Naar een verhoogde duurzaamheid van biomassa Luc Pelkmans, Ruben Guisson, VITO ARBOR studienamiddag ‘Duurzaam ondernemen met bio-energie’ Roeselare, 18 juni 2015
Inhoud » Evoluties op Europees niveau & de rol van imports » Bioenergie in Vlaanderen » Duurzaamheid, implementatie in regelgeving » Vlaamse actieplannen
12/06/2015 © 2014, VITO NV
2
Rol van bioenergie in de EU
Op basis van NREAPs, Bron: EC, 2012 12/06/2015 © 2014, VITO NV
3
ktoe
Rol van bioenergie in de EU – eigen biomassa
Forestry biomass: •
~50% direct indirect
•
Growth mainly in direct removals
Gebaseerd op NREAPs, Bron: EC, 2012
12/06/2015 © 2014, VITO NV
4
Rol van bioenergie in de EU – lokale t.o.v. geïmporteerde biomassa
Bron: EC, 2012
12/06/2015 © 2014, VITO NV
5
Evolutie wereldhandel houtpellets
Bron: Junginger, 2015 (IEA Bioenergy Task 40) 12/06/2015 © 2014, VITO NV
6
Biomassa energiebalans in Vlaanderen (2013) Bron:Inventaris HE in Vlaanderen 2013 (VITO, 2015)
Inschatting: van de totale 68,8 PJ is 31% ingevoerd (~21PJ) (19% extra- EU; 12% EU)
Equivalent aan 2,3 Mton hout (droge massa) 12/06/2015 © 2014, VITO NV
7
Duurzaamheid » Drijfveer voor bioenergie = meer duurzame energievoorziening (ecologisch, economisch & sociaal) » Belangrijk dat de ontwikkeling van bio-energie gebeurt binnen een “duurzaam” kader » Zowel voor eigen biomassa als voor imports (vraag-aanbod evenwicht)
» Publiek debat rond broeikasgasvoordeel, land use change, biodiversiteit, food vs fuel, koolstofopslag, … » De maatschappij vraagt onderbouwing/zekerheid » Duurzaamheidsvoorwaarden binnen de wetgeving » Labels, vrijwillige certificatiesystemen
12/06/2015 © 2014, VITO NV
8
Belangrijkste principes voor het gebruik van houtige biomassa (BiomassPolicies) » Biomassa ‘oogst’ binnen principes van duurzaam bosbeheer » » » »
< jaarlijkse aangroei Biodiversiteit Bodemvruchtbaarheid, waterkwaliteit Sociale aspecten (werkgelegenheid, landrechten, rural income)
» “Resource efficiency”: efficiënt gebruik van gelimiteerde grondstoffen » » » »
Hogere waarde toepassingen eerst (cascadering) Conversie-efficiëntie (gebruik elektriciteit én warmte) GHG emissies op WTW basis duidelijk lager dan fossiel alternatief Schadelijke emissies (vooral roet) beperken
» Principes dienen coherent te zijn voor alle toepassingen van hout 12/06/2015 © 2014, VITO NV
9
EU duurzaamheidscriteria ref = criteria voor biofuels: BIOFUELS CRITERIA GHG emission savings
At least 35% life cycle savings (50-60% from 2017/18) compared to fossil fuel
Land use criteria
No conversion of land with high carbon stock • Densely forested areas, wetlands, peatlands No raw material from land with high biodiversity value • Primary forest, nature protection areas, highly biodiverse grasslands
Agri-envir. criteria
EU feedstock to comply with cross-compliance rules (Regulation 73/2009)
Implementation
Compliance with criteria mandatory to: • Count toward the national renewable energy targets • Count toward supplier obligations • Be eligible for financial support
12/06/2015 © 2014, VITO NV
10
Vaste biomassa voor energie » Geen bindende duurzaamheidsvoorwaarden op EU niveau, wel aanbevelingen. » Enkele lidstaten hebben dit zelf opgenomen, bv.: » BE: GSC in Vlaanderen (zie verder) » BE: Groene certificaten in Brussel en Wallonië » Aantal certificaten gebaseerd op fuel cycle GHG besparing in vergelijking met BBT voor electr en warmte (STEG 55%; NG boiler 90%)
» UK: Renewables Obligation/Contracts for Difference » Monthly reporting on sustainability if >50 kW » >1MW: GHG criteria, land criteria (non-wood), timber criteria (wood)
» NL: Energieakkoord, SDE+ » Limiet 25PJ bijstook » Recent akkoord over duurzaamheidsvoorwaarden vaste biomasa » Duurzaamheidscriteria vaste biomassa (co-firing & >10MW dedicated): duurzaam bosbeheer, carbon debt, iLUC, GHG (60% reductie) » …
12/06/2015 © 2014, VITO NV
11
Vlaams beleid: Groene stroom certificaten » Aantal GSC op basis van onrendabele top (banding factor) » Energieverbruik voor voorbehandeling en transport van de biomassa, en energieverbruik hulpdiensten wordt in mindering gebracht voor GSC » Geen GSC voor • houtstromen die industriële grondstof zijn (rol Fedustria, Cobelpa) • afvalstromen die in aanmerking komen voor materiaalrecyclage (rol OVAM) • Nieuwe biomassacentrales >20MW krijgen geen GSC meer (juni 2014)
12/06/2015 © 2014, VITO NV
12
Vlaamse actieplannen » Vlaamse visie en strategie voor een competitieve en duurzame bioeconomie https://www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/bio-economie-in-vlaanderen
» Actieplan duurzaam beheer van biomassareststromen 2015-2020 http://ovam.be/openbaar-onderzoek-ontwerp-actieplan-duurzaam-beheerbiomassarestromen-2015-2020
» Vlaams actieplan Hernieuwbare Energie 2020 http://www.energiesparen.be/Stakeholderoverleg_Actieplan_HE_2020
12/06/2015 © 2014, VITO NV
13
Productnormen (BE) » 12 OKTOBER 2010. — Koninklijk besluit tot regeling van de minimale eisen van rendement en emissieniveaus van verontreinigende stoffen voor verwarmingsapparaten voor vaste brandstoffen
» 5 APRIL 2011. - Koninklijk besluit tot bepaling van de eisen waaraan houtpellets moeten voldoen om gebruikt te worden als brandstof voor niet-industriële verwarmingstoestellen (incl. vereiste van duurzaam bosbeheer)
12/06/2015 © 2014, VITO NV
14
Achtergrond: EU projecten » IEE project: BioTrade2020+ (www.biotrade2020plus.eu) “Supporting a sustainable European Bioenergy trade Strategy for 2020 and beyond” analyse the potentials (technical, economical and sustainable) and assessing key sustainability risks of current and future lignocellulosic biomass and bioenergy carriers in the main sourcing regions to the EU
» IEE project: Biomass Policies (www.biomasspolicies.eu) “Strategic Initiative for Resource Efficient Biomass Policies” develop integrated policies for the mobilisation of “resource efficient” indigenous biomass ‘value chains’. Support policy implementation in the 11 participating MS.
» FP7 project: S2BIOM (www.s2biom.eu) “Sustainable supply and delivery of non-food biomass to support a “resource-efficient” bio-economy in Europe” develop strategies and roadmaps with up-to-date harmonized datasets for EU28, western Balkans, Turkey, Moldova and Ukraine.
12/06/2015 © 2014, VITO NV
15
Dank voor uw aandacht Ir. Luc Pelkmans Project manager biomass & bioenergy VITO NV Boeretang 200, BE-2400 Mol, Belgium Tel. +32 14 33.58.30
[email protected] www.biotrade2020plus.eu www.biomasspolicies.eu www.s2biom.eu www.bioenergytrade.org www.ieabioenergy.com
12/06/2015 © 2014, VITO NV
16
