Drenthe. Handen ineen. voor Duurzaam NR DRENTHE. VNO-NCW Noord Ondernemersgala:

NR. 3

2011

DRENTHE

Handen ineen voor Duurzaam

Drenthe

Bij Toyota begint morgen vandaag al

PW Bouwzaken ontzorgt bij bouw en verbouw

••••••••••••••••

VNO-NCW Noord Ondernemersgala: let’s stick together

Zwarte cijfers dragen het meeste bij aan duurzaamheid

WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL

ER NU AL OVER NADENKEN LEVERT STRAKS MEER OP Dat is bedrijfsoverdracht anno nu Ook al bent u nu nog volop aan het ondernemen. Tijdig nadenken over bedrijfsoverdracht levert straks meer op en geeft nu meer rust. Uw relatiemanager staat u gedurende het hele proces bij. Hij doet dit in nauwe samenwerking met onze specialisten in bedrijfsoverdracht. Zodat u, als de tijd daar is, op het juiste moment de juiste beslissingen kan nemen en goed voorbereid bent op de toekomst. Kijk voor meer informatie op abnamro.nl/bedrijfsoverdracht

… de beste oplossing voor uw bedrijfsafval!

AREA is een deskundig bedrijf dat kan bouwen op meer dan 50 jaar ervaring in het inzamelen en afvoeren van afval. AREA is gevestigd in Emmen met werklocaties in Coevorden, Hoogeveen en Zweeloo. Daarmee is AREA altijd in de buurt met een uitstekende en betrouwbare dienstverlening.

• Een betrouwbare organisatie • Flexibele dienstverlening • Vakbekwame medewerkers • Altijd in de buurt... www.areazakelijk.nl

het

Inhoud

ONDERNEMERS B E L A N G

Het Ondernemersbelang Drenthe verschijnt vijf keer per jaar

BIJ TOYOTA BEGINT MORGEN VANDAAG AL

Zevende jaargang, nummer 3-2011 OPLAGE 5.000 exemplaren COVERFOTO v.l.n.r. Christiaan Teule (Milieufederatie), Erwin Dirkse (DMT), Rob van der Valk (Hotel Van der Valk), Johan van der Werf (PW Bouwzaken) en Mark van Lingen (Maasmond) (fotografie: Gerrit Boer)

De ontwikkelingen in de auto-industrie gaan razendsnel. Rijden we morgen op benzine, diesel, gas? Met elektromotoren? Of hybride met brandstof en accu? Toyota introduceerde ruim tien jaar geleden al de hybride Prius. Daarvan rijden nu pakweg één miljoen rond. Op het gebied van hybride staat Toyota eenzaam aan de top. Steeds meer ondernemers rijden groen. Ook in Drenthe.

07

UITGEVER Jelte Hut Novema Uitgevers BV Postbus 30 9860 AA Grootegast Weegbree 1 9861 ES Grootegast T 0594 - 51 03 03 F 0594 - 61 18 63 [email protected] www.ondernemersbelang.nl HOOFDREDACTIE Erik van Raalte T 0594 - 69 56 14 [email protected]

HANDEN INEEN VOOR DUURZAAM DRENTHE

08

BLADMANAGER Novema Mark van Duuren T 0594 - 51 03 03 [email protected] LAY OUT VDS vormgeving! Postbus 668 9200 AR Drachten T 0512 - 38 11 14 F 0512 - 38 11 71 [email protected] DRUK Scholma Druk, Bedum

PW BOUWZAKEN ONTZORGT BIJ BOUW EN VERBOUW Bij een bouwproject komt heel wat kijken, zowel vóór, tijdens als na de bouw. Als je niet in de bouwwereld bent ingevoerd, zie je al gauw door de bomen het bos niet meer en kom je erachter dat je kennis van zaken ontbeert. Maar goed dat PW Bouwzaken er is voor aansturing en begeleiding van bouwzaken. Het Emmer bedrijf is gespecialiseerd in energiebesparing en duurzaam bouwen.

15

REDACTIE Douglas tekst & advies Ingrid Hogenkamp Jeroen Kuypers Henk Poker Henk Roede (strip) Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar Tekstbureau Vakmaten André Staas (Comm’Art) André Vermeulen (columnist) FOTOGRAFIE Gerrit Boer Maarten Feenstra Ed Klijnman Rien Linthout Marco Magielse Ruud Voest ISSN 1871 - 2568 ADRESWIJZIGINGEN Adreswijzigingen, verandering van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, [email protected]. Graag met vermelding voor welke editie van het Ondernemersbelang de wijziging betreft. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties.

02

het ONDERNEMERS BELANG

Duurzaam ondernemen is hot. Van een geitenwollensokkenhobby heeft het zich ontwikkeld tot een thema dat wortel heeft geschoten in menig bedrijfsbeleid. Wie vandaag niet duurzaam onderneemt telt morgen niet meer mee, zo lijkt het. Alleen, in Drenthe komt het zo moeizaam van de grond. De oplossing? Samenwerken en uitdragen. En niet alleen kijken naar vandaag, maar ook naar morgen en overmorgen.

VNO-NCW NOORD ONDERNEMERSGALA: LET’S STICK TOGETHER

20

Martiniplaza in Groningen was op vrijdag 2 september jl. het decor van het bruisende VNO-NCW Noord Ondernemersgala 2011. Zang, dans en theater gingen vooraf aan de culinaire geneugten des levens. Dat ondernemend Noord-Nederland volop genoot behoeft dan ook geen betoog. De organisatie had feestelijke kleding, lees black tie, op prijs gesteld en daar werd massaal gehoor aan gegeven. Vlinderstrikken en prachtige jurken bepaalden het beeld van de avond, die eigenlijk meteen na het begin al niet meer kapot kon.

Column ■

En verder

Personeel van de payroll?

04

Nieuws

Geert Wilders komt op voor Henk en Ingrid. In de onderhandelingen over een nieuw kabinet vorig jaar zomer,

13

Maasmond: gezichtsbepalend voor schilderwerk en projectinrichting

14

Met de hele bank aan tafel

16

Werkt het poldermodel nog wel? De mening van ons panel

19

Fishing expedition

23

DMT: Innovatief in duurzame technologie

24

Consortium Peakshavum

In één handomdraai breng je je personeel onder bij een

25

Investeren in betaald voetbal: fiscaliteit naast emotie

kan de loonadministratie overhevelen, je hebt niets meer te

26

Combilex bouwt via Almere aan de toekomst

28

ZZP’er: Zelfstandige Zonder Pensioen?

betekende dit onder meer dat er niets mocht worden veranderd aan het ontslagrecht. De VVD wilde wel, en ook het CDA was geneigd om het bedrijfsleven op dit punt tegemoet te komen. Maar voor de PVV was sleutelen aan het ontslagrecht onbespreekbaar. Een gevolg hiervan is dat slimme ondernemers naar omwegen zijn gaan zoeken om alsnog goedkoop af te komen van een lastige, een slecht functionerende of een langdurig zieke medewerker. Payrolling lijkt hiervoor de oplossing. payrollbedrijf, dat juridisch gezien de werkgever wordt. Je maken met verzuimregistratie en hoeft dus ook geen loon door te betalen bij ziekte van een medewerker. En als klap op de vuurpijl bel je het payrollbedrijf dat je van die misselijkmakende Maarten af wil, die al vijf jaar de kantjes ervan af loopt. Alle personeelsproblemen opgelost. Of toch niet? De arbeidsmarkt in Nederland verandert snel. Ruim één op de drie werknemers heeft een flexcontract. Dat zijn geen uitzendkrachten, maar mensen op een jaarcontract. Volgens de meeste deskundigen zal hun aantal verder toenemen. Zij

■

In het hartkatern

Zwarte cijfers dragen het meeste bij aan duurzaamheid Terwijl duurzaam ondernemen tien jaar geleden nog een optie leek is het inmiddels een vanzelfsprekendheid aan het worden. Elk bedrijf wil op zijn manier bijdragen aan het terugdringen van de CO2 uitstoot, het hergebruik van grondstoffen en het verbeteren van sociale omstandigheden. Volgens Bernard Wientjes, voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW staat duurzaam ondernemen niet los van de overige bedrijfswerkelijkheid en zal ook hier het marktmechanisme, waar nodig, tot optimale verduurzaming leiden.

zitten in de ‘flexibele schil’ van de onderneming. Bedrijven die te maken hebben met seizoensinvloeden of met pieken in de productie, maken steeds vaker gebruik van deze nomaden van de werkvloer. Het aantal werknemers dat in dienst is van een payrollbedrijf ligt nu op 145.000. De branche zelf verwacht dat het er per 1 januari 2012 180.000 zullen zijn. Het gaat dus hard. Daar is niets mis mee zolang bedrijven payrollers alleen inzetten in hun eigen flexibele schil. Uitzondering vormt natuurlijk een kleine onderneming waar een handjevol mensen werkt. Als daar iemand door een ongeval of een enge ziekte langdurig uitgeschakeld is, kan het de ondernemer flink opbreken. Het volledig onderbrengen van het personeelsbestand bij een payrollbedrijf kan riskant zijn. Het verlaagt weliswaar de kosten (en is ook goedkoper dan een uitzendbureau), maar het verlaagt tevens de motivatie van de medewer-

- Regardz, pionier op de bijeenkomstenmarkt - 365: nieuwe naam voor ArboNed

kers. Terwijl dat nu juist de kracht is waarmee je een bedrijf draaiende houdt. Zo werd Heineken uiteindelijk teruggefloten door de Europese rechter omdat het de catering had

De duurzame voordelen van inspraak Energie wordt de komende jaren zoveel duurder dat de concurrentiekracht van de Nederlandse economie voor een steeds groter deel zal afhangen van efficiency die bedrijven in hun verbruik bereiken. Energiezuinige gebouwen ontstaan echter niet alleen op de tekentafel maar ook in de ketelruimtes en op de daken. Volgens Marcel Engels, voorzitter van brancheorganisatie UNETO-VNI, moeten installateurs in een veel eerder stadium actief bij het bouwproces betrokken worden.

overgedaan aan Albron, waarbij een deel van het personeel was ontslagen. Overigens: de medewerkers van de PVV-fractie in de Tweede Kamer zijn niet in dienst van de PVV. Wilders heeft hen ondergebracht in een stichting. Zouden Henk en Ingrid dat leuk vinden? André Vermeulen [email protected]


03

Nieuws De Drentse Zaak, ruimte om te ondernemen De Drentse Zaak is een uniek initiatief in Noord-Nederland. De slagingskansen van de startende ondernemer vergroten, dat is het ultieme doel. De Drentse Zaak is onlangs van start gegaan in een monumentaal pand aan de Beilerstraat 24 in Assen. De Drentse Zaak is een plek waar startende en gevestigde ondernemers samen komen om elkaar te ontmoeten, van elkaar te leren en samen te werken om hun marktaandeel te vergroten. Maar ook een plaats waar dienstverleners vanuit de overheid en de markt samen komen. De Drentse Zaak is een coöperatie waar ondernemers voor 100 euro per jaar lid van kunnen worden. Dit geeft toegang tot het loungecafé en de borrels, trainingen en bijeenkomsten die worden georganiseerd door De Drentse Zaak. Tevens behoren de ondernemers dan tot het netwerk van De Drentse Zaak. De Drentse Zaak is opgezet door Werkplein Baanzicht, Trevisie, YEAH! Incubator, Commissaris+ en Suporto. Voor meer informatie: www.dedrentsezaak.nl

Boem! Voort! Op 15 augustus is: “Boem! Voort! verschenen. Een businessroman over resultaatgericht veranderen. Dit boek is een parabel over de ervaringen van een manager van een middelgrote onderneming. Zij loopt tegen een aantal zeer herkenbare bedrijfsproblemen aan en lost die op een wel heel bijzondere wijze op. Hilarische momenten, maar vooral ook veel leerzame en wijze lessen voor elke manager die zijn vak serieus neemt! Onderwerpen die in dit boek aan de orde komen zijn: resultaatgericht werken, het formuleren van doelstellingen, verantwoordelijk-

heden en bevoegdheden, omgaan met veranderingen, de kracht & macht van de aandeelhouder, omgaan met de druk van het economisch klimaat, omgaan met persoonlijke tegenslagen, werken onder continue druk en nog veel meer actuele management vraagstukken! Pas op: bij het schrijven van dit boek is het script meegelezen door meer dan 100 directeuren, managers en adviseurs. Ook hun ervaringen zijn verwerkt. Herkenbare situaties zijn dus niet uitgesloten! Het boek is, los van de ingebonden versie, ook volledig gratis te downloaden op

advertentie

Specialist in winkels Stationsstraat 12, 9285 NH Buitenpost Tel.: 0511-540 145 [email protected] www.retailmakelaar.nl

De overname specialist Stationsstraat 12 9285 NH Buitenpost TEL: 0511-542 910 [email protected] www.succesor.com

04


Finovion nu ook in Assen Sinds augustus heeft Finovion ook een vestiging in Assen. Advies & administratiekantoor Finovion is hiermee gegroeid tot een netwerk van 33 vestigingen. Henk Hutten is vestigingsleider van kantoor Assen. Hutten is in het recente verleden vestigingsleider geweest van Accon Avm in Emmen en Assen.

advertentie

Arbeidsmarkt trekt aan, verzuim stijgt In de eerste helft van 2011 is het verzuim gestegen naar 4,6%, waar dit een jaar geleden nog 4,3% was. Dat blijkt uit een analyse van 365/ArboNed, gebaseerd op ruim 1 miljoen werknemers.

Etienne Fokkens franchisenemer Select Plus in Assen Select Plus is een moderne en krachtige formule binnen de uitzenden payrollbranche die zich heeft gespecialiseerd in de diensten uitzenden, payrollen, detacheren en recruitment services. Deze organisatie en formule spreken Etienne Fokkens erg aan vanwege het open karakter en de mogelijkheid om een ‘eigen’ bedrijf te starten met een fantastische back office partner: Payroll Select. Alleen maar toch samen! Doordat Payroll Select lid is van de ABU en NEN 4400-1 gecertificeerd is, is er ook de zekerheid dat alles volgens de laatste wettelijke richtlijnen geregeld is. Select Plus Assen onderscheidt zich op het gebied van netwerk, service, prijs, betrokkenheid en klantvriendelijkheid. Voor meer informatie of voor het maken van een (vrijblijvende) afspraak: T. 06-55530076 of [email protected]

www.hetnieuwevizier.nl Auteur Wim Kweekel, ISBN: 978 908850 1470, Uitgever: Het Nieuwe Vizier, Prijs: € 21,95

Qredits verruimt kredietmogelijkheid voor kleine ondernemers Startende en bestaande ondernemers kunnen vanaf 15 september 2011 bij Qredits terecht voor een microkrediet tot € 50.000,-. Met deze verhoging is Qredits in staat nog meer (startende) ondernemers te financieren en het ondernemerschap in het Kleinbedrijf verder te stimuleren. In overleg met het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie, ABN AMRO Bank, ING Nederland en Rabobank Nederland is besloten de hoogte van het microkrediet te verhogen van € 35.000,- naar € 50.000,-. De vraag naar microkredieten is het afgelopen jaar sterk toegenomen. In de praktijk ziet Qredits dat een redelijk aantal aanvragen niet in behandeling kon worden genomen omdat het aangevraagd krediet boven de € 35.000,- lag. Daarnaast blijkt dat bij een aantal

aanvragen de kredietbehoefte bewust naar beneden wordt gesteld om onder de maximale € 35.000,- uit te komen. Mede door de kredietverhoging kan Qredits het Kleinbedrijf in Nederland verder ondersteunen. Sinds januari 2009 is Qredits dé landelijke microkredietinstelling voor ondernemers. Qredits is de handelsnaam van Stichting Microkrediet Nederland. Deze stichting (zonder winstoogmerk) is een uniek samenwerkingsverband tussen ABN AMRO Bank, ING Nederland en Rabobank Nederland en het Fonds Werken aan Wonen, het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor meer informatie: www.qredits.nl

Corné Roelen, bedrijfsarts bij 365/ArboNed: “We zien al jaren dat verzuim een cyclisch patroon heeft dat varieert met de economische situatie. Tijdens een recessie is het laag omdat mensen bang zijn door verzuim hun baan te verliezen. Nu stijgt het weer.” De stijging is het gevolg van een langere duur van verzuim. Langer verzuim leidt tot meer kosten voor een werkgever, een verzuimdag kost al snel zo’n 250 euro. 365 roept werkgevers op met een vernieuwende blik naar werk te kijken: hoe betrokken is een werknemer, past het werk in de context van zijn leven, doet hij de dingen waar hij energie van krijgt? Dan zijn ze bevlogen en verzuimen ze minder. Ga naar www.365.nl

Persberichten Is er een nieuwe directie aangetreden? Heeft u productienieuws? Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of fuseren? Uw persberichten, bij voorkeur met foto, kunt u sturen naar Uitgeverij Novema; redactie HOB Drenthe; t.a.v. Erik van Raalte; Postbus 30; 9860 AA Grootegast of per e-mail: [email protected]

Alles halen uit pvc-doek

Bij de Terra Leisure Group (TLG) in het Friese Sumar halen ze alles uit pvc-doek. Van luchtkussen tot tumblingbaan en van scheidingswand tot snoezelruimte. Pvc is

de basis maar kan worden gecombineerd met schuim, hout en/of gegalvaniseerd staal. De basis van Terra werd 10 jaar geleden gelegd met luchtkussens,

spelbanen en andere attractietoestellen. Maar sindsdien worden uit doek en schuim ook allerhande attributen gemaakt voor zorginstellingen, de industrie en voor de sportsector. Terra richt zich in de zorg vooral op de inrichting van snoezelruimtes. Dat zijn ontspanningkamers voor o.a. verstandelijk gehandicapten. Alle meubilair, speelattributen en wanden zijn gemaakt van zacht materiaal. Voor de sportsector maakt het bedrijf ondermeer tumblingbanen, (luchtgevulde) matten, valkuilen met zachte valelementen en baanbeveiligingkussens langs ijsbanen en motorcrosscircuits. Voor de industrie worden afscheiding- en geluidswanden van pvc voor bedrijfspanden en loodsen gemaakt. Voor meer informatie: www.terraleisuregroup.com

DMT bouwt één van de grootste biogasopwerkingsinstallaties in Nederland DMT Milieutechnologie BV gaat één van de grootste biogasopwerkingsinstallaties realiseren bij afvalverwerker Attero in Wijster. Door de bouw van een nieuwe vergistingsinstallatie wordt circa 5 miljoen kubieke meter extra groen gas per jaar geproduceerd, genoeg voor de levering aan 2.500 gezinnen. Na de inbedrijfstelling begin 2012, gaat Attero vanaf de locatie Wijster dit groen gas invoeren op het netwerk van netbeheerder RENDO. DMT uit Joure is gespecialiseerd in de behandeling van biogas tot groen gas en heeft internationaal reeds tientallen installaties gerealiseerd. De DMT installatie start met een capaciteit van circa 5 miljoen m³ groen gas per jaar, maar wordt zodanig gebouwd dat het eenvoudig is om de capaciteit te vergroten naar 7.5 miljoen m³ groen gas per jaar. In Nederland is

Een impressie van de nieuwe biogasopwerkingsinstallatie te Wijster.

Foodtechnologie en verpakken blijft een krachtige combinatie Op 16 & 17 november 2011 staan de IJsselhallen Zwolle in het teken van de 3e editie van dé regionale vakbeurs voor food packaging & processing, FOODTECH Zwolle 2011. De vakbeurs is een dynamisch platform voor de voedselproducerende- en verwerkende industrie. Extra aandacht gaat hierbij uit naar de markt in Noord- en Oost Nederland. FOODTECH Zwolle biedt ook dit jaar weer een hoogstaand platform voor vraag en aanbod in de voedingsmiddelen- en verpakkingsindustrie. Een vakbeurs speciaal gericht op exposanten die actief zijn op het gebied van procestechnologie, verpakken, ingrediënten, automatisering, kwaliteit, hygiëne, veiligheid en milieu, interne logistiek, bouw en inrichting, klimaatbeheersing en dienstverlening. Net als voorgaande jaren wordt FOODTECH Zwolle gelijktijdig georganiseerd met EMPACK Zwolle, dé vakbeurs op het gebied van verpakkingen. Hierdoor wordt ingespeeld op de wisselwerking tussen de verpakkingen voedingsmiddelensector. Een uitstekende combinatie die voor beide vakbeurzen als versterkende factor fungeert. Meer informatie over een ‘easy’ deelname: Susanne den Otter / 0162 408 984 / www.easyFairs. com/FOODTECHZwolle-NL. advertentie

BEDRIJFSWAGENINRICHTING Attero marktleider in de productie en levering van groen gas. Jaarlijks produceert het bedrijf meer dan 15

miljoen m³ groen gas, afkomstig van de productielocaties Tilburg, Wijster, Nuenen en Groningen.

WWW.ZEVIM.NL

Design handtas gevuld met elegante wijn Van de buitenkant lijkt het op een designtas die is afgewerkt tot in detail. Wie beter kijkt ziet dat in deze stijlvolle tas een elegante wijn schuilgaat. Vernissage is een nieuw en innovatief product binnen de wijnwereld en brengt stijl, smaak en gemak samen in een design bag-in-box. In de verpakking zit een speciaal ontworpen bag met drie liter robuuste rode of frisse witte Franse wijn, die voor het gemak aan de buitenkant met

het ingesloten tapkraantje kan worden ingeschonken. Hierdoor is Vernissage ideaal voor feestjes, als cadeau of als eyecatcher op de eettafel. De verpakking is zo gemaakt dat de wijn zes weken lang goed blijft zonder dat dit invloed heeft op de kwaliteit. De Vernissage wijntas bestaat in twee varianten. De witte tas bevat een frisse mix van Chardonnay en Viognier. De zwarte tas bevat een robuuste mix van Syrah en

Cabernet Sauvignon waardoor deze een fruitig en kruidig karakter heeft met mooie houttonen. De design handtas is verkrijgbaar bij de wijnspeciaalzaak en alle vestigingen van de Bijenkorf. Voor meer informatie: www.josrijnaarts.nl


05

3URIHVVLRQDOVLQ]ZHPEDGHQ

Professionele zwembaden te duur? Niet bij Aquaoptimaal.

Altijd volop aanbiedingen bij AquaOptimaal zwembaden. Voor aanbiedingen zie: www.aquaoptimaal.nl Of kom langs voor een vrijblijvende offerte.

OPENINGSTIJDEN dinsdag 19.00 tot 21.00 uur woensdag 13.00 tot 17.00 uur woensdag 19.00 tot 21.00 uur donderdag 19.00 tot 21.00 uur Vrijdag 13.00 tot 17.00 uur zaterdag 10.00 tot 17.00 uur

#VJUFOWBBSUt)PPHFWFFOt5FM #F[PFL888"26"015*.""-/- PGNBJMOBBS*/'0!"26"015*.""-/-

Bouwmachines Steigerbouw Betonbekisting

Veilig, voordelig en vakkennis: dat is een heleboel meer!

“ Ook ik huur bĳ Sĳperda” sĳperdaverhuur.nl

0900 7474747 Sneek Heerenveen Emmeloord Leeuwarden Groningen Drachten Franeker Assen Eemshaven

GEEF JE AFVAL UIT HANDEN Als zelfstandig ondernemer ga je helemaal voor je bedrijf. Maar er zijn zaken waar je niet teveel energie in wilt steken. Bijvoorbeeld je afval. Maar je wilt wel verantwoord ondernemen en niet teveel betalen door verkeerd afvalbeheer. In dat geval geef je je afvalzorgen uit handen aan SITA, pure professionals op dat gebied. Gemakkelijk, efficiënt en duurzaam.

SITA.NL 0900-8444

BETROUWBAAR EN DUURZAAM AFVALMANAGEMENT

Bedrijfsreportage

Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer

Bij Toyota begint morgen vandaag al De ontwikkelingen in de auto-industrie gaan razendsnel. Rijden we morgen op benzine, diesel, gas? Met elektromotoren? Of hybride met brandstof en accu? Toyota introduceerde ruim tien jaar geleden al de hybride Prius. Daarvan rijden nu pakweg één miljoen rond. Op het gebied van hybride staat Toyota eenzaam aan de top. Steeds meer ondernemers rijden groen. Ook in Drenthe.

K

lik op www.toyotadrenthe.nl en er staan drie dealers op je scherm. Auto Gorter in Assen, Auto Lunenborg in Emmen en Auto Ruyne in Hoogeveen. De bedrijven zijn eigendom van autofanaten pur sang: Peter van Kan en Martin Jutstra. “Met onze drie vestigingen bieden we aan de ene kant de persoonlijke service van een klein bedrijf en aan de andere kant de schaalvoordelen van een groot bedrijf”, vertelt Van Kan. “We hechten eraan dat onze klanten een bedrijf met een ziel ervaren, dat het daar écht om hen draait. Onze teams werken vanuit een schat aan kennis en ervaring, met grote betrokkenheid en veel plezier aan de onbekommerde mobiliteit van onze klanten. Dit is voor ons hét fundament van een vertrouwensrelatie.” Toyota is kwaliteit en innovatie

Jutstra en zijn kompaan kiezen bewust voor één merk: Toyota. “Eigenlijk hebben we nóg een merk: dat geldt voor alle jonge occasions met weinig kilometers. We hebben er meer dan tweehonderd staan; keus te over dus. Maar terug naar Toyota: we specialiseren ons in dit kwaliteitsmerk. Dat geeft ons een krachtige uitstraling, we zijn helder en duidelijk, we zijn Toyota!” De tijd dat je op feestjes er maar liever niet voor uit kwam dat je Toyota reed, ligt gelukkig ver achter ons.

Toyota is tegenwoordig synoniem voor kwaliteit en innovatie. “Toyota’s zijn degelijke auto’s en rijden bijzonder comfortabel. We hebben een uitgebreide range, van de kleine IQ tot de representatieve Avensis. Ondernemers kunnen bij ons terecht voor precies de auto de bij ze past.” Dat de beide directeuren van auto’s houden, bewijzen ze op de werkvloer. Van Kan sleutelt op zaterdag graag samen met zijn monteurs in de werkplaats en Jutstra kan het niet laten om een geïnteresseerde bezoeker van de showroom vol enthousiasme op de pluspunten van de Prius te wijzen. Loyaal aan klant

De Prius staat voor de koers die Toyota heeft ingezet. Van Kan legt uit: “Hybride is voor ons de toekomst en Toyota heeft op dit gebied een grote voorsprong. Hybride rijden is een ervaring: het accelereert heel snel, het comfort is verrassend en de betrouwbaarheid van de motor uitstekend.

Je moet het eigenlijk zelf beleven om te weten wat het is.” Niet voor niets staan bij de drie vestigingen hybrides klaar voor een proefrit…. “Het grote voordeel van hybride is dat je geld bespaart met wegenbelasting, BPM en bijtelling”, vertelt Jutstra. “Daarnaast is er het milieuvoordeel: steeds meer bedrijven kiezen voor groen rijden in het kader van duurzaam ondernemen. Op papier zitten overheidsorganisaties ook op het groene spoor, maar in de praktijk schaffen ze nauwelijks hybride auto’s aan.“ Of het nu om een enkele auto gaat of een hele vloot, de Drentse Toyota-dealers leveren graag kwaliteit met uitstekende service tegen een schappelijke prijs. “Een ZZP’er met een IQ is ons even lief als een directeur van een bedrijf die ons vraagt om een flinke kostenreductie van zijn vloot van vijftig voertuigen te realiseren. Wij leven vanuit de liefde voor ons autovak en zijn altijd loyaal aan iedere klant.”

Auto Gorter BV

Auto Lunenborg BV

Auto Ruyne BV

Industrieweg 8

Phileas Foggstraat 14

Parmentierstraat 3

9403 AA Assen

7821 AK Emmen

7903 TN Hoogeveen

T 0592 - 33 37 77

T 0591 - 61 02 35

T 0528 - 26 24 58

[email protected]

[email protected]

[email protected]

www.autogorter.nl

www.autolunenborg.nl

www.ruyne.nl


07

Rondetafelgesprek

Tekst: André Staas - Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer

Handen ineen voor

Duurzaam Drenthe Duurzaam ondernemen is hot. Van een geitenwollensokkenhobby heeft het zich ontwikkeld tot een thema dat wortel heeft geschoten in menig bedrijfsbeleid. Wie vandaag niet duurzaam onderneemt telt morgen niet meer mee, zo lijkt het. Alleen, in Drenthe komt het zo moeizaam van de grond. De oplossing? Samen-

Erwin Dirkse: “Werken aan bewustwording is essentieel om te komen tot duurzaam ondernemen.”

werken en uitdragen. En niet alleen kijken naar vandaag, maar ook naar morgen en overmorgen.

W

e zijn te gast bij Rob van der Valk, general manager van het gelijknamige hotel aan de A28 in Assen. De hotelketen loopt voorop als het gaat om duurzaam ondernemen. Of het nu gaat om de WKK-installatie of om zuivel uit de streek, om waterbesparende kranen of energiezuinige

08


verlichting, Van der Valk voert duurzaam ondernemen hoog in het vaandel. Niet omdat het een modegril is, maar omdat het bedrijf erin gelooft dat duurzaam ondernemen een belangrijke voorwaarde is voor de continuïteit van het bedrijf. Duurzaam ondernemen: wat verstaan we daar precies onder? Johan van der Werf van PW Bouwzaken zoekt de essentie in de zorg om onze kinderen een leefbare wereld na te laten en dus onze grond- en hulpstoffen niet uit te

putten. Erwin Dirkse van DMT beklemtoont dat je altijd aan een ander moet kunnen uitleggen wat je doet. “Inderdaad, je moet je verantwoordelijkheid durven nemen voor je activiteiten”, vult Van der Valk aan. Bij duurzaam ondernemen gaat het om people, planet en profit. Volgens Christiaan Teule van Natuur- en Milieufederatie Drenthe staat centraal “dat we rekening houden met de generaties na ons in de keuze van energie en materialen.” Mark van Lingen, vestigings-

manager Leeuwarden van Maasmond, zoekt het in de praktische zaken zoals tapijttegels in plaats van rollen. “Dat is beter voor het milieu en voor de gezondheid van onze medewerkers.” Duurzaam geeft glans

Is duurzaam ondernemen een modegril, een hobby van bebaarde milieufanaten? Of is er meer aan de hand? Het is alweer tien jaar geleden dat in Drenthe het project Duurzaam Drenthe speelde. Ondernemers kregen ondersteuning bij duurzaamheidsinitiatieven; vooral bij projecten die waren gericht op besparing van energie en water en betere afvalscheiding. Ondertussen zijn we jaren verder. Duurzaam ondernemen staat in het mission statement van menig bedrijf en overheden hebben grootse ambities. Slimme ondernemers spelen hierop in: er is een markt voor duurzame producten en diensten en duurzaam ondernemen wordt positief gewaardeerd door afnemers, toeleveranciers en andere stakeholders. Het etiket “duurzaam” geeft een onderneming glans.

Investeren in duurzaam loont

“Meten is weten”, stelt Van der Werf. “Je kunt nog zo idealistisch tegen duurzaam ondernemen aankijken; pas als je kunt aantonen dat een investering goed is voor het milieu en voor je portemonnee, ben je koopman. En dan komt het erop aan dat je in het voortraject duidelijk kunt maken dat investeren in duurzaamheid loont. Aan de voorkant van de keten moet je je slag slaan.” Investeren in duurzaamheid doet zich op vele terreinen voor. Van Lingen noemt een scholenproject waarbij Maasmond door TNO is betrokken. “Scholen zijn berucht vanwege het slechte binnenklimaat. Dat komt door slechte ventilatie. We benaderen het probleem als een totaalplaatje. Door de ventilatie te verbeteren wordt de lucht gezonder. Met als gevolg minder zieke kinderen, betere prestaties en lagere stookkosten. Zo werkt duurzaam investeren naar alle kanten.” Dirkse kan zich heel goed herinneren hoe duurzaam begon als modeverschijnsel. “Het was in de milieubeweging een toverwoord. Aan idealen hingen wel prijskaartjes, maar daar keek iedereen overheen. Terwijl je toch

Rob van der Valk: “Duurzaam ondernemen krijgt een impuls vanuit een stuk collectiviteit.”

Duurzaamheid verankerd

Teule neemt dag in, dag uit waar dat het broeit in de bedrijven. “Het begon zo’n tien jaar geleden. De voorlopers onder de bedrijven begonnen duurzaam ondernemen concreet in te vullen. De afgelopen jaren is het snel gegaan. Duurzaamheid is verankerd in veel beleidsplannen en bedrijfsprocessen. Als je niet duurzaam onderneemt, mis je de boot.” Van der Valk wijst erop dat de vestiging Assen ooit het eerste bedrijf was met een Gouden Barometer. “We doen sinds 2001 mee met dit horecasysteem voor duurzaam ondernemen. Zo hebben we onze processen geborgd en een milieucoördinator aangesteld. In onze lobby hangt een verklaring waarom we meedoen aan Green Key en in ons bedrijfsreglement staat een passage over duurzaam ondernemen. Duurzaamheid is door ons hele bedrijf verweven. Dat doen we niet omdat het een handige marketingtool is, maar omdat we écht geloven in duurzaam. Zelfs als we te maken krijgen met een terugverdientijd van tien jaar.”

moet kijken naar de opbrengsten en de kosten. Als het te duur wordt, haken mensen af.” Duurzaam is concreet

Hoe zien we duurzaam ondernemen nu in de praktijk? Blijft het bij fraaie beleidsslogans en gepimpte mission statements of gebeurt er écht wat? “We zijn heel concreet bezig, bijvoorbeeld doordat we bedrijven ondersteuning geven bij het opzetten van duurzaamheidsprojecten”, vertelt Teule. Van der Valk vult aan:

“In het kader van Green Key investeren we continu in verduurzaming van ons bedrijf. Zo levert sinds vorig jaar onze WKK-installatie tweederde van onze stroom. We kopen groen gas en hebben ons energie- en waterverbruik teruggebracht tot een minimum. Ook op het gebied van etenswaar doen we wat we kunnen.” DMT werkt met concrete doelen en acties, die zijn afgeleid van het mission statement. “Wij leven eigenlijk van duurzaam ondernemen”, zo stelt Dirkse, “omdat wij technologie leveren voor duurzame energie. Zo ontwerpen en ontwikkelen we installaties voor het opwerken van biogas naar aardgaskwaliteit.” PW Bouwzaken heeft volgens Van der Werf een vergelijkbare rol. “Wij proberen organisaties duurzaamheidsambities te laten formuleren, die we dan vertalen in het gebouw. Daarbij gaat het om fundamentele vragen als “nieuw bouwen of renoveren” maar ook om bijvoorbeeld de CO2-footprint, afvalscheiding, watergebruik, noem maar op. Aan de hand van de nieuwe internationale methodiek BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) kunnen we de duurzaamheid van gebouwen bepalen.” Ook Maasmond draagt volgens Van Lingen concreet zijn steentje bij aan een duurzamer wereld. “We gaan telkens de discussie aan met onze opdrachtgever. Zo adviseren wij al sinds 2009 om te werken met oplossingsmiddelvrije verven/producten. Intern doen we ook van alles, van de aanschaf van auto’s met A-label tot een milieucertificaat voor onze afvalstromen.” Horizon verleggen

Duurzaam ondernemen. Goed voor het milieu, voor de medewerkers en de continuïteit van het bedrijf. Planet, people en profit leiden, mits in een goede mix, tot een evenwichtige samenleving die het ook onze kinderen mogelijk maakt om in welvaart te leven. Daarvoor is wel nodig dat je je horizon verder legt dan vandaag. Duurzaam ondernemen draagt bij aan de continuïteit van je bedrijf. Daar mag je volgens Van der Werf trots op zijn. “Ik vind dat ondernemers die zich duurzaam gedragen dat best mogen uitdragen. Bijvoorbeeld in hun jaarverslag heel concreet aangeven hoe ze vorm en inhoud geven aan duurzaam onder-

Christiaan Teule: “Partijen samenbrengen kan leiden tot nieuwe initiatieven en inspirerende samenwerkingen tussen bedrijven.”


09

ststof De kunst van kun

Had ik toch maar Tamek gebeld...

www.oldenburgerfritom.nl De Zwaaikom 24 | 9641 KW Veendam | Postbus 41 | 9640 AA Veendam | T +31-598-612551 | F +31-598-625004 | [email protected]

nemen. Daar gaat écht iets van uit!” Van der Valk constateert dat mensen, en dus ook ondernemers, zich vaak niet rationeel gedragen. “Als je ziet wat duurzaam ondernemen je kan opleveren, vraag ik me echt af waarom niet veel meer ondernemers investeren in WKK-installaties, energiebesparing, elektrische auto’s, scheiding van afvalstoffen, noem maar op. We zijn veel te veel gericht op onze gebaande paden en durven alleen schoorvoetend nieuwe wegen te verkennen.” Daar komt volgens Teule de Drentse mentaliteit nog bij. “We zijn hier heel bescheiden en terughoudend. Onze energie gaat vooral zitten in vandaag overleven en veel minder in de continuïteit van morgen. Daar zouden we in Drenthe nog wel een slag in mogen maken.” Geen weg terug

Komt het nog goed met duurzaam ondernemen in Drenthe? Volgens Van der Valk gebeurt er wel degelijk wat. “Het ene bedrijf is verder dan het andere. En grote bedrijven kunnen zich meer permitteren dan kleine.” Ook Teule ziet wel dingen gebeuren. “Ik ken veel ondernemers die vanuit een intrinsieke motivering bezig zijn met duurzaam ondernemen. Vergeet niet dat mensen die in de jaren

Mark van Lingen: “We moeten beter uitdragen wat de winst is van duurzaam ondernemen.” zeventig onder de indruk raakten van de Club van Rome nu aan de knoppen draaien.” Van der Werf denkt dat er nog veel zendingswerk nodig is. “Veel ondernemers hebben een kortetermijnfocus. Ze kijken vooral naar de kosten van vandaag en niet naar de opbrengsten van morgen. En daar komt de economische crisis nog bij. Het zou goed zijn als enkele grote bedrijven en overheden het lef zouden tonen door anticyclisch te investeren.” Van der Valk beaamt dit: “Wij hebben vorig jaar een substantieel bedrag geïnvesteerd in een WKK-installatie. Bedrijfseconomisch was dat op korte termijn onverstandig, maar de

Johan van der Werf: “Meten is weten; zo breng je duurzaam ondernemen verder.”

prijzen zijn nu goed en op lange termijn levert het geld op. We zijn echt vasthoudend op het gebied van duurzaam ondernemen.” Volgens Teule is er geen weg terug. “Maar het mag allemaal wel wat sneller. Hier ligt ook een taak voor de overheid; die zou zich veel actiever moeten opstellen, bijvoorbeeld door duurzame producten in te kopen en duurzaamheid in bestekken een volwaardige plaats te geven. Overheden moeten beter weten welke duurzame bedrijven er actief zijn in hun regio.” Congres Duurzaam Drenthe?

Van der Werf onderstreept de afwachtende houding van de noordelijke overheden. “Beleidsmakers lopen niet hard en zijn voornamelijk bezig met het produceren van papier. Dan denk ik wel eens: kom op!” Is een revival van Duurzaam Drenthe misschien een idee? Wat Van der Valk betreft zou het goed zijn als overheden en bedrijven samen statements zouden maken, bijvoorbeeld branchegewijs. “Misschien moeten we er een congres Duurzaam Drenthe aan wagen. Ik stel graag onze accommodatie hiervoor ter beschikking. Als we Drentse partijen bij elkaar hebben, gebeurt er misschien opeens iets.”

Hotel Assen maakt deel uit van de bekende internationale hotelketen. Het bedrijf dateert van 1991 en is onlangs uitgebreid tot een capaciteit van 190 kamers. Daarnaast zijn er verschillende ruimten voor kleine en grote bijeenkomsten en natuurlijk het restaurant. Er werken in totaal 150 mensen.

PW Bouwzaken is een bouwadvies- en begeleidingsbureau dat in opdracht nieuwbouw- en renovatieprojecten begeleidt. Hierbij wordt onder meer gebruik gemaakt van de internationale BREEAM-systematiek: een unieke en multidisciplinaire beoordelingsmethode voor duurzaam bouwen.

DMT staat voor Dirkse Milieu Techniek. Het bedrijf is met dertig medewerkers internationaal actief als uitvoerend ingenieursbureau op het gebied van milieutechniek. Het accent ligt op duurzame energie.

Maasmond is een schilders- en projectinrichtingsbedrijf met vier vestigingen in ons land. Het bedrijf levert systeemwanden en –plafonds, stoffering, meubilair en zonwering.

Natuur- en Milieufederatie Drenthe is een onafhankelijke stichting voor de belangen van natuur en landschap in Drenthe. Samen met bedrijven zet de stichting milieuprojecten op, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaam ondernemen en groene energie.


11

samen ambitieus Jij wilt iets worden, ontdekken waar je goed in bent. Een vak leren in de praktijk, jezelf verder ontwikkelen. Trots zijn op jezelf, op wie je bent en wat je doet. Hoe je met mensen omgaat.

Wij willen jou zoveel mogelijk leren. Minder boeken, veel in de praktijk. Wij willen graag een omgeving creëren voor docenten en studenten waarin op een kwalitatief goede en vernieuwende wijze gewerkt wordt aan onderwijs. Zo willen we jou inspireren om te worden wat je wilt.

DRENTHE COLLEGE MBO EN OPLEIDINGEN CENTRUM

VAN 16 TOT 96 JAAR

WWW.DRENTHECOLLEGE.NU DC INFOLIJN 0800 - 88 12345

Bedrijfsreportage

Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Gerrit Boer

Maasmond:

Gezichtsbepalend voor

schilderwerk en projectinrichting Maasmond is gespecialiseerd in vastgoedonderhoud. Schilderwerk, projectstoffering, zonwering en vastgoedzorg zijn er in goede handen. “We zitten in verschillende sectoren: van onderwijs en overheid tot horeca-, winkel- en

institutionele beleggers en overheden. Bijvoorbeeld Noordelijke afdelingen van landelijke ministeries, voornamelijk in Leeuwarden, Assen en Groningen. Dat soort opdrachtgevers wil kwaliteit. En terecht. Met kwaliteit ben je op termijn immers het voordeligst uit. Wij zijn bij de aanbesteding misschien niet altijd de goedkoopste, maar leveren wel altijd de kwaliteit voor de lange termijn.”

wooncomplexen”, legt Mark van Lingen uit, Noordelijk vestigingsmanager. Duurzaam ontzorgen

M

aasmond is al meer dan een eeuw een betrouwbare partner in de branche. De geschiedenis van het bedrijf gaat terug tot maar liefst 1898, maar pas wanneer Jan Jongste het Rotterdamse schildersbedrijf in 1960 overneemt, krijgt het zijn huidige naam. Onder leiding van zijn twee zoons groeit de onderneming uit tot een allround projectinrichtings- en vastgoedspecialist, met vestigingen in Rotterdam, Utrecht, Bergen op Zoom én Leeuwarden. Mark van Lingen runt sinds 2000 de Noordelijke vestiging. “Daarvoor werkte ik in de makelaardij, waar ik me voornamelijk bezig hield met vastgoedbeheer. Ik ken de branche dan ook door en door.” Losse klussen en turn key

De Noordelijke vestiging bestrijkt het werkgebied boven de lijn HaarlemEnschede, aldus Van Lingen. “We werken hier gemiddeld met zo’n twintig personen. We zijn breed georiënteerd, wat betekent dat we meer doen dan alleen schilderen en stofferen. Denk bij dat laatste trouwens aan de levering van vloerbedekking, lamellen of gordijnen en vitrages, zonweringen en meubilair. Voordeel voor de klant is dat we ook heel gemakkelijk activiteiten kunnen combineren. Zo staan we tevens garant voor projectinrichting, vastgoedzorg en turn-keyprojecten. En we leveren de kwaliteit voor de prijs die er voor wordt betaald.”

in Assen. “We verzorgden het schilderwerk, maar ook de stoffering: de zonwering, lamellen, systeemplafonds, databekabeling en een patchkast voor de server van het bedrijf. Wij waren de hoofdaannemer en besteedden het gespecialiseerde werk uit aan daarin gespecialiseerde partnerbedrijven. Ook hebben we nog een sluitplan aangebracht. De directeur van het bedrijf wilde met één sleutel toegang tot alle ruimten, het personeel heeft nu alleen een sleutel voor ruimten die voor hen bevoegd zijn. Handig, zo is het bij ons ook geregeld.”

Bijzonder in dat kader is dat alle Maasmond-schilders ook gecertificeerde houtrotherstellers zijn. “Opdrachtgevers hoeven dan niet meer apart een aannemer erbij te halen”, aldus Van Lingen. “Bij ons hebben ze te maken met één partij, één garantie en één aanspreekpunt. Wij noemen dat ontzorgen. Daarnaast zijn we bezig met het milieucertificaat 14.001. Sowieso staat duurzaamheid bij ons hoog in het vaandel. We werken al sinds 2009 met VOS-vrije verf (vrij van Vluchtige Organische Stoffen, red), terwijl dat pas sinds kort verplicht is. We willen een duurzame relatie met ons personeel en onze opdrachtgevers. Met z’n allen willen we werken aan een duurzame samenleving.” Maasmond Leeuwarden B.V. Corellistraat 50

Opdrachtgevers weten die brede blik te waarderen, weet Van Lingen. “Ze hebben één aanspreekpunt voor alles, waardoor de lijnen kort zijn en zaken snel geregeld kunnen worden. Die klanten zijn zowel kleine als grote bedrijven, onder meer veel

Postbus 49 8900 AA Leeuwarden T 058 - 215 95 26 F 058 - 212 46 44 [email protected] www.maasmondgroep.nl

Mark van Lingen: “We meer doen dan alleen schilderen en stofferen”

Die kwaliteit blijkt onder meer uit de verschillende vereiste certificeringen, erkenningen en keurmerken die Maasmond bezit, zoals VCA**, ISO 9001, FSC, PPI en Repair Care. De landelijk werkende onderneming is tevens een erkend opleidingsbedrijf. Een voorbeeld illustreert het best waar Maasmond toe in staat is. “Laatst hadden we een mooie turn-key-klus bij een kantoor


13

Advies De wereld van grote ondernemingen is complex. De turbulente omgeving werkt in op de beslissingen die ceo’s en cfo’s dagelijks moeten nemen. Eén persoon zorgt ervoor dat zij de beschikking krijgen over actuele en relevante informatie: de relationship manager van ABN AMRO Corporate Clients. Deze grootzakelijke afdeling van ABN AMRO werkt als een ‘kennisbank’, waarin de relationship manager en de specialisten van de bank hun kennis en ervaring met elkaar delen. En met de klant natuurlijk.

Met de hele bank aan tafel ABN AMRO Corporate Clients brengt alle kennis en deskundigheid bij de klant

N

iet de korte termijnoplossing, maar het lange termijnsucces. Dat is onze insteek bij de advisering van onze grootzakelijke klant. Daar komt nogal wat bij kijken. Maar onze relationship managers weten als geen ander alle noodzakelijke kennis en expertise voor een klant toegankelijk te maken, zodat dit kan worden meegenomen in de keuzes die de klant maakt. Daarom schakelen wij op momenten dat het nodig is bijvoorbeeld een treasuryspecialist in. De opgetelde deskundigheid van de specialist en de relationship manager zorgt dan voor het best mogelijke advies.’ Aan het woord is Ruilof van Putten, Corporate Clients directeur IJsseldelta & Drenthe van ABN AMRO. Snel en goed

Actuele kennis over alle financiële thema’s die de grootzakelijke klant raken, maakt volgens hem het verschil. Daarom heeft ABN AMRO geïnvesteerd in een gestroomlijnd intern netwerk. ‘Deze pool van specialisten is niet virtueel, maar face-to-face. Wij geloven in een netwerk van mensen, niet van beeldschermen.’ Alle teamspelers binnen de

afdeling Corporate Clients zitten bij elkaar op één locatie, zodat er meteen overlegd kan worden. En als er geschakeld moet worden met het hoofdkantoor dan is het altijd 1-op-1 met de directe beslissers. Het effect daarvan voor de klant is niet alleen een deskundig en up-to-date advies, maar ook een hoge handelingssnelheid. Van Putten: ‘Een klant vertelde me dat hij dankzij onze korte lijnen snel een beslissing over een overname kon nemen, waar een andere bank nog vijf weken extra vroeg. En zoals iedere ondernemer weet, is snel kunnen handelen steeds belangrijker. Of je het nu hebt over cash management, risicobeheersing, financieringen, internationaal zakendoen of overnames. Het blijft natuurlijk mensenwerk. Daarom wordt de kwaliteit van onze dienstverlening voortdurend gemeten en bijgestuurd. Verder hebben wij een vast aanspreekpunt in ons team benoemd die permanent de service in de gaten houdt. Zo kunnen we snel ingrijpen als er iets mis gaat. Wij realiseren ons als geen ander hoe belangrijk het is dat de day-to-day business van onze grootzakelijke klanten soepel en foutloos verloopt.’

Vertrouwen

De klanten van de afdeling Corporate Clients merken het verschil. Zoals Gerard Kremer, ceo van Kampeerhal De Vrijbuiter, waar kampeerders, snowboarders en andere actievelingen hun hart kunnen ophalen. ‘De vorige eigenaar was al klant van ABN AMRO sinds 2003. Toen Ate van der Veen (cfo) en ik het bedrijf overnamen in 2006 ontstond in verband met de financiering van aandelen een nieuwe situatie, waardoor wij ons opnieuw op banken gingen oriënteren. Omdat ABN AMRO in het verleden had aangetoond om

14


Visie

Alles bij ABN AMRO Corporate Clients staat in het teken van een duurzame relatie. Het fundament dat de bank hiervoor legt is met één woord samen te vatten: visie. Corporate Clients directeur Van Putten licht toe: ‘We nemen graag onze verantwoordelijkheid als huisbankier van grootzakelijke klanten. Dat kan alleen wanneer de klant en de bank een gedeelde visie hebben. Daarom investeren we veel tijd in de gesprekken met onze klanten over hun verdienmodel en de houdbaarheid daarvan. Zo bouwen we aan een succesvolle, gezamenlijke toekomst voor zowel de korte als de lange termijn.’

ABN AMRO Noord Oost Nederland Postbus 686, 8000 AR Zwolle Bezoekadres : Grote Voort 247, 8041 BL Zwolle T 038 - 498 45 69 [email protected]

te kunnen gaan met complexe zakelijke issues, hebben wij toen wederom voor deze bank gekozen.’ De Vrijbuiter is een seizoensbedrijf, dat de jaaromzet in een beperkt aantal maanden moet verdienen. Daarnaast importeert het bedrijf veel uit het verre oosten, zijn er onlangs filialen geopend en is er één zaak overgenomen. Dit alles maakt De Vrijbuiter tot een gecompliceerd bedrijf. Kremer: ‘Omdat we dezelfde visie hebben als ABN AMRO heeft de bank op al onze financieringsaanvragen ‘ja’ gezegd. Dat vertrouwen voelt goed en is wederzijds.’

Bedrijfsreportage

Regardz, pionier op de bijeenkomstenmarkt

Job Heilijgers: “Wij creëren een inspirerende werkomgeving met verschillende werkplekoplossingen, op maat voor iedere doelgroep”

Regardz speelt met haar hotels, vergader- en evenementenlocaties en coffee-, food- en leisureconcepten sterk in op de trends in de markt. Met vernieuwende concepten en zestien authentieke en inspirerende locaties loopt Regardz voorop in het aanbieden van de juiste sfeer voor vergaderin-

doelgroep. De technische randvoorwaarden zijn vanzelfsprekend uitmuntend én de innerlijke mens wordt meer dan verwend”, vervolgt Heilijgers. Begin mei heeft Regardz in Nieuwe Buitensociëteit Zwolle de eerste MeetingXS locatie geopend. Regardz wil het concept zo snel mogelijk uitbreiden om een landelijke dekking te realiseren.

gen, trainingen, congressen en events. Ook voor flexibele werkplekken kunt Your Momentum. Our Inspiration.

u terecht bij Regardz. Dankzij het nieuwe meetingconcept: MeetingXS.

R

egardz heeft zich sinds 2005 nadrukkelijk gefocust op de zakelijke bijeenkomstenmarkt. Het bedrijf heeft in deze markt de sterkste merkpositie en is een van de marktleiders in Nederland. In deze constant veranderende markt toont Regardz lef. Als pionier in een steeds meer gevarieerde zakenwereld gaat het bedrijf met meeting-, coffee-, food- en leisureconcepten inspelen op de trends in de markt. “Dat begint al bij het boeken van de verschillende faciliteiten”, vertelt Job Heilijgers, algemeen directeur van Regardz. “In de loop van dit jaar is iedere zaal van Regardz zeer gemakkelijk 24/7, online en realtime te boeken. We gaan de kansen pakken die er liggen. Dit betekent ook dat we in toenemende mate op zoek gaan naar partners”, vervolgt Heilijgers.

Regardz vernieuwt het nieuwe werken met MeetingXS

Regardz speelt inventief in op de trend van het flexwerken met de introductie van MeetingXS, een laagdrempelig meetingconcept dat restaurant en kantoor verenigt. Met MeetingXS richt Regardz zich op het steeds groter groeiende segment van werkend Nederland dat niet vanuit een vast kantoor werkt. “Maar, MeetingXS kan ook gebruikt worden voor sollicitatiegesprekken, korte bijeenkomsten én door nietzakelijke gebruikers”, aldus Heilijgers. Op een MeetingXS-locatie kan een bezoeker op werkdagen zonder te reserveren voor een vast bedrag per uur werken, ontmoeten en overleggen. “Wij creëren een inspirerende werkomgeving met verschillende werkplekoplossingen, op maat voor iedere

Daar waar u en uw zakelijke contacten samenkomen, moet aan alle randvoorwaarden worden voldaan om van uw bijeenkomst een zakelijk hoogtepunt te maken. Regardz onderscheidt zich op het vlak van design, technologie, beleving en excellente service. Bij de zestien Regardz locaties in het land, veelal vlakbij treinstations gelegen, wordt dan ook niets aan het toeval overgelaten. Iedere medewerker beseft hoe belangrijk uw bijeenkomst voor u is. Regardz stelt hoge eisen aan de werving, training en opleiding van haar medewerkers. Samen met u zorgen zij ervoor dat uw bijeenkomst daadwerkelijk een hoogtepunt wordt: uw Momentum. Momentum ontstaat daar waar mensen elkaar ontmoeten met een doel: zakelijk of privé. Your Momentum. Our Inspiration.

Regardz T 033 - 465 50 00 www.regardz.nl


Interview

Energie wordt de komende jaren zoveel duurder dat de concurrentiekracht van de Nederlandse economie voor een steeds groter deel zal afhangen van efficiency die bedrijven in hun verbruik bereiken. Energiezuinige gebouwen ontstaan echter niet alleen op de tekentafel maar ook in de ketelruimtes en op de daken. Installateurs zullen in een eerder stadium actief bij het bouwproces betrokken moeten worden, anders dreigt hun inbreng op het gebied van duurzaamheid niet optimaal tot zijn recht te komen. Volgens Marcel Engels, voorzitter van brancheorganisatie UNETO-VNI, is die vroege betrokkenheid al volop zichtbaar. “In bepaalde onder-delen, zoals het sanitair, hebben installateurs zelfs volop de lead genomen.”

Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Marco Magielse

H

et convenant ‘Meer met Minder’ dat het rijk in 2008 met o.a. UNETO-VNI en de corporaties afsloot, is voor de installatiebranche het officiële startpunt geweest om de schouders onder het thema energiebesparing te zetten. In werkelijkheid speelt het onderwerp binnen de sector al een jaar of vijftien een toenemende rol van betekenis, vindt Marcel Engels. “En installateurs kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van een werkelijk duurzaam gebouw, maar enkel in nauwe samenwerking met de overige partijen. Zonnecollectoren geven bijvoorbeeld pas het gewenste rendement als het dak waarop ze zijn geplaatst zodanig is vormgegeven dat de lichtinval optimaal is.” Terugdringen van de faalkosten.

De duurzame voordelen van inspraak


Meer inspraak, en dat ook in een eerder stadium, hangt samen met een verhoging van het expertiseniveau, en dat ligt nu op een hoger niveau dan tien jaar geleden. “Toen ik bij Wolter en Dros kwam werken, waren daar in totaal twee IR’s in dienst, waar ik er zelf dan nog één van was, en dat op een totaal van ruim twaalfhonderd medewerkers,” zegt Marcel Engels. “Nu zijn

Marcel Engels: “Installatiebedrijven hebben voortdurend behoefte aan nieuwe impulsen van buitenaf om energiezuinige technieken door te ontwikkelen”

dat er gelukkig heel wat meer. We kennen inmiddels ook een aparte studierichting installatietechniek binnen de faculteit Bouwkunde, bijvoorbeeld op de Technische Universiteit van Eindhoven. Kennis op een hoog niveau helpt, want de ervaring leert dat installateurs die in een vroegtijdig stadium inspraak hebben op het ontwerp van een bouwproject een substantiële bijdrage kunnen leveren in het terugdringen van de faalkosten. Sterker nog: in sommige sectoren, zoals de tunnelbouw, moet dat wel. De keuze van bijvoorbeeld een sprinklerinstallatie moet tijdig worden afgestemd met de architect, want de constructie van de tunnelkoker bepaalt welke installatie er in past en welke niet.” Constante kruisbestuiving

De installatiebranche is geen eiland, zelfs niet met ruim honderddertigduizend werknemers en zelfs niet binnen het grotere geheel van de bouwsector. Volgens Marcel Engels hebben installatiebedrijven voortdurend behoefte aan nieuwe impulsen van buitenaf om energiezuinige technieken door te ontwikkelen. Als die impulsen ontbreken of in onvoldoende mate doordringen dreigt er stilstand. “Ik zie dat heel duidelijk aan de situatie in Duitsland. Daar is een bedrijf als Imtech een van de grotere spelers geworden. Dat bedrijf dankt die groei niet uitsluitend aan zijn eigen inspanningen maar ook aan de innovatieprikkels die van zijn industriële opdrachtgevers uitgaan. Daar waar research & development en productie op dezelfde locatie zijn ondergebracht ontstaat een constante kruisbestuiving. Bij ons is veel maakindustrie verdwenen naar lage lonen landen of zijn R & D en fabricage uit elkaar getrokken, maar bij

onze oosterburen is die maakindustrie een factor van belang gebleven. Dat leidt daar tot een interessant samenspel tussen industrie en installatiebranche, terwijl dat bij ons minder intensief is. Ik vrees in dat opzicht voor de Nederlandse economie. Het is allemaal heel leuk en aardig als er een speerpunt wordt gemaakt van logistiek en dienstverleningen, maar je moet dan wel iets te ‘verdiensten’ hebben. Een industriële basis voor de dienstverlening er om heen is en blijft toch belangrijk.” Zorg voor goede regelgeving

Eilandvorming is een minpunt maar ook overdreven regelgeving van de overheid. Marcel Engels: “Tijdens de zogeheten Inputdag in de Jaarbeurs werden, onder leiding van voormalig Shell topman Jeroen van der Veer, een dertigtal korte voordrachten gehouden. Die voordrachten moesten uitmonden in lijstje met adviezen aan de overheid en niet verwonderlijk stond bovenaan de lijst: zorg voor goede regelgeving. Een voorbeeld van goede regelgeving is de harmonisering van de spoorbreedte in Nederland en Duitsland. Als dat niet was gebeurd hadden de reizigers direct na de grens nog altijd kunnen overstappen. Een voorbeeld van slechte regelgeving, een die zijn doel voorbij schiet, is het Energie Prestatie Certificaat dat Italië invoerde Op zich een goed initiatief, ware het niet dat élk gebouw er een moet hebben, dus ook een ruïne. Als een Italiaan een ruïne wil verkopen moet hij eerst een Energie Prestatie Certificaat aanvragen dat ‘bewijst’ dat de prestatie van deze hoop stenen in de allerlaagste klasse valt, met andere woorden gelijk staat aan nul. En dat kost hem dan vijftienhonderd euro.”

Inflatie aan initiatieven

De overheid kan met behulp van regels en subsidies een stimulerende rol spelen, en zo de innovatie binnen een sector bevorderen, maar daarbij ook een inflatie aan initiatieven op gang brengen en zo financieel in de eigen voet schieten. “Dat is het vorig decennium gebeurd met de subsidies voor windmolens,” aldus Marcel Engels. “In wezen was de MEP een lovenswaardige subsidie die heel wat turbines in het landschap heeft doen verrijzen, maar elke ondernemer kon uitrekenen hoeveel hij met die tien cent extra per kilowattuur kon verdienen en dus een boer zover brengen een molen op zijn land te mogen bouwen. Dat liep financieel helemaal uit de hand. Voor de duurzame energievoorziening was het een uitkomst geweest maar als de toenmalige minister, Brinkhorst, de subsidiekraan niet had dichtgedraaid zou het voor de rijksbegroting uiteindelijk een ramp zijn geworden.” Het poldermodel heeft dus zeker zijn nut om de installatiebranche in staat te stellen een zo groot mogelijke duit in het duurzaamheidzakje te doen. Intensief overleg met de overige betrokkenen in de bouwketen, evenals met industriële opdrachtgevers en leveranciers, werpt zijn vruchten af. Hetzelfde geldt voor het overleg met de diverse overheidsinstanties. Maar heldere en duidelijk omlijnde doelstellingen zijn daarbij hard nodig. Als de overheid de polder vol windmolens wil laten plaatsen is dat prima, maar die molens moeten vervolgens wel continu rendabel kunnen draaien en energie opwekken. De installateur is een bouwer en reparateur, geen Don Quichote die machteloos en zinloos tegen echte en vermeende windmolens ten strijde trekt.


Interview

Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografie: Marco Magielse

Duurzaam ondernemen en calculerend ondernemen:

Zwarte cijfers dragen het meeste bij aan duurzaamheid Terwijl duurzaam ondernemen tien jaar geleden nog een optie leek is het inmiddels een vanzelfsprekendheid aan het worden. Elk bedrijf wil op zijn manier bijdragen aan het terugdringen van de CO2 uitstoot, het hergebruik van grondstoffen en het verbeteren van sociale omstandigheden. De overheid stimuleert dit, maar stelt in toenemende mate ook harde eisen, bijvoorbeeld in de vorm van quota. Hoe realistisch zijn die eisen? En waar ondermijnen ze het duurzaam voortbestaan van afzonderlijke bedrijven of bedrijfstakken? Volgens Bernard Wientjes, voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW staat duurzaam ondernemen niet los van de overige bedrijfswerkelijkheid en zal ook hier het marktmechanisme, waar nodig, tot optimale verduurzaming leiden.

calculerende ondernemer en van betaalbare duurzaamheid plotseling onbetaalbare maken. “Wij zijn en blijven voorstander van kernenergie,” zegt Bernard Wientjes, “Niet omdat we een lobbyclub voor de nucleaire industrie zouden zijn, maar vanwege die net genoemde economische noodzaak. Trouwens, zonder de kernramp in Fukushima te bagatelliseren, moeten we wel bedenken dat het een centrale betreft die de oudste is van het land en die een techniek gebruikt die in Europa als ouderwets geldt en al lang niet meer wordt toegepast. Daarnaast zullen aardbevingen op deze schaal en de bijkomende vloedgolven zich hier in Noordwest Europa nooit voordoen.” Lege gasvelden

B

ij de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen leggen gemeenten de duurzaamheidslat graag hoog. In de Hoeksche Waard bijvoorbeeld wordt gebouwd aan een bedrijvenpark waar de verhouding bebouwd-groen 53/47 bedraagt in plaats van de gebruikelijke 70/30. Ook de eisen aan de bebouwing zelf zijn strenger dan gewoonlijk. Dat levert toekomstbestendige panden op waar maandelijks een lage energiefactuur binnen komt, maar in eerste instantie jaagt het de ondernemers ook op kosten, een financiële barrière die de extra aantrekkingskracht van een park weer teniet kan doen. “Ik zou overheden aanraden: stimuleer maar overdrijf niet,” zegt Bernard Wientjes. “Duurzaamheid is vooral interessant als bedrijven en overheden het thema samen kunnen oppakken, zoals bij de decentrale opwekking van energie of het afvoeren van restwarmte voor stadsverwarming of bedrijfsverwarming. Een ondernemer mag nog zo bevlogen zijn, er schuilt ook een calculerende ondernemer in hem. En dat moet ook wel. Alles staat of valt uiteindelijk met de vraag of er voldoende winst kan worden gemaakt. Want zonder winst kan er niet geïnvesteerd worden in duurzaamheid.”

Globaal level playing field

Op kleine schaal zou een MKB-bedrijf kunnen besluiten zich elders te vestigen, binnen dezelfde gemeente of daarbuiten. Op grote


schaal zou de discrepantie tussen kosten en opbrengsten echter kunnen leiden tot het wegtrekken van complete bedrijfstakken. Wientjes waarschuwt in dit geval voor de positie van de Nederlandse staalindustrie en die van de chemie. “De staal en de chemie zijn energie-intensieve bedrijfstakken, maar, in internationaal verband hebben de Nederlandse firma’s zich ontwikkeld tot de meest energie-efficiënte in hun sector. Deze bedrijven kunnen meedoen aan het Europese quotasysteem dat is opgezet om emissies van broeikasgassen terug te dringen, op voorwaarde dat ze over goedkope energie kunnen beschikken, in de vorm van stroom die door nucleaire centrales is opgewekt. Valt die goedkope stroom weg, dan zijn ze door het quotasysteem in een te nadelige positie tegenover concurrenten in onder meer Azië en de VS. Die zijn namelijk aan geen enkele vorm van emissiebegrenzing gebonden. De laatste poging om tot een wereldwijd systeem te komen, in Kopenhagen, is mislukt. De mate waarin internationaal concurrerende bedrijven duurzaam kunnen ondernemen wordt sterk bepaald door het mondiale ‘playing field’. Economische noodzaak

Sinds de kernramp in Japan ligt kernenergie (weer) onder vuur. Steenkoolcentrales zijn voor velen eveneens taboe. Natuurrampen en politieke onzekerheid kunnen dus een flinke streep trekken door de berekeningen van de

De noodzaak uiteindelijk tot een nagenoeg volledig door zonne-energie aangedreven economie te komen staat voor Wientjes buiten kijf, de vraag voor hem is enkel wanneer we daar zullen zijn. “Experts voorzien een lange transitieperiode waarin we een mix van energiebronnen zullen moeten benutten. Duurzaam opgewekte energie is nu nog te duur en in onvoldoende mate verkrijgbaar. Maar ook als we fossiele brandstoffen benutten kunnen we de emissies verder terugdringen. Met aardgas stoot je maar de helft uit van steenkool. Nieuwe ontdekkingen hebben aangetoond dat de wereldwijde aardgasreserves geen veertig maar tweehonderdvijftig jaar bedragen. De VS hebben de bouw van terminals, bedoeld om geïmporteerd vloeibaar gas in op te slaan, zelfs stopgezet, omdat er zoveel aardgas in het land is ontdekt dat het zelf exporteur kan worden. Nederland heeft andere kansen op energiegebied. Wij beschikken bijvoorbeeld over havens met voldoende diepgang om schepen te ontvangen die steenkool vervoeren, want er zullen in Noordwest-Europa ook steenkoolcentrales nodig blijven om een veilige en betaalbare energiemix te kunnen garanderen. Onze lege gasvelden zijn ook uitstekend geschikt om afgevangen CO-2 in op te slaan. Ik vind het doodzonde dat plannen hiervoor steeds weer op zoveel verzet en aflasting stoten, want het voorkomt ook dat Nederlandse bedrijven de technologie die voor deze opvang nodig is ontwikkelen, toepassen en exporteren.”

De kerk in het midden

Het streven naar duurzaamheid is volgens Bernard Wientjes voor veel ondernemers even vanzelfsprekend aan het worden als het streven naar groei en winst, maar het is enkel houdbaar als het niet ten koste gaat van die winst. “Kijk naar ontwikkelingssamenwerking. Natuurlijk willen onze leden daar graag aan bijdragen maar op voorwaarde dat ze in die landen hun producten kunnen verkopen en daar winst op kunnen maken. Of neem het in dienst nemen van gehandicapten, de zogeheten arbeidskrachten ‘met een vlekje’. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven in de nabije toekomst weer een stuk makkelijker hiertoe zullen overgaan, eenvoudigweg omdat de werkloosheid zich zo langzamerhand op het niveau van de frictiewerkloosheid bevindt. En dat zo kort na de zwaarste recessie sinds de jaren dertig. Duurzaam ondernemen en calculerend ondernemen kunnen dus heel goed hand in hand gaan, en dan heeft duurzaamheid ook de grootste kans. De overheid kan dit proces faciliteren en stimuleren, maar wat ze niet moet doen is erin doorschieten. Zelfs voor duurzaamheid gaat dat oer-Hollandse gezegde op, namelijk dat je de kerk maar beter in het midden kunt houden.”

Bernard Wientjes: “Onze lege gasvelden zijn uitstekend geschikt om afgevangen CO2 in op te slaan”

www.vno-ncw.nl


Bedrijfsreportage

365: nieuwe naam voor ArboNed

‘Je kunt werk en privé niet scheiden’

“Als werkgever moet je nooit kijken op een minuutje meer of minder pauze”

Tekst: Douglas tekst & advies • Fotografie: Ruud Voest

U

it onderzoek blijkt dat in een gemiddelde organisatie zo’n 80 procent van de werknemers niet bevlogen is. De doorsnee werknemer verliest hierdoor 1 tot 2 uur productiviteit per dag. Dit kost de BV Nederland 6 miljard euro per jaar. 365 doet uitgebreid onderzoek naar arbeidsproductiviteit in Nederland. Er blijkt een directe relatie tussen bevlogenheid en verzuim. Bevlogen mensen zijn minder vaak ziek. Ze zijn competent en doen werk dat ze leuk vinden in een omgeving waarin ze zich thuis voelen. Ze zijn in balans en daardoor gelukkiger. Bevlogenheid is daarom een belangrijk thema voor 365. Vergroot de bevlogenheid en het verzuim zal dalen. Willem van Rhenen, Chief Medical Officer bij 365 en hoogleraar Engagement & Productivity bij Business Universiteit Nyenrode, berekende dat het verzuim in Nederland op deze manier met een derde kan worden gereduceerd. Volgens Peter van Kleij wordt bevlogenheid een belangrijk thema in Nederland: “Arbeid wordt schaars. We moeten duurzaam omspringen met mensen. Nu is de mentaliteit nog vaak: ‘Voor jou tien anderen’, maar door de vergrijzing geldt dat straks niet meer.” Daarnaast ziet hij een mentaliteitsverandering onder werknemers. “Jongeren kijken heel anders tegen werk aan. Ze doen wat ze leuk vinden en zijn voortdurend op zoek naar balans. Ze willen de wereld ontdekken en zichzelf ontwikkelen. Vroeger ging je meteen aan het werk. Nu gaan er velen eerst backpacken in Australië.”

De mens als geheel

ArboNed heeft een nieuwe naam: 365. Het doel blijft hetzelfde: de duurzame inzetbaarheid van de werkende mens verhogen. De nadruk ligt op de mens als geheel, in z’n werk en thuis, 365 dagen per jaar. Want elke dag is belangrijk. Een gesprek met CEO Peter van Kleij over arbeidsproductiviteit, werkplezier en bevlogenheid.


Het is voor ondernemers zaak op deze trends in te spelen en aandacht te hebben voor de mens als geheel. “Ieder mens vervult verschillende rollen,” legt Van Kleij uit, “je bent HR-directeur, vader, buurman en wellicht ook voetbalcoach. En zo moet je ook naar je werknemers kijken. Want werknemers die werkrollen én privérollen optimaal combineren, krijgen hiervan energie in plaats van stress, en zijn dan duurzaam inzetbaar. Een werkgever kan hierbij een faciliterende rol spelen, wat een enorme impact heeft op de binding met het bedrijf. De optelsom van al die rollen belast een werknemer dan niet, maar houdt hem juist gezond en geeft energie. Toewijding en energie zijn de basispijlers in het vergroten van bevlogenheid.”

‘Als je je werknemers alleen maar opbelt als ze een keer ziek zijn, is er iets mis.’

Hoe herken je gebrek aan bevlogenheid?

“Wij kijken dan naar de frequentie van ziektemeldingen. Hierbij zetten we het aantal meldingen per jaar af tegen het aantal werknemers. Een organisatie met 30 werknemers hoort jaarlijks niet meer dan 30 ziektemeldingen binnen te krijgen, dat is dan al veel. Zijn mensen relatief vaak en een korte tijd ziek, dan is er meestal ook iets aan de hand. Onderzoek toont aan dat deze mensen energetisch instabiel zijn. Grijp je niet op tijd in, dan kan dit resulteren in langdurige uitval. Dit alles hebben we met wetenschappelijk onderzoek vastgesteld. Met deze kennis kunnen we nu werkgevers al vroegtijdig van dienst zijn. Een analyse van het verzuim geeft veel informatie over de toekomst. Verder kijken we naar het verloop binnen de organisatie. Dit verschilt uiteraard sterk per sector. En tot slot is het belangrijk je gevoel te gebruiken. Hoe is de sfeer? Hoe voelt het?”

Peter van Kleij: “Toewijding en energie zijn de basispijlers in het vergroten van bevlogenheid”

Hoe kan je de bevlogenheid vergroten?

“Allereerst brengen we de situatie in kaart. Dit kan bijvoorbeeld met een online enquête. Met de uitkomst hiervan kan je een burn-out maanden van te voren voorspellen. Op basis van die kennis gaan we een gesprek aan. Ik ken een voorbeeld van iemand die grote druk op het werk ervoer omdat hij thuis mantelzorger is. Hij ging gebukt onder enorme spanning, maar wilde zijn collega’s er niet mee lastig vallen. Nu de situatie bespreekbaar is gemaakt, kunnen zijn collega’s hem ontzien en krijgt hij veel sociale steun op het werk. Dit beïnvloedde zijn productiviteit en zijn algehele welbevinden positief. Uit onderzoek blijkt dat mensen die zich gedragen voelen door hun collega’s, gelukkiger zijn en productiever.” “Daarnaast zien we veel mensen die ontevreden zijn met hun werk, maar doorgaan vanwege de hypotheek of de studie van de kinderen. Wil je deze mensen op de lange termijn voor het arbeidsproces behouden, dan zul je hier als werkgever in moeten investeren. Misschien moet je op zoek naar een andere functie. Misschien moet je zelfs zo ver gaan dat je de schuldsanering inschakelt of bijdraagt in de maandelijkse lasten. Doe je niets, dan krijg je onherroepelijk verzuim. En als iemand langdurig uitvalt zijn de kosten misschien wel veel hoger.” Maar je kunt toch niet iedere baan leuk maken? Als een schoonmaker geen zin meer heeft in zijn werk, ben je gauw uitgepraat.

“Je maakt nu een grote denkfout. Deze manier van denken is typisch voor hoger opgeleiden. Die halen hun voldoening vooral uit hun werkzaamheden. Voor een

schoonmaker is de sociale context veel belangrijker. Je ziet dat ze vaak eerder op het werk komen om nog even een bakje koffie te doen en wat te kletsen. Dat is hun energiebron. Dat is waarvoor ze naar hun werk komen.” “Een ander voorbeeld is het veelbesproken ‘rondje om de kerk’ bij de spoorwegen. Mij lijkt het werk van machinist een saaie baan, maar deze mensen vinden het prachtig – ik spreek uit ervaring, mijn zoon is machinist -, zo lang ze maar niet elke dag hetzelfde traject hoeven af te leggen. Daarnaast zie je ze meteen naar hun collega’s lopen voor een gesprek. Het is belangrijk om als werkgever deze energiebronnen aan te voelen en er op in te spelen. Ik vind daarom ook dat je nooit moet kijken op een minuutje meer of minder pauze. Het emotionele welbevinden van je werknemers levert veel meer productiviteit op dan die paar minuten extra werk.” Het lijkt een kostbare aanpak om al je werknemers in al hun rollen (zowel op het werk als privé) volledig te begeleiden.

“Dat is het ook. Maar verzuim kost nog veel meer geld. Denk je dat een timmerman die voor 100 procent is afgekeurd, stopt met klussen? Het antwoord is: Nee. Hij vindt het mooi werk. Hij haalt misschien niet meer hetzelfde productieniveau als zijn collega’s, maar hij kan heus nog wel wat doen. Ik zag laatst iemand die volledig was afgekeurd, maar in zijn schuurtje thuis de mooiste meubels maakte. Dat emotioneert mij. Iemand die zulke mooie dingen maakt, wordt in onze maatschappij zomaar afgekeurd en

ArboNed wordt 365 365 werkt met een integrale aanpak vanuit verschillende pijlers aan de duurzame inzetbaarheid van mensen. 365/ArboNed richt zich op verzuimbegeleiding en re-integratie. 365/KeurCompany, richt zich op verzuimpreventie en ondersteunt organisaties bij hun wettelijke verplichtingen rond gezond en veilig werken. 365/Zin is gespecialiseerd in motivatie en bevlogenheid van werknemers.

afgedankt. Waarom kan zo iemand niet gewoon op zijn tijd en in zijn eigen tempo in het arbeidsproces blijven? De schaarste op de arbeidsmarkt dwingt ons om te zoeken naar nieuwe paradigma’s.” Heeft u nog tips voor ondernemers?

“Realiseer je dat schaarsheid een feit is. Begin nu al te investeren in je werknemers. Creëer op het werk een community waarin mensen maximale sociale steun vinden. Toon oprechte interesse. Het is gebruikelijk om mensen bij verzuim op de eerste ziektedag even te bellen. Dat ervaren mensen vaak als controlerend leiderschap. Bel je ze ook als ze jarig zijn, dan verandert het in betrokkenheid. Het gaat om je intentie. Om authentiek gedrag.”

365 hoofdkantoor Zwarte Woud 10 3524 SJ Utrecht Postbus 85091 3508 AB Utrecht klantenservice T 030 - 299 64 44 www.365.nl


ZAKELIJK SCOREN IN DUITSLAND Als dochter van Deutsche Post is DHL Global Mail dé Duitsland specialist voor uw zakelijke post en postpakketzendingen naar consumenten in Duitsland. Met onze kennis van de Duitse markt stellen wij u in staat om uw mailing campagne succesvol te maken, efficiënt nieuwe klanten te werven en snel en eenvoudig post-pakketten te versturen. Met DHL Global Mail scoort u in Duitsland! www.dhl-global-mail.nl

Bedrijfsreportage

Tekst: André Staas – Comm’Art • Fotografie: Gerrit Boer

Bij een bouwproject komt heel wat kijken, zowel vóór, tijdens als na de bouw. Als je niet in de bouwwereld bent ingevoerd, zie je al gauw door de bomen het bos niet meer en kom je erachter dat je kennis van zaken ontbeert. Maar goed dat PW Bouwzaken er is voor aansturing en begeleiding van bouwzaken. Het Emmer bedrijf is gespecialiseerd in energiebesparing en duurzaam bouwen.

P

W Bouwzaken werd in 2009 opgericht door Johan van der Werf en Albert Pol. Beide zakenpartners hadden hun sporen in de bouwwereld ruimschoots verdiend. Van der Werf was onder meer directeur van een groothandel in bouwmaterialen en een groot bouwbedrijf; Pol was bedrijfsleider van een bouwbedrijf en is momenteel leverancier van kunststof kozijnen en andere kunststof geveltechnieken. “Wij proefden dat er vraag was naar deskundige begeleiding van opdrachtgevers in bouwprojecten. Ons uitgangspunt is dat wij wat opdrachtgevers zelf niet kunnen of willen doen, ze uit handen nemen. Wij ontzorgen, van idee tot en met oplevering.” Ook onderhoud en gebouwbeheer is bij PW Bouwzaken in goede handen. “Aan de hand van een inventarisatie maken wij een onderhoudsplan, waarvan we de uitvoering desgevraagd aansturen en bewaken.” Of het nu gaat om een bouwvergunning of een calculatie, om budgetbewaking of de bouwplanning, PW Bouwzaken zorgt ervoor dat het goed komt.

Duurzaam bouwen

Naast bouwadvies en –begeleiding richt PW Bouwzaken zich op energiebesparing. “Wij zijn gemachtigd om energielabels voor woningen te verstrekken. We stellen dan een maatwerkadvies op waarin energiebesparingsmaatregelen staan vermeld. Op basis daarvan kunnen we subsidies reserveren, die de opdrachtgever krijgt als hij bepaalde maatregelen laat uitvoeren.” Van energiebesparing naar duurzaam bouwen is een logische stap. Van der Werf adviseert opdrachtgevers aan de hand van de nieuwe methodiek BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method). Deze internationale methodiek is door de Dutch Green Building Council, een onafhankelijk samenwerkingsverband van bouwgerelateerde partners, toegesneden op de Nederlandse bouwpraktijk. “Ik ben erkend BREEAM-expert voor zowel “nieuwbouw” als voor “bestaand en gebruik”. Dat wil zeggen dat ik met deze unieke beoordelingsmethode de duurzaamheid van gebouwen mag bepalen. Dat gebeurt in negen categorieën, die worden gewogen in een eindoordeel. Bijvoorbeeld management: hoe en waar bouw ik? Of gezondheid, waarbij het gaat om bijvoorbeeld ventilatie en lichtinval. Energie een andere categorie: hierbij

PW Bouwzaken ontzorgt bij bouw en verbouw

spelen installatietechnische en bouwkundige zaken als isolatie en warmte-koudeopslag. En zo is er ook transport: hoe minimaliseren we de transportbewegingen? Bij water wordt gekeken naar minimaal watergebruik en hergebruik. Ook materiaalgebruik, afval en vervuiling wegen mee, net als landgebruik en ecologie. Zo ontstaat een complete foto, die een gecertificeerde waarde krijgt van 1 tot en met 5 sterren.” Bewust koersen

Zo’n certificaat kost weliswaar geld, net als de maatregelen die zijn gemoeid met duurzaam bouwen. Een duurzaam gebouw voldoet echter aan het Bouwbesluit plus een aantal extra’s. “Deze extra investeringen moet je afzetten tegen de voordelen van een duurzaam gebouw. Bijvoorbeeld de lagere exploitatiekosten, gezondere en dus productievere medewerkers, hogere huurinkomsten en een betere bezetting. Daarnaast een hogere rest-

waarde, minder onderhoudskosten en een beter imago. Welke bank wil zo’n gebouw nou niet financieren?” Of het nu gaat om een vastgoedexploitant, een bedrijf, een schoolbestuur, een overheid, of wat voor gebouwbezitter dan ook, ze hebben baat bij een duurzaam gebouw. “Een gebouw zet je niet neer voor twintig jaar, maar voor een veel langere periode. Wij begeleiden organisaties, van het vaststellen van het ambitieniveau tot het loodsen door complexe processen. We moeten af van hapsnap denken en doelbewust koersen in de richting van duurzaamheid.“

PW Bouwzaken Handelsweg 9D 7826 TC Emmen T 0591 - 76 00 46 [email protected] www.pwbouwzaken.nl


15

Ondernemerspanel

Werkt het poldermodel nog wel? Er wordt te pas en te onpas beweerd dat het poldermodel zijn langste tijd heeft gehad en dat de arbeidsverhoudingen zo sterk individualiseren dat de vakbonden zichzelf hebben overleefd en werkgevers en werknemers steeds minder behoefte hebben aan collectieve overlegorganen en afspraken. Laat het poldermodel nog wel ruimte voor individuele invulling en is onze overlegcultuur niet veel te ver doorgeslagen? De mening van ons panel.

■ Reinhardt Lagerwaard Reinhardt Lagerwaard - Schuurmans Advocaten te Roden Overleg en inspraak is een te verwelkomen fenomeen. Het heeft ons al vele oplossingen gebracht. Tevens zorgt het voor sociale en economische rust. Feit is wel dat sommige (onplezierige) beslissingen uitgesteld worden dan wel worden afgezwakt. Dit maakt dat noodzakelijke

ingrepen wel eens langer vergen dan goed zou zijn. Kijk bijvoorbeeld naar het uit de hand gelopen overleg bij infrastructurele werken. Echter het levert ook veel op. Daar waar het overlegmodel goed werkt wordt veel minder gestaakt. Een staking is een fenomeen dat elke ondernemer kan missen als kiespijn. Ik voorzie dat het Poldermodel nog lang in onze cultuur aanwezig zal zijn. Gelukkig.

■ André Staas André Staas - Comm’Art (Assen) Polderen is een van Hollands belangrijkste kernwaarden. Met passen en meten, geven en nemen, zijn we ver gesprongen. Amerikanen kijken met jaloerse blik naar ons: hier is het ondenkbaar dat we financiële halszaken aan politieke kijverij overlaten. Juist in een tijd van politieke polarisatie, een krimpende intellectuele horizon en een forse zucht naar kortetermijngewin, ondersteund met populistische soundbites, kan polderen politiek-maatschappelijke stagnatie voorkomen. Grote problemen, echte crises laat ik liever over aan polderaars dan aan ijdeltuitige politici

aan de leiband van Maurice de Hond. Dus: graag akkoorden van onderop (werkgevers, werknemers en wetenschappers) op de arbeidsmarkt. Maar ook op de woningmarkt, waar vriend en vijand het eens zijn over de onhoudbaarheid van de hypotheekrenteaftrek, maar politici liever hun kop in het zand houden. Dat geldt ook voor de energievoorziening, waar we tegen beter weten in kiezen voor atoomstroom in plaats van duurzame energie. Over je eigen schaduw heen durven kijken, dat is polderen. Stop je met polderen, dan gooi je het kind met het badwater weg. En dan loopt de polder vol.

■ Bob Vermaas Bob Vermaas – Vermaas Bedrijfsmakelaardij Zoals de meeste zaken in het leven is ook ons alom geroemde poldermodel aan verandering onderhevig. In de decennia dat de vakbonden bestaan is ook de verhouding tussen werkgever en werknemer sterk gewijzigd. Gezagsverhoudingen, het gemiddelde opleidingsniveau en mondigheid van de Nederlander zijn in de loop der jaren sterk gewijzigd. Individualisering is een veel gehoorde kreet. Op dit moment zie je dat er een historisch laag percentage van de werkne-

16


mers lid is van een vakbond. Wellicht tekenend voor de mate waarin men denkt dit instituut nog nodig denkt te hebben. Veel onderwerpen worden op meer individuele basis geregeld. Toch zal er altijd, en zeker in bepaalde sectoren, behoefte blijven aan vertegenwoordiging en belangenbehartiging namens een bepaalde groep. De manier waaróp en in welke vorm partijen tot consensus komen is echter wel aan verandering onderhevig en zal meegaan met de steeds wijzigende tijdsgeest.

■ Roelie Lubbers-Hilbrands Roelie Lubbers-Hilbrands - BDO Accountants & Adviseurs De wereld verandert. Opkomende economieën (Azië, Brazilië) ontwikkelen zich snel en brengt hen welvaart. Nederland en Europa worden aan bedreigingen blootgesteld. Het westen is rijk, maar toont verval. We kunnen niet meer keuzes maken die alleen voor Nederland gelden. Bovendien moet Nederland zich onderscheiden. Innovatie? Kennis? Dat vergt creativiteit, risico management en lange termijn visie. Termen die het poldermodel vreemd zijn. De bereidheid tot ge-

matigde looneisen neemt duidelijk af. Werden in het verleden loonmatigingen gecompenseerd door goede publieke en sociale voorzieningen, minder werkloosheid en voldoende investeringen in het bedrijfsleven, nu wordt dan anders ervaart. We hebben te maken met een terugtredende overheid en een bedrijfsleven dat, gezien de economie, meer op korte termijn denkt. Wellicht is dit model inderdaad achterhaald, vastgeroest. Nederland van toen is niet het Nederland van nu. Nederland vraagt om meer helderheid, concurrentie en leiderschap in de politiek.

■ Jos Jellesma Jos Jellesma - Sijperda Verhuur Het poldermodel zit bij de belanghebbende organisaties zo diep geworteld, dat ik het betwijfel of zij in staat zijn adequaat op de veranderingen in de samenleving te reageren. Maar zij kunnen mijns inziens niet achter blijven

in een maatschappij die verantwoordelijkheden, lusten en lasten steeds vaker aan de belanghebbende zelf over laat. Daarom denk ik inderdaad, dat de overlegcultuur van compromissen en betutteling zijn langste tijd heeft gehad. Het wordt tijd dat we volwassen worden.

■ Tim Teisman Tim Teisman - Directeur VerzuimWeg Uiteraard is de overlegcultuur doorgeslagen, maar `polderen’ is er nog altijd. Dit heeft niet enkel zozeer te maken met collectiviteiten, want polderen doe je op je werk, in je vereniging maar ook gewoon thuis. Zoals de top 3 in voetbal al jaren niet meer een vast gegeven is, zo is ook de top 3 in de politiek al lang niet meer de top 3 van 15 jaar geleden. Het is dan ook niet zo raar dat ook de wijze waarop we als individu of als collectief onze doelen nastreven is veranderd. `Te’ is bijna nooit goed, het gaat om balans tegenwoordig. Een mooi begrip maar zonder

handvatten een lege huls. Persoonlijk ben ik van mening dat een aantal zaken (lees een aantal!) bij voorkeur centraal of collectief geregeld moeten worden en dat je daarbinnen als individu, als mens de ruimte moet hebben eigen richting te geven aan je leven. De tijd dat de overheid wel wist wat goed voor ons was, is voorbij. Door bv. internet heeft nu iedereen, als zij of hij daartoe de moeite neemt, toegang tot kennis en informatie. Deze individualiseringsgolf is prachtig maar ook hier gaat het om balans. Polderen kan hierbij een goed instrument zijn. Mits aangepast aan onze huidige normen en waarden uiteraard.

■ Joyce Rademaker Joyce Rademaker - F&J webcreation Als ondernemer heb je een visie, een missie, een doel dat je wilt bereiken. En daarom streef je naar een efficiënte manier van werken, snel schakelen en flexibel zijn. Daar past een overlegcultuur gevoelsmatig niet bij. Echter je wilt als ondernemer ook bouwen aan een kwalitatieve organisatie met een sterk fundament.

Door te “polderen” kun je de individuele kwaliteiten van je medewerkers juist combineren, wat bijdraagt aan de kwaliteit van je organisatie en het daarmee sneller bereiken van je doelen. Wij zoeken daarom naar een mix tussen “polderen” en leiderschap. We overleggen met onze mensen, maar tegelijkertijd zijn we ook niet bang om beslissingen te nemen. Dat hoort ook bij ondernemen.


17

Tekst: Mr. Reinhard Lagerwaard

Advies

Fishing expedition I

n de onderhavige procedure heeft de werkgever conservatoir beslag onder twee ex-werknemers en drie, aan elkaar verbonden, vennootschappen gelegd. Er is beslag gelegd op kopieën van administratieve bescheiden, en op elektronische data die zich bevinden op de laptop die bij de vennootschappen is aangetroffen en op diverse USB-sticks. De werkgever wil aan de hand van die gegevens bewijzen dat de ex-werknemers en de vennootschappen zich schuldig hebben gemaakt aan oneerlijke, althans onrechtmatige concurrentie. De werkgever heeft daartoe een bodemprocedure aanhangig gemaakt, gebaseerd op schending van de met de werknemers in de arbeidsovereenkomst en ten tijde van de beëindiging gemaakte afspraken, alsmede op grond van onrechtmatige daad. Thans vordert de werkgever primair, inzage in de bescheiden waarop beslag

is gelegd en, subsidiair, benoeming van een deskundige die aan de hand van de bescheiden een onderzoek zal instellen naar de feitelijke gang van zaken. De werknemers en de vennootschappen verweren zich tegen deze vordering. Naar het oordeel van de Kantonrechter is er geen sprake van bepaalde bescheiden in de zin van artikel 834A Rechtsvordering, waarvan de werkgever inzage verlangt. Door de werkgever is beslag gelegd op alle administratieve bescheiden van de ex-werknemers, zich ook bevindende op een laptop en USB-sticks, en wordt inzage daarin door de werkgever gevorderd. Deze omschrijving is naar het oordeel van de Kantonrechter te ruim! Derhalve is er geen sprake van bepaalde bescheiden zoals bedoeld in het voornoemde artikel. Voor de vordering tot benoeming van een deskundige geldt hetzelfde. Door te vorderen dat een deskundige benoemd moet

worden die aan de hand van de bescheiden waarop beslag is gelegd, een onderzoek moet instellen naar de feitelijke gang van zaken, is er sprake van een zogenaamde “fishing expedition”. De Kantonrechter wijst de vorderingen derhalve af, en veroordeelt de werkgever tot het opheffen van de gelegde beslagen, en wel binnen zeven dagen na het wijzen van het vonnis. Mocht u toch afgifte van bepaalde stukken willen verlangen, dan moet specifiek kunnen worden aangegeven wat afgegeven moet worden, en veelal ook weshalve.

Voor meer informatie: Mr. Reinhardt Lagerwaard Directeur van Schuurmans Advocaten Oosteinde 4B 9301 LJ Roden T 050 - 501 54 55 www.schuurmans-advocaten.nl


19

Ondernemersgala

Tekst: Henk Poker • Fotografie: JAV Studio’s, Assen

VNO-NCW Noord Ondernemersgala:

Let’s stick

together

Martiniplaza in Groningen was op vrijdag 2 september jl. het decor van het bruisende VNONCW Noord Ondernemersgala 2011. Zang, dans en theater gingen vooraf aan de culinaire geneugten des levens. Dat ondernemend Noord-Nederland volop genoot behoeft dan ook geen betoog.

20


D

e organisatie had feestelijke kleding, lees black tie, op prijs gesteld en daar werd massaal gehoor aan gegeven. Vlinderstrikken en prachtige jurken bepaalden het beeld van de avond, die eigenlijk meteen na het begin al niet meer kapot kon. Om 8 uur werd het Ondernemersgala namelijk geopend met een fraai lied. Bekend is dat VNO-NCW Noord een warm pleitbezorger is van één Noordelijk landsdeel en dat was perfect verpakt in dit lied. Sterker nog, mocht het landsdeel er daadwerkelijk komen, dan zou het zo maar als een noordelijk volkslied kunnen fungeren. Immers, wanneer daar een zin in voorkomt die als volgt luidt: ‘Fryslân, Grunn en Drenthe zijn zichzelf, maar te samen zoveel meer’, dan is verder commentaar overbodig.

Opening

De opening was uiteraard voor VNO-NCW Noord-voorzitter Bert van der Haar. Met de van hem bekende kwinkslagen dankte hij bij voorbaat de 28 sponsoren, begroette burgemeesters, gedeputeerden, Commissarissen der Koningin, maar ook Tweede en Eerste kamerleden, staatssecretarissen en niet te vergeten de voorman van VNO-NCW Bernard Wientjes. Voor VNO-NCW Noord staan er dit verenigingsjaar twee thema’s centraal, te weten energie en duurzaamheid en onderwijs en arbeidsmarkt. Uiteraard kon Van der Haar niet om de uitspraak van de Raad van State heen, die net voor dit gala de milieuvergunning voor de Essent-kolencentrale in de Eemshaven had afgeschoten. Van der Haar gaf namens VNO-NCW aan dat het tijd wordt dat de Raad van State dit soort zaken voortaan voorafgaand aan de eerste steen gaat beoordelen, vooral om kostbare herstelwerkzaamheden achteraf te voorkomen, maar ook om het beeld van een betrouwbare overheid te bestendigen. “Als er groen licht is gegeven voor de bouw, kan het toch niet zo zijn dat dit later weer wordt terug gedraaid. Groen licht is groen licht en dat moet de milieuclubs toch aanspreken”, voegde Van der Haar er snerend aan toe.

Avontuur

Spreekstalmeester Herbert Dijkstra, voormalig schaatser en tegenwoordig vooral actief als commentator bij de wielerwedstrijden, mocht de avond aan elkaar praten. Joop Atsma en Henk Bleker, staatssecretarissen in het huidige kabinet, werden kortstondig aan de tand gevoeld. Beiden noemden hun verblijf in Den Haag als staatssecretaris een avontuur, waar ze vooral in het begin van de ene verbazing in de andere vielen. Of de Noordelijke nuchterheid volledig in de Haagse merites thuis is, blijft de vraag. Toen Dijkstra aan Atsma en Bleker vroeg wat zij voor het Noordelijke bedrijfsleven zouden kunnen betekenen, bleven ze natuurlijk op de vlakte. Want ja, toezeggingen moet je nakomen. Handelsmissies, het wegnemen van handelsbelemmeringen en aansluiten bij het innovatiebeleid waren de wat magere antwoorden. Genoeg gepraat, het was de hoogste tijd voor zang, dans en muziek en dat hebben de ruim 1.000 aanwezigen geweten. Wat te denken van het Haydn Jeugd Strijkorkest, die prachtige muziek ten gehore bracht. Jongeren, afkomstig uit de 3 noordelijke provincies, die elke week oefenen in Groningen. Ja, het is topsport voor deze jonge mensen. Maar ook het Prins Claus Conservatorium en

de Dansacademie Lucia Marthas brachten de aanwezigen in de zaal in vervoering. Talent Award

Zoals elk jaar werd ook tijdens dit gala weer de VNO-NCW Noord Talent Award uitgereikt. Deze keer ging de Award naar Ekaterine Vakhvakhishvili. Een 26-jarige Georgische, die het afgelopen jaar eerstejaars pianostudent van de Klassieke Muziekafdeling van het Prins Claus Conservatorium was. Zij heeft in die korte tijd veel indruk gemaakt, zeker wanneer je bedenkt dat ze thuis niet eens over een piano beschikt. Ekaterine heeft in het afgelopen jaar zodanig veel vooruitgang geboekt, dat ze voor dit jaar is toegelaten tot de Masteropleiding van het Prins Claus Conservatorium. Uiteraard bracht zij na de uitreiking van de prijs een stuk ten gehore, waarin ze haar uitzonderlijke talent nogmaals liet blijken. Na nog enkele optredens, waaraan onder andere ook het Noord-Nederlands Orkest deelnam, werd het officiële gedeelte van de avond afgesloten. Dijkstra:” Groningen is de city of talent, met ruim 50.000 studenten kom je daar niet onderuit. In Groningen is het daardoor bijna altijd feest, laten we opgaan voor een bruisend galafeest.” Het bleef dan ook nog lang onrustig in Martiniplaza.


21

Asito Meppel 0522 - 270570

De zekerheid van beter schoon

WIJ BIEDEN UW BEDRIJF MATERIËLE VERSTERKING! TWEPA IS DÉ KWALITEITSGROOTHANDEL MET KENNIS VAN ZAKEN EN TOEPASSINGEN DIE OOK NOG EENS FRANCO LEVERT.

Asito Assen 0592 - 314930

BOUW MANAGEMENT

bouwbegeleiding op basis van no cure no pay Geïnteresseerd? Bel direct met Berend Casemier op T 06 50512500 en vraag naar de voorwaarden. Voor meer informatie kijkt u op onze website.

Casemier Bouwmanagement is al meer dan 25 jaar gespecialiseerd in het organiseren en begeleiden van bouwprojecten, vanaf het eerste idee tot de laatste oplevering. T W EPA EMMEN | PHIL . FOGGS T R A AT 6 0 - 6 2 | 78 2 5 A L EMMEN T 0 5 91 6 7 7 6 6 6 | F 0 5 91 6 7 7 8 8 8 | E EMMEN@T W EPA .NL | W W W.T W EPA .NL V ERPA K KINGEN DISPOSABL ES SCHOONM A A K K ANTOOR BEDRIJFSK L EDING BEDRUK KINGEN

Casemier Bouwmanagement b.v. www.casemierbouwmanagement.nl | [email protected]

Bedrijfsreportage

Tekst: Ingrid Hogenkamp • Fotografie: Ed Klijnman

DMT: Innovatief in duurzame technologie Duurzaamheid is hip. Iedereen heeft het tegenwoordig over duurzaamheid. Maar om duurzaam te produceren moet je wel over de juiste technologieën beschikken. DMT Milieutechnologie uit Joure ontwikkelt technologieën voor duurzaam produceren, maar ook voor de productie van biobrandstoffen. In de afgelopen twee decennia heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot een flexibele, dynamische en internationale organisatie.

D

MT, opgericht in 1987, is een internationale, snel groeiende onderneming gevestigd in Joure. Aanvankelijk richtte het bedrijf zich vooral op het zuiveren van lucht en water in industriële toepassingen, waarna de aandacht vervolgens verschoof naar meer procesgeïntegreerde oplossingen. Een nieuw interessant marktgebied voor DMT is de ontwikkeling van technologieën, die worden ingezet bij de productie van duurzame energie, zoals het opwerken van biogas tot aardgas (groen gas). Met behulp van eigen research worden deze technologieën voor lucht-, gas- en waterbehandeling ontwikkeld en vervolgens voor de opdrachtgever gerealiseerd. Dat het klimaat verandert, is voor velen geen vraag meer. Daar worden wij dagelijks mee geconfronteerd. Dat de uitstoot van CO2 daar een belangrijke oorzaak van is, is voor velen ook een feit en daarom wordt er wereldwijd gezocht naar oplossingen om de uitstoot te beperken. Een belangrijke oplossing is gevonden in het vervangen van fossiele brandstoffen, als aardgas en olie, door biogas, een duurzame brandstof. DMT biedt bedrijven de kennis en technologie om biogas te benutten als brandstof.

Met deze nieuwe installatie kunnen in 2012 ongeveer 2500 huishoudens van groen gas worden voorzien”. DMT is een internationaal georiënteerde onderneming; 80% van haar klanten is gevestigd in het buitenland, zowel binnen Europa (bijvoorbeeld Engeland, Frankrijk, Duitsland en Oost-Europa) als daarbuiten (bijvoorbeeld China of Israël). Een derde deel van de medewerkers houdt zich bezig met onderzoek en ontwikkeling. “Wij bedenken steeds opnieuw nieuwe technologieën en dat maakt ons onderscheidend. Als full service organisatie werken wij vanuit de visie dat de klant en zijn wensen centraal staan. Vanuit deze visie worden milieutechnische vraagstukken benaderd met alle beschikbare kennis en kunde, servicegericht en met meer dan 20 jaar ervaring. Onze klanten zien en waarderen dat”, aldus Erwin Dirkse. “De productie van groen gas is een groeimarkt en wij verwachten daar de komende jaren van mee te profiteren.

Op dit moment werken er ongeveer 25 mensen bij DMT, inclusief de stagiaires. 75% van onze medewerkers hebben een HBO of academische opleiding. In onze organisatie maken wij continue gebruik van stagiaires en trainees, als kweekvijver voor toekomstig talent. Echter de laatste jaren, zien wij een duidelijke afname in het aanbod van studenten van de technische opleidingen. Daarom trekken wij steeds vaker buitenlandse studenten aan. Deze studenten zijn vaak zeer gemotiveerd, maar gaan na afronding van hun studie veelal terug naar het vaderland. Sommige studenten blijven na hun studie bij ons en een enkeling vertrekt na een aantal jaren terug naar het vaderland om daar een agentschap voor DMT te beginnen. Om mee te gaan met de groei van onze activiteiten, zijn wij dus continue op zoek naar nieuwe mensen die een bijdrage willen leveren aan onze creatieve, innovatieve en snel groeiende organisatie!”

DMT Milieutechnologie B.V. Yndustrywei 3 8501 SN Joure Postbus 231 8440 AE Heerenveen T 0513 - 63 67 89

Erwin Dirkse, managing director bij DMT, licht de dienstverlening van DMT toe: “Gas ontstaat door vergisting. Wanneer je in staat bent om dat gas op te vangen en te reinigen, krijg je groen gas. Wij zijn hierin gespecialiseerd. Zo gaan wij voor afvalverwerker Attero te Wijster een biogasopwerkingsinstallatie realiseren.

[email protected] www.dmt-et.nl


23

Tekst: André Staas

Column

De economische crisis kent twee gezichten: dat van bedrijven en dat van overheden. Bedrijven merkten de crisis als eerste. Omzetten namen af, net als winsten. Het vet liet los van de botten, de klok sloeg: bezuinigen! Om de economie nog een Betje op de been te houden, stelde de overheid bezuinigingen uit in de hoop dat bedrijven de stimulering van de economie weer konden overnemen.

Consortium Peakshavum N

u de rek er echt uit is, slaan ook overheden aan het bezuinigen. Ook hier gaat het vet van de botten. De gevolgen zijn merkbaar: organisaties worden terug gesnoeid tot de hoogst noodzakelijke omvang. Aan kapmes en snoeischaar ontkomt geen enkele afdeling. Ook op de afdelingen Communicatie is het kommer en kwel. De uitdaging is nu: blijf de noodzakelijke communicatieve prestaties leveren met minder middelen. Het komt dan aan op efficiënt en effectief organiseren. Peakshaven is hierbij een beproefd medicijn. De afdeling wordt teruggebracht naar de zogenoemde ‘basislast’: een minimale omvang die nodig is om de continue werkstroom te kunnen verwerken. Voor ‘pieklast’ zijn er flexibele krachten: De Peakshavers, een netwerk van 5 à 6 kundige en ervaren communicatieadviseurs. Zij hebben hun sporen hebben verdiend in overheidscommunicatie. Die vliegt u in bij ziekte of plotseling vertrek, als er zich opeens drukte op de afdeling voordoet of bij projectmatige, en dus tijdelijke, communicatie. Met De Peakshavers is de leverbetrouwbaarheid van de communicatieafdeling gegarandeerd. Tegen zeer redelijke tarieven en een goede prijs-kwaliteitverhouding is er flexibele capaciteit beschikbaar. Direct inzetbaar en 100% productief. Dat is pas efficiency! De voordelen van peakshaving zijn:

2.

3. 4.

5.

6.

moet ook in de avonden en in de weekends; Ervaring bij verschillende overheden in Noord-Nederland, met een goed gevoel voor politiek/-bestuurlijke verhoudingen. Continuïteit is gewaarborgd doordat adviseurs elkaar back up geven; Profiteren van persoonlijk vakmanschap, energieke gedrevenheid en warme betrokkenheid, die zzp’ers eigen is; Lage prijs door bescheiden uurtarief en facturering zonder tussenkomst van intermediaire organisaties; Snel en effectief werken.

André Staas Comm’Art, communicatieadviseurs T 0592 - 46 01 80

1. Capaciteit van communicatieadviseurs direct inzetbaar, als het

24


[email protected] www.commart.nl

Advies Het voetbalseizoen 2011/2012 is weer aangevangen. Mijn favoriete club heeft er inmiddels ook al weer een aantal wedstrijden opzitten, met een slechte start maar een goed herstel.

Investeren in betaald voetbal:

Fiscaliteit

naast emotie

D

e roep om versterking komt dan bij een slechte start onmiddellijk naar voren. Gelukkig zegeviert het financiële verstand en gebeurt dit met terughoudendheid. Het aantal Nederlandse clubs dat onder curatele staat neemt af, maar daardoor is de ruimte om te investeren kleiner. Vaker dan voorheen zal een beroep moeten worden gedaan op investeerders met een voetbalhart. In dit artikel wordt stilgestaan bij de mogelijkheid om te investeren in een spelersfonds en de daarbij horende fiscale gevolgen.

boven verwachting. Vraag is of in de huidige voetbalmarkt dergelijk rendementen nog reëel zijn. Fc Groningen is in 2008 en 2009 gestart met een andere manier om geld uit de markt te halen, namelijk door het uitgeven van spelers-obligatieleningen. Ook hier wordt rechtsreeks geparticipeerd in de transferopbrengsten van spelers. De hoogte van de vergoeding is bepaald op een vast percentage van 5, welke wordt verhoogd indien een bepaalde transferopbrengst wordt gerealiseerd.

Spelersfondsen

Naast de mogelijkheid van investeren in een betaald voetbalorganisatie of voetbalstadion, bestaat ook de mogelijkheid om rechtstreeks te investeren in spelers. In exotische oorden zoals Brazilië of Afrika komt het met regelmaat voor dat de eigendomsrechten van spelers worden gehouden door een spelersmakelaar die hoopt door transfers financieel onafhankelijk te worden. In Nederland gaat het om een andere wijze van investeren, namelijk in een spelersfonds. Een voorbeeld is het spelersfonds van Fc Groningen. Het spelersfonds van Fc Groningen bestond uit een commanditaire vennootschap waarin de transferrechten van bepaalde spelers waren ondergebracht. De investeerders traden op als commanditair vennoot. Door Fc Groningen werd een minimum rendement gegarandeerd. Bij een succesvolle doorverkoop werd het rendement aanzienlijk hoger. Door de zeer succesvolle transfers die door Fc Groningen werden gerealiseerd, waren de rendementen destijds

Helaas heeft ook deze manier van investeren een fiscale kant en zal de goedwillende investeerder worden geconfronteerd met fiscale gevolgen ten aanzien van deze belegging. Wanneer we te maken hebben met een particulier, dan dient de investering in het spelersfonds in de heffingsgrondslag van box 3 te worden opgenomen tegen de waarde in het economische verkeer. In beginsel zal dit bestaan uit het bedrag dat door de belegger is ingelegd. Immers, wat uiteindelijk de toekomstige waarde zal zijn van de investering is moeilijk te voorspellen. Over de waarde van de investering wordt in box 3 jaarlijks 30% inkomstenbelasting geheven over een fictieve opbrengst van 4%, wat de facto leidt tot heffing van 1,2% inkomstenbelasting over de waarde van de participatie. Wanneer een natuurlijk persoon ondernemer is, ontstaat de discussie of sprake is van een investering die wordt belast in box 3 of dat de investering behoort tot het ondernemingsvermogen. Veel zal afhangen van de vraag op welke wijze de participatie

wordt gefinancierd. Gebeurt dit vanuit de onderneming (dat wil zeggen dat er liquide middelen uit de onderneming worden gebruikt), dan zal de participatie in de meeste gevallen tot het ondernemingsvermogen worden gerekend, waardoor de opbrengsten in box 1 progressief worden belast als winst uit onderneming. Uiteraard zijn verliezen op de participatie in dat geval aftrekbaar. In dat geval zou er een discussie met de Belastingdienst kunnen ontstaan of de participatie niet was ingegeven door persoonlijke motieven, namelijk het voetbalhart. Vindt de participatie plaats vanuit een besloten vennootschap, dan is het rendement in principe belast met vennootschapsbelasting. Als er een belang van tenminste 5% in het aandelenkapitaal van het fonds bestaat, kan een eventueel dividend of een waardestijging op basis van de deelnemingsvrijstelling onbelast blijven. In dit artikel is ingegaan op een aantal fiscale aspecten van beleggen in betaald voetbal. Wat op zich een onschuldige participatie lijkt die wordt ingegeven door een bloedend voetbalhart, kan tot onverwachte fiscale gevolgen leiden. Het is aan te bevelen om deze naast alle emotionele aspecten mee te wegen.

Drs E.R. de Witte U.G. Dijkstra


25

Bedrijfsreportage

Tekst: Schrijfburo Terwisscha & Wagenaar • Fotografie: Maarten Feenstra e.a.

Combilex bouwt via Almere aan

de toekomst I

n het kort even de geschiedenis. Combilex werd opgericht in 1975. Vanuit Drachten bestreek het bedrijf het hele Noorden. “Jarenlang was Combilex de grootste Noordelijke afbouwer”, vertelt Henk Wedzinga. “Eind 2009 besloten Wietse de Vries en ik het bedrijf over te nemen. Vanuit de markt wisten we dat Combilex nog steeds over een uitstekende naam beschikte. Een eigen bedrijfspand was in Sexbierum voorhanden, dus huisvesting kon snel worden geregeld. Aanvankelijk was het vooral veel netwerken en contacten leggen, daarna volgden snel opdrachten.”

Comeback via Texel

Sleutelproject voor Combilex was de nieuwbouw van het gemeentehuis op Texel. Een typisch project van het bekende architectenbureau Alberts en Van Huut, bekend van de Gasunie in Groningen en de ING-bank in Amsterdam. “Organische bouw, heet de stijl van dit bureau”, aldus Wedzinga. “Er zit werkelijk geen rechte wand en geen recht plafond in, alles was onregelmatig, net als in de natuur. Dat maakte het tot een lastige, maar uitdagende klus die we tot volle tevredenheid van onze opdrachtgever Bouwgroep Dijkstra Draisma hebben uitgevoerd. Het project markeerde het begin van onze comeback.” Bouwgroep Dijkstra Draisma werd een belangrijke opdrachtgever voor Combilex, maar ook andere, gerenommeerde aannemers wilden met de Friese afbouwer in zee. “Tja, de eerste periode zaten we hier met z’n tweeën”, herinnert Wedzinga. “Maar na het gemeente-

Combilex realiseerde onlangs een bijzonder project in Almere: de afbouw van het Montessori Lyceum. Een complexe opgave met een mooi resultaat, dat staat voor het nieuwe elan van de Friese afbouwer. Want Combilex groeide tijdens de crisis explosief. Sleutelwoord is vertrouwen.

26


huis op Texel ging het ineens snel. We kregen diverse opdrachten van Bouwgroep Dijkstra Draisma en van Jorritsma Bouw uit Bolsward en ook andere bouwers klopten bij ons aan. Dat heeft met vertrouwen te maken. Op Texel bewezen we dat we goed werk leveren en een betrouwbare partner zijn. Bouwgroep Dijkstra Draisma, maar ook andere bouwers, hebben ons daarvoor beloond en ervoor gezorgd dat we in korte tijd een aanzienlijke groei konden realiseren. We krijgen veel kansen en die grijpen we met beide handen aan.”

Montessori Lyceum Almere

Een andere belangrijke klus voor Combilex was de afbouw van de Montessori School in Almere. “Bouwbedrijf Van der Werf uit Sint Nicolaasga haalde deze opdracht via een aanbesteding binnen”, aldus De Vries. “Wij boden hen een offerte voor de afbouw aan die in de smaak viel. Zoals wel vaker hadden we te maken met een zeer korte bouwtijd. De totale afbouw moest in twaalf weken gereed. Bedenk wel: dan hebben we het dus over een groot pand van vier etages. Bijzonder was dat alle onderdelen van ons werk er in terug kwamen, wanden en plafonds in alle soorten en maten. Denk aan houten grillplafonds, akoestische wandpanelen en gipswanden met daarop houten panelen gelijmd. Er zaten moeilijke onderdelen bij, maar het resultaat mag er zijn. Het gebouw is onlangs opgeleverd en het oogt fraai. Daar mogen we trots op zijn.” Zoals gebruikelijk stond ook bij dit project de druk op de ketel. “Als afbouwer zit je meestal in het laatste deel van de planning. Vertraging in een eerdere fase, moet vaak aan het einde weer worden opgevangen. Met andere woorden: er wordt veel van ons gevraagd en het is dan ook niet altijd gemakkelijk om de geplande opleverdatum te halen. Toch doen we ons uiterste best om het gevraagde te realiseren. In de bouwvak werkten we bijvoorbeeld gewoon door. Daarnaast adviseren we de aannemer om eerder met de afbouw te beginnen, wat vaak prima kan en een behoorlijke tijdwinst oplevert”, aldus De Vries. “De Montessori School in Almere was het eerste grote project, dat wij voor bouwbedrijf

Van der Werf uitvoerden”, gaat Wedzinga verder. “Maar er waren meerdere grote projecten, zoals de afbouw van een tweetal scholen in Almere, het Nautilus College in opdracht van L. Post en Zn. uit Urk en de Shri Ganesha school in opdracht van bouwbedrijf Olde Rikkert uit Almere. Verder een Thomashuis te Harich in opdracht voor bouwbedrijf Lont, een Thomashuis te Middenmeer en een kantoorpand van Kampstaal in Emmeloord in opdracht van Jorritsma Bouw. Voor Bouwgroep Dijkstra Draisma deden we de afbouw van het nieuwe kantoorpand van Crawford in Heerhugowaard, een drietal Multi Functionele Centra in Oostwold, Franeker en Wognum en het woonzorgcentrum Bertilla in Drachten.” Succes door vertrouwen en de bank

Veel opdrachten voor een snel groeiend bedrijf. Hoe kan zoiets? “Vertrouwen”, zegt Wedzinga. “Wij komen afspraken na en

wanneer er iets is, dan staan we altijd voor een oplossing. Dat is belangrijk. De opdrachtgever wil de opleverdatum halen. Dat lukt ons in veruit de meeste gevallen. Bovendien leveren we kwaliteit en ook dat vindt de opdrachtgever van groot belang.” Vertrouwen is dus een sleutelwoord in de comeback van Combilex. Maar ook de bank speelt een belangrijke rol in het recente succes, zegt Wedzinga. “Dat mag best eens gezegd worden. In deze tijden hoor je veel bedrijven klagen over banken, maar wij hebben een andere ervaring. Sinds jaren beschikken we over een vast contactpersoon bij ABN AMRO die ons ook nu weer uitstekend heeft geholpen. Hij kent onze plannen en spreekt zijn vertrouwen uit. We hebben nu een fase van sterke groei achter de rug en komen in de fase van consolideren. Want Combilex is ‘back tot stay’.”

Combilex b.v. Frjentsjerterdyk 1c 8855 XC Sexbierum T 0517 - 59 10 49 F 0517 - 59 10 45 www.combilex.nl


27

Tekst: Menno Kuperus

Advies

ZZP’er: Zelfstandige Zonder Pensioen? En betekent DGA: Directiepensioen Geheel Afwezig? Dit vraagt Menno Kuperus, pensioenconsultant van De Witte Pensioenconsultants uit Hoogeveen, zich af. En dit is niet zo vreemd, gezien de ervaringen uit de praktijk.

D

e laatste jaren is het aantal zzp’ers sterk toegenomen. Inmiddels zijn er zo’n 700.000 zzp’ers werkzaam in Nederland. Veelal zijn ze afkomstig uit een dienstbetrekking, waarin ze deelnamen aan een verplicht Bedrijfstakpensioenfonds. Op het moment dat iemand voor zichzelf begint, is hij verantwoordelijk voor zijn eigen inkomensvoorzieningen. Het gaat hierbij niet alleen om een oudedagsvoorziening, maar ook om het inkomen bij arbeidsongeschiktheid en het inkomen van de nabestaanden na overlijden. In de praktijk zien we dat de meeste zzp’ers het regelen van dergelijke voorzieningen voor zich uitschuiven. Vaak zijn er andere financiële en/of persoonlijke prioriteiten. Het gevaar is dat uitstel leidt tot afstel. En dit brengt grote risico’s met zich mee; na overlijden van de zzp’er valt het inkomen weg: welk inkomen blijft er dan maandelijks over voor de nabestaanden? Een zzp’er sluit vaak geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af, omdat hij de premie te hoog vindt. Wij kennen zzp’ ers die in de Bijstand terecht zijn gekomen nadat ze arbeidsongeschikt raakten. Als ze een arbeidsongeschiktsheidsverzekering hadden afgesloten had dit voorkomen kunnen worden. En dan de oudedagsvoorziening: het is begrijpelijk dat dit niet de hoogste prioriteit heef als iemand voor zichzelf begint. Maar je moet wel een keer een start maken. Anders zijn de zzp’ers van nu de armen van de toekomst. Vrijwillige voortzetting deelname aan Bedrijfspensioenfonds

Als iemand start als zelfstandig ondernemer, bestaat er de mogelijkheid om vrijwillig deelnemer te blijven van een pensioenfonds, als dit in het reglement van het pensioenfonds is opgenomen. Momenteel is de periode gemaximeerd tot 3 jaar. In het Belastingplan 2012 is het voorstel opgenomen om deze

28


periode te verlengen naar 10 jaar. Is dit interessant? Dit hangt af van de situatie. Bij een bedrijfspensioenfonds is sprake van een doorsneepremie; elke deelnemer betaalt hetzelfde percentage aan premie. Dit is gebaseerd op het solidariteitsbeginsel en heeft tot gevolg dat de jonge werknemer te veel premie betaalt en de oudere werknemer te weinig premie betaalt, ten opzichte van de situatie dat ze zich individueel zouden verzekeren. Een jonge zelfstandige kan over het algemeen beter afscheid nemen van het pensioenfonds en voor zichzelf een regeling treffen. Er is één uitzondering: indien de gezondheidssituatie slecht is waardoor acceptatie onder normale voorwaarden op individuele basis niet mogelijk is, kan een jongere zelfstandige beter bij het pensioenfonds blijven. Voor een oudere deelnemer van een pensioenfonds die zelfstandig ondernemer wordt is het vaak gunstiger om zijn pensioenopbouw vrijwillig bij het pensioenfonds voort te zetten. Voorbeeld: een man van 30 jaar wordt zzp’er. Hij viel onder het pensioenfonds van de Bouw. Het geprognoniseerde inkomen is € 50.000,-. Bij vrijwillige voortzetting van deelname aan het bedrijfspensioenfonds betaalt hij per jaar € 8.163,- aan premie. Als hij dezelfde aanspraken individueel regelt is hij ongeveer € 4.000,- per jaar kwijt. In feite heeft hij ook meer zekerheid als hij de zaken zelf regelt, omdat een pensioenfonds de premie tussentijds kan verhogen en/of de pensioenaanspraken kan verlagen als het fonds niet voldoende financiële middelen heeft. En hoe zit het met de directeur grootaandeelhouder (dga)?

In 9 van de 10 gevallen bouwt een dga zijn pensioen op in eigen beheer. In veel gevallen is er slechts sprake van een fiscale reservering en vindt er geen daadwerkelijke vermogensvorming ten behoeve van pensioen binnen de BV plaats. Hierin schuilt een gevaar, want de fiscus eist dat er wel degelijk pensioen aangekocht wordt op de pensioendatum. Het is belangrijk dat de dga in samenspraak met de accountant en/of de pensioenadviseur zorgt voor een juiste pensioenstrategie, waarbij ook de situatie bij overlijden en arbeidsongeschiktheid goed worden geformuleerd en geregeld. Het redigeren van een goede pensioenbrief is hierbij noodzakelijk.

Het klakkeloos hanteren van de pensioenbrieven zoals die gepubliceerd zijn door de Belastingdienst leidt vaak tot grote financiële risico’s met ongewenst gevolgen. En nu?

De pensioenwereld is volop in beweging. Pensioen wordt steeds kostbaarder door de lage rentestand en de toenemende vergrijzing. Het pensioenakkoord dat recent gesloten is heeft voor iedereen gevolgen (verhogen pensioenleeftijd, pensioenaanspraken minder gegarandeerd). Dit geldt ook voor de zelfstandig ondernemer en de dga. In veel gevallen is het aan te bevelen om een deskundige pensioenadviseur in te schakelen voor het bepalen van de juiste pensioenkoers. De Witte Pensioenconsultants maakt onderdeel uit van de Witte Assurantiën in Hoogeveen. Zij adviseert en begeleidt zelfstandig ondernemers en dga’s op het gebied van pensioenvoorzieningen, vaak in samenwerking met de accountant. Daarnaast adviseert De Witte Pensioenconsultants werkgevers over werknemerspensioenen (collectief pensioen) en beheert zij collectieve pensioenregelingen. De Witte Pensioenconsultants Postbus 115 7900 AC Hoogeveen T 0528 - 29 94 60 [email protected] www.dewittepensioenconsultants.nl

zekerheid en gemak dat verzekeren we www.witte.nl VESTIGING HOOGEVEEN Griendtsveenweg 3 Postbus 115 7900 AC Hoogeveen T 0528 - 299 400 F 0528 - 299 496

Actuele vakkennis in uw belang

VESTIGING ASSEN Zwedenlaan 12 Postbus 877 9400 AW Assen T 0592 - 311 646 F 0592 - 316 018

VERZEKERINGEN PENSIOENEN HYPOTHEKEN

Alles wordt goed geregeld

We nemen u het werk uit handen

Drenthe. Handen ineen. voor Duurzaam NR DRENTHE. VNO-NCW Noord Ondernemersgala:

Recommend Documents