VISIE DUURZAAM PLATTELAND GroenLinks Drenthe - 2012
Voorwoord GroenLinks staat voor een Drents platteland met toekomst: vitaal en duurzaam. Door enorme rijksbezuinigingen en keuzes voor taken in de provincie zelf staan de budgetten voor zowel natuur als sociale taken fors onder druk. Een toekomst voor Drenthe kan alleen maar als we ons platteland koesteren en duurzaam ontwikkelen. Daarbij zijn vitaliteit en duurzaamheid sleutelwoorden. Duurzaamheid staat voor hier en nu, daar en later. Zowel in de ’groene’ zin als in sociale zin. Het Drentse platteland verdient zorgvuldigheid in energieverbruik en CO2-uitstoot, in natuur en landschapsbeheer, maar ook in een samenleving waar men elkaar respecteert en waardeert. Een samenleving waar zorg zó georganiseerd is, dat je ook als je hulpbehoevend wordt nog in je eigen dorp kunt blijven wonen. Vitaliteit gaat over levenskracht, gezond zijn en energie hebben om zaken te ondernemen. Een vitaal platteland gaat over het buitengebied, in oppervlakte het grootste deel van de provincie Drenthe. Een vitaal platteland biedt ruimte voor recreatie en levert vanuit de landbouw en natuur producten en diensten die direct in de regio verkocht kunnen worden. Sociale en economische ontwikkelingen in het buitengebied moeten de cultuur en natuurwaarden van het landschap versterken. De statenfractie van GroenLinks in Drenthe zet kort haar visie op een vitaal en duurzaam platteland voor de toekomst op een rij. Graag gaan we met ieder het gesprek aan over de keuzes die we moeten maken voor een duurzaam, vitaal, succesvol en groen platteland van de toekomst! Acht mensen hebben hun input gegeven voor deze visie, waarvoor we hen hartelijk danken: Hedzer van Houten - Zorgbelang Drenthe Paul Tienkamp - natuurkampeerterrein Thijencamp, Laaghalerveen Frank Stoovelaar, Ilse Muller en Lidy Kuiper - fractie GroenLinks Borger Odoorn Oscar Rietkerk - fractie GroenLinks Tynaarloo Hans Kuipers en Gabriëlle van Dinteren - fractie GroenLinks Drenthe We wensen u leesplezier en stof tot nadenken - graag komen we in gesprek over het Drentse platteland van de toekomst! Fractie GroenLinks Provinciale Staten februari 2012
Leefbaarheid Inleiding Drenthe is een plattelandssamenleving. Er is rust en ruimte. GroenLinks staat voor deze kwaliteit van leven. Drenthe is de provincie om te wonen, werken en recreëren. De samenleving op het platteland verandert: vergrijzing en minder (jeugdige) bewoners (krimp). Maar ook een verschuiving van een agrarische naar een 'burgersamenleving'. Krimp hoeft, mits je daar tijdig op inspeelt, geen probleem te geven. Bewoners kunnen zelf hun leefomgeving vormgeven, als ze met elkaar plannen maken - onderlinge verbondenheid is dan wel essentieel. Niet zozeer de aanwezigheid, alswel de bereikbaarheid van voorzieningen blijkt voor mensen voorwaarde om zich te vestigen. Agrarische ondernemers die risico willen spreiden of tegen de grenzen van de schaalvergroting aanlopen gaan diversificeren. Zij zoeken nieuwe initiatieven die passen bij het agrarisch bedrijf. Deze initiatieven liggen vaak op het gebied van zorg, duurzame energie of recreatie. Overigens is Drenthe ook bij uitstek de provincie waar wordt voldaan aan de woonwensen van zowel ouderen als jonge gezinnen. Vaak hebben die genoeg van problemen als verkeerscongestie, fijnstofproblematiek en veiligheid. Wonen in Drenthe betekent rust, ruimte en de mooiste natuurgebieden in je achtertuin. Na Gelderland zien deze doelgroepen Drenthe als de meest favoriete provincie. Als de Hanzelijn in 2013 in gebruik wordt genomen, ligt Drenthe aantrekkelijk dichtbij!
Visie Burgers denken mee over de toekomst die zij voor het Drentse platteland zien. Nieuw Naoberschap (met elkaar de toekomst van je dorp vormgeven) en buurtspraak (overleggen met de buurt voor je plannen indient bij de gemeente) zijn daar mooie uitwerkingen van. De gemeenten voeren keukentafelgesprekken in alle dorpen (dorpsvisies), om te achterhalen wat de ervaren problemen en wensen zijn. Zo zijn de bewoners betrokken bij hun eigen toekomst en kan maatwerk per dorp geleverd worden. De provincie is hierin kennismakelaar en blijft zorgen voor goede ondersteuning vanuit de sociale ruggengraat van Drenthe, bijvoorbeeld door STAMM CMO en BOKD. Welbevinden wordt een minstens zo belangrijke meetlat voor beleid in plaats van economische groei. Juist ook op het platteland is er aandacht voor ondersteuning van vrijwilligers in dorpsraden, sportverenigingen, jeugd- en ouderenorganisaties en alle mantelzorgers. Ook wordt voorkomen dat mensen door armoede aan de kant blijven staan. Voorzieningen moeten bereikbaar zijn. Vaak zijn er ook mogelijkheden ze in combinaties in kernen te behouden. Bijvoorbeeld een ’biblioplusbus’ met pinautomaat, postzegelverkoop en gemeenteloket. Ook kunnen basisvoorzieningen bijvoorbeeld in multifunctionele en multidisciplinaire centra worden ondergebracht: onderwijs, ontmoeting, welzijn, zorgvoorziening en buurtwinkel onder één dak.
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 3!
In het kader van emancipatie ne participatie van mensen met een beperking zouden deze doelgroepen een bijdrage kunnen leveren in de exploitatie van deze voorzieningen. Een voorbeeld daarvan zijn de buurtsupers onder het label ’attent plus’ in Wijster en Eext. Speciale aandacht is nodig voor de culturele voorzieningen als bibliotheken, toneelverenigingen en muziekscholen die door zowel provinciale als gemeentelijke bezuinigingen dreigen te verdwijnen. De culturele ontwikkeling van kinderen en volwassenen op het platteland van Drenthe is belangrijk. Door combinaties in huisvesting en vervoer en door bewuste keuzes in budgetten wordt gezorgd dat cultuur op het platteland blijft bestaan. Drenthe houdt ook een bloeiend amateurverenigingsleven op het gebied van toneel, muziek, zang, kunst en dans. De provincie zorgt dat K&C daarbij ondersteunt. Openbaar vervoer wordt in heel Drenthe goed geregeld en is zo duurzaam als mogelijk. GroenLinks gaat voor maximale bereikbaarheid. Dat betekent dat we voor bussen zowel het hoofdlijnennet als het vervoer naar en van de kleinere kernen goed op orde krijgen en dat gezocht wordt naar slimme combinaties en goede onderlinge aansluitingen van alle vervoersstromen (van trein, leerlingenvervoer en ouderenvervoer tot WMO-vervoer en gewone bussen). Daarom ondersteunt de provincie initiatieven die het openbaar vervoer verbeteren. Waar krimp optreedt is het gevaar dat door leegstand verrommeling plaatsvindt. Samen met de 12 Drentse gemeenten wordt een fonds gevuld. Daarmee wordt landschappelijke inpassing en verduurzaming betaald. De acceptatie van nieuwe initiatieven van agrarische ondernemers krijgt meer draagvlak doordat boeren via buurtspraak overleggen en de opbrengst voor een deel ook direct ten goede komt aan de omwonenden.
Kansen en mogelijkheden •
• • •
• •
•
Inventarisatie per dorp van wensen en behoeften ten aanzien van werk, wonen, onderwijs en sociaal verkeer levert een prima basis om ontwikkelingen vorm te geven. De provincie ondersteunt de kennisorganisaties die dit kunnen begeleiden. GroenLinks zoekt steeds naar welbevinden, naast duurzame economische groei. Cultuur blijft mogelijk door combinaties in ruimte en vervoer en door bewuste budgetkeuzes. Het openbaar vervoer moet zorgen voor bereikbaarheid, daarvoor zoeken we creatieve oplossingen in bijvoorbeeld de combinatie met lokale en anders gefinancierde vervoersmogelijkheden (WMO, bejaardenvervoer, leerlingenvervoer ea). Een krimpfonds voorkomt onverkoopbare panden en verrommeling in de woonkwaliteit. Nieuw naoberschap, het als dorpsgemeenschap zelf oplossingen zoeken voor ervaren krimpproblemen en elkaar helpen, wordt op initiatief van GroenLinks door gemeenten en provincie met de dorpen uitgewerkt. Het introduceren van buurtspraak vergroot de acceptatie van nieuwe initiatieven van agrarische ondernemers. (zie ook onder Landbouw).
4, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
Zorg Inleiding Zorg is een grote economische en banenmotor in Drenthe. Binnen de zorg verandert veel en snel. De zorgconsumptie stijgt bovenmatig en wij worden steeds ouder waardoor er ook extra zorgvraag ontstaat. De kosten van de zorg stijgen explosief. De verantwoordelijkheden verschuiven, de financiering verandert, er wordt steeds meer zorg thuis geleverd, er wordt steeds integraler zorg geleverd en preventie en welzijn worden steeds belangrijker. De ontwikkeling gaat van ziekte en zorg (ZZ) naar gedrag en gezondheid (GG). Vaak wordt de oplossing nog gezocht in een sectorale benadering, wat zich uit in puur bezuinigen, in plaats van een integrale benadering.
Visie We profileren Drenthe als provincie met kwaliteit van leven voor jong en oud, ziek en gezond. Daarmee scheppen we duurzame banen in de zorg en alle bijkomende diensten. GroenLinks zoekt naar een integrale benadering tussen wonen, welzijn en zorg. Wij vinden dat wonen aan welzijn vooraf gaat en welzijn aan zorg. De zorgvraag blijkt in de praktijk significant toe te nemen wanneer onvoldoende invulling wordt gegeven aan goede en adequate huisvesting omringd door goed welzijnsactiviteiten. Kwaliteit, beschikbaarheid en bereikbaarheid van ziekenhuizen en artsen wordt vanui de provincie gestimuleerd. Daarbij is ruimte voor vernieuwende vormen van kleinschalige woonzorg en multidisciplinaire gezondheidscentra van belang. Ook ICT en domotica (’slimme electronica’ in het huishouden) spelen een grote rol bij de gezondheidszorg. Om de kosten van de gezondheidszorg te drukken is het van belang dat we zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Dat kan door belangrijke welzijns- en zorgvoorzieningen in de kleine kernen te houden (zie ook Leefbaarheid). Thusizorg organiseren we volgens het ’buurtzorg’principe. Andere eerstelijnszorg komt in de multifunctionele centra in de vorm van ’zorgwinkels’. Mantelzorgers spelen in de zorg een prominente rol, hen faciliteren krijgt prioriteit. De kwaliteit van al deze voorzieningen wordt op provinciaal niveau bewaakt door een consumentenorganisatie zoals Zorgbelang Drenthe. De ’ouderwetse’ bejaardentehuizen, tegenwoordig verzorgingstehuizen genoemd, zullen kleiner en kleinschaliger opereren voor wie daar nog behoefte aan heeft. Diegenen die de regie over hun eigen leven niet meer kunnen voeren zullen geïndiceerd worden voor een verpleegtehuis. Werk en reïntegratie leveren vaak betere resultaten dan therapie in GGZ. Gezond gedrag stimuleren we in ruimtelijke ordening, beleid en voorzieningen. Fietsen en wandelen in de natuur en naar winkel, sport of voorziening. Omgaan met een chronische ziekte is makkelijker in een sterk sociaal neterk. Meedoen bespaart zorgkosten. Door de vergrijzing ontstaat er veel behoefte aan zorggebonden wonen. Drenthe leent zich daar uitstekend voor.
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 5!
Om in de toekomst aan de grotere zorgvraag te voorzien overlegt de provincie met onderwijsinstellingen over het aanbieden van goede opleidingen en het werven van studenten. Onderzoek naar en ontwikkeling van verduurzaming in de zorg wordt door de provincie gestimuleerd.
Kansen en mogelijkheden •
•
• •
•
De provincie ontwikkelt samen met maatschappelijke partners een integrale visie op wonen, welzijn en zorg. We gaan steeds meer wonen en zorg combineren, waardoor mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Een goede bereikbaarheid van de zorg voor iedereen op het platteland wordt de komende tien jaar in samenspraak met patiëntenorganisaties, gezondheidszorg en gemeenten realiteit. De provincie neemt verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van taken in het sociale en culturele domein in al haar facetten. Groeiende werkgelegenheid in de zorg vraagt om gekwalificeerde mensen. De provincie denkt en werkt mee aan werving van scholieren voor opleidingen in de zorg en aan goede opleidingen binnen de provincie. Verduurzaming van de zorg wordt gestimuleerd door onderzoek en ontwikkeling.
6, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
Landbouw Inleiding Drenthe heeft een groot oppervlakte aan landbouwgrond. Er is veel akkerbouw, in mindere mate veehouderij en tuinbouw. Door de schaalvergroting en de mechanisatie is de landbouw steeds verder van de 'gewone burger' af komen te staan. Steeds minder inwoners zijn economisch afhankelijk van de landbouw. Ook beseffen nieuwkomers niet altijd wat het betekent om in een landbouwgebied te wonen. Het gevolg is dat veel plannen van landbouwers met juridische procedures worden bezwaard. Met geld- en tijdverlies tot gevolg. Bovendien beïnvloedt het de sfeer in de dorpsgemeenschappen.
Visie GroenLinks wil dat het platteland samen leeft! Levendige landbouw die past binnen ons landschap en (cultuur)historie. Met respect voor vorige en volgende generaties en ook vooral voor bewoners van nu. Wij pleiten daarom voor het (her)invoeren van ’Buurtspraak’. Buurtspraak is een overlegvorm waarbij eerst wordt overlegd met omwonenden voordat een formele aanvraag wordt ingediend. Deze vorm is ontstaan in de 16e eeuw in de boermarke Ede en omgeving. Met de inbreng vanuit de buurt wordt door de indiener rekening gehouden. Een toekomstbestendige (duurzame) landbouw is alleen mogelijk als ook rekening gehouden wordt met toekomstige generaties en het welzijn van de hele wereldbevolking. Daarom kiest de provincie zoveel mogelijk voor biologische landbouw en regionale voedselvoorziening en ondersteunt het initiatieven voor duurzame bedrijfsvoering of inkomstenbronnen. Biologische landbouw is landbouw met respect voor milieu en dierenwelzijn, waar geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Een eerlijke prijs voor eerlijke producten is overigens een voorwaarde waaraan op landelijk niveau nog wel wat moet gebeuren. Op dit moment moeten we biologische melkproducten importeren, omdat in Nederland te weinig geproduceerd wordt om aan de vraag te voldoen: een kans voor Drenthe! Dichtbij produceren, verwerken en verkopen levert besparingen op, bijvoorbeeld voor energie, transport of afval. Maar het kan ook regionaal banen scheppen. Verbreding van de agrarische bedrijven vindt, naast lokale afzet van producten, plaats op gebied van welzijn en zorg, maar ook van bv recreatie. Een andere verduurzaming van de landbouw wordt ingezet door levering van duurzame energie van zonnepanelen, aardwarmte en windenergie. De grote dakoppervlaktes van schuren kunnen ingezet worden voor het aanbrengen van PV panelen. Ook het verhuren van dakvlakken aan duurzame energieleveranciers is een optie. Overproductie van energie kan worden teruggeleverd aan de energieleverancier. Windenergie is een veelbelovende mogelijkheid voor duurzame energielevering. GroenLinks is daarvoor, mits goed overlegd èn met participatie van de streek. Op deze wijze zou Drenthe de meest groene provincie van Nederland kunnen worden (zie ook Energie).
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 7!
Kansen en mogelijkheden • • •
•
• • •
• •
Inwoners worden betrokken bij het landschap, de landbouw en hun omgeving. Door regionale en biologische landbouw is ook het perspectief voor de jongere generatie groter. Regionale afzet wordt gestimuleerd door een gezamenlijk te ontwikkelen ’drentsewaar.nl’ – een equivalent van marktplaats voor lokaal geproduceerd voedsel met een slim distributiesysteem (buurthuis, bibliobus, post, volgende dag afhalen bij de kroeg, school, winkel). Agrariërs verdienen op een milieu- en diervriendelijke manier een inkomen. Het inkomen kan aangevuld worden met neventakken aan het bedrijf zoals zorgboerderij, camping, bed and breakfast en energieleverancier (zie ook onder Energie). Door invoering van Buurtspraak bepaalt het dorp of de buurt samen of en waar ruimte is om te bouwen of uit te breiden. Plannen waarbij de bedrijfsvoering mileuvriendelijker wordt of het welzijn van dieren verbetert, krijgen meer ruimte. De veehouderij voorkomt ziekten door dieren op een natuurlijke manier te houden of gebruik te maken van rassen met een grote natuurlijke weerstand. Nieuwe intensieve veehouderijen of megastallen passen hier niet. Drenthe wordt een gen-tech vrije provincie. Het landschap wordt beheerd door landbouwers, natuurbeschermingsorganisaties en burgers. Bewoners maken samen het platteland, met voor elk wat wils.
8, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
Natuur Inleiding De Drentse natuur is uniek. Het heeft de grootste aaneengesloten vochtige heide, zeldzame laaglandbeekstelsels met blauwgraslanden en moerasgebieden en uitgestrekte bossen. Deze natuur herbergt een bovengemiddeld grote hoeveelheid soorten planten en dieren. Juist de kleinschalige ontginningen en het intensieve gebruik in het verleden hebben de Drentse natuur zijn vorm en soortenrijkdom gegeven. De natuur in de Wadden of het rivierengebied wordt in stand gehouden door eb en vloed of rivierdynamiek. De heides en blauwgraslanden hebben het bijvoorbeeld nodig om begraasd, geplagd of gemaaid te worden. Het beheer van de Drentse natuur is dus vaak intensiever en kostbaarder, maar levert ook meer soorten (biodiversiteit) en een grote recreatieve waarde. Uit een onlangs gehouden peiling (Drents Panel, 2012) onder de Drentse bevolking blijkt dat natuur belangrijk gevonden wordt door de inwoners. Daarbij wordt met name bos en heide gewaardeerd, naast de beleving van rust en ruimte. De actieve betrokkenheid van Drentse burgers bij natuur door lidmaatschap of activiteiten is bovengemiddeld.
Visie Natuur is een waarde op zich - een gegeven waarde, waar we zuinig op moeten zijn – meer is er niet van. Dieren en planten verdienen in de visie van GroenLinks onze zorg en respect. De afname van de biodiversiteit op aarde is gigantisch. In Nederland is het aantal soorten in de afgelopen eeuwen teruggelopen met 80% (Het succes van de EHS, 2011). Nederland is het EU land met de grootste percentages bedreigde plant en diersoorten, van 30% van de planten tot 80% van de reptielen. In Drenthe herbergen wij een groot aandeel van de nog overlevende soorten. Door steeds stukken wildernis te ontginnen is het areaal natuur de afgelopen eeuw fors verkleind. Doordat geïsoleerde gebiedjes ontstonden zijn veel soorten uitgestorven. Door de klimaatverandering zal dat nog erger worden, soorten kunnen immers niet meer meeverhuizen met de veranderingen in het klimaat. Aan ons de verantwoordelijkheid om de condities te scheppen het uitsterven van soorten te stoppen. De natuur waar wij nu van genieten is niet van ons, wij geven die door aan de generaties na ons. Ook onze kindskinderen moeten nog kunnen genieten van en kunnen werken en leven met natuur. Wij zijn alleen tijdelijke rentmeesters! Kinderen van nu hebben natuur nodig, niet alleen vanwege de gezondheidswinst die aantoonbaar uitgaat van een groene omgeving om in te leven. Het ravotten, ontdekken en beleven in de natuur ontwikkelt je zintuigen èn je waardering voor natuur (Louv, Last child in the woods, 2008). Speelbossen en natuur- en milieueducatie zijn dus belangrijk voor kinderen en voor natuur. Voor Drenthe is natuur het “groene goud”, een enorme bron van inkomsten. Niet alleen de recreatiesector (horeca, campings, huisjesparken, fietsverhuurders enz) vaart wel bij natuur die de moeite van het bezoeken dubbel en dwars waard is. Ook de detailhandel voelt de toename van de klandizie in de zomer. In Drenthe werd in 2007 al 639 miljoen euro aan toeristische bestedingen gemeten (Triple E, 2007).
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 9!
De huiseigenaren in de omgeving van natuurgebieden zien hun mooie woonomgeving beloond met een hogere waarde van hun huis. Gemeenten merken dat ook in hun onroerendzaakbelasting. De werkgevers kunnen hier een aantrekkelijke woonomgeving bieden, waardoor vestiging interessant wordt. Al met al is slecht zorgen voor de natuur in Drenthe dus ook slecht zorgen voor onze eigen portemonnee. Overigens dient natuur ook andere belangen: bij overmatige regenval en hoge waterstanden bergen natuurgebieden als de Peizermaden / Onlanden grote hoeveelheden water, waardoor veiligheid van bewoonde gebieden geregeld is. Daarnaast blijkt natuur gezondheid te bevorderen en is het een prachtig decor voor het nieuwe werken. Creatieve bedrijven, zakelijke dienstverlening en adviesbureaus kunnen hier op een prachtige plek werken.
Kansen en mogelijkheden •
•
•
•
•
•
Natuur behouden en beschermen we – vanwege de waarde van natuur in zich, vanwege verantwoordelijkheid naar volgende generaties en vanwege de economische waarde voor Drenthe. GroenLinks onderschrijft het Groenmanifest van LTO en natuurbeschermingsorganisaties (Groenmanifest Drenthe, 2011). De provincie ondersteunt de goede infrastructuur van gemeentelijke scholennetwerken van natuur en milieu educatie in Drenthe. Daarmee zorgen we dat alle Drentse kinderen betrokkene raken bij natuur. De ecologische hoofdstructuur, zoals overeengekomen in het Groenmanifest en onderschreven door het college van GS in Drenthe wordt voltooid, op langere termijn dan aanvankelijk de bedoeling was, maar er wordt niet aan afgedaan. Waar 2027 de oorspronkelijke eindhorizon was, mag deze van GroenLinks opschuiven naar 2035. Ook de bestaande infrastructuur voor landschapsonderhoud wordt ondersteund. Gemeenten en particulieren betalen voor onderhoud, maar de provinciale coördinerende en stimulerende rol is een verantwoordelijkheid van de provincie. Vaak is juist landschapsonderhoud aan de kleine tussenliggende stukjes belangrijk voor het doortrekken van vleermuizen en kleinere zoogdieren en vogels en voor de beleving van mensen. De aanpak van ammoniak wordt voortvarend geregeld, hierbij wordt de financiering door het rijk geregeld - daar ligt uiteindelijk de verantwoordelijkheid voor de PAS (Programmatische Aanpak Stikstof) die door het rijk is ontwikkeld. De provincie blijft zoeken naar integrale benaderingswijzen: het zoveel mogelijk combineren van functies van natuur en andere sectoren (recreatie, waterberging, kavelruil). Daardoor is niet alleen een verruiming van financiering mogelijk, maar wint natuur en het hele Drentse platteland aan kracht en draagvlak.
10, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
Recreatie Inleiding Recreatie is, naast zorg, een belangrijke economische motor in de provincie Drenthe (Recreatieschap Drenthe, 2010). Naast directe werkgelegenheid en inkomsten levert de recreatiesector een veelvoud daarvan op in de indirecte sectoren als horeca, detailhandel, musea en attractieparken. Belangrijk is dat Drenthe zich blijft onderscheiden in haar aanbod ten opzichte van andere provincies. Drenthe kenmerkt zich door relatief veel ruimte, natuur en rust. Waarborgen van die grondwaarden is dan ook essentieel voor een gezonde recreatiesector.
Visie Zoeken naar wat doelgroepen werkelijk drijft, vernieuwingen en visie zijn nodig om Drenthe toonaangevend toeristentrekker te maken. Duurzaam toerisme heeft alle voorwaarden in zich om ruimte, natuur en rust te borgen en tegelijk nieuwe doelgroepen aan te spreken. De provincie stimuleert duurzame recreatie, soms ook door het stellen van randvoorwaarden. Om de kwaliteit te borgen gaat versterking van de toeristische sector niet ten koste van landschap en natuur. De provincie ondersteunt verduurzaming van recreatieve voorzieningen. Bij duurzame recreatie telt niet alleen de duurzaamheid van de gebruikte accomodatie, maar ook het transport. Het reizen per fiets of openbaar vervoer is uiteraard veel duurzamer dan reizen met camper of auto met caravan. Drenthe stimuleert dit door een adequaat openbaar vervoer, met aansluitend kleinschalig vervoer zoals treintaxi’s (zie Leefbaarheid), de aanleg van meer fietspaden en het propageren van de OV-fiets. Bij het organiseren van evenementen wordt geluidsoverlast zo veel mogelijk vermeden. Voor muziekfestivals, wegraces, motorcross, braderieën enz. wordt gezocht naar een oplossing waarbij omwonenden en natuur zo min mogelijk geluidshinder ervaren. Een soundscape benadering, zoals op dit moment uitgewerkt wordt voor het TT-circuit kan voor grote evenementen een oplossing zijn. Bij soundscape is niet het aantal decibellen, maar de beleefde geluidsoverlast bepalend voor wat mogelijk is. De vele unieke natuurgebieden, soms voorzien van het natura 2000 predicaat, zijn belangrijke trekpleisters die zo min mogelijk door geluid van evenementen dienen te worden verstoord. Een veelbelovende ontwikkeling is die van de zorgvakanties, waarbij zorgbehoevenden door afspraken tussen ziekenhuis en recreatieondernemer kunnen rekenen op een zorgeloze vakantie mèt de juiste zorg. Daarom wordt de markt voor zorgvakanties in onze rustige en schone provincie verkend. De grenzen aan de groei van de markt voor recreatiebungalows zijn bereikt. Daarnaast wil GroenLinks kleinschalige verblijfsrecreatie, mits duurzaam en ingepast in het landschap, stimuleren. Wel moeten waarborgen worden ingebouwd dat voldoende kwaliteit wordt geboden. De provincie stimuleert in overleg met vakorganisaties bv toeristische vakoverleggen, maar bv ook verbeteringenen in sanitaire voorzieningen en toegankelijkheid voor gehandicapten.
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 11!
Kansen en mogelijkheden •
•
•
•
• •
Het boerenlandpad, zoals in veel landen binnen Europa, al jaren bestaat, is in Drenthe nog een onbekend fenomeen. Om de beleving van het Drentse platteland te versterken zijn boerenlandpaden bij uitstek geschikt. Eventueel kan aan de betreffende landbouwer een vergoeding worden toe gekend. Recreatie is een arbeidsintensieve sector. De provincie stimuleert het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hierbij staat een zinnige dagbesteding voorop en niet de productiviteit van het individu. Om duurzame recreatie te stimuleren zou kritisch naar regelgeving gekeken moeten worden. Omdat groene ondernemers veelal zijn gecertificeerd kan een deel van de regels voor hen worden versoepeld. De tijd en het geld die daardoor vrij komen, kunnen zij investeren in groene innovaties. Het huidige toerisme is met name gericht op 50 plussers. Jongeren zijn in toenemende mate geïnteresseerd in duurzame vakanties. Daarbij stellen zij andere eisen. Meer evenementen, zoals sport en muziek, maakt een vakantie in Drenthe voor hen aantrekkelijk. De provincie ondersteunt de ontwikkeling van zorgrecreatie. Vanuit de provincie wordt een stimuleringsregeling voor verduurzaming van de recreatiebedrijven opgezet, waarbij investeringen in energiebesparing, waterbesparing en eigen energieopwekking ondersteund worden.
12, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
Energie Inleiding Dat energie de komende jaren een issue wordt is evident. Door allerlei ontwikkelingen hebben we steeds meer elektriciteit nodig, terwijl de manier waarop we het nu grotendeels maken – door fossiele brandstoffen op te stoken – geen lang leven is beschoren. Het moet minder, schoner en groener. In Europees verband heeft Nederland afgesproken dat we in 2020 20% minder energie gebruiken, 20% minder CO2 uitstoten dan in 1990 en 20% van alle energie duurzaam opwekken. Deze 20-20-20 targets zijn nu een wettelijke eis voor alle lidstaten, maar hebben geen hoge prioriteit bij het huidige kabinet. Grote plannen voor de bouw van windmolens in de Veenkoloniën (het door de provincie aangewezen zoekgebied) stuiten op weerstand omdat het proces voor de planvorming buiten de bewoners om is gegaan. Daardoor ontstaan binnen dorpsgemeenschappen nare situaties, die niet nodig waren geweest bij een zorgvuldig proces vanuit provincie en initiatiefnemers.
Visie GroenLinks kiest voor hernieuwbare energie:windenergie, zonne-energie en aardwarmte/koude-warmteopslag. Er komen hier geen kolencentrales, geen kerncentrales, geen opslag van kernafval en ook geen opslag van CO2. Daarbij is voor GroenLinks het realiseren van duurzame energie een taak van overheden en burgers samen. Alleen in goed overleg met de omgeving en zo mogelijk met participatie van de omwonenden in de projecten (zodat zij ook meeprofiteren van de opbrengst) wordt in de zoekgebieden overlegd over een goede vormgeving van de plannen. Daarbij wordt rekening gehouden met de noodzaak om duurzamer energie te produceren enerzijds en met de randvoorwaarden voor woongenot anderzijds. Geen stroboscoopeffect van slagschaduw in huis, geen overlast aan geluid. Provinciaal inventariseren we samen met bedrijfsleven, woningbouwcorporaties en gemeenten waar geschikte daken zijn voor zonnecellen. Ook investeren we samen met woningbouwcorporaties in decentrale energieopwekking en verdere verduurzaming van bestaande woningen om de energierekening te verlagen. We maken een stimuleringsregeling voor particulieren of initiatieven van bewonersgroepen. We bieden ruimte aan alternatieve energievormen, passend in het landschap. Gemeenten helpen we bij realisatie van duurzame wijken. Met deze maatregelen maken we van Drenthe binnen 8 jaar de groenste provincie van Nederland.
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 13!
Kansen en mogelijkheden •
• • •
•
Drenthe heeft een landelijke primeur bij de realisatie van het eerste klimaatneutrale recreatiebedrijf. Deze trend wil GroenLinks voortzetten. Dit zal dan leiden tot een duidelijke profilering: Drenthe is de provincie voor duurzame vakanties! De mede dankzij GroenLinks opgerichte Drentse energie organisatie heeft een belangrijke rol bij het realiseren van duurzame dorpen. Subsidies vanuit het samenwerkingsverband Noord Nederland worden alleen nog gegeven aan duurzame projecten. Windmolenparken worden in goede samenwerking (Buurtspraak, zie Leefbaarheid) met de bevolking gerealiseerd, waarbij de mogelijkheid voor participatie van omwonenden in 'hun' windpark (collectief eigendom) openstaat. Stroboscoopeffect, geluidsoverlast en slagschaduw wordt voorkomen. Provinciale inventarisatie van geschikte daken voor zonnecellen en stimulering van deze decentrale energieopwekking met bedrijven en gemeenten wordt voortvarend aangepakt.
14, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!
DUURZAAMHEIDSVISIE,2012, 15!
Colofon Datum verschijnen: maart 2012 Eindredactie: Emmy Pieterson en Gabriëlle van Dinteren Drukwerk: Stichting M-projecten Meer informatie – fractie GroenLinks Drenthe: • • • • • •
Gabriëlle van Dinteren (fractievoorzitter,
[email protected]) Gea Smith (statenlid,
[email protected]) Hans Kuipers (commissielid,
[email protected]) Klaas Kuipers (commissielid,
[email protected]) Emmy Pieterson (steunfractielid,
[email protected]) Laura Punt (fractieondersteuner,
[email protected] )
16, DUURZAAMHEIDSVISIE,2012!