12VK22-E Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘mondiale verantwoordelijkheid’ 1 augustus 2012
E.
Mondiale verantwoordelijkheid
Interesse Kerk in Actie gaat in het bijzonder uit naar Mensenrechten Maatschappelijk verantwoord ondernemen met integrale aandacht voor sociale & ecologische waarden en voor transparante verslaglegging Handhaven van het budget voor Official Development Assistance Coherentie van beleid, met name rond internationale handel, belastingen, klimaat en landbouw
Plannen politieke partijen VVD De VVD wil dat Nederland opkomt voor de rechtsstaat, mensenrechten en verantwoord bestuur in andere landen. Dit zo veel mogelijk in Europees verband en in het kader van de Verenigde Naties. Volgens de VVD is ontwikkelingssamenwerking geen kerntaak van de overheid. Het geld komt nu terecht bij corrupte regeringen en levert geen bijdrage aan de economische, sociale of humanitaire situatie van de mensen in die landen. Het budget kan omlaag. o NGO’s krijgen geen overheidsgeld meer, maar moeten afhankelijk worden van een eigen ledenachterban. Het Nederlandse beleid moet periodiek worden geëvalueerd. De bureaucratie moet worden teruggedrongen door de uitvoering niet langer te leggen bij allerlei particuliere organisaties, maar bij één agentschap van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De VVD wil minder regels, een grotere eigen verantwoordelijkheid, meer samenwerking, minder bureaucratie en meer zelfregulering. o Nederland moet een krachtig en zelfbewust buitenlandbeleid voeren voor meer welvaart meer vrede en meer veiligheid. o Het Ministerie van Buitenlandse Zaken moet zich nadrukkelijk richten op het waarborgen van vrijhandel, grondstoffen- en energiezekerheid, internationale veiligheid en terrorismebestrijding. PvdA De PvdA zet de internationale verhoudingen in eerste instantie in Europees verband. De inzet is in gezamenlijkheid te werken aan vrede, vrijheid en welvaart – tegen het snelle geld en tegen kortzichtige speculatie zonder oog voor maatschappelijke gevolgen. Daarbij komten in beeld o Belastingparadijzen en belastingconcurrentie worden aangepakt door te streven naar gemeenschappelijke afspraken, primair in Europees kader, over de winstbelasting. o Voedseloverschotten in Europa worden ingezet om bevoorrading van voedselbanken op peil te houden en gevarieerde voedselpakketten te garanderen. o Democratische controle in Europa moet worden versterkt o Europa moet spreken met één stem, een waardengemeenschap vertegenwoordigend. o Contacten van de EU met landen die de mensenrechten schenden moeten benut worden voor een kritische dialoog. Ontwikkelingssamenwerking en handelsvoordelen worden als positieve prikkels ingezet om respect voor mensenrechten te bevorderen. Ontwikkelingslanden moeten zich kunnen afschermen van vrijhandel en handelsliberalisering niet opleggen die we zelf nooit hebben geaccepteerd. 1
12VK22-E Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘mondiale verantwoordelijkheid’ 1 augustus 2012
De inzet van vormen van hulp moet beter gecoördineerd en coherent worden, zodat beleid op verschillende niveaus elkaar versterkt wat effecten betreft.
Nederland bezuinigt niet verder op ontwikkelingssamenwerking. Nederland houdt zich aan de internationale afspraak om 0,7% van het BNP te besteden aan Internationale Samenwerking (ODA) en gaat zodra er sprake is van een begrotingsevenwicht, terug naar 0,8% (ODA).
Bij besluiten op het gebied van handel, landbouw en migratie wordt meer rekening gehouden met de belangen van arme landen. Zij bepalen zelf of zij hun beleid willen liberaliseren door inen uitvoertarieven af te bouwen. Nederland pakt de belastingvlucht door multinationals aan en geeft zelf het goede voorbeeld. Vakbondsrechten moeten overal gerespecteerd worden. Bedrijven moeten maatschappelijk verantwoord ondernemen en daar open over zijn. Rapporteren over betalingen aan ontwikkelingslanden en de omgang met werknemers en milieu wordt verplicht. Het maatschappelijk middenveld levert een forse bijdrage aan waardevolle projecten. Zij hebben in tientallen jaren kennis en ervaring van onschatbare waarde opgebouwd, die ook voor de toekomst behouden moet blijven.
PVV Het buitenlands beleid moet in dienst van het Nederlands belang staan en Het mensenrechtenbeleid krijgt de aandacht die het verdient. Bijvoorbeeld steun aan bedreigde minderheden zoals de Kopten in Egypte en de Armeniërs in Turkije. Met ontwikkelingshulp – met uitzondering van noodhulp – moet zo snel mogelijk worden gestopt omdat daar geen heilzame werking van uitgaat. De PVV gelooft in vrije handel en wil handelsbarrières met derde wereldlanden opheffen. Gemeenten of provincies die aan ontwikkelingshulp doen worden gekort CDA Maatschappelijke organisaties worden nauw betrokken bij de (nieuwe) ontwikkelingsagenda nodig als ze zijn om te komen tot mondiaal burgerschap en het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Nederland zal een leidende rol spelen bij de vernieuwing van de klassieke Noord-Zuidhulp tot andere vormen van internationale samenwerking. Tot die tijd is het de ambitie vast te houden aan internationale afspraken en de beschikbare gelden conform de ODA-criteria te besteden. Bij de vernieuwde vormen van internationale samenwerking koerst Nederland op het aansporen van andere en nieuwe financieringsbronnen, geëngageerd burgerschap, duurzame productie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het CDA pleit voor een sterk Europa als een voorwaarde voor de Nederlandse handelsbelangen. Dat leidt tot pleidooien voor betere ECB, begrotingsdiscipline en meer. Het CDA kiest voor een hervormd Europees landbouwbeleid met aandacht voor de toekomstige uitdagingen (tekorten aan voedsel, energie en grondstoffen). We moeten beter en slimmer produceren met minder gebruik van energie en grondstoffen. SP
2
In het programma worden de mensenrechten een aantal keren genoemd. Zoals: o het onderschrijven en naleven van mensenrechten met betrekking tot seksuele geaardheid en geslachtsidentiteit. o Aan landen die de mensenrechten schenden mogen geen wapens worden geleverd. o hulp bieden aan het Europees Mensenrechtenhof bij het verantwoord behandelen van klachten over mensenrechtenschendingen
12VK22-E Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘mondiale verantwoordelijkheid’ 1 augustus 2012
o
het vervolgen van Nederlandse bedrijven die in het buitenland beschuldigd worden van schending van mensenrechten of arbeidsrechten (of daar milieudelicten plegen). Nederland moet internationale eerlijke handelsregels, eerlijke prijzen, een evenwichtig investeringsbeleid, werk tegen een fatsoenlijk loon en maatschappelijk verantwoord ondernemen bevorderen. Nederland moet ook schadelijke concurrentie op belastingen en arbeidsvoorwaarden tegengaan. Nederland moet bijdragen aan het opzetten van certificeringsystemen, om te garanderen dat zoveel mogelijk producten die vanuit arme landen in Europa worden verkocht sociaal en vanuit milieuoogpunt verantwoord worden geproduceerd. Het budget voor ontwikkelingssamenwerking moet 0,8 procent van het BNP worden. De basis van het buitenlandse beleid moet internationale solidariteit zijn. o Het landbouwbeleid van de EU mag niet leiden tot voedseldumping in derdewereldlanden. o De armste landen mogen tijdelijk hun economie beschermen om hun land op te bouwen o In plaats van het faciliteren van grootscheepse internationale belastingontwijking moet Nederland zich gaan inzetten om belastingontwijking en –ontduiking tegen te gaan door de armste landen te helpen bij het opzetten van een functionerende belastingdienst.
D66 D66 wil dat de Nederlandse overheid actief werkt aan het nakomen van de rechten van de mens (die universeel zijn) in de hele wereld. Bedrijven die gesteund worden van het ontwikkelingsbudget moeten maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het budget voor ontwikkeling moet 0,7% blijven. Daarbij moet meer nadruk liggen op het stimuleren van zelfredzaamheid en maatwerk. In plaats van ontwikkelingssamenwerking spreekt D66 daarom van internationale samenwerking. o Een deel van het budget is bestemd voor behoud van natuur en biodiversiteit. o Prioriteiten zijn vrouwenrechten, reproductieve gezondheid en de emancipatie van ‘Lesbians, Gays, Transgenders and Bi-sexuals’ (LGTB). Daarnaast moet Nederland zich ook richten op goed bestuur, democratisering, corruptiebestrijding, natuur en milieu en ruimte voor innovatie en overdragen kennis. o Om effectiviteit te vergroten moet de Nederlandse inbreng worden afgestemd in Europees verband. o Steun aan ingezette hervormingen als: concentratie op een aantal landen, accenten op fragiele staten, meer onderlinge samenwerking en inkomstenspreiding door investeringen en samenwerking met het Nederlandse bedrijfsleven en steun van andere (institutionele) fondsen en donoren. Coherentie en maatwerk zijn kernbegrippen in de visie van D66 op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. De maatregelen en prioriteiten die D66 stelt moeten hier vorm aan geven. o maatregelen die nationale bedrijven bevoordelen en ontwikkelingslanden schaden, moeten worden afgeschaft. Onder andere door Europese landbouwsubsidies en importheffingen af te bouwen. Markten moeten wereldwijd beter toegankelijk worden en fair trade principes moeten worden verspreid. o D66 steunt de vermindering van het aantal te subsidiëren organisaties en wil de subsidieafhankelijkheid van NGO’s tegengaan. GroenLinks Mensenrechten moeten leidend zijn bij internationale samenwerking. Nederland moet streven naar een daadkrachtiger optreden van de internationale gemeenschap bij ernstige mensenrechtenschendingen. Daarvoor moet de VN hervormen. 3
12VK22-E Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘mondiale verantwoordelijkheid’ 1 augustus 2012
GL wil een bindende code voor MVO Nederland oefent druk uit op andere rijke landen om zich te houden aan 0,7% van BNP voor ontwikkelingssamenwerking en geeft zelf het goede voorbeeld met minstens 0,8% en daarbovenop structurele klimaatsteun. Ontwikkelingssamenwerking is van groot belang en krijgt meer slagkracht: naast geld ook door het tegengaan van de voor ontwikkelingslanden negatieve effecten van Nederlands en Europees beleid op het gebied van bijvoorbeeld handel, belastingen, landbouwsubsidies en klimaat. Er moeten Europese en internationale handelsregels komen die duurzame ontwikkeling van arme landen meer kansen biedt. Er moet een minister van Internationale Samenwerking komen (BuZa, OS, Handel en Defensie) die toeziet op een coherente uitvoering op alle beleidsterreinen. Nederland mag geen belastingparadijs voor multinationals meer zijn. Ontwikkelingslanden lopen veel geld mis door belastingontduiking en moeten daarom ondersteund worden bij de verbetering van hun belastinginning. Nederland zet zich binnen EU en internationaal in voor eerlijke en effectieve klimaatafspraken.
Partij voor de Dieren De PvdD vindt de 0,7%-norm echt een ondergrens die eigenlijk opgetrokken moet worden tot 1%. Bij de hulp moet het accent komen te liggen op maatregelen die effect hebben op duurzaamheid en het verminderen van de wereldbevolking. Coherentie komt niet voor als thema bij de PvdD. Alle entrees tot thema’s of beleidsvelden starten vanuit de vragen omtrent duurzaamheid, gebruik van de natuur, omgang met dieren, biodiversiteit. Dat is de lens waarmee alles bekeken wordt. Het biedt ook het kader voor de invulling van MVO. In het programma wordt 7 keer gerefereerd aan mensenrechten. Die moeten het kader bieden voor gedrag van Nederland – b.v. dat handel met landen waar mensenrechten niet goed worden toegepast niet zal plaatsvinden. Dat mensenrechten moeten worden gewaarborgd. ChristenUnie Mensenrechten moeten speerpunt zijn voor buitenlands beleid. o De omgang met mensenrechten moet worden betrokken bij de evaluatie van handelsovereenkomsten en subsidieregelingen. Bedrijven worden uitgesloten van overheidssteun en aanbestedingen als zij geen actie ondernemen om mensenrechtenschendingen in de productieketen te voorkomen. o Sociale rechten – recht op gezond milieu, goede zorg – zijn ook mensenrechten. o Bij het opkomen voor mensenrechten is Europese samenwerking van belang. Maatschappelijk verantwoord ondernemen moet internationaal worden gestimuleerd en ondersteund en ook in handelsrelaties worden vormgegeven. o Keuze voor productie van betaalbaar voedsel voor armen als onderdeel van internationale MVO-overeenkomsten. o Keuze voor heldere codes betreffende de (internationale) zorgplicht en rapportageplicht van bedrijven op het gebied van arbeid, mensenrechten, milieu en eerlijke handelspraktijken Als ontwikkelingssamenwerking goed wordt ingezet – door armoede en ongelijkheid breder aan te pakken – is het een doeltreffend instrument. o Er moet een minister voor ontwikkelingssamenwerking komen. o Het budget voor ontwikkelingssamenwerking moet naar 0,8% groeien. Daar bovenop worden laagrentende leningen verstrekt.
4
12VK22-E Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘mondiale verantwoordelijkheid’ 1 augustus 2012
o
Het ontwikkelingssamenwerkingsbudget wordt meer verbonden met andere departementen die internationaal actief zijn en een substantieel deel wordt besteed aan klimaat- en milieudoelen.
SGP De SGP wil na de eerdere bezuinigingen niet nóg eens snijden in het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De gevolgen van de financiële crisis mogen we niet afwentelen op de allerarmsten. Democratisch Politiek Keerpunt Ontwikkelingshulp kan op vrijwillige basis gedaan worden Forse bezuinigingen op het overheidsbudget voor ontwikkelingshulp.
5