Toespraak burgemeester Michel Bezuijen bij de herdenking bij het monument aan ‘t Haantje op 7 oktober 2015.
Dames en heren, jongens en meisjes, fijn dat u hier vandaag heen bent gekomen om met elkaar stil te staan bij de gruwelijke gebeurtenissen die zich hier 71 jaar geleden hebben afgespeeld.
Vandaag 7 oktober staan we bij het oorlogsmonument aan ’t Haantje om de mensen te gedenken die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.
Het begon toen, ter ondersteuning van de operatie Market Garden, op 17 september 1944, de Nederlandse regering in ballingschap het spoorwegpersoneel opriep in staking te gaan. Aan deze oproep werd vrij algemeen gehoor gegeven.
Hierdoor kwam het treinverkeer binnen enkele dagen grotendeels stil te liggen.
Om de treinenloop toch aan de gang te houden schakelden de Duitsers personeel van de Duitse staatsspoorwegen in.
Dat bracht een Delftse verzetsgroep ertoe om de spoorlijn tussen Den Haag en Delft, nabij de spoorwegovergang waar wij nu staan, te saboteren.
Met behulp van explosieven vernielde men op maandagmorgen 25 september 1944 de rails en één van de masten van de bovenleiding.
De schade werd door de Duitsers snel hersteld, maar op 6 oktober werd deze spoorlijn voor de tweede keer opgeblazen. De rails was nu op enkele plaatsen beschadigd.
Ook in Delft had men de spoorlijn onklaar gemaakt.
De Duitsers namen deze sabotagedaden hoog op en er werden ogenblikkelijk represaillemaatregelen genomen.
In Delft werden huizen langs de spoorbaan in brand gestoken en nabij molen De Roos werd een aantal mensen in koelen bloede gefusilleerd.
Ook op de plek waar wij nu staan werden mensen vermoord.
Nadenkend over deze daad vraag je je voortdurend af waarom mensen dit elkaar aandoen.
Represaille, oftewel in andere woorden wraak en vergelding, was de drijfveer voor de Duiters om tot deze actie te komen.
Vergelding komt historisch gezien voort uit het idee van rechtvaardigheid door middel van het betalingsprincipe. Je moet immers iets terug betalen als je iets fout hebt gedaan. Maar wat hebben deze mannen dan gedaan? En dan nog, waarom zouden zij hier voor moeten boeten met hun leven?
Eigenlijk zijn wraak en vergelding ziekelijke frustratie-rituelen die ons genoegdoening moeten geven. Maar de vraag rijst wel wat dit eigenlijk met rechtvaardigheid te maken heeft. Want we moeten maar al te vaak constateren dat wraak en vergelding mensen onverschillig, respectloos en egocentrisch maken.
Helaas moeten wij echter constateren dat op 7 oktober 1944 vergelding de drijfveer was om 10 onschuldige mensen om te brengen.
De 10 slachtoffers die op dit monument staan waren Haagse verzetsmensen die een week voor de fatale datum waren gearresteerd in een pand aan de Laan van Meerdervoort.
Tien onschuldige mensen werden vermoord zonder dat zij iets met de sabotage te maken hadden.
Passerende mensen en omwonenden werden verplicht om toe te kijken naar wat er gebeurde. Dit had grote impact op de Rijswijkse bevolking.
Het is daarom ook zo belangrijk om hier vandaag bij elkaar te zijn bij om dit te herdenken.
Sinds 3 jaar houden wij een aparte herdenking op deze plek en op deze datum: 7 oktober, de dag van de executie. Want mede dankzij de heldendaden van deze verzetsmensen staan wij hier nu in vrijheid.
Uit respect voor hun daden is dit monument met de gedenksteen geplaatst.
Ik noem de namen en leeftijden van de omgekomen mannen:
Frans Britzel, 24 jaar
Pieter Bogaard, 42 jaar
Roland Colberdinge, 29 jaar
Christiaan van ’t Hoff, 53 jaar
Roelof Koopmans, 22 jaar
Hermanus Schram, 22 jaar
Hendrik Stavast, 22 jaar
Pieter Stavast, 24 jaar
Klaas de Vries, 28 jaar
en
Jacobus de Waal, 54 jaar.
Eén van de nabestaanden van deze verzetsmensen is mevrouw Corrie Clay-Britzel.
Haar broer, Frans Britzel, was één de slachtoffers op die gedenkwaardige zaterdagavond op 7 oktober 1944.
Mevrouw Clay heeft herinneringen aan die tijd opgeschreven en wil haar verhaal graag met u delen.
Ik ben bijzonder dankbaar met het feit dat zij haar verhaal wil vertellen.
Met alles wat er in deze tijd gebeurt, is het des te belangrijker om daarbij stil te staan. Haar verhaal wordt nu voorgelezen door haar dochter.
Dames en heren, graag uw aandacht voor mevrouw Bien Clay.
7 oktober 2015
