Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen, bronnen die in ieder van ons aanwezig zijn, weer aan te spreken, waarmee we onze hindernissen kunnen overwinnen. Hierdoor kunnen we onszelf weer in beweging zetten en komen we van onze huidige situatie naar de gewenste situatie. Wanneer we iets anders willen dan dat wat we hebben, krijgen of doen zullen we daar zelf een verandering in aan moeten brengen. De kracht van verandering ligt in het ‘zelf doen’. NLP stelt ons hiermee in staat het effect en demogelijkheden van gewenste veranderingen alvast te kunnen ervaren. Om te weten welke verandering je wilt bewerkstelligen, zul je moeten weten welke wensen je hebt. Wat precies wil je? Middels de methodiek van S.M.A.R.T brengen we dit in kaart. Wat je nu ervaart is de reactie op een reeks van factoren die gekoppeld zijn aan je huidige situatie. Vanuit het outcomemodel kunnen we weer in contact komen met onszelf en ons bewust worden van wat we in die omgeving doen en hoe we dat doen. Een optimaal contact met onszelf is de basis voor een goede communicatie met onszelf en onze omgeving. De weg van waar we nu staan (A, de huidige situatie), naar waar we naar toe willen (B, de gewenste situatie), gaat vaak niet in één rechte weg. Tijdens onze route van A naar B kunnen we diverse obstakels en wegomleidingen tegenkomen (hindernissen)
A Van huidige situatie ------------ naar ---------------------------------
--via----
---
B gewenste
situatie
-- middels--
Hindernissen er vanaf
Hulpbronnen er naar toe
Waar precies wil jij eigenlijk naar toe? Welk doel heb jij eigenlijk voor ogen? Hoe wil je dat realiseren en wat heb je daar allemaal voor nodig? Besef, dat wanneer jij geen keuze maakt in weet wat je wilt, anderen het wel voor jou willen en zullen regelen en is dat wat je wilt? Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
1
Zo, nu heb je een stukje theorie, zodat je weet van waaruit we deze workshop voor je opgesteld hebben. Doelen stellen klinkt zo simpel en toch is het ons niet altijd helder waarom ons het soms wel en soms niet lukt. Een doel stellen is 1, de weg ernaar toe is 2. Je kunt het realiseren van je doel vergelijken met het reizen naar je plek van bestemming. Om de reis te maken moet je weten waar je heen wilt, maar ook van waaruit je vertrekt, waar je nu bent. Als je niet weet waar je heen wilt kun je wel een vervoermiddel nemen, maar wat doe je daar dan mee? Doelloos rondrijden? – vliegen? –varen? Je moet dus helder hebben waar je naar toe wilt, in kaart brengen wat je doel is! Om vervolgens van de ene naar de andere plek te komen heb je hulpmiddelen en energie nodig. Motivatie is de energiebron voor deze reis. Deze motivatie, deze energie is te halen uit hetgeen je weet dat je zult krijgen als je op de plek van bestemming bent. Het verschil tussen de huidige plek/situatie en de gewenste plek/situatie. Als je niet weet waar je naar toe wilt, zal je er niet aankomen. Zo is het ook met doelen: als je niet precies weet wat je wilt realiseren, zul je het niet bereiken. Als je eigenlijk wel tevreden bent met de plek waar je je nu bevindt, je huidige situatie, waar wil je dan de energie vandaan halen om er verandering in aan te brengen, de reis naar je doel te gaan maken? Wees duidelijk naar jezelf over je huidige situatie, over hoe je het nu ervaart. Benoem concrete situaties waarin jij jouw belemmeringen voelt. Wat doe je, denk je en voel je nu in deze huidige situatie? Wanneer je reis start kun je letterlijk en figuurlijk allerlei hindernissen, obstakels of wegomleidingen tegen komen. Hierdoor moet je even van je gewenste pad af, maar kom je er met hulp wel weer op terug. Wanneer je weet welke hindernissen je tegenkomt of tegen kunt komen, ben je voorbereid, ben je je ervan bewust en dat reist meer ontspannen. Jezelf al bewust zijn van wat je tegen kan houden om je doel te realiseren, is ook een belangrijk onderdeel in het proces van doelrealisatie. Het is dus belangrijk te weten welke hindernissen je denkt of weet dat je tegen kunt komen en wat je ervan kan weerhouden om je doel te realiseren. Om te weten waar je bent en waar je naar toe wilt is het handig te weten wat je allemaal al hebt om je reis gemakkelijker te maken. Welke hulpmiddelen er al zijn en welke mogelijkheden jij vanuit jezelf al hebt. Wat zal je doen, denken en voelen in de gewenste situatie. Welke hulpbronnen heb je tot je beschikking om je doel te bereiken? Met hulpbronnen bedoelen we zowel de interne als externe hulpbronnen. Interne hulpbronnen zijn bronnen die je al kent en hebt zoals vertrouwen, zelfvertrouwen, energie, doorzettingsvermogen, rust, etc. Onder externe hulpbronnen verstaan we kennis die je nog op moet doen (cursus, studie), materialen, hulp- of hulpmiddelen, inzichten, vaardigheden en ervaringen die je nodig hebt of die jou helpen om je doel te bereiken. Om van ons doel een gewenste situatie en een outcome te maken gaan we een stapje verder dan alleen het stellen van een doel. Voor de outcome gaan we namelijk de uitkomst zo concreet mogelijk alvast in kaart brengen. Veel doelen zijn echter niet in één stap te bereiken. Het is dan belangrijk om tussenstappen te definiëren en een duidelijke en haalbare eerste stap te formuleren. Dit zorgt ervoor dat je werkelijk aan je doel gaat werken en dat je jezelf motiveert om verder te gaan. Is de stap te groot dan kan je het gevoel krijgen dat je je doel nooit zal bereiken. Het is dan onmogelijk voldoende motivatie te vinden om helemaal voor je doel te gaan. Formuleer dan een minder omvattend doel, een stap op weg naar je doel toe.
Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
2
Neem ook mee: Hoe vier ik het bereiken van mijn doel? Het is een belangrijke vraag die in jouw toekomst ligt en erom vraagt om even bij stil te staan. Het vieren van een realisatie, jezelf een beloning geven kan enthousiasmerend werken en op deze wijze een hulpbron, een inspiratie of motivatie zijn om je doel te bereiken. Tevens is het een duidelijk zichtbaar moment waarop jij weet dat je doel bereikt is. Wat levert het bereiken van het doel jou op? “wat bereik ik met dit doel?” en “wat levert dit doel mij op?”. Deze 2 vragen zijn belangrijk om jezelf te stellen. Op deze manier kan je het doel achter het doel ontdekken, de “Outcome Sequitor”. De reden ‘waarom’ het voor jou belangrijk is dit doel te realiseren. Dit weten is belangrijk om 2 redenen: 1. Sommige doelen lijken te beperkt en onbetekenend om je daadwerkelijk te motiveren. Door het te koppelen aan een (achterliggend doel) dat belangrijker voor je is, kan je de inspiratie en motivatie vinden om je doel aan te pakken. 2. Het geeft duidelijkheid over de gewenstheid van het doel, past het wel bij je? Ga je geen energie steken in realisatie die je eigenlijk helemaal niet wilt. 3. Als je weet wat het achterliggende doel, het hoofddoel achter je doel is, weet je waar je het werkelijk voor doet en weet je ook dat hier andere manieren voor kunnen bestaan. Je kunt dan meerdere doelen bedenken om hier te komen, alternatieven. Wat zijn alternatieve manieren om jouw achterliggende doel te bereiken? Lukt het ene doel je niet of onvoldoende, dan weet je dus dat er andere manieren zijn waarop jij je hoofddoel toch kunt bereiken. Als je over alternatieve manieren beschikt kan je, als je je oorspronkelijke doelstelling niet bereikt per direct, terugvallen op een andere keuze. Door je in te leven in de verschillende alternatieven die je tot je beschikking hebt, kan je een keuze maken in wat voor jou op dit moment de beste manier is om het hogere belang te bereiken. NLP heeft hiervoor een methodiek, namelijk S.M.A.R.T. Wanneer je de vormvoorwaarden hiervan hanteert is elk doel mogelijk te realiseren. Je stelt je doel namelijk zo specifiek en concreet mogelijk op, tijdsgebonden en verbindt het aan een context, je formuleert het positief, het is meetbaar en het ligt tevens binnen je eigen macht en voorstellingsvermogen, zonder dat je daarbij jezelf of anderen schade berokkent. Dan is je doel volgens de vormvoorwaarden geformuleerd, ofwel: SMART, SMART
S mart M eetbaar
A s if, voor te stellen dat… R ealistisch
T ijdsgebonden
Specifiek & Simpel geformuleerd: Wat precies wil je bereiken? Meetbaar en zinvol: Hoe weet je dat je dat bereikt hebt? En wat betekent dat voor je? AS IF: Stel je eens voor dat je je doel al gerealiseerd hebt. Wat zie, hoor, voel je? Waar met wie? En is het dan nog wenselijk om het te doen of te hebben? Realistisch & Ecologisch verantwoord: Ligt het binnen je eigen vermogen? Heeft het negatieve gevolgen voor jou of anderen? ( Ecologie is de consequentie leer ) Tijdsaanduiding: Wanneer wil je je doel bereikt hebben? Noot: Het is belangrijk dat een doel positief geformuleerd wordt. Wanneer wij mensen vragen wat ze willen bereiken vertellen ze consequent wat ze niet meer willen voorbeelden van: “ik wil niet meer ……..” “ik zou wat minder………..” “kon ik maar……” “ik zou al tevreden zijn met een beetje………..” enz. enz. Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
3
Met een doel willen we iets bereiken in plaats van iets vermijden! Hieronder werken we deze doelvoorwaarden verder uit. Bij elke doel dat je jezelf stelt volgens deze voorwaarden, kun je jezelf de hieronder geformuleerde vragen stellen. Oefening: Neem het doel voor je dat jij wilt realiseren. Schrijf dit uit aan de hand van de vragen die hieronder gesteld staan. Denk er niet te lang over na, vul je eerste reactie in en als er niets komt ga je door naar de volgende vraag. S - Specifiek en simpel (specific, simple) en Positief geformuleerd Is mijn doel specifiek geformuleerd? Simpel en eenduidig? Waar, hoe en met wie wil ik mijn doel bereiken? Is de context duidelijk en concreet aangegeven? Is het doel positief geformuleerd? Geef ik aan wat ik wél wil? (in plaats van wat ik niet wil) Hoe vier ik het bereiken van mijn doel? Wat bereik ik met dit doel? / Wat levert dit doel mij op? Wat zijn alternatieve manieren om jouw achterliggende doel te bereiken? M -Meetbaar en zinvol (measurable, meaningful) Is mijn doel meet- en toetsbaar? Hoe weet ik dat ik mijn doel bereikt heb? Hoe kunnen anderen aan mij merken dat ik mijn doel bereikt heb? Wanneer heb ik het bereikt (als "wat" er is) Wat betekent dat voor mij? Is dat voor mij zinvol? A -Alsof het nu is en haalbaar (as if now, achievable) Doen alsof het er nu al is. Wat zie ik, hoor, voel en weet ik als dit doel bereikt heb? Is er iets wat mij tegen kan houden? Zo ja, met welke positieve intentie is dat dan? Ben ik bereid hier iets aan te doen? Heb ik het behalen van het doel helemaal in eigen hand , binnen eigen controle of ben ik van anderen afhankelijk? R -Realistisch & ecologisch verantwoord (realistic, responsable/ecological) Is het doel realistisch, past het binnen mijn "omgeving"? Is het behalen van mijn doel goed voor mij en voor mijn omgeving? Is het doel ecologisch voor mij op dit moment? Heeft het negatieve consequenties voor mij of anderen? Hoe verandert mijn leven als ik mijn doel bereik? Vind ik het verantwoord om dit doel te bereiken? T -Tijdsaanduiding Heb ik een toekomst gericht tijdsframe aangegeven? Wanneer heb ik mijn doel bereikt? Welke tussendoelen kan ik aanbrengen en wanneer zijn die? Wat is de eerste stap die ik nu ga zetten? Het doel samengevat: Wat heb/krijg je wel als je het doel wel bereikt? Wat krijg je niet als je je doel wel bereikt? Wat heb/krijg je wel als je het doel niet bereikt? Wat heb/krijg je niet als je je doel niet bereikt?
Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
4
Huidige Situatie (de situatie waarin je je bevindt en die je veranderd wilt zien)
-
Geef in een paar woorden de situatie weer waarin je je bevindt: Waar ervaar je deze situatie? Wanneer ervaar je deze situatie? Met wie ervaar je deze situatie? Wat doe je in deze situatie? Welke gedragingen zijn zichtbaar voor anderen? Welke vermogens spreek je in deze situatie van jezelf aan? / welke capaciteiten van jezelf zet je hier in? Welke emoties spelen hier een rol voor jou? Wat is hier belangrijk voor je? Welke waarden worden hier vervuld? Wat geloof je hier? Welke overtuigingen heb je hier? Wie ben je hier? Omschrijf jezelf Wat is het doel dat je hier wilt bereiken?
Gewenste Situatie (de situatie waar je naar toe wilt, S.M.A.R.T. geformuleerd)
-
Geef in een paar woorden de situatie weer waarin je je wilt bevinden:
Doe nu eerst alsof je al in die situatie bent en beantwoord dan de volgende vragen: - Waar ervaar je in deze situatie? - Wanneer ervaar je deze situatie? - Met wie ervaar je deze situatie? - Wat doe je in deze situatie? - Welke gedragingen zijn zichtbaar voor anderen? - Welke vermogens spreek je in deze situatie van jezelf aan? / welke capaciteiten van jezelf zet je hier in? - Welke emoties spelen hier een rol voor jou? - Wat is hier belangrijk voor je? Welke waarden worden hier vervuld? - Wat geloof je hier? Welke overtuigingen heb je hier? - Wie ben je hier? Omschrijf jezelf - Wat is het doel dat je hier wilt bereiken? - Wat levert dit doel je op? (wat is het doel achter dit doel?) - Hoe vier je dat je jouw doel nu bereikt hebt?
Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
5
Hindernissen (welke belemmeringen zijn er?)
Heb je bij het beantwoorden van de vragen voor de gewenste situatie gedachten of gevoelens gehad die je tegen zouden kunnen houden in het realiseren van je doel? Wellicht heb je: - je eigen stem gehoord; - gedachten gehad; - beren op de weg gezien; - het gevoel dat iets je tegen kan houden of in de weg zit. -
Wat zou jou tegen kunnen houden om je doel te bereiken? Welke belemmeringen ervaar je nog meer?
Hulpbronnen (wat heb je nodig om de afstand te overbruggen, de hindernissen te nemen?)
Nu je weet wat je tegen kan houden, welke hindernissen er mogelijk zijn, weet je wat er nodig is om deze hindernissen te nemen. Wat heb jij nodig om jouw doel te realiseren? Welke hulp heb jij nodig? Van jezelf, vanuit je innerlijke kracht, van anderen? (en let hierbij op dat je zowel de realisatie van je doel als van de hulp binnen eigen controle houdt)
Introductie ‘Doelen stellen’ Verzorgd door www.innerdreams.nl
6
