Duurzaamheidbarometer Mei 2009 - meting 4
Inhoud
Achtergrond Duurzaamheid en de kredietcrisis Duurzaam ondernemen en de interne organisatie Duurzaam ondernemen in de maatschappij Bijlagen
Achtergrond Periodiek onderzoek naar duurzaam ondernemen*. Dit is de vierde meting. Ondervraagd zijn spelmakers (directeuren, managers, CSR officers en andere beleidsverantwoordelijken) werkzaam binnen onder meer de financiële dienstverlening, industrie, zakelijke dienstverlening en overheid/not for profit. Er zijn in totaal 269 completes. 15% van de respondenten is werkzaam in de overheidsector of bij een NGO en heeft derhalve bepaalde vragen niet voorgelegd gekregen (aan respondenten in de overheidssector is het onderdeel “Duurzaam ondernemen en de interne organisatie” niet voorgelegd, respondenten die werkzaam zijn als inkoper hebben vragen over duurzaam ondernemen in de maatschappij niet gekregen). Onderzoek uitgevoerd door Motivaction via internet in de periode 4 tot en met 15 mei. * Om aan te duiden dat men naast financiële winst ook aandacht heeft voor andere waarden zoals mensen en milieu bij het ondernemen worden verschillende termen gebruikt; Corporate (Social) Responsibility, duurzaam ondernemen, maatschappelijk verantwoord ondernemen, of de zogenaamde triple P-benadering van People, Planet en Profit. In deze presentatie hanteert PwC het begrip duurzaam ondernemen.
Sectie 2
Achtergrond Duurzaamheid en de kredietcrisis Duurzaam ondernemen en de interne organisatie Duurzaam ondernemen in de maatschappij Bijlagen
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
De kredietcrisis heeft tot nu toe betrekkelijk weinig negatieve invloed op duurzaamheidinitiatieven…
Ons maa tscha ppelijk ja arverslag w ordt geve rifie erd door e en onafhanke lijke derde. Ba sis: a lle n (n=209).
Besloten ons juist nu meer toe te leggen op duurzaamheid initiatieven ; 20%
Duurzaamheid initiatieven of investeringen gereduceerd of stopgezet; 7%
Onze duurzaamheid initiatieven of investeringen ongewijzigd gelaten; 72%
PricewaterhouseCoopers
mei 2009 Slide 5
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
… omdat het past binnen het beleid of binnen een lange termijnstrategie Kunt u toelichten wat de achterliggende redenen zijn om uw duurzaamheidinitiatieven ongemoeid te laten? (meerdere antwoorden mogelijk). Basis: duurzaamheidinitiatieven of -investeringen ongemoeid te gelaten (n=194).
48%
Duurzaamheid is integraal onderdeel bedrijfsbeleid
40%
Duurzaam ondernemen is voor ons lange termijn strategie Bedrijfsleiding wil vasthouden aan huidige lange termijn strategie
24%
Kosten/investeringen in duurzaamheid zijn marginaal op totale bedrijfskosten
22%
19%
Duurzaamheid is onlosmakelijk met onze keten verweven
We willen onze duurzaamheidsrating vasthouden
Overig
PricewaterhouseCoopers
10%
5%
mei 2009 Slide 6
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
… of omdat het (commerciële) voordelen oplevert
Kunt u toelichten waarom u zich juist nu meer gaat toeleggen op duurzaamheid? (meerdere antwoorden mogelijk). Basis: meer toeleggen op duurzaamheid. (n=55).
56%
Klanten verwachten dit in toenemende mate
55%
Levert concurrentievoordeel op
51%
Op (middel)lange termijn zal duurzaamheid uitbetalen Duurzame innovaties zijn cruciaal om aan recessie te ontkomen
40% 36%
Het stimuleert om onze prestaties te verbeteren
35%
Levert kostenbesparing op 25%
Wij willen onze duurzaamheidratings laten stijgen
20%
Overheden scherpen hun (inkoop)eisen aan Overig
PricewaterhouseCoopers
13%
mei 2009 Slide 7
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
Een enkeling vermindert aandacht voor duurzaamheid.
Kunt u toelichten op welke wijze uw organisatie duurzaamheidinitiatieven heeft verminderd of stopzet? (meerdere antwoorden mogelijk). Basis: duurzaamheidinitiatieven of -investeringen gereduceerd of stopgezet (n=20).
65%
Minder inhuren adviseurs
55%
Reduceren maatschappelijke sponsoring/giften
35%
Uitstellen opleiding en training
25%
Reduceren investeringen in milieu- en klimaatmaatregelen
20%
Opschorten partnerships
Stopzetten of uitstellen van duurzaamheidrapportages
Overig
PricewaterhouseCoopers
5%
10%
mei 2009 Slide 8
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
De overheid moet niet alleen stimuleren, maar ook het goede voorbeeld geven… De overheidsprocedures rondom duurzame projecten dienen vereenvoudigd te worden
3,2 6%
De overheid moet ten aanzien van duurzaamheid een leidersrol op zich nemen (new green deal)
3,2 9%
Er moeten meer garanties en stimuleringspremies voor energiebesparing in de woningbouw komen
3,1
9%
Het kabinet moet een kredietgarantieregeling voor investeringen in duurzame energie naar Duits voorbeeld invoeren
3,0
14%
Het kabinet moet een Groen BTW tarief van 6% voor milieuvriendelijke goederen en diensten invoeren
3,0
16%
Het kabinet steekt te weinig geld in maatregelen die de economie duurzamer maken
2,9
20%
Zeer mee oneens
PricewaterhouseCoopers
Mee oneens
61%
32%
63%
28%
67%
23%
66%
57%
65%
Mee eens
19%
24%
13%
Zeer mee eens
mei 2009 Slide 9
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
… maar blijft volgens velen in gebreke
Juist nu moeten niet-financiële resultaten een grotere rol spelen bij beloningen van de top
2,9
De crisis heeft negatieve effecten op de financiering van duurzame (energie-) projecten
2,8
Aandeelhouders zullen minder aandacht vragen voor duurzaamheid dan voor de recessie
2,7
Beleggers zullen duurzame bedrijven nu écht gaan belonen
2,4
Door de recessie gaan groene plannen van ondernemingen massaal de prullenbak in
2,3
De 2 miljard euro die het kabinet extra investeert in windmolens op zee is voldoende
2,3 9%
Het recente crisispakket van het kabinet straalt duurzame ambitie uit
2,1 9%
Zeer mee oneens
PricewaterhouseCoopers
26%
52%
21%
Mee oneens
20%
70%
32%
8%
59%
56%
6%
38%
63%
32%
58%
70%
Mee eens
30%
21%
Zeer mee eens
mei 2009 Slide 10
Duurzaam ondernemen en de kredietcrisis
Ook de EU zou meer kunnen doen
De Europese Unie moet meer doen om duurzaam ondernemerschap te bevorderen
3,1 5%
De Europese Unie staat te ver af van ondernemers op het gebied van duurzaam ondernemen
3,0
Met het recente stimuleringsbeleid streeft de VS de Europese Unie voorbij op het gebied van duurzaamheid
2,4
De Europese Unie speelt wereldwijd een belangrijke rol op het gebied van duurzaam ondernemerschap
2,4
Duurzaamheid speelt een belangrijk rol bij de aankomende Europese verkiezingen
2,3 6%
Nederland loopt in Europa voorop met duurzame stimuleringsmaatregelen
2,1
77%
14%
74%
12%
61%
35%
61%
33%
61%
11%
Zeer mee oneens
PricewaterhouseCoopers
18%
31%
68%
Mee oneens
4%
19%
Mee eens
Zeer mee eens
mei 2009 Slide 11
Sectie 3
Achtergrond Duurzaamheid en de kredietcrisis Duurzaam ondernemen en de interne organisatie Duurzaam ondernemen in de maatschappij Bijlagen
Duurzaam ondernemen en de interne organisatie
De druk om meer aandacht te besteden aan CR is terug op het niveau van een jaar geleden… Voelt u druk om meer aandacht aan Corporate Responsibility te besteden binnen uw eigen organisatie? Basis: allen (n=209).
Voelt u druk om meer aandacht aan Corporate Responsibility te besteden binnen uw eigen organisatie? Basis: allen (n=233).
Meting feb 2009
Meting okt 2008
6%
49%
Ja
45%
50%
48% Nee
Nee
Weet niet
Weet niet / geen antwoord
Voelt u druk om meer aandacht aan Corporate Responsibility te besteden binnen uw eigen organisatie? Basis: allen (n=229).
Voelt u druk om meer aandacht aan Corporate Responsibility te besteden binnen uw eigen organisatie? Basis: allen (n=165).
Meting mei 2009
6%
Ja
3%
Ja 31%
Ja
Nee 58%
63% Nee
Weet niet
PricewaterhouseCoopers
39%
Weet niet
Meting jun 2008
mei 2009 Slide 13
Duurzaam ondernemen en de interne organisatie
… deze druk komt vooral van binnenuit (directie en werknemers)
Komt deze druk vanuit…(meerdere antwoorden mogelijk). Basis: voelt druk om meer aandacht te besteden aan CR binnen de organisatie (n=145). 57%
Directie Werknemers
42% 37%
Afnemers Overheid
36% 24%
Consumenten Aandeelhouders
20%
NGO
8%
Leveranciers
8%
Anders
PricewaterhouseCoopers
14%
mei 2009 Slide 14
Duurzaam ondernemen en de interne organisatie
… maar nog steeds vanuit een defensieve motivatie
W elke rol spelen de volgende doelstellingen m.b.t. CR binnen uw organisatie? Basis: allen (n=209). Imago/reputatieversterking Voldoen aan wet- en regelgeving
7%
86%
10%
1/2 6%
86%
4%
Continuïteit waarborgen
17%
76%
6%
Kostenbesparing
19%
75%
7%
,Behoud van klanten marktaandeel
19%
74%
7%
Voorbeeldfunctie vervullen binnen onze eigen sector
22%
Betere concurrentiepositie verkrijgen
22%
72% 69% Geen rol
PricewaterhouseCoopers
6%
Wel een rol
9% Weet niet
mei 2009 Slide 15
Duurzaam ondernemen en de interne organisatie
… en minder vanuit een intrinsieke motivatie
W elke rol spelen de volgende doelstellingen m.b.t. CR binnen uw organisatie? Basis: allen (n=209). Is uitgangspunt voor bedrijfsstrategie
19%
69%
2/2 13%
Behouden en aantrekken van personeel
31%
62%
7%
Beperken financieel risico
30%
62%
8%
Markt creëren voor nieuwe diensten/producten
31%
Vooruitlopen op wet- en regelgeving
34%
Risicobeperking in de keten
32%
Voorbeeldfunctie vervullen buiten de eigen sector Veilig stellen van beschikbaarheid grondstoffen
56% 55%
11%
54%
35%
14%
53% 52% Geen rol
PricewaterhouseCoopers
13%
12% 35%
Wel een rol
13%
Weet niet mei 2009 Slide 16
Sectie 4
Achtergrond Duurzaamheid en de kredietcrisis Duurzaam ondernemen en de interne organisatie Duurzaam ondernemen in de maatschappij Bijlagen
Duurzaam ondernemen in de maatschappij
Maatschappelijke betrokkenheid verdrongen van de eerste plaats als relevant CR-thema…. Welke Corporate Responsibility-thema's zijn met name relevant voor uw organisatie? Meerdere antwoorden mogelijk. Basis: allen (n= 269). 78%
Energieverbruik
73%
Maatschappelijke betrokkenheid Arbeidsomstandigheden
60%
Ethiek en integriteit
58%
Afval en recycling van grondstoffen
57% 37%
Ketenverantwoordelijkheid en duurzaam inkopen Klimaatneutrale bedrijfsvoering
34%
Arbeidsparticipatie en diversiteit
34%
Klimaatverandering
32% 28%
Donatie, sponsoring
26%
Luchtkwaliteit en lokale milieueffecten Cradle to cradle Mensenrechten Waterschaarste
PricewaterhouseCoopers
21% 18% 13%
mei 2009 Slide 18
Duurzaam ondernemen in de maatschappij
…en in rangordening zijn ‘energieverbruik’ en ‘ethiek en integriteit’ het meest van belang voor de organisatie Kunt u deze relevante onderwerpen in volgorde van belang zetten (1-14). Basis: allen (n=264) minder belang
meer belang
Energieverbruik
10,9
Ethiek en integriteit
10,7
Maatschappelijke betrokkenheid
10,6
Arbeidsomstandigheden
10,2
Afval en recycling van grondstoffen
10,0 9,7
Klimaatverandering Ketenverantwoordelijkheid en duurzaam inkopen
9,5
Luchtkwaliteit en lokale milieueffecten
9,4
Arbeidsparticipatie en diversiteit
9,3
Cradle to cradle
9,2
Klimaatneutrale bedrijfsvoering
9,1
Donatie, sponsoring
8,0
Mensenrechten
7,9
Waterschaarste
PricewaterhouseCoopers
7,7
mei 2009 Slide 19
Duurzaam ondernemen in de maatschappij
Helft bedrijven heeft initiatief genomen om maatschappelijke/ sociale initiatieven op te zetten en duurzaam in te kopen …
W elke Corporate Responsibility-initiatieven heeft uw organisatie genomen? Meerdere antwoorden mogelijk. Basis: allen (n=269). Programma voor maatschappelijke betrokkenheid opgesteld (sponsoring, vrijwilligerswerk etc)
50%
50%
53%
Duurzaam inkopen initiatieven genomen
56%
Verantwoordelijkheden vastgelegd
47% 44%
Sociale initiatieven opgezet (aandacht voor mensenrechten, arbeidsomstandigheden)
63%
37%
Recycling programma opgezet
63%
37%
68%
Milieumanagement systeem ingericht niet
PricewaterhouseCoopers
1/2
32% wel
mei 2009 Slide 20
Duurzaam ondernemen in de maatschappij
…maar een kleinere groep zoekt verder dan de eigen organisatie
Welke Corporate Responsibility-initiatieven heeft uw organisatie genomen? Meerdere antwoorden mogelijk. Basis: allen (n=238). Aangesloten bij internationale cr-initiatieven (zoals UN Global Compact, Milienium Development goals, Carbon disclosure project)
75%
25%
Partnership met maatschappelijke organisatie opgezet
78%
22%
Actieve stakeholderdialoog opgezet
81%
19%
Aangesloten bij internationale corporate responsibility-initiatieven
83%
Anders
PricewaterhouseCoopers
17%
96% niet
2/2
4% wel
mei 2009 Slide 21
Duurzaam ondernemen in de maatschappij
Vooral aandeelhouders, maar ook het bedrijfsleven zelf moeten meer het voortouw nemen
Welke partijen spelen een voortrekkersrol m.b.t. corporate responsibility? (meerdere antwoorden mogelijk). Basis: allen (n=269) . Overheid
66%
Bedrijfsleven
49% 35%
Consumenten/Consumentenorganisaties Wetenschap
33%
Welke partijen zouden hierbij een voortrekkersrol moeten spelen volgens u? (meerdere antwoorden mogelijk). Basis: allen (n=269). Overheid Bedrijfsleven 44%
Consumenten/Consumentenorganisaties
43%
25%
Medewerkers/OR
Medewerkers/OR
24%
Wetenschap
PricewaterhouseCoopers
18%
61%
Aandeelhouders
NGOs
Aandeelhouders
82%
NGOs
Vakbond
14%
Vakbond
Anders
3%
Anders
37% 33% 25% 16% 2%
mei 2009 Slide 22
Sectie 5
Achtergrond Duurzaamheid en de kredietcrisis Duurzaam ondernemen en de interne organisatie Duurzaam ondernemen in de maatschappij Bijlagen
Steekproef
Branche
In welke branche bent u werkzaam? Basis: allen (n=269) 20%
Financiële dienstverlening
14%
Zakelijke dienstverlening
13%
Overheid
12%
Industrie Gezondheidszorg/welzijn Bouwnijverheid
8% 6%
Groothandel/tussenhandel
4%
Nutsbedrijven (o.a. energiebedrijven, postbedrijven)
3%
Onderwijs/onderzoek Anders
PricewaterhouseCoopers
2% 9%
mei 2009 Slide 24
Steekproef
Functie
W at is uw functie? Basis: allen (n=269) 24%
Directeur Bestuurder
13%
Manager
13%
Internal Auditor/Compliance Manager
9%
Juridisch/Financieel Mgr/Mdw
9%
consultant
8%
(Sr) beleidsmedewerker
2% 5%
Mgr CR Operational Mgr
4%
Communicatie/Marketing Mgr
2%
Hr/P&O Mgr
2%
Medewerker Corporate Responsibility
1%
Inkoper
1%
Anders
PricewaterhouseCoopers
3%
mei 2009 Slide 25
Steekproef
Omvang
Hoeveel werknemers (vast dienstverband) telt uw bedrijf/organisatie in Nederland? Basis: allen (n=269) 38%
Onder 250 28%
250 – 999 23%
1.000 – 5.000 5.000 – 10.000 Boven 10.000
4% 7%
PricewaterhouseCoopers
mei 2009 Slide 26
Resultaten van eerdere metingen op www.pwc.nl/barometers
© 2008 PricewaterhouseCoopers. All rights reserved. “PricewaterhouseCoopers” refers to the network of member firms of PricewaterhouseCoopers International Limited, each of which is a separate and independent legal entity. *connectedthinking is a trademark of PricewaterhouseCoopers LLP (US).