Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Duurzaamheid bij RWS Van visie naar praktijk
Symposium Duurzame Infrastructuur 28 april 2011, Woerden
Annette Augustijn Programmadirecteur Duurzaam RWS
28 april 2011
Rijksambities • 20% duurzame energie in 2020 • 14% energiereductie in 2020 (vorig kabinet 20%) • 2% energiereductie op rijkshuisvesting per jaar • 100% duurzaam inkopen: 30% reductie CO2 t.o.v. 1990 door duurzaam materiaal gebruik en duurzame productiemethoden • Ruimtelijke kwaliteit
2
28 april 2011
Doelstellingen RWS • “Rijkswaterstaat wil in 2012 dé toonaangevende, publieksgerichte en duurzame uitvoeringsorganisatie van de overheid zijn.” RWS is een van de grote uitvoerende organisaties: - Hoge uitgaven (5,2 miljard €/jaar) - Veel projecten - Aanleg en beheer en onderhoud => Grote verantwoordelijkheid, veel effect
3
28 april 2011
Focus duurzaamheid – Reductie energiegebruik en winning duurzame energie – Duurzame gebiedsontwikkeling – Duurzaam inkopen We doen al veel: geluid, fijn stof, hergebruik, ecologisch groenbeheer, natuurvriendelijke oevers, tracé/m.e.r., ecoducten, etc. Zij het versnipperd
4
28 april 2011
Carbon footprint RWS totaal
Totaal ca 0,9 Mton /jaar 5
28 april 2011
Relatief belang • CO2 emissie verkeer
35
Mton
• Carbon footprint RWS totaal
0,9
Mton
(Werken aan voorkomen van files loont!!)
6
28 april 2011
Werken aan waar het (CO2) verschil maakt: Scope 1 (alle brandstoffen) ½ = vloot (schepen Rijksrederij) Scope 2 ingekochte energie: ½ = openbare verlichting en verkeersystemen Scope 3 inkoop: grondverzet, baggeren, asfalt, beton (verhardingen en kunstwerken) En natuurlijk moet je alle fronten aan de slag om geloofwaardig te zijn naar markt en eigen personeel
7
28 april 2011
Naar de praktijk: Energie reductie 1 In beheer en onderhoud van onze “spullenboel”: investeringen die zich binnen 10 jaar terugverdienen - Led verlichting Vlaketunnel, A44, binnenkort een sluiscomplex - Dim installaties - Optimaliseren verwarming- en verlichtingsystemen op/in objecten - Andere ijsbestrijding Anders doen: anders spuien, schutproces
8
28 april 2011
Naar de praktijk: energie reductie 2 In facilitair: • Bijregelen klimaatinstallaties, • PC’s echt uit en waar we veel van verwachten: het nieuwe werken!
Vloot: • Bij nieuwbouw zuiniger motoren • In gebruik: “het nieuwe varen” !
En even apart: we rijden inmiddels met 24 full-electric auto’s (Rijksproef) en 2 plug-in hybrides, naast vele gewone hybride auto's 9
28 april 2011
Naar de praktijk: energie winnen • We doen het alleen zelf op kleine schaal t.b.v. objecten – Vaarwegmarkeringen – Tekstkarren – Sluis/stuw complexen
• We nodigen anderen maximaal uit om op ons areaal energie te winnen – Ruimtekaart – Vergunningverlening aanpassen
10
28 april 2011
Praktijk duurzaam inkopen
Samen! met de markt en met de andere grote opdrachtgevers Het gaat om: • Duurzame materialen en het hergebruiken er van, • Lifecycle costs, total costs of ownerschip (DBFMORE) • Productie- en werkprocessen die weinig CO2 veroorzaken Wij maken niets meer zelf, dus hoe bereiken we dat?
11
28 april 2011
Met de andere opdrachtgevers in de GWW • Prorail, Defensie, DLG, Waterschappen, Gemeenten, Provincies, projectdirectie Duurzaam Inkopen (vh. VROM, nu ook I&M) Maar ook met: • Agentschap NL, Bouwend Nederland, NL Ingenieurs, CROW, MKB infra In plaats van criteriadocumenten 2009: stappen benadering, uniform naar de markt • • • • • 12
Verkenning, visie (doelen en prioriteiten) Winst in gebiedsontwikkeling Ruimte voor innovatie Functionele specificaties/geïntegreerde contractvormen Instrumenten 28 april 2011
Instrumenten: Dubocalc • Toepassing DuboCalc-score in de inkoop: – Als milieuprestatie-eis (in vraagspecificatie I) – Als eis aan optimalisatie duurzaamheid in ontwerpproces (in vraag specificatie II) – als gunningcriterium in het kader van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI).
Daagt uit tot innovatie!
13
28 april 2011
Instrumenten: CO2 prestatieladder • Toepasbaar gemaakt van CO2 ladder voor gebruik bij aanbesteding: – Als selectie-eis – Bij gunning (EMVI): CO2-bewuste bedrijfsvoering levert bij gunning een voordeel 5 • • • •
14
niveaus, 4 invalshoeken: Inzicht Reductie uitstoot Transparantie Participatie
28 april 2011
Te verwachten resultaten, bijv.: verhardingen • Effecten verschillende opties worden doorgerekend met Dubocalc. levenscyclus benadering: CO2 over 30 jaar dus incl. beheer en onderhoudscycli verkenning vermindering aantal tonnen (is dominant) - bij aanleg: dunnere constructies (EME), - bij onderhoud: dunne inlay • Levensduur verlenging (sealen, bestaande ZOAB areaal • Verhoging hergebruikpercentage (m.n. in ZOAB) • Kwaliteit uitvoering: nieuwe technieken • Lage temperatuur asfalt • Andere mengsels van asfalt en beton
15
28 april 2011
Naar een praktijk voor duurzame gebiedsontwikkeling • Winst zit aan de voorkant! – Wil je wel een brug, weg. etc? – Wat betekent dat in de omgeving? – Welke andere ontwikkelingen zijn mee te koppelen? – Wie doen er mee? – Wat zijn hun verlangens, wat is hun bijdrage? • Het gaat om gezamenlijke meerwaarde creatie in de driehoek People, Planet, Profit (PPP)! • Instrumenten nodig om met elkaar te kunnen praten
16
28 april 2011
Duurzame gebiedsontwikkeling •
Mooi voorbeeld: verbrede A2 door Maastricht. Binnen het budget dat RWS had begroot voor inpassing met bijdrage decentrale overheden
•
Kansen vroeg verkennen
• Zorgvuldiger grondgebruik • Maatschappelijke meerwaarde in bereikbaarheid, toegankelijkheid, gezondheid en ruimtelijke kwaliteit • Ruimte voor meedoen initiatieven van anderen in regio • Samen met marktpartijen en overheden gebiedsontwikkeling realiseren
17
28 april 2011
OmgevingsWijzer
OmgevingsWijzer GebiedsWijzer
• Komen tot een evenwichtige scope van projecten door in kaart brengen duurzaamheidpotenties en betrokken actoren • Beeld hoe evenwichtig de invulling van duurzaamheid is en identificeren kansen en risico’s voor project • Zowel aanleg (verkenning, planfase) als groot beheer & onderhoud
18
28 april 2011
Voorbeeld: vervanging stuwen in Maas Ecologie
Gemeenschap
Economie
Economie – 3 themas
Ecologie - 7 themas
14. Economische baten voor de bevolking
1. Watersystemen
Energie en zoetwaterbuffer
Vervanging stuwen Maas
2. Bodem 13. Economische baten voor bedrijvigheid
3. Energie
12. Financiële baten 4. Ecologische en landschappelijke infrastructuur
11. Welvaart en welzijn 5. Mobiliteit
10. Toegankelijkheid en verbindingen
19
9. Openbare ruimte en functies
6. Klimaatbestendigheid
7. Bouwen
28 april 2011
8. Sociale betrokkenheid
Gemeenschap - 4 themas
6
Conclusies • Wat gaat er goed? • Wat kan er beter?
20
28 april 2011
