The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Zorgkaartnederland.nl Graadmeter van kwaliteit of voer voor stalkers?

DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition

februari 2012

www.dental-tribune.nl

jaargang 2 | nummer 1

Alma Dozic Interview over esthetische tandheelkunde

Zorgkaartnederland.nl Graadmeter van kwaliteit of voer voor stalkers?

DT - meer dan een krant Meld u aan voor onze e-mailservice en vind ons op Facebook en Twitter

> Pagina 4-7

> Pagina 16-17

> Pagina 23

Nadruk op esthetiek roept vragen op VAN DE REDACTIE UTRECHT – Goede tandheelkun-

de is tegenwoordig veel méér dan een goede functionaliteit en mondgezondheid. Anno 2012 is een recht, volledig en gezond ogend gebit de norm, liefst in een stralend witte kleur. Steeds vaker verschijnen commerciële klinieken in de media die zich richten op het bleken van tanden, of andere ingrepen uitvoeren voor een ‘perfecte glimlach’, waarbij de mondgezondheid niet als primair aandachtspunt geldt. Nu het vrijemarktdenken steeds meer tot de mondzorg doordringt, neemt de kritiek in omvang toe. Moet er opgetreden worden tegen aanbieders van behandelingen zoals het agressieve ‘powerbleaching’, dat vaak buiten het gezichtsveld van een tandarts plaatsvindt? “Tandartsen moeten altijd verantwoorde keuzes maken,” stelt Alma Dozic, tandarts en hoofdredacteur van het Jaarboek esthetische tandheelkunde, in een interview met deze krant. Do-

Is een onechte glimlach wel een ‘perfecte’ glimlach te noemen?

Frontale aanval op Perfectsmile duurt voort TEKST: JAN FRANKE, BEN ADRIAANSE UTRECHT – Na een lange periode

vol verdachtmakingen en uiteindelijk de sluiting van Perfectsmile Amstelveen heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg op 20 januari het groene licht gegeven voor de heropening. In december 2011 werd de kliniek voor esthetische tandheelkunde op last van de IGZ al tijdelijk gesloten. Volgens de Inspectie zou de patiëntveiligheid er in het geding zijn. De geplande heropening op 9 januari liep vertraging op doordat bij een herinspectie op 5 januari wederom onvolkomenheden werden geconstateerd. Vlak voor de sluiting startte de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) al een ‘boeteonderzoek’ naar verdachte declaraties door Perfectsmile bij patiënten en verzekeraars. Jesse Bartels, eigenaar van de Perfectsmile-vestigingen, kijkt geschokt terug op alle gebeurtenissen en vermoedt dat er meer aan de hand was dan een geval

van de Wet van Murphy: “We lijken slachtoffer van een masterplan, met als doel onze praktijk te ruïneren.” Een reconstructie van deze geschiedenis vol soapachtige toestanden. PERFECTSMILE EN DE NZA

De NZa was de eerste controlerende instantie die de populaire kliniek op de korrel nam. Beperfect Clinics BV, handelend onder de naam Perfectsmile, overtrad volgens de NZa op verschillende manieren de regels. De praktijk zou techniekkosten in rekening brengen die volgens verklaringen niet hebben plaatsgevonden en declareerde bedragen die hoger lagen dan het door de NZa vastgestelde tarief. Daarnaast declareerde Beperfect codes naast elkaar die niet tegelijkertijd in rekening gebracht mogen worden en paste de praktijk niet de verplichte korting toe van 175 euro op uitgevoerde tandtechniek. Ten slotte zette Beperfect Clinics BV ook prestaties op de rekening die niet door de NZa zijn vastgesteld. De NZa besteedt in haar frau-

detoezicht extra aandacht aan de mondzorg. Op dit moment lopen verschillende onderzoeken bij tandartspraktijken. De zaak van Perfectsmile in Amstelveen was de eerste waarmee de NZa naar buiten trad. In een artikel in de Telegraaf van eind november 2011 werd melding gemaakt van het boeteonderzoek van de NZa. Directeur-eigenaar Jesse Bartels van Beperfect Clinics BV reageerde in een gesprek met Dental Tribune geschokt, maar strijdbaar. “Wat nu gebeurt, is werkelijk schandalig. Door de stelligheid waarmee de NZa haar beschuldigingen verkondigt, lijkt het alsof de zaak al beklonken is. Terwijl wij op dit moment slechts een aanwijzing hebben ontvangen die bovendien onvolledig is. Wij hebben niets verkeerd gedaan en overwegen juridische stappen om de imagoschade te verhalen.” Toch leek het onwaarschijnlijk

po 9 l Ex H.50 a t r n e e D mm u ndn a t s

Inspired by: Cathedral Cove, New Zealand

V3-Ring Sectioneel Matrix Systeem Met behulp van de V-Ring g of de V3-ring g is het creëren van een goed approximaal contactpunt bij bijvoorbeeld Klasse II restauraties een stuk eenvoudigerr én het resultaat is beter. De nieuwe disposable V3 Blue Ring g is een economisch en makkelijke manier om gebruik te maken van alle voordelen van het V3 sectioneel matrix systeem. Ook nieuw: de nieuwe -ultieme anatomisch gevormde- SuperCurve Matrixbandjes, voorgevormd en gecoat voor eenvoudig plaatsen en verwijderen. Kijk voor meer informatie op www.matrix-dental.com

V3-RING

> lees verder op pagina 2

zic is er geen voorstander van dat sommige tandartsen twijfelachtige bleekbehandelingen aanbieden, laat staan als een niet-tandarts dat doet. “Tandartsen die weten dat powerbleaching schadelijk kan zijn en het willens en wetens toch doen, zijn in mijn optiek alleen maar bezig met geld te verdienen.” Aandacht voor de consequenties van bleekbehandelingen is er ook in een interessant artikel over een internationaal onderzoek naar morfologische veranderingen onder het glazuuroppervlak (zie pagina 8-9). Verder blikt de prominente tandarts Sushil Koirala terug op de ontwikkelingen op cosmetisch gebied in het jaar 2011. Natuurlijk omvat de esthetische tandheelkunde veel meer dan het bleken van het gebit. Zo gaat Dozic ook in op facings en kleurbepaling. Essentieel bij deze en andere praktische vraagstukken in de cosmetische tandheelkunde blijft het vinden van een goede balans tussen fraaie esthetiek en een goede mondgezondheid. ■

V3-RING N

V-RING

V3 RING BLUE V3-

V3-MATRIX

SUPERCURVE E

Matrix-Dental klantenservice +31-10 4163193

WEDGES

WED DGEGUARD

2

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

“Amsterdamse tandarts goedkoopst” AMSTERDAM – Tandartsen in Amsterdam zijn goedkoper dan in de rest van het land. Dat blijkt uit een steekproef van 123tandarts.nl onder ruim 120 tandartspraktijken die hun prijzen voor 2012 tijdig beschikbaar hebben gesteld. Bij zeven van tien veelvoorkomende behandelingen is de prijs in Amsterdam lager, meldt de vergelijkingssite. De verschillen zijn aanzienlijk: de plaatsing van een implantaat was in de hoofdstad gemiddeld twintig euro goedkoper bij een gemiddelde prijs van 270 euro buiten Amsterdam. De steekproef is een eerste indicatie van de gevolgen van het stelsel van vrije tarieven in de mondzorg dat per 2012 is ingevoerd. Het prijsverschil lijkt te

“

Amsterdam: lagere tandartsprijzen door hogere concurrentie? (foto Wikicommons/ Jorge Royan)

”

bouwd dan in 2011,” verklaarde de NMT-voorzitter dinsdag tegen BNR Nieuwsradio. In het tarief voor een vulling zijn dit jaar ook de verdoving, het rubberlapje, het onderlaagje en het polijsten opgenomen, terwijl dit in 2011 aparte kostenposten waren. “Dus in 2012 lijkt het alsof een vulling duurder is geworden, omdat verschillende posten zijn samengebracht.” Dit geldt ook voor alle andere behandelingen. “Het zijn all-inprijzen. Hoe het precies uitpakt met de tarieven is nu nog niet te meten,” zegt Barnasconi. “Dit kan pas na ongeveer een halfjaar, als er voldoende mensen naar de tandarts zijn geweest en verschillende behandelingen regelmatig in rekening zijn gebracht.” (bron: 123tandarts.nl, BNR.nl) ■

Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Jan Franke drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten E-mail: [email protected]. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied.

dat een organisatie met de statuur van de NZa onterecht dergelijke aantijgingen zou publiceren. Bartels, zelf tandtechnicus, verklaart: “Ik heb hier geen directe verklaring voor, omdat ons niet duidelijk is welke partij door onze zogenaamd frauduleuze praktijken benadeeld wordt. Onze prijzen staan al heel lang op onze website. Patiënten weten voor de behandeling wat er gaat gebeuren en hoeveel dit zal kosten. Wij hebben geen enkel belang bij het duperen van patiënten en hebben daartoe ook niet de mogelijkheden.” DE ROL VAN DSW

vraagtekens bij het onderzoek. 123tandarts.nl zou zich op summiere en onvolledige informatie baseren. Ook Rob Barnasconi reageerde fel op de berichten over prijsverschillen en stijgende kosten van de mondzorg. ”De tarieven in 2012 zijn anders opge-

Bij zeven van de tien veelvoorkomende behandelingen is de prijs in Amsterdam lager

bevestigen dat mondartsen in het nieuwe stelsel ook op prijs gaan concurreren in regio’s waar de concurrentie groot is. Voor wie ervan uitgaat dat een hogere concurrentie de prijzen doet dalen, zal de uitkomst van de steekproef niet als een verrassing komen. Onderzoek wijst uit dat de regio Amsterdam-Haarlem de hoogste tandartsendichtheid van het land kent. De steekproef van www.123tandarts.nl is nadrukkelijk slechts een eerste indicatie van de gevolgen van het nieuwe systeem voor de kosten van tandheelkundige behandelingen. Omdat nog niet alle mondartsen hun tarieven hebben vrijgegeven, is een uitgebreidere steekproef niet mogelijk. Concurrent Vergelijkmondzorg.nl zette in dagblad De Pers

> vervolg van pagina 1

Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op www.albionpress.nl. Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: 06-531 55 262. E-mail: [email protected]. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: 030-63 55 070. Fax: 030-63 55 069. E-mail: [email protected]

© 2012 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

Waren zorgverzekeraars dan de gedupeerden bij de ‘verdachte declaraties’ van Perfectsmile Amstelveen? Bartels: “Deze zaak staat niet op zichzelf, maar is onderdeel van een langer lopend geschil met zorgverzekeraar DSW. Het lijkt er verdacht veel op dat de timing van de aantijgingen niet toevallig is. De NZa speelt onder één hoedje met deze zorgverzekeraar. Of dacht u dat het toevallig was dat er al een artikel in de papieren editie van de Telegraaf verschijnt, voordat het persbericht over de zaak op de website van de NZa werd geplaatst?” Toeval of niet, wat bedoelde Bartels daar precies mee? “DSW doet er alles aan om Perfectsmile om zeep te helpen, want deze zorgverzekeraar voelt zich gedupeerd. Uit concurrentieoverwegingen heeft DSW enige tijd geleden besloten orthodontie volledig te vergoeden. Al snel bleek echter dat ze hierdoor ook onze behandelingen met de onzichtbare beugel ‘Invisalign’ moet vergoeden. Hoewel wij in Nederland de goedkoopste aanbieder van deze behandelingen zijn, zijn ze wel duurder dan traditionele orthodontie. Sindsdien probeert DSW ons dwars te zitten. Eerst vroegen ze schriftelijk meer informatie over de behandelingen op. Toen wij antwoordden dat wij dit alleen wilden toesturen als zij ons de namen van de betreffende patiënten gaven, weigerden ze. Vervolgens hoorden we er niets meer van. Uiteindelijk kregen we een brief waarin we gesommeerd werden 48.000 euro te betalen. Toen onze betaling uitbleef – we vinden immers niet dat wij iets fout hebben gedaan – hebben ze de NZa getipt.” Kan het werkelijk zijn dat DSW aangifte bij de NZa heeft ingezet als laatste redmiddel in een financieel geschil met een behandelaar? Raymond Nyns was als hoofd van de afdeling Bijzonder Onderzoek namens DSW belast met de zaak. “Ik ontken niet dat wij de NZa hebben getipt over de praktijken bij Perfectsmile in Amstelveen. Overigens moet u hierbij niet denken aan ‘een man in regenjas in een parkeergarage’. Het is onze plicht misstanden aan de autoriteit te melden. Het is eveneens waar dat wij een hypothese hadden over de situatie bij Perfectsmile en dat wij verheugd waren dat de NZa deze deelde. Perfectsmile hanteert wederrechtelijk een eigen codesysteem en legt het bestaande systeem naast zich neer. Overigens heeft de heer Bartels mij per brief

laten weten ‘dat ik mij hierover niet zo druk moet maken, omdat we volgend jaar toch vrije tarieven en een nieuw codesysteem gaan hanteren’.” Toch leek de verklaring van Nyns niet het gehele verhaal te vertellen. Wat is het belang van Perfectsmile bij het veronderstelde gerommel met de declaraties? De prijzen op de website van de esthetisch specialist lijken zeer transparant. Nyns: “Ik begrijp nooit waarom mensen rommelen met declaraties. Daarnaast klopte ook de claim van Bartels niet dat zij de goedkoopste aanbieder van de ‘Invisalign’-behandeling waren. De suggestie van Bartels dat wij de NZa uit wrok zouden hebben getipt, wijs ik dan ook resoluut van de hand.“ Perfectsmile werd in korte tijd een zeer zichtbare speler in de mondzorgwereld. De afgelopen jaren verschenen in vrijwel alle grote kranten en televisieprogramma’s reportages over de behandelingen en successen van het bedrijf. Hoewel het onderzoek van de NZa zich alleen richtte op de frauduleuze handelingen bij de vestiging van Perfectsmile in Amstelveen, lijkt de prominente aanwezigheid van de keten in de media wel een rol te hebben gespeeld in de timing van de berichtgeving over het onderzoek. Door het onderzoek naar de fraude bij de Amstelveense vestiging openbaar te maken, gaf de zorgautoriteit het signaal af dat zij er niet voor terugdeinst een populaire dienst met grote budgetten publiekelijk aan de schandpaal te nagelen. Ook bracht de NZa haar eerdere oproep tot strengere controle op fraude op deze manier nadrukkelijk in de publiciteit. SLUITING EN HEROPENING

Toch was het niet de NZa die ervoor zorgde dat Perfectsmile uiteindelijk moest sluiten. Vlak na de start van het onderzoek kwam de IGZ onverwacht op bezoek. Er werden ernstige gebreken geconstateerd, en een onmiddellijke sluiting gesommeerd. Het bezoek was volgens de IGZ het gevolg van een ‘anonieme tip’, maar veel stelde deze anonimiteit niet voor: het NZa verkondigde in haar communicatie openlijk dat zij de tipgever was. Op 5 januari 2012 kwam de IGZ opnieuw langs voor een enkele uren durend controlebezoek. Hoewel de praktijk de ‘gebreken’ had aangepakt, was de conclusie wederom negatief: de inspecteurs constateerden nu andere onvolkomenheden, die verholpen dienden te worden voordat de praktijk weer open kon. Een wederom aangeslagen Bartels verklaarde direct na de inspectie tegen Dental Tribune: “De sfeer tijdens dit bezoek was zodanig dat de inspecteurs niet van zins leken onze heropening zomaar te accepteren. Hun kritische oog richtte zich nu op een afzuigerslang die niet glad, maar geribbeld was. Het gaat om een slang die is besteld bij een vooraanstaande fabrikant in Denemarken. Er werd mij gevraagd waarom ik geen gladde slang had, omdat deze eenvoudiger te reinigen is. Hier kon ik niet direct antwoord op geven. Ik mag er toch van uitgaan dat de fabrikant een

Februari 2012

De populaire zangeres Do maakt op de site van Perfectsmile reclame voor tandbleekbehandelingen.

Perfectsmile, een keten met zes vestigingen in (middel)grote steden door het hele land, lijkt voornamelijk te mikken op een jongvolwassen publiek. Centraal op de website staat onder meer een YouTube-filmpje waarin Idols-winnaar en jeugdidool Ben Saunders facings geplaatst krijgt. Ook zangeres Do maakt op de site reclame voor het bedrijf. De toon en het kleurgebruik van de website en de goedkope en snelle esthetische oplossingen die het bedrijf prominent aanbiedt, haken nadrukkelijk in op de populaire cultuur. Perfectsmile heeft enkele tandartsen in dienst die de meer complexe esthetische ingrepen uitvoeren. Bleekbehandelingen worden gedaan door preventieassistenten.

goede reden heeft gehad om de slang op deze manier te ontwerpen?” De IGZ oordeelde anders en blokkeerde vanwege deze en enkele andere kleine ‘misstanden’ de heropening van Perfectsmile Amstelveen. Bartels was buitengewoon verrast. “We hebben voorafgaand aan de controle adviseurs over de vloer gehad die aan de hand van de WIP-richtlijn een voorinspectie deden. Volgens hen was alles in orde.” Intussen zat ook een andere ‘vijand’ van Perfectsmile niet stil. De Telegraaf stuurde incognito enkele verslaggevers naar de praktijk. Zij stelden vragen aan het personeel en trokken daaruit de – onjuiste – conclusie dat de praktijk weer open was, hetgeen op 13 januari in het dagblad werd gemeld. Hierop kwam de IGZ verhaal halen bij Perfectsmile, waarbij door de laatste werd bezworen dat het om loos alarm ging. Een week later volgde vanuit de Inspectie het (voorlopige?) groene licht voor heropening. De lucht lijkt geklaard, maar Bartels ziet de toekomst niet zonder zorgen tegemoet. “Het is allemaal begonnen met een concurrerende tandartsenpraktijk, die met dubieuze verdachtmakingen bij de NZa aanklopte,” stelt de eigenaar van Perfectsmile. “Nu lijken zij met DSW, de IGZ en niet te vergeten de Telegraaf de handen ineen te hebben geslagen en niet te rusten voor onze praktijk te gronde is gericht. Eén van de concurrerende tandartsen heeft zelfs contact gezocht met onze verhuurder, om hen te wijzen op de zogenaamde ‘grootschalige fraude’ die onder haar dak plaatsvindt. Ik ben verbijsterd dat in een land als Nederland en in de handen van deze zogenaamd onafhankelijke instanties een hetze van deze omvang gevoerd kan worden.” (bronnen: NZa, perfectsmile.nl) ■

Februari 2012

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Minder (mond)zorg voor Vrijspraak voor van meer premie in 2012 aanranding verdachte AMSTERDAM – Veel Nederlanders worden door zorgverzekeraars misleid over de vergoedingen die aanvullende polissen bieden, stelt de Telegraaf. Veel mensen schaffen een aanvullende polis aan, bijvoorbeeld omdat fysiotherapie uit het basispakket verdwijnt of ze hogere tandartskosten vrezen. Zij doen dit in de veronderstelling dat met het betalen van deze doorgaans forse premies geen bijkomende kosten op zullen treden. Navraag bij deze beroepsgroepen door de Telegraaf leert dat dit niet zo is. Een aantal niet bij name genoemde tandartsen zei tegen het dagblad “dat zorgverzekeraars meer geld vragen, terwijl ze minder uitkeren.” Volgens hen innen zorgverzekeraars jaarlijks 1,6 miljard euro van hun verzekerden voor dekking van mondzorg, terwijl niet meer dan 1,2 miljard euro aan mondzorg wordt geconsumeerd. Ze baseren zich hierbij op cijfers van Vektis, dat onder meer onderzoek doet naar kosten in de zorgsector, schrijft de Telegraaf. “Verzekeraars krijgen meer geld binnen dan er uitgaat. Wij snappen niet dat de premies voor de tandartsverzekeringen

omhooggaan. Er komt immers meer dan genoeg geld binnen om alle kosten te dekken,” aldus de tandartsen, die het dagblad benaderden om hun onvrede over de ontstane situatie te uiten. De tandartsen maken zich zorgen over hun patiënten. “We willen voorkomen dat ze niet meer naar de tandarts gaan, omdat ze bang zijn voor de kosten.” Het gaat bij de aanvullende polissen sowieso vaak om de kleine lettertjes, zo blijkt uit onderzoek door het dagblad. Onder de voorwaarden van veel aanvullende polissen staat dat verzekerden ‘onbeperkt recht hebben op medisch noodzakelijke fysiotherapie’. Voor medisch niet-noodzakelijke fysiotherapie geldt een maximum en een ‘preferent gemiddeld aantal behandelingen’. Als deze gemiddelden door de behandelend therapeut worden overschreden, krijgt de zorgverlener bezoek van een inspecteur van de verzekeraar die de doelmatigheid van de behandeling onderzoekt. Hoe dichter de therapeut bij het ’preferent gemiddeld aantal behandelingen’ blijft, hoe hoger de vergoeding die hij of zij ontvangt. (bron: de Telegraaf ) ■

Betere mondzorg voor kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen hard nodig NIJMEGEN – Mondzorg

voor kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen verdient de komende jaren extra aandacht. Dat blijkt uit een promotieonderzoek van GertJan van der Putten. In navolging van vakgenoten slaat Van der Putten alarm over een aspect van de vergrijzing waarnaar in Nederland weinig aandacht uitgaat. Door de sterk verbeterde preventieve en curatieve mondzorg gedurende de afgelopen decennia steeg het percentage ouderen dat tot op hoge leeftijd de natuurlijke dentitie behoudt. Desondanks laten de resultaten van internationaal onderzoek zien dat de

“

Als de mondzorg niet aanzienlijk verbetert, zullen tienduizenden ouderen per jaar hun gebitselementen verliezen

”

mondgezondheid van ouderen, in het bijzonder van kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen, nog steeds slecht is. Ouderen lopen om diverse redenen meer risico op mondproblemen dan jongere mensen. Belangrijke mondzorggerelateerde problemen bij ouderen zijn parodontitis, droge mond, speekselsecretiesnelheid, zuurgraad van het speeksel en mondverzorging door verzorgenden. Om zorgverleners meer bewust te maken van

de problemen en bij te dragen aan het oplossen of beheersen ervan, deed Van der Putten onderzoek onder voornamelijk verpleeghuisbewoners. Het onderzoek wees uit dat de vijf belangrijke mondzorggerelateerde problemen bij verpleeghuisbewoners frequent voorkomen en te verminderen zijn door betere mondzorg. Hij waarschuwt dat als de mondzorg niet aanzienlijk verbetert, tienduizenden ouderen per jaar hun gebitselementen verliezen en het aantal mondziekten en mondgerelateerde problemen zal stijgen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de algemene gezondheid en de levenskwaliteit van kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen. Van der Putten doet al langer gerodontologisch onderzoek. Hij ontving verschillende prijzen voor zijn werk op dit gebied en geeft les aan studenten mondzorgkunde en specialisten ouderengeneeskunde in opleiding aan de Radboud Universiteit Nijmegen. (bron: RU Nijmegen) ■

tandarts

“

De manier van handelen roept vraagtekens op, maar er is geen bewijs voor verdachte seksuele bijbedoelingen

”

kwam voor foto’s van haar mondletsel, stelde de tandarts voor ook foto’s van het lichamelijk letsel van de vrouw te maken. Dit zou kunnen dienen als bewijsmateriaal voor de verzekering, zo beargumenteerde de tandarts volgens de vrouw. Zij deed nadien aangifte van aanranding. De officier van justitie verklaarde deze aangifte echter niet ontvankelijk: “De manier van handelen roept ontzettend veel vraagtekens op, maar er is geen bewijs dat de verdachte seksuele bijbedoelingen had,” aldus de aanklaagster.

Nieuw in 2012: tandartsabonnement DEN HAAG – Vanaf 1 januari 2012

ASSEN – De 57-jarige tandarts

die werd beschuldigd van aanranding van drie vrouwelijke patiënten is op alle punten vrijgesproken. De officier van justitie had een werkstraf van zestig uur en tien dagen voorwaardelijke hechtenis met een proeftijd van twee jaar geëist tegen de man uit Gasselte (Drenthe). Het was een opmerkelijke zaak die de gemoederen in Gasselte, een klein dorp tussen Groningen en Emmen, het afgelopen jaar flink bezighield. Op 7 juni 2010 zou de tandarts in de praktijk in Gasselternijveen waar hij werkte twee vrouwen over het bovenbeen hebben gestreeld. Daarnaast werd de man verdacht van aanranding wegens het maken van onzedelijke foto’s van één van zijn vrouwelijke patiënten. De betreffende patiënt had letsel op haar bil opgelopen door een val met haar fiets. Toen zij daags na de valpartij bij de tandarts

3

De Hervormde Kerk is één van de meest karakteristieke gebouwen van Gasselte.

“

Aan de aanklachten tegen de tandarts zou een slepend arbeidsconflict met de baas van de praktijk ten grondslag liggen

”

De twee andere beschuldigingen van aanranding bracht de officier van justitie wel voor de rechter. De rechter sprak de verdachte op 13 december echter op alle punten vrij. In het Drentse dorp deden al snel geruchten over de zaak de rondte. De aanklachten tegen de tandarts zouden te maken hebben met een slepend arbeidsconflict met de leiding van de praktijk waar hij werkzaam was. Ook de advocate van de verdachte voerde dit scenario in haar verdediging op. Zij stelde dat zijn leidinggevende de drie patiëntes ertoe aanzette aangifte tegen de tandarts te doen. “Mijn cliënt is al 32 jaar tandarts en heeft dit nog nooit meegemaakt. Hij heeft drie dagen vastgezeten. Dat hij nu moet voorkomen voor een zedenmisdrijf, raakt hem ontzettend. Hij voelt zich gegriefd,” aldus de raadsvrouw. Doordat één van de patiëntes ook een klacht heeft ingediend bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg, is deze instantie eveneens een onderzoek naar de tandarts gestart. (bronnen: assen.nu, rechtspraak.nl) ■

kunnen consumenten een abonnement af te sluiten bij de tandarts. In het abonnement zit bijna alle tandheelkundige hulp die naar verwachting in een jaar nodig is. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft hier nieuwe prestaties voor vastgesteld. Daarnaast komt er de mogelijkheid tot een ‘facultatieve prestatie’, waarmee zorgaanbieder en zorgverzekeraar de ruimte krijgen samen een innovatieve prestatie af te spreken. De abonnementsprestaties zijn in overleg met consumentenorganisaties en mondzorgkoepels opgesteld. Tandartsen kunnen een patiënt op basis van onderzoek naar zijn mondgezondheid indelen in een abonnementscategorie. Vervolgens wordt een zorgplan vastgesteld waarin de abonnementscategorie en de geraamde kosten worden vastgelegd in een overeenkomst. Het abonnement bevat alle mondzorg gedurende een afgesproken periode met uitzondering van een aantal prestaties, zoals orthodontie en implantologie. In overleg kunnen consument en zorgverlener het aantal prestaties uitbreiden dat onder het abonnement valt. Het is niet mogelijk minder prestaties af te spreken. Als een zorgverzekeraar en zorgaanbieder overeenkomen dat zij een nieuwe prestatie willen leveren die niet binnen de bestaande lijst valt, kunnen zij gebruik maken van de facultatieve prestatie. Met behulp van deze prestatie kunnen nieuwe ontwikkelingen snel worden toegepast in innovatieve zorgdiensten. De facultatieve prestatie gaat behalve in de mondzorg ook gelden voor andere eerstelijnssectoren met vrije prijzen zoals fysiotherapie, oefentherapie, dieetadvisering, eerstelijns psychologische zorg en farmacie. (bron: www.medicalfacts.nl) ■

4

Interview

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

“Behandelaars moeten verantwoorde keuzes maken” In gesprek met Alma Dozic, tandarts en docent in de esthetische tandheelkunde

Alma Dozic is internationaal bekend om haar onderzoek naar kleurbepaling in de esthetische tandheelkunde. Zij stelde drie keer het goed ontvangen Jaarboek esthetische tandheelkunde samen en was, naast haar werk in een tandartsenpraktijk, meer dan tien jaar promovendus, docent en onderzoeker bij ACTA. In 2009 besloot zij deze verbintenis om te zetten in een gastaanstelling: “Ik kreeg de behoefte meer klinisch werk te doen.” Dental Tribune ontlokte Dozic een aantal interessante uitspraken over nieuwe ontwikkelingen in de esthetische tandheelkunde. Esthetische tandheelkunde is ‘in’. Steeds meer aandacht hebben consumenten én mondzorgprofessionals voor een mooie glimlach. Waar positioneert u zich te midden van deze ontwikkelingen? “Ik ben een tandarts die heel conserverend te werk gaat, maar ik heb ook oog voor de esthetiek en vind het een uitdaging om patiënten met een verkleuring of scheefstaand gebitselement te helpen met composiet. Het gebit is voor mij een belangrijk, organisch deel van het lichaam dat zo min mogelijk aangetast moet worden. Voor esthetische behandelingen moet dat ‘natuurlijke’ soms iets aangepast worden. Dat is een paradox. Tijdens mijn promotieonderzoek verdiepte ik me in de ‘fraaiheid’ van het gebit. Ik las alle bladen, ging naar lezingen en conferenties en had belangstelling voor esthetiek op elk niveau:

kronen, orthodontie, implantaten en restauratieve behandelingen met composiet. Aanvankelijk had ik het idee dat je veel kon oplossen met kronen. Hoe meer ik mij in de impact van een kroon verdiepte, hoe meer ik leerde dat er ook mogelijkheden waren esthetisch bevredigende resultaten te behalen met minder invasieve technieken. Als je patiënten met kronen na tien of twintig jaar ziet, krijg je soms het trieste beeld dat door de aantasting van eigen parodontium het oorspronkelijk mooie resultaat is verdwenen. Of erger nog: dat de zenuw door veel weefselverwijdering ten behoeve van een ‘mooie kroon’ is aangetast en dat een kies daardoor veel te vroeg van zijn ‘leven’ is beroofd. Dan worden de problemen groter en moet je dingen overdoen. Is een iets mooier esthetisch uiterlijk dat waard? Is dat het laatste wat je moet doen of volgt er nog meer? Is de patiënt goed geinformeerd over de langetermijngevolgen? Natuurlijk zijn kronen soms geïndiceerd om functionele redenen. Deze kronen maak ik ook zelf regelmatig. Doordat de materialen doorontwikkeld zijn, is het mogelijk om partiële kronen te maken en te plakken. Dat zijn goede ontwikkelingen waarvan ik veel gebruik maak. Het blijft wel een grijs gebied. Tandartsen die graag invasieve esthetische oplossingen willen uitvoeren, kunnen dit aan patienten verkopen. Ik pleit voor een betere voorlichting van patiënten over de totale impact van elke behandeling. Zelf werk ik alleen

met composiet en een heel enkele keer maak ik een porseleinen veneer of kroon ten behoeve van de esthetiek. Aan patiënten vertel ik wat met composiet mogelijk is en demonstreer ik dat ook in de mond. Ik vertel ook dat het niet voor altijd meegaat, maar dat je het later redelijk gemakkelijk kunt vervangen.” Er is een wildgroei aan praktijken waarin tandbleekbehandelingen als het snelle ‘one hour power bleaching’ worden aangeboden. De ingreep vindt steeds vaker buiten het gezichtsveld van de tandarts plaats. Is dit acceptabel? “Totaal niet. Een kennis van mij, de voorzitter van de Britse vereniging voor esthetische tandartsen Linda Greenwall, heeft een belangrijk status in het Verenigd Koninkrijk op het gebied van bleken. In 2007 heeft in Engeland de hoge dentale raad, waarvan zij lid is, voor elkaar gekregen dat bleken alleen nog in tandartspraktijken mag. Daar is nog steeds veel verzet tegen. Er is een strijd ontstaan omdat de wetenschappelijke commissie van de EU in een recent rapport voorschrijft dat het gebruik van 6% waterstofperoxide veilig zou zijn. Maar in het rapport werd niet expliciet gezegd dat dit alleen voor gebruik in tandartspraktijken geldt. Daarom worden bleekproducten met hogere concentraties waterstofperoxide gewoon aan cosmetische praktijken verkocht, zoals wellnesscentra op cruiseschepen. In Nederland worden ook pro-

ducten met hoge concentraties WP en chloordioxide verkocht. Ik zou het toejuichen als er duidelijke regels komen over welke bleekmiddelen voor tandheelkundige doeleinden überhaupt verkocht mogen worden. Ik vind dat de bleekprocedure uitsluitend bij tandartsen plaats mag vinden, want de tandarts is, samen met de patiënt, de eindverantwoordelijke voor het gebit. Zelf powerbleach ik helemáál niet. Ik zeg niet dat deze methode slecht is, maar als hoge concentraties bleekmiddelen in combinatie met warmte gebruikt worden, kan het tandglazuur behoorlijk beschadigen, waardoor nieuwe verkleuring alleen maar sneller ontstaat.

“

positieve en negatieve gevolgen van alle bleekbehandelingen. Dat beschouw ik als mijn plicht.” Is bleken in principe zo eenvoudig dat iedereen het na het volgen van een cursus kan? “Bleken is technisch eenvoudig, maar er is meer kennis nodig, zodat patiënten goed kunnen worden voorgelicht. Ik ben er daarom voor dat tandartsen een opleiding volgen waarin iedereen leert over de effecten, maar ook over wat er mis kan gaan. Ook moet worden afgesproken waar de verantwoordelijkheid ligt áls het misgaat. Neem een ander vakgebied als voorbeeld. Het bleken van het

Ik vind dat de bleekprocedure uitsluitend bij tandartsen plaats mag vinden

Tevens kan door de hoge zuurgraad permanente gevoeligheid van de tanden ontstaan. Daar zit niemand op te wachten. Indien veilig uitgevoerd zijn deze methodes doeltreffend, maar het effect van bleken duurt kort. Het risico van thuisbleekmethoden zoals ‘bleaching tape’ is dat patiënten er eindeloos mee kunnen doorgaan. Daardoor verliezen de tanden hun natuurlijke glans en worden ze krijtwit en dof. Daarom is de informatie en toezicht bij elk vorm van bleken zeer wenselijk. Ik raad mijn patiënten aan om, als ze willen bleken, voor de thuisbleekmethoden te kiezen en geef ze daarbij informatie over de

”

haar doe je bij de kapper, maar het is bekend dat deze behandeling op termijn het haar beschadigt. Mensen zijn hiermee bekend en vinden het een acceptabel risico. Het verschil met de tandheelkunde is dat door te vaak of te agressief te bleken de tand kan beschadigen, tot het punt dat de zenuw overgevoelig raakt. Er is niet veel over geschreven, maar de overgevoelige zenuw is de reden tot het verwijderen ervan. Daarnaast zien

> lees verder op pagina 6

www.posortho.com

Progressive Orthodontic Seminars

Op 20 - 23 april 2012 start Progressive Orthodontic Seminars (POS) alweer met de 22e cursus orthodontie onder auspiciën van Donald B. McGann DDS

Cursus Orthodontie De complete cursus orthodontie omvat een trainingsprogramma, waarin naast diepgaande theoretische kennisoverdracht ook plaats wordt ingeruimd voor praktijktrainingen. Na voltooiing van het programma is men in staat een groot aantal orthodontische afwijkingen bij zowel kinderen als volwassenen effectief te diagnosticeren en met succes te behandelen. Tijdens de workshops wordt gewerkt met uitneembare en vaste apparatuur. De complete cursus bestaat uit 12 x 4 dagen verdeeld over een periode van 1,5 tot 2 jaar. Inbegrepen in de kosten voor de cursus is een door POS ontwikkelde software. Deze software wordt tijdens de cursus gebruikt, maar zal voor u ook daarna een waardevol programma zijn bij de behandeling van uw patiënten.

Donald B. McGann DDS De vooraanstaande Amerikaanse tandarts en zijn ervaren medewerkers zetten zich wereldwijd in voor de Progressive Orthodontic Seminars. In korte tijd ontdekten ruim 400 Nederlandse tandartsen de nieuwe en vooral succesvolle methodes van Donald B. McGann.

Gratis introductie seminar! Al u onze cursisten heeft gesproken, dan heeft u ongetwijfeld gehoord over de hoge kwaliteit van onze seminars. U bent welkom om dit zelf te ervaren op het GRATIS seminar dat wij geven op zaterdag 17 maart 2012 in Amstelveen. U kunt zich hiervoor opgeven bij: Progressive Holland Inc. Tel: 020 647 22 72

Update Dr. McGann Mis dit niet, hierna volgt er nog maar 1! 23 - 24 maart 2012

Kosten € 1.420,00 per seminar inclusief lunch Cursuslocatie Amstelveen Tel. informatie 020 647 22 72 Fax 020 640 14 77 e-mail [email protected]

Progressive Orthodontic Seminars Jupiter 129 1188 EE Amstelveen www.posortho.com

6

Interview

> vervolg van pagina 4

te vaak gebleekte tanden er levenloos uit. Als dit algemeen bekend was, zouden mensen deze risico’s minder snel accepteren. Los van deze discussie staan overigens de thuisbleekproducten, zoals ‘bleaching tape’. Meestal zijn dit middelen met lage concentraties die aan de Europese normen voldoen. Dit zijn, mits correct gebruikt, prima bleekmiddelen.” Hoe zou de gedragscode voor bleekbehandelingen eruit moeten zien? “Ten eerste moeten behandelaars altijd verantwoorde keuzes maken: alles wat ze doen moet veilig zijn voor de patiënt. Ze moeten eerst informeren en geen risicovolle behandelingen aanbieden. Opties als direct bleken of snel bleken met hoge concentraties waterstofperoxide zullen ze dan nooit serieus kunnen aanbieden. Tandartsen die weten dat agressieve powerbleaching schadelijk kan zijn en het willens en wetens toch doen, zijn in mijn optiek alleen maar bezig met geld te verdienen.” Hoeveel van dit soort tandartsen zijn er in Nederland? “Niet veel. Nederlandse collega’s zijn nuchter en kritisch. De grote ketens voor bleekbehandelingen, zoals PerfectSmile (zie het artikel op pagina 1-2, red.), zijn volgens mij opgezet door niet-tandartsen. Ik vind dat geen goede zaak en vraag mij vaak af welke patiënten daarheen gaan. Het is een zijweg, maar het zou in dit verband zomaar kunnen dat het

“

Orthodontisten zouden beter moeten voorlichten over poetsen en tandverkleuringen

”

vrije marktprincipe de kwaliteit van zorg omlaag gaat trekken. Zelf ben ik geen goedkope tandarts. Als ik een uur uittrek om te onderzoeken en informeren, breng ik dat natuurlijk wel in rekening. Dat maakt mij meteen een stuk duurder dan de éénuursbehandelingen die de grote ketens aanbieden. Ik hoop van harte dat de huidige situatie niet leidt tot een tweedeling in patiëntgroepen en dat de overheid voor enige vorm van regulering kiest.” Ziet u al een ontwikkeling in deze richting? “Tot nu toe niet echt. De mondzorg bevindt zich in een chaotische periode door het experiment met de vrije tarieven. We kunnen even niet verder dan een halfjaar vooruit kijken. Ik hoor overigens veel tandartsen mopperen over alle aanpassingen die ze moeten verrichten op het gebied van behandelcodes, maar constateer tegelijkertijd dat ze allemaal in prijs stijgen.”

dental tribune - netherlands edition

Tandartsen hebben de afgelopen jaren dan ook geen prijsverhogingen kunnen doorvoeren... “Het is volgens mij stiekem een manier om de prijs van mondzorg op te laten lopen. Het is voor mij persoonlijk niet slecht, maar ik vind dat de sector, onder aanvoering van het NMT, te veel veranderingen ineens wil doorvoeren. Waarom is er geen overgangsperiode voor alle praktijken waarin zij kunnen werken aan een website? Waarom is er niet begonnen met een regionale proef? Vooral de patiënten worden op deze manier de dupe, want die moeten betalen terwijl zij niet goed zijn geïnformeerd. Het is daarom geen wonder dat je in de esthetische hoek allerlei onverantwoordelijke ontwikkelingen ziet.” Is er de afgelopen tien jaar veel aan de bleekmethodes verbeterd? “Er is zeker veel gebeurd. Tegenwoordig kunnen bijvoorbeeld ook witte vlekjes met bleken behandeld worden. Dat kan echter alleen in office en is een stappenbehandeling. Ik heb het effect gezien van deze methode. Het ziet er goed uit, maar uiteindelijk is bleken altijd een beschadiging van de tanden. Op microniveau wordt de oppervlakte van de tand grover en meer poreus. Door de oppervlakteverandering dringt minder licht de tand binnen: het weerkaatst van de oppervlakte. Mits in veilige concentraties gebruikt is dit een ‘veilige beschadiging’ van de tand om deze witter te laten lijken. In de stappenbehandeling van witte plekken duurt bleken veel langer (soms maanden) en/of wordt de tandglazuur aangezuurd (micro-etching), waarna de oppervlakte die microbeschadigd is weer gepolijst wordt (micro-abrasion). Na het bleekmoment wordt de patiënt behandeld met calcium en fosfaten. Tevens worden de tanden goed gefluorideerd. Het spreekt voor zich dat alleen goed opgeleide tandartsen dit mogen doen. Het bleken van witte vlekjes is een goede ontwikkeling voor bijvoorbeeld jongeren die een orthodontische behandeling hebben ondergaan. Deze groep heeft het zwaar. Van hun twaalfde tot hun zestiende dragen ze beugels. Dit zijn precies de moeilijkste jaren in een mensenleven wat betreft poetsgedrag, zelfspot en het ontwikkelen van risicovol eet- en drinkgedrag. Omdat er in de periode dat jongeren een beugel dragen veel attaques zijn, treedt vaak ontkalking op. Zodra de beugel wordt verwijderd zie je, soms pas na enige tijd, de ontkalkingen terug op de gebitselementen. Daardoor zijn deze jongeren nog steeds ongelukkig. Ze hebben rechte, maar lelijke tanden. Na een tijdje worden die vlekjes geler en onopvallender omdat de fluoride uit tandpasta, eten en water zich inbouwt, maar het gaat nooit helemaal over. Zulke mensen kunnen met de juiste nieuwste bleekmethodes goed geholpen worden. Maar ik beschouw het onder de streep nog steeds als behandelingen om te behandelen. Orthodontisten zouden hierover beter moeten voorlichten. Misschien willen mensen wel he-

Februari 2012

lemaal geen beugel als ze vooraf weten dat ze iedere dag een half uur moeten poetsen. De patiënten van sommige orthodontisten die bij mij komen, weten vaak veel te weinig over de manier waarop ze de mondhygiëne moeten doen. Dat vind ik vreemd.” In de tandheelkunde wordt steeds meer aandacht besteed aan preventie. Is ook bij de verkleuring van tanden door goede voorlichting veel leed te voorkomen? “Doorvragen door tandartsen is vanuit preventieoogpunt heel belangrijk. Ik pleit ervoor dat op de universiteit een vak over ethiek en het ontwikkelen van zorgplicht en verantwoordelijkheidsgevoel heel uitgebreid wordt geexploreerd. Te veel tandartsen studeren af met het idee: ‘nu ga ik

“

Het vrije marktprincipe kan de kwaliteit van zorg omlaag trekken

”

het veld in en lekker geld verdienen’. Met geld verdienen is niets mis, maar ik vind dat juist de verantwoordelijke kant van tandheelkunde het werk leuk maakt. Kleurverandering van gebitselementen heeft te maken met het normale verouderingsproces waarbij de glazuurkap steeds dunner wordt. Hierdoor gaat het tandbeen, dat geeloranje is, op een gegeven moment steeds meer doorschemeren. Tevens worden de tanden grijzer doordat de oppervlakte meer onevenheden en schuurtjes vertoont, maar ook omdat verkleuringen binnendringen. Vooral roken maakt tanden grijs. Als je patiënten vertelt hoe verkleuringen kunnen ontstaan, zullen ze misschien meer op hun dieet letten of op andere momenten per dag gaan poetsen. Veel slijtage door slechte gewoontes kan het tandbeen doen doorschemeren. Maar je kunt niemand beschermen tegen de veranderingen door het ouder worden.” Er wordt veel gepubliceerd over het verband tussen mondgezondheid en algemene gezondheid. Ziet u in deze publicaties ook bruikbare argumenten voor meer en betere preventie? “Ja, dit is goed nieuws. Ik werkte op ACTA een paar jaar als docent in een setting waarbij patienten met medische problemen die interactie met tandheelkundige behandelingen kunnen hebben, werden behandeld door speciaal opgeleide studenten en artsen. Deze studenten kregen een ander beeld over de impact van tandheelkunde op de algemene gezondheid en gingen later vaak in ziekenhuizen werken. Zo is het heel spannend als je weet dat je mensen met slaapapneu als tandarts tegenwoordig goed kan helpen met een apparaatje dat de onderkaak naar voren duwt.” Esthetische wensen en een (functioneel) gezond gebit gaan niet altijd hand en

Tips van Alma Dozic over kleurbepaling in de dagelijkse praktijk Probeer kleur onder daglicht te bepalen en niet onder de lamp van de unit. Daglicht is het beste aan de noordelijke kant. ‘Koud licht’ van een temperatuur van ongeveer 5000K is optimaal om alle weerkaatsende kleuren met het oog te kunnen waarnemen. Als het licht te fel of te geel is, wordt het voor het oog te veel gemengd. Als de optimale omstandigheden om de kleur te bepalen niet aanwezig zijn, omdat het bijvoorbeeld te zonnig is, moet je de patiënt naar een tandtechnicus sturen. Zij hebben doorgaans wel een daglichtlamp. Als het – zoals vaak het geval is – gaat om een kroon die in een lab buiten Nederland wordt gemaakt, moet een kleurbepalingsapparaat gebruikt worden. Zorg dat je het apparaat goed begrijpt, anders gaat het misschien alsnog mis. Laat tijdens de kleurbepaling het oog niet te moe worden. Na vijf seconden is het pigment verbruikt, en zie je eigenlijk geen verschillen meer. Het pigment kan opnieuw aangemaakt worden door te kijken naar een grijskaart of een neutraal lichtblauw oppervlakte. Bedenk welke tand als modeltand moet dienen. Informeer en raadpleeg de patiënt hierover.

hand. Bent u als tandarts uit de esthetische hoek geneigd andere keuzes te maken dan een tandarts die zich voornamelijk voor functionaliteit interesseert? “Dit geldt alleen voor het front. Ik zal nooit aan een patiënt voorstellen dat er een esthetische oplossing is voor zijn gebit, tenzij duidelijk is dat hij er zelf een probleem mee heeft. Maar dit zal ook gelden voor een algemeen tandarts.” Dezelfde discussie zien we bij facings. Het resultaat is fraai,

maar kiezen patiënten niet te snel voor deze optie, zonder te weten wat de gevolgen zijn in het dagelijks leven? “Porseleinen facings zijn in principe bedoeld als een minimaalinvasieve behandeling. Het is iets anders als facings op gezonde en mooie tanden worden geplakt om ze nóg mooier te maken. Dat vind ik onverantwoord. In Amerika gebeurt dit bijvoorbeeld veel te vaak. Hier is dat minder, maar ik zie aan het aanbod op de markt dat het wel vaker voorkomt dan vroeger.”

Februari 2012

In 2005 promoveerde u op het onderwerp kleurbepaling. Is dit een onderwerp waarop de gemiddelde tandarts in uw ogen kundig genoeg is? “De wetenschappelijke kennis over kleurbepaling bij tandartsen is niet groot. Er worden veel kronen overgemaakt wegens een verkeerde kleurkeuze. Nu ik zelf meer klinisch werk verricht en minder met onderzoek bezig ben, begrijp ik tandartsen beter. In je dagelijkse praktijk heb je niet veel tijd om je serieus bezig te houden met kleurbepaling. Zo zou je bijvoorbeeld een speciale daglichtlamp kunnen hebben en een professionele camera om de tandkleur optimaal naar de tandtechnicus te communiceren. Maar ook dan gaat het weleens mis, omdat er niet voldoende kleuren zitten in de kleurensleutel. Ik heb een aantal jaren samen met tandtechnici aan een nieuw digitaal kleurbepalingssysteem gewerkt, maar door de sterke concurrentie van het huidige kleursysteem was het onmogelijk het verder te ontwikkelen en op de markt te brengen. Er zijn wel apparaten ontwikkeld waarmee je kleur kan meten als een teruggekaatst lichtspectrum. Daar reiken steeds meer tandartsen naar, ook omdat er veel fouten worden gemaakt met de belichting bij kleurbepaling. Maar deze apparaten moet je goed leren gebrui-

“

Interview

dental tribune - netherlands edition

Op gebied van kleur en esthetiek is altijd wel iets te testen.” Denkt u, met het oog op de crisis en de duidelijk waarneembare stijging van tandartstarieven, dat de Nederlandse bevolking momenteel minder geneigd is te investeren in esthetische behandelingen? “Ik denk het niet. Mensen zullen juist vaker voor esthetiek kiezen. Ze weten dat de kosten voor de tandarts stijgen en de vergoeding van de verzekering omlaaggaat. Mijn gevoel zegt dat ze daarom

denken: ‘We moeten toch voor de tandartsenzorg zelf betalen, dus laten we het meteen maar mooi doen’. Zo is het in de Verenigde Staten ook gegaan en ons systeem begint op het Amerikaanse model te lijken. Patiënten gaan zich noodgedwongen gedragen als klanten.” Heeft u de indruk dat Nederlanders ook voor esthetische behandelingen steeds vaker naar het buitenland uitwijken? “Dit vind ik een angstaanjagende ontwikkeling. Ook onder mijn pa-

tiënten zijn er mensen naar Hongarije of Turkije geweest. Laatst kwam een patiënt vlak voor een

“ ” Patiënten gaan zich noodgedwongen gedragen als klanten

vertrek naar India langs. Ik vroeg hem of ik zijn situatie mocht bekijken, omdat ik niet wist of ik na zijn behandeling in India de

nazorg kan of wil verzorgen. Ik vind het opmerkelijk dat er veel hoog opgeleide, goed verdienende mensen zijn die zich in het buitenland laten behandelen.” Zullen de vrije tarieven meer of minder aandacht voor kleurbepaling in de hand werken? “Tandartsen konden vanwege de werkdruk niet veel aandacht geven aan kleurbepalen. Door de vrije prijzen kan men kleurbepaling nu binnen het kroontarief doorberekenen. Hierdoor zal er wellicht meer aandacht voor komen.” ■

DENTAL EXPO ” 2012

Er worden veel kronen overgemaakt wegens een verkeerde kleurkeuze

ken, anders hebben ze geen zin. Vooral bij de voortanden is kleurbepaling een groot probleem. Patiënten die oude kronen laten vervangen, hebben hoge verwachtingen. De bereikte resultaten zijn tegenwoordig wel beter dan vroeger door het aandachtige werk van tandtechnici en dankzij de ruime keuze aan materiaal. Vroeger werd een kroon gemaakt van één enkel, min of meer egaal porselein. Daaronder zat donker doorschemerend metaal. Tegenwoordig heb je volledig porseleinen kronen die de translucentie van de tand bijna evenaren.” Met welk onderzoek houdt u zich momenteel bezig? “Ik test veel composiet. Wat gebeurt er met de kleur als je meerdere laagjes composiet op elkaar legt? De belangrijkste ontwikkeling, die het mogelijk maakt op esthetisch vlak zeer weefselbesparend te werken, is het beter kunnen plakken van composiet op de tandbeen en het goed kunnen polijsten van harde composietsoorten. Composiet zelf wordt ook steeds doorontwikkeld: zo heb je tegenwoordig verschillende translucenties die je in laagjes op elkaar kan leggen, voor een groter diepte-effect. Wij kunnen testen welke combinatie de meest natuurlijke kleur en translucentie heeft. Wat gebeurt er met de kleur als je de dikte van composiet verandert? Wij doen ook een onderzoek naar opakers voor het maskeren van de verkleurde tand.

DÉ VAKBEURS VOOR DE TOTALE MONDZORG

15 TOT EN MET 17 MAART 2012 • AMSTERDAM RAI Van donderdag 15 t/m zaterdag 17 maart 2012, is Amsterdam RAI hét ontmoetingspunt voor toonaangevende aanbieders en afnemers van dentale producten en diensten. Dental Expo 2012 is de enige nationale en professionele dentale vakbeurs in Nederland, om op de hoogte te blijven van de snelle ontwikkelingen op het gebied van mondzorg. Voor meer informatie: Dental Expo

@DentalExpo2012

Organisatie Dental Expo Postbus 61 • 1430 AB Aalsmeer T: +31(0)297 – 382 175 • F: +31(0)297 – 348 019 E: [email protected] • I : www.dentalexpo.nl

Data en openingstijden beurs:

7

Donderdag 15 maart 2012 13.00 – 20.00 uur Vrijdag 16 maart 2012 10.00 – 20.00 uur Zaterdag 17 maart 2012 10.00 – 17.00 uur

8

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

Confocaal microscopie-onderzoek van de glazuren oppervlaktestructuur na bleken

A

D

B

E

de microscopische analyse bleef de tape intact op het controlegroepgebied (figuur 1f ). Voor de confocale microscopische analyse werden de tanden gedurende 24 uur in Texas Redkleurstof met Dextran gedoopt. Een twee-foton-microscoop werd gebruikt om de fluorescentie vast stellen onder een Argon 488 laser (figuur 2a). Elk gebied werd onderzocht tot een diepte van 100 μm. Het platte glazuuroppervlak werd loodrecht opgesteld ten opzichte van de laserstraal met lijm en alle tanden werden onder water geplaatst in een Petrischaal (figuur 2b). De monsters werden bekeken met een 5X/0.16 objectief, waarbij gefocust werd op 5 tot 100 μm onder de oppervlakte. De beelden werden gekoppeld aan een computer, waarna aanvullende beelden werden gemaakt (10X/0.3 objectief ). Hierdoor werden confocale microscopische beelden in hoge resolutie verkregen.

C

F

Figuren 1a-f: Pre-operatief beeld van een van de snijtanden geselecteerd voor het onderzoek (a). Plat gemaakt oppervlak (ongeveer 4×5 mm) gecreëerd door het herhaaldelijk polijsten met zandpapier met een dichtheid van 1.200 grit (b). Een stuk waterresistente tape wordt aangebracht op de helft van een tand en opgepoetst (c). De hoek van de tape wordt afgesloten door een transparante nagellak (d). Bleekgel wordt aangebracht op het blootgestelde gebied (e). Diagrammatische representatie van de behandelde en de controlegebieden (f).

TEKST: PROF. DR. DANIEL C.N. CHAN, PROF. DR. WILLIAM D. BROWNING, PROF. DR. ALBERT KWOK-HUNG CHUNG EN PROF. DR. SO-RAN KWON, VS & ZUIDKOREA

Tandenbleekmethodes worden vaak geassocieerd met morfologische veranderingen in het glazuuroppervlak. Al in 1993 kwam uit een onderzoek van Shannon et al. naar voren dat glazuren platen significante topografische oppervlakteveranderingen laten zien nadat zij zijn behandeld met bleekmiddelen.1 Deze resultaten werden bevestigd in een onderzoek waarin 30% H2O2 werd gemengd met PBS.2 Tanden die in vivo gebleekt waren met 35% carbamideperoxide verloren hun aprismatische glazuurlaag; deze schade werd binnen 90 dagen niet hersteld.3 Een microscopisch confocaal laserscanonderzoek toonde aan dat de microruwheid van glazuuroppervlakten na de bleekbehandelingen met 10% en 16% carbamideperoxide significant hoger was dan bij controleoppervlakten.4 Een ander onderzoek stelde echter dat er na het bleken geen of nauwelijks veranderingen optraden in het glazuuroppervlak. Leonard et al. analyseerden veertien dagen lang afgietsels afkomstig van tanden die gebleekt waren met 10% carbamideperoxide gedurende acht tot tien uur. Hij constateerde geen of minimale veranderingen in het glazuuroppervlak.5 Deze resultaten zijn mogelijk te verklaren door de beperkingen van de onderzoeksmethodologie, die leidde tot een inadequate reproductie van kleine glazuurveranderingen in de afdruk. Andere onlangs verschenen in vitro SEM-onderzoeken von-

Dr. Daniel C.N. Chan.

den ook geen glazuurveranderingen na het bleken.6-7 Over het algemeen overheerst in de huidige literatuurstudies de theorie dat een hoge concentratie carbamideperoxide nadelig is voor de integriteit van het glazuuroppervlak, terwijl bij lage concentraties geen veranderingen optreden.8-11 Een klinische implicatie van deze resultaten kan zijn dat tanden vatbaarder zijn voor externe verkleuring na het bleken door een toegenomen oppervlakteruwheid. De veranderingen gaan mogelijk dieper dan de oppervlakte. Oltu en Gürgan deden een infraroodspectroscopische analyse en constateerden dat een in vitro behandeling van geëxtraheerde elementen met 35% carbamideperoxide gedurende dertig minuten per dag, vier dagen lang, de inorganische samenstelling van de glazuurlaag veranderde. Concentraties van 10% en 16% veranderden de samenstelling van de glazuurlaag niet.12 Cavalli et al. toonden ook aan dat gebleekt tandbeen anorganische componenten kan verliezen, wat leidt tot ultrastructurele veranderingen.13 Onderzoek heeft een dynamisch proces aangetoond van de interorale demineralisatie van

menselijk glazuur en heeft het bestaan van (sub)oppervlakteporiën in het glazuur bewezen.14 De poriën groeien en krimpen gedurende het de- en remineralisatieproces. Amorf calciumfosfaat (APC) heeft bewezen het de- en remineralisatieproces richting remineralisatie te duwen, hetgeen leidt tot een afname van het aantal poriën.15 Er is getheoretiseerd dat bleken (sub)oppervlakteporiën veroorzaakt, waardoor sommige mensen gevoelige tanden hebben na het bleken. Onlangs hebben sommige bedrijven ACP aan hun formules toegevoegd. Er wordt gesuggereerd dat de toevoeging van ACP tandgevoeligheid reduceert door het aantal poriën te verminderen.16 Bovendien veroorzaakt ACP bij het vullen van kleine onvolkomenheden in het glazuur een gladder en meer glimmend glazuuroppervlak. Toch blijkt uit een ander in vitro onderzoek bij snijtanden van runderen dat fluoride in bleekmiddelen geen invloed heeft op remineralisatie.17 MATERIALEN EN METHODE

Een plat oppervlak (ongeveer 4x5 mm) werd gecreëerd op het labiale oppervlak van getrokken centrale en laterale snijtanden (n=10) door serieel wrijven met SiCzandpapier met een dichtheid van 1.200 grit (figuren 1a & 1b). Confocaal microcospie onderzoek biedt meer voordelen voor onderzoekselementen die niet tot een glad oppervlak kunnen worden gewreven. Bij ons onderzoek hielp het platte oppervlak om het aandachtsgebied te vinden door een vlak parallel oppervlak voor een scherper beeld loodrecht te houden ten opzichte van de optische as. De tanden werden ultraso-

noor schoongemaakt met gedestilleerd water om viezigheid te verwijderen. Een stuk waterresistente tape werd bevestigd op de helft van elke tand en gepolijst (figuur 1c). De hoek van de tape werd afgedicht met transparante nagellak (figuur 1d). Het blootgestelde gebied werd willekeurig ingedeeld in één van de twee groepen. De eerste groep (de ACP-groep) werd behandeld met Nite White Excel 3 met ACP (Discus Dental). De tweede groep (OP-groep) werd behandeld met Opalescence PF 10% (Ultradent). De onbehandelde controle voor beide groepen was het gebied onder de tape, waardoor elke tand zijn eigen interne controle had. De samenstelling van de bleekmiddelen is beschreven in tabel 1. De bleekmiddelen van beide groepen werden dagelijks zeven uur aangebracht gedurende veertien dagen. De materialen werden aangebracht met een microborstel, waarbij erop gelet werd de substantie alleen op het juiste gebied aan te brengen (figuur 1e). Nadat het bleekmiddel aangebracht was, werden de tanden in een plastic doos geplaatst. Deze fungeerde als vloeistofbarrière en zorgde ervoor dat het bleekmiddel niet werd blootgesteld aan invloeden van buitenaf. Na elke dagelijkse bleekbehandeling werd het overtollige bleekmiddel verwijderd met een schone microborstel. Daarna werd het gebied schoongemaakt met water en gedroogd met vloeipapier. Ten slotte werden de tanden gedurende twintig seconden met waterspray gespoeld. Daarna werd een cyclische behandeling toegepast. Niet-actief behandelde tanden werden bewaard in kunstmatig speeksel (Saliva Substitute, Roxane Laboratories). Tot

RESULTATEN

Figuren 3-6 laten representatieve micrografische opnamen van de behandelde en onbehandelde gebieden zien. Figuur 3a laat tot 6 μm onder het tandoppervlak van het 10% carbamideperoxide-controlegebied zien en figuur 3b 10 μm onder het tandoppervlak van het controlegebied. In figuur 3b is een scheur in dit gebied waarneembaar. Zoals blijkt uit de figuren 3a, 4a, 5a en 6a namen ook de gebieden van de controlegroep kleurstof op. Uit onze observaties bleken geen significante poreusheden onder het tandoppervlak tot een diepte van 100 μm, de grens van onze methodologie. Naarmate de diepte van de observatie toenam, nam het verband tussen breuken in de glazuurlaag en het toebrengen van kleurstof toe. De periferie van het suboppervlakte glazuurprisma laat een verhoogde opname van de kleurstof zien, wat erop kan wijzen dat het oxidatieproduct zo door de glazuurlaag heen gaat. Algemene observaties laten zien dat de kleurstof inherente scheuren volgde in diepere gebieden onder het glazuuroppervlak (figuren 3b, 4a, 6a & 6b). DISCUSSIE

Terwijl de meeste onderzoeken zich richten op het effect van tanden bleken op veranderingen in het glazuur en tandbeen, stond in dit onderzoek de betekenis van onder het tandoppervlak gelegen poriën en defecten centraal. In ons onderzoek constateerden we geen significante poreusheden tot 100 μm diepte. Mogelijk heeft de cyclische behandelmethode, waarbij de tanden 17 uur lang in kunstmatig speeksel werden bewaard, een deel van de door het bleken veroorzaakte schade hersteld. We vonden ook geen verschil tussen de APC- en de OP-groepen. Opalescence PF 10% bevat fluoride en potassium-

Februari 2012

A

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

B

Figuren 2a & b: Experimentele set-up voor een confocale microscopie (a). Plat gemaakt oppervlak van een snijtand in loodrechte hoek ten opzichte van de laser (b). Tandmonster ondergedompeld in gedestilleerd water.

A

B

Figuren 3a & b: OP-controlegebied 6 μm onder het oppervlak (a). OP-behandeld gebied 10 μm onder het oppervlak (b). De pijl laat de scheur zien.

A

B

Figuren 4a & b: OP-controlegebied 28 μm onder het oppervlak (a). De kleurstof is via de scheur gepenetreerd. Op-behandeld 24 μm onder het oppervlak (b).

A

B

Figuren 5a & b: ACP-controlegebied 12 μm onder het oppervlak (a). ACP-behandeld gebied 48 μm onder het oppervlak (b).

A

B

Figuren 6a & b: ACP-controlegebied 46 μm onder het oppervlak (a). ACP-behandeld gebied 46 μm onder het oppervlak (b).

nitraat, maar het is onbekend of deze ingrediënten hetzelfde desensibiliserende effect hebben als ACP. Iwamoto et al. toonden vergelijkbare resultaten aan toen zilvernitraat werd gebruikt als kleurstofmateriaal. In die studie werd bij geen van beide groepen penetratie in het glazuur waargenomen.18 Toch constateerden we wel penetratie van de kleurstof in de periferie van het glazuurprisma bij zowel de behandelde als de gecontroleerde groep bij bei-

de kleurstoffen. Deze verhoogde opname komt mogelijk door het verwijderen van organische componenten uit de diepere glazuurlagen door het bleekmiddel. De opname van kleurstof in de controlegroep was onverwacht. Deze kan mogelijk verklaard worden doordat het glazuur aan de oppervlakte aan constante aanvallen wordt blootgesteld. De verzwakte poriën zijn misschien de toegangsweg voor chromoforen en peroxide. De penetratie van de kleurstof

was vooral zichtbaar toen we oppervlaktescheuren volgden tot een diepte van 100 μm (figuur 4a). De opname van kleurstof door de scheuren is mogelijk klinisch significant, omdat het verklaart waarom sommige patiënten juist gevoelig zijn voor bleken. Als verspreiding van de kleurstof door de intercrystallineruimtes de enige oorzaak van gevoeligheden was, zou je een hogere incidentie van hevige gevoeligheid verwachten.19 Maar als subklinische defecten/scheuren de oorzaak zijn, kan het klinische beeld van hevige gevoeligheid rond de 4% beter begrepen worden. Van glazuurscheuren en ribbels wordt gesuggereerd dat er cariës kan ontstaan.20 Zoals te zien in figuur 4b wordt in de periferie van het glazuurprisma een verhoogde hoeveelheid kleurstof opgenomen. Dit is mogelijk een route voor het oxidatieproduct om zich te verspreiden door de glazuuroppervlakte. Naar aanleiding van onze bevindingen poneren we de hypothese dat peroxide eerst door de glazuur-intercrystallineruimten komt en dan de verbinding tussen het glazuur en het tandbeen en het tandbeen zelf bereikt. In vitro experimenten, door meerdere onderzoekers uitgevoerd, toonden aan dat vijftien tot dertig minuten na aanbrengen van kleine hoeveelheden peroxide, van een scala aan peroxideproducten en oplossingen, de stof in de pulpakamers van getrokken tanden penetreert. Men zou verwachten dat de diff usie van peroxide door intercrystallineruimtes makkelijk is voor peroxide, aangezien de Dextran-kleurstof die we gebruikten een hoog moleculair gewicht heeft van 3000 tot 70.000 terwijl dat van een hydroxylradicale slechts 17 is. We hebben in ons onderzoek geen bewijs gevonden dat ACP tandgevoeligheid vermindert door de poriën te verkleinen. Een andere studie die de simultane toebrenging van mengseloplossingen van citroenzuur en sodiumfluoride onderzocht, ontdekte de formatie van CaF2-druppeltjes op de glazuuroppervlakte. Deze CaF2 druppels leken echter niet te kunnen voorkomen dat de apatietstructuur veranderde gedurende verdere blootstelling aan zure middelen. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor het herstel van de apatietstructuur ten gevolge van fluoridegebruik. Wat betreft de vraag of ACP de poriën gelijktijdig kan veranderen, hebben eerdere onderzoeken uitgewezen dat het herstel van aangetast glazuur enkele maanden in vivo duurt.24 Het is onwaarschijnlijk dat ons onderzoek, dat veertien dagen in beslag nam, zichtbaar herstel had laten zien. Hypothetisch gezien kan ACP gevoeligheid verminderen als het de poriën verkleint. Maar een verkleining van de poriën zou ook de efficiënte diff usie van hydroxyle radicalen, die voor het bleken zorgen, voorkomen. ACP zou daarentegen wel via andere mechanismen kunnen werken, bijvoorbeeld door het type anionen en radicalen dat gevormd wordt te beïnvloeden. Hydrogene peroxide kan een aantal verschillende actieve oxygene soorten

Bleekmiddel

Hoofdingrediënt en concentratie

Fabrikant

Nite White Excel 3 met ACP

16% hydrogene peroxide (+ACP)

Discus Dental

Opalescence PF

10% carbamideperoxide (+ fluoride en potassiumnitraat)

Ultradent

vormen, afhankelijk van de reactiecondities, zoals temperatuur, pH, licht en de aanwezigheid van transitiematerialen. Of het ene type anion of radicaal minder tot gevoeligheid leidt dan het andere, vergt verder onderzoek. Er is ook gesuggereerd dat ACP mogelijk de zenuweinden direct depolariseert.25 Bovendien ontstaat bij de generatie van ACP door calciumnitraat en potassiumfosfaat te combineren 0,25% potassiumnitraat.26 Een recente studie naar bleekmiddelen die erom bekend staan een lage gevoeligheid tot gevolg te hebben deed de vraag rijzen of de kleine hoeveelheid potassiumnitraat die als bijproduct ontstond, klinisch relevant was.27 Klinische studies hebben aangetoond dat ACP effectief was in het terugbrengen van gevoeligheid.16,25 Een recente in vivo analyse van 9% H2O2 strips op vijftig subjecten liet zien dat het dagelijks gebruik van een caseïne-fosfopeptide-amorf calciumfosfaat in combinatie met een tandenbleekmiddel een minimaal effect had op tandgevoeligheid ten opzichte van een placebopasta. Onze bevindingen roepen de vraag op of ACP zijn desensibiliserende effect misschien bereikt door een ander mechanisme dan door het verkleinen van de oppervlakteporiën.

Ons onderzoek is beperkt door de kleine hoeveelheid monsters en doordat we alleen het glazuuroppervlak hebben bekeken. Hevige gevoeligheid kan begonnen zijn door blootgesteld tandbeensubstraat. Een ander kritiekpunt kan zijn dat de scheuren, die getoond werden in deze studie, door trekkrachten zijn ontstaan. Er is verder onderzoek nodig om het proces van desensibilisatie door ACP beter uit te leggen. CONCLUSIE

De opname van kleurstof door intercrystallyneglazuurruimtes komt voor bij zowel de behandelde als de gebleekte (glazuur) groep. Bleekproducten met en zonder ACP leken de grootte van deze ruimtes niet te veranderen. Subklinische glazuurdefecten/ scheuren kunnen de oorzaak zijn van hevige gevoeligheid als gevolg van bleken. DANKWOORD

Wij danken dr. Katsuya Miyake en de heer Darren Baker, Cell Imaging Core Laboratory en Georgia Health Sciences University voor hun hulp bij de confocale microscopie. Dit project werd gefinancierd door een donatie van Ultradent. ■ Een volledige literatuurlijst is op te vragen bij de uitgever.

Porseleinen facings Ethiek, wetenschap en vaardigheid

“

A Auteur: G. Gürel N Nederlandse redactie: A. Dozic Uitgever: Prelum uitgevers U IISBN: 978 90 856 2017 4 O Omvang: 528 pagina’s P Prijs: € 129,Het onderwerp van dit boek, porseleinen facings, wordt steeds populairder, aangezien de techniek – in tegenstelling tot die van volledige kronen – weefselbesparend is. Bovendien worden porseleinen facings vaak in relatie gebracht met het bewerkstelligen van een mooie glimlach en daarom kiezen patiënten hier steeds vaker voor. Niettemin is het belangrijk om bij het indiceren en het vervaardigen van porseleinen facings uiterst zorgvuldig te werk te gaan.

”

9

Alle aspecten het indiceren en het vervaardigen van porseleinen facings van worden in dit boek gedetailleerd besproken. Ze worden systematisch, in een goed doordachte volgorde aan de lezer gepresenteerd, waardoor hij na het lezen van dit boek het gevoel zal hebben niets van een onderwerp gemist te hebben. Het allerbelangrijkste zijn de klinische stappen, die zo overzichtelijk beschreven en afgebeeld zijn dat ze letterlijk de volgende dag in de praktijk kunnen worden toegepast.

10 Esthetische tandheelkunde Trends in de cosmetische tandheelkunde Esthetische aspecten spelen een steeds belangrijkere rol in de tandheelkunde. De prominente cosmetisch tandarts Sushil Koirala uit Nepal praat ons bij over nieuwe ontwikkelingen binnen ‘zijn’ aandachtsgebied. Zolang ik in de cosmetische tandheelkunde werk, wordt deze gedomineerd door het Hol-

lywoodprincipe van een brede en symmetrische witte glimlach, ongeacht leeftijd, geslacht en etniciteit. In de loop der jaren hebben trends en de media ervoor gezorgd dat tandheelkundigen steeds vaker de cosmetische wensen van patiënten boven het biologische nut van een ingreep stelden. Gelukkig verschuift de voor-

dental tribune - netherlands edition

keur de laatste tijd naar een natuurlijke lach en verliest de ’ideale glimlach’ terrein. Tandartsen kijken welke lach het beste bij een patiënt past, afhankelijk van diens geslacht, leeftijd, uiterlijk en financiële middelen. Ook heeft men meer aandacht voor het ethische aspect van cosmetische tandheelkunde. Tijdens de laatste bijeenkomst van de International Federation of Esthetic Dentistry (IFED) in Brazilië gingen veel sprekers in op Minimally Invasive Cosmetic Dentristy (MICD), die veel van hen in de

praktijk toepassen. Ik voorspel dat de minimaal invasieve filosofie van het MICD-principe de komende jaren steeds populairder wordt binnen de cosmetische tandheelkunde. Nu er nieuwe middelen voor digitale diagnostiek en restauratie op de markt zijn, worden nauwkeurigheid en de duur van de behandeling in cosmetische tandheelkunde steeds belangrijker. Vergroting en goede verlichting, gecombineerd met het digitaal documenteren van behandelingen, zou de komende jaren tot het

Februari 2012

standaardprotocol kunnen gaan behoren. Op dit moment krijgen vooral micro-esthetische aspecten als kleur, grootte, vorm, textuur en oppervlak aandacht. Biologische factoren als individuele contactpunten worden daarbij genegeerd, terwijl die belangrijk zijn voor een functionele beet. Het gebrek aan aandacht voor de functionaliteit in cosmetische tandheelkunde kan leiden tot frequente fracturen in restauraties of chronische pijnklachten. Evenwichtige tanden, spieren en gewrichten worden steeds belangrijker bij het beoordelen van het succes van een behandeling in de cosmetische tandheelkunde. Met voldoende aandacht voor dit aspect kunnen cosmetische tandartsen zorgen voor een esthetisch én functioneel fraaie glimlach. Het is moeilijk precies te voorspellen wat de toekomst van de cosmetische industrie zal inhouden. Ik denk dat de technologie zich in het algemeen meer zal richten op beperking van het verlies van biologische functies, terwijl de kosten en behandeltijd worden geminimaliseerd. Meer aandacht zal uitgaan naar het holistische doel om een goede gezondheid, functie en esthetiek en daarmee een positief psychologisch effect te bereiken. (bron: Dental Tribune International) ■

Botox voor optimaal cosmetisch resultaat LAS VEGAS – Botulinetoxine (Botox) kan bij patiënten met tandimplantaten zorgen voor een cosmetisch beter resultaat. Tijdens de American Academy of Implant Dentistry Annual Scientific Meeting pleitte kaakchirurg Pankaj Singh voor het gebruik van Botox en huidfillers bij mensen van wie het volume van het gezicht hersteld moet worden. Singh: “Voor een aantrekkelijke glimlach is een gladde huid rond de mond even belangrijk als perfecte tanden.” “Naarmate we ouder worden produceert ons lichaam minder natuurlijk Hyaluronzuur, waardoor gezichtslijnen zichtbaar worden,” vervolgt Singh. Algemeen bekend is dat bij oudere mensen met tandimplantaten de mondhoeken vaak naar beneden zakken en er rimpels rond de lippen verschijnen. “Tandartsen kunnen Botox gebruiken om de gezichtsspieren te ontspannen en zo rimpels te verminderen,” aldus Singh. Botox is een eiwit dat de prikkeloverdracht van de zenuwen naar de gezichtsspieren blokkeert. De spieren worden verlamd, wat de huid verzacht en rimpels vermindert. Het effect blijft drie tot vier maanden zichtbaar en de patiënt ondervindt nauwelijks last van de behandeling. Huidfillers zijn injecties die

> lees verder op pagina 11

Februari 2012

Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

> vervolg van pagina 11

rimpels van binnenuit opvullen. Het duurt ongeveer twee weken voordat fillers resultaat tonen. Sommige patiënten ervaren bijwerkingen als lokale pijn, bloedingen, zwellingen en roodheid nabij de injectieplek. Net als Botox is het effect van fillers niet permanent en moeten de injecties herhaald worden om het cosmetische effect te behouden.

Op dit moment gebruikt naar schatting 8% van de tandartsen in Noord-Amerika Botox en fillers in hun kliniek. Dit percentage neemt toe door lobbywerk van dentale verenigingen, die ervoor pleiten deze middelen te mogen gebruiken in de cosmetische tandheelkunde. ”Het herstel van het volume van het gezicht is de toekomst voor het bereiken van optimale resultaten in cosmetische en restauratieve tandbehandelingen,” besluit Singh. (bron: Dental Tribune International) ■

11

Toename diefstal medische gegevens zorgwekkend MICHIGAN, VS – Het aantal gevallen van inbreuk op privacygevoelige medische gegevens in de VS stijgt snel. Dat blijkt uit benchmarkonderzoek naar privacy in de gezondheidszorg en de bescherming van patiëntgegevens door het Amerikaanse Ponemon Institute. De stijging wordt deels verklaard door de toename van

diefstal van medische gegevens, een vergrijp dat de Amerikaanse gezondheidszorg jaarlijks miljarden dollars kost. Tussen 2010 en 2011 steeg het aantal gevallen van datamisbruik in de VS met 32%. Dit komt bij ziekenhuizen en zorgverzekeraars neer op gemiddeld vier gevallen van datamisbruik

Snel. Perfect. Veilig. De machinale behandeling van instrumenten is in tijden van steeds strengere hygiëne-eisen een onmisbaar onderdeel van de kwaliteitszorg in tandartspraktijken. „ Thermodesinfector voor betrouwbare en zorgvuldige instrumentenverwerking. „ Sterilisator type B met ingebouwde waterbehandeling, voor snelle en veilige sterilisatieprocessen. „ Procesdocumentatiesoftware „SegoSoft“ voor perfecte registratie en documentatie van de processen voor uw thermodesinfectoren en sterilisatoren.

„ Serviceovereenkomst voor jaarlijks onderhoud en validatie van uw apparatuur.

Bezoe

k onze stand op Denta l Expo : H.315

Voor meer informatie: www.miele-professional.nl Telefoon: (0347) 37 88 84

De sterilisator PS 1201 B en de thermodesinfectoren van Miele Professional zijn KIWA gecertificeerd.

per organisatie per jaar. De drie voornaamste redenen voor datamisbruik zijn gestolen of verloren materieel, fouten van derden (organisaties) en onzorgvuldigheden door werknemers. Fouten van derden, waar ook zakenpartners onder vallen, zijn de oorzaak van 46% van de gevallen van datamisbruik. Onzorgvuldigheden door werknemers zijn verantwoordelijk voor 41% van het probleem. Sowieso is onopzettelijke onoplettendheid door werknemers een groot probleem: door het stijgende gebruik van mobiele apparaten door medisch personeel in de laatste jaren zijn de hieraan verbonden risico’s veel groter geworden. De onderzoekers wijzen ook nadrukkelijk op de stijging van het aantal cybercriminelen die proberen waardevolle, privacygevoelige informatie te ontfutselen. Door de doorgaans zwakke beveiliging van computersystemen van gezondheidsinstellingen is in korte tijd een zeer omvangrijke en lucratieve handel in deze gegevens ontstaan. Het aantal aanvallen door cybercriminelen steeg tussen 2010 en 2011 met ruim 10%. Meer dan 80% van de Amerikaanse gezondheidsinstellingen gebruikt mobiele apparaten die op een bepaalde manier privacygevoelige informatie over patiënten verzamelen, opslaan en versturen. Bijna de helft van alle respondenten verklaarde dat er naar eigen weten geen beveiligingsmaatregelen voor de apparaten zijn getroffen. De meeste zorginstellingen hebben weinig of geen vertrouwen in hun mogelijkheden om alle privacygevoelige informatie te beschermen. In meerderheid verklaarden zij niet met zekerheid te kunnen vaststellen waar hun patiëntinformatie fysiek wordt opgeslagen. Slechts een enkele instelling heeft voldoende budget om datamisbruik tot een minimum te beperken. “Inbreuk op privacygevoelige patiëntinformatie begint epidemische vormen aan te nemen,” zegt Larry Ponemon, directeureigenaar van het Ponemon Institute. “Deze problemen zijn een direct gevolg van onze economische situatie. Gezondheidsinstellingen – in het bijzonder ziekenhuizen zonder winstoogmerk en kleine privéklinieken – hebben lage marges en moeten snijden in hun personeelsbestand en middelen. Dit werkt door in de middelen die zij kunnen toewijzen aan gegevensbeveiliging en privacybewaking. Ik denk niet dat dit op korte termijn zal verbeteren.” Hoewel de onderzoeksresultaten betrekking hebben op de situatie in de VS waar het gebruik van mobiele apparaten door zorgprofessionals hoger ligt dan in Nederland, waarschuwen de onderzoekers dat hun resultaten aanleiding geven voor wereldwijde aandacht voor databeveiliging in de gezondheidszorg. (bron: Healthcare, Technology & Government 2.0) ■

12 Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Relatief veel tandartsen in zwart schaap Griekenland

In de afgelopen twintig jaar vestigden meer tandartsen zich op één van de vele Griekse eilanden, zoals hier op het eiland Hydra.

ATHENE – Griekenland heeft de meeste tandartsen per hoofd van de bevolking van alle EU-lidstaten. Dat blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de universiteit van Athene. Het bereiken van de optimale verhouding tussen het aantal tandartsen en de populatie vormt voor veel landen een uitdaging. De meeste landen kampen met een tandartsentekort, terwijl in Griekenland een overschot bestaat. Het aantal tandartsen in het Zuid-Europese land steeg tussen 1982 en 2007 van 7,7 tot 13 per 10.000 inwoners. De stijging wordt volgens de onderzoekers voor een groot deel veroorzaakt door de instroom van vrouwen in het tandartsenberoep. Daarnaast speelt de toegenomen geografische spreiding een rol. Tussen 1982 en 1992 waren meer dan de helft van de Griekse tandartsen gevestigd in het district Attica, het vasteland waar ook de hoofdstad Athene zich bevindt. In de afgelopen twintig jaar vestigden meer tandartsen zich op één van de vele Griekse eilanden. Dit werd moge-

lijk door de toegenomen welvaart en mobiliteit die volgde op de toetreding tot de EU in 1986. Het onderzoek is ook koren op de molen van het toenemend aantal critici van de deelname van Griekenland aan de Europe-

“

Ondanks het grote aantal tandartsen is de toegankelijkheid van de mondzorg in Griekenland beneden peil

”

se Unie en de EMU. Ondanks het zeer grote aantal tandartsen per hoofd van de bevolking wijst het onderzoek namelijk ook uit dat de toegankelijkheid tot de mondzorg in Griekenland ver beneden peil is, vergeleken met de meeste andere EU-lidstaten. In welke mate dit wordt veroorzaakt door het wanbestuur en de corruptie waar Griekenland-criticasters het land van beschuldigen, wordt uit het onderzoek niet duidelijk. (bron: University of Athens) ■

Eerste Vlaamse ‘lachgastandartsen’ afgestudeerd BRUSSEL – Zeventig Vlaamse tandartsen hebben met goed gevolg een cursus afgerond waarin zij leerden om patiënten met lachgas te ontspannen. Zij mochten in principe al legaal met het middel werken, maar dat vindt het Verbond der Vlaamse Tandartsen (VVT) niet verantwoord. “Aan de behandeling zijn risico’s verbonden,” zegt woordvoerder Stefaan Hanson. Het VVT organiseerde daarom met de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit van Gent deze aanvullende cursus. “Sommige mensen hebben een echte fobie voor de tandarts. Zij moesten tot nu toe net als kleine

kinderen of oudere mensen met Parkinson in het ziekenhuis onder volledige narcose behandeld worden,” aldus Hanson. “Dat kan nu dus anders.” Lachgas is geen verdoving, maar een sedatie. Het vervangt het gevreesde spuitje dus niet. “Wat het wel doet, is de patiënt relaxed maken. Zo kunnen we makkelijker werken,” zegt Hanson. De behandeling met lachgas komt nog niet in aanmerking voor vergoeding door het Belgische Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (Riziv). In april 2012 studeren zeventig nieuwe cursisten af. (bron: Nieuwsblad.be) ■

Lachgas vormt al eeuwen een bron van inspiratie voor medici.

Patiëntrobot Simroid bijna klaar voor gebruik TOKIO – De Japanse Nippon Dental University heeft in samenwerking met Morita Manufacturing, een fabrikant van tandheelkundige instrumenten, en robotbouwer Kokoro een nieuwe ‘patiëntrobot’ ontwikkeld. Het felrealistische model genaamd Simroid borduurt voort op een prototype uit 2007 en bevat de nieuwste snufjes op het gebied van robotica. Eén van deze snufjes is het beoordelingssysteem dat kan worden ingeschakeld wanneer tandartsen in opleiding aan het oefenen zijn. Tijdens dit proces

“ ” Eerdere patiëntrobots waren expressieloze spoken van metaal

registreren twee camera’s hoe goed de studenten problemen diagnosticeren en op welke manier zij de arts-patiëntinteractie vormgeven. Na de behandeling evalueert de robot zelf de resultaten en behandelwijze van de tandartsen in spe. “Eerdere patiëntrobots waren expressieloze spoken van metaal. Met de Simroid voelen studenten veel meer spanning in de robot wanneer zij boren of ermee praten,” verklaarde één van de ontwikkelaars. “Onze eerste verbetering was het implementeren van spraakherkenning in de robot. Hij beweegt echt als je ertegen praat. Daarnaast zijn er geavanceerde sensoren in en rond

Doerian mogelijk effectief tegen cariës LAS VEGAS – Doerians werken

De Simroid: net een echte patiënt. (bron: diginfo.tv)

de mond. Wanneer iets pijn doet of irriteert, kan de robot dit met een reactie kenbaar maken. Net als bij echte mensen zijn ook de andere delen van het ‘lichaam’ gevoelig voor prikkels. Als tijdens de behandeling de elleboog van de tandarts de borst van de patient raakt, zal de robotpatiënt op een ongemakkelijke, verontwaardigde manier reageren, net als dit in het echt zou kunnen gebeuren. Een andere belangrijke verbetering is de huid. Een robotpatient voor tandartsen moet in staat zijn de mond wijd open te sperren, maar een huid van siliconen kan bij uitrekking gemakkelijk scheuren. We hebben nu een ander materiaal gebruikt dat niet scheurt wanneer het uitrekt of in contact komt met implantaten.“ “Vooralsnog spreekt de robot alleen Engels en Japans. Maar we willen meer en werken daarom aan een systeem voor meerdere talen. Ook de sensoren in de mond moeten wat ons betreft nog iets sensitiever worden. Al met al is het project voor 99% klaar,” zo lieten de wetenschappers weten. (bron: www.sci-techsavvy.com) ■

Ierse tandartsen willen profiteren van suikerbelasting DUBLIN – Alle inkomsten van de geplande belasting op suikerhoudende producten moeten gebruikt worden om de mondzorgvoorzieningen in het land te herstellen. Daartoe heeft de Ierse Vereniging van Tandheelkundigen (IDA) de overheid opgeroepen. Volgens de IDA wijzen nieuwe cijfers uit dat de recente grootschalige bezuinigingen hebben geleid tot een dramatische afname van het aantal tandartsbezoeken. In september deed de Ierse minister van Volksgezondheid James O’Reilly een wetsvoorstel om suikerhoudende frisdranken extra te belasten. Het voorstel was ingegeven door de alarmerende stijging van obesitas en diabetes in het land. De IDA liet weten dat de introductie van het belastingplan door een groep van obesitasexperts wordt onderzocht en dat de opbrengsten ten bate moeten komen van een toegankelijke mondzorg voor minder kapitaalkrachtigen. Dat blijkt hard nodig. Een vergelijking tussen het jaar 2009 en de eerste acht maanden van 2011 toonde aan dat het aantal geplaatste vullingen in Ierland met 63% is afgenomen. Het aantal bestelde kunstgebitten daalde met 57% en er werden 30% minder extracties verricht. Ook de

Februari 2012

preventieve mondzorg in het land holt achteruit: het aantal controlebezoeken daalde met een derde. “Er is 27% gekort op de financiering voor mondzorg in het ziekenfonds. Hierdoor wordt slechts een beperkt aantal spoedgevallen nog gedekt, terwijl het aantal mensen met een ziekenfondsverzekering met 20% is gestegen,” aldus de IDA. “Ondertussen zijn de overheidsuitgaven aan inkomensafhankelijke sociale verzekeringen gehalveerd. Hoewel de belastingbetalers hetzelfde blijven betalen, hebben zij nu nog recht op één jaarlijkse controle.” De voorzitter van de IDA, Fintan Hourihan, liet weten dat een toegankelijke mondzorg het land de afgelopen jaren ontzettend veel heeft opgeleverd. “Het ziekenfondssysteem heeft de basis voor een progressief mondzorgbeleid gelegd, en moet zo snel mogelijk volledig worden hersteld. We roepen al jaren dat de kosten voor preventie veel lager zijn dan de behandelkosten als preventie uitblijft.” Volgens Hourihan begrijpen tandartsen uitstekend in welke barre economische omstandigheden Ierland verkeert, maar hebben zij andere inzichten over de juiste oplossingen om de financiele tekorten aan te vullen. (bron: Dental Tribune VK) ■

mogelijk als reinigingsmiddel voor de mond. De reiniging vindt plaats door een suikerhoudende substantie, afkomstig van de met stekels bedekte schil van deze Zuidoost-Aziatische vrucht. Thaise wetenschappers die de werking van de vloeistof onderzochten, presenteerden deze hypothese onlangs op de jaarlijkse conferentie van de Amerikaanse Vereniging van Tandartsen in Las Vegas. De onderzoekers ontdekten

Nieuw reinigingsmiddel voor de mond: de doerian.

dat de uit polysachariden bestaande substantie binnen enkele uren na toepassing bij laboratoriumratten het aantal Streptococcus mutans sterk deed verkleinen. De substantie bleek net zo effectief als het gebruik van 0,2% chlorhexidine, een veelgebruikte stof in bestaande ontsmettingsmiddelen voor de mond. Onderzoek met de methode bij menselijke proefpersonen toonde een afname aan van waterstofsulfide, methylmercaptaan en dimethylsulfide. Deze stoffen dragen bij aan halitose. De onderzoekers vonden geen bewijs voor negatieve bijwerkingen bij de behandeling met de doerian-polysacharidegel (DPG). De doerian is een populaire vrucht in veel landen in Zuidoost-Azië. Zo zijn Thailand en Maleisië ‘s werelds grootste importeurs van de vrucht die voor-

“

Wereldwijd is de doerian vooral berucht om de stank die de vrucht verspreidt

”

al op de Molukken wordt verbouwd. De wortels en bladeren van de doerianplant worden in de regio vaak gebruikt in de traditionele geneeskunde. Of de onderzoeksresultaten betekenen dat de doerian ook West-Europa zal veroveren, is nog maar de vraag. Wereldwijd is de doerian berucht om de stank die de vrucht verspreidt. Deze is zo intens dat het bij veel vliegmaatschappijen verboden is de vrucht mee aan boord te nemen. Eerder onderzoek wees al uit dat gel op basis van de doeriansubstantie een antibacteriële werking heeft. (bron: Dental Tribune Asia Pacific) ■

Februari 2012

Muziek maakt pijn tijdens behandeling draaglijker SALT LAKE CITY – Muziek kan de pijnervaring bij een tandheelkundige of andere angstopwekkende medische behandeling verlichten. Dat blijkt uit onderzoek door de Universiteit van Utah. De onderzoekers vroegen 143 mensen naar muziek te luisteren terwijl ze een pijnlijke schok via hun vingertoppen ontvingen.

Kaakopname voorspeller van botbreuken GÖTEBORG - Een röntgenopname

van de kaak kan voorspellen of een patiënt een verhoogd risico loopt op fracturen in de rest van het lichaam. Dit melden onderzoekers van de Universiteit van Göteborg in Nature Reviews Endocrinology. In een eerdere studie hebben onderzoekers van dezelfde universiteit bewezen dat bij een dunne botstructuur in het trabeculaire bot in de onderkaak er een grotere kans is op breuken in andere delen van het lichaam. Zij hebben nu aangetoond dat tandheelkundige röntgenfoto’s de botstructuur in de onderkaak laten zien, zodat voorspeld kan worden wie een verhoogd risico op fracturen loopt. “Röntgenopnamen van de kaak bevatten veel informatie over de botstructuur,” zegt onderzoeker

“

Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Respondenten die de opdracht hadden gekregen de melodie te volgen en dissonante noten te onderscheiden, ervoeren minder pijn. Dit gold nog sterker voor respondenten die tijdens het experiment aangaven angstig te zijn. De onderzoekers maten ook de fysieke pijnrespons, zoals activiteit van elektroden in het brein en de

verwijding van pupillen. De resultaten werden in december 2011 gepubliceerd in Journal of Pain. “De uitkomsten suggereren dat het luisteren naar muziek het meest effectief is bij zeer angstige personen die eenvoudig te overreden zijn aan activiteiten mee te doen,” schreven de onderzoekers in het begeleidende persbericht.

Hoewel het onderzoek niet ingaat op welk muziekgenre het meest kalmerend werkt, liet hoofonderzoeker David H. Bradshaw weten dat het specifieke genre minder

“

heelkundige instrumenten maskeert.” Eerder onderzoek toonde aan dat muziektherapie effectief kan zijn bij de behandeling van neu-

”

Muziek kan de aandacht van de respondent vasthouden

belangrijk is dan het vermogen van muziek om de aandacht van de respondent vast te houden. “Het luisteren naar muziek door een koptelefoon is effectief omdat het de geluiden van de tand-

rologische problemen, aandoeningen die samenhangen met een beroerte, alzheimer, chronische psychische en emotionele pijn en angststoornissen. (bron: Agence France-Presse) ■

14.000 toeren p/m, dat is helder!

Met röntgenopnamen kunnen tandartsen mensen met een verhoogd risico op fracturen identificeren

”

Grethe Jonasson. “Door het analyseren van deze beelden kunnen tandartsen mensen met een verhoogd risico op fracturen identificeren, lang voordat de eerste fractuur zich voordoet.” De studie is gebaseerd op gegevens uit een bevolkingsonderzoek onder vrouwen in Göteborg. Sinds 1968 werden 731 vrouwen tussen 38 en 60 jaar meerdere malen onderzocht. Beelden van hun kaakbot werden geanalyseerd en vergeleken met de incidentie van latere fracturen. De botstructuur van de kaak was dun bij ongeveer 20% van

“

Röntgenopnamen van de kaak bevatten veel informatie over de botstructuur

”

de vrouwen in de leeftijd van 38 tot 54. Op latere leeftijd liepen deze vrouwen een significant hoger risico op fracturen. Naarmate mensen ouder worden, is het verband tussen de botstructuur in de kaak en breuken in andere delen van het lichaam sterker. Hoewel de studie werd uitgevoerd bij vrouwen, denken de onderzoekers dat het verband ook geldt voor mannen. (bron: Tandartspraktijk) ■

Overzichtelijk werken met EverClear™

NU

De mondspiegel die nooit beslaat. Omdat het spiegeltje met 14.000 toeren per minuut ronddraait vliegen alle druppels en partikels weg. Gemiddeld wordt een behandeling 30 tot 40 keer onderbroken om de spiegel te reinigen. Dat is voorbij. En u wint veel tijd.

MORGEN*

t
14.000 toeren per minuut

Naast de reductie van onnodige handelingen houdt u een beter en

t
verwijdert druppels en partikels

ontspannen zicht op de behandeling. Met de EverClear werkt u veel prettiger,

t
accu voor 45 minuten

zeker als het om veeleisende behandelingen gaat. Kortom: met dit wonder

ononderbroken inzet

van Zwitserse microtechnologie vindt iedere tandarts (m/v) z’n draai! *Vraag vandaag een proefplaatsing en Matrix-Dental levert de EverClear™ snel bij uw praktijk af. EverClear™. Dan ziet u meer.

Meer informatie of proefplaatsing? E [email protected] T +31 (0)10 4163193 F +31 (0)10 4164642 www.matrix-dental.com

13

14 Wetenschap

dental tribune - netherlands edition

Westerse kaak anders door dieet CANTERBURY – Veelvoorkomen-

Zoek de verschillen: een vergelijking tussen de schedel van een moderne mens en een Neanderthaler.

de orthodontische problemen in geïndustrialiseerde samenlevingen zijn waarschijnlijk het gevolg van het moderne ‘zachte’ dieet in die landen. Dat beweren onderzoekers van de Universiteit van Kent in het invloedrijke tijdschrift Proceedings. Zij hebben sterke aanwijzingen dat door dit voedingspatroon de kaak te klein blijft in verhouding tot de grootte van onze tanden.

Antropoloog dr. Noreen von Cramon-Taubadel ging in haar onderzoek op zoek naar een verklaring voor de verschillen in afmeting van de onderkaak bij verschillende volkeren. Zij toetste de theorie die veronderstelt dat de overgang van het ‘jager-verzamelaarsdieet’ naar een meer gedomesticeerd voedingspatroon een grote rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van onze schedelstructuur en onderkaak.

Von Cramon-Taubadel vergeleek de vorm van de schedel en mandibula van elf wereldwijd verspreide populaties met de verschillen in geografische, genetische, klimatologische factoren en het voedingspatroon. De vorm van de onderkaak en deels ook die van het bovenste gehemelte bleek verband te houden met het voedingspatroon van de populatie. Genetische factoren hebben vooral invloed op de vorm van de schedel. Aan de hand van de onderkaak is vast te stellen of een groep

A-dec 500 control block A-DEC “CONTROL BLOCK” - het brein van uw unit levert aandrijving en koeling aan zowel luchtmotoren, electrische motoren en electrische instrumenten middels een intelligent lucht-/watersysteem; uitgedacht door Ken Austin (oprichter van A-dec, Austin Dental Equipment Company); bewerkt van grondstof tot eindproduct en door en door getest in de fabriek van A-dec in Newberg, Oregon (Made in USA).

Het A-dec Control Block werkt wanneer u werkt... de overige onderdelen van de A-dec behandelstoel/-unit overigens ook; komt u gerust maar eens kijken in de Arseus Dental Nederland showroom.

Behandelstoelen Instrumentenbruggen Tandartslampen Monitors Kasten Handstukken Onderhoud Contacteer Arseus Dental Nederland via 0416-650010 [email protected] of kijk op www.a-dec.com voor meer informatie.

Februari 2012

mensen in de eerste plaats jagers-verzamelaars waren of op een meer agrarische manier leefden, ongeacht hun leefgebied. Hieruit volgt een verband tussen het kauwgedrag als gevolg van het voedselpatroon enerzijds en de groei en ontwikkeling van de onderkaak anderzijds. De groei en ontwikkeling van de schedel wordt niet door de leefstijl beïnvloed. In het algemeen hadden de jagers-verzamelaars langere en smallere onderkaken met meer ruimte voor de tanden om op een correcte manier door te breken. Agrariërs hadden korte en brede onderkaken, waardoor een risico op ruimtegebrek bestaat. “Het lijkt erop dat de invloed van het kauwgedrag op de ontwikkeling van de onderkaak in alle populaties aantoonbaar is. Het interessante hieraan is dat de rest van de schedel niet op dezelfde manier wordt beïnvloed en meer afhankelijk is van genetische factoren,” vertelde Von Cramon-Taubadel. (bron: Dental Tribune International) ■

Suikervrije lolly’s tegen tandbederf MICHIGAN, VS – Suikervrije lol-

ly’s die een wortelextract van drop bevatten, kunnen het aantal bacteriën dat tandbederf veroorzaakt vooral bij kinderen aanzienlijk terugdringen. Dat heeft onderzoek door de Europese Academie voor Pediatrische Tandheelkunde aangetoond. Het onderzoek werd uitgevoerd onder 66 Amerikaanse kinderen van twee tot vijf jaar oud. Zij moesten drie weken lang twee keer per dag tien minuten op de lolly’s zuigen. “Tandbederf is één van de meest voorkomende kinderziekten. Meer dan de helft van de Amerikaanse kinderen tussen de vijf en zeventien jaar heeft ten minste één gaatje of vulling,” zei hoofdonderzoeker Jed Jacobson van Delta Dental, één van de partners in het onderzoek. “We zoeken naar simpele en effectieve manieren voor preventie en bestrijding van tandbederf. De uitkomsten van dit verkennende klinisch onderzoek zijn veelbelovend, maar uitgebreider onderzoek is nodig.” De hoeveelheid Streptococcus mutans (S. mutans) in de mond van de proefpersonen werd tot enkele weken na de behandeling van de lolly’s gemeten. Het bacteriedodende effect hield voor 22 dagen aan. “De lolly’s met dropsmaak zijn een aantrekkelijke preventiemogelijkheid. Het gebruik is gemakkelijk te implementeren en de effecten zijn aanzienlijk en zeer kosteneffectief,” verklaarde Martin Curzon, hoofdredacteur van de European Academy of Pediatric Dentistry. De suikervrije lolly’s worden gemaakt van door de FDA goedgekeurde ingrediënten, zoals het wortelextract van drop, Glycyrrhiza uralensis, dat vermoedelijk een belangrijke rol speelt in het elimineren van S. mutans. (bron: Medical News Today) ■

Forum

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

15

Uitdagende tijden voor de Belgische tandarts

Pieter Lathouwers.

Pieter Lathouwers is directeur bij Dentinvest, een Belgische onderneming die groepspraktijken van tandartsen overneemt en nieuwe groepspraktijken opzet. In dit betoog geeft hij een interessante analyse van de mondzorgsituatie bij onze zuiderburen. Lathouwers doet een vijftal aanbevelingen.

0

20

Greece Iceland Norway Sweden Luxembourg Finland Denmark Germany Japan Belgium Czech Republic France Portugal OECD average US Canada Ireland Italy Spain Austria Slovakia Switzerland Netherlands Australia New-Zealand Hungary United Kingdom Korea Poland Turkey Mexico

tandartsen is één factor die deze daling in de hand werkt. Een laag aantal afstuderende studenten, gecombineerd met een uitstroom naar Nederland en Frankrijk, zorgt ervoor dat in België per jaar slechts ongeveer 90 nieuwe tandartsen aan de slag gaan. Daar-

De Belgische tandheelkunde gaat spannende tijden tegemoet. De noodzaak tot verandering is misschien niet onmiddellijk zichtbaar, maar een voortzetting van het huidige model zal zowel de kwaliteit als de toegankelijkheid van het systeem onder druk zetten. Net als in andere landen groeit de vraag naar tandheelkundige zorg, gedreven door een grotere aandacht van de patiënt voor mondgezondheid en esthetiek. België heeft echter moeite om tegemoet te komen aan deze vraag en dit zal alleen maar moeilijker worden. Het goede nieuws is dat andere landen voor soortgelijke uitdaging zijn komen te staan en deze hebben kunnen oplossen. Wat veroorzaakt nu de nood aan verandering? Een eerste reden is een daling van het aantal productieve (tandarts-)uren. Onvoldoende instroom van jonge

40

60

“

aan de Belgische universiteiten. Wanneer deze tandartsen vanaf 2018 met pensioen gaan, zal België in acht jaar tijd een derde van zijn tandartsen verliezen. Tot op zekere hoogte kan een daling van het aantal productieve werkuren worden opgevangen

België zal in acht jaar tijd een derde van zijn tandartsen verliezen

naast kiest de jongere generatie tandartsen steeds vaker voor een evenwichtiger werkschema, waardoor het gemiddelde aantal gewerkte uren vermindert. Alsof dit niet genoeg is, zal ook het aantal tandartsen dat met pensioen gaat versnellen. Tussen 1978 en 1986 studeerden jaarlijks gemiddeld 350 à 400 tandartsen af

80

100

120

140

127 94

87 83 80 79 78 77 74 71 67 67 63 61 60 58 58 55 55 54 54 52 50 49 47

”

door het inzetten van ondersteunend personeel. Helaas is er nog steeds geen officiële opleiding voor mondhygiënisten in België. Een beperkte opleiding voor tandartsassistenten werd enkele jaren geleden wél opgezet, maar het takenpakket is beperkt en sluit welke vorm van medische activiteit dan ook expliciet uit. Zelfs het beperkte takenpakket wordt slechts in beperkte mate benut. Solopraktijken zijn nog steeds het dominante model van praktijkvoering en veel tandartsen blijven ervoor kiezen te werken zonder ondersteunend personeel. Een groeiend aantal, maar naar schatting nog steeds niet meer dan 13% van de tandartsen werkt momenteel in een groepspraktijk. Hoewel de overheid het opzetten van groepspraktijken voor huisartsen subsidieert, is deze steun vooralsnog niet beschikbaar voor tandartsen. De evolutie van het overheidsbudget voor tandheelkundige terugbetaling is een derde reden

waarom het systeem moet veranderen. De overheid heeft de groei van het gezondheidsbudget verlaagd naar 2% per jaar, wat gezien de inflatie neerkomt op een nulgroei. Tandheelkunde heeft weinig last van een vergrijzende bevolking, in tegenstelling tot bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of oncologie. Er zal dus naar alle waarschijnlijkheid steeds meer geld worden toegewezen aan dergelijke medische disciplines, waardoor tandheelkunde het met minder zal moeten stellen. Tandartsen moeten daarom voorzien dat de terugbetaling voor een aantal behandelingen zal worden verminderd of stopgezet. Een heroriëntering van de Belgische tandheelkunde is dus nodig om de uitdagingen die zich stellen tot een goed einde te brengen. Het kan hierbij geen kwaad om over de grenzen te kijken. De modellen in andere Europese landen zijn uiteraard niet perfect, maar sommige landen hebben soortgelijke uitdagingen ook moeten oplossen. Zo heeft Nederland het instroomprobleem aangepakt door fi scale voordelen te bieden aan buitenlandse tandartsen (de zogenaamde 30%-regel) en heeft men het budget onder controle gekregen door het invoeren van een private zorgverzekering. Voor België zou een toename van het aantal groepspraktijken een goede eerste stap in de richting zijn, maar andere mogelijke maatregelen kunnen en moeten genomen worden. ■

Aanbevelingen 1. Laat mondhygiënisten toe en breid het takenpakket van tandartsassistenten uit, zodat ongecompliceerde tandheelkundige behandelingen bij ondersteunend personeel terechtkomen. Hierdoor kunnen tandartsen meer tijd besteden aan complexere behandelingen. 2. Stimuleer samenwerking tijdens de universitaire opleiding. Zorg voor voldoende aandacht voor groepswerk en leer studenten hoe ze productiever én kwalitatiever werk kunnen afleveren door te werken in groepsverband. 3. Stimuleer de instroom van tandheelkundestudenten aan universiteiten door adolescenten bewust te maken van een beroep dat een unieke combinatie biedt van sociaal contact en aantrekkelijke financiële vooruitzichten. 4. Subsidieer het opzetten van groepspraktijken, vergelijkbaar met de bestaande subsidieregelingen voor huisartsen. 5. Zorg ervoor dat tandartsen die willen werken na 65 jaar dat kunnen doen. Tandartsen vinden het op dit moment moeilijk om hun beroep uit te oefenen na hun pensioen, voornamelijk omdat het niet kostenefficiënt is slechts één of twee dagen per week te werken in een solopraktijk.

42 42 39 35 25 10

Aantal tandartsen per 100.000 inwoners.

80

70

60

50

40

30

Uw reactie in Dental Tribune

20

Wilt u reageren op een artikel in deze krant? Of wilt u zelf een

10

onderwerp onder de aandacht brengen bij de lezers van Dental Tribune? Stuur uw bijdrage van maximaal 300 woorden naar redactie@dental2040

2039

2038

2037

2036

2035

2034

2033

2032

2031

2030

2029

2028

2027

2026

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

0

tribune.nl. De redactie behoudt zich het recht voor ontvangen reacties te redigeren of in te korten, uiteraard in overleg met de auteur(s).

Prognose van het aantal tandartsen in België, per 100.000 inwoners.

16 Reportage

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

Graadmeter van kwaliteit of voer voor stalkers? ZorgkaartNederland.nl podium voor patiëntervaringen TEKST: JAN FRANKE HOUTEN – ZorgkaartNederland

bestond in december twee jaar. Op deze veelbesproken website worden bezoekers aangemoedigd hun ervaringen te plaatsen over verleende zorg, waaronder mondzorg. Tandartsen zijn na huisartsen de meest gerecenseerde zorgverleners. Dental Tribune sprak met de oprichters van de Zorgkaart en met op de website besproken mondzorgprofessionals, om inzicht te krijgen in de consequenties van dit project op de mondzorgsituatie in Nederland. www.zorgkaartnederland.nl is het resultaat van een opmerkelijke samenwerking tussen de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), verzekeraar Zilveren Kruis Achmea en uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum (BSL). Zij beogen de vindbaarheid en de kwaliteit van de zorg in Nederland te verbeteren door de transparantie voor consumenten te vergroten. De lancering in 2009 was aanleiding voor een fel debat, dat werd gevoerd op de opiniepagina’s van dagbladen en vaktijdschriften als Medisch Contact en het NT. Zorg is geen uniform massaproduct en vaak is de context van behandelingen zo ingewikkeld dat patiënten niet over de kwaliteit kúnnen oordelen, betoogden critici. In het oordeel van patiën-

“

Ik ben een stoere vrouw van 52 jaar, maar vanochtend huilde ik nog tranen met tuiten om de reacties

”

ten spelen ‘zachte’ indicatoren als sfeer, persoonlijke aandacht en vriendelijkheid van de behandelaar een buitenproportioneel grote rol, beargumenteerden zij. In het verleden zijn andere recensiewebsites meermalen aangeklaagd om besprekingen te laten verwijderen. De betrokken zorgverlener verloor vrijwel altijd, vanwege de grote waarde die in de Nederlandse rechtspraak wordt gehecht aan de vrijheid van meningsuiting. Voorstanders van de website werpen tegen dat door meer transparantie te bieden over klantervaringen, de zorg aan kwaliteit en vertrouwen kan winnen. Waarderingensites voor de zorg zijn tegenwoordig niet meer weg te denken en de meeste kennen snel stijgende bezoekersaantallen. Onder druk van de kritiek zijn veel van hen de afgelopen jaren sterk geprofessionaliseerd. TRANEN MET TUITEN

Zorgkaartnederland.nl is uitgegroeid tot Nederlands groot-

ste recensiesite voor de zorg en heeft een onafhankelijke, professionele redactie (uitgevoerd door de NPCF), die de inhoud van de waarderingen toetst aan het redactieprotocol. Worden bezoekers die een specifieke behandelaar ‘zwart’ willen maken, hiermee tandeloos gemaakt? Mevrouw Veenstra, praktijkmanager van een tandheelkundige kliniek in Zuid-Holland (dertien waarderingen, gemiddeld cijfer: 5,8), denkt van niet. “Er is een klein groepje mensen dat negatieve dingen schrijft over mijn praktijk en mijn persoonlijkheid. Dit zijn mensen die tien keer hun afspraak niet zijn nagekomen, weigeren hun rekeningen te betalen of wier kinderen ik heb aangesproken op asociaal gedrag in mijn praktijk. Tegen een aantal van hen heb ik gezegd dat zij beter een andere tandarts kunnen zoeken. Dat wordt mij op internet nagedragen. Op een andere waarderingensite zag ik dezelfde soort beoordelingen over mij onder andere namen. Er klonk ook jaloezie in door: wij zouden twee huizen en een huis in Portugal hebben, en dure auto’s. Ik ben een stoere vrouw van 52 jaar, maar ik heb vanochtend tranen met tuiten gehuild om de reacties.” Behalve dat de kritiek negatief is, stoort het Mevrouw Veenstra dat alle kritiek feitelijk over bijzaken gaat: zij is immers zelf geen tandarts. Het commentaar gaat dan ook nooit over de kwaliteit van de behandeling. De waarderingen van tandarts Veenstra lopen opvallend sterk uiteen. Negatieve recensies met steeds kritiek van dezelfde strekking worden afgewisseld met positief gestemde besprekingen die authentieker of in ieder geval gevarieerder aandoen. Als mevrouw Veenstra zo zeker weet dat de reacties het werk zijn van één of enkele personen onder verschillende aliassen, waarom heeft zij dit dan niet aangekaart bij de redactie van de site? “We hebben geprobeerd de reacties aan te pakken in overleg met de beheerders. Dat kon toen niet, en het was ons ook niet toegestaan zelf een weerwoord te plaatsen (mevrouw Veenstra was destijds door een misverstand niet van deze mogelijkheid op de hoogte, red.). Inmiddels heb ik tevergeefs meer dan tweeduizend euro aan advocaatkosten uitgegeven om de negatieve waarderingen te verwijderen. Het is een smadelijke toestand en ik weet dat de opinie in tandartsenland zich nu ook tegen ZorgkaartNederland keert,” zegt Veenstra. Het verhaal van deze tandarts lijkt de personificatie van de kritiek die de lancering van ZorgkaartNederland teweegbracht. In

de Verenigde Staten, waar dergelijke recensiepodia al langer bestaan en de juridisering veel verder in de zorg is doorgedrongen, hebben situaties zoals deze geleid tot slepende, breed uitgemeten rechtszaken. De initiatiefnemers van de Zorgkaart moeten dit hebben geweten voordat zij de site lanceerden. Waarom besloten zij toch door te gaan met de website? “Wij zagen in 2009 in binnen- en buitenland soortgelijke initiatieven ontstaan en werden door de NPCF gevraagd een concept te ontwikkelen. Wij zagen hierin een mogelijkheid voor een website die niet alleen rekening hield met de belangen van patienten, maar ook met de belangen van zorgverleners,” zegt Danny van den IJssel, die bij uitgeverij BSL al in een vroeg stadium bij de ontwikkeling van de Zorgkaart betrokken was. “Google en andere sites gaven immers alles weer wat geschreven werd, inclusief het scala aan ongenuanceerde meningen. Wij wilden een betrouwbare omgeving creëren waarbij de inhoud van de waarderingen door een redactiecode wordt beschermd en de redactie door een gerenommeerde partij (NPCF) werd uitgevoerd.” Het veroveren van marktaandeel speelde voor Zilveren Kruis Achmea, dat slechts optreedt als financieel partner en zich nauwelijks met de operationele kant bemoeit, geen prominente rol: “Zorgverzekeraars zijn geïnteresseerd in het perspectief van patiënten op de kwaliteit van behandelingen. Daarom zagen wij ZorgkaartNederland als een waardevolle toevoeging,” verklaart Sonja Beltzer, projectleider Kwaliteit Van Zorg bij Zilveren Kruis Achmea. Bij het ontwerpproces keken de drie partijen vooral naar buitenlandse voorbeelden. “Gezien de schaal van onze ambities waren bestaande Nederlandse concurrenten als zoekdokter.nl te klein. We wilden bovendien een andere aanpak dan bijvoorbeeld Medgids, Google Places of Independers Zorg,” stelt Van den IJssel.

“

Zorgkaart Nederland kan bij het maken van verantwoorde keuzes een eerste oriëntatiepunt zijn

”

“We volgden de heftige controverse rond de eerste Amerikaanse sites voor zorgwaarderingen op de voet,” zegt persvoorlichter Nicole Velthuis van de NPCF. “Pas toen wij vaststelden dat zorgverleners en patiëntorganisaties het

uiteindelijk eens werden over het bestaansrecht en de vorm van dit soort initiatieven, raakten wij overtuigd van de levensvatbaarheid en het nut van zo’n site. Toen gaven wij groen licht.” VERBETERINGEN

De vroege versie van de website bood zorgverleners nog niet prominent de mogelijkheid om nadrukkelijk te reageren op de waarderingen die patiënten over hun diensten op de site plaatsten. Daarnaast verloopt het traject van reageren door zorgverleners langzamer, omdat de redactie moet verifiëren dat het daadwerkelijk de zorgverlener is die een bericht plaatst. Er volgde een storm van kritiek. De site haalde de landelijke media. Toen tandarts Veenstra haar verhaal deed, gaf zij aan nog niet op de hoogte te zijn van een belangrijke aanpassing die ZorgkaartNederland enige tijd geleden doorvoerde, hoewel de initatiefnemers van de Zorgkaart lieten weten dit al bij de eerste correspondentie aan tandarts Veenstra te hebben gecommuniceerd. Met hun persoonlijke profiel kun-

nen zorgverleners nu inhoudelijk op de kritiek reageren. Dan wordt duidelijk aangegeven dat het om de geregistreerde zorgverlener gaat en niet om iemand die zich als deze persoon voordoet. Van den IJssel (BSL): “Het bleek al snel dat er grote behoefte aan deze mogelijkheid was. Zorgverleners kunnen, door in contact te treden met de mensen die hen negatief waarderen, laten zien dat zij – ook online – luisteren naar hun patiënten en proberen tot een oplossing of uitleg te komen. Alleen al door het tonen van die aandacht zal hun gemiddelde waardering snel toenemen,” gelooft hij. Waarom is die mogelijkheid niet vanaf het begin ingebouwd? Beltzer (Zilveren Kruis Achmea): “Wij beschouwen de slechte zichtbaarheid van deze mogelijkheid in de vroege versie niet als een fout, maar zouden dit met de kennis van nu wel anders doen.” Van den IJssel (BSL) vult aan: “Speciaal voor zorgverleners is nu een besloten gedeelte aangemaakt. Wij vinden dat zorgverleners zelf de afweging moeten maken of ze willen reageren op

Februari 2012

De Zorgkaart in cijfers De Nederlandse mondzorg wordt uitvoerig beoordeeld op Zorgkaart Nederland. Met een 8,1 gemiddeld scoort de sector minder goed dan fysiotherapeuten (8,9), maar een stuk beter dan ziekenhuizen (7,1). Hoe kwam dit gemiddelde tot stand? 5781 tandartsen scoren in 4258 waarderingen gemiddeld een 8.5 215 orthodontisten scoren in 146 waarderingen gemiddeld een 7.7 585 mondhygiënisten scoren in 7 waarderingen gemiddeld een 8.1 326 kaakchirurgen scoren in 383 waarderingen gemiddeld een 8.5 Bovenstaande cijfers moeten in perspectief worden gezien. Sommige tandartsen of tandartspraktijken worden vaak beoordeeld, terwijl anderen nog geen waarderingen hebben. Daarnaast lopen de cijfers erg uiteen: dat dezelfde behandelaar zowel tienen als tweeën krijgt, is eerder regel dan uitzondering. Dit roept uiteraard vragen over de relevantie van de cijfers op.

de waarderingen of niet. We willen uitdrukkelijk niet naar een situatie waarin de site volstaat met disclaimers. Dat komt de gebruiksvriendelijkheid niet ten goede.” Wat willen de initiatiefnemers met de site bereiken? Gedrieen benadrukken zij dat de Zorgkaart is bedoeld als aanvulling op en niet als vervanging van het bestaande aanbod van beoordelingsmechanismen in de zorg, zoals de Consumer Quality Index voor ziekenhuizen. “Patiënten krijgen in hun zorgconsump-

“

Reportage

dental tribune - netherlands edition

Is een patiënt, een leek dus, wel in staat om te bepalen of een behandeling goed was?

”

tie steeds meer mogelijkheden. ZorgkaartNederland kan bij het maken van verantwoorde keuzes een eerste oriëntatiepunt zijn. We hopen dat het aantal waarderingen flink groeit, want dan zal ook de kwaliteit en waarde van de informatie toenemen. Op dit moment zijn het vooral de aanbieders die echt met ons in zee gaan door een profiel aan te maken, die zich flink roeren op de site. Het Deventer Ziekenhuis is een goed voorbeeld van een zeer actieve participant. We willen ook graag dat meer verzekeraars gaan deelnemen,” zegt Velthuis (NPCF). De mondzorg wordt over het algemeen goed gewaardeerd op Zorgkaart (zie kader). Dat betekent niet dat alle mondzorgprofessionals die een goed cijfer voor hun werk krijgen, hier veel waarde aan hechten. Tandarts Jelle Moonen uit Lelystad (tien waarderingen, gemiddeld cijfer 9,6)

heeft van ZorgkaartNederland gehoord en heeft van patiënten begrepen dat hij positief wordt beoordeeld. Zelf heeft hij alleen nooit op de website gekeken. Wil hij niet weten hoe zijn praktijk naar buiten toe overkomt? “Je hoort liever dat er positieve berichten op staan dan negatieve. Maar zo’n website als Zorgkaart Nederland zegt natuurlijk weinig tot niets. Als er nu honderd mensen zouden reageren, dan kan ik er nog enige waarde aan hechten. Bovendien: is een patiënt, een leek dus, wel in staat om te bepalen of een behandeling goed was? Het zal wel vooral gaan over hoe vriendelijk de tandarts was, hoe lang de behandeling duurde of hoeveel pijn het deed.” De eventuele suggestie dat de tandarts of zijn assistenten zelf verantwoordelijk zou zijn voor de enthousiaste verhalen op ZorgkaartNederland, wijst Moonen lachend van de hand. “Ach, iedereen heeft nu de mond vol over marketing en PR van een tandartspraktijk. Maar voor mij geldt wat voor zoveel tandartsen geldt: ik neem toch nauwelijks nieuwe patiënten aan, want ik zit overvol. Ik houd mij daarom niet direct bezig met hoe ik patiënten kan trekken. De mensen die ik in mijn bestand heb, probeer ik tevreden te houden door goed te behandelen. Daar gaat het uiteindelijk om.” PRO-PROPAGANDA?

Tandarts Moonen gaat ervan uit dat de mensen die waarderingen op ZorgkaartNederland plaatsen ook daadwerkelijk de mensen zijn die een behandeling hebben ondergaan. Helaas is dit niet altijd het geval. Er zijn gevallen bekend waarin zorgverleners onder verschillende namen een bedenkelijke bijdrage leverden aan hun

eigen PR. Met de invoering van vrije tarieven in de mondzorg wordt het voor mondzorgprofessionals in gebieden met veel concurrentie wel heel aantrekkelijk om positieve recensies over de eigen werkzaamheden te schrijven, of negatieve verhalen over de concurrent. ZorgkaartNederland is pas werkelijk waardevol als consumenten erop kunnen vertrouwen dat alle waarderingen – goed en slecht – daadwerkelijk zijn geschreven door mensen die een behandeling hebben ondergaan. Dat dit soms niet zo is, is niet uit te sluiten, erkent ook Velthuis (NPCF). “Wij toetsen alle waarderingen aan onze redactieprotocollen. Bij twijfel of klachten over het geschrevene, starten wij doorgaans een onderzoek naar de herkomst van de waardering. Hangende dit onderzoek wordt de waardering van ZorgkaartNederland verwijderd. Als alles in orde blijkt, plaatsen we hem weer terug. 100% zuiverheid van onze content is helaas niet mogelijk. Ik kan niet zeggen hoe vaak het voorkomt dat wij twijfelen over de authenticiteit van waarderingen. Wel wil ik erop wijzen dat de mondzorg gemiddeld gesproken zeer goed wordt beoordeeld op onze site,” besluit Velthuis. De hoge gemiddelde beoordeling doet niets af aan verstrekkende gevolgen die individuele reputatieschade voor de praktijkvoering en het persoonlijke leven kan hebben. Dit blijkt ook uit het relaas van tandarts Meijer uit het zuiden van het land (12 waarderingen, gemiddelde waardering 5,9). “Ik word al enige tijd lastiggevallen door een stalker. Vermoedelijk is dit ook degene die negatieve besprekingen en ervaringen over mij plaatst. Dit was mijn eerste kennismaking met de site en het lukte mij niet bij ZorgkaartNederland uit te vinden of dit inderdaad de persoon was die ik dacht.” De angst om een negatieve recensie op ZorgkaartNederland te vinden, leidt in sommige gevallen ook tot een andere manier van werken, merkt de eerder genoemde tandarts Veenstra. “Ik ben nu bang om iets te zeggen dat patienten misschien niet zint. Ik vind het vooral moeilijk om iets te zeggen over asociaal gedrag van kinderen van patiënten, want voor je het weet staat het op Zorgkaart. En ik weet nu dat je dan heel ver van huis bent.” Terug naar tandarts Meijer, die niet onverdeeld negatief is over ZorgkaartNederland. “Ik moet erkennen dat sommige kritiek terecht was, bijvoorbeeld over de matige bereikbaarheid van mijn praktijk. Dit had te maken met een zieke medewerker. Het is goed dat dit op deze manier onder mijn aandacht is gekomen. Ik zie dan ook zeker de positieve elementen van dit initiatief en heb geprobeerd de kritiekpunten aan te pakken.” Het relaas van deze twee tandartsen bestendigt het pleidooi voor wederhoor dat medisch journalist Frank van Wijck onlangs in Arts & Auto hield. Van Wijck riep bij wijze van gedachtenexperiment op tot het maken van een site waarop dokters hun patiënten kunnen beoordelen.

‘De zelfbewuste, kostenbewuste consument moet ook geconfronteerd kunnen worden met zijn handelen als patiënt,’ vindt Van Wijck. Hoewel de eigenaren van Zorgkaart aangeven dat ze geen volledige zuiverheid van de waarderingen kunnen garanderen, verkennen zij wel manieren om de zuiverheid van de content te vergroten. “Wij kijken altijd naar de e-mailadressen van de afzenders. We proberen uit te vinden wat deze over de afzender zeggen en waar op internet de adressen nog meer voorkomen. We houden ook contact met recensiesites voor andere producten zoals Iens.nl (restaurants) en Zoover (vakanties) om te leren hoe zij dit probleem tackelen. Als het aantal waarderingen op onze site groter wordt, worden de waarderingen waarover wij twijfelen statistisch gezien minder relevant,” denkt Sonja Beltzer van Zilveren Kruis Achmea. VERDIENMODEL

Danny van den IJssel van BSL begrijpt de vragen en zorgen over bezoedelde reputaties uit het veld, maar ziet deze risico’s als onlosmakelijk verbonden met de tijdsgeest. “Als uitgeverij accepteren wij in algemene zin de nieuwe realiteit op internet. We proberen daarin mee te gaan en het te faciliteren. Ertegen vechten heeft geen enkele zin, de kansen benutten wel degelijk. In die zin proberen wij de gezondheidszorg te helpen om niet alleen de risico’s van de nieuwe ontwikkelingen te beperken, maar ook de voordelen te laten benutten.” BSL is een uitgeverij die samenwerkt met auteurs die op een mede door BSL gelanceerde site soms (zeer) negatief worden beoordeeld. Wat vinden de auteurs hier eigenlijk van? “Dat moeten we inderdaad weleens uitleggen,” aldus Van den IJssel. “We krijgen soms positieve reacties van onze auteurs, maar er ontstaan ook heftige discussies. Wij steken onze nek uit. We geloven in het creëren van een veilige omgeving en vinden dat uitgevers soms verder vooruit moeten kijken. Overigens reageert vooral de mondzorg vaak erg positief. We hebben aan meer dan honderd tandartspraktijken op aanvraag promotiemateriaal over ZorgkaartNederland verstrekt. Deze praktijken begrijpen zelf ook dat dit soort webomgevingen steeds belangrijker wordt bij de praktijkvoering en voor de band die zorgverleners hebben met patiënten.’ Als BSL dit soort projecten als de toekomst ziet, dan betekent dit ook dat deze uitgeverij er in de toekomst aan wil verdienen. Hoe zou zo’n verdienmodel eruit kunnen zien? “Natuurlijk willen wij hier uiteindelijk aan gaan verdienen, al denken we er niet rijk van te worden,” zegt Van den IJssel.

17

“Tot de verdienmodellen die wij voor ogen hebben, behoort het aanbieden van aanvullende functies in de profielen voor zorgverleners op de site. Denk daarbij aan extra promotieruimte voor bijvoorbeeld het uitleggen van de eigen specifieke werkwijze en ook aan het aanbieden van videoimpressies van de praktijk en andere promotiemiddelen. Ook een verdienmodel als dat van Google of de Telefoongids – op basis van advertenties – zal worden geimplementeerd. Tegen betaling kunnen zorgverleners bijvoorbeeld op een aparte plaats boven de zoekresultaten verschijnen. Niet tussen de zoekresultaten, omdat dat haaks zou staan op onze open en transparante houding.” ONAFHANKELIJK?

Deze geplande verdienmodellen roepen vragen op over de houdbaarheid van de onafhankelijkheid waar ZorgkaartNederland voor zegt te staan. Kan een website waarop betalende zorgverleners zichtbaarder zijn dan anderen, nog volledig ‘onafhankelijk’ genoemd worden? Op het moment dat de eigenaren van de Zorgkaart actief commercieel gaan exploiteren, komt de onafhankelijke en objectieve reputatie van de site in het geding. Van den IJssel (BSL): ”Ik wil vooral het volgende benadrukken: ZorgkaartNederland is uniek, omdat het verschillende gezichtspunten op zorg combineert. De NPCF houdt het patientbelang in de gaten, wij willen in alles een veilige omgeving voor zorgaanbieders waarborgen en Achmea behartigt de belangen

“

Ik ben nu bijna te bang om iets te zeggen dat patiënten misschien niet zint

”

van verzekeraars. Deze samenstelling maakt Zorgkaart tot wat het is.” De doelstelling van ZorgkaartNederland wordt door Zilveren Kruis Achmea geformuleerd als ‘kwaliteitsverbetering door transparantie’. In hoeverre wordt deze doelstelling gehaald? “Wij registreren de rapportcijfers en houden de ontwikkelingen bij in een datasysteem, maar we hebben na twee jaar nog niet voldoende data verzameld om eventuele verbeteringen te kunnen vaststellen. Over het algemeen krijgen we overigens goede reacties,” lacht Beltzer. ■

De namen van tandarts Veenstra en tandarts Meijer zijn om privacyredenen gefingeerd.

18 Industrie

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

Moderne nanohybride composieten: een alternatief voor alle caviteitsklassen TEKST: DR. WALTER DENNER (FULDA, DUITSLAND)/VOCO

Tandkleurige, directe restauraties zijn vandaag de dag onmisbaar bij dentale behandelingen. Behalve de klinische voordelen van restauratieve composieten, zoals een minimaal invasieve preparatie en stabilisatie van de tand door adhesief hechten van de restauratie, is het ook de vraag van patiënten om een ‘onzichtbare’ restauratie die ertoe leidt dat dit restauratiemateriaal tegenwoordig de voorkeur krijgt. In eerste instantie werden restauratieve composieten alleen gebruikt in het anterior bereik, Inmiddels worden ze ook toegepast in het posterior gebied. De positieve resultaten die de afgelopen jaren uit vele langetermijnstudies naar voren zijn gekomen, in het bijzonder bij hybride composieten, spreken voor zich.1,2 Oorzaken van de positieve klinische resultaten zijn de verbetering van de adhesieve techniek en de significante verbetering van de fysische eigenschappen van hybride composieten in vergelijking tot oudere microhybride en macrogevulde composieten. Nanohybride composieten zijn geconstrueerd uit microhybride composieten door de toevoeging van nanovulstof. Hierdoor krijgt het materiaal een hogere vulgraad en treedt er verbetering op in de fysische eigenschappen.3,4 Sinds kort zijn ook veelbelovende klinische data beschikbaar over nanohybride composieten voor het posterior bereik.5-7 Het restauratieve materiaal Grandio®SO (VOCO), dat onlangs op de markt geïntroduceerd is en in deze klinische situatie gebruikt kan worden, is één van de laatst ontwikkelde nanohybride composieten. KLINISCHE CASUS

Een vrouwelijke patiënt (33) in onze praktijk gaf aan de oude, slechte amalgaamrestauraties en inlays in het esthetisch belangrijke gebied te willen vervangen door ‘onzichtbare’ vullingen. Na een klinische beoordeling, het nemen van bitewings en een gedetailleerde analyse van de situatie werd besloten tot het vervangen van de amalgaamrestauraties en de niet-edele metale inlays in de maxillaire premolaren (figuur 1,9) door composietrestauraties. Aangezien zowel de klinische analyse als de bitewings geen indicaties voor complicaties aangaven, was het mogelijk om beide kwadranten tegelijkertijd te behandelen. Voordat de behandeling van start ging, werd de kleur van het element in daglicht vergeleken met die van de kleurenschaal die bij het systeem wordt meegeleverd. De kleur werd bepaald

voor het (volledig) isoleren van het werkveld omdat het vochtverlies het element onnatuurlijk licht kleurt en omdat het contrast met de kleur van de kofferdam een verkeerde indruk geeft van de tandkleur. Het isoleren van het werkveld door de kofferdam scheidt het werkveld netjes af van de orale caviteit, wat het werken voor de tandarts efficiënt en ordelijk maakt. Deze scheiding is een groot voordeel, zowel voor de tandarts als de patiënt, zeker bij grotere restauraties. Voor de restauratie werd begonnen bij het eerste kwadrant. De kofferdam werd aangelegd bij element 16 met behulp van een klem; de oude amalgaamrestauraties en inlays werden verwijderd (figuur 2). De gebruikte deelmatrixes (Compositight®, Garrison) zijn vastgezet met een klem (Palodent®, Dentsply) en geadapteerd met houten wiggen. Het adapteren van de matrixen moet voorzichtig gebeuren om overmaat te minimaliseren. Dit bespaart later veel tijd en werk bij het afwerken van de restauratie. Na het appliceren van de bonding (Futurabond DC®, VOCO) werd de caviteit 1.5 in lagen gevuld met het nanohybride composiet GrandioSO in de kleur A3. Hiertoe hebben we de klasse II-caviteit in eerste instantie veranderd in een pure, occlusaal beperkte caviteit door de distale (figuur 4) en mesiale randen op de bouwen. De plezierige, niet-kleverige substantie van GrandioSO maakt het adapteren van het materiaal en het vormgeven van de proximale wanden in deze procedure mogelijk. Na het plaatsen van de proximale wanden was het mogelijk om de matrixen en de klemringen te verwijderen voor een beter overzicht. Het composiet GrandioSO werd geplaatst in individuele lagen in de caviteit, die inmiddels nog slechts occlusaal was. Elke laag werd gedurende tien seconden uitgehard met blauw licht. De individuele lagen werden anatomisch correct gevormd in dit proces door het zo nauwkeurig volgen van het occlusale relief. Dit bespaart veel tijd bij het afwerken. Figuur 5 laat de voorgevormde restauratie van element 15 zien na restauratie. Een vergelijkbare restauratie is daarna uitgevoerd op element 14. De deelmatrixen zijn aangebracht, er zijn wiggen geplaatst (figuur 6) en de bonding is aangebracht, gedroogd met lucht en gepolymeriseerd. De proximale wanden zijn als eerste weer gereconstrueerd en de occlusale restauratie werd daarna in lagen gevuld en gevormd. (Figuur 7). Figuur 8 laat de compleet afgewerkte restauratie zien na het polijsten en controleren van de occlusie. Na het afronden van de restauratie van het eerste kwadrant werd de kofferdam aangebracht

op element 26 om het tweede kwadrant te restaureren en de oude restauraties in element 24 en element 25 te excaveren (figuur 10). Caries marker (VOCO) werd gebruikt om een complete excavatie van caries te garanderen. Deelmatrixes werden geplaatst op element 25 en de zelfadhesieve Futurabond DC werd aangebracht op beide caviteiten en lichtgehard. Na het opbouwen van de marginale rand op element 25 werd de mesiale wand gereconstrueerd en de diepe distale box gevuld in verschillende horizontale lagen. Tegelijkertijd werd het buccale en palatinale gedeelte van de occlusale caviteit in element 24 gerestaureerd met GrandioSO A3. De caviteit in element 25 werd met extra lagen GrandioSO gevuld om overeen te komen met de anatomie van de tand en daarna afgewerkt (figuur 11). Na het afwerken van de restauraties, het verwijderen van de kofferdam, het controleren van de statische en dynamische occlusie werden uiteindelijk de elementen op hoogglans gepolijst met siliconen polijsters. Figuur 8 en 12 laten de complete, esthetische goed uitziende restauraties zien. Moderne nanohybride composieten stellen de tandarts in staat om restauraties te maken die zowel minimaal invasief als duurzaam zijn, de noodzakelijke stabiliteit geven en de optimale esthetiek die de patiënt eist, zeker voor de zijdelingse delen. ■

LITERATUUR 1. Hickel R, Heidemann D, Staehle HJ, Minnig P, Wilson NH. Direct composite restorations: extended use in anterior and posterior situations. Clin Oral Invest 2004;8:43-4. 2. Manhart J, Chen HY, Hamm G, Hickel R. Review of the clinical survival of direct and indirect restorations in posterior teeth of the permanent dentition. Oper Dent 2004;29:481-508. 3. Beun S, Glorieux T, Devaux J, Vreven J, Leloup G. Characterization of nanofi lled compared to universal and microfi lled composites. Dent Mater 2007;23: 51-59. 4. Moraes RR, Goncalves LS, Lancellotti AC, Consani S, Correr-Sobrinho L, Sinhoreti MA. Nanohybrid Resin Composites: Nanofi ller Loaded Materials or Traditional Microhybrid Resins. Oper Dent 2009;34:551-7. 5. Celik C, Arhun N, Yamanel K. Clinical Evaluation of Resin-based Composites in Posterior Restorations: Two Year result. Oper Dent 2010;35:399-406. 6. Krämer N, Reinelt C, Richter G, Petschelt A, Frankenberger R. Nanohybrid vs. fi ne hybrid composite in Class II cavities: clinical results and margin analysis after four

Fig. 1: Uitgebreide amalgaamrestauraties op de 14, 15.

Fig. 2: Plaatsen van kofferdam en verwijderen van de oude restauraties.

Fig. 3: Aanbrengen van de deelmatrixen en wiggen. Aanbrengen van de bonding op element 15.

Fig. 4: Opbouwen van de mesiale marginale rand; eerste occlusale laag.

Fig. 5: Voorgevormde restauratie op element 15.

Fig. 6: Aanbrengen van de partiële matrix op element 14. Appliceren van de bonding.

Fig. 7: Voorgevormde restauraties voor afwerken.

Fig. 8: Afgewerkte restauraties van het eerste kwadrant.

Fig. 9: Te herplaatsen restauraties (amalgaam, niet-edele metalen inlay) op 24, 25.

Fig. 10: Plaatsen van de kofferdam en excaveren van de oude restauratie.

Fig. 11: Plaatsen van extra lagen van GrandioSO in de caviteiten in de 24, 25.

Fig. 12: Afgewerkte, hoogesthetische restauraties in het tweede kwadrant.

years. Dent Mater 2009;25:750759. 7. Garcia-Godoy F, Krämer N, Feilzer, AJ, Frankenberger R. Long-term degradation of enamel and dentin

bonds: 6-year results in vitro vs. in vivo. Dent Mater 2010;26:1113-8.

U kunt contact opnemen met de auteur via [email protected].

Februari 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Logica in een nieuwbouwpraktijk TEKST EN FOTO’S: A-DEC INTERNATIONAL INC.

Tandartspraktijk Oosterboer heeft onlangs de deuren geopend op dezelfde locatie waar tandartsen Karin en Joris van Pelt de deuren van hun vorige praktijk sloten. Een jaar lang hebben zij ‘gebivakkeerd’ in een gehuurd pand in afwachting van de voltooiing van hun nieuwe praktijk. Inmiddels hebben Karin en Joris hun intrede gemaakt in de nieuwe vestiging in Meppel. Ze geven ons een kijkje in de nieuwe praktijk en lichten hun beweegredenen van de toegepaste werkplekfilosofie toe. De behandelunit aan de muur, de diagonaal opgestelde behandelstoel, de tandartslamp bevestigd aan het plafond, ruimtelijk én respect voor privacy. Welke gedachten schuilen achter deze niet-alledaagse toepassingen? “Patiëntencomfort en efficiëntie uiteraard!” Doordat de behandelunit is bevestigd aan de muur (9-uurs positie), wordt een rustige, opgeruimde sfeer gecreëerd voor de patiënt. Bij binnenkomst van de behandelkamer springt de behandelunit niet in het oog van de patient, omdat de unit ‘geparkeerd’ kan worden onder het werkblad en tussen twee muurkasten in. Het gevolg is dat de patiënt nauwelijks zicht heeft op de instrumentenbrug en daardoor niet extra gespannen plaatsneemt in de behandelstoel, omdat deze zo een stuk patiëntvriendelijker oogt. Bovendien hebben de tandartsen besloten de A-dec-behandelstoel met de instapkant zo op te stellen, dat de patiënt bij binnenkomst onmiddellijk wordt uitgenodigd hierin plaats te nemen. Hiermee wordt voorkomen dat de patiënt rond de behandelstoel gaat wandelen met alle mogelijke ongewenste (asepsis-)consequenties van dien. Ook de plaatsing van de behandellamp aan het plafond levert een bijdrage aan de positieve perceptie van de patiënt en een patiëntvriendelijker ogende behandelplek. Een bijkomend voordeel voor de tandarts is dat de behandellamp niet beweegt op het mo-

19

Mondzorg in krijgsdienst

De patiënt heeft nauwelijks zicht op de instrumentenbrug.

Kolonel William R. Bachand. (DTI/Foto Annemarie Fischer)

TEKST: DANIEL ZIMMERMANN, DTI

Plattegrond van de behandelruimten in de nieuwe Tandartspraktijk Oosterboer.

ment dat de patiënt, liggend in de behandelstoel, dit wel doet. Wanneer de lamp aan de behandelstoel bevestigd is, komt het voor dat het verlichte vlak met

“

spreken. Wel zijn de behandelkamers gedeeltelijk visueel ‘open’, doordat ze met elkaar in verbinding staan door grote glazen schuifdeuren. Op deze manier is

Er is een duidelijke scheiding tussen de wandelgang van de patiënten en de route die wordt afgelegd met (niet-)steriel materiaal

elke beweging van de patiënt mee manoeuvreert; dit kan op den duur de concentratie van de tandarts negatief beïnvloeden en daarmee de duur van de behandeling verlengen. De acht behandelkamers voorzien de patiënt van de gewenste privacy, omdat ze afgesloten zijn van de wachtruimte en de aangrenzende behandelkamer(s). De behandelaars kunnen op deze manier vrijuit met de patiënt

De instapkant nodigt de patiënt uit onmiddellijk plaats te nemen. Ook te zien is de aan het plafond bevestigde behandellamp.

”

een doorgang gecreëerd die uitkomt in de centrale sterilisatieruimte. Hiermee is een duidelijke scheiding tussen de wandelgang van de patiënten en de route voor (niet-)steriel materiaal. In lijn met de de optimale hygiënefilosofie kunnen de glazen deuren ‘handsfree’ geopend en gesloten worden. Ten slotte is nagedacht over materiaalmanagement waarbij de werkwijze met kleurgecodeerde tubs en trays geïmplementeerd gaat worden. Dit ten behoeve van optimale voorraadbeheer, voorbereiding, hygiëne en efficiëntie. Efficiënt materiaalmanagement kan bovendien de behandeltijd reduceren en pakt daarmee positief uit voor de patiënt. Wat is nu het geheim achter dit sluitende concept? Cursussen? Congressen? Praktijkgoeroes? Ervaring en logisch denken. Tandartsen Karin en Joris van Pelt liepen in hun vorige praktijk tegen praktische problemen aan. In hun nieuwe praktijk willen ze optimaal kunnen werken zonder de frustraties van gedateerde en/of ondoordachte praktijkconcepten. Met de ervaringen uit de praktijk, legden ze de basis voor verbetering. Vervolgens was het een kwestie van denken in oplossingen en het vinden van de juiste partners en apparatuur. ■

LEIPZIG/HEIDELBERG – Luitenant-kolonel Cathleen Labate werkt op slechts enkele meters van de ziekenhuiskamer waar de beroemde Amerikaanse generaal George Patton na zijn glorieuze veldtocht tegen het Duitse leger in 1945 plotseling overleed. Labate, een tandarts uit New Hampshire, is één van de bijna honderd legertandartsen die werken onder de European Regional Dental Command (ERDC) in de Nachrichten Kazerne in Heidelberg. In deze kleine Duitse stad nabij het Odenwald ziet Labate toe op de mondgezondheid van honderden soldaten en hun familie die in de omgeving verblijven. Onlangs werd Labate uitgezonden naar een tandartskliniek van het Amerikaanse leger in het Noord-Italiaanse Vicenza. Hiervoor werkte Labate, een afstammeling van Duits-Italiaanse immigranten, bijna twintig jaar in een privékliniek in de VS. Doorgaans is de mondgezondheid van de soldaten die zij op de basis behandelt beter dan die van haar oude patiënten op het Amerikaanse platteland. Als gevolg daarvan bestaan Labates werkzaamheden vooral uit controles en spoedbehandelingen, zoals de verwijdering van een parodontaal abces bij gepensioneerde officieren. “Over het algemeen is de mondgezondheid van ons legerpersoneel goed,” zegt Labate. “Maar ik weet dat expedities zoals die in Afghanistan en Irak een serieuze aanslag op de mondgezondheid van soldaten kunnen betekenen.” Dat bevestigt kolonel William R. Bachand. De 58-jarige commandant van de EDRC dient al meer dan 32 jaar in de mondzorgdienst van het leger. “Tijdens extreme stressvolle situaties zoals krijgshandelingen holt de mondgezondheid bij iedere soldaat achteruit. De hoge inname van zuur- en suikerhoudende dranken door de soldaten – een noodzakelijk kwaad in landen met een warm klimaat zoals Afghanistan en Irak – en de algemene verwaarlozing van de mondhygiëne die onder barre omstandigheden optreedt, leiden geregeld tot ernstige dentale problemen.”

De Amerikaanse legertandartsen signaleerden deze ontwikkelingen eerder tijdens de oorlogen in Korea en Vietnam. Na het begin van de laatste Amerikaanse invasie van Irak waren vergevorderde cariës en gingivitis met 30% toegenomen bij terugkerend militair personeel. Momenteel geeft Bachand leiding aan meer dan twintig dentale klinieken verspreid over Duitsland, Italië en België. Wereldwijd werken meer dan duizend tandarts-officieren in de drie belangrijkste regio’s in de Verenigde Staten en in Europa en Oceanië. Voordat Bachand de leiding van de EDRC op zich nam, werkte hij als commandant van de regionale tandheelkundige afdeling van het leger in Hawaï. De omstandigheden daar waren totaal anders dan in Europa. “De populatie in Oceanië is veel kleiner, maar de afstanden tussen de bases en klinieken zijn vaak immens,” zegt Bachand. “In Europa is alles goed met de auto te bereiken.” Bachands werkzaamheden worden op korte termijn overigens flink ingedamd, want het Amerikaanse leger is druk bezig troepen uit Europa terug te halen. De laatste plannen van het Ministerie van Defensie wijzen uit dat binnen twee jaar meer dan vierduizend troepen moeten terugkeren naar het moederland. Dit betekent dat de ERDC verschillende klinieken moet sluiten en personeel moet herplaatsen. De klinieken in Heidelberg en het nabijgelegen Mannheim zullen in 2013 worden gesloten. “Een complexe operatie,” vindt Bachand. “Er zullen veel troepenbewegingen binnen Europa plaatsvinden. We proberen het verlies aan werkgelegenheid voor de lokale bevolking, zoals Duitse tandtechnici en tandheelkundige laboratoria, zo veel mogelijk te beperken.” AL MEER DAN HONDERD JAAR IN KRIJGSDIENST

Tandartsen zijn al jaren een vast onderdeel van het Amerikaanse militaire apparaat. Voordat het Dentale Korps in 1911 door het

> lees verder op pagina 20

20 Industrie > vervolg van pagina 19

dental tribune - netherlands edition

Februari 2012

Dertig jaar geschiedenis in Cuxhaven TEKST: VOCO

Congres in het leven werd geroepen, werkten tandartsen al sinds de Amerikaanse Revolutie op contractbasis in dienst van strijdende partijen. De mondartsen werden pas in 1977 volledige operationeel en financieel onafhankelijk van de algemeen-medische dienst van het leger. De oude structuur resulteerde volgens Bachand in een slechte moraal en een hoog verloop onder tandartsofficieren. Tegenwoordig heeft de tandheelkundige dienst van het Amerikaanse leger alleen al in Europa een jaarlijks budget van 18 miljoen dollar. Het grootste gedeelte van dit bedrag wordt besteed aan personeel en tandheelkundige materialen en instrumentarium. De dienst neemt uit patriottische overwegingen alleen producten af van Amerikaanse fabrikanten, zoals A-dec en Pelton & Crane. Ook Henry Schein– al jaren leverancier van het leger – sloot onlangs een nieuw contract voor 2012 ter waarde van 172 miljoen dollar. Tegenwoordig treden mondartsen in dienst van het leger via het ‘Health Professions Scholarship Program’, een betaald traject van één tot vier jaar dat toegang verschaft tot verschillende medische diensten in het leger. Dienstplekken in dit programma zijn populair. De overige tandartsen worden direct door het leger gerekruteerd. Onder hen bevinden zich veel tandartsen op leeftijd die hun vaderland nog één keer een dienst willen bewijzen. Volgens Bachand komt de tandheelkundige dienst op dit moment enkele honderden officieren tekort, ondanks gunstige arbeidsvoorwaarden zoals gratis scholing en carrièrebegeleiding. Zo krijgen tandartsen in krijgsdienst ieder jaar dertig uur onafgebroken scholing en krijgen specialisten de kans om jaarlijkse congressen te bezoeken, zoals het congres van de American Dental Association in Las Vegas. De meeste nascholing in Europa wordt echter verzorgd door lokale aanbieders zoals de Universiteit van Heidelberg die al jaren met de EDRC samenwerkt. “Tandartsen in krijgsdienst moeten beter op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen in hun professie, zoals CAD/CAM of cone-beam-technologie, dan hun collega’s in de burgermaatschappij,” vindt Bachand. “In vergelijking met dertig jaar geleden is de digitalisering doorgedrongen in vrijwel ieder aspect van de mondzorg in het leger.” Een bestaan als tandarts in de burgermaatschappij wil Bachand niet meer. “Mij interesseert vooral de groepspraktijkbenadering en de mogelijkheid om speciale aandacht te besteden aan de klinische benodigdheden van individuele patiënten in de militaire tandheelkunde. Daarnaast hoeven wij ons minder met de bedrijfsmatige aspecten van het vak bezig te houden, ook al moeten wij ons natuurlijk financieel verantwoordelijk opstellen. Dat wil ik nooit meer opgeven,” verzucht hij. ■

De geschiedenis van geslaagde ondernemingen is vaak doorspekt met legendes. En vaak wil de legende dat de geschiedenis begint in een garage, dat de flitsende carrière en het immense succes op de markt niet het resultaat zijn van een gunstig toeval, maar van sterk uitgewerkte strategieën en van de vastberaden wil van visionaire beslissers. Soms krijgt de legende gelijk. Voor VOCO had de IDS-editie 2011 een speciaal karakter. Dertig jaar geleden (gerekend vanaf 2011, red.) specialiseerde een kleine familieonderneming, geleid door Manfred Plaumann in Cuxhaven (Noord-Duitsland), zich in het maken van dentale producten voor tandartsenpraktijken en laboratoria met toen nog een beperkt productassortiment. Een assortiment dat steeds breder werd dankzij duurzame investeringen in onderzoek en ontwikkeling en permanente uitbreiding van de commerciële buitendienst. In 1992 werd de productie verplaatst wegens ruimtegebrek door groeiende onderzoek en fabricatie en stijging van het aantal werknemers. Vandaag, na twee uitbreidingsfasen in 1997 en 2005, beslaat de onderneming een oppervlakte van 22.000 m². MEER DAN 600 WERKNEMERS IN DUITSLAND EN OVER DE HELE WERELD

De constante expansie van het bedrijf wordt goed weergegeven door nog meer indrukwekkende getallen. Momenteel werken er bij VOCO in Duitsland ongeveer 300 mensen, waarvan 250 in Cuxhaven. Daarnaast zijn bijna 320 commerciële medewerkers in het buitenland werkzaam. VOCO heeft een agentschap in Shanghai en meerdere vennootschappen in de Verenigde Staten, Canada, Brazilië en Australië. De uitbreiding van de activiteiten op nieuwe markten leidde tot een beduidende verhoging van de omzet. Behalve Duitsland en Europa zijn de Verenigde Staten en Canada de belangrijkste afzetmarkten voor de producten van VOCO. INTERNATIONAAL SUCCES VAN VOCO-PRODUCTEN

VOCO, die onder de wereldleiders in deze branche mag gerekend worden, levert vandaag de dag wereldwijd dentale producten van hoge kwaliteit. Met een assortiment van ongeveer 100 producten levert het bedrijf uit Nedersaksen aan tandartspraktijken en dentale laboratoria in meer dan 120 landen medicatie en medicinale producten, bestemd voor preventieve, restauratieve en prothetische tandheelkunde. VOCO is een internationaal georiënteerd bedrijf, waarvan de export ongeveer 75% van de totale omzet uitmaakt. De deelname aan ruim 200 professionele beurzen en congressen in de hele wereld is dan ook een must. GEWAARBORGDE KWALITEIT ’MADE IN GERMANY’

Alle

VOCO-producten

worden

Alle VOCO-producten worden ontwikkeld en gefabriceerd in Cuxhaven (22.000 m2).

ontwikkeld, gefabriceerd en gemaakt in Cuxhaven in ultramoderne laboratoria en productiehallen. VOCO beschikte als één van de eerste Duitse dentale bedrijven over een gecertificeerd kwaliteitsmanagementsysteem. Alle ontwikkelings- en fabricatieprocessen worden aan strenge controles onderworpen. Op die manier garandeert VOCO een constant hoog beveiligings- en kwaliteitsniveau. VOCO bezit een EN ISO 9001, EN ISO 13485 en MDD 93/42 CEE-annexe II kwaliteitslabel en voldoet onder andere aan de eisen van de Duitse wet op medicatie en aan het Amerikaanse beleid voor voeding en medicatie (FDA). INTERNATIONALE SAMENWERKING MET UNIVERSITEITEN EN INSTELLINGEN

De grote keuze in producten van hoge kwaliteit, ontwikkeld voor verschillende tandheelkundige indicaties, is het resultaat van vele jaren intensief werk in onderzoek en ontwikkeling. Een investering die in nauw overleg plaatsvindt met externe partners. Het bedrijf onderhoudt al jaren een goed contact met meer dan 150 universiteiten en andere gerenommeerde ontwikkelingsbedrijven. In het kader van deze partnerships worden de VOCOproducten getest op hun veiligheid en prestatie. De resultaten van deze tests en de discussies over nieuwe therapeutische concepten en materiaalsystemen, die worden gevoerd door onderzoekers in de tandheelkunde van hogescholen en gerenommeerde instellingen, zijn een belangrijke bron waarop de specialisten van VOCO zich baseren voor de ontwikkeling van nieuwe dentale producten. ONDERZOEKSMEDEWERKING IN PROJECTEN VAN HET DUITSE FEDERALE MINISTERIE VOOR EDUCATIE EN ONDERZOEK

Met een hoog ingeschatte competentie hebben onderzoekers van VOCO herhaaldelijk een pilotfunctie vervuld in diverse projecten van tandheelkundig onderzoek, opgestart door het Duitse Federale Ministerie voor educatie en onderzoek (BMBF). Ook hebben zij samengewerkt met partners als het Instituut Fraunhofer in Würzburg voor onderzoek

naar silicaten (ISC), het Biomedische Technische Instituut verbonden aan de Universiteit van Rostock en de Hogeschool voor Geneeskunde in Hannover. De knowhow van VOCO op het gebied van onderzoek en nauwe samenwerking met competente partners hebben het mogelijk gemaakt nieuwe materiaalsystemen en innoverende producten te ontwikkelen. CRUCIALE STAPPEN IN DE ONTWIKKELING VAN VOCOPRODUCTEN

VOCO heeft al vaak een baanbrekende rol gespeeld in de dentale sector. Dit was het geval met Admira, het eerste vulsysteem op basis van Ormocer®. Naast de stabiliteit en het esthetische aspect is de excellente biocompatibiliteit kenmerkend voor dit product. In 2003 lanceerde VOCO Grandio®, het eerste nanohybride composiet ter wereld: een product met uitzonderlijke eigenschappen en eenvoudig in gebruik. Grandio® evolueert snel tot één van de beste vulmaterialen ter wereld. Met het lanceren in 2010 van Grandio®SO bewees VOCO andermaal zijn sterke innoverende kracht. Het universele nanohybride composiet Grandio®SO wordt beschouwd als het vulmateriaal dat de natuurlijke tand het dichtste benadert. Daarnaast heeft VOCO onophoudelijk pionierswerk verricht in de onderzoek naar verpakkingsconcepten en applicatietechnieken. Gepatenteerde ontwikkelingen, zoals de praktische SingleDose blister of de non-dripping NDT®-spuit, maken een uiterst simpele, doeltreffende en hygiënische voorbereiding mogelijk.

De tweede generatie in de directie van VOCO: Manfred Thomas Plaumann, Ines Plaumann-Sauerbier en Olaf Sauerbier (van links naar rechts).

Onderzoek en Ontwikkeling hebben bij VOCO altijd een belangrijke plaats ingenomen.

PERSPECTIEVEN

Ook in de toekomst zal VOCO zijn krachten gebruiken voor het ontwikkelen en commercialiseren van nieuwe dentale materialen. Het familiebedrijf, met een productassortiment dat evenredig stijgt met het aantal werknemers, lanceert elk jaar nieuwe producten. Daaronder ook ontwikkelingen voor speciale indicaties die voor speciale wensen van tandartsen ontwikkeld worden, vaak als ‘probleemoplosser’. Naast de goede eigenschappen van de materialen en hun gemakkelijke manipulatie, is de titel van ’probleemoplosser’ eveneens een succesfactor. “Het merk VOCO wordt wereldwijd als hoogwaardig product gezien. Overal ter wereld vragen tandartsen naar onze producten, omdat ze weten dat we hen hoogwaardige oplossingen bieden en rechtvaardige prijzen,” verklaart directeur Olaf Sauerbier, verantwoordelijke voor marketing en verkoop. Directeur Manfred Thomas Plaumann, verantwoordelijk voor onderzoek en ontwikkeling, voegt eraan toe: “als gespecialiseerde ‘dentalisten’ in dentale materialen blijven wij ons in de toekomst richten op innovatie, concurrentie en klantenbinding om ons succes ’Made in Germany’ voort te zetten.” ■

JONGE ONDERZOEKERS STEUNEN

Sinds 2002 organiseert de onderneming de researchwedstrijd VOCO Dental Challenge, met als doel jonge onderzoekers in de tandheelkunde te stimuleren en hen te motiveren in hun werk. Op die manier wenst VOCO een bruikbare bijdrage te leveren in het ondersteunen van het onderzoekswerk in Duitsland, en zodoende ook de kostbare suggesties te gebruiken voor het verbeteren en ontwikkelen van hun eigen producten. Dit is eveneens een niet te verwaarlozen investering in de toekomst van de onderneming.

Het nanohybride composiet Grandio®SO dat in 2010 gelanceerd werd, wordt vanwege zijn fysieke parameters momenteel beschouwd als het vulmateriaal dat de natuurlijke tand het dichtste benadert.

Februari 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Thuisbleeksysteem onder regie van de tandarts

De producten van Cavex Bite&White.

Het Cavex Bite&White Professional Dental Whitening System is een veilig, snel werkend en gemakkelijk te gebruiken tandbleeksysteem van Cavex Holland. Met dit systeem is een bleekbehandeling eenvoudig uit te voeren: de behandeling kost weinig stoeltijd en is minimaal belastend voor de patiënt. Daarbij is

het beoogde resultaat snel te behalen. De behandeling met Cavex Bite&White vindt plaats met gebruik van op maat vervaardigde bleektrays. Waarom bleken via de tandarts? Deze is als geen ander in staat te beoordelen of een (bleek) behandeling van het gebit succesvol kan zijn. Tevens worden

de regels voor het bleken van tanden door de Europese Commissie fors aangescherpt. Daarom wordt Cavex Bite&White uitsluitend aan tandartsen geleverd. De nieuwe wetgeving betekent voor de dentale industrie dat tandbleekproducten met >0,1% waterstofperoxide <6% alleen kunnen worden verkocht door mondzorgprofessionals. Indien het product voor de eerste keer wordt gebruikt, dient dit te gebeuren door of onder toezicht van een tandarts wanneer de veiligheid is gewaarborgd. Pas hierna kan het product worden overgedragen aan de consument, die minimaal 18 jaar oud dient te zijn. Cavex Bite&White bevat 16% carbamideperoxide, een materiaal dat zich wereldwijd als tandbleekmiddel heeft bewezen. Het is effectief zonder schadelijk te zijn. Toegevoegde supplementen zijn natriumfluoride voor het versterken van het glazuur en kaliumnitraat dat helpt om gevoeligheid te verminderen. Verder is mint toegevoegd voor een frisse geur en een aangename smaak, in het geval er een beetje materiaal uit de mal komt. ■

LAAT UW PATIËNTEN WEER LACHEN Cavex Bite&White thuisbleeksysteem

Cavex Bite&White: hét nieuwe thuisbleeksysteem • Veilig, effectief en gemakkelijk • U maakt het behandelplan, de afdruk en de bleeklepel • Thuisbleken met snel resultaat

Matrix-Dental introduceert mondspiegel die nooit beslaat Gemiddeld wordt een behandeling bij de tandarts 30 tot 40 keer onderbroken omdat de mondspiegel moet worden gereinigd. Dankzij de introductie van de EverClear, een optisch gepolijst spiegeltje dat met 14.000 toeren per minuut ronddraait, is dat verleden tijd. Matrix-Dental heeft de exclusieve vertegenwoordiging van dit unieke instrument. Matrix-Dental: “De EverClear is een doorbraak in comfort voor de tandarts. Je ziet wat je moet zien, met meer overzicht. Dus geen vermoeide ogen en verspilling van tijd door het afvegen en verwisselen van spiegels of de assistente vragen om de spiegel met extra perslucht schoon te houden. Dat bespaart veel tijd en overbodige handelingen.” De EverClear is een product van Zwitserse microtechnologie. Het spiegeloppervlak roteert een kleine en geruisloze elektromotor met 14.000 toeren per minuut. Daardoor blijven druppels en partikels niet aan het oppervlak van de spiegel kleven. De met een magneet bevestigde spiegel kan eenvoudig worden verwisseld. De EverClear is uitgerust met een dubbelzijdige vergrotende spiegel en een oppervlaktespiegel zonder dubbele spiegeling. Dankzij het snellaadstation met microprocessor voor twee accu’s kan deze unieke mondspiegel 45 minuten onafgebroken worden ingezet. Het ergonomische slipvrije heft, vervaardigd uit chirurgisch staal, heeft een optimale diameter ter

WASHINGTON – Onderzoekers van de Washington State University (WSU) hebben met een 3D-printer botachtig materiaal geproduceerd dat kan worden gebruikt in de orthopedie, tandheelkunde, kaakchirurgie en bij de behandeling van osteoporose. Als het materiaal wordt gekoppeld aan menselijk bot, fungeert het als een soort steiger waarop

“

CAVEX

Bite&White Professional Dental Whitening System www.cavex.nl Meer informatie bij uw dental depot

Met de EverClear is het continu moeten reinigen van de mondspiegel verleden tijd.

voorkoming van het carpaletunnelsyndroom. De EverClear is een uitkomst in het licht van de toenemende werkdruk binnen tandartspraktijken. Matrix-Dental: “Het ‘werkcomfort’ is de grootste winst. Ogen en rug worden minder belast, je raakt tijdens een behandeling minder snel vermoeid en kan dus langer geconcentreerd doorwerken. Ook kunnen veeleisende behandelingen veilig en zonder stress worden uitgevoerd. Daarnaast is de dosering van de waterspray geen probleem meer. Dankzij de razendsnelle rotaties blijft de spiegel schoon. MatrixDental beschouwt de EverClear als een versterking van haar positie als leverancier van comfortabele en slimme producten voor de tandartspraktijk. Zie www.matrix-dental.com voor meer informatie. ■

Botmateriaal uit de printer

Het is mogelijk dat dokters binnen een aantal jaar vervangend botweefsel bij een printbedrijf kunnen bestellen

patient kit en refill

21

”

nieuw ’echt’ bot kan groeien. Het geprinte materiaal lost uiteindelijk zonder nadelige gevolgen op. In het blad Dental Materials beschrijven de onderzoekers succesvolle in vitro experimenten met het materiaal. Daarnaast laten zij weten veelbelovende resultaten te zien bij in vivo experimenten bij ratten en konijnen. “Het is mogelijk dat dokters binnen een aantal jaar vervangend botweefsel bij een printbedrijf kunnen bestellen,” zegt coauteur Susmita Bose, tevens hoogleraar Materiaal- en mechanicaontwerp aan de WSU.

“Wanneer een dokter een CTscan van een defect heeft gemaakt, kunnen we dit converteren naar een CAD-bestand en een ‘steiger’ maken op basis van dit defect,” legt Bose uit. Het materiaal komt voort uit een vier jaar durende multidisciplinaire samenwerking tussen scheikundigen, materiaalspecialisten, biologen en fabrikanten. Eén van de belangrijkste ontdekkingen van het onderzoek is dat het toevoegen van siliconen en zink de kracht van het belangrijkste bestanddeel, calciumfosfaat, meer dan verdubbelde. De onderzoekers besteedden een jaar aan het verbeteren van een commercieel exploiteerbare ProMetal 3D-printer die in staat is metalen objecten te printen. (bron: medicalnewstoday.com) ■

De Objet Eden 250 3D-printer is op dit moment één van de modernste modellen. (foto: Vigh Előd/WikiCommons)

22 Opleidingen/agenda

dental tribune - netherlands edition

De geschiedenis van mijn tanden

Trees Roose

De beroemde auteur Franz Kafka gaf als ervaringsdeskundige een unieke en stijlvolle inkijk in de belevingswereld van mensen die aan depressies lijden. Vele jaren later doet schrijfster Trees Roose hetzelfde voor de tandheelkundige patiënt. Het komische en soms schokkende relaas over de geschiedenis van haar dramatisch slechte gebit verschijnt als feuilleton in Dental Tribune. Deze keer neemt onze vertelster eindelijk plaats in De Stoel. Na jarenlang tandartsen ontlopen te hebben, wacht haar een nachtmerrieachtige behandeling…

10

Bevrijd Toen ik dan eindelijk in de Stoel zat, stak hij enkele malen met een lange naald in mijn tandvlees, zo onder mijn neus door. Mijn moeder had gelijk gehad. Het voelde alsof hij ergens midden in mijn schedel spoot. Terwijl ik in de wachtkamer zat om de verdovingsvloeistof zijn werk te laten doen, kreeg ik langzamerhand het gevoel alsof ik een enorme apensnoet had. In de wcspiegel was echter niets anders te zien dan een spierwit gezicht met rode vlekken. Ook een patiënt die tussendoor werd geholpen, zag niets vreemds aan mij, want hij knikte vriendelijk. Ik mocht weer naar binnen en was eerst nog even opgelucht. Die bruine stompen gingen eruit. Eindelijk de frisse nonnenbek met hagelwitte tanden, de brede, gezonde glimlach, de pepermuntgeur, de

“

hals geschoven worden, omdat er anders geen houvast was. Terwijl hij wrikte en trok, en ik het weeïg makende geluid van krakende tandwortel hoorde, ging mijn hoofd langzaam op en neer, met het bewegen van zijn tang mee. In een vreemde cadans waren we daar bezig, zo samen, en het duurde lang. Plots voelde ik een scheurende pijn door mijn bovenkaak, en op het moment dat ik wilde gillen gaf de tandarts een laatste ruk, waarbij hij al zijn kracht gebruikte. De tand zat in de klem, een wanstaltig grote wortel met een afgesleten bruin stuk eraan. Hij was los van mij, van me weggehaald als een volgezogen teek uit een hond. De tandarts legde hem in een papiertje. De volgende tand was iets makkelijker, omdat hij er toen goed bij kon. Uiteindelijk zat ik met

De tand was los van mij, weggehaald als een volgezogen teek uit een hond

onbezorgde zoen, vrijuit kunnen praten binnen een meter afstand van iemand. De tandarts zei: ‘Nu moet je je even schrap zetten.’ De assistente voegde eraan toe: ‘Je mag me wel knijpen als dat helpt.’ Ik werd een klein beetje argwanend. De boel was toch verdoofd? Wat kon er zo erg aan zijn? Nou? Hij pakte een vrij groot nijptangachtig instrument en klemde dat stevig om mijn linker hoektand. Er klonk een krakend en schurend geluid in mijn hoofd en daar lag hij. Een afgekloven potloodje, daar leek het nog ’t meest op. Er kwam een putlucht vanaf. ‘De volgende,’ zei de tandarts, en klemde de tang om de eerste voortand. Na enkele seconden hoorde ik een soort knakgeluid, gevolgd door binnensmonds gevloek van de tandarts. Hij was middendoor afgebroken, en het trekken was dientengevolge knap lastig. Hij nam een andere tang en zei: ‘Je zult straks wel wat last hebben van je kaak.’ De tang moest gedeeltelijk om de tand-

”

een stekende hoofdpijn achterover in de stoel, de ogen dicht. ‘Het is geschied,’ zei ik plechtig, waarbij ik behoorlijk sliste. Ik spoelde het ergste bloed uit mijn mond en kreeg een stapel tissues mee voor onderweg. Pas na zes weken hoefde ik terug te komen. Voor de wasafdruk moest alles goed afgehard en dicht zijn. In de trein hield ik de papieren doekjes voor mijn mond, vervuld van een zoet geheim. Ze waren er uit. Ik was ervan af. Voortaan zou enkel vreugde mijn deel zijn, daar was ik heilig van overtuigd. Voorzichtig haalde ik het papiertje van de vier tanden af en bekeek ze aandachtig. Ze hoorden meteen niet meer bij me. Ik rook eraan. Ze verspreidden een enorme walm. Ik wilde niets meer met ze te maken hebben en gooide ze in de treinprullenbak, tussen koffiebekers en sigarettenpeuken. Ik spuugde bloed en werd misselijk, maar het gaf niet. Een ongekende rust verspreidde zich door mijn mond. Ik was vrij. ■

Februari 2012

Mondzorgkalender Opleiding Implantologie Totaal In Nederland worden steeds meer tandheelkundige implantaten geplaatst. De ontwikkelingen in de orale implantologie gaan snel en het is belangrijk dat implantologen weten wat met implantaten kan worden bereikt op basis van wetenschap en praktische kennis. De cursus ”Implantologie Totaal” voorziet in deze kennisbehoefte. Aan bod komen thema’s als voorlichting aan de patiënt, de prothetische planning, de chirurgische procedure, botbehandeling, het maken en plaatsen van suprastructuren en nazorg. De docenten geven tijdens de opleiding bij alle onderwerpen veel klinische voorbeelden. Door het volgen van deze cursus is men goed voorbereid op het toepassen van implantaten in de praktijk (prothetisch) en op de vervolgopleiding “Zelfstandig Implanteren”. De cursus heeft het Q-Keurmerk en levert 25 KRT-punten op. De kosten bedragen € 1295. Dental Expo De nationale tweejaarlijkse vakbeurs Dental Expo is een representatieve afspiegeling van het actuele aanbod van dentale producten, materialen en diensten. Dental Expo is de enige nationale professionele dentale vakbeurs en een vertrouwd platform voor alle aanbieders en afnemers in de dentale branche. Exposanten wordt de mogelijkheid geboden hun producten, materialen en diensten op de meest effectieve wijze aan een brede vertegenwoordiging van hun afnemersgroepen te presenteren. Daarnaast biedt de beurs een zakelijk randprogramma van presentaties, seminars en workshops, onder leiding van hooggekwalificeerde deskundigen. Voor de lezing ’Composietinnovaties’ kunnen 2 KRT-punten behaald worden, en voor het bijwonen van het introductieseminar “Het vullen van wortelkanalen....de laatste stand van zaken”1 KRT-punt. De entreeprijs is € 15. Cursus “Falende restauraties: inzicht in de valkuilen” Het falen van restauraties kan zowel voor de patiënt als de tandarts vervelend zijn. Om een goede afweging te kunnen maken tussen reparatie van de bestaande restauratie of vervanging, al dan niet in aangepaste vorm, is het noodzakelijk de oorzaak van het falen te achterhalen. Door het juiste materiaalgebruik en aanpassing van preparatievormen kan de prognose van restauraties verbeterd worden. Tijdens dit symposium wordt vanuit verschillende invalshoeken de ‘mislukte’ restauratie nader beschouwd. Onder andere de volgende onderwerpen komen aan bod: Waarom falen restauraties vroeg of laat? Welke eigenschappen maken tandheelkundige weefsels zo bijzonder? Wat mogen we verwachten van restauraties, kronen en bruggen? Aan welke krachten worden elementen en restauraties in de mond blootgesteld? Hoe beinvloedt de preparatievorm de sterkte van het gebitselement? De kosten voor dit symposium bedragen € 350 per persoon. Het levert 6 KRT-punten en 6 KRMpunten op.

Februari ITI Thema-avond “Implantologie bij ouderen” 16 februari, Hotel Houten www.iti-educatieprogramma.nl

Suprastructuren: mogelijkheden anno 2012 22 maart, Straumann BV, IJsselstein www.iti-educatieprogramma.nl

Cursus “Praktijkmanagement” 16-17 februari, De Hamermolen, Ugchelen www.catan.biz

Cursus “Angstbeheersing in de praktijk” 23 maart, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl

Maart ACTA “Psychiatrische, psychische en emotionele problemen bij kinderen met een verstandelijke beperking” 8 maart, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl Opleiding “Implantologie totaal” 9-10 en 23-24 maart, Van der Valk Hotel Breukelen www.camlog.nl < Cursus “Frisse blik op Organisatieverandering” 9, 30 maart en 20 april, IJsselhotel, Deventer www.dentalbestpractice.nl Dental Expo 2012 15-17 maart, RAI Congrescentrum, Amsterdam www.dentalexpo.prelum.nl < Cursus “Stralingsdeskundige niveau 5A/M” 16 maart en 13 april, Henry Schein, Almere www.dentalbestpractice.nl

NVOI Landelijke Studiedag Implantologie 30 maart, Hilton Hotel, Amsterdam www.nvoistudiedag.nl April Cursus “Iedereen Blij!” 13 april, De Hamermolen, Uchelen www.catan.biz Cursus “Wet BIG bevoegdheden en taakdelegatie, wie doet wat en wat mag?” 13-15 april, Terschelling www.dentalbestpractice.nl Cursus “P.O.S.I.T.I.E.F leiderschap: De Doorbraak” 17-21 april, De Hamermolen, Uchelen www.catan.biz Cursus “Falende restauraties: inzicht in de valkuilen” 20 april, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl < Henry Schein Dental Openhuisdagen 20-21 april, Henry Schein, Almere www.openhuis2012.nl

De partiële gebitsprothese Onder redactie van: Prof. dr. N.H.J. Creugers Dr. D.J. Witter Prof. dr. C. de Baat Dr. H.M.A.M. Keltjens

“

De partiële gebitsprothese

Bohn Stafleu van Loghum

Redactie: prof. dr. N.H.J. Creugers, dr. D.J. Witter, prof. dr. C. de Baat, dr. H.M.A.M. Keltjens Uitgever: Bohn Stafleu van Loghum ISBN: 978 90 313 7575 2 Omvang: 153 pagina’s Verschenen: december 2011 Prijs: € 75,-

Dit boek vervangt de in 1992 verschenen uitgave De partiële gebitsprothese – uitgangspunten bij de diagnostiek en de behandeling van het gemutileerde gebit.

”

Deze nieuwe editie bestaat uit zeventien hoofdstukken. Het zijn compacte verhandelingen, gebaseerd op recente evidence-based inzichten rondom klinisch relevante thema’s. De aandacht gaat hierbij meer uit naar biologische aspecten van verlies en vervanging van gebitselementen dan naar de technische aspecten van prothetisch werk. Volledigheidshalve is in een toegevoegd hoofdstuk een korte geïllustreerde beschrijving van een aantal klinische stappen bij de vervaardiging van frameprothesen opgenomen.

Februari 2012

Media

dental tribune - netherlands edition

Nieuwsflits “De Bulgaarse Vereniging van Tandartsen heeft voorgesteld arme patiënten alleen onverdoofde behandelingen aan te bieden. Het zou vooral gaan om wezen, ouderen, ernstig zieke volwassenen en psychiatrische patiënten. “Het zonder narcose trekken van tanden is nodig omdat de overheid daarop vanaf 2012 bezuinigt,” aldus verenigingsvoorzitter Borislav Milanov. De Bulgaarse krant 24 Chasa noemde de maatregel onmenselijk. ”De plannen zijn angstaanjagend, schaamteloos en cynisch. Tandartsen en zorgverzekeraars vergeten dat ook de zwaksten recht hebben op een menselijke behandeling.” Toch zullen veel ouderen weinig merken van de voorgestelde middeleeuwse praktijken. Negen van de tien Bulgaren boven de 60 hebben geen of hooguit een paar tanden.” RTL.NL, 17-11-2011

“De Russische premier Vladimir Poetin lijkt wel van alle markten thuis. Op verkiezingstournee veinst hij zelfs een tandartsbehandeling uit te voeren op de gouverneur van de regio Belgorod. Poetin

hoopt in maart 2012 voor de derde keer president van Rusland te worden. Om zijn campagne kracht bij te zetten, probeert hij zich te profileren als ‘vader van alle Russen’ die voor alles en iedereen evenveel belangstelling heeft. Hij reisde daarom al af naar het dorpje Golovchino om een rondleiding in een tandartspraktijk te krijgen.” VOLKSKRANT.NL, 27-11-2011

“De geplande uitzetting van tandartsassistent Jose Isabelo Librojo, een 31-jarige Filipijnse immigrant woonachtig in San Francisco, kan het debat over het Amerikaanse vreemdelingenbeleid nieuw leven inblazen. Librojo werkt al sinds 1995 als gecertificeerde tandartsassistent en röntgentechnicus, in afwachting van uitsluitsel over de asielaanvraag die zijn ouders in dat jaar voor hem deden. Verschillende actiegroepen in Californië en de rest van de VS hebben het geval Librojo aangegrepen om president Obama op te roepen de nieuwe, strengere immigratiewetten te herzien. Ook pleiten zij ervoor per geval een afweging te maken.” DENTAL TRIBUNE INTERNATIONAL, 9-11-2011

“Vlak na haar laatste radiotherapiebehandeling tegen mondkanker is een Britse vrouw bevallen van een gezonde baby. Voor zover bekend is zij de enige vrouw ter wereld met mondkanker die chemotherapie en radiotherapie onderging terwijl ze zwanger was. De 30-jarige Sarah Best was vier maanden zwanger toen de ziekte geconstateerd werd. De artsen gebruikten dikke loden schilden om de baby te beschermen. De bevalling begon al op de dag van de laatste behandeling. De vrouw is inmiddels gezond verklaard.”

Online tarieven vergelijken voorlopig illusie

DENTAL TRIBUNE UK, 24-11-2011

‘Mondhygiënist is het meest ondergewaardeerde beroep van 2011 volgens gebruikers van de Amerikaanse carrièresite www.careercast.com. “Er zijn beroepen die mensen niet trekken met een hoog salaris of de kans op beroemdheid, maar wel op andere manieren erg aantrekkelijk zijn. Bijvoorbeeld door een laag stressniveau, weinig lichamelijke risico’s en aanzienlijke verdiensten en veel werkgelegenheid, onafhankelijk van de economische conjunctuur.” DENTAL TRIBUNE AMERICA, 1011-2011

Volg Dental Tribune NL in de media

UTRECHT - Nu het experiment met de vrije tarieven in Nederland met veel tromgeroffel van start is gegaan, kan de zoektocht naar een goede prijsvergelijking beginnen. De belangrijkste bron van deze tegenwoordig cruciale informatie is www.vergelijkmondzorg.nl, dat per regio van alle mondzorgaanbieders de prijzen weergeeft. Daarnaast zijn er ook www.tandzorgtarieven. nl, gelanceerd in december 2011, en www.123tandarts.nl, een website die al langer bestaat. Kan de tot zorgconsument gebombardeerde patiënt op deze websites een goede vergelijking maken op basis van prijs en kwaliteit? Ja en nee. Het idee achter de websites is goed: je vult je post-

“ ” Op Vergelijkmondzorg staan van slechts 5,25% van de tandartsen de prijzen online

Met de klok mee: de e-mailservice, de website en onze Facebook- en Twitterpagina.

De meeste van onze lezers kennen Dental Tribune vooral van de papieren versie. Bent u echter op de hoogte van onze uiteenlopende online activiteiten? De Dental Tribune Netherlands Edition beschikt over een eigen website (www.dental-tribune.com)

die regelmatig door onze redactie wordt bijgewerkt en daarom zeer actueel is. Hier vindt u ook artikelen en reportages die niet in de krant verschijnen. Wilt u écht niets missen van het laatste mondzorgnieuws? Meld u dan via de website aan

23

voor onze populaire gratis emailservice en ontvang elke donderdag de meest actuele berichten in uw mailbox. Bijblijven kan ook door ons te volgen op Twitter en Facebook. Kortom, Dental Tribune is veel meer dan een krant! ■

code in en vindt alle tandartsen in de buurt met hun tarieven. Maar al snel wordt duidelijk dat op geen van de drie websites veel informatie beschikbaar is. Op Vergelijkmondzorg staan van slechts 5,25% van de tandartsen de prijzen online. Op de concurrerende de website 123tandarts.nl is het nog slechter gesteld: slechts 3% heeft de tarieven ingevuld. Veel te vergelijken valt er dus vooralsnog niet, hetgeen de websites niet valt aan te rekenen, want het is algemeen bekend dat de mondzorgtarieven enkele weken na de lancering van het experiment (nog) niet zo zichtbaar zijn als het NMT en de politiek zouden wensen. Bovendien dienen mondzorgprofessionals zelf hun prijzen in te leveren bij de redacties van deze websites, wat blijkbaar nog nauwelijks gebeurt. Voor de kritische consument die op Vergelijkmondzorg en de andere websites de juiste keuze wil maken, springt ook een ander probleem in het oog. Waarom is tandarts A 20% duurder dan tandarts B? Is er een verschil in kwaliteit? Hierover biedt Vergelijkmondzorg geen informatie en daarom zit er voor dezelfde consument weinig anders op dan te kijken op een recensiewebsite als ZorgkaartNederland.nl, die

op zijn beurt weer afhankelijk is van de niet geheel betrouwbare mening van andere ‘patiënten’. 123tandarts biedt wel testoordelen, met als criteria of de tandartspraktijk ingeschreven staat bij het KRT-register, hoeveel behandelingen een praktijk zelf kan uitvoeren en of de praktijk buiten normale kantoortijden geopend is. Deze criteria lijken op het eerste gezicht niet erg waardevol voor het beoordelen van kwaliteit. In de media is veel discussie geweest over de zichtbaarheid van de mondzorgtarieven. Zo twitterde de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie: “Feit is dat patiënt prijzen niet kan vinden en de kwaliteit niet te beoordelen is! Hoe kun je dan als patiënt een goede keuze maken?” De redactie van Vergelijkmondzorg antwoordde hierop dat op Vergelijkmondzorg.nl de gegevens wel degelijk te vinden zullen zijn, maar dat de tandartsen hun tarieven dan wel op een website moeten zetten of aan hen moeten doorgeven. Het NPCF beargumenteerde dat veel tandartsen dit wel al hebben gedaan, maar dat veel mensen niet weten hoe ze moeten zoeken en dat zij klachten over het gebrek aan informatie ontvangen. Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport was aanvankelijk van plan alle tandartsen te verplichten een website te creëren met hun tarieven, maar dit bleek juridisch niet mogelijk. Evenals de NMT raadt zij alle tandartsen wel sterk aan een praktijkwebsite op te zetten. De Nederlandse Zorgautoriteit heeft vastgesteld dat de standaardprijslijst van elke praktijk in de wachtkamer, op de balie, of op de deur moet hangen, óf op de website te zien moet zijn. De fracties van CDA, D66 en PvdA waren in juni 2011 al bezorgd over het ontbreken van kwaliteitsindicatoren op het moment dat het experiment van start zou gaan. Minister Schippers bezwoer toen dat dit geen probleem was: “Daarnaast wil ik benadrukken dat kwaliteitsindicatoren niet de enige keuze-informatie voor cliënten is. Goede en juiste informatie over de praktijk (etalage-informatie) en een heldere prijslijst helpen cliënten ook bij het maken van een goede keus. Deze informatie is wél beschikbaar per 1 januari.” ■