Drenthe

Aanmelden voor de Nieuwsflits: stuur een e-mail met daarin uw naam en adresgegevens o.v.v. aanmelden nieuwsflits. — Is uw mailadres gewijzigd? Geef dit a.u.b. tijdig door en met uw adresgegevens. Wilt u contact met een van onze vrijwilligers? Mail ons dan met vermelding van het onderwerp: [email protected]

Nieuwsflits AUTISMEWEEK 2014 | NVA regio Groningen/Drenthe |

Wereld Autismedag - 2 april 2014 Van 29 maart t/m 5 april 2014 vindt de vijfde Autismeweek plaats. De Autismeweek wordt elk jaar georganiseerd rond 2 april, de dag die door de Verenigde Naties is uitgeroepen tot Wereld Autisme Dag. Op deze dag staat autisme wereldwijd in de schijnwerpers en worden overal activiteiten georganiseerd.

Autismeweek 2014 – 29 maart t/m 5 april Het thema van de autismeweek 2014: Ontmoet Autisme! In deze week vragen de Nederlandse Vereniging voor Autisme NVA en het AutismeFonds aandacht voor de ca. 190.000 mensen met autisme in Nederland. Wat is autismevriendelijk? Door autisme en autistisch denken beter te leren kennen kan autismevriendelijkheid in de samenleving groeien. Met autismevriendelijkheid wordt bedoeld dat men openstaat voor de mogelijkheden en beperkingen voor mensen met autisme. Mensen met autisme willen hetzelfde als alle andere mensen: begrepen worden zoals ze zijn en kansen krijgen om een volwaardige plaats te krijgen in de maatschappij. Een goed begrip van autisme opent de deur naar een autismevriendelijke wereld.

Wat is autisme? Autisme is een aangeboren stoornis in de hersenen. Alles wat mensen met autisme zien, horen, ruiken etc. wordt op een andere manier verwerkt. Ze nemen de wereld in losse deeltjes waar. Een serie foto’s in plaats van een film. Hierdoor kost het veel moeite om te begrijpen wat er gebeurt of bedoeld wordt. In deze onoverzichtelijke wereld zoek je natuurlijk structuur en veiligheid. Daardoor gedragen mensen met autisme zich soms anders en worden ze vaak niet begrepen door hun familie, klasgenoten of collega’s. Autisme is een onzichtbare handicap, maar het heeft grote invloed op iemands leven. Autisme brengt ook sterke kanten met zich mee, zoals een goed oog voor detail en eerlijkheid. Met de juiste begeleiding kunnen veel mensen met autisme gewoon naar school, werken, thuis of zelfstandig wonen en zinvolle relaties met anderen hebben.

Autisme kent vele gezichten. Sommige mensen met autisme zoeken weinig contact met anderen. Anderen doen dit juist heel actief, maar vaak op een manier die ‘vreemd’ overkomt. Er zijn mensen met autisme en een (lichte) verstandelijke beperking maar ook mensen met een hoge intelligentie. Maar voor iedereen met autisme geldt dat het knap lastig is om te leven in een wereld die je niet begrijpt, en die jóu niet begrijpt. Ruim 1% van de Nederlanders – ongeveer 190.000 mensen - heeft een vorm van autisme. www.autisme.nl Onder autisme verstaan we alle autisme spectrum stoornissen (ASS), zoals klassiek autisme, de stoornis van Asperger, PDD-NOS en McDD.

Thema-avond ‘Ontmoet autisme’- 31 maart, Leeuwarden MEE Friesland organiseert een avond met als thema: “Ontmoet autisme”! Tijdens deze avond krijgt u informatie over: --Wat is autisme, welke vormen van autisme zijn er, wat zijn de kenmerken? --Een ervaringsverhaal door Peter Teeuwen over hoogbegaafdheid en autisme. Daarnaast is er ruimte voor uitwisseling met elkaar. Voor wie? Voor iedereen die meer wil weten over autisme en behoefte heeft aan onderlinge uitwisseling: partners, ouders, grootouders, ervaringsdeskundigen, professionals die werken met mensen met autisme etc. Locatie: Sixmastraat 66, Leeuwarden Tijd: 19.30 – 21.30 uur Kosten: geen Aanmelden: [email protected] Meer informatie: www.meefriesland.nl

Lezing "Autisme bij vrouwen" - 1 april, Groningen In het kader van de Autismeweek 2014 geeft INTER-PSY lezingen op 1 april en 2 april. In verband met de beschikbare ruimte is het aantal inschrijvingen beperkt. Spreker: dr. Els M.A. Blijd-Hoogewys (Klinisch psycholoog/psychotherapeut & senior onderzoeker en Behandelcoördinator INTER-PSY Infantteam & INTER-PSY Autismeteam) Locatie: Verlengde Meeuwerderweg 5 (tweede etage) Tijd: Van 18.30 uur - 21.00 uur Kosten: geen Aantal deelnemers: Maximaal 60 Aanmelden: [email protected] (contactpersoon is Sanne Tamminga) Meer informatie: http://www.inter-psy.nl/inter-psy-geeft-lezingen-tijdensautismeweek/

Autisme Café - 1 april, Leeuwarden Het Autisme Team Noord-Nederland (ATN) in Leeuwarden organiseert een Autisme Café. Vanaf 17.00 uur voor lotgenoten en vanaf 19.00 uur voor familieleden van kinderen met ass. Van 17.00 tot 19.00 uur kunnen volwassenen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) in gesprek gaan met lotgenoten. Om de gezellige sfeer van een café te waarborgen worden er hapjes en drankjes geserveerd. Van 19.00 tot 21.00 uur kunnen familieleden van kinderen met ASS met elkaar in gesprek. Opa’s, oma’s, ooms, tantes en andere familieleden van kinderen met ASS zijn van harte welkom. 2

Naast lekkere hapjes en drankjes kunnen de bezoekers ook een korte voorlichting over ASS verwachten. Locatie: Autisme Team Noord-Nederland (ATN), Jacob Catsplein 1,Leeuwarden Tijd: 17.00 tot 19.00 uur / 19.00 tot 21.00 uur Aanmelden en informatie: Email: [email protected] / Tel.: 058-2948720

Lezing over Broers- en zussenboek – Burgum, 1 april

door Anjet van Dijken Hoe is het om op te groeien in een gezin met een broer of zus met autisme, syndroom van Down, een spierziekte…? Wat voelen en denken ze, en waar hebben brussen jong en oud - behoefte aan? Journalist Mr. Anjet van Dijken (1976) heeft een broer met een visuele, en verstandelijke handicap, en autisme. Ze schreef het eerste boek voor en door brussen. Deze avond geeft ze een lezing en gaat ze in gesprek met iedereen die geïnteresseerd is in, of betrokken is bij autisme, voor brusjes, brussen en hun ouders. Organisatie: Autisme Kafé Tytsjerksteradiel Locatie: Bibliotheek Burgum, Schoolstraat 27, Burgum Tijd: 19:30 - 22:00 uur Kosten: € 5,Aanmelden en informatie: gewenst: www.akt-diel.nl

Informatiemarkt met lezing – Oosterwolde Frl, 1 april In de Autismeweek is er op dinsdag 1 april een informatiemarkt met 's middags 2x een lezing. De lezing "Autisme 10x anders bekeken" wordt gegeven door Herman de Neef, directeur van iQ Coaches en grondlegger van de PILLAR-methodiek. De deelnemers op de informatiemarkt hebben allemaal iets te maken met Autisme op verschillende gebieden. Oosterwolde ligt in het grensgebied Friesland / Drenthe. PROGRAMMA: 10:00 - 12:00 uur: Speciale Autisme Koffie Club Oosterwolde 12:00 - 18:30 uur: Doorlopende informatiemarkt met verschillende deelnemers 12:30 uur: Officiële opening van de informatiemarkt 13:30 - 15:00 uur: Lezing "Autisme 10x anders bekeken" door Herman de Neef. 16:30 - 18:00 uur: Lezing "Autisme 10x anders bekeken" door Herman de Neef. 18:30 Sluiting Organisatie: Petra Vos (IQ coaches Friesland), Margreet Hamming (Praktijk Introspect Assen) Locatie: Fletcher Hotel-Restaurant de Zon, Stationsweg 1, 8431 ET Oosterwolde 3

Tijd: 10.00/12.00 tot ca. 18.30 uur Kosten: Informatiemarkt geen Lezing € 27,50 en het boek "Op weg naar rust" van Herman de Neef kado! Aanmelden en informatie: [email protected] /06-33018717

AUTICAFÉ – 2 april, Groningen Heb je iets met autisme? Voel je welkom!

Het AIC Groningen wil op World Autisme Awareness Day, 2 april a.s. in Groningen een nieuw project van start laten gaan: het AUTICAFÉ. Het AUTICAFÉ, voor ontmoeting in een ongedwongen sfeer van mensen met een vorm van autisme, hun familie en vrienden. Steekwoorden zijn: autisme in alle levensfasen, laagdrempelig, informeel, ontspannen, vrijblijvend, herkenning, begrepen voelen, lotgenotencontact. In het AUTICAFÉ kun je bijvoorbeeld wat drinken halen bij de bar, in gesprek raken met elkaar, een spelletje of quiz doen samen met wat andere gasten, boeken inkijken bij onze Infotheek of vragen stellen aan de ervaringsdeskundigen van het Autisme Infocentrum Groningen. De NOVO heeft een gezellige ruimte ter beschikking gesteld voor het AUTICAFÉ: “Het Dienstencentrum” in het gebouw Confiance aan de Kochstraat 1 - 17 9728 KA te Groningen. Met uitzondering van de zomerperiode, opent het AUTICAFÉ elke 2 maanden haar deuren. In 2014 is dat op: 2 april 5 juni 4 september 6 november Open: 19.30 tot 21.30 uur. Informatie: [email protected]

Lezing + expositie - 2 april, Drachten Expositie Tijdens de hele Autismeweek zijn bij ATN Drachten schilderijen te bewonderen van bewoners van de woon- en werkgemeenschap voor mensen met autisme van Jonx Autisme. Speciaal voor vrouwen met autisme Daarnaast wordt een lezing gegeven door schrijfster Hennie Struik. Hennie heeft een prachtig boek geschreven over ASS bij vrouwen. Haar eerste boek ‘Niet Ongevoelig’ 4

wordt binnenkort opgevolgd door een tweede boek ‘Een sterker zelf’. Haar tweede boek wordt een zelfhulpboek voor volwassenen met ASS. Het is een besloten lezing in kleine kring zodat er voldoende ruimte is om Hennie vragen te stellen onder het genot van een kop koffie of thee. Locatie: Autisme Team Noord-Nederland (ATN), Zuiderdwarsvaart 72, Drachten Tijd: 14.00 uur Aantal deelnemers: maximaal 35 Aanmelden en informatie: Email: [email protected] / Tel. 0512-334950

Lezing "ASS bij je man, wat dan?" – 2 april In het kader van de Autismeweek 2014 geeft INTER-PSY lezingen op 1 april en 2 april. In verband met de beschikbare ruimte is het aantal inschrijvingen beperkt. Sprekers: Muriëlle Turkensteen (Psycholoog) en Anja Talboom (Senior ambulant begeleider, trainer 'JASPER', ouderbegeleider INTER-PSY Infantteam en INTER-PSY Autismeteam) Voor wie: * Vrouwen die het vermoeden hebben dat hun man ASS heeft * Vrouwen van mannen met de diagnose ASS * Hulpverleners die in hun werk te maken hebben met relatieproblematiek, waarbij (de mogelijkheid van) ASS bij de man een rol speelt Locatie: Verlengde Meeuwerderweg 5 (tweede etage) Tijd: Van 18.30 uur – 20.30 uur Kosten: geen Aantal deelnemers: Maximaal 25 Aanmelden: [email protected] (contactpersoon is Sanne Tamminga) Meer informatie: http://www.inter-psy.nl/inter-psy-geeft-lezingen-tijdensautismeweek/

Thema-middag Autisme en Participatie – 2 april, Sneek De NVA regio Fryslân organiseert op woensdagmiddag 2 april een themamiddag met Sander Begeer (VU Amsterdam). Hij spreekt samen met Ellen de Bruin van de gemeente Leeuwarden over Autisme en Participatie. Sander Begeer als Autisme deskundige en Ellen de Bruin als verantwoordelijke voor de uitvoering van de Participatiewet. Onze leden zijn hierbij natuurlijk van harte welkom. Programma 14.30 – 15.00 uur – inloop met koffie 15.05 – 15.50 uur - Sander Begeer 15.50 – 16.35 uur – Ellen de Bruin 16.35 – 17.00 uur – mogelijkheid tot vragen stellen 5

Locatie: praktijkschool ‘De Diken’ Adres: Simmerdyk 1A, 861 ZP Sneek Kosten: gratis Aanmelden (met naam/adres + hoeveel personen): [email protected] Na aanmelding ontvangt u een bevestiging, let op: vol = vol.

Autisme en communicatie volwassenen – 2 april, Emmen GGZ-Drenthe houdt een voorlichtingsavond over autisme en communicatie bij volwassenen. U bent van harte uitgenodigd. Tijdens deze voorlichtingsavond krijgt u algemene informatie over autisme. Ook gaan we specifiek in op autisme en contact/communicatie. Uiteraard is er gelegenheid om vragen te stellen. De avond is bedoeld voor volwassenen met autisme en andere geïnteresseerden.. Tijd: 19:30 - 21:30 Locatie: Stationsstraat 20, Emmen Kosten: geen Aanmelden: Email: [email protected] / Tel. secretariaat cluster Volwassenenpsychiatrie 0591-856550

Samen Sterk binnen pASSend Onderwijs – 2 april, Assen Het Steunpunt Autisme Noord organiseert in de Autismeweek deze jaarlijkse studiedag voor personeel in het onderwijs. Het programma is voor mensen die werkzaam zijn in het PO, VO, MBO. Daar het steunpunt gaat verdwijnen zal dit de laatste keer zijn met drie hele boeiende sprekers. Programma: 08.45 – 09.15 Inloop 09.15 – 09.30 Opening studiedag 09.30 – 10.30 Lezing 1: pASSend Onderwijs, pASS dat nou wel of pASSt dat niet? Suzanne Wolthaar: GZ-psycholoog, (NIP) en werkt bij het Steunpunt Autisme en Onderwijs Nijmegen en omgeving 10.30 – 11.00 Koffiepauze 11.00 – 12.00 Lezing 2: Zeg Nee! -gedrag in goede banen leiden door het versterken van executieve functies 6

Ellen Luteijn is ontwikkelingspsycholoog en gepromoveerd in Groningen waar ze o.a. de VISK heeft ontwikkeld. Ze heeft ervaring als steunpuntmedewerker bij REC OostNederland. Ze werkt nu als GZ-psycholoog en beleidsadviseur bij Kentalis in OostNederland. 12.00 – 12.45 Lunchpauze 12.45 – 13.45 Lezing 3: Eigen onderwijservaringen Gijs Horvers spreekt vanuit zijn rol als ervaringswerker en gediplomeerd SPW’er. Hij werkt als trainer en Autismevriendelijk! coach bij Auticomm. Informatie en filmpjes: http://www.gijshorvers.nl 13.45 – 14.00 Afsluiting 14.00 – Napraten met een drankje in de hal Locatie: Drenthe College, locatie Cicero Adres: Anne de Vriesstraat 70, 9402 NT Assen Kosten: € 70,- (incl. koffie/thee, lunch, drankje na afloop) Aanmelden voor 21 maart: www.autismenoord.nl

SENSO-circuit + expositie – 2 april, Groningen Werkelijk ervaren hoe het is om Autisme te hebben? Kom dan naar het senso-circuit van het AutismeTeam Noord-Nederland (ATN) Jonx l Lentis. De avond zal aanvangen met een lezing over Autisme en sensoriek. Daarna kunt u zelf de bijzonderheden in de prikkelverwerking bij Autisme ervaren tijdens het sensocircuit. Komt tot rust met de aanwezige sensorische activiteiten en materialen. Het belooft een zinnenprikkelende avond te worden! Komt u ook? Expositie Daarnaast zal er speciaal voor deze week een leuke nieuwsbrief uitgebracht worden, met interessante en leuke informatie over het ATN en ASS. Tevens is er gedurende de hele week op onze afdeling een mooie expositie te bewonderen van mensen met autisme. Locatie: Autismeteam Noord-Nederland, Laan corpus den Hoorn 102, Groningen Tijd: 19.00 - 21.00 (inloop vanaf 18.30) Kosten: kosteloos voor cliënten, ouders, familieleden, hulpverleners en andere geïnteresseerden. Aanmelden en informatie: Email: [email protected] / Tel.: 050-5223299

Kennismaking met DANS – 2 april, Steenwijk

DansVlinders is meer dan alleen dansen. Samen kijken we naar de mogelijkheden en spelenderwijs ontdek je wat je allemaal kunt. Plezier maken staat 7

voorop! in de pauze krijg je ranja met fruit. De lessen worden aangeboden met pictogrammen die n.a.v. de kleurenklok in beweging zijn omgezet. Ik zie je graag op woensdag 2 april! Roelien Polinder

Organisatie: DansVlinders Locatie: Verlaatseweg 10, Steenwijk Tijd: 15.00 – 16.00 uur Kosten kennismakingsles: 7,50 Aanmelden: [email protected] / 06 233 43 813 Meer informatie: www.dansvlinders.nl

AUTISME Informatiemarkt – 3 april, Kallenkote NVA Steenwijkerland organiseert een Autisme Informatiemarkt. Hier presenteren zich hulpverleners en zorgaanbieders, die zich in Steenwijkerland inzetten voor kinderen, jongeren, (jong)volwassenen met ASS en hun omgeving, zich. Er is een grote verscheidenheid in standhouders. Frans Coolen van In- to-autisme is aanwezig met de Autisme Belevingstent. In deze tent kunt u in 4 minuten ervaren hoe een persoon met ASS zijn omgeving ervaart. De Autisme Belevingstent is gratis te bezoeken, maar een vrijwillige bijdrage in de 'collectebus' is welkom.

Locatie: Zorgboerderij De Maargies Hoeve Adres: Kallenkote 19, 8345 HB Kallenkote Tijd: 17.00 – 20.30 uur Kosten: Entree gratis, m.u.v. eventuele consumpties Informatie: https://www.facebook.com/nvaoverijssel

Autisme en communicatie bij volwassenen – 3 april, Assen GGZ-Drenthe houdt een voorlichtingsavond over autisme en communicatie bij volwassenen. U bent van harte uitgenodigd. Tijdens deze avond wordt er algemene informatie gegeven over autisme. Ook gaan we specifiek in op autisme en contact maken/communicatie. Uiteraard is er ook gelegenheid om vragen te stellen. Deze avond is bestemd voor volwassenen met autisme en iedereen die geïnteresseerd is in dit onderwerp. Tijd: 19:30 - 21:30 Locatie: Beilerstraat 197, Assen 8

Kosten: geen Aanmelden: Email: [email protected] / Tel. Secr.cluster Volwassenenpsychiatrie: 0592- 334102.

Netwerkborrel – 3 april, Zuidlaren Heb je iets met autisme? Werk je met kinderen/jongeren/volwassenen met autisme? Ondersteun je mensen met autisme? Ben je een geïnteresseerde ouder? Graag nodigen we je uit voor de netwerkborrel op 3 april in Zuidlaren. Onder het genot van een drankje en een hapje kunnen ervaringen en ideeën worden besproken. Je bent meer dan welkom, alleen of samen! 17.00 - 19.00 uur 18.00 uur: optreden van Jarl van Maltha.

Deze 30-jarige dichter, zanger, performer uit Haarlem heeft zelf een vorm van autisme. Jarl vindt het belangrijk dat het beeld over autisme wordt bijgesteld. Tijd: 17.00 - 19.00 uur Locatie: De Meent, Stationsweg 159, 9471 GP Zuidlaren Kosten: gratis Aanmelden niet nodig. Er is ruim parkeergelegenheid rondom het gebouw.

Jaarvergadering – 5 april, Assen De jaarlijkse vergadering van de NVA regio Groningen-Drenthe staat vooral in het teken van de autismeweek met een lezing over Picto-Selector en een rondleiding bij een woonvoorziening voor mensen met autisme in Assen (OASE7). We nodigen u van harte uit om hierbij aanwezig te zijn (ook niet- NVA leden zijn van harte welkom!)

Picto Selector, gratis software en pictogrammen Vaak is het maken van een dagritmekaart een heel karwei. Hoe zorg je ervoor dat je boodschap duidelijk overkomt? Welke pictogrammen gebruik je? Hoe gemakkelijk pas je picto’s aan? 9

Picto Selector is eind 2009 ontstaan. Martijn en Linda Van der Kooij wilden picto’s gebruiken om het dagritme te verduidelijken voor hun jongste zoon. Omdat een handig programma niet voor-handen was bedacht Martijn ‘Picto Selector’, een project dat momenteel wereldwijd bezoekers trekt. De vele mogelijkheden zijn voor iedereen gratis beschikbaar. Tijdens de jaarvergadering zullen Martijn en Linda Van der Kooy hun programma demonstreren en kunt u hierover vragen aan hen stellen.

Wooncooperatie OASE7, Assen OASE7 is een ouderwooninitiatief in Assen voor 20 jonge mensen met een Autisme Spectrum Stoornis (ASS). Het is mede tot stand gekomen dankzij nauwe en continue samenwerking met MEE-Drenthe, Autisme Team Noord-Nederland in Groningen en Humanitas-DMH. Het gebouw voor OASE7 bestaat uit appartementen voor individuele bewoning door 20 bewoners i.o.v. van woningcorporatie Woonconcept in Meppel. OASE7 is in oktober 2011 geopend. Programma 13.30 - 14.00 uur = ontvangst (koffie/thee voor eigen rekening) 14.00 - 15.00 uur = presentatie over PictoSelector 15.00 - 15.15 uur = pauze 15.15 - 15.25 uur = inleiding over OASE 7 door de voorzitter, dhr. Frits van Leer 15.25 - 16.00 uur = rondleiding door bestuur van OASE 7 16.00 - 16.15 = ALV door bestuur voor aanwezige leden Locatie: OASE7, Bremstraat 1 B (hier aanbellen), Assen Graag opgave vooraf opgeven bij de secretaris van de NVA (i.v.m. koffie / thee): [email protected] o.v.v. ALV-2014

Theatervoorstelling Bekdichtzitstil – 5 april, Groningen Theater Artemis en Theater Antigone presenteren: BEKDICHTZITSTIL. Een ode aan het wild spelende kind. De klas van de restjes, dat is hoe groep 5f door de leerkrachten wordt gezien. Het is de klas met de meeste stoornissen. Maar zelf zijn ze trots: met zo veel stoornissen komen ze misschien zelfs in aanmerking voor een vermelding in het Guinness Book of Records!

10

Het drukke, soms onhandelbare kind en hoe daarmee wordt omgesprongen, zijn inspiratiebron voor deze voorstelling. Deze voorstelling draait dus om kinderen met gedragsproblemen, zoals bijv. ADHD en Autisme. Veel ouders van kinderen met gedragsstoornissen zullen deze voorstelling erg mooi vinden en de kinderen zullen zich herkennen in de personages waardoor zij zich misschien zelfs begrepen zullen voelen. In Bekdichtzitstil scheppen de makers een onweerstaanbaar anarchistische omgeving waarin de veelkleurige personages naar hartenlust kunnen rondrazen. Het theater van de Belgische regisseur Raven Ruëll was maar zelden te zien in Nederland.

Theater Artemis Locatie: Stadsschouwburg Groningen: Turfsingel 86 , Groningen Tijd: 19.30 – 20.45 uur Kosten: € 10 Aanmelden: www.de-oosterpoort.nl Meer informatie: http://www.de-oosterpoort.nl/programma/theater-artemis-theaterantigone-bekdichtzitstil-8

11