Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends Groningen/Friesland/Drenthe 2005
Boukje Detmar Eliane Boorsma Amsterdam, november 2005
501/november 2005 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg 11 1021 BM AMSTERDAM Tel.: 020 - 6373623 Fax: 020 - 6362645
[email protected] www.dijk12.nl
Inhoudsopgave Pagina
Inleiding
5
1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid
9
1.1 1.2
Bedrijvigheid Werkgelegenheid
9 9
2 Werknemers
11
3 Arbeidsmarkt
15
4 Beroepsonderwijs
18
5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL)
23
6 Bijscholing OOM
27
2.1 2.2
3.1 3.2 3.3 3.4
Bijlage: 1
Leeftijdsopbouw Functiestructuur
Instroom Uitstroom Uitval Pensionering
Verantwoording en definities
11 12
15 16 17 18
31
Inleiding Voor u ligt de rapportage Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends Groningen/Friesland/Drenthe 2005. Het doel van het rapport is een basisinzicht te verschaffen in de arbeidsmarkt van de metaalbewerking in het OOM-werkgebied Groningen/Friesland/Drenthe. Met deze basisinzichten wil OOM nadere aandacht en invulling geven aan – naast landelijke – ook regionale aspecten van haar beleid. Deze rapportage is dan ook bedoeld als input hiervoor, alsmede voor planvorming van het regioteam. Tevens wil OOM met dit rapport informatie bieden aan de metaalbewerkingsbedrijven en hun werknemers in de regio, alsmede de vele stakeholders van OOM. Het rapport vindt zijn fundament in de Arbeidsmarktmonitor Metaalbewerking en is daarvan de regionale verbijzondering. De monitor is in 2004 voor het eerst uitgevoerd. Om in het rapport inzicht te geven in de specifieke eigenschappen van de regio worden de gegevens van Groningen/Friesland/Drenthe op bepaalde punten vergeleken met de landelijke gegevens. In tegenstelling tot de meeste andere regio’s is het voor de regio Groningen/Friesland/Drenthe dit jaar niet mogelijk de regiospecifieke gegevens van dit jaar met die van vorig jaar te vergelijken. Dit komt doordat de regio aanzienlijk is gewijzigd voor wat betreft de postcode-indeling. Dit rapport beperkt zich dan ook tot een stand van zaken van dit jaar in de vorm van tabellen en overzichten, gebaseerd op de nieuwe regio-indeling. Het rapport heeft een cijfermatig karakter. De informatie is gebaseerd op gegevens van Mn Services (pensioenfonds), OOM en CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). Het rapport is als volgt opgebouwd. • Allereerst wordt een overzicht gepresenteerd. Het betreft hier een stand van zaken van de arbeidsmarkt in de regio Groningen/Friesland/Drenthe van 2004/2005, waarbij steeds wordt vergeleken met landelijke beeld. Vervolgens is het rapport themagewijs opgebouwd. e • Het 1 hoofdstuk gaat in op bedrijvigheid en werkgelegenheid. • Hoofdstuk 2 gaat in op algemene kenmerken en ontwikkelingen betreffende werknemers in de metaalbewerking, zoals de leeftijdsopbouw van werknemers en beroepenclusters.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
5
•
• • •
Hoofdstuk 3 gaat in op in- en uitstroom van werknemers in de metaalbewerking. Hier komen ook uitval (snelle uitstroom) en pensionering aan de orde. In hoofdstuk 4 komt het aanbod vanuit het reguliere metaaltechnisch beroepsonderwijs (VMBO t/m HBO) aan de orde. Hoofdstuk 5 gaat in op de aard en omvang van de instroom in de BBLopleidingen bij OOM-bedrijven. Hoofdstuk 6 gaat in op de aard en omvang van bijscholing in de branche in het kader van de bijscholingsverlofregeling.
Tevens is een bijlage opgenomen met hierin een verantwoording en definities. Het rapport is samengesteld door DIJK12 Beleidsonderzoek.
6
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Stand van zaken in Groningen/Friesland/Drenthe 2004/2005 ten opzichte van de landelijke situatie In onderstaand overzicht is de stand van zaken in de regio Groningen/Friesland/Drenthe met betrekking tot verschillende aspecten van de arbeidsmarkt weergegeven. Telkens wordt de regio vergeleken met het landelijk beeld. Overzicht 1 Bedrijvigheid
Stand van zaken Groningen/Friesland/Drenthe 2004/2005 ten opzichte van de landelijke situatie • 1.274 bedrijven (10,6% van het totaal aantal OOM-bedrijven in Nederland). • 79% kleine bedrijven t/m 15 werknemers (landelijk 76,8 %).
Werkgelegenheid • 13.179 werknemers (9% van het totaal aantal werknemers bij OOM-bedrijven). • 89%man en 11% vrouw (landelijk 87% en 13%). • 40% van de werknemers werkt bij een klein bedrijf (landelijk 35,2%). Werknemers
• • • •
Arbeidsmarkt
• 1.714 instromers, 13,0% t.o.v. de totale werkgelegenheid. Dit is iets lager dan
gemiddelde leeftijd is 37,96 (landelijk 38,2). 12,1% is jonger dan 25 jaar (landelijk 12,8%). 8,5% is 55+er (landelijk 9,2%). 68,4% heeft een technisch uitvoerend beroep (landelijk 67,3%).
landelijk (13,8%). • Gemiddelde leeftijd van instromers is 32,2 jaar (landelijk 31,9). • 2134 uitstromers, 16,2% van de totale werkgelegenheid in 2004. Dit is hoger dan
het landelijke aandeel uitstromers (14,7%). Uitval
• 14,0% van de uitstroom is ‘uitval’, werknemers die kort (maximaal 2 jaar) in de
branche werkzaam zijn geweest (landelijk 19%). Pensionering
• In 2006 gaan naar verwachting 55 werknemers met pensioen. • In 2015 is naar verwachting 15,9% van het huidige werknemersbestand met
pensioen (landelijk 16,5%). • De pensionering vindt vooral plaats in de clusters ‘Directie en management’ en
‘meewerkend leidinggevend’. VMBO
• Aantal instellingen 30, aantal leerlingen 1.301 (10%van het totaal aantal
leerlingen in Nederland). Aantal gediplomeerden onbekend. • De richting Metaaltechniek telt 590 leerlingen, de richting Metalektro 359 en de
richting Instalektro 336. • Op VMBO-niveau volgen, vergeleken met landelijk, relatief veel leerlingen de
opleiding ‘instalektro’.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
7
MBO
• Aantal instellingen: 5, aantal leerlingen 2.297 (15% van totaal aantal leerlingen in
Nederland); aantal gediplomeerden 602 (15% van landelijk totaal). • Van alle regio’s heeft deze regio het hoogste absolute aantal MBO-leerlingen en
MBO-gediplomeerden. • 1.067 leerlingen op niveau 4, 707 leerlingen op niveau 2, 275 leerlingen op niveau
3 en 248 leerlingen op niveau 1. • In deze regio relatief meer BOL-leerlingen dan landelijk. Dit geldt met name voor
niveau 1 en 2. • De regio verschilt nauwelijks van het landelijk beeld in de verdeling van MBO-
leerlingen naar niveau. • De populairste opleidingsrichting is werktuigbouwkunde.
BBL (2002-2003) • Van alle bedrijven is 8% gestart met BBL-traject (landelijk ook). • 63% van alle BBL-ers volgde een opleiding op niveau 2 (landelijk 60%). • 84% van alle BBL-leerlingen werd on the job opgeleid (landelijk gelijk). Bijscholing
8
• 10,4% van alle werknemers is in 2004 bijgeschoold (landelijk 9,6%). • Van alle gevolgde cursussen was 47% technisch (landelijk 40%).
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
1
Bedrijvigheid en werkgelegenheid
1.1
Bedrijvigheid Tabel 1
Aantal bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland op 1-jan20051 2005
Groningen/Friesland/Drenthe
1.274
Nederland
11.988
Tabel 2
Bedrijfsomvang in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2005
Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe Aantal
%
Aantal
%
1-5 werknemers
617
48,4%
5.633
47,0%
6-15 werknemers
388
30,5%
3.573
29,8%
16-50 werknemers
246
19,3%
2.520
21,0%
51-100 werknemers
16
1,3%
178
1,5%
>100 werknemers
7
0,5%
84
0,7%
1.274
100%
11.988
100%
Totaal
1.2
Nederland
Werkgelegenheid Tabel 3
Totaal aantal werknemers in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland op 1-jan-2005 2005
Groningen/Friesland/Drenthe
13.179
Nederland
138.743
1
Het totaal aantal bedrijven dat bij Mn Services is ingeschreven is, lager dan het totaal aantal bedrijven dat de OOM-administratie bevat. De reden voor deze discrepantie is dat zogenaamde Zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) niet verplicht zijn zich in te schrijven bij Mn Services, maar wel in de OOM-administratie zijn opgenomen.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
9
Tabel 4
Aantal en percentage werknemers naar bedrijfsomvang in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2005
Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
1-5 werknemers
1.536
11,7%
14.385
10,4%
6-15 werknemers
3.695
28,0%
34.457
24,8%
16-50 werknemers
5.977
45,4%
62.240
44,9%
51-100 werknemers
1.023
7,8%
12.224
8,8%
948
7,2%
15.437
11,1%
13.179
100%
138.743
100%
>100 werknemers Totaal
Figuur 1 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe op 1-jan-2005 Bedrijvigheid Werkgelegenheid
78,9% 39,7%
60,3%
Kleine bedrijven (t/m 15 wns)
10
21,1%
Grote bedrijven (> 15 wns)
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
2
Werknemers
2.1
Leeftijdsopbouw Figuur 2 Leeftijdsopbouw werknemers Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland op 1-jan-2005 28,7%
30,7% 31,1% 26,1% 20,1% 20,7%
12,1% 12,8% 8,5% < 25 jaar
25-34 jaar
35-44 jaar
Groningen/Friesland/Drenthe
Tabel 5
45-54 jaar
9,2%
55 jaar en ouder
Nederland
Gemiddelde leeftijd werknemers in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2005 Gemiddelde leeftijd in jaren
Groningen/Friesland/Drenthe
38,0
Nederland
38,2
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
11
2.2
Functiestructuur Tabel 6
Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2005
Beroepenclusters
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
465
3,5%
5.812
4,2%
Ondersteuning
2.080
15,8%
24.038
17,3%
Technisch uitvoerend
9.012
68,4%
93.433
67,3%
588
4,5%
6.045
4,4%
1.034
7,8%
9.412
6,8%
Directie, management*
Meewerkend leidinggevend Overig Onbekend Totaal *
-
-
3
0,0%
13.179
100%
138.743
100%
D.g.a.’s hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan.
Tabel 7
Aantal en percentage werknemers naar beroepsgroep in Groningen/Friesland/Drenthe in 2005
Beroepsgroep
Aantal werknemers
%
Directie, technisch management, overig management
465
3,5%
Ondersteuning algemene bedrijfsvoering
1296
9,8%
(Meewerkend) leidinggevenden
434
3,3%
Verspaning
558
4,2%
Constructie
1705
12,9%
Algemene productie en machinebediening
3168
24,0%
Machinebouw, samenbouw, installatie
2568
19,5%
Storing en onderhoud
272
2,1%
Engineering
614
4,7%
Kwaliteitscontrole, testen
47
0,4%
Automatisering/ICT
71
0,5%
Logistiek
365
2,8%
In-/verkoop, commercieel
573
4,3%
9
0,1%
Overige beroepen
1034
7,8%
Totaal
13179
100%
Ambachtelijke specialistische beroepen
12
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Tabel 8
Percentage werknemers naar leeftijd binnen beroepenclusters in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2005
Beroepenclusters
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
<25 25-34 35-44 45-54 55+ Totaal
<25 25-34 35-44 45-54 55+ Totaal
Directie, management
2%
15%
39%
30%
15% 100%
1%
15%
38%
30%
15% 100%
Ondersteuning
6%
26%
34%
23%
10% 100%
8%
27%
34%
22%
10% 100%
Technisch uitvoerend
13%
32%
30%
19%
7%
100%
14%
28%
31%
20%
8%
Meewerkend leidinggevend
1%
12%
38%
32%
17% 100%
1%
13%
37%
34%
16% 100%
Overig
28%
25%
23%
16%
8%
100%
31%
22%
22%
16%
10% 100%
Gemiddelde
12%
29%
31%
20%
9%
100%
13%
26%
31%
21%
9%
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
100%
100%
13
14
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
3
Arbeidsmarkt
3.1
Instroom Tabel 9
Totale instroom metaalbewerking Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal instromers
1.714
19.087
Totale werkgelegenheid 1/1/05
13.592
138.743
% op totale werknemersbestand
12,6%
13,8%
Figuur 3 Leeftijdsopbouw instromers Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 32%
34% 28%
27% 23%
22%
12%
12%
4%
< 25 jaar
25-34 jaar 35-44 jaar Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
45-54 jaar Nederland
Groningen/Friesland/Drenthe
5%
55+
15
3.2
Uitstroom Tabel 10 Uitstroom 2004 binnen leeftijdsklassen in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland Leeftijdsklassen
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% binnen klasse
Aantal
% binnen klasse
<25
402
24,1%
4.269
23,9%
25-34
630
15,2%
5.782
14,9%
35-44
513
12,8%
4.962
11,6%
45-54
348
12,8%
3.000
10,5%
55+
241
22,4%
2.621
21,3%
2.134
15,7%
20.634
14,7%
Totaal
Tabel 11 Uitstroom binnen grootteklassen in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 Grootteklassen
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% binnen klasse
Aantal
% binnen klasse
1-5 werknemers
314
20,7%
2..819
19,9%
6-15 werknemers
587
16,0%
5.478
15,7%
16-50 werknemers
873
14,2%
8.457
13,6%
51-100 werknemers
105
8,2%
1.768
13,2%
255
25,9%
2.112
13,4%
2.134
15,7%
20.634
14,7%
>100 werknemers Totaal
Tabel 12 Uitstroom binnen beroepenclusters in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 Beroepenclusters
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% binnen beroepencluster
Aantal
% binnen beroepencluster
Directie, management
82
17,9%
977
16,9%
Ondersteuning
351
16,5%
3.712
15,4%
1.377
14,8%
13.208
14,0%
Meewerkend leidinggevend
99
15,8%
728
11,7%
Overig
225
21,2%
2.006
20,5%
0
0
3
-
2.134
15,7%
20.634
14,7%
Technisch uitvoerend
Onbekend Totaal
16
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
3.3
Uitval Deze paragraaf gaat in op zogenaamde ‘uitval’. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. Tabel 13 Aantal uitvallers op totaal aantal werknemers binnen leeftijdsklassen in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004 Leeftijdsklassen
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% binnen klasse
Aantal
% binnen klasse
<25
107
6,4%
1.589
8,9%
25-34
88
2,1%
1.105
2,8%
35-44
57
1,4%
727
1,7%
45-54
36
1,3%
358
1,2%
55+
10
0,9%
163
1,3%
Totaal
298
2,2%
3.942
2,8%
Tabel 14 Uitval binnen beroepenclusters in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 Beroepenclusters
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% binnen beroepencluster
Aantal
% binnen beroepencluster
11
2,4%
123
2,1%
Ondersteuning
74
3,5%
849
3,5%
Technisch uitvoerend
159
1,7%
2410
2,6%
Meewerkend leidinggevend
9
1,4%
79
1,3%
Overig
45
0,4%
480
4,9%
Onbekend
0
0%
1
-
298
2,2%
3.942
2,8%
Directie, management
Totaal
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
17
3.4
Pensionering Tabel 15 Huidige leeftijd werknemers
Verwachte uitstroom werknemers t/m 2015 in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland Jaar dat men uitstroomt
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
% van het totaal aantal werknemers (1-1-2005)
Cumulatief %
Aantal
% van het totaal aantal werknemers (1-1-2005)
Cumulatief %
92
0,8%
0,8%
1.283
0,9%
0,9%
>60
2005
60
2006
55
0,4%
1,2%
792
0,6%
1,5%
59
2007
152
1,2%
2,4%
1.496
1,1%
2,6%
58
2008
214
1,6%
4,0%
2.267
1,6%
4,2%
57
2009
187
1,4%
5,4%
2.241
1,6%
5,8%
56
2010
188
1,4%
6,8%
2.317
1,7%
7,5%
55
2011
231
1,8%
8,6%
2.396
1,7%
9,2%
54
2012
214
1,6%
10,2%
2.364
1,7%
10,9%
53
2013
218
1,7%
11,9%
2.340
1,7%
12,6%
52
2014
273
2,1%
14,0%
2.668
1,9%
14,5%
51
2015
253
1,9%
15,9%
2.672
1,9%
16,5%
Tabel 16
Verwachte uitstroom t/m 2015 binnen beroepenclusters in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland
Beroepenclusters
Aantal Groningen/ Friesland/ Drenthe
% t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster (1-1-2005)
Aantal Nederland
% t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster (1-1-2005)
125
26,9%
1.515
26,1%
Ondersteuning
402
19,3%
4.254
17,7%
Technisch uitvoerend
1231
13,7%
13.854
14,8%
Meewerkend leidinggevend
176
29,9%
1.788
29,6%
Directie, management
Overig
143
13,8%
1.425
15,1%
Totaal
2.077
15,8%*
22.836
16,5%
*
18
Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in de regio in tabel 16 iets hoger dan in tabel 15.
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
4
Beroepsonderwijs Vorig jaar is geconstateerd dat de CFI-cijfers van HBO-instellingen niet goed te koppelen waren aan de regio-indeling. Dit heeft geleid tot onjuiste gegevens en conclusies. Omdat hier vooralsnog geen oplossing voor gevonden is, wordt in dit hoofdstuk niet gerapporteerd over aantallen leerlingen en gediplomeerden op HBO-niveau. De gegevens hebben alleen betrekking op leerlingen in metaaltechnische opleidingen. Het betreft de ‘voorlopige cijfers’ van CFI die in mei/juni bekend zijn1. Tabel 17 Aantal instellingen en leerlingen metaaltechnisch onderwijs naar onderwijsniveau in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland schooljaar 2004-2005 Onderwijsniveau
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal instellingen
Aantal leerlingen
Aantal instellingen
Aantal leerlingen
VMBO
30
1.301
234
12.988
MBO
5
2.297
42
15.142
Totaal
35
3.598
276
28.130
1
De definitieve cijfers zijn bekend in november. Vergelijking van de voorlopige met de definitieve cijfers van het CFI over het schooljaar 2003/2004 leert dat hiertussen verschillen bestaan. Zo bleek uit de definitieve cijfers van het MBO over het schooljaar 2003/2004 dat er landelijk ruim 400 leerlingen minder waren dan in de voorlopige cijfers.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
19
Tabel 18 Aantal ingeschreven leerlingen naar opleidingstype gen/Friesland/Drenthe en Nederland schooljaar 2004-2005 Groningen/Friesland/Drenthe
voor
Gronin-
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
Metaaltechniek
590
45,3%
6.698
51,6%
Metalektro
359
27,6%
4.187
32,2%
Installatietechniek
16
1,2%
727
5,6%
Instalektro
336
25,8
1.376
10,6%
1.301
100%
12.988
100%
1 Assistent-opleiding
248
10,8%
1.621
10,7%
2 Basisberoepsopleiding
707
30,8%
5.359
35,4%
3 Vakopleiding
275
12%
1.721
11,4%
4 Middenkaderopleiding
1.067
46.5%
6.441
42,3%
Totaal
2.297
100%
15.142
100%
VMBO
Totaal MBO
Tabel 19 Verdeling BOL/BBL binnen opleidingsniveau metaaltechnisch onderwijs in Friesland/Groningen/Drenthe en Nederland schooljaar 2004-2005 Opleidingsniveau
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
% BOL
% BBL
% BOL
% BBL
1 Assistent-opleiding
69,4%
30,6%
54,8%
45,2%
2 Basisberoepsopleiding
40.2%
59,8%
22,5%
77,5%
3 Vakopleiding
12,0%
88,0%
10,5%
89,5%
4 Middenkaderopleiding
94,5%
5,5%
93,4%
6,6%
Totaal
65,2%
34,8%
54,8%
45,2%
Tabel 20
Aantal ingeschreven leerlingen naar metaaltechnische opleidingsrichtingen MBO in Groningen/Friesland/Drenthe schooljaar 2004-2005: ‘top 5’
Opleidingsrichting
Aantal
%
1 Werktuigbouwkunde
961
41,8%
2 Assistent constructiewerker/lasser
210
9,1%
3 Constructiebankwerker/lasser
190
8,3%
4 Plaat- en constructiewerker
173
7,5%
5 Constructie- en apparatenbouwer
72
3,1%
Totaal top 5
1.606
69,9%
Totaal aantal leerlingen in Groningen/Friesland/Drenthe
2.297
100%
20
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Tabel 21
Aantal ingeschreven leerlingen naar metaaltechnische opleidingsrichtingen MBO in Nederland schooljaar 2004-2005: ‘top 5’
Opleidingsrichting
Aantal
%
1 Werktuigbouwkunde
4.966
32,8%
2 Assistent constructiewerker/lasser
1.672
11,0%
3 Constructiebankwerker/lasser
1.084
7,2%
629
4,2%
4 Plaat- en constructiewerker 5 Constructie- en apparatenbouwer
465
3,1%
Totaal top 5
8.816
58,2%
Totaal aantal leerlingen
15.142
100%
Tabel 22
Aantal gediplomeerden metaaltechnisch onderwijs naar opleidingstype in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 20041 Groningen/Friesland/Drenthe Aantal
VMBO
%
Geen cijfers
Nederland Aantal
%
Geen cijfers
Metaaltechniek Metalektro Installatietechniek Instalektro Totaal MBO 1 Assistent-opleiding
75
12,5%
491
12,1%
2 Basisberoepsopleiding
244
40,5%
1.513
37,4%
3 Vakopleiding
69
11,5%
581
14,3%
4 Middenkaderopleiding
214
35,5%
1465
36,2%
Totaal
602
100%
4.050
100%
1
Helaas waren bij het CFI over het jaar 2004 geen gegevens beschikbaar over het aantal gediplomeerde VMBOers.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
21
Tabel 23 Aantal gediplomeerden naar metaaltechnische opleidingsrichtingen MBO 2004 in Groningen/Friesland/Drenthe: ‘top 5’ Opleidingsrichting
Aantal
%
1 Werktuigbouwkunde
179
29,7%
2 Assistent constructiewerker/lasser
68
11,3%
3 Monteur landbouwmechanisatietechniek
42
7,0%
4 Plaat- en constructiewerker
42
7,0%
5 Constructiebankwerker/lasser
41
6,8%
Totaal top 5
372
61,8%
Totaal aantal gediplomeerden in Groningen/Friesland/Drenthe
602
100%
22
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
5
Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) De omvang van de BBL-aanvragen is waarschijnlijk wat groter dan in dit hoofdstuk gepresenteerd. Gebleken is dat een deel van de bedrijven geen beroep doet op de subsidie van OOM. Dit heeft deels te maken met recente wijzigingen in aanvraagprocedure. OOM neemt actie om haar administratie in dit kader verder te completeren. Tabel 24
Aantal bedrijven dat is gestart met een of meerdere BBL-trajecten in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2003 2003
Groningen/Friesland/Drenthe Nederland
Aantal
% op alle bedrijven (d.d. 1-1-’04)
103
8,1%
1.011
8,4%
Tabel 25 Bedrijven met BBL-instroom Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2003 Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
1 - 5 werknemers
24
23,3%
195
19,3%
6 - 15 werknemers
29
28,2%
323
31,9%
16 - 50 werknemers
44
42,7%
394
39,0%
51 - 100 werknemers
4
3,9%
49
4,8%
> 100 werknemers
-
-
23
2,3%
Onbekend Totaal
DIJK12 Beleidsonderzoek
2
1,9%
27
2,7%
103
100%
1.011
100%
Groningen/Friesland/Drenthe
23
Tabel 26 BBL-instromers naar bedrijfsomvang Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2003 Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
1 - 5 werknemers
27
20,0%
216
15,7%
6 - 15 werknemers
35
25,9%
395
28,7%
16 - 50 werknemers
56
41,5%
553
40,2%
51 – 100 werknemers
14
10,4%
108
7,8%
> 100 werknemers
132
97,8%
74
5,4%
3
2,2%
31
2,3%
135
100%
1.377
100%
Onbekend Totaal
Tabel 27 BBL-instroom naar niveau Groningen, Friesland, Drenthe in 2003 Opleidingsniveau
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
1 Assistent-opleiding
8
5,9%
161
11,6%
2 Basisberoepsopleiding
85
63,0%
825
59,6%
3 Vakopleiding
41
30,4%
367
26,5%
4 Middenkaderopleiding Totaal
1
0,7%
31
2,2%
135
100%
1.384
100%
Figuur 4 Verhouding on-the-job / off-the-job Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2003 83,7%
83,8%
16,3%
On-the-job Groningen/Friesland/Drenthe
24
16,2%
Off-the-job Nederland
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Tabel 28 BBL-instroom naar leeftijd en geslacht Groningen/Friesland/Drenthe in 2003 2003 Aantal
%
< 25 jaar
133
98,5%
25-34 jaar
1
0,7%
35-44 jaar
1
0,7%
45-54 jaar
-
-
55+
-
-
Totaal
135
100%
Man
134
99,3%
Vrouw
1
0,7%
Totaal
135
100%
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
25
Tabel 29 Gevolgde BBL-trajecten naar niveau en kwalificatie Groningen/Friesland/Drenthe in 2003 Kwalificaties naar niveau
2003 Aantal
%
Niveau 1
8
5,9%
• verspaning
1
0,7%
• (constructiewerk)/lassen
7
5,2%
Niveau 2
85
63,0%
• verspaning
4
3,0%
• constructiewerk/lassen
39
28,9%
• constructie
10
7,4%
• storing & onderhoud
1
0,7%
• landbouwmechanisatie
18
13,3%
• elektro & installatie
2
1,5%
• niet Kenteq technisch
5
3,7%
• niet Kenteq niet-techisch
6
4,4%
Niveau 3
41
30,4%
• verspaning
6
4,4%
• constructie
18
13,3%
• landbouwmechanisatie
10
7,4%
• elektro & installatie
1
0,7%
• niet Kenteq technisch
5
3,7%
• niet Kenteq niet-technisch
1
0,7%
Niveau 4
1
0,7%
• niet Kenteq technisch
Totaal (alle niveaus)
26
1
0,7%
135
100%
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
6
Bijscholing OOM Tabel 30 Aantal bedrijven dat subsidie heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 2004
Groningen/Friesland/Drenthe Nederland
Tabel 31
Aantal
% binnen regio (d.d. 1-1-’04)
345
27,1%
3.189
26,6%
Aantal bedrijven dat bijscholingssubsidie heeft aangevraagd in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004
Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe Aantal
%
1 - 5 werknemers
60
6 – 15 werknemers
130
16 - 50 werknemers
Nederland Aantal
%
17,4%
511
16,0%
37,7%
1.103
34,6%
133
38,6%
1.339
42,0%
51 - 100 werknemers
15
4,3%
146
4,6%
> 100 werknemers
6
1,7%
77
2,4%
Onbekend
1
0,3%
13
0,4%
345
100%
3.189
100%
Totaal
Tabel 32 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004
gevolgd
in
Gronin-
2004 Aantal
% t.o.v. totaal aantal werknemers
Groningen/Friesland/Drenthe
1.368
10,4%
Nederland
13.565
9,6%
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
27
Tabel 33 Aantal werknemers waarvoor bijscholingssubsidie is aangevraagd in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland in 2004 Bedrijfsomvang
Groningen/Friesland/Drenthe
Nederland
Aantal
%
Aantal
%
1 - 5 werknemers
83
6,1%
792
5,8%
6 – 15 werknemers
346
25,3%
2.892
21,3%
16 - 50 werknemers
610
44,6%
6.309
46,5%
51 - 100 werknemers
224
16,4%
1.605
11,8%
> 100 werknemers
104
7,6%
1.944
14,3%
1
0,1%
23
0,2%
1.368
100%
13.565
100%
Onbekend Totaal
Tabel 34 Leeftijdsopbouw en geslacht werknemers waarvoor bijscholingssubsidie is aangevraagd in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004 2004 Aantal
%
< 25 jaar
160
11,7%
25-34 jaar
442
32,3%
35-44 jaar
413
30,2%
45-54 jaar
289
21,1%|
55+
64
4,7%
Totaal
1.368
100,0%
Man
1288
94,2%
Vrouw
79
5,8%
Onbekend
1
0,1%
1.368
100%
Totaal
28
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Tabel 35 Soort aanvragen voor bijscholing in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004 Soort bijscholing
2004
Lassen
Aantal
%
117
6,3%
Technisch kwaliteit
54
2,9%
Technisch
656
35,2%
Leidinggeven / management
87
4,7%
Kwaliteit
24
1,3%
Arbo/veiligheid
102
5,5%
Personeel & organisatie
127
6,8%
Automatisering
50
2,7%
Secretariële ondersteuning
7
0,4%
Computercursussen/software (hfdz. niet technisch)
91
4,9%
Commercieel/bedrijfseconomisch/ In-en verkoop
58
3,1%
Logistiek
136
7,3%
Presentatie/communicatie/taal
87
4,7%
EVC metaal
63
3,4%
Praktijkbegeleider
26
1,4%
Diversen/overig Totaal
DIJK12 Beleidsonderzoek
180
9,7%
1.865
100%
Groningen/Friesland/Drenthe
29
Tabel 36
Beroepen werknemers waarvoor bijscholingssubsidie is aangevraagd in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004
Beroepenklasse
2004 Aantal
%
Directie / Management
50
3,7%
Ondersteuning
89
6,5%
Meewerkend leidinggevend
67
4,9%
Technisch uitvoerend
993
72,6%
• verspaning
58
4,2%
• constructie
91
6,7%
• algemene productietechniek / machinebediening
306
22,4%
• machinebouw, samenbouw, installatie
375
27,4%
• storing & onderhoud
41
3,0%
• engineering
102
7,5%
• kwaliteitscontrole, testen
9
0,7%
• automatisering/ICT
10
0,7%
• ambachtelijk, specialistische beroepen
1
0,1%
Logistiek
49
3,6%
Commercieel, inkoop/verkoop
59
4,3%
Overige beroepen
55
4,0%
Onbekend Totaal
30
6
0,4%
1.368
100%
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
Bijlage I Verantwoording en definities •
De gegevens in de eerste drie hoofdstukken van de rapportage zijn afkomstig van Mn Services (pensioenfonds). Het betreft standcijfers met betrekking op de peildatum 1 januari van het jaar 2005. In de bestanden van Mn Services zijn de zelfstandigen zonder personeel - de zgn. zzp-ers - niet opgenomen. Deze zijn dan ook buiten beschouwing gelaten. Omdat zzp-ers wel bij OOM geregistreerd zijn, bestaat enige discrepantie tussen gepresenteerde gegevens en gegevens uit de OOM-administratie. Verder dient te worden opgemerkt dat een kleine groep werknemers meerdere dienstverbanden heeft, bijvoorbeeld doordat zij bij twee verschillende bedrijven werken. Op 1 januari 2005 betreft dit voor heel Nederland 350 werknemers (0,2%). Wanneer in het rapport over de werknemers wordt gesproken, wordt dus gedoeld op de werkgelegenheid, het aantal banen.
•
De gegevens in hoofdstuk 4 over metaaltechnisch beroepsonderwijs zijn afkomstig van CFI (Centraal Financiën Instellingen van OCW). Hiertoe is het totale onderwijsbestand van CFI nader geanalyseerd naar metaaltechnische beroepsopleidingen (VMBO t/m HBO). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in de schooljaren 2004/2005. Het betreft de ‘voorlopige cijfers’ van CFI die in mei/juni bekend zijn1. CFI beschikt niet over gegevens van gediplomeerde VMBO-ers over het jaar 2004. Deze gegevens ontbreken derhalve in dit rapport. In 2004 is geconstateerd dat de CFI-cijfers van HBO-instellingen niet goed te koppelen waren aan de regio-indeling. Dit heeft geleid tot onjuiste gegevens en conclusies. Omdat hier vooralsnog geen oplossing voor gevonden is, wordt in
1
De definitieve cijfers zijn bekend in november. Vergelijking van de voorlopige met de definitieve cijfers van het CFI over het schooljaar 2003/2004 leert dat hiertussen verschillen bestaan. Zo bleek uit de definitieve cijfers van het MBO over het schooljaar 2003/2004 dat er landelijk ruim 400 leerlingen minder waren dan in de voorlopige cijfers.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
31
onderhavig rapport niet gerapporteerd over aantallen leerlingen en gediplomeerden op HBO-niveau. •
De gegevens over BBL (hoofdstuk 5) zijn afkomstig van de registratiebestanden van OOM en hebben betrekking op bedrijven die een beroep hebben gedaan op de subsidieregeling van OOM (afgesloten leerovereenkomsten) in 2003. Het gaat hier dus om bedrijven en werknemers die in dit jaar zijn gestart met een BBLtraject. De gegevens zijn standcijfers van juli van het betreffende jaar. De omvang van de BBL-aanvragen is waarschijnlijk wat groter dan in dit rapport gepresenteerd. Gebleken is dat een deel van de bedrijven geen beroep doet op de subsidie van OOM. Dit heeft deels te maken met recente wijzigingen in aanvraagprocedure. OOM neemt actie om haar administratie in dit kader verder te completeren.
•
De gegevens in hoofdstuk 6 zijn afkomstig van de registratiebestanden van OOM en hebben betrekking op bedrijven die een beroep hebben gedaan op de bijscholingsverlofregeling. De gegevens hebben betrekking op het jaar 2004. Opgemerkt dient te worden dat de daadwerkelijke omvang van bijscholing in de branche waarschijnlijk groter zal zijn dan in dit rapport vermeld. Dit komt onder meer doordat niet alle bedrijven een beroep doen op de bijscholingsverlofregeling, OOM niet alle soorten bijscholing/cursussen honoreert en er een limiet bestaat aan het beroep dat bedrijven kunnen doen op de bijscholingsverlofregeling.
Regio-indeling Recentelijk is de indeling van een aantal OOM-regio’s gewijzigd. Hierbij is de indeling van de regio Groningen/Friesland/Drenthe dermate gewijzigd dat hierdoor vergelijking met voorgaande jaren niet mogelijk is. In dit rapport wordt dan ook niet ingegaan op gegevens van voorgaande jaren. Alle cijfers in dit rapport zijn dus gebaseerd op de nieuwe regio-indeling.
Beroepen Beroepen en beroepenclusters zijn geanalyseerd op basis van de functie waarmee werknemers staan ingeschreven bij Mn Services. De technische functies zijn geclusterd overeenkomstig de structuur van het Handboek Beroepsprofielen Metaal van A+O/OOM van 2001 en zullen dus waarschijnlijk aansluiten bij de nieuwe Kwalificatiestructuur Metaal, die onder meer wordt gebaseerd op het Handboek. In de categorie ‘overige beroepen’ bevinden zich ‘algemene medewerkers’, ‘schoonmakers’ en dergelijke.
Kleine en grote bedrijven In de rapportage wordt soms onderscheid gemaakt tussen kleine en grote bedrijven. Onder kleine bedrijven wordt verstaan bedrijven tot en met 15 werknemers. Grote be-
32
Groningen/Friesland/Drenthe
DIJK12 Beleidsonderzoek
drijven hebben meer dan 15 werknemers in dienst.
Instroom, uitstroom, uitval Onder instroom wordt verstaan: werknemers die op 1 januari van een betreffend jaar bij Mn Services staan ingeschreven en op 1 januari van het voorgaande jaar niet. De analyses hebben uitsluitend betrekking op werknemers die zijn ingestroomd tussen de peildata: • 1 januari 2004 en 1 januari 2005 ( = instroom 2004). Onder uitstroom wordt verstaan: werknemers die op 1 januari van een betreffend jaar bij Mn Services staan ingeschreven en 1 januari op het daaropvolgende jaar niet meer. De gegevens hebben dus niet betrekking op werknemers die tussen twee peildata in de branche zijn gaan werken én ook weer uit de branche zijn gestroomd De analyses hebben uitsluitend betrekking op werknemers die zijn uitgestroomd tussen de peildata: • 1 januari 2004 en 1 januari 2005 ( = uitstroom 2004). Uitval betreft de groep die op 1 januari van het uitstroomjaar minder dan 12 maanden in de branche werkzaam is geweest. Deze groep heeft dus maximaal twee jaar in de metaalbewerking gewerkt. Pensionering: de berekeningen zijn gebaseerd op een gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar.
Leeswijzer tabellen en figuren • •
Door afrondingen tellen totalen soms niet op tot 100%. Daar waar in dit rapport over ‘bedrijven’ wordt gesproken, dient de lezer in acht te nemen dat het louter om OOM-bedrijven gaat.
DIJK12 Beleidsonderzoek
Groningen/Friesland/Drenthe
33