Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021 ‘Van beeld naar realiteit’
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
1
Inhoudsopgave
Voorwoord
3
Deel 1: toekomstbeeld Duurzaamheid in Vianen 2021
4
Deel 2: duurzaamheidsbeleid 2016-2021
8
Pijlers en doelstellingen
9
Deel 3: programma duurzaamheid 2016-2021
12
Financiën
14
Toelichting
15
Team Ruimtelijke Ordening en Projecten Auteur: Gijs Savenije
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
2
Voorwoord Voor u ligt de duurzaamheidsnota ‘Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021’. Deze nota bevat naast een visie ook het duurzaamheidsbeleid en uitvoeringsprogramma voor de gemeente Vianen en bepaalt de richting voor de komende 5 jaar, van 2016 tot 2021. De nota bestaat uit daarmee uit drie delen: een toekomstbeeld, als inspirerende stip op de horizon, een beleidsdeel met daarin de duurzaamheidsdoelstellingen en het programma duurzaamheid met daarin de concrete maatregelen op het gebied van duurzaamheid. Hiermee moet worden bijgedragen aan de verdere verduurzaming van de Viaanse samenleving.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
3
Deel 1: Toekomstbeeld Duurzaamheid in Vianen 2021 Onderstaande cursieve tekst schetst het ideaalbeeld in 2021 op het gebied van duurzaamheid. In de periode 2016-2021 zijn er grote stappen gezet in de richting van het verduurzamen van de Viaanse samenleving. Hierbij gaat het om onder meer het terugdringen van het energieverbruik van inwoners, bedrijven en gemeente en toename van energieopwekking middels duurzame energiebronnen als wind, zon en water. De bewustwording over duurzaamheid en de kansen die hierbij worden geboden, hangt hier nauw mee samen.
Energie In Vianen zijn de afgelopen jaren grote en succesvolle duurzaamheidsprojecten gerealiseerd, die bijdragen aan een significante vermindering en verduurzaming van het Viaanse energieverbruik. Zo leveren de 3 windmolens van windpark Autena energie voor meer dan 7000 huishoudens, zal de stuw Hagestein binnenkort stroom gaan leveren aan Vianen en hebben bedrijven op de bedrijfsterreinen gezamenlijk grote zonnevelden op de bedrijfsdaken weten te realiseren. Met dit laatste hebben de bedrijven op Gaasperwaard, in De Biezen en in De Hagen hun energiehuishouding weten te verduurzamen en daarmee een aanzienlijke besparing op hun energierekening weten te realiseren. Dit heeft een deel van de bedrijven gedaan in collectief verband: middels het Energieconvenant Vianen doen 30 bedrijven aan de verduurzaming van hun energiehuishouding en deelt men kennis en informatie. Energieadviseurs hebben hieraan bijgedragen door energiescans te doen, resulterend in energiebesparende maatregelen. Deze maatregelen, van de inkoop lokale (wind)energie tot gezamenlijke zonneveldprojecten, worden uitgevoerd door installatiebedrijven, veelal uit Vianen zelf. Zo leidt lokale duurzaamheid niet alleen tot een beter milieu, maar ook tot meer lokale bedrijvigheid en een lagere energierekening.
De positieve signalen die uitgaan van deze duurzame ontwikkeling hebben indruk gemaakt op de inwoners van Vianen, die ervaren hoeveel resultaat er te behalen valt met energiebesparing. Veel inwoners in de verschillende wijken in Vianen en kernen hebben hun woning laten isoleren en zonnepanelen aangebracht. Door zich te verenigen in een lokale energie coöperatie heeft een substantieel deel van de Vianezen in collectief verband zonnepanelen aangeschaft en wordt een van de drie gebouwde windmolens in eigen beheer geëxploiteerd. De gemeente faciliteert deze ontwikkelingen door mee te denken en mee te bewegen. Dit gebeurt door relevant beleid te flexibiliseren en in te richten op de lokale ontwikkelingen, zodat het geen beperking vormt voor ondernemerschap, maar richting geeft en stimuleert. Zo is in nieuwe bestemmingsplannen rekening gehouden met duurzaamheidsactiviteiten en is de installatie van zonnepanelen daar waar mogelijk vergunningsvrij.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
4
Gemeentelijk Verbruik Net als ondernemers en inwoners van de gemeente Vianen, is de gemeente zelf ook verder aan de slag gegaan met het verminderen van het eigen energieverbruik. Hiermee pakt de gemeente haar voorbeeldfunctie op, waarmee de omgeving verder bewust wordt gemaakt van het thema duurzaamheid, de eigen impact die men heeft op het milieu en maatschappij en de kansen die hierin liggen. Zo is het eigen vastgoed verder verduurzaamd door investeringen in duurzame energiebronnen als zonnepanelen en invoering van het Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan. Hierin worden op momenten dat er onderhoud nodig is tegelijkertijd duurzame maatregelen doorgevoerd. Denk daarbij aan het plaatsen van HR++ glas bij de vervanging van de kozijnen. Hiermee wordt ook minder energie verbruikt, waarbij de informatie van slimme meters inzichtelijk maakt welke maatregelen verder kunnen worden getroffen. Deze activiteiten hebben er toe geleid dat in vijf jaar tijd het energieverbruik met 20% is gedaald en de opwekking van duurzame energie voorziet in 25% van de totale energiebehoefte.
Bij het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed wordt samengewerkt met leveranciers die zich inzetten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten bij duurzaamheidsmaatregelen. Zo pakt de gemeente haar voorbeeldrol als het gaat om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Verder doet de gemeente aan duurzaam inkopen en is 100% van de gemeentelijk gebruikte stroom groen, veelal lokaal opgewekt. Door meer digitaal te werken en minder te printen, werkt de gemeente Vianen nagenoeg papierloos.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
5
Kwaliteit van de Leefomgeving Het groene en historische karakter van de gemeente Vianen is behouden gebleven en op een aantal terreinen zelfs versterkt. Zo dragen de uitvoeringsmaatregelen van de Landschapsvisie bij aan de versterking van het landelijk gebied. Als het gaat om de directe leefomgeving worden bewoners gestimuleerd, in samenwerking met marktpartijen, om hun tuinen zo groen mogelijk in te richten en zo min mogelijk te bestraten, wat ook de waterhuishouding in de gemeente ten goede komt. Verder worden verschillende lokale ‘groene’ initiatieven gefaciliteerd, zoals de lokale moestuinen en stadslandbouw, zodat men zelf groente en fruit kan telen. Een grote versneller in dit proces is de samenwerking tussen gemeente, ODrU en de scholen in Vianen geweest. Via milieueducatie onder leiding van de ODrU is ingezet op bewustwording creëren onder leerlingen van de scholen in Vianen, onder meer door inzamelingsacties van zwerfafval, moestuinieren en informatie over energieverbruik. Hierbij helpen excursies naar het buitengebied en boerderijeducatie om de verbinding te slaan tussen de jeugd en het landelijk gebied van Vianen. Een omgeving waar iedereen gebruik van kan maken, met of zonder beperking, draagt verder bij aan de kwaliteit van leven in Vianen. De goede toegankelijkheid van het publieke domein, zowel in het stedelijk- als buitengebied speelt hier een belangrijke rol in.
Mobiliteit Het waar mogelijk overstappen van fossiele brandstof naar elektrisch vervoer heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Vianen heeft haar koppositie in het aantal gebruikers van elektrische en hybride auto’s weten te verstevigen. Hierbij zijn onder meer het aantal oplaadpunten in de openbare ruimte significant verder uitgebreid. Zo staan er in verspreid over de gemeente oplaadpunten voor elektrische- en hybride auto’s die publiekelijk toegankelijk zijn. De opkomst van de elektrische fiets heeft geleid tot verscheidene oplaadpunten verspreid over de gemeente. Een grote stimulans voor het uitbreiden van het fietsverkeer van en naar Vianen vanuit de noordkant is de realisatie van de fietsbrug parallel aan de A27 tussen Houten en Vianen in 2020 geweest.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
6
Nieuwbouw Naast de duurzame maatregelen die worden genomen in de bestaande bouw, is de verduurzaming in de nieuwbouw een belangrijke ontwikkeling. Bovenop de duurzaamheidseisen vanuit het Bouwbesluit hebben ontwikkelaars in afstemming met de gemeente extra maatregelen doorgevoerd waardoor de nieuw gebouwde woningen in onder meer Hoef en Haag, Helsdingen en Sluiseiland duurzamer zijn geworden. De ambitie van de gemeente om daar waar mogelijk energieneutraal te bouwen is bij een significant deel van de nieuw te bouwen woningen gerealiseerd. Zo zijn er op projectniveau zonnepanelen aangebracht op de daken van de nieuwbouw en hebben de bewoners van Hoef en Haag massaal een aandeel gekocht in één van de drie windmolens en levert de stuw Hagestein elektriciteit aan een groot deel van de nieuwe woonwijk. Duurzaamheid in de bouw uit zich verder in het levensloopbestendig bouwen bij nieuwbouwprojecten; extra brede deurposten en gangen, drempelloze ruimtes en de primaire vertrekken goed bereikbaar. Met als doel dat woningen toegankelijk zijn voor de verschillende doelgroepen in Vianen, zo ook voor mensen die minder mobiel zijn of dreigen te worden. Hiermee speelt Vianen actief in op de toenemende vergrijzing en de daarmee samenhangende behoefte aan toegankelijke woningen, nu en in de toekomst.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
7
Deel 2: duurzaamheidsbeleid 2016-2021 Om dit toekomstbeeld om te zetten naar realiteit en als gemeente een significante bijdrage te kunnen leveren aan dit toekomstbeeld op duurzaamheid in Vianen, zullen de komende jaren grote stappen moeten worden gezet. Concreet en meetbaar, zo dat we weten waar we naar toe werken. Dit beleidsdocument is dan ook geschreven in de Viaanse stijl: geen dikke beleidsnota, maar een koers voor de komende jaren voorzien van heldere duurzaamheidsdoelstellingen. De duurzaamheidsmaatregelen geven hierbij uitvoering aan de doelstellingen, waardoor de daad bij het woord wordt gevoegd. Door de doelstellingen daar waar mogelijk te onderbouwen met concrete maatregelen wordt duurzaamheid nog meer tastbaar voor de Viaanse samenleving. Dit moet bijdragen aan een verdere bewustwording onder inwoners en ondernemers, waarmee men wordt aangezet zelf ook verder te verduurzamen.
Duurzaamheid in Vianen tot nu toe Het streven naar duurzaamheid is de laatste jaren sterk in opmars, zowel in het politieke als het maatschappelijke speelveld. Dit geldt ook voor Vianen, waar inwoners, ondernemers en gemeente steeds bewuster omgaan met duurzaamheid en inspringen op de kansen die hiermee worden geboden. Het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid, voortbordurend op het Klimaat Uitvoeringsprogramma uit 2008 en de Herijking Duurzaamheidsbeleid uit 2013, heeft daarbij een steeds prominentere plek gekregen in gemeentelijk beleid. In de afgelopen jaren heeft de gemeente verschillende duurzaamheidsactiviteiten ontplooid en maatregelen genomen, denk hierbij aan de plaatsing van zonnepanelen op de stadswerf, het stadhuis en sportcentrum Helsdingen en het ondersteunen van duurzame acties als de inzamelingsactie van plastic op basisscholen en minder regelgeving voor duurzaamheidsmaatregelen als zonnepanelen. Deze visie zet de koers uit voor de komende jaren, waardoor de stap wordt gezet van incidentele duurzaamheidsactiviteiten naar een meerjarenprogramma dat, onderbouwd door concrete doelstellingen, structuur en richting geeft aan het duurzaamheidsbeleid van Vianen.
Welke richting gaan we op? Aangezien duurzaamheid een breed begrip is, is het verstandig om te kijken naar de definitie van het begrip. De meest voorkomende definitie is die van de VN-commissie Bründtland (1987): ”Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.” Ondanks dat deze definitie nog ruimte voor interpretatie laat, komt het belang van het minimaliseren van de ecologische voetafdruk duidelijk naar voren . Deze visie zal zich daarom richten op het verminderen van de ‘Viaanse voetafdruk’, waarbij energiebesparing en duurzame energieopwekking een belangrijke rol spelen. Dit past goed bij de huidige tijdsgeest waarin het goed en slim omgaan met energie niet alleen goed voor het milieu is maar ook voor de portemonnee en lokale economie. Vanuit deze tijdsgeest is cofinanciering een logische en goede ontwikkeling waar de gemeente Vianen naar kijkt; samen met de private partijen duurzaamheidsprojecten bekostigen aangezien zowel de private- als publieke sector hier baat bij heeft.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
8
Het gezamenlijke optrekken van verschillende stakeholders en de uitwisseling van kennis past ook in deze tendens, met daarin een faciliterende overheid, en komt terug in het creëren van bewustwording en delen van kennis door voorlichting en milieueducatie. Hierbij is dan ook bewust de link gelegd met andere werkvelden zoals (lokale) economie, het landelijk gebied, verkeer, recreatie en educatie omdat die direct verbonden zijn met het thema. Vanuit die gedachte zijn de volgende pijlers geformuleerd: Energie, Gemeentelijk Verbruik, Kwaliteit van de Leefomgeving, Mobiliteit en Nieuwbouw. Duurzaamheid beperkt zich echter niet alleen tot het milieu, maar behelst ook het sociale domein. Ervoor zorgen dat inwoners in Vianen actief kunnen deelnemen aan de maatschappij en dat men woont in een leefomgeving die voldoet aan de wensen en behoefte van nu en later. Denk hierbij aan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), levensloopbestendig bouwen en Social Return on Investment (SRoI).
Pijlers en Doelstellingen De vijf pijlers waar het duurzaamheidsbeleid zicht op richt zijn: Energie, Gemeentelijk Verbruik, Kwaliteit van de Leefomgeving, Mobiliteit en Nieuwbouw. Door de ambities te concretiseren in meetbare doelstellingen, kunnen grote stappen worden gezet in het duurzamer maken van de Viaanse samenleving en wordt recht gedaan aan de ambitieuze visie. Hieronder wordt per pijler het beleid verder uitgewerkt met daaraan gekoppeld concrete doelstellingen. Faciliteren is daarbij de insteek: de focus ligt op het verbinden tussen de verschillende partijen en de verantwoordelijkheid daar waar het kan zoveel mogelijk bij de ander te leggen en (financieel) te ondersteunen daar waar nodig. Vanuit de gedachte dat inwoners en ondernemers pas echt succesvol aan de slag gaan met het thema als men zelf de regie heeft over een project en hiermee vanuit een eigen motivatie aan de slag gaat. De doelstellingen lopen tot 2021, maar worden tussentijds getoetst op resultaat en haalbaarheid. Energie Bij energie gaat het om het verduurzamen van de Viaanse energiehuishouding, zowel voor bedrijven als inwoners. Hierbij gaat om het verminderen van het energieverbruik, stimulering van duurzame energieopwekking en het creëren van bewustwording over het energieverbruik onder inwoners en bedrijven van Vianen. Dit past ook in de doelstellingen van het Energieakkoord uit 2013, onder meer gericht op het verhogen van het percentage duurzaam opgewekte energie (14% in 2020). Hierbij wordt duurzaamheid gekoppeld aan bedrijfseconomische kansen en lagere energiekosten. De verbinding wordt dan ook gezocht met de andere werkvelden zoals Economische Zaken en Ruimtelijke Ordening, onder meer als het gaat om het gemeentelijke beleid op het gebied van de bedrijventerreinen en energie. Door middel van (financiële) ondersteuning bedrijven en inwoners, onder meer door het revolverend duurzaamheidsfonds voor particulieren, in staat stellen zelf verder te investeren in duurzaamheid. Dit past ook in de trend van de eerder genoemde cofinanciering. Doelstellingen Energie: Doelstelling 1: opzet van een revolverend fonds voor duurzaamheidsleningen voor particuliere woningbezitters in 2016. Doelstelling 2: realisatie van een lokaal energieconvenant waar het bedrijfsleven en gemeente aan deelnemen in 2015/2016. Ambitie om 30 partijen te verbinden aan het convenant in 2021 met een gezamenlijke energiebesparing van 25% in 2021 ten opzichte van de startmoment. Doelstelling 3: verduurzaming van de bestaande woningbouw. Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
9
Gemeentelijk Verbruik Dit thema hangt uiteraard samen met de voorbeeldrol die de gemeente heeft. Om geloofwaardig over te komen naar buiten toe en bewustwording te creëren, zal de gemeente zelf ook verder moeten verduurzamen. ‘Practice what you preach’; je kunt immers alleen anderen meekrijgen in het verduurzamen als je zelf als organisatie het goede voorbeeld geeft. Het inzetten voor een verdere verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed, duurzaam inkopen en een milieubewust gedrag bij haar werknemers speelt daarbij een cruciale rol. Bij het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed genieten leveranciers die ‘Social return on investment’ hoog in het vaandel hebben staan de voorkeur. Dit past ook in de trend van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Doelstellingen Gemeentelijk Verbruik Doelstelling 1: Verder verduurzamen van het gemeentelijk energieverbruik: 20% duurzame energie in 20201. Doelstelling 2: gemeentelijk wagenpark minder fossiel en meer elektrisch. Doelstelling 3: verder verduurzamen gemeentelijk verbruik (gedrag, inkoop, woon-werkverkeer en afval).
Kwaliteit van de Leefomgeving Hierbij wordt de nadruk gelegd op het groene en landschappelijke karakter van Vianen, in combinatie met de leefbaarheid in de wijk. Vrij vertaald gaat het hierbij om het waarborgen van een groene, klimaatbestendige, toegankelijke en schone leefomgeving voor de inwoners van Vianen. Met het project Buiten Gewoon werkt de gemeente aan een toekomstgerichte buitenruimte. In de wijken wordt gekozen voor een kwaliteitsimpuls van een duurzame openbare ruimte voor zowel het groen, de bestrating als de riolering. Vanuit de Landschapsvisie wordt gewerkt aan het versterken van het landelijk gebied. Een belangrijk aspect is verder het creëren van bewustwording onder inwoners (met name jeugd) en ondernemers op het gebied van energie, (zwerf)afval, voeding en landelijk gebied. Naast de voorbeeldfunctie vanuit de gemeente willen we de eigen verantwoordelijkheid voor de leefomgeving vroeg stimuleren. Niet alleen op het gebied van energie maar ook op het gebied van participatie, bijvoorbeeld door het helpen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan. Dit past bij MVO en sociale duurzaamheid, waarbij de gemeente bedrijven in Vianen stimuleert hier hun rol in te pakken. Tenslotte kunnen we met het moderniseren van de afvalverwerking de restafvalstroom verminderen. Met beleid richten op minder restafval, meer grondstoffen en duurzaamheid; Inzetten op een efficiëntere en beter beheersbare organisatie en het gewenste gedrag door bewuste en onbewuste communicatie beïnvloeden. Doelstellingen Kwaliteit van de Leefomgeving Doelstelling 1: bijdragen aan de realisatie van de ambities uit Algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptie in Hoef en Haag in samenwerking met externe partijen: het meer klimaatbestendig maken van de directe leefomgeving en kennisuitwisseling tussen betrokken partijen stimuleren. Doelstelling 2: Meer bewustwording creëren onder leerlingen in Vianen wat betreft de leefomgeving op het gebied van energie, zwerfafval, voeding en het landelijk gebied in Vianen.
1
Huidig aandeel duurzame energie gemeentelijk verbruik ligt rond de 3% (Data Stedin, peildatum oktober 2015)
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
10
Doelstelling 3: lokale duurzaamheidsinitiatieven met elkaar verbinden en verder uitbreiden. Doelstelling 4: in 2020 een afvalscheidingspercentage van 75% en niet meer dan 100 kg restafval per inwoner in Vianen (Rijksprogramma ‘Van afval naar grondstoffen’).
Mobiliteit Mobiliteit richt zich op het verkeer in en rond de gemeente Vianen, waarbij het gaat om fiets, auto, OV of te voet. Het promoten van meer duurzame vormen van vervoer is voor de gemeente Vianen een prioriteit, waarbij duurzame ontwikkelingen op het gebied van verkeer en vervoer moeten worden gestimuleerd. Hierbij uit duurzaamheid zich ook in levensloopbestendigheid; woningen zo bouwen dat ze voldoen aan de wensen en behoeften van mensen nu, maar ook in de toekomst, waarbij de kans aanwezig is dat men minder valide is. Denk hierbij aan brede deurposten, drempelloze ruimtes en goed toegankelijke primaire vertrekken. Doelstellingen Mobiliteit Doelstelling 1: realisatie van elektrische laadpalen voor elektrische/hybride auto’s en elektrische fietsen verspreid over de gemeente Vianen. Doelstelling 2: realisatie van de fietsbrug Houten-Vianen in 2020.
Nieuwbouw In Vianen wordt de komende jaren flink gebouwd, nieuwbouwprojecten zoals Hoef en Haag, Helsdingen en het nog te ontwikkelen Sluiseiland moeten bijdragen aan de groei van Vianen om zo de vitaliteit en voorzieningenniveau te waarborgen. Hierbij speelt duurzaamheid een belangrijke rol, zoals ook naar voren komt in de Woonvisie Vianen 2015-2018. Duurzame woningbouw draagt bij aan meer comfort en leefgenot, een lagere energierekening en een prettigere leefomgeving voor de inwoners van Vianen. Doelstellingen Nieuwbouw Doelstelling 1: streven naar alle nieuwe woningbouwprojecten (nieuwbouw) klimaatneutraal conform de uitgangspunten van de Woonvisie Vianen 2015-2018. Doelstelling 2: duurzame innovaties bij nieuwbouwprojecten in Vianen stimuleren door soepelere regelgeving en door voorrang te verlenen aan duurzame bouwpartijen bij nog te ontwikkelen nieuwbouw.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
11
Deel 3: programma duurzaamheid 2016-2021 Om deze doelstellingen te realiseren, zijn duurzaamheidsactiviteiten vanuit de gemeente nodig. Dit gebeurt onder meer door middel van een financiële investering of ondersteuning van duurzaamheidsmaatregelen of duurzame initiatieven in Vianen. Verder door regelgeving zo inrichten dat hiermee duurzaamheid wordt gestimuleerd en het verbinden van verschillende partijen met elkaar om zo gezamenlijk op te trekken in het verder verduurzamen. Per pijler staat de uitvoeringsmaatregelen beschreven en de tijdspanne waarin dit moet zijn gerealiseerd.
Maatregelen Energie Wat? Realisatie van 3 windmolens in windpark Autena Revolverend fonds ten behoeve van een lokale duurzaamheidslening voor particuliere woningbezitters Ondersteunen van projectleider ter ontplooiing duurzaamheidsactiviteiten Energieconvenant Vianen.
Wanneer? 2018 2018
Realisatie van 4 Nul-op-de-Meter renovaties i.s.m. LekstedeWonen Duurzaamheid onderdeel van het integrale bestemmingsplan Bedrijventerreinen Uitvoeren van 15 energie quickscans bij geïnteresseerde bedrijven
2016/2017 2016
2015-2018
2015/2016
Maatregelen Gemeentelijk Verbruik Wat? Uitbreiding duurzame energieopwekking (zon en wind) met 90.000 kWh ten behoeve van gemeentelijk energieverbruik Bij onderhoud aan gemeentelijk vastgoed, daar waar mogelijk vervangen door duurzame(re) producten. Aanschaf van elektrische auto’s ter vervanging van een deel van de niet-elektrische auto’s voor gemeentelijk verbruik. Twee fossiele brandstofauto’s vervangen door twee elektrische auto’s. Voorkeur voor leveranciers die inzetten op SROI bij gemeentelijke inkoop en aanbesteding. Promoten duurzaam gedrag gemeentelijk personeel (o.a. duurzamer woon-werkverkeer, verminderen papierverbruik & afvalscheiding) Gemeentelijke deelname aan Energieconvenant Vianen
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
Wanneer? 2016-2018 2017 2016
2016-2021 2016-2021
2016-2020
12
Maatregelen Kwaliteit van de Leefomgeving Wat? Uitvoeren van de ambities uit Algemene Intentieverklaring ruimtelijke adaptie in Hoef en Haag in samenwerking met externe partijen, onder meer door actieve facilitering en inzet om kennis uit te wisselen tussen betrokken partijen over klimaatbestendigheid in Vianen. Boerderij in de Kijker: ODrU organiseert bezoek van minimaal 20 groepen (ongeveer 500 leerlingen) aan een agrarisch bedrijf/bedrijven in de gemeente Vianen. Project Duurzaam (moes-)tuinieren: 3 bijeenkomsten in 2016 over duurzaam tuinieren. ODrU Pilot project ODrU energiebesparing op 2 scholen in Vianen Doorlopend ODrU project ‘Aanpak zwerfafval scholen’ Duurzame initiatieven verbinden met andere partijen door faciliterende ondersteuning onder meer door de gemeentelijke communicatiekanalen, ruimte ter beschikking stellen en ambtelijke ondersteuning.
Wanneer? 2016-2021
2016
2016 2016 2016-2021 2016-2021
Maatregelen Mobiliteit Wat? Plaatsing van oplaadpunten voor elektrisch vervoer (auto en fiets) in de gemeente Vianen. Bestuurlijke en ambtelijke inzet voor het realiseren van de fietsbrug Houten-Vianen, onder meer via provinciale kanalen.
Wanneer? 2016-2018 2016-2020
Maatregelen Nieuwbouw Wat? Minimaal GPR 8 op thema’s Milieu en Energie opnemen in anterieure overeenkomst bij nieuw te ontwikkelingen woningbouwprojecten. Na 2020 via Bouwbesluit EPC 0 Minimaal EPC 0,4 en minimaal 25 woningen voorzien van zonnepanelen bij aflevering (Helsdingen). Mogelijkheid tot kopen energierekeningloze woning, GPR 8 op Energie, zelfregulerend watersysteem, een geplante boom voor iedere gebouwde woning (Hoef en Haag).
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
Wanneer? 2016-2020
2016-2021
13
Financiën De duurzaamheidsmaatregelen die moeten bijdragen aan de realisatie van de doelstellingen vragen een structurele en eenmalige bijdrage van de gemeente Vianen. Een aantal van de activiteiten kunnen worden gefinancierd uit bestaande budgetten, waaronder het duurzaamheidsbudget. Als er een extra investering noodzakelijk is, buiten de bestaande budgetten om, dan wordt deze gefinancierd vanuit de door de raad beschikbaar gestelde extra gelden voor duurzaamheid vanuit de Investeringsagenda. In de bijlage is aanvullend een spreadsheet toegevoegd met daarin de activiteiten en bijbehorende financiering.
Activiteit Ondersteuning projectleider Energieconvenant. Revolverend fonds duurzaamheidslening Realisatie 4 Nul- op-de-Meter renovaties Energiescans bedrijven Uitbreiding duurzame energieopwekking (zon en wind) Plaatsing oplaadpunten elektrisch vervoer Projecten ODrU (Boerderij in de Kijker, energiebesparing en duurzaam tuinieren) Doorlopend ODrU project ‘Zwerfafval’3 Totaal
Financiering Bestaand duurzaamheidsbudget. € 150.000,-. Investeringsagenda Duurzaamheid € 30.000,-. Investeringsagenda Duurzaamheid Bestaand duurzaamheidsbudget € 193.000,-. Investeringsagenda Duurzaamheid2 €64.000,-. Investeringsagenda Duurzaamheid €13.000,- Investeringsagenda Duurzaamheid Nedvang-subsidie €450.000,- incidenteel (2016-2018) €30.000,- structureel (2016-2021, Duurzaamheidsbudget)
2
Voor deze investering in onder meer zonnepanelen op gemeentelijk vastgoed is € 193.000 nodig. Omdat zonnepanelen een opbrengst genereren uit de opwekking van energie, is dit een investering met economisch nut (conform het besluit Begroting en Verantwoording BBV). Daardoor mag deze investering niet onttrokken worden aan de reserves van € 7 miljoen, maar wordt deze investering geactiveerd. Activeren levert structurele kapitaallasten voor de begroting op van € 14.475. Deze lasten worden gecompenseerd door de opbrengst van energie waardoor dit voor de begroting budgettair neutraal verloopt. De eventuele verhoging van verzekeringspremies als gevolg van de installatie van de zonnepanelen worden eveneens gedekt vanuit de opbrengsten van de panelen. 3
De jaarlijkse kosten (€ 4175,-) worden volledig bekostigd door de Nedvang subsidie, welke de gemeente ontvangt en waarmee de ODrU wordt betaald voor het uitvoeren van de werkzaamheden.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
14
Toelichting 1. Energieakkoord 2013: betreft het landelijke akkoord tussen overheid en bedrijfsleven voor duurzame groei uit 2013. Hierbij is één van de doelstellingen de toename van het aandeel van hernieuwbare energieopwekking (nu ruim 4 procent) naar 14 procent in 2020. Voor Vianen vindt een nulmeting plaats eind 2015 wat betreft de hoeveelheid energieverbruik en het aandeel duurzame energie. 2. Maatregelen Ruimtelijke adaptie: denk hierbij aan duurzame initiatieven als de Flyer Duurzaamheid Hoef en Haag waarmee inwoners en ondernemers duurzamer en klimaatbestendiger om kunnen gaan met de directe woonomgeving, de promotie van de app Huisjeboompjebeter ( van grijze naar groene tuinen) en gezamenlijke organisatie van bijeenkomsten over de klimaat bestendige stad. 3. Nul-op-de-Meter renovatie: het renoveren van een bestaande woning op een dusdanige manier dat de woning niet meer energie verbruikt, dan er wordt opgewekt. Past binnen de regionale ambitie om 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020 te hebben in de regio Utrecht. Deze regionale ambitie heeft de gemeente Vianen onderschreven door de ondertekening van de intentieverklaring ‘Deal Stroomversnelling Koopwoningen’. 4. EPC: energieprestatiecoëfficiënt (EPC) is een index die de energetische efficiëntie van nieuwbouw aangeeft, en wordt bepaald door berekeningen vastgelegd in het bouwbesluit. Voor 2015 ligt de EPC op 0,4. 5. GPR: GPR Gebouw meet de duurzaamheid van bestaande bouw, nieuwbouw en grootschalige renovatie van woning- en utiliteitsbouw onder meer op energie en milieu. 6. Duurzame initiatieven: betreft het onder meer om Platform Duurzaam Vianen, Gevelscanactie SVn, GroenZonning Vianen, Energiewinkel Vijfheerenlanden.
Visie Duurzaamheid Vianen 2016-2021
15