vergelijkt dit met de verwachting van een maand eerder. De verwachting wordt berekend door de stand van de future af te trekken van 100. Naarmate het verschil oploopt wordt de kans op een renteverhoging hoger geacht. Bloomberg ticker futures: EX1 Comdty (loopt tot en met EX12 Comdty voor toekomstige maanden)
Fed funds rate: De tegenhanger van de ECB is The Federal Reserve, de centrale bank van de Verenigde Staten. De Fed stelt elke maand de rente vast die banken aan elkaar doorberekenen over tegoeden die ze moeten aanhouden bij de Fed. Bloomberg ticker Fed Funds rate: FDTR Index Fed Funds future: De Fed Funds future is gebaseerd op de gemiddelde effectieve overnight Fed Funds Rate voor de maand waarin aflevering plaats moet vinden. Het cijfer laat zien of de markt verwacht dat de Fed een rentewijziging door zal voeren in de komende maanden, en vergelijkt dit met de verwachting van een maand eerder. De verwachting wordt berekend door de stand van de future af te trekken van 100. Naarmate het verschil oploopt wordt de kans op een renteverhoging hoger geacht. Bloomberg ticker futures: FF1 Comdty (loopt tot en met FF12 Comdty voor toekomstige maanden) Inflation-linked obligatie: Een inflation-linked obligatie is een obligatie met een vaste reële rente, waarvan de rentebetalingen en de hoofdsom gekoppeld zijn aan de inflatie in bijvoorbeeld Frankrijk of de Eurozone. iTraxx Crossover index: De iTraxx Crossover index bestaat uit 50 sub-investment grade (high yield) bedrijven. De bedrijven in de index zijn ‘Not Rated’ of hebben een rating beneden BBB en hebben daarom een ‘junk’ status. Elk bedrijf telt voor 2% mee in de index. De index geeft weer hoe duur het is om sub-investment grade obligaties te verzekeren tegen default. De standaardlooptijd is 5 of 10 jaar. Bloomberg ticker: ITRXEXE Index iTraxx Europe index: De iTraxx Europe index bestaat uit 125 investment grade bedrijven met een Moody’s rating van Baa3 of hoger en een S&P’s rating van BBB of hoger. Elk bedrijf telt voor 0.8% mee in de index. De index geeft weer hoe duur het is om investment grade obligaties te verzekeren tegen default. De standaardlooptijd is 5 of 10 jaar. Bloomberg ticker: ITRXEBE Index iTraxx Financials: De iTraxx Senior en Achtergestelde Financials indices bestaan beide uit 25 Europese financiële instellingen met een Investment Grade rating. Elk bedrijf telt voor 4% mee in de index. De standaardlooptijd is 5 of 10 jaar. Bloomberg ticker Senior: ITRXESE Index Bloomberg ticker Achtergesteld: ITRXEUE Index Spread: Het verschil tussen 2 effectieve rendementen, bijvoorbeeld tussen staats- en bedrijfsobligaties, tussen 2 landen, of tussen korte- en langetermijnleningen.
Creditspreads: Het overzicht van de creditspreads van bedrijfsobligaties (AAA, AA, A, BBB) is afkomstig van een index samengesteld en bijgehouden door Barclays Capital (voorheen Lehman Brothers). Een hogere rating impliceert minder kredietrisico en resulteert daarom ook in een lagere spread. De benchmark is een Duitse staatsobligatie met een duration die hetzelfde is als de index. Bloomberg ticker AAA papier: LECAOAS Index Bloomberg ticker AA papier: LEC8OAS Index Bloomberg ticker A papier: LEC9OAS Index Bloomberg ticker BBB papier: LECBOAS Index
Inflatie spread Europa: De inflatie spread geeft de inflatieverwachting weer die door de financiële markten wordt ingeprijsd, ook wel de breakeven rate genoemd. De breakeven rate wordt berekend door het rendement van een Franse inflation-linked staatsobligatie af te trekken van het rendement op een reguliere staatobligatie, waarvan de beide looptijden dicht bij elkaar liggen. Het referentiepunt is op dit moment de eurozone inflatie. Bloomberg ticker Franse staatsobligatie: FR0010192997 Govt Bloomberg ticker Inflation-linked obligatie: FR0010050559 Govt
Inflatie spread Verenigde Staten: Geeft de inflatieverwachting van de financiële markten weer in de VS, aan de hand van de breakeven rate. De breakeven rate meet de inflatieverwachting door het rendement op inflationlinked obligaties af te trekken van het rendement op de staatsobligatie met de dichtstbijzijnde aflooptijd bij de inflation-linked obligatie. Bloomberg ticker breakeven rate 5jr: USGGBE05 Index Bloomberg ticker breakeven rate 10jr: USGGBE10 Index
Interest rate swap spread: Het swaptarief is de prijs waartegen variabele renteverplichtingen kunnen worden omgeruild naar vaste rente verplichtingen met een bank als tegenpartij. Hier wordt het verschil tussen de 10 jaars – 2 jaars swap rate gebruikt; de 10 jaars – 2 jaars swap spread. Bij veel steepeners is de coupon afhankelijk van de 10 jaars – 2 jaars swap spread. Bloomberg ticker 2 jaars swap: EUSA2 Index Bloomberg ticker 10 jaars swap: EUSA10 Index
Staatspreads: De spread van de 10 jaars staatsobligatie van de verschillende landen staat genoteerd ten opzichte van de Duitse 10 jaars staatsobligatie. De Duitse staatobligatie wordt gezien als de benchmark voor Europese staatsobligaties. De tickers van de afzonderlijke 10 jaars staatsobligaties, uitgegeven door het desbetreffende land, staan hieronder weergegeven. Bloomberg ticker Duitsland: GBDR10 Index Bloomberg ticker Frankrijk: GFRN10 Index Bloomberg ticker Griekenland: GGGB10YR Index Bloomberg ticker Italië: GBTPGR10 Index Bloomberg ticker Nederland: GNTH10YR Index Bloomberg ticker Verenigd Koninkrijk: GUKG10 Index
Yield spread EU en VS (10jr – 2jr): Yield spread is het verschil in effectief rendement tussen langlopend en kortlopend schuldpapier. Het is een indicator voor de steilheid van de yield curve. De 10-jaars – 2 jaars spread is een van de meest gebruikte manieren om de spread weer te geven. Bloomberg ticker 2 jaar EU: GECU2YR Index Bloomberg ticker 10 jaar EU: GECU10YR Index Bloomberg ticker 2 jaar VS: USGG2YR Index Bloomberg ticker 10 jaar VS: USGG10YR Index
Yield curve: De yieldcurve is een grafische weergave van de relatie tussen de (gemiddelde) looptijd en het rendement van rentedragende waardepapieren uit dezelfde risicocategorie. De 10-jaars obligatie is het toonaangevende rendement voor lange looptijden. De meest gebruikte yieldcurve is de curve voor staatsobligaties.
Dit onderzoeksrapport is samengesteld door Theodoor Gilissen Bankiers N.V. (hierna: Theodoor Gilissen). De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Theodoor Gilissen betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Theodoor Gilissen niet instaan. Theodoor Gilissen geeft geen garantie of verklaring omtrent genoemde juistheid en volledigheid, noch uitdrukkelijk noch stilzwijgend. Theodoor Gilissen aanvaardt dan ook geen aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van de onjuistheid en/of onvolledigheid van bedoelde informatie. Dit rapport dient niet te worden opgevat als een aanbod om waardepapieren te verkopen, noch als een uitnodiging tot aankoop ervan. De adviezen en aanbevelingen in dit rapport zijn generiek van aard en houden derhalve geen rekening met de specifieke beleggingsdoelstellingen, de persoonlijke financiële situatie en persoonlijke behoeftes van de ontvanger. De ontvanger mag de adviezen en aanbevelingen uit het rapport dan ook niet aanmerken als een persoonlijk advies: de ontvanger moet zijn of haar eigen adviseur raadplegen om te overleggen of het effect dat in dit rapport aan bod komt, voor hem of haar een passende investering is en of de adviezen en aanbevelingen in het rapport in overeenstemming zijn met zijn of haar doelrisicoprofiel. Theodoor Gilissen, haar directie en haar medewerkers kunnen posities hebben in waardepapieren of gerelateerde effecten. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Opinies, feiten en meningen in dit rapport kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. De verspreiding van dit rapport in andere jurisdicties dan in Nederland is mogelijk aan restricties onderhevig en de ontvanger van dit rapport dient zichzelf te informeren over eventuele restricties. Theodoor Gilissen verbiedt nadrukkelijk het herverspreiden van dit rapport via internet of op een andere manier en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de acties van derde partijen op dit gebied. Het auteursrecht van deze publicatie berust bij Theodoor Gilissen. De ontvanger van dit rapport is gebonden aan de restricties zoals vermeld staan in deze disclaimer. Dit is een samenvatting van de uitgebreide disclaimer. Voor de volledige tekst verwijzen wij u naar www.gilissen.nl.
