Duurzaam wonen Hoe houden we het gezond?
4 januari 2011 Status Concept Versie 1.0
Oasen N.V. Nieuwe Gouwe O.Z. 3 Postbus 122 2800 AC Gouda T 0182 59 35 30 www.oasen.nl Pagina 1 van 13
Duurzaam wonen Hoe houden we het gezond?
4 januari 2011
Versie 1.0
Oasen N.V. Nieuwe Gouwe O.Z. 3 Postbus 122 2800 AC Gouda T 0182 59 35 30 www.oasen.nl Pagina 2 van 13
Inhoud Inhoud
3
1
Inleiding
4
2
Warm tapwatersystemen voor individuele woningen
5
3
Collectieve warm tapwatersystemen voor woningen
10
4 januari 2011
Duurzaam wonen
Pagina 3 van 13
1
Inleiding
In de moderne woning komen nieuwe warmteconcepten voor, gericht op het gebruik van duurzame energie en reductie van CO2 uitstoot. De klassieke vorm van verwarmen door middel van een gastoestel wordt dan ook in een aantal concepten vervangen door andere vormen. Als drinkwaterbedrijf volgen wij deze ontwikkelingen, waarbij onze zorg uitgaat naar de volksgezondheidsaspecten rondom de opwarming van water. Immers, klassiek wordt vrijwel in 95% van de gevallen het warm tapwater op temperatuur gebracht door de verwarmingsketel. Dus als die ketel komt te vervallen, welke vormen zullen er dan voor in de plaats komen? Onze aandacht gaat in dat geval met name uit naar het risico dat Legionellabacteriën zich kunnen vermenigvuldigen. Temperatuur en tijdsduur zijn van invloed op de overleving van Legionella, zie ook de onderstaande figuur:
Dit is de reden dat in de drinkwatervoorschriften als eis wordt gesteld dat de drinkwatertemperatuur onder de 25 °C moet blijven en de warm tapwatertemperatuur boven de 60 °C moet blijven. In dit rapport leest u welke verschillende verwarmingsmethoden voor warm tapwater bestaan en op welke aspecten gelet moet worden uit het oogpunt van volksgezondheid. Vormen van warm tapwaterbereiding. We splitsen deze verschillende vormen in individuele systemen per woning ten opzichte van collectieve systemen voor meerdere woningen. a. 1. 2. 3. 4. 5.
Warm tapwatersystemen voor individuele woningen Combi verwarmingsketel. Zonneboiler met verwarmingsketel Zonneboiler met elektrische bijverwarming Warmtepomp met elektrische bijverwarming Stadsverwarming met afleverset
b. 1. 2. 3.
Collectieve warm tapwatersystemen voor woningen Collectieve warmtepomp met collectieve verwarmingsketel in hoogbouw Collectieve warmtepomp met collectieve verwarmingsketel in laagbouw Stadsverwarming met collectief warm tapwater in hoogbouw
Bekijk voor een praktische uitwerking ook de website van Senter Novem Duurzaam wonen
Pagina 4 van 13
2
Warm tapwatersystemen voor individuele woningen
1. Combi verwarmingsketel Dit is de meest voorkomende manier van warm tapwaterbereiding. De verwarmingsketel die , naast de huisverwarming, ook drinkwater opwarmt tot 70 a 80 graden, al of niet in combinatie met een boiler als buffer. De kern van dit systeem is dat elke woning zijn eigen warm tapwater maakt. Er is sprake van één drinkwateraansluiting per woning. Opwarming vindt plaats in de woning.
4 januari 2011
Risico Geen
Duurzaam wonen
Aandachtspunten Geen
Pagina 5 van 13
2. Combiketel met zonneboiler De zonneboiler verwarmt een buffer tot de temperatuur die mogelijk is. Dat kan erg fluctueren. Om ervan verzekerd te zijn dat het warm tapwater altijd boven de Legionellagrens van 60 graden is, wordt het water met een gaskachel verwarmd tot 70 a 80 graden, al of niet in combinatie met een boiler als buffer. De kern van dit systeem is dat elke woning zijn eigen warm tapwater maakt. Er is sprake van één drinkwateraansluiting per woning en een uittapsysteem. Opwarming vindt plaats in de woning.
Risico Langdurige buffer van 20 – 50 graden waarin Legionella zich ontwikkelt. Falende kachel waardoor besmet water doorkomt.
Duurzaam wonen
Aandachtspunten
Temperatuurbeveiliging?
Pagina 6 van 13
3. Warmtepomp met bodem als bron Hier is geen sprake van een gasaansluiting in de woning. Een individuele warmtepomp verwarmt water in een boiler zodat het warm tapwater altijd boven de Legionellagrens van 60 graden is. Soms, als de basistemperatuur van de warmtepomp lager is dan 60 graden, wordt het water met een elektrisch toestel bij verwarmd tot 60 graden. De kern van dit systeem is dat elke woning zijn eigen warm tapwater maakt. Er is sprake van één drinkwateraansluiting per woning. Opwarming vindt plaats in de woning.
4 januari 2011
Risico Falende verwarmingseenheid waardoor langdurig water van 30 – 50 graden in de boiler verblijft en legionella zich kan ontwikkelen.
Duurzaam wonen
Aandachtspunten Bewaak de keteltemperatuur
Pagina 7 van 13
4. Combiketel met warmtepomp boiler In dit concept wordt woning en tapwater verwarmd met een combiketel met ultra hoog rendement. Dit is een nieuwe ontwikkeling op het gebied van verwarmingketels. Het extra hoge rendement van de ketel wordt gehaald door de combinatie met een warmtepomp. Deze warmtepomp gebruikt warmte uit afgezogen ventilatielucht om tapwater te verwarmen. Doordat er gebruik wordt gemaakt van afgezogen ventilatielucht kan dit concept niet gecombineerd worden met gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning.
Risico Boilertemperatuur langdurig tussen 30 – 50 graden
Duurzaam wonen
Aandachtspunten Bewaak de keteltemperatuur
Pagina 8 van 13
5. stadsverwarming met afleverset Stadsverwarming met een temperatuur boven de 70 graden. Door middel van een warmtewisselaar wordt in elke woning koud drinkwater verwarmd tot 60 a 65 graden. Hiermee is het warm tapwater altijd boven de Legionellagrens van 60 graden. De kern van dit systeem is dat elke woning zijn eigen warm tapwater maakt. Er is sprake van één drinkwateraansluiting per woning. Opwarming vindt plaats in de woning.
Risico Geen
Aandachtspunten Geen
4 januari 2011
Duurzaam wonen
Pagina 9 van 13
3
Collectieve warm tapwatersystemen voor woningen
1. Collectieve warmtepomp met collectieve verwarmingsketel in hoogbouw De warmtepomp verwarmt centraal tot de temperatuur die mogelijk is. Doorgaans is dat 45 graden. Om ervan verzekerd te zijn dat het warm tapwater altijd boven de Legionellagrens van 60 graden is wordt het water met een gastoestel verwarmd tot 70 a 80 graden, al of niet in combinatie met een boiler als buffer. Met een circulatiesysteem wordt het warme tapwater rondgepompt. Elke woning is aangesloten op dit circulatiesysteem en tapt het benodigde warme tapwater af. Essentie is dat de temperatuur van het tapwater in het circulatiesysteem altijd boven de 65 graden blijft. De kern van dit systeem is dat centraal warm tapwater wordt gemaakt. Er is sprake van twee aansluitingen per woning/appartement, één drinkwateraansluiting en één warm tapwater aansluiting.
Risico
Duurzaam wonen
Aandachtspunten
Pagina 10 van 13
2. Collectieve warmtepomp met collectieve verwarmingsketel in laagbouw De warmtepomp verwarmt centraal tot de temperatuur die mogelijk is. Doorgaans is dat 45 graden. Om ervan verzekerd te zijn dat het warm tapwater altijd boven de Legionellagrens van 60 graden is wordt het water met een gastoestel verwarmd tot 70 a 80 graden, al of niet in combinatie met een boiler als buffer. Met een circulatiesysteem wordt het warme tapwater rondgepompt. Elke woning is aangesloten op dit circulatiesysteem en tapt het benodigde warme tapwater af. Essentie is dat de temperatuur van het tapwater in het circulatiesysteem altijd boven de 65 graden blijft. De kern van dit systeem is dat centraal warm tapwater wordt gemaakt. Er is sprake van twee aansluitingen per woning, één drinkwateraansluiting en één warm tapwater aansluiting. Zie figuur 2.
4 januari 2011
Figuur 2 Risico Falende verwarmingseenheid waardoor besmet water doorkomt. Zie figuur 3 Verbrandingsrisico. Zie figuur 4
Duurzaam wonen
Aandachtspunten
Pagina 11 van 13
Figuur 3
Figuur 4
Duurzaam wonen
Pagina 12 van 13
3. Stadsverwarming met collectief warm tapwater in hoogbouw De stadsverwarming verwarmt , via een warmtewisselaar, centraal tot de temperatuur van 70 a 80 graden, al of niet in combinatie met een boiler als buffer. Met een circulatiesysteem wordt het warme tapwater rondgepompt. Elke woning is aangesloten op dit circulatiesysteem en tapt het benodigde warme tapwater af. Essentie is dat de temperatuur van het tapwater in het circulatiesysteem altijd boven de 65 graden blijft. De kern van dit systeem is dat centraal warm tapwater wordt gemaakt. Er is sprake van twee aansluitingen per woning/appartement, één drinkwateraansluiting en één warm tapwater aansluiting.
4 januari 2011
Risico Falende verwarmingseenheid waardoor besmet water doorkomt.
Duurzaam wonen
Aandachtspunten
Pagina 13 van 13
