1 EMBARGO TOT 28/10/2015 19.30 UUR
“EEN WIJZE LES, NEEM ER ÉÉN VOOR EEN JAAR OF ZES” TOESPRAAK BIJ MIJN INSTALLATIE TOT BURGEMEESTER VAN BRIELLE, 28 OKTOBER 2015
Geachte leden van de gemeenteraad, geachte Commissaris van de Koning, geachte collega burgemeesters en wethouders, oud-collega’s uit Leidschendam-Voorburg, lieve familieleden uit Twente en Limburg en vrienden, beste medewerkers van de gemeente en natuurlijk beste inwoners van Brielle.
Eén van de mooie oude tradities in deze gemeente is de Maskerade, die jaarlijks op 5 december plaatsvindt. Voorafgaand aan pakjesavond komen de Briellenaren voor het stadhuis bij elkaar om gemaskerd de draak te steken met het gemeentebestuur. Op 5 december 2014, kort nadat ik aan het jaar als waarnemend burgemeester van deze gemeente was begonnen, liep er een groepje burgemeesters mee. Zij droegen een bord mee met de volgende tekst: “Een burgemeester voor één jaar, daar zijn we snel mee klaar!”. Uiteraard heb ik gewoon meegelachen. De groep droeg nog een tweede bord, met de tekst: “Daarom van ons een wijze les, neem er één voor een jaar of zes”. Vanavond is duidelijk geworden dat deze groep over voorspellende gaven beschikte en dat er goed is geluisterd. Vanaf vandaag mag ik, na een jaar als waarnemer, voor zes jaar uw kroonbenoemde burgemeester zijn. Ik ben daar enorm blij mee. En ik ben daar ook dankbaar voor. Allereerst dank aan de Koning en de minister van BZK die hun fiat aan mijn benoeming hebben gegeven. Ik dank daarnaast de Commissaris van de Koning en de vertrouwenscommissie van de raad. Met nadruk samen, want ze hebben in de afgelopen 1,5 jaar een bijzondere relatie met elkaar opgebouwd, met groeiende wederzijdse waardering.
2 U beiden, Commissaris en vertrouwenscommissie, hebben mij het afgelopen jaar uw volle vertrouwen gegeven. De samenwerking met zowel Commissaris als fractievoorzitters was bijzonder plezierig. Dat geldt tevens voor de constructieve en prettige samenwerking die ik het afgelopen jaar met het college van B&W en alle leden van de gemeenteraad heb gehad. Dank leden van de raad, dat u voor deze kroonbenoeming unaniem uw vertrouwen in mij hebt uitgesproken. Dank ook aan de griffier voor zijn goede ondersteuning in dit proces en afgelopen jaar. De samenwerking met het college en met de ambtelijke organisatie is eveneens bijzonder goed en plezierig geweest. Naast alle ernst en ambitie is er ruimte voor humor en relativering. Er wordt in het Brielse gemeentehuis gelukkig veel en vaak gelachen. Graag dank ik mijn mede collegeleden, de gemeentesecretaris en de medewerkers van Brielle voor die warme, collegiale omgeving die zij mij het afgelopen jaar hebben geboden. Ik hoop en verwacht vanzelfsprekend dat we daar gewoon mee door zullen gaan. Ik ben het afgelopen jaar ook door de inwoners op een bijzonder plezierige manier onthaald en tegemoet getreden. Ik heb uit Brielle, Zwartewaal en Vierpolders vele uitnodigingen gekregen voor kennismaking en om mee te doen. Ik heb er ook zoveel mogelijk aanvaard, niet als verplichting maar omdat ik er zelf ook van geniet. Ik ben onder de indruk geraakt van de enorme kracht van de Brielse samenleving en van de gemeenschapszin. Dank u wel inwoners voor die vriendelijke en onderhoudende contacten. Jullie zorgen er in belangrijke mate voor dat ik doorgaans fluitend naar mijn werk ga en enorm veel zin heb om ook de komende jaren jullie burgemeester te kunnen zijn.
Dames en heren, De aanloop naar mijn aanstelling als kroonbenoemde burgemeester, via een periode van waarnemerschap, is een bijzondere. Ik kan terugkijkend deze wijze van aanstelling voor nieuwe, nog onervaren burgemeesters van harte aanbevelen. Van een burgemeester wordt veel gevraagd, ook als je naar de profielschets van Brielle kijkt. Het spreekwoordelijke schaap met vijf of zelfs zeven poten. De verantwoordelijkheden zijn de afgelopen jaren alleen maar toegenomen. En steeds meer burgemeesters zitten hun termijn niet uit. De burgemeester moet een alleskunner zijn. De verwachtingen liggen hoog. Om het in voetbaltermen te zeggen: je moet zowel een stoere centrale verdediger zijn als een creatieve spelverdeler die openingen creëert. Zowel een spits die regelmatig scoort als een keeper die
3 penalties stopt of onmogelijke reddingen verricht. En soms zelfs de snelle rechtsbuiten uit een oude conference van Toon Hermans die zo snel was dat hij de ballen die hij voorzette er zelf inkopte. Zeg maar alles wat we in het Nederlands elftal op dit moment node missen! Geen mens – burgemeesters niet uitgezonderd – kan aan al die kwalificaties voldoen. In verreweg de meeste gemeenten is gelukkig sprake van een goed samenspel tussen burgemeester, college en raad. En wordt aan de burgemeester ruimte geboden voor een eigen rolinvulling en gaat men met respect met elkaar om. Dat is zeker de situatie die ik het afgelopen jaar in Brielle heb ervaren. Ik zal mijn uiterste best doen om dat ook zo te houden.
Dames en heren, Het is gelet op al die verwachtingen wel nodig om keuzes te maken. Wat voor type burgemeester wil ik zijn? En hoe wil ik dat de Briellenaren mij ervaren? Ik zie mij zelf vooral als actieve verbinder, als bruggenbouwer. Bruggen bouwen tussen gemeentebestuur, inwoner en ondernemers, bruggen slaan naar de andere gemeenten in de regio en bruggen leggen tussen verleden, heden en toekomst. Laat ik beginnen bij het eerste: de steeds groter lijkende kloof tussen politiek en burgers en tussen burgers onderling. Ik zal dat illustreren aan een voorbeeld van vier weken terug. De eerste vier dagen van oktober was Brielle voor even onderdeel van het grootste Europese probleem van deze tijd, namelijk het vluchtelingenvraagstuk. Onze gemeente bood van donderdag tot en met zondag noodopvang aan 199 vluchtelingen. Brielle liet zich van zijn beste zijde zien, door massaal vrijwilligershulp te bieden en kleding en spullen aan te leveren. Met als motto: mensen in nood moeten geholpen worden. Die steun, solidariteit en samenwerking waren hartverwarmend. Ik heb er met grote bewondering en ontroering naar zitten kijken. Dat was de positieve kracht van de gemeenschap in optima forma. Maar die vluchtelingenopvang maakte ook duidelijk hoe groot de verdeeldheid in ons land is, ook in Brielle. Dat geldt niet alleen op dit vraagstuk maar ook in het algemeen. Het landelijke maatschappelijke en politieke klimaat kenmerkt zich al een aantal jaren door een steeds grotere polarisatie, niet alleen in de politiek maar ook tussen bevolkingsgroepen. Het vertrouwen in de overheid wordt kleiner, de opkomst bij verkiezingen steeds lager.
4 Helaas slagen onze landelijke politici er niet in perspectief te bieden voor dit vraagstuk en die steeds dieper wordende kloof tussen verschillende bevolkingsgroepen te dichten. Ook hier moet misschien wel een deel van de oplossing van gemeenten en burgemeesters komen. Ik wil mij als burgemeester daarom intensief gaan richten op onze inwoners. Niet alleen in de vesting, maar ook die in de wijken en buurten buiten de vesting en in de twee andere kernen Vierpolders en Zwartewaal. In de eerste plaats door een laagdrempelige burgemeester te zijn, door zichtbaar en benaderbaar te zijn. Maar zeker ook door actief met de bewoners in gesprek te gaan. Ook dat is onderdeel van mijn verbindende rol als burgemeester. Ik hoop in de wijken van Brielle, in Vierpolders en Zwartewaal positieve respons te krijgen op die inzet.
Dames en heren, Ook tussen verleden, heden en toekomst moeten bruggen worden geslagen. Over het verleden van Brielle kan ik niet lyrisch genoeg zijn. Het is een voorrecht in deze gemeente met zijn mooie oude vestingstad, met zijn bijna 400 rijksmonumenten, te mogen wonen en werken. De rijke geschiedenis van Brielle, maar ook die van Zwartewaal en Vierpolders, inspireert tal van vrijwilligersorganisaties en verenigingen, maar ook onze plaatselijke ondernemers, tot vele prachtige activiteiten en evenementen. Met de jaarlijkse 1 april viering als onbetwist hoogtepunt. Er zijn talloze vrijwilligers en ondernemers die door hun medewerking die activiteiten mogelijk maken. Wat het heden betreft: het gaat momenteel redelijk goed met Brielle. De gemeente is financieel gezond. De economie trekt aan, de werkloosheid ligt onder het regionaal gemiddelde, de winkelleegstand is gering, nieuwe ondernemers vestigen zich op onze bedrijfsterreinen. De woningmarkt komt weer op gang, bouwkranen verschijnen weer in het straatbeeld. Horeca en toerisme hebben een goed seizoen achter de rug. Toch zijn deze gunstige factoren geen reden om tevreden achterover te leunen. Bestuurders moeten immers niet alleen met vandaag en morgen bezig zijn, maar ook naar de horizon kijken. Als we ons proberen voor te stellen hoe het over 10 of 20 jaar zal zijn, is er zeker reden tot zorg. Dat geldt te meer als we Brielle zien als onderdeel van de regio Voorne-Putten of kijken naar onze relatie met het grootstedelijke Rotterdam. De toename van het aantal ouderen en het afnemen van het aantal kinderen zullen druk leggen op onze voorzieningen. Omdat er over 10 jaar minder vrijwilligers zullen zijn, maar ook minder bezoekers, leden en gebruikers van theaters, verenigingen, sportaccommodaties en scholen. Ook zal
5 door het toenemende aantal mensen die van hun pensioen genieten, het gemiddeld besteedbare inkomen lager worden. Uit een recente presentatie van de Rabobank blijkt dat op Voorne-Putten een forse brain-drain plaatsvindt. Het percentage hoog opgeleiden op Voorne-Putten ligt lager dan in veel andere regio’s. Het aantal woningen dat in deze regio mag worden gebouwd gaat na 2020 aanzienlijk naar beneden. Dat zal dus niet bijdragen om nieuwe jonge gezinnen aan te trekken en te binden. . Het aantal startende bedrijven – de voorwaarde voor economische bloei op termijn – op VoornePutten is momenteel veel lager dan in andere regio’s. Voor de werkgelegenheid zijn we in sterke mate afhankelijk van het haven-industriële complex ten noorden van ons eiland. Daar staat op middellange en lange termijn het aantal werkplekken echter ook onder druk. Zeker dus reden ons in te zetten voor de toekomstige economie van Brielle en die op Voorne-Putten. Deze regio is nog geen krimpregio, maar hangt er wel tegenaan. Maar zeker ook aanleiding om de uitdagingen te zien en kansen te benutten. Want die zijn er ook! Die kansen liggen met name in goed samenwerken. Bestuurders, ondernemers en inwoners hebben daarin een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Dames en heren, Bruggen bouwen naar de toekomst betekent tegenstellingen overbruggen en nadenken over beter passende structuren. Het betekent dat gemeenten bereid moeten zijn over eigen schaduwen heen te stappen. Dat geldt zeker ook voor Brielle en de andere gemeenten op ons eiland. Regionale samenwerking is de belangrijkste voorwaarde voor blijvend economisch succes en behoud van sociale draagkracht. Wel is het noodzakelijk om scherp te definiëren om welke concrete stappen het dan moet gaan. Ik ben daarom blij met het principe-besluit van de drie colleges om de ambtelijke organisaties voor 1 januari 2018 samen te voegen tot één krachtige organisatie die alle drie gemeenten gaat ondersteunen. Dat is nodig om alle nieuwe taken die op gemeenten afkomen, goed op te kunnen pakken, maar ook om de dienstverlening aan burgers en bedrijven op een hoger niveau te brengen. Niet alleen de organisatiekracht maar ook de bestuurskracht van de drie gemeenten zal daardoor toenemen. We zijn beter in staat invloed uit te oefenen in de grootstedelijke metropoolregio Rotterdam Den Haag. Een ambtelijke fusie is niet alleen het best haalbare samenwerkingsresultaat, maar voor alle drie gemeenten ook een belangrijke verbeterslag. Het is daarom mijn stellige wens
6 dat de drie colleges begin volgend jaar het principe besluit zullen omzetten in een definitief besluit tot de vorming van die ene ambtelijke organisatie en dat de gemeenteraden dit unaniem zullen ondersteunen. De vraag of de ambtelijke samenwerking tussen de drie Voornse gemeenten het eindpunt van de samenwerking kan zijn, is momenteel niet aan de orde. Maar mijn inschatting is dat dit niet zo zal blijven. Er zal op zeker moment een serieuze discussie op gang komen over een bestuurlijke fusie tussen de drie gemeenten op Voorne. Een discussie die we ons niet moeten laten opdringen of met de rug tegen de muur, maar die we zelf moeten aangaan. Bovendien een discussie die niet alleen in de colleges en de politieke fracties, maar eerst en vooral ook met en door de eigen inwoners en ondernemers moet worden gevoerd. Ik zal daar als burgemeester, samen met de collega’s van Hellevoetsluis en Westvoorne, graag het voortouw in nemen. Ook in breder regionaal verband van Voorne-Putten zal samenwerking de komende jaren centraal staan. Door de totstandkoming van Nissewaard zijn de verhoudingen op het eiland uit balans geraakt. Naast de kwetsbare sociaal-economische structuur kent ook de bereikbaarheid problemen. Zeker in combinatie met het steeds drukkere vrachtverkeer dat richting Europoort en Maasvlakte gaat. Cruciaal is daarom welke keuzes er de komende jaren op Voorne-Putten worden gemaakt. Wat moet het toekomstige verdienmodel voor Voorne-Putten worden? Is dat uitsluitend recreatie en toerisme? Wat betekent het een groen metropolitaan landschap te worden binnen de randstedelijke regio? En hoe blijven we in de komende 20 jaar aantrekkelijk als regio waar nieuwe woningzoekenden en jonge startende ondernemers zich graag willen vestigen? Het gaat om meer dan marketing en zeker ook om versterking van de economische basisstructuur. De visievorming voor Voorne-Putten kan alleen aan kracht winnen als we het samen doen: Nissewaard én de drie Voornse gemeenten. Onze gezamenlijke positie tot het grootstedelijke Rotterdam verdient extra inzet en aandacht, zeker nu in het kader van de metropoolregio Rotterdam zich meer naar het noordwesten lijkt te richten en er sprake is van toenemende concurrentie met andere groene gebieden en badplaatsen. Ik zal me graag inzetten om die regionale verbindingen tussen de gemeenten op Voorne-Putten te bevorderen, samen met mijn collega burgemeesters en wethouders.
7 Tot slot dames en heren, Ik heb het afgelopen jaar genoten van mijn waarnemend burgemeesterschap van Brielle. En ik ben enorm blij in de komende jaren uw burgemeester van Brielle te kunnen blijven. Ik koester de warmte die ik het afgelopen jaar van diverse Briellenaren heb ervaren. U kunt er dan ook van op aan dat ik mij volledig zal inzetten om de hoge verwachtingen waar te maken. Ik wil hier graag nog iets persoonlijks aan toevoegen. Ik kan het burgemeesterschap van Brielle alleen goed uitvoeren omdat ik weet dat mijn echtgenote Margit van der Steen en onze kinderen Niels en Willemijn mij daarin steunen. Dat is zeker voor mijn echtgenote niet gemakkelijk geweest. Want mijn keuze in Brielle te willen blijven, betekent dat de LAT relatie die wij het afgelopen jaar hebben ontwikkeld, nog enige tijd zal voortduren. En dat we weer teruggaan naar de beginjaren van onze al ruim 35 jaar durende relatie, toen we elkaar vooral in de weekends zagen. Margit, ook jij hebt een mooie eigen carrière opgebouwd die jou nog aan Voorburg blijft binden. Ik vind het dus ook logisch dat je niet onmiddellijk stond te juichen over mijn besluit. Daarom ben ik je enorm dankbaar voor je grote steun, zeker nu we fysiek iets meer op afstand komen te staan. Ik zal jouw steun en liefde en die van de kinderen extra hard nodig hebben. Daarom: dank je wel! U begrijpt dames en heren, dat de afronding van de A4 en de aanleg van de Blankenburgtunnel ook om deze reden door mij zeer wordt toegejuicht. Ik wil graag afsluiten door alle medewerkers te bedanken die mee hebben gewerkt aan de voorbereiding van deze installatie. Dank nogmaals ook aan de commissaris en aan de leden van de gemeenteraad en het college voor hun vertrouwen. Ik zal mijn uiterste best doen dat vertrouwen waar te maken! Dank voor uw komst en voor uw aandacht.
