The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Marga Ree Prominente endodontoloog bespreekt actuele kwesties. > Pagina 7-9

DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition oktober 2012

www.dental-tribune.nl

jaargang 2 | nummer 8

Tarievenlijst 2013 NZa werkt aan nieuwe vaste tarieven

Marga Ree Prominente endodontoloog bespreekt actuele kwesties

Vulling van bijenwas Prehistorische tandartsbehandeling ontdekt

> Pagina 2

> Pagina 7-9

> Pagina 14

Restauratie achilleshiel bij endodontie VAN DE REDACTIE HOUTEN – Bij een wortelkanaalbe-

Het vinden van alle kanalen is van groot belang, maar een goede restauratie na afloop is cruciaal voor de levensduur van het element. (foto: M.H. Ree/AccreDidact)

Vulling in prehistorische tand ontdekt TRIËST, ITALIË – In een hoektand

van 6500 jaar oud zijn sporen van bijenwas aangetroffen. Waarschijnlijk werd de bijenwas gebruikt als dentaal vulmateriaal, schrijven onderzoekers in het open access-tijdschrift PloS ONE. De linker hoektand behoorde toe aan een man van tussen de 24 en 30 jaar oud en maakt deel uit van een gefossiliseerde kaak die een eeuw geleden in een kalksteengrot bij het plaatsje Lonche (Slovenië) is gevonden. Momenteel ligt de kaak in het natuurhistorisch museum van de Italiaanse stad Triëst. Onderzoeker Claudio Tuniz van het Internationale

In de hoektand van deze kaak werd bijenwas aangetroffen. (foto: PloS ONE)

Instituut Theoretische Natuurkunde in Triëst wilde een nieuwe röntgentechniek testen op het bot. Op een 3D-foto was te zien dat er een lang, verticaal gat in de tand zit met een klein dekseltje van bijenwas dat het gat opvulde. “De bijenwas is 6500 jaar oud en is waarschijnlijk aangebracht terwijl de man nog leefde. In dat geval is het wereldwijd de oudst bekende vulling,” aldus Tuniz. Als de vulling is aangebracht terwijl de man nog leefde, was dat om de blootgestelde dentine en het bovenste deel van een verticale scheur op te vullen. Een andere verklaring is dat het toevoegen van de bijenwas een begravingritueel was en dat de scheur in de tand door uitdroging na overlijden ontstaan is, maar de onderzoekers hebben hun twijfels bij die theorie. “Andere tanden vertonen ook scheuren, maar daar is geen bijenwas in aangebracht,” stellen zij. Het oudste bewijs van een tandheelkundige behandeling in de prehistorie blijven de elf kiezen met boorgaten die enkele jaren geleden zijn aangetroffen in een neolithisch graf in Pakistan (7500-9000 voor Christus).

Bijenwas stond in de oudheid bekend als een bindmiddel. Door zijn chemische samenstelling kan het materiaal gedurende een lange periode bewaard worden. In wetenschappelijk tijdschrift NewScientist voegt archeoloog Stephen Buckley hieraan toe dat bijenwas makkelijk smelt, omdat het een laag smeltpunt heeft en bij kamertemperatuur weer hard wordt. Ook heeft het, omdat het honing bevat, een antibacteriële werking. Het onderzoeksverslag ‘Beeswax as Dental Filling on a Neolithic Human Tooth’ is te lezen in Plos ONE 7 (9). (bronnen: www. plosone.org, www.newscientist. com) ■

Macrofoto van de tandkroon. Het met bijenwas opgevulde oppervlak is geel gemarkeerd. (foto: PloS ONE)

handeling ziet de tandarts lastige uitdagingen opdoemen, zoals het zorgvuldig opsporen en reinigen van geïnfecteerde kanalen en het wegnemen van pijn bij de patiënt. Soms wordt uit het oog verloren dat ook de restauratie van belang is. Voor de levensduur van het element is deze laatste stap in de behandeling zelfs cruciaal. Volgens Marga Ree is de restauratie de achilleshiel van het endodontisch behandelde gebitselement. Daarom is een zorgvuldige en doordachte aanpak nodig. “Ik vind dat zowel de wortelkanaalbehandeling als het bevestigen van de stift en de opbouw in een droog werkterrein, dus onder een rubberdam, moeten plaatsvinden,” aldus de prominente endodontoloog in een interview met Dental Tribune. “Het ligt dus voor de hand meteen na het afronden van de wortelkanaalbehandeling te restaureren. Dit doen nog niet alle tandartsen. Noodvullingen kunnen echter

gaan lekken en daardoor kan de pas aangebrachte kanaalvulling weer geïnfecteerd raken.” Ree is desondanks een voorstander van meerdere zittingen voor een endodontische behandeling. “Je krijgt dan feedback gedurende de ingreep, waardoor je voorspelbaarder kunt werken,” verklaart Ree. “Bovendien is het dan beter mogelijk om tot het einde zorgvuldig te blijven werken.” Dat is geen overbodige luxe, want “zelfs na veertien jaar uitsluitend wortelkanaalbehandelingen is het voor mij geen routineklus.” Meestal gaat Ree uit van twee zittingen, maar soms zijn het er drie of zelfs vier. Dit themanummer bevat tevens een excerpt uit de recent verschenen eLearning Restaureren na de endodontische behandeling van nascholingsinstituut AccreDidact (zie pagina 12-13). Auteurs J.V. Laverman en M.H. Ree beschrijven een nieuwe behandelaanpak waarbij adhesieve technieken worden toegepast en de behandelaar zuiniger omgaat met tandweefsel. ■

The evolution of endodontics

Door zijn unieke holle comprimeerbare ontwerp adapteert de Self Adjusting File (SAF) zichzelf driedimensionaal aan de natuurlijke morfologie van het wortelkanaal. De continue irrigatie spoelt het gehele wortelkanaal, inclusief het apicale derde deel, zonder het risico de irrigatievloeistof voorbij de apex te persen.

Veluwezoom 16, 1327 AG Almere Hoenderkamp 18, 7812 VZ Emmen 036 53 58 601, [email protected] www.henryschein.nl

Oktober 2012

3

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

NZa werkt aan vervolg Menzis beloont gezonde levensstijl marktscan 2012 NIEUWEGEIN – De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) komt met een vervolgscan over de mondzorg van de eerste acht maanden van 2012. Eerder voerde zij een marktscan over het eerste kwartaal van 2012 uit, die een belangrijke rol speelde in het besluit van de minister om met het experiment met vrije tarieven te stoppen. De NZa baseert zich voor de vervolgscan op gegevens die zij gaat opvragen bij factoringbedrijven. De zorgautoriteit zal ook analyseren of er verschillen zijn tussen de data van de factoringbedrijven en die van Vektis, informatiecentrum voor de zorg. De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) heeft op de vervolgscan aangedrongen, ondanks dat de vrije tarieven per 1 januari 2012 verleden tijd zijn. De NMT vindt het onzorgvuldig dat op basis van de conclusies van de eerste marktscan van de NZa, die over de eerste drie maanden van 2012 ging, het experiment met de vrije tarieven gestopt is. Mogelijk zal een meting over acht maanden andere resultaten opleveren.

ENSCHEDE – Zorgverzekeraar Menzis gaat mensen die gezond leven, bijvoorbeeld door te sporten en te stoppen met roken, met spaarpunten belonen. Verzekerden kunnen hun punten inruilen voor korting op onder andere wellnessarrangementen, een rollator, fysiobehandeling of sportkleding, vertelde de bestuursvoorzitter van Menzis, Roger van Boxtel, aan het Algemeen Dagblad. “Mensen die fit en vitaal zijn worden minder vaak ziek en zitten lekkerder in hun vel”, aldus Van Boxtel. Hij redeneert dat gezonde mensen minder zorg nodig hebben, waardoor zorgkosten bespaard worden. Menzis is de eerste zorgverzekeraar ter wereld die gezond gedrag beloont en zich daarmee actief inzet voor de pre-

Die zullen het einde van de vrije tarieven niet meer kunnen tegenhouden, maar kunnen wel van waarde zijn als ooit een herinvoering ter sprake komt. Minister Schippers van VWS heeft de NZa opdracht gegeven om gedurende de gehele looptijd van het experiment de ontwikkelingen te monitoren. (bron: www. nmt.nl) ■

“

Het is uniek dat een zorgverzekeraar zich inzet voor preventie

”

ventie van gezondheidsklachten. In de tandheelkunde klinkt veelvuldig het verwijt dat verzekeraars geen oog hebben voor pre-

Foto: Kiankhoon/Dreamstime.

ventie, omdat de opbrengst ervan onduidelijk is en wellicht ten goede komt van een concurrent als de cliënt naderhand van verzekeraar wisselt. Behalve door een gezonde levensstijl kunnen verzekerden ook punten sparen door bloed te doneren, zich op te geven voor orgaandonatie of zich in te zetten als mantelzorger. In drie jaar tijd kunnen maximaal 5000 punten gespaard worden. De waarde hiervan kan oplopen tot maximaal 250 euro aan kortingen.

Verzekerden hoeven volgens Van Boxtel niet bang te zijn dat ze meer moeten betalen als ze roken. Volgens hem werkt het geven van korting voor goed gedrag beter dan het bestraffen van slecht gedrag. De zorgverzekeraar roept geen ‘zorgpolitie’ in het leven om te controleren of verzekerden ook echt zijn gaan sporten. “Wellicht dat we in de toekomst steekproefsgewijs wat controles gaan doen, maar het uitgangspunt is vertrouwen.” (bron: NRC/RTL) ■

Tarievenlijst 2013 zal lijken op lijst 2011 NIEUWEGEIN – De tarievenlijst

2013 zal qua structuur en opzet veel lijken op de tarievenlijst uit 2011. Dit blijkt uit recent

“

aanwijzing van de minister de tarievenlijst weer gaat vaststellen. De lijst wordt wel uitgebreid met een aantal preventieve verrichtin-

De lijst wordt uitgebreid met preventieve verrichtingen

overleg tussen de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Onlangs is wettelijk bepaald dat de NZa per 2013 op basis van de

”

gen die geïntroduceerd waren op de lijst van 2012. De NZa zal begin oktober een conceptvoorstel bespreken in een adviescommissie waarin de NMT zitting heeft. Daarna zal de Raad

van Bestuur van de NZa een besluit nemen, dat eind oktober wordt gepubliceerd. De NZa zal voor de tariefhoogten van 2013 uitgaan van de tarieven in 2011, trendmatig aangepast voor de jaren 2012 en 2013 (voorcalculatie). In 2013 volgt een kostenonderzoek, vergelijkbaar met het kostenonderzoek dat vorig jaar onder de huisartsen is uitgevoerd. Om namens de branche te kunnen spreken heeft de NMT overleg gehad met de wetenschappelijke verenigingen, de mondzorgkoepels en de vier grootste verzekeraars. (bron: www.nmt.nl) ■

rdv Dental Donatusstr. 157b D-50259 Pulheim (Keulen) [email protected]

S

+49(0)2234.40640

Er gebeuren nog altijd wonderen!

www.rdvdental.de Gereviseerde tandheelkundige apparatuur! Van behandelingsunit tot complete praktijkinrichting. Montage in heel Nederland! In onze showrooms vindt u doorlopend meer dan 250 gebruikte behandelingsunits! Inclusief garantie! Advisering? Financiering? Leasing? Geen probleem! Wij staan met al onze kennis en deskundigheid tot uw beschikking! Passie voor perfectie

Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Cartoons drs. Emily van Someren Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten E-mail: [email protected]. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied.

Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op www.albionpress.nl. Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: 06-531 55 262. E-mail: [email protected]. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: 030-63 55 070. Fax: 030-63 55 069. E-mail: [email protected]

© 2012 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

4

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Oktober 2012

Nederlander geeft tandarts een 7,9 DEN HAAG – Nederlandse mannen en vrouwen geven hun tandarts gemiddeld een rapportcijfer 7,9. Dat blijkt uit de Gezondheidsenquête van Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ook over andere zorgverleners waren de participanten tevreden: fysiotherapeuten kregen gemiddeld ook een 7,9, specialisten een 7,8 en huisartsen een 7,7. In de enquête vroeg het CBS

deelnemers naar hun tevredenheid over de tandarts, huisarts, specialist en fysiotherapeut. De resultaten van de gezondheidsenquête zijn gepubliceerd in de publicatie ´Gezondheid en Zorg in Cijfers´ van het CBS. De verschillen in tevredenheid naar achtergrondkenmerken van patiënten zijn klein. Gezonde patiënten zijn positiever over hun zorgverlener dan degenen

Briljant $OV¶VZHUHOGVPHHVWYHUÀMQGHRSHUDWLHODPS ELHGWGH$GHF/('ODPSGHJHZHQVWH OLFKWKRHYHHOKHLGYRRUHONHEHKDQGHOLQJHHQKRJH &5,NOHXUHFKWKHLG YRRUHHQDFFXUDWHZHHIVHO DQDO\VHHQHHQLQQRYDWLHYHXLWKDUGLQJVVWDQG ZDDUELMXZZHUNYODNYRORSEHOLFKWEOLMIW]RQGHUGDW HUYRRUWLMGLJHXLWKDUGLQJSODDWVYLQGW $GHFVWHOWDDQXYRRU de A-dec LED-operatielamp, HHQVXSHULHXUHEURQYDQYHUOLFKWLQJ Zou u de A-dec LED-White Paper willen lezen, dan kunt u deze downloaden via a-dec.com/LED. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Arseus Dental Nederland, 0416-650010 of [email protected].

die hun gezondheidstoestand als minder dan goed beoordelen. Ook ouderen en mensen met een

“

Daarnaast valt in het rapport te lezen dat 90% van de tandartsen en huisartsen zelfstandige is, te-

Ouderen en mensen met lage opleiding zijn het meest tevreden

lagere opleiding zijn tevredener met hun zorgverlener dan jongeren en hoger opgeleiden.

”

gen 60% van de medisch specialisten. Tussen 2001 en 2009 was de gemiddelde winst van zelf-

standige tandartsen 119.000 euro, van huisartsen was dit 125.000 euro en van medisch specialisten 259.000 euro. Deze bedragen zijn niet gecorrigeerd voor inflatie: tussen 2001 en 2009 was de gemiddelde inflatie 2,1% per jaar. Het aantal zelfstandig werkende vrouwelijke tandartsen is in de betreffende periode toegenomen van 21% naar 29%. Ook bij medisch specialisten en huisartsen deed zich een stijging voor. Die valt te verklaren doordat het aantal vrouwelijke geregistreerde artsen gestaag groeit. Slechts 13% van de vrouwelijke en 7% van de mannelijke tandartsen werkt in loondienst. Mannen verdienen 45% tot 50% meer dan vrouwen. Als huisarts en medisch specialist verdienen mannen respectievelijk 60% en 35% tot 40% meer. Het verschil in inkomen tussen mannen en vrouwen valt grotendeels te verklaren door het verschil in leeftijdsdeling, gemiddelde deeltijdfactor en specialismeverdeling. (bron: CBS) ■

Nederland in wereldtop zorguitgaven Nederland geeft na de Verenigde Staten het meeste geld uit aan zorgkosten. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). De zorgkosten zijn in Nederland in tien jaar tijd met 71,4% gestegen. In 2009 ging 11,9% van het bruto binnenlands product (bbp) op aan de gezondheidszorg en 14,9% aan de totale zorg. Dat is 2,3% meer dan het gemiddelde van de 34 Westerse landen die aangesloten zijn bij de OESO. Alleen de Verenigde Staten geven een hoger percentage van het bbp

“

5,1% van de zorgkosten ging naar tandartsen en paramedici

”

uit aan gezondheidszorg, namelijk 17,4%. In 2001 gaf Nederland 52,5 miljard euro uit aan de totale zorg. 5,1% hiervan werd uitgegeven aan tandartsen en paramedici. In 2005 bedroegen de zorgkosten al 67,6 miljard euro en in 2011 90 miljard euro. De uitgaven per hoofd van de bevolking stegen van 3273 euro in 2001 naar 5392 euro in 2011. Het overgrote deel van de totale zorgkosten is afkomstig van de gezondheidszorg, de rest van welzijnszorg zoals thuiszorg en bijvoorbeeld niet-medische ouderenzorg in tehuizen. In Turkije (6,1%), Mexico (6,4%), Zuid-Korea (6,9%) en Estland (7%) wordt het laagste percentage van het bbp uitgegeven aan zorg. (bron: de Volkskrant) ■

HOFMEESTER DENTAL: UW ENDO-SPECIALIST

Anthonetta Kuijlstraat 111 - 115 | 3066 GS Rotterdam | T. 010 - 286 3000 | F. 010 - 286 3009 | E. [email protected]

Hofmeester heeft 't!

In ons uitgebreide assortiment vindt u alles wat u nodig heeft voor uw endo behandelingen. Niet alleen kijken we naar de gangbare artikelen, ook kleine innovaties krijgen bij ons een podium. Denk hierbij aan de afzuiger van Transcodent en de handige Toothslooth 2. Schroom niet contact met ons op te nemen om de speciale Endofolder aan te vragen of bezoek onze website voor meer informatie.

METALIFT

THOMAS

Crown and bridge removal system.

Universal Post Remover

SPECTRUM

TRANSCODENT AFZUIGER

ID TOOTHSLOOTH 2

FastDam (4st) Vloeibare cofferdam

Handstuk RVS Steriliseerbaar voor Aspiratortips Luer Lock

Voor het diagnostiseren van an gefractureerde e elementen.

ANGELUS MTA Wit/Grijs (1gr) Grijs (2gr)

Is een precisie systeem voor het intact verwijderen van inlays, onlays, kronen, protheses en bruggen.

Roestvrijstalen kit voor het verwijderen van stiften.

EZ-Fill (intro kit)

Bi-Directional Spiral en Epoxy wortelkanaal cement Bi-Directional Spiral voorkomt dat het cement doorperst in het peri-apicale gebied, omdat de windingen aan het uiteinde omgedraaid zijn. De epoxyhars in combinatie met een single-cone techniek met een tapered GP point zorgt voor een afsluiting die gelijk is aan laterale of verticale condensatie.

HARTZELL LEE

VULSYSTEEM OP NON GUTTAPERCHA / NON LATEX BASIS

MTA TA Block

SmartPaste Bio sealer

Een MTA-variant dus uiterst lichaams-vriendelijk en verandert niet van samenstelling in de loop der tijd. SmartPaste Bio (pasta op MTA-basis) s¬¬¬¬SPUIT¬VAN¬¬GRAM s¬¬¬¬TIPS

www.hofmeester.nl

2YHUWXLJMH]HOIă ZLWWHUHWDQGHQ LQVOHFKWV PLQXXW /DDWHHQEHHWMHWDQGSDVWDPLQXXWRSGH WDQGHQ]LWWHQYRRUGDWMHPHWSRHWVHQEHJLQW

Wij zijn ervan overtuigd dat de tandpasta van Beverly Hills Formula u goed zal bevallen. Bent u niet tevreden, dan krijgt u uw geld terug. Op de verpakking vindt u informatie over de geldteruggarantie.

Beverly Hills Formula is trots op het feit dat haar Total Protection Whitening tandpasta een minder schurende werking heeft dan sommige whitening- en gewone tandpasta's van bekende merken.

Ga voor meer informatie naar www.beverlyhillsformula.com

Oktober 2012

Interview

dental tribune - netherlands edition

7

“Ik ben een voorstander van meerdere zittingen” Interview met Marga Ree, endodontoloog TEKST: LAURA VAN DEE

“Hoe zou je zelf behandeld willen worden?” Die vraag zouden tandartsen centraal moeten stellen, zegt Marga Ree. Het antwoord erop zou volgens deze prominente endodontoloog leiden tot meer verwijzingen naar de tandarts-endodontoloog. Ree heeft een verwijspraktijk voor endodontologie in Purmerend, geeft regelmatig postacademische cursussen en lezingen in binnen- en buitenland en zat in het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Endodontologie. Recent schreef ze de e-learning Restaureren na endodontische behandeling voor nascholingsinstituut Accredidact. Dental Tribune sprak met Ree over haar visie op restaureren na de endodontische behandeling en de endodontische herbehandeling. Hoe is de positie van de Nederlandse endontologie internationaal gezien? In Nederland is endodontologie een relatief jonge specialisatie: sinds 1990 bestaat er een driejarige postinitiële deeltijdopleiding voor. In de VS bestaat de specialisatie al sinds 1963 en het aantal Amerikaanse endodontologen wordt momenteel geschat op 4100. Een deel van de Amerikaanse endodontologen werkt ook anders dan hier. Het is daar gebruikelijk dat een endodontoloog patiënten in meerdere kamers behandelt.

De assistenten doen het voorbereidende werk en als de patiënt onder rubberdam ligt, voert de endodontoloog een (deel van de) behandeling uit, waarna de assistente de behandeling afrondt. Op dat moment zit er een patiënt in een andere behandelkamer klaar om op dezelfde manier behandeld te worden. Heel efficiënt, maar toch is deze manier van werken niets voor mij: ik wil van begin tot eind controle houden over de behandeling. In sommige praktijken laten tandartsen hun assistenten röntgenfoto’s maken, maar zelfs dat doe ik niet. Ik wil dat de röntgenfoto precies zo wordt als ik hem voor ogen had. Er zijn in Nederland nu zo’n zeventig tandarts-endodontologen. Dat is niet genoeg. Ik heb dan ook patiënten uit het hele land, soms zelfs daarbuiten. Het zou wenselijk zijn als meer tandartsen zich specialiseren in de endodontologie, maar dan moeten er eerst meer opleidingsplaatsen komen. Tegenwoordig is de foutmarge bij de endodontische behandeling veel kleiner door standaardisering en verbetering van apparatuur en materialen. Wat is er de voornaamste oorzaak van dat een endodontisch behandeld element naderhand verloren gaat? Vaak is het een samenspel van factoren, waarvan de belangrijkste zijn dat een infectie niet ge-

neest en dat het element geen goede restauratieve prognose had. Vaak merken patiënten niets van een infectie en wordt deze pas op röntgenfoto’s gezien. Soms is er nog zo weinig gezond tandweefsel aanwezig dat er een wortelfractuur optreedt. Dat gebeurt meer en meer, omdat steeds vaker endodontische herbehandelingen worden uitgevoerd. Doordat er geavanceerde technieken en apparatuur, zoals een microscoop, voorhanden zijn, wordt soms uit het oog verloren dat een element na het afronden van de kanaalbehandeling ook nog gerestaureerd moet worden. Soms gaat een element verloren omdat het vanaf het begin ongeschikt was voor een wortelkanaalbehandeling. Als bij een element met te weinig gezond tandweefsel een wortelkanaalbehandeling wordt uitgevoerd en daarna een kroon wordt geplaatst, heeft die te weinig houvast. De kroon zal er steeds afvallen, er kan tandbederf ontstaan en uiteindelijk zal het element verloren gaan. Is de overlevingskans van elementen bij behandeling door een endodontisch ‘expert’ groter? Daar is niet veel over bekend. Wel is uit onderzoek gebleken dat patiënten tevredener zijn over behandelingen door tandarts-endodontologen dan door algemeen practici. De succespercentages

zijn moeilijk te vergelijken, omdat endodontologen vaak patiënten verwezen krijgen met elementen die al eerder endodontisch behandeld zijn en waarbij complicaties zijn opgetreden. Grosso modo ligt het succespercentage bij een herbehandeling 10% lager dan bij een initiële wortelkanaalbehandeling. Het succespercentage is dus het hoogst wanneer de wortelkanaalbehandeling voor het eerst wordt gedaan in een element waar nog geen infectie is opgetreden. Patienten moeten uiteraard van tevoren op de hoogte gesteld worden van de kans van slagen van een

Endodontic sonic irrigation & activation system

Nu 2 weken

GRATIS op proef! www.vibringe.com

De Vibringe is een instrument dat gelijktijdig irrigeert en activeert. De Vibringe maakt gebruik van sonische geluidsgolven (150hz) om een werveling te veroorzaken binnen het wortelkanaal. Deze werveling zorgt er voor dat de bacteriën en debris beter en sneller worden afgevoerd. Ook wordt de biofilm effectief verwijderd, iets wat niet zal gebeuren met passief irrigeren. De turbulentie voorkomt tevens dat er lucht pockets in het kanaal blijven zitten, waardoor het gehele kanaal gereinigd wordt.

wortelkanaalbehandeling en een restauratieve follow-up. Alleen een patiënt die hierover goed is geïnformeerd, kan een weloverwogen beslissing nemen de behandeling wel of niet te laten uitvoeren. Onderschatten algemeen practici de wortelkanaalbehandeling? Tandartsen kijken soms te veel naar de korte termijn. Beter is om bij de behandeling verder vooruit te kijken, het liefst vijftien tot twintig jaar, en een inschatting te maken hoe een element er dan bij zal staan. Een levensduur van twee of drie jaar is niet genoeg. Soms beseffen algemeen practici niet hoe lastig wortelkanaalbehandelingen kunnen zijn. Ze zouden zich van tevoren moeten afvragen: ben ik ervaren genoeg voor deze behandeling? Heb ik er de juiste apparatuur voor? Is het element van voldoende kwaliteit? Wil de patiënt behandeld worden door een algemeen tandarts of door een specialist? Ik zie regelmatig patiënten in de praktijk met elementen waarin meerdere malen een wortelkanaalbehandeling is uitgevoerd, terwijl ze eigenlijk beter geëxtraheerd hadden kunnen worden en vervangen door een implantaat. In 2003 zijn twee scoreformulieren, de Dutch Endodontic Treatment Index (DETI) score en de Classificatie Endodontische Behandeling (CEB), ontwikkeld aan de hand waarvan de algemeen practicus door klinisch onderzoek en foto's de moeilijkheidsgraad en het behandelrisico van de wortelkanaalbehandeling kan inschatten. Als een behandeling in categorieën II en III valt, kan de tandarts, afhankelijk van zijn kennis en ervaring, verwijzen naar een specialist. Als tandartsendodontologen hopen we dat algemeen practici door het invullen van deze risico-inventarisatie anders gaan kijken naar de wor-

Wilt u de Vibringe 2 weken geheel vrijblijvend op proef, stuurt u dan een email naar [email protected] o.v.v. vibringe en uw telefoonnummer.

> lees verder op pagina 8

8

Interview

dental tribune - netherlands edition

> vervolg van pagina 7

Binnen de endodontologie is discussie over het aantal zittingen waarin de wortelkanaalbehandeling het best kan plaatsvinden. Waar geeft u de voorkeur aan? Hoewel niet uit onderzoek is gebleken dat het succes groter is bij behandeling in meerdere zittingen, ben ik er toch een voorstander van. Je krijgt dan feedback over de behandeling die je de eerste zitting hebt uitgevoerd en kunt dus meer voorspelbaar werken. Ik wil zeker weten dat een behandeling goed is verlopen

telkanaalbehandeling. Het belang van de patiënt moet voorop staan. Voordat ik endodontoloog was, heb ik als algemeen practicus ook behandelingen gedaan die ik achteraf beter meteen had kunnen verwijzen. Het zoeken naar gecalcificeerde kanalen zonder een microscoop is daar een voorbeeld van. Als je niet weet in welke richting je moet zoeken, wordt onnodig gezond tandmateriaal opgeofferd.

voordat ik de patiënt terugverwijs naar de tandarts en er een dure kroon op het element wordt gezet. Ook mijn verwijzers vinden dat prettig. Niemand is erbij ge-

“ ” De microscoop is onmisbaar bij het zoeken naar kanalen

baat als een patiënt, nadat er een wortelkanaalbehandeling is uitgevoerd en een kroon is geplaatst, toch klachten blijft houden. Meestal doe ik een behande-

Introductieaanbod

ling in twee zittingen. Soms, als het nodig is, in drie of zelfs vier. De zittingen vinden plaats met een interval van een paar weken. Ik kan me door het resultaat van een zitting laten leiden bij het bepalen van de vervolgstap. In de eerste zitting reinig ik de kanalen en zorg voor een goed afsluitende opbouw, in de tweede zitting breng ik de kanaalvulling aan. Pas als blijkt dat de patiënt geen klachten meer heeft, sluit ik een element definitief af. Bij ACTA ben ik opgeleid om de wortelkanaalbehandeling in één

met 30 vijlen

®

®

Reciprocating ®

Alternerende wave ‹ one ® beweging die het mogelijk maakt slechts één vijl te gebruiken voor de vormgev vormgeving van het wortelkanaal.

U

Alternerende beweging en continue ntinue rotatie ro

U Vijlenbibliotheek met vooraf geprogrammeerde instellingen voor wave ‹ one® PROTAPER ® UNIVERSAL , PATHFILE™ , GATES, RECIPROC™ en 8 vrije programma’s voor individuele instellingen U Geen voetpedaal: aan/uit knop op het motorhandstuk U Uitstekende toegang en zichtbaarheid dankzij het miniatuur hoekstukkopje

wave ‹ one kit ®

Kit met complete motor, wave ‹ one ® en PATHFILE TM vijlen REF A 1035-1 x ‹ smartTM plus endo motor 5 blisters wave ‹ one ® primary alternerende vijl 25 mm (15 vijlen) 5 blisters wave ‹ one ® assortiment alternerende vijl 25 mm (15 vijlen) 1 verpakking PATHFILE TM assortiment 25 mm (6 vijlen) wave ‹ one ® DVD en klinische procedure kaart

NORMALE PRIJS

€ 1.740,30

SPECIALE PRIJS

€ 1.395,00 Geldig tot 31.12.2012

www.dentsplymaillefer.com

excl. BTW

excl. BTW

Oktober 2012

zitting uit te voeren en in het begin werkte ik ook zo. Ik merkte echter dat ik dan tijd tekort kwam en op het eind geen frisse blik meer had. Een wortelkanaalbehandeling is een ingreep waarbij zeer gedetailleerd gewerkt moet worden. Patiënten worden ook moe na anderhalf uur met hun mond open gezeten te hebben. Toen ik eenmaal begonnen was met het behandelen in meerdere zittingen, gaf dat rust. Soms lukt het in de eerste zitting niet om alle kanalen te vinden. Als een patiënt een paar weken later terugkomt heb je hernieuwde energie en ontdek je vaak direct het gemiste kanaal. Mijn voorkeur voor meer dan één zitting wordt mede bepaald doordat ik voornamelijk herbehandelingen doe, die meestal meer tijd vergen. Elementen die in categorie I van de risico-inventarisatie vallen kunnen vaak wel in één zitting worden behandeld. In uw programma voor AccreDidact lezen we dat de restauratie de achilleshiel van het endodontisch behandelde element is. Wordt over de laatste stap van de behandeling, ‘nog eventjes restaureren’, soms te licht gedacht? Jazeker. Ik vind dat zowel de wortelkanaalbehandeling als het bevestigen van de stift en de opbouw – in het geval van adhesieve tandheelkunde – in een droog werkterrein, dus onder een rubberdam, moeten plaatsvinden. Het ligt daarom voor de hand meteen na het afronden van de wortelkanaalbehandeling te restaureren. Dit doen echter nog niet alle tandartsen. Wachtperiodes waarin noodvullingen geplaatst worden zijn wat mij betreft geen goed idee. Noodvullingen kunnen lekken en daardoor kan de pas aangebrachte kanaalvulling weer geïnfecteerd raken. In het programma wordt gesproken van een nieuwe behandelaanpak bij de restauratie van endodontisch behandelde gebitselementen. Wat houdt deze nieuwe aanpak in? De nieuwe aanpak bestaat uit het toepassen van adhesieve technieken en gaat uit van zuiniger omgaan met tandweefsel. Er worden tegenwoordig biomimetische opbouwmaterialen gebruikt met op tandweefsel gelijkende eigenschappen, vaak in combinatie met glasvezelstiften. Vroeger boorden tandartsen voor het plaatsen van volledige kronen en wortelkanaalstiften na wortelkanaalbehandelingen veel tandweefsel weg. Er werd een hoge biologische prijs betaald. Een element ontleent zijn sterkte aan de hoeveelheid tandweefsel die er nog is, dus hoe minder invasief wordt ingegrepen, des te sterker het element blijft. Een glasvezelstift heeft daarnaast als voordeel dat de elasticiteitsmodulus overeenkomt met die van dentine. Hierdoor buigt de stift een beetje mee als er krachten op worden uitgeoefend en is er een laag breukrisico van de wortel. Als een metalen wortelkanaalstift blootgesteld wordt aan kauwbewegingen, geeft deze niet

Oktober 2012

Interview

dental tribune - netherlands edition

Marga Ree in actie.

mee en is de kans groter dat er barstjes in de dentine ontstaan die uiteindelijk tot een wortelfractuur kunnen leiden. Bovendien is een glasvezelstift ook esthetisch fraaier: een metalen stift kan doorschemeren en een grijze verkleuring van de tandhals geven. Is er een verschil in overlevingskans tussen endodontisch behandelde gebitselementen met en zonder kroon? Door knobbels van premolaren en molaren te overkappen met een hele of gedeeltelijke kroon is de overlevingskans van het element veel groter. Als in een element veel tandmateriaal verloren is gegaan, zorgt een kroon ervoor dat de breukweerstand hoger wordt. Alleen bij een element met veel intact tandweefsel is geen kroon nodig. Soms wordt voor een composietkroon gekozen om economische redenen of als tijdelijke overbrugging. Een composietkroon heeft een kortere levensduur dan een conventionele kroon. Bovendien stelt een composietkroon hoge eisen aan de vormgevingsprestaties van de behandelaar. Denkt u dat als meer tandartsen met een behandelmicroscoop zouden werken, wortelkanaalbehandelingen een hoger succespercentage zouden hebben? Alle Nederlandse endodontologen hebben inmiddels een microscoop, maar inderdaad nog niet alle tandartsen. Werken met een microscoop is een wereld van verschil met werken met het blote oog of met een loep. Je moet wel leren werken met een microscoop, en ook je assistente moet erin getraind worden. Maar als je er eenmaal aan gewend bent, wil je nooit meer zonder. Een microscoop laat een wortelkanaalbehandeling niet sneller, maar wel veel doelgerichter verlopen. Ik ben ervan overtuigd dat je met een microscoop accurater diagnostiek kunt bedrijven, zuiniger kunt prepareren, meer details waarneemt en voorspelbaarder werkt. Wat zijn de alternatieven voor de endodontische herbehandeling? In plaats van voor een herbehandeling kan ook voor een apexresectie worden gekozen. Natuurlijk is het ook een optie het element te verwijderen en te vervangen door een implantaat, een brug of een plaatje, of het diasteem te laten bestaan. Tot slot kan de patiënt er ook voor kiezen,

mits hij of zij geen klachten heeft en het element goed functioneert, om geen behandeling uit te laten voeren, en het element regelmatig te laten controleren. Wanneer kan het gebitselement beter vervangen worden door een implantaat dan het endodontisch te behandelen? Het is belangrijk dat de endodontische en restauratieve prognose van het element goed worden ingeschat. Als uit klinisch en röntgenologisch onderzoek blijkt dat er te weinig houvast is voor een vulling of kroon, dan is het beter het element te verwijderen en bijvoorbeeld een implantaat te plaatsen. De restauratieve prognose is eigenlijk nog bepalender voor de levensduur van een element dan de endodontische prognose. Soms is een element al zo vaak endodontisch behandeld en is daarbij zo veel dentine verwijderd dat de wortelwanden erg dun zijn geworden. De kans op een breuk wordt dan steeds groter. Waar een behandelaar de grens trekt bij behandelen, hangt af van zijn expertise en van de wensen van de patiënt. Is het aantal wortelkanaalbehandelingen afgenomen nu het gebruik van orale implantaten het laatste decennium enorm is toegenomen? Nee, want implantaten en wortelkanaalbehandelingen bedienen een andere markt. Het is fijn dat er implantaten zijn voor situaties waar vroeger een brug geplaatst zou worden of een uitneembare voorziening nodig zou zijn. Ik zie implantologen absoluut niet als concurrenten; één van mijn beste verwijzers is een heel goede implantoloog. Zowel de implantologie als de endodontologie zijn de afgelopen tijd enorm geëvolueerd. De keuze is onder andere afhankelijk van de conditie van het betreffende element, het totale behandelplan en de wensen en het budget van de patiënt. Bij kinderen kunnen pas implantaten geplaatst worden als ze uitgegroeid zijn. Bij hen is het dus beter een element zo lang mogelijk te behouden, om zo veel mogelijk bot en omgevende zachte weefsels voor een toekomstig implantaat te behouden. Een element trekken en vervangen door een plaatje of een etsbrug is dan ook verre van ideaal als je jong bent. Zowel MTA als biokeramische materialen kunnen gebruikt worden bij het sluiten van een

perforatie. Waar geeft u de voorkeur aan? MTA bestaat al sinds de jaren negentig. Het is biocompatibel en geschikt voor retrograde vullingen na een apexresectie, het sluiten van perforaties en het vullen van een wijd open apex in een onvolgroeid element. Er is heel veel onderzoek naar gedaan – bij mensen, dieren en in vitro – en de overgrote meerderheid daarvan heeft aangetoond dat MTA een materiaal is met veel goede eigenschappen, die ook op lange termijn stand houden. Sinds kort zijn er nieuwe, synthetische, biokeramische producten op de markt met hetzelfde indicatiegebied als MTA. Volgens de fabrikanten hebben deze materialen als voordelen dat ze makkelijker te verwerken zijn dan MTA, sneller hard worden en goedkoper zijn. Deze biokeramische materialen hebben zich echter nog niet bewezen en het zal lang duren voordat ze dezelfde status als MTA hebben verworven. Ik gebruik in mijn praktijk nog voornamelijk MTA en vooralsnog alleen bij bepaalde indicaties biokeramische materialen. In uw lezing gaat u in op verborgen kanalen. Wat is essentieel bij het vinden van kanalen die niet direct in het oog springen? Allereerst is het van belang de röntgenfoto’s goed te bestuderen. Verder vind ik de microscoop onmisbaar bij het zoeken naar kanalen. Ook specifieke ultrasone apparatuur en speciaal ontworpen boren kunnen behulpzaam zijn. Neem voldoende tijd en wees zuinig met het verwijderen van dentine. Tevens moet de behandelaar kennis hebben van de verschillende kleuren die dentine kan hebben, omdat de kanaalingangen meestal liggen op de overgang van twee verschillende soorten dentine. Natuurlijk blijft kennis en ervaring het belangrijkste bij het uitvoeren van een wortelkanaalbehandeling: je kunt alle apparatuur van de wereld hebben en toch dat verborgen kanaal niet vinden. Wat is de belangrijkste boodschap in uw lezing over verborgen kanalen? Endodontologie draait om drie p’s: Passion, Persistence en Patience. Je moet een endodontische behandeling leuk vinden en proberen het als een uitdaging te zien, niet als iets frustrerends. Het is belangrijk dat je investeert in nascholing en apparatuur en ervaring opdoet. Dat geldt zowel voor tandarts-endodontologen als voor algemeen practici. Ik heb alle respect voor tandartsen die tegen een patiënt zeggen dat ze een gecompliceerde wortelkanaalbehandeling niet aandurven en de patiënt eerlijk voorlichten over alternatieve opties. Het zoeken naar verborgen kanalen vereist dat je dentine verwijdert. Het is dus een voortdurende afweging hoe ver je daarin gaat, want de levensduur van een element is direct gerelateerd aan de hoeveelheid gezond restdentine. Elk element is anders: zelfs na veertien jaar uitsluitend wortelkanaalbehandelingen is het voor mij geen routineklus. ■

Als we verder kijken…

Soredex Cranex Novus

Ontdek de mogelijkheden van digitale röntgen Het Finse Soredex is al bijna 35 jaar gespecialiseerd in het ontwikkelen, produceren en leveren van innovatieve dentale röntgen systemen. Soredex heeft de beste kwaliteits-imaging oplossingen voor elke dentale praktijk, ongeacht uw imaging behoeften. Van intra-oraal tot een brede range aan cone beam 3D systemen. Soredex heeft een systeem dat past bij uw situatie. De Soredex naam staat voor betrouwbaarheid, eenvoud in gebruik en de beste klinisch juiste beelden.

Arseus Dental Tel. 0416 - 650010 www.arseus-dental.nl [email protected]

advies | praktijkinrichting | equipment consumables | financiering | service

9

ORIGINEEL-OP-ORIGINEEL INITIATIEF VOOR BETROUWBAARHEID EN KWALITEIT

Neem contact op met Straumann (030) 600 89 00 s [email protected] s¬www.straumann.nl

Oktober 2012

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

11

Restaureren na endodontische behandeling Dit is een fragment uit het cahier behorende bij de eLearning Restaureren na endodontische behandeling (AccreDidact, 2012; ISBN 978 90 8976 083 8), geschreven door J.V. Laverman en M.H. Ree. 6.4 COMPOSIETOPBOUW MET WORTELSTIFT

Voor plastische opbouwen is er keuze uit een groot assortiment vezelversterkte composietstiften (tabel 2). Grote bekendheid genieten de stiften van RTD en Coltène-Whaledent. Ze bestaan in verschillende vormen, samenstellingen en uitvoeringen. Daarnaast zijn ze in diverse diktes te koop, elk met een bijpassende post drill. Voor de lengte en diameter van de stift gelden dezelfde richtlijnen als voor metalen stiften. De diameter van de stift die men wil plaatsen, moet overeenkomen met de boor die het laatst gebruikt is. Sommige fabrikanten leveren naast hun stiftsysteem een (spuitbaar) composiet en een bijbehorende bonding om de stift vast te zetten en/of het element op te bouwen. Maar men kan vezelversterkte stiften ook met een ander merk composiet(cement) vastzetten of voor de opbouw een ‘gewoon’ posterior composiet gebruiken. Dit laatste is soms mooier als de composiet wordt

bruik hiervoor een scherpe diamantboor met waterkoeling. Indien het element meteen van een indirecte kroon wordt voorzien, kan de opbouw in de daartoe vereiste vorm worden geslepen. Na het omslijpen maken we een af druk van het element en een tijdelijke restauratie.

gebruikt voor een directe composietkroon. In ons land is de opbouwcomposiet van Kuraray populair: Clearfil Photo Core is een lichthardend composiet dat vooral wordt toegepast voor opbouwen zónder wortelstift. Als bonding kan het lichthardende Clearfil SE Bond worden gebruikt (tweestapsadhesief ). Maar om een goede hechting van de composiet in het wortelkanaal en de pulpakamer te verkrijgen, is het veiliger om de total etch procedure te volgen en van een driestaps dual-cure bondingsysteem gebruik te maken, zoals Clearfil SA Primer in combinatie met Clearfil Photo Bond. Het dentine wordt dan eerst geëtst, gespoeld, vervolgens geprimed en van een dun laagje bonding voorzien (tabel 3). Ditzelfde bondingsysteem kan ook bij Clearfil DC Core Automix worden toegepast. DC Core is een dual-cure composiet. Het is spuitbaar waardoor men voor het cementeren van de stift en het opbouwen van het element maar één materiaal hoeft te gebruiken. Om de krimpspanningen ten gevolge van het polymerisatieproces te beteugelen, is het raadzaam de composiet laagsgewijs aan te brengen en uit te harden (40 seconden). Een te lange stift moet worden ingekort zodat hij van top tot teen omgeven kan worden door de composiet. Ge-

6.6 CASUS II, DE PREENDODONTISCHE OPBOUW

Het heeft voordelen om een restauratie volledig te verwijderen voordat de kanaalbehandeling wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld om cracks of fracturen op te sporen en de restauratieve prognose te beoordelen. Als de kanaalbehandeling in meerdere zittingen zal worden uitgevoerd, is er meestal niet genoeg retentie om een goede tijdelijke restauratie aan te brengen. In zo’n geval kan een pre-endodontische opbouw uitkomst bieden. Uiteraard moeten de kanaalingangen in een volgende zitting weer snel en gemakkelijk toegankelijk zijn. Daarom wordt de pre-endodontische opbouw van een opening voorzien, die met een tijdelijk vulmateriaal wordt afgesloten. In deze bovenpremolaar (zie afbeelding 66) is een wortelkanaalbehandeling gestart nadat de buccale knobbel was afgebroken. Doordat er weinig tandma-

teriaal resteerde, werd besloten een pre-endodontische opbouw te maken. Na het verkrijgen van een droog werkterrein met behulp van Expasyl (Acteon) wordt het element onder rubberdam gebracht en wordt een plastic matrijs aangebracht die is vervaardigd uit een Core Form van Kuraray. Door deze mal aan de bovenzijde af te snijden en om te keren, ontstaat een naar cervicaal taps toelopende matrijs, die met wat passen en meten in de sulcus geschoven kan worden. Vervolgens worden de kanaalingangen afgesloten met Root Canal Projectors (www.cjmengineering. com). Dit zijn space maintainers die voorkomen dat de composiet de kanaalingangen inloopt.

Als de composiet is verhard, is de Canal Projector met een Hedström-vijl eenvoudig te verwijderen. De composiet hecht niet aan het gladde oppervlak van de projector. De endodontische opening wordt aangepast en het element wordt in model geslepen. Na het instrumenteren wordt de endodontische opening in de opbouw afgesloten met Cavit. Tijdens de tweede zitting wordt de kanaalbehandeling afgemaakt. Door de composiet van de opbouw te zandstralen en een dun laagje silaan aan te brengen hecht de nieuwe composiet beter. De controlefoto na zes maanden laat een normale periradiculaire ruimte zien en een kroon die goed aansluit.

Tabel 2 Vezelversterkte confectiestiften (P=parallel, T=taps, PT=parallel-taps, R=retentiegroeven, G=glad) Fabrikant

Koolstofvezels

Glasvezels

P/T/PT/R/G

Coltène-Whaledent

ParaPost Fiber Lux ParaPost Taper Lux Tenax Fiber White

P/R PT/R PT/R

Recherches Techniques Dentaires (R.T.D)

D.T. Light-Post (illusion X-RO) Fibercone (auxiliary post)

PT/G T/R

Snowpost Snowlight

PT/G PT/G PT/G

Abrasive Technology

Carbopost

Ivoclar-Vivadent

FRC Postec Plus

T/G

3M ESPE

Rely X Fiber Post

T/G

Dentsply Maillefer

Radix Fiber Post

PT/G

Pentron Clinical

FibreKleer Serrated Post

Dentatus

Twin Luscent Anchors

P/R

Afbeelding 63. Vervaardiging van een opbouw met behulp van een glasvezelstift (Tenax Fiber White) en een dual-cure, spuitbaar opbouwcomposiet (DC Core Automix). Het dentine wordt voorbehandeld met de total etch technique (K-etchant, SA Primer en Photo Bond). Porcelain Bond Activator wordt gebruikt om de wortelstift te silaniseren. De needle tube past op de spuit en is erg handig om de composiet in het wortelkanaal aan te brengen (foto’s: Kuraray Dental).

PT/G Tabel 3 Voorbehandelen dentine en glasvezelstift

Voorbehandelen van het dentine • Zandstraal de pulpakamer en de kanaalingang(en). • Ets het dentine gedurende 15 seconden met fosforzure etsgel. Gebruik een Microbrush om de gel in het wortelkanaal te appliceren. Spoel de etsgel weg met water en blaas het dentine daarna zachtjes droog.

stiftruimte prepareren

• Herbevochtig het dentine met 2% chloorhexidine. • Droog het dentine met de luchtblazer en een papierstift. directe composietkroon

stift passen

• Breng met een wegwerpkwastje een dun laagje Clearfil SA Primer aan op het geëtste dentine. Blaas even droog. • Meng 1 druppel Clearfil Photo Bond Catalyst met 1 druppel Clearfil Photo Bond Universal.

stift cementeren

element opbouwen

omslijpen voor indirecte kroon

• Breng de bonding aan op het dentine. Verdeel de bonding met enkele korte luchtstootjes. • Zuig de overmaat bonding in het kanaal op met een papierstift. • Belicht de bonding 10 seconden met de composietlamp.

afdrukken

Afbeelding 64. De stappen bij het opbouwen van een endodontisch behandeld gebitselement met een wortelstift en composiet.

tijdelijke restauratie

Voorbehandelen van de glasvezelstift • Ets de stift gedurende 1 minuut in 24% H2O2. • Silaniseer de stift. Meng hiervoor 1 druppel Porcelain Bond Activator met 1 druppel Clearfil Photo Bond Catalyst en 1 druppel Clearfil Photo Bond Universal. Breng de coupling agent meteen op de stift aan. Voorkom dat de stift in aanraking komt met vocht(ige lucht).

12 Excerpt

dental tribune - netherlands edition

Oktober 2012

D A

b

E

F

C

G

H

I

Afbeelding 66 a t/m l. Vervaardiging van een preendodontische opbouw met behulp van Core Forms en Root Canal Projectors. De opbouw werd vervaardigd van LuxaCore (foto’s: M.H. Ree).

J

6.7 CASUS III, PLASTISCHE OPBOUW ONDER EEN BESTAANDE KROON

Als revisie van een endodontische behandeling in een gekroond element met een wortelstift is geïndiceerd, dan biedt het voordelen de gehele kroon te verwijderen. Er is dan beter zicht op het werkterrein, waardoor de oorspronkelijke anatomie, cariës, cracks en fracturen beter te herkennen zijn. Tevens kan de behandelaar een goede indruk krijgen van de hoeveelheid resterend dentine en daarmee van de restauratieve prognose. Als de kroon van goede kwaliteit is, kan er besloten worden hem in zijn geheel te verwijderen en na het voltooien van de wortelkanaalbehandeling weer te cementeren. Een zeer geschikt instrument om de

K

kroon in zijn geheel te verwijderen is de Metalift. Door wat Glyde (Dentsply Maillefer) te gebruiken, wordt het aanbrengen van de schroefdraad in het voorgeboorde gat vergemakkelijkt. De kanaalbehandeling in 16 (zie afbeelding 67) is 29 jaar geleden uitgevoerd. De patiënt heeft sinds enige weken pijn met bijten en bij druk in de omslagplooi. Er is een radiolucentie zichtbaar aan de mesiale radix. Het element werd na de kanaalbehandeling gerestaureerd met een metalen wortelstift, een amalgaamopbouw en een kroon. Na het verwijderen van de kroon met de Metalift wordt het element geïsoleerd met rubberdam en BlockOut Resin (Ultradent). Door systematisch het tertiaire dentine te verwijderen wordt het gemiste mesiopalatinale kanaal gelokali-

L

seerd. Nadat alle kanalen zijn geinstrumenteerd wordt calciumhydroxide ingesloten. Na enige weken is de patiënt klachtenvrij. De kanalen worden gevuld, de pulpabodem grondig gereinigd en het dentine voorbehandeld met de total etch technique. De kroon wordt gezandstraald en vervol-

gens ingesmeerd met een dun laagje vaseline. Daarna wordt de kroon gevuld met een self-cure composiet en stevig op zijn plaats gebracht, waarbij de opening van de Metalift als een venting hole dient. Om te controleren of de kroon goed op zijn plaats komt, kan de patiënt gevraagd worden

dicht te bijten tijdens het uitharden. Nadat de composiet is uitgehard, wordt de kroon verwijderd en de overmaat composiet van de outline weggehaald met een ultrasone tip. Tot slot wordt de kroon definitief gecementeerd en de occlusale opening gevuld met composiet. ■

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

Afbeelding 67 a t/m m. Het verwijderen van een metaalporseleinkroon met behulp van de Metalift om een revisie van de wortelkanaalbehandeling mogelijk te maken. Na de endodontische herbehandeling werd de bestaande kroon als mal gebruikt om het element weer op te bouwen. Vervolgens is de kroon opnieuw geplaatst (foto’s: M.H. Ree).

www.posortho.com

Progressive Orthodontic Seminars

Op 19 - 22 april 2013 start Progressive Orthodontic Seminars (POS) alweer met de 23e cursus orthodontie onder auspiciën van Donald B. McGann DDS

Cursus Orthodontie De complete cursus orthodontie omvat een trainingsprogramma, waarin naast diepgaande theoretische kennisoverdracht ook plaats wordt ingeruimd voor praktijktrainingen. Na voltooiing van het programma is men in staat een groot aantal orthodontische afwijkingen bij zowel kinderen als volwassenen effectief te diagnosticeren en met succes te behandelen. Tijdens de workshops wordt gewerkt met uitneembare en vaste apparatuur. De complete cursus bestaat uit 12 x 4 dagen verdeeld over een periode van 1,5 tot 2 jaar.

Gratis introductie seminar! Als u onze cursisten heeft gesproken, dan heeft u ongetwijfeld gehoord over de hoge kwaliteit van onze seminars. U bent welkom om dit zelf te ervaren op het GRATIS seminar dat wij geven op zaterdag 22 maart 2013 in Amstelveen. U kunt zich hiervoor opgeven bij: Progressive Holland Inc. Tel: 020 647 22 72

Inbegrepen in de kosten voor de cursus is een door POS ontwikkelde software. Deze software wordt tijdens de cursus gebruikt, maar zal voor u ook daarna een waardevol programma zijn bij de behandeling van uw patiënten.

Donald B. McGann DDS De vooraanstaande Amerikaanse tandarts en zijn ervaren medewerkers zetten zich wereldwijd in voor de Progressive Orthodontic Seminars. In korte tijd ontdekten ruim 400 Nederlandse tandartsen de nieuwe en vooral succesvolle methodes van Donald B. McGann.

Kosten € 1.475,00 per seminar inclusief lunch Cursuslocatie Amstelveen Tel. informatie 020 647 22 72 Fax 020 640 14 77 e-mail [email protected]

Progressive Orthodontic Seminars Jupiter 129 1188 EE Amstelveen www.posortho.com

14 Endodontologie

dental tribune - netherlands edition

Oktober 2012

Ultrasoon reinigen zorgt voor schoner wortelkanaal ENSCHEDE – De traditionele be-

handeling van een ontstoken wortelkanaal is in 40% van de gevallen niet effectief. Een nieuwe, veelbelovende behandeltechniek is ultrasoon spoelen. Met ultrasoon reinigen van het wortelkanaal worden sterkere vloeistofstromingen op de microschaal opgewekt, waardoor de chlooroplossing zich in korte tijd beter verspreidt en meer bacte-

de afgelopen vier jaar kunnen gebruikt worden om de effectiviteit van de huidige ultrasone apparaten verder te verbeteren, onder andere door slim gebruik te maken van de kleine belletjes. Uiteindelijk zou een minimaalinvasieve ultrasone schoonmaakmethode, waarbij vooraf boren en vijlen in het wortelkanaal niet meer nodig is, de ideale behandelmethode zijn. De eerste

ideeën hierover zijn onlangs bekroond met de Young Business Award van het MESA+ Instituut voor Nanotechnologie van de Universiteit Twente.

Bram Verhaagen voerde zijn onderzoek uit in de vakgroep Physics of Fluids van het onderzoeksinstituut MIRA van de Universiteit Twente. Hij werd

“

Uiteindelijk zou een minimaal-invasieve ultrasone schoonmaakmethode de ideale behandelmethode zijn

”

hierbij begeleid door dr. Michel Versluis en prof. dr. Detlef Lohse, beiden van de Universiteit Twente, en door dr. Luc van der Sluis en collega’s van het Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam (ACTA). De promotie vond 28 september plaats. (bronnen: Universiteit Twente, ACTA, Technologiestichting STW) ■

one file endo Balance force techniek geoptimaliseerd: De kanaalkromming bepaalt de moeilijkheidsgraad van de kanaalpreparatie. Om de invloed hiervan te reduceren is de “balance force techniek”, afwisselend links- en rechts omdraaiend, ontwikkeld [1985 Roane]. Gebruikmakend van deze techniek is het mogelijk om de kanaalkromming beter te volgen. Hoewel ontwikkeld voor staal/handinstrumenten is het met de nieuw ontwikkelde M-wire NiTi legeringen mogelijk deze “balance force techniek” uit te voeren m.b.v. de VDW.RECIPROC® endomotor. 360°

Met ultrasoon reinigen van het wortelkanaal worden sterkere vloeistofstromingen op de microschaal opgewekt, waardoor de chlooroplossing zich in korte tijd beter verspreidt en meer bacteriën bereikt.

iprocation b yV

VDW-RECIPROC® vijltechniek: Bij de reciproke vijltechniek draait de vijl eerst in zijn snijrichting [counter clockwise] en vervolgens deels terug om de vijl te ontlasten. Een volledige 360° rotatie wordt d.m.v. meerdere reciproke bewegingen gemaakt. Omdat de snijdende draaihoek groter is dan de terugdraaiende zal het instrument een naar apicaal DW gerichte beweging maken. Deze draaihoek is specifiek ontworpen voor de VDW-RECIPROC® vijl en de VDW-RECIPROC® endo motor. Deze draaihoeken liggen ver binnen de elastische grenzen van het instrument waardoor het risico van breuk tot een minimum wordt beperkt. VDW-RECIPROC® Instrumenten: Reciproc® instrumenten zijn ISO gecodeerd en kenmerken zich door een variabele tapering die optimale irrigatie mogelijk maakt. nauw wortelkanaal

medium wortelkanaal

Rec

riën bereikt dan als het chloormiddel wordt ingespoten met een injectienaald. Dat blijkt uit het proefschrift van Bram Verhaagen, onderzoeker aan het Institute for Biomedical Technology and Technical Medicine (MIRA) van de Universiteit Twente. Het mislukken van de traditionele wortelkanaalbehandeling komt onder andere doordat de chlooroplossing wordt ingespoten met een injectienaald. Het oplosmiddel bereikt hierdoor niet de bacteriën die in moeilijk bereikbare plekken verscholen zitten. Het schoonmaken, desinfecteren en vullen van de wortelkanalen is bovendien een uitdagend en tijdrovend karwei. Bij ultrasoon reinigen wordt een dunne naald in het wortelkanaal geplaatst en wordt de spoelvloeistof met ultrasone frequenties in trilling gebracht. Bram Verhaagen onderzocht de werking van ultrasoon spoelen door gebruik te maken van doorzichtige tandmodellen en van hogesnelheidsopnamen op een snelheid van een miljoen beelden per seconde. Op de opnamen is te zien dat tijdens ultrasoon reinigen van het wortelkanaal sterkere vloeistofstromingen op de microschaal worden opgewekt, waardoor de chlooroplossing zich in korte tijd beter verspreidt en meer bacterien bereikt dan als deze wordt ingespoten met een injectienaald. Bovendien nam Verhaagen tijdens het onderzoek kleine belletjes waar, die door het ultrageluid sterk gingen resoneren. De plaatselijke stroming, opgewekt door ultrageluid en de belletjes, leveren een belangrijke bijdrage aan de verspreiding van de chlooroplossing. De onderzoeksresultaten van

ruim wortelkanaal

Oktober 2012

Buitenlands nieuws/Forum

dental tribune - netherlands edition

15

Tongpacemaker voorkomt slaapapneu BERLIJN – Artsen van het Charité Universiteitsziekenhuis in Berlijn zijn erin geslaagd een tongpacemaker te plaatsen die slaapapneu en snurken tijdens slaap voorkomt. Gedurende de contractie van het diafragma zendt een neurostimulator een elektrische impuls naar de hypoglossale zenuw vlak onder de tong. KNO-artsen plaatsten het apparaat bij een patiënt die leed aan

slaapapneu. Bij deze potentieel levensbedreigende ziekte neemt de spanning in de spieren van de bovenste luchtwegen significant af. Hierdoor vernauwen de luchtkanalen zich en krijgt de slapende persoon moeite met ademen. Het karakteristieke snurken vindt vaak plaats als de slaper uit alle macht probeert om te ademen, terwijl hij geblokkeerde luchtwegen heeft.

Net als een pacemaker voor het hart wordt de neurostimulator, die iets kleiner is dan een luciferdoosje, onder het sleutelbeen geïmplanteerd. Vanaf de neurostimulator leidt een dunne kabel naar de ribbenkas. Daar worden de bewegingen van het diafragma gemeten en wordt de individuele ademfrequentie gecontroleerd. Als het diafragma samenkrimpt tijdens inhalatie, zendt de pace-

maker door een tweede kabel een zwak elektrisch signaal naar de hypoglossale zenuw. Die zenuw is in hoge mate verantwoordelijk voor de tongbewegingen. Als de zenuw gestimuleerd wordt, kan de tong van de slapende persoon niet ontspannen en de luchtpijp blokkeren, maar blijft deze aan de voorkant van de keelholte. Op die manier wordt apneu voorkomen. Volgens dr. Alexander Blau,

VDW concept en klinisch protocol: QHet kanaal met de RECIPROC® vijl, in packing motion, prepareren tot op 2/3 van de geschatte werklengte. QEen glidepath prepareren is niet nodig tenzij het kanaal niet volledig toegankelijk is. QMet een K-vijl 10 de lengte bepalen. QHet kanaal met de RECIPROC® vijl, in packing motion, tot gewenste lengte prepareren. ®

®

De RECIPROC paperpoints en gutta percha zijn afgestemd op de diameter en tapering van de RECIPROC vijlen. Keuze van het RECIPROC® instrument: Pre-Operatief Röntgen Opname / Keuze van de RECIPROC® vijl wortelkanaal is goed zichtbaar

wortelkanaal is maar gedeeltelijk of geheel niet zichtbaar

Ruim of Medium wortelkanaal

nauw wortelkanaal

Hand instrument ISO 30 komt Nee gemakkelijk op geschatte werklengte

Hand instrument ISO 20 komt gemakkelijk op geschatte werklengte

Ja

Ja

R50

R40

Nee R25

R25

Steriliteit: Alle VDW vijlen en papierstiften worden steriel geleverd. De VDW RECIPROC® vijlen zijn per stuk in een blister verpakt en voor eenmalig gebruik. De schacht van het VDW RECIPROC® instrument is zodanig ontwikkeld dat autoclaveren niet mogelijk is. Dit sluit het risico van kruisbesmetting uit en reduceert de kans op thermische materiaalmoeheid / breuk.

Professionaliteit door Eenvoud V

Minder handelingen 1 instrument prepareert het kanaal tot de gewenste diameter en taper

V

Veilig uitermate geschikt voor kromme en nauwe kanalen Eenmalig gebruik geen reiniging en desinfectie nodig: steriel verpakt

V

Liever eerst zelf ervaren? Voor meer informatie over het VDW RECIPROC preparatie systeem: VDW Product Support Center Nederland Tel.: +31 165 30 86 87 • Fax: +31 165 30 47 66 E-mail: [email protected]

Endo Easy Efficient®

Ingezonden brief Indicatiestelling Toen ik het artikel van Goené en Baart in de laatste Dental Tribune las (nummer 7, p. 8-9, red.), viel het me op dat er vrijwel geen woorden worden vuilgemaakt aan indicatiestelling: na extractie volgt een implantaat. Er wordt zelfs een horrorscenario geschetst waarin een tandarts nog probeert het element te redden met diverse behandelingen (doormodderen!), terwijl ook meteen al extractie - implantaat mogelijk was geweest. Dat sommige tandartsen tot in het absurde proberen een element te redden, en dat dat ten koste gaat van het omringende weefsel, dat is bekend. Maar het automatisme van een implantaat voor ieder verloren gegaan element, of voor ieder element dat in de toekomst misschien verloren zou kunnen gaan, dat begrijp ik niet. Op het EPA-congres in Rotterdam pleitte Nico Creugers ervoor om (op wereldschaal) zeker niet ieder missend element te vervangen, zelfs niet de twintig elementen van de verkorte tandbogen. Waarom wordt overigens bij de casus van de foto’s 11 t/m 20 niet gekozen voor een (onlay-)brug? Voor een dummy 26, in een nietesthetische zone, zou resorptie van de kaak juist welkom zijn: het contactvlak van de pontic met de gingiva zou kleiner en beter reinigbaar zijn. De 27 heeft al een endo gehad, de 25 is zwaar gevuld; beide elementen zouden gebaat zijn bij een knobbeloverkappende (zirconia-) restauratie. Maar misschien staan die elementen ook al op de nominatie voor een implantaat... KEES-JAAP HOEVERS, TANDARTS, BAARN

VDW.Gold RECIPROC endo motor nu ook met geïntegreerde apex locator.

®

somnoloog en slaaponderzoeker bij het Charité, is de neurostimulator een grote stap voorwaarts in de behandeling van slaapapneu. In tegenstelling tot bij eerdere behandelingen met een special ademmasker beperkt een neurostimulator de nachtelijke mobiliteit van mensen niet. “De patiënt die een neurostimulator gebruikt, krijgt kwaliteit van leven terug. Voor hij naar bed gaat, zet hij het apparaat aan met een kleine afstandsbediening,” aldus Blau. Hij is ervan overtuigd dat ook toekomstige implantaties succesvol zullen zijn. (bron: Dental Tribune International) ■

Overtuig uzelf en ervaar het werken met VDW.RECIPROC® 14 dagen lang en beslis achteraf. Bestel het VDW.RECIPROC® Intro pakket* voor slechts € 179,excl. btw. * RECIPROC® Endo motor 14 dagen op proef incl. RECIPROC® systeemkit met RECIPROC® vijltjes

In een reactie lieten de auteurs – R.J. Goené en J.A. Baart – weten dat hun artikel zich uitsluitend concentreerde op hoe te extraheren en hoe de kaakwal te behouden als een implantaat is geïndiceerd. Zij erkennen dat het alle lof verdient een kies te willen behouden. “Als een kies eruit moet, is het niet vanzelfsprekend deze te vervangen door een implantaat. Soms is niets doen een optie, soms is een brug wenselijk.” ■ Uw reactie in Dental Tribune? Stuur een e-mail naar [email protected].

VOOR IEDEREEN DE JUISTE OPZETBORSTEL

PRECISION CLEAN Dagelijks schoon

TRIZONE De gekende poetservaring van een manuele tandenborstel

FLOSS ACTION Diepe reiniging tussen de tanden

3D WHITE Verwijdert oppervlakte vlekken

SENSITIVE Zachte reiniging

POWER TIP Grondige reiniging van moeilijk te bereiken plaatsen

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

ORTHO Effectieve, confortabele reiniging rond beugels

Oktober 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Het gebruik van een composietcombinatie bij laterale elementen TEKST EN FOTO’S: PROF. DR. JÜRGEN MANHART (MÜNCHEN, DUITSLAND) INLEIDING

Bij de aan kauwbelasting blootgestelde laterale elementen worden composietvullingmaterialen intussen al meer dan twee decennia toegepast als esthetisch alternatief voor metalen restauraties, waarbij vooral in de afgelopen jaren de frequentie gestaag is toegenomen. De eerste klinische gegevens, die aan het begin van de jaren ‘80 van de vorige eeuw werden verzameld over de laterale elementen, waren vooral vanwege onvoldoende mechanische eigenschappen niet bemoedigend. De geringe abrasiebestendigheid van de composietmaterialen uit die tijd leidde tot verlies van de vullingcontouren. Fracturen, afbrokkelende en lekkende randen als gevolg van de polymerisatiekrimp waren verdere redenen die de levensduur van de vullingen beperkten. Deze tekortkomingen werden vooral door de verdere ontwikkelingen in de materiaalsector van de composieten en de adhesiefsystemen in de afgelopen jaren aanzienlijk gereduceerd. De negatieve uitwerkingen van de polymerisatiekrimp – zoals gebrekkige randdichtheid, onvoldoende hechting aan de caviteitwanden of knobbeldeflecties – vormen echter nog steeds het grootste probleem van de materialen op composietbasis. Voor de permanente behandeling van grotere laesies van primaire cariës of de vervanging van oude, ontoereikende vullingen bij laterale elementen worden als materiaal tegenwoordig hybride composieten of hybride composieten met gemodificeerde nanodeeltjes gekozen wanneer een directe restauratietechniek moet worden toegepast. Een correcte toepassing van de matrixtechniek en een adequate drooglegging van de caviteit zijn vereist. Composieten worden verwerkt in de incrementele laagtechniek, gewoonlijk in afzonderlijke incrementen met een laagdikte van max. 2 mm. De afzonderlijke incrementen worden wederom elk apart gepolymeriseerd, met belichtingstijden van 10-40 sec., afhankelijk van lichtintensiteit van de lamp en kleur of mate van translucentie van de desbetreffende composietpasta. Bij veel gebruikers is de wens aanwezig een alternatief voor de complexe, tijdrovende meerlagige techniek te hebben, om composieten met meer tijdsbesparing en dus rendabeler te kunnen verwerken. Ook hiervoor zijn in de afgelopen tijd enkele interessante nieuwe ontwikkelingen tot marktrijpheid gekomen.

(VOCO) in een klinische Step-byStep-serie zoals bedoeld in een ‘Fast-Track’-procedure. Een patiënte maakte gewag van klachten over osmotische resp. thermische irritaties bij haar laterale elementen van het eerste kwadrant. Deze waren voorzien van oude composietvullingen met lekkende randen. De ele-

menten reageerden tijdens de klinische inspectie gevoelig op de koudetest en vertoonden geen opvallende feiten bij de percussietest. In overleg met de patiënte werd besloten de ontoereikende composietvullingen te vervangen. Na voorlichting over mogelijke alternatieve behandelingen koos de patiënte voor plastische

vullingen met de composietcombinatie x-tra base en GrandioSO. Bij aanvang van de behandeling werden de betreffende elementen in het eerste kwadrant met fluoridevrije profylactische pasta en een rubbercup grondig ontdaan van externe afzettingen (afb. 1). Nadat de ontoereikende composietvullingen voorzichtig werden verwijderd, waarbij de resterende tandsubstantie werd gespaard, werden de elementen geëxcaveerd, de caviteiten kant-en-klaar geprepareerd en ten slotte met fijnkorrelige diamantstiften ge-

polijst. Afbeelding 2 toont de situatie na aanleggen van de cofferdam. De cofferdam bakent het operatieveld ten opzichte van de mondholte af, vergemakkelijkt effectief en zuiver werken en garandeert dat het werkterrein wordt schoongehouden van contaminerende substanties als bloed, sulcusvloeistof en speeksel. Om te beginnen werden de beide premolaren parallel gerestaureerd. Ter afbakening van de telkens 3-vlaks MOD-caviteiten > lees verder op pagina 18

Unieke inruilactie van Miele Professional

w ww. dh in . n l

Bent u nog in het bezit van een autoclaaf type N? Dan heeft u nu een unieke kans uw praktijk weer up-to-date te maken aan de wet- en regelgeving op het gebied van sterilisatie. Want bij aanschaf van een nieuwe, snelle sterilisator van Miele Professional ontvangt u een inruilpremie van € 500,-. Bovendien krijgt uw oude autoclaaf via DHIN een tweede leven in een ontwikkelingsland!*

Snel. Perfect. Veilig. De Miele-sterilisator type B „ Snel. Zeer korte programma’s „ Perfect. Betrouwbaar en onderhoudsarm

„ Veilig. Veilige processen en betrouwbare resultaten

Voor meer informatie: www.miele-professional.nl Telefoon: (0347) 37 88 84

KLINISCHE CASUS

De volgende klinische casus beschrijft stapsgewijs de vervanging van drie oude, ontoereikende composietvullingen bij laterale elementen in de bovenkaak door vullingen met de composietcombinatie x-tra base en GrandioSO

17

Alle thermodesinfectoren en sterilisatoren van Miele Professional zijn KIWA gecertificeerd. *Inruilactie is geldig van 1 september tot en met 31 december 2012.

18 Industrie

dental tribune - netherlands edition

Oktober 2012

> vervolg van pagina 17

Afb. 1: Uitgangssituatie: oude ontoereikende composietvullingen bij laterale elementen in de bovenkaak.

Afb. 4: Bepaling van de maximale caviteitdiepte met een parodontaalsonde met schaalverdeling.

Afb. 7: Gelijkmatig met x-tra base gevulde caviteiten (‘zelfnivellerend’ vloeigedrag), waarbij telkens nog ca. 2 mm ruimte beschikbaar is voor het tot stand brengen van de occlusale anatomie door een voor laterale elementen geschikt composiet.

Afb. 10: Situatie na applicatie van het voor laterale elementen geschikt composiet GrandioSO (kleur A2) op methacrylaatbasis voor de opbouw van het occlusale vlak.

Afb. 2: Situatie na het verwijderen van de oude vullingen, excavatie, preparatie en applicatie van cofferdam.

Afb. 5: x-tra base-composiet (VOCO, kleur ‘Universal’) wordt in een 4 mm dikke laag in de bulktechniek in de caviteiten aangebracht.

Afb. 8: Applicatie van voor laterale elementen geschikt composiet GrandioSO (VOCO) op methacrylaat-basis voor de opbouw van het occlusale vlak.

Afb. 11: Alle drie restauraties vóór het uitwerken.

Afb. 3: Afbakening van de caviteiten bij beide premolaren met metalen matrices en houten spieën.

Afb. 6: Polymerisatie (lichtintensiteit > 800 mW/cm²) van x-tra base-composiet (kleur ‘Universal’) gedurende tien seconden.

Afb. 9: x-tra base-composiet (kleur ‘Universal’) wordt in een 4 mm dikke laag in de bulktechniek in de caviteit aangebracht.

Afb. 12: Eindsituatie: De directe composietrestauraties laten een goede inpassing in de omringende harde tandsubstantie zien. Elementvormen en esthetische uitstraling konden weer tot stand worden gebracht.

werden metalen matrices met houten spieën verankerd (afb. 3). Voor een optimalisatie van de contouren werden de matrices voorzichtig gebombeerd met een middelgrote kogelstopper (koude vervorming). Het tot stand brengen van een fysiologisch omlijnd approximaal vlak met strak contact met het buurelement is bij composieten nog altijd een uitdaging. In tegenstelling tot amalgaam vertonen composieten een bepaalde visco-elastische terugstelling van een vervorming, die door de gebruiker vaak als ongewenst wordt waargenomen en die het aanpassen van de matrix aan het buurelement bemoeilijkt door de stopdruk (25, 26). Voor de bonding werd gekozen voor het zelfconditionerende adhesief Futurabond DC (VOCO). Een royale hoeveelheid van het zelfetsende adhesief werd met een miniborsteltje aangebracht en verdeeld in het bereik van de caviteiten. Hierbij dient erop te worden gelet dat alle caviteitaandelen voldoende worden bevochtigd door het adhesief. Na ten minste twintig seconden voorzichtig inmasseren in de harde tandsubstantie werd het oplosmiddel met olievrije perslucht voorzichtig uit de bonding verdampt en werd deze hierna met de polymerisatielamp telkens gedurende tien seconden gehard. Er ontstonden glanzende en overal

Grip op Innovatie Optimale veiligheid en comfort

Cleantexx – MPXX™ onderzoekshandschoenen, poedervrij, éénmalig gebruik, links en rechts draagbaar, behandeld met de baanbrekende MPXX™ technologie.

CLEANTEXX – MPXX™ Cleantexx – MPXX™ onderzoekshandschoenen combineren ultieme veiligheid en kwaliteit met maximaal comfort en gevoel. Cleantexx – MPXX™ onderzoekshandschoenen reduceren daadwerkelijk het risico op allergie type I en type IV.

Veluwezoom 16 1327 AG Almere Tel 036 53 58 601 [email protected] www.henryschein.nl

INNOVATIE IN BESCHERMING Cleantexx – MPXX™ handschoenen zijn de beste onderzoekshandschoenen verkrijgbaar. Door de niet detecteerbare niveaus van allergenen en chemische residuen zijn alleen Cleantexx – MPXX™ handschoenen echt schoon. Uiteindelijk gaat het om de bescherming van gebruiker en patiënt. Aangezien uw handen uw werk zijn zoekt u maximale bescherming zonder concessies te doen aan comfort, pasvorm en veiligheid.

Voor meer informatie over de MPXX™ technologie: [email protected], www.mpxx.com

Oktober 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

gelijkmatig met adhesief bevochtigde caviteitoppervlakken. Dit moet zorgvuldig worden gecontroleerd, omdat mat uitziende caviteitgebieden een indicatie zijn voor het feit dat niet voldoende adhesief op deze plekken werd aangebracht. In het ergste geval zou dit kunnen resulteren in een verminderde hechting van de vulling aan deze gebieden met gelijktijdig belemmerde dentineverzegeling en eventueel ook gepaard kunnen gaan met postoperatieve hypergevoeligheid. Als

bij de visuele controle dergelijke gebieden worden gevonden, dan wordt daar selectief nogmaals bonding aangebracht. Met een parodontaalsonde met schaalverdeling werd het diepste gedeelte van de caviteiten opgemeten, omdat x-tra base in de bulktechniek in laagdiktes van max. 4 mm kan worden aangebracht (afb. 4). In het bereik van de occlusale anatomie moet echter nog ca. 2 mm overblijven voor de afsluiting van de complete restauratie door een voor laterale

elementen geschikt composiet op methacrylaatbasis. Het x-tra base composiet in de translucente kleur ‘Universal’ werd uit de naloopvrije NDTspuit in een laagdikte van 4 mm direct in de bulktechniek als onderlaag in beide caviteiten aangebracht, waarbij in het laagste deel van de defecten werd begonnen (afb. 5). Ter voorkoming van ingesloten luchtbellen moet daarbij de dunne metalen canule van de spuit voortdurend ondergedompeld zijn in het uitstromende ma-

teriaal. Binnen enkele seconden ontstaat door de vloeibaarheid van het materiaal een zelfstandige nivellering van de composietlaag. Eventueel zichtbare luchtbellen in het materiaal moeten worden weggehaald met een sondetip. Het translucente x-tra base-composiet werd per caviteit gedurende tien seconden uitgehard met een polymerisatielamp met hoog vermogen (lichtintensiteit > 800 mW/cm²) (afb. 6). Afbeelding 7 toont de gelijkmatig door x-tra base opgevulde cavi-

19

teiten, waarbij occlusaal nog ongeveer 2 mm over is voor het tot stand brengen van de occlusale anatomie door een voor laterale elementen geschikt composiet op methacrylaat-basis. Met het composiet GrandioSO in de kleur A2 werden de kauwvlakken van de beide premolaren in een verdere stap opgebouwd en zodoende de restauraties volledig gemaakt (afb. 8). Na de polymerisatie gedurende tien seconden (lichtintensiteit > 800 mW/cm²) werden de restauraties gecontroleerd op imperfecties en vervolgens de metalen matrices weggenomen. In het bereik van het later niet meer vrij toegankelijke distale vlak van de tweede premolaar werd deze composietrestauratie uitgewerkt en gepolijst, voordat met de restauratie van de eerste molaar werd begonnen. De drievlakscaviteit in de eerste molaar werd wederom afgebakend met een metalen matrix, die met houten spieën werd verankerd. Na een adhesieve voorbehandeling met het zelfconditionerende adhesief Futurabond DC werd de composiet x-tra base in de kleur Universal in een laagdikte van 4 mm direct in de bulktechniek als onderlaag in de caviteit aangebracht (afb. 9). Er werd wederom op gelet dat er occlusaal nog 2 mm ruimte aanwezig was voor de dekvulling. Na polymerisatie gedurende tien seconden werd x-tra base bedekt met een GrandioSO dekvulling (kleur A2) (afb. 10). Na een afsluitende polymerisatiecyclus werd de matrix weggenomen. Afbeelding 11 toont alle drie restauraties vóór het uitwerken. Na wegnemen van de cofferdam werden met een polijstdiamant peermodel het fissuurreliëf en de fossa ingewerkt. Met een bij de tip afgeronde polijstdiamant granaatmodel werden in de volgende stap van de gestandaardiseerde uitwerkingsvolgorde zowel de convexiteit van de driehoekige verdikkingen als een harmonieuze overgang tussen de afzonderlijke bestanddelen van de occlusale anatomie uitgewerkt. Na verwijdering van occlusale interferenties en aanpassing van de statische en dynamische occlusie werden in het bereik van de toegankelijke approximale holten de contouren uitgewerkt en voorgepolijst met polijstschijfjes. Met behulp van met diamant geïmpregneerde composietpolijsters (Dimanto, VOCO) kregen de restauraties een oppervlak met zijdeglans. Het afsluitende hoogglanspolijsten vond onder vermindering van de aandrukkracht wederom plaats met Dimanto polijsters en optimaliseerde de glans van het restauratiemateriaal. Afbeelding 12 illustreert de voltooide directe restauraties met de composietcombinatie x-tra base en GrandioSO bij de laterale elementen in de bovenkaak. Met deze restauraties werden de oorspronkelijke elementvormen met anatomisch functionele kauwvlakken en fysiologisch gevormde approximale contacten weer tot stand gebracht. Ter afsluiting werd met een schuimstof pellet de fluoridelak Bifluorid 12 (VOCO) aangebracht op de betrokken elementen. ■

20 Industrie

dental tribune - netherlands edition

IngeniOsTM HA: botregeneratie zonder biologische oorsprong Sinds kort is er een nieuw botproduct op de markt: IngeniOs HA. Het is 100% synthetisch en wordt ontwikkeld door curasan AG, één van de oudste en bekendste producenten in dit marktsegment. IngeniOs HA is een hydroxyapatiet botregeneratieproduct met een hoge fasezuiverheid (>95%). Het product resorbeert minimaal, waardoor het volume behouden

blijft. De interconnecterende korrelstructuur heeft een porositeit van 80%. Het polygonale gebroken granulaat komt overeen met het humane bot. Dit zorgt voor een goede bloedopname en een versnelde ingroei van bloedvaten, waardoor het IngeniOs HAgranulaat goed integreert met het omliggende vitale bot. Het resultaat is een stabiel implantaatbed,

IngeniOs HA is 100% synthetisch.

dat uitermate geschikt is voor latere implantatie. Het grote voordeel voor de gebruiker is dat het materiaal geen biologische historie heeft, waardoor de mogelijk daaraan verbonden risico's niet

nader besproken hoeven te worden. Informatieverstrekking van de arts naar de patiënt is daardoor eenvoudiger en duidelijker. IngeniOs HA kan toegepast worden bij het opvullen van bot-

1R3UH5HJLVWUDWLRQ)HH 7KH/DUJHVW 'HQWDO0HHWLQJ ([KLELWLRQ&RQJUHVV LQWKH8QLWHG6WDWHV MARK YOUR CALENDAR ScienƟĮc MeeƟng: Friday - Wednesday, November 23 - 28 Exhibit Dates: Sunday - Wednesday, November 25 - 28 Aãã›Ä— Aã NÊ CÊÝã

Never a pre-registraƟon fee at the Greater New York Dental MeeƟng

MÊٛ ãHƒÄ 600 EXH®B®ãÊÙÝ

Jacob K. Javits ConvenƟon Center 11th Ave. between 34-39th Streets (ManhaƩan)

,›ƒ—QçƒÙã›ÙÝ ,Ê㛽

New York MarrioƩ Marquis ,otel

L®V› D›Äã®ÝãÙù Aٛă - NÊ Tç®ã®ÊÄ Lƒã›Ýã D›Äヽ T›‘HÄʽʦù Ι S‘®›Ä㮥®‘ A—VƒÄ‘›Ý MÊٛ THƒÄ 350 S‘®›Ä㮥®‘ PÙʦكÃÝ Seminars, ,ands-on Workshops, Essays & ScienƟĮc Poster Sessions as well as Specialty and Auxiliary Programs

E—瑃ã®Êă½ PÙʦكÃÝ ®Ä VƒÙ®ÊçÝ ½ƒÄ¦çƒ¦›Ý Sʑ®ƒ½ PÙʦكÃÝ ¥ÊÙ ãH› EÄã®Ù› FƒÃ®½ù

EĹÊù N›ó YÊÙ» C®ãù ƒã ®ãÝ B›Ý㠗çٮĦ ãH› ÃÊÝã ¥›Ýã®V› ã®Ã› Ê¥ ãH› ù›ƒÙ!

:::*1<'0&20 Sponsored by the New York County Dental Society and the Second District Dental Society

FOR MORE INFORMATION: Greater New York Dental MeeƟng® 570 Seventh Avenue - Suite 800 New York, NY 10018 USA Tel: (212) 398-6922 / Fax: (212) 398-6934 E-mail: [email protected]

Oktober 2012

defecten na extractie, het behandelen van botdefecten rond implantaten, sinusbodemelevaties, het behandelen van botdefecten na chirurgische ingreep en bij andere multiwandige botdefecten in de processus alveolaren en het aangezicht. Het product is verkrijgbaar in de korrelgroottes 0,25 tot 1,0 mm en 1,0 tot 2,0 mm met een inhoud van 0,5 tot 2,0 cc. Voor meer informatie over IngeniOs HA en/of andere botregeneratiematerialen (bijvoorbeeld Cerasorb®) kijkt u op www.biocomp.eu of www.implacom.nl. ■

Vibringe, het sonische irrigatiesysteem

Dental Advisor geeft de Vibringe een 4+ .

De Vibringe is een instrument dat gelijktijdig irrigeert en activeert. De Vibringe maakt gebruik van sonische geluidsgolven (150hz) om een werveling te veroorzaken binnen het wortelkanaal. Die werveling zorgt ervoor dat de bacteriën en het debris beter en sneller worden afgevoerd. Ook wordt de biofilm effectief verwijderd, iets wat niet zal gebeuren met passief irrigeren. De turbulentie voorkomt tevens dat er luchtpockets in het kanaal blijven zitten, waardoor het gehele kanaal gereinigd wordt. Ook dat is met passief irrigeren vaak niet het geval. Met de Vibringe verandert er niks aan uw behandeling: u hoeft geen extra stappen uit te voeren en de behandeltijd wordt niet langer. Wat wél verandert is het aantal herbehandelingen. Er zijn verschillende onderzoeken geweest naar de werking van de Vibringe. Twee voorbeelden zijn ‘Comparison of the Vibringe System With Syringe and Passive Ultrasonic Irrigation in Removing Debris From Simulated Root Canal Irregularities’ en ‘A study to compare the cleaning efficiency of three different irrigation devices at different root canal levels’. Het eerste onderzoek vond plaats op de University of Göttingen en vergeleek de werking van ultrasoon reinigen, sonisch (Vibringe) reinigen en reinigen met een normale spuit. De Vibringe liet een significant beter resultaat laat zien in het wortelkanaal vergeleken met het passief spoelen met een normale spuit. Het tweede onderzoek komt van het Baghdad College of Dentistry, waar het verschil tussen het irrigeren met een normale spuit werd vergeleken met een Max-i-Probe naald, de Vibringe en de EndoVac. Ten slotte leverde onafhankelijk onderzoek van Dental Advisor Vibringe een beoordeling 4+ en een preferred product status op. Dit laatste wil zeggen dat Vibringe als één van de beste producten wordt gezien in deze categorie. Ga voor meer informatie of een vrijblijvende proefperiode naar www.vibringe.nl. ■

Oktober 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Eerste gecrosslinkte guttapercha-obturator Crosslinking is niet alleen een baanbrekende technologie, het is een sprong voorwaarts op het vlak van prestaties. Crosslinking is een wetenschappelijke procedure die een stabilisator verbindt aan de moleculaire structuur van guttapercha. Hierdoor krijgt de GuttaCore™ een unieke interne sterkte, net zoals een web of net van vezels sterker wordt dan de individuele vezels op zich. Polymeerketens worden verbonden en de guttapercha getransformeerd om deze

Structur 3: eenvoudig, esthetisch en stabiel

Structur 3 is het nieuwe zelfhardende kroon- en brugmateriaal van Voco. Het maakt het snel fabriceren van kwalitatief hoogwaardige provisorische kronen en bruggen mogelijk, zoals inlays, onlays, deelkronen, veneers en tijdelijke stiften. Ook tijdelijke voorzieningen voor een langere periode kunnen met Structur 3 gemaakt worden. Een andere indicatie is het linen van voorgevormde, tijdelijke kronen uit composiet, polycarbonaat of metaal. Dankzij het één op één mengsysteem kan Structur 3 zonder mengfouten en tijdsbesparend in de afdruk aangebracht worden. De intraorale uithardingstijd is slechts 45 seconden. Het provisorium kan er vervolgens moeiteloos uit worden genomen omdat het licht elastisch is. Vanaf het mengen is Structur 3 binnen vier minuten uitgehard. Na het verwijderen van de inhibitielaag met een alcoholdoekje zonder polijsten heeft het provisorium een tandgelijke glans. Structur 3 is in de cartridge in acht VITA-kleuren beschikbaar (A1, A2, A3, A3,5, B1, B3, C2, BL). Daarnaast wordt Structur 3 in het praktische QuickMix-spuitje in vier kleuren (A1, A2, A3, B1) aangeboden. Het spuitje is in het bijzonder geschikt voor kleinere tijdelijke voorzieningen of correcties waarbij kleinere hoeveelheden van het materiaal nodig zijn. Gecombineerd met het universele composiet GrandioSo Flow laten de tijdelijke voorzieningen zich ook nog individualiseren. Provisorische restauraties moeten de geprepareerde tand beschermen, de kauwfunctie veilig stellen en de kauwdruk gedurende de volledige draagtijd weerstaan. Structur 3 voldoet aan al deze eisen. Met een druksterkte van 500 MPa en een zeer hoge breukvastheid levert Structur 3 de basis voor duurzame tijdelijke voorzieningen. Het gladde oppervlak van Structur 3 biedt weinig mogelijkheid voor het hechten van deeltjes en voorkomt daardoor verkleuringen door koffie, thee, nicotine etcetera. Meer informatie vindt u op www.voco.com. ■

sterker te maken, met behoud van zijn beste eigenschappen. GuttaCore™ obturators duwen de warme guttapercha driedimensionaal in het wortelkanaalsysteem. Het GuttaCore™ systeem gebruikt een kern uit gecrosslinkte guttapercha voor het centraal compacteren van guttapercha in het wortelkanaal. De hydraulische kracht compacteert de warme vloeibare GuttaCore™ die egaal in drie dimensies vloeit. Het correct reinigen, vormgeven

en irrigeren van de wortelkanalen samen met de centrale compacterende hydraulische kracht vergemakkelijkt de vloei van GuttaCore™ in het wortelkanaalstelsel. Met GuttaCore™ obturators kan u het handvat verwijderen door het te buigen naar welke zijde dan ookzonder hierbij de afdichting te beïnvloeden. Daarbij komt dat het creëren van stiftruimte of het verwijderen van het vulmateriaal gebeurt met ongekend gemak. Zodra de boor

het materiaal binnendringt zal u vaststellen dat de guttapercha, ondanks de crosslinking, de vertrouwde materiaaleigenschappen bezit. De gecrosslinkte kern wordt moeiteloos verwijderd. Bij deze nummer 1 der obturators blijft geen plastic kern achter in het wortelkanaal. Hij is snel, efficiënt, veilig en biocompatibel en warmt in enkele seconden op. Verder kunt u vertrouwen op superieure 3D-vullingen met de eenvoud van één enkele insertie en is het continu conische ontwerp aangepast wortelkanaal-

21

Crosslinking bij GuttaCore™ van Dentsply Maillefer.

vormgevingen met hedendaagse vijlen. Ga voor meer informatie naar www.dentsplymaillefer.com. ■

22 Opleidingen/agenda

De geschiedenis van mijn tanden

Trees Roose

De beroemde auteur Franz Kafka gaf als ervaringsdeskundige een unieke en stijlvolle inkijk in de belevingswereld van mensen die aan depressies lijden. Vele jaren later doet schrijfster Trees Roose hetzelfde voor de tandheelkundige patiënt. Het komische en soms schokkende relaas over de geschiedenis van haar dramatisch slechte gebit verschijnt als feuilleton in Dental Tribune. Inmiddels kan onze vertelster weer ouderwets genieten van allerhande lekkernijen en vertrekt ze voor een zorgeloos reisje naar Parijs. Maar dan slaat het noodlot – of beter gezegd, het stokbrood – toe…

17

Stokbrood in Parijs Het was wel te merken dat mijn kiezen niet meer hun oude zelf waren. Iets te hete koffie, een hapje ijs dat de verkeerde kant op schoof, een stuk meloen, dat ging allemaal niet meer. Het was de kunst om behoedzaam, als een oud vrouwtje, het eten voor in de mond, al mummelend, te vermalen. Lekkerder was het wel, dat moet gezegd. Eerst moest mijn verhemelte weer een soort eeltlaag opbouwen. Door het jarenlange bedekt zijn met kunststof was de binnenmondse huid zo gevoelig geworden, dat het eten en drinken weer voorzichtig moest worden opgebouwd.

“

en in een misselijkmakend moment voel ik dat mijn rechter voortand meegeeft. Totaal uit het frame gebroken. Ik ren met mijn handen voor mijn mond naar de spiegel en zie dat het nog erger is dan ik me had voorgesteld. Er zit een zwart gat met daarachter zichtbaar vieze metalen draadjes. Ik eet niet meer en besluit om meteen naar huis te gaan. De volgende dag rijden we in mijn oude Renaultje-4 over de snelweg naar België. Ik ben stil en chagrijnig. Anneke zegt: ‘Ach joh, dat repareren ze wel. Niks van aantrekken. Wat kan het je schelen.’ Dus ik trek weer wat bij, en ter hoog-

In een misselijkmakend moment voel ik dat mijn rechter voortand meegeeft

Toen ik voor het eerst weer een mond vol drop had, was ik extatisch. Dat heerlijke zout dat al je speekselklieren liet samentrekken, de salmiaksmaak die nu eens niet alleen achter in de keel te proeven was! Om nog maar te zwijgen van alle andere dingen die ik zo lekker vond, zoals slagroom en chocola, die nu eindelijk niet meer eerst via een keiharde roze tunnel fijngemaakt behoefden worden, maar genotzalig in de mond gehouden konden worden. Ik was vergeten dat eten zo lekker kon zijn. Eind jaren zeventig. We gaan naar Parijs, mijn vriendin en ik. Anneke, die beroemd wilde worden als een nieuwe Pierre Jansen, studeerde kunstgeschiedenis en bleek later - oh toeval het nichtje van mijn tandarts te zijn. Het Centre Pompidou was net open, de zon scheen helder over het plein, er stonden schilders en mimespelers op straat, dus alles was zoals het hoorde. We kozen zelfs uit al die honderden horecagelegenheden die we passeerden de goeie uit, zodat we ‘s avonds gastronomisch Vietnamees zaten te eten. In de hoek van het restaurantje zaten leuke Engelse jongens, die ons voortdurend iets te drinken aanboden. We voelden ons baldadig en jong. Dan bijt ik in een stokbroodje

”

te van Lille lach ik weer voluit. Dan zegt mijn reisgenote: ‘Hallo zeg, zo breed hoef je nou ook weer niet te lachen, zeg. Wat een noodkijk!’ Na verloop van tijd vond de rest van mijn tanden en kiezen dat het genoeg was geweest. Het was helemaal uit met de pret. Ik ontwikkelde chronische ontstekingen aan het tandvlees, waardoor het soms zo ver opgezwollen was, dat er bijna geen kies meer zichtbaar was. Als ik in mijn mond keek, zag ik glanzend, knalrood opgezet tandvlees dat rond de kiezen hing als een gestolde lavastroom over een rotsblok. Het ergste was evenwel, dat het beugelplaatje er wel in en uit moest. Dat betekende dat ik eerst ’s avonds met een zucht van verlichting het framepje uit mijn mond wrikte, maar dat daardoor ’s nachts alles nog meer opgezwollen kon raken. ’s Morgens moest ik dan eerst diep ademhalen, twee keer godverdomme zeggen en dan met een ‘1 2 3 in godsnaam!’ het ding er snel inklemmen, soms dwars op het gepijnigde vlees. De tandarts bekeek de nieuwe situatie, schudde zijn hoofd en besloot dat het tijd werd voor De Brug en De Orthodontist. Gelukkig had ik net een baan, zodat ik dat allemaal kon betalen. ■

dental tribune - netherlands edition

Oktober 2012

Mondzorgkalender Infectiepreventie voor tandartsassistenten Volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg beschikken tandartsassistenten over onvoldoende kennis en vaardigheden van het beheer van tandheelkundig instrumentarium en de verwerking van recirculeerbare instrumenten. Deze cursus schoolt tandartsassistenten bij in het reinigen, desinfecteren, steriliseren en beheren van tandheelkundige instrumenten. Kennis over hygiëne, infectiepreventie en microbiologie is hiervoor onmisbaar. Onder andere onderwerpen als het gevaar van microorganismen, handenreiniging en desinfectie en ultrasoon reinigen van apparaten zullen aan bod komen. Ook wordt de verpakking en opslag van instrumenten behandeld. Na het volgen van deze cursus kunnen assistenten werken volgens de richtlijn van de Werkgroep Infectiepreventie voor de tandheelkundige praktijk. De cursus duurt twee dagen en de kosten bedragen 625 euro. Nieuwe ultrasone technieken en materialen Deze cursus verstrekt wetenschappelijke achtergrondinformatie over scaling en rootplaning met handinstrumenten en over hoe het parodontium hierop reageert. Daarnaast worden ultrasone technieken met conventionele en moderne apparaten nader belicht. De effecten van scaling/rootplaning en ‘wortel’-debridement worden vergeleken aan de hand van wetenschappelijk onderzoek. Cursisten beoordelen de werking van handinstrumenten en ultrasone technieken voor tandsteenverwijdering en bekijken de effecten van deze technieken met microscopen. Daarnaast oefenen ze op een fantoomkaak en een varkenskaak met verschillende ultrasone apparatuur. Na afloop van de cursus is de deelnemer op de hoogte van de meest recente informatie over ultrasone apparatuur en kan hij de verschillende typen ultrasone apparatuur op correcte wijze gebruiken. De cursus kost 510 euro en levert zeven KRT-punten en 2 Q-punten voor mondhygiënisten op. Congres Tot op het bot Tijdens dit eerste Nederlandse botcongres, georganiseerd door Implacademy en Implant College, staan de verschillende botaugmentatiematerialen en augmentatietechnieken centraal. De (on)mogelijkheden van botregeneratie worden vanuit alle mogelijke invalshoeken belicht door kaakchirurgen, tandartsen en implantologen. Aan het eind van het congres zal de bezoeker het eenvoudiger vinden een verantwoorde keuze te maken voor een botaugmentatiemateriaal. Voorzitter van het congres is Hendrike van Drie, parodontoloog, implantoloog en vicevoorzitter van de NMT. Onder de sprekers bevinden zich gerenommeerde namen als prof. dr. Jansen, hoogleraar Biomaterialen en Afdelingshoofd Tandheelkunde van het UMC St. Radboud, dr. Timmenga, kaakchirurg, en drs. P. van der Schoor, implantoloog. Deelname aan het congres kost 395 euro en levert 6 KRT-punten en 2 Q-keurmerk-geaccrediteerde punten op.

Oktober Sinuslift ing en Botaugmentatie 25 oktober, opleidingscentrum Implantologie, Amersfoort www.dentmerk.nl Symposium It’s all about communication 26 oktober, Crowne Plaza, Maastricht www.dentmerk.nl

November Enkeltandvervanging in het front 1 november, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu NVT-congres Het gat 2 november, Hotel Figi, Zeist www.nvt.nu Somatomorfe stoornissen: in de mond of ‘tussen de oren’ 8 november, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl Orthodontie: Masterclass Minischroeven 12 november, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl Najaarscongres Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde 10 november, UMC St Radboud, Nijmegen www.nvvk.org

Infectiepreventie voor tandartsassistenten 10 en 17 november, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl < Cursus infectiepreventie in de tandheelkundige praktijk 20 november, Emmen www.dentalbestpractice.nl Suprastructuur en Implantologie 23 november, opleidingscentrum Implantologie, Amersfoort www.dentmerk.nl Intraorale opnamen voor assistenten 23 november, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl Cursus panoramaopnamen voor assistenten 23 november, Almere www.dentalbestpractice.nl KNO-verkenning in de bovenkaak 29 november, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu

December Nieuwe ultrasone technieken en materialen 7 december, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl < Congres Tot op het bot 7 december, Naturalis Biodiversity Center, Leiden www.implacademy.nl <

Nieuw verschenen bij Geneeskundeboek

Endodontic Radiology, 2nd edition

Redactie: B. Basrani Uitgever: Wiley ISBN: 9780470958490 Verschenen: september 2012 Omvang: 424 pagina’s A unique reference that examines all aspects of radiographic imaging related to endodontics. Dr. Bettina Basrani and a team of prestigious international contributors build upon traditional radiographic techniques and include the latest information available on digital radiographs and cone beam computed tomography. More than an overview of equipment, the book delves into radiographic interpretation, differential diagnosis, technical difficulties and special circumstances when taking radiographs during the endodontic treatment, and how to choose the correct radiographic technique to obtain the desired images. Chapters explain general radiographic techniques; intraoral techniques; standard radiographs and interpretation; digital radiographs and their manipulation, storage, and interpretation; and CBCT principles, techniques, and clinical considerations. Met actiecode DT2012 betaalt u tot en met 31 december geen verzendkosten bij al uw bestellingen!

Oktober 2012

Media

dental tribune - netherlands edition

Ivoren Kruis ontwikkelt app voor therapietrouw

Nieuwsflits Een 37-jarige Amerikaanse vrouw heeft tandheelkundige handelingen verricht terwijl ze daar niet voor bevoegd was. Na een tip van een anonieme beller ontdekte de politie in haar camper een volledige ingerichte tandartspraktijk. De behandelingen vonden plaats in haar slaapkamer. “We weten niet hoeveel patiënten ze behandeld heeft, maar haar praktijk lijkt succesvol te zijn geweest,” aldus inspecteur Jake Smith. Martina Ramirez-Villa is gearresteerd en kan maximaal een jaar cel krijgen.

Zangeres Rihanna heeft, in navolging van haar ex, zanger Chris Brown, een gouden grill in haar mond laten zetten. Een grill is een afneembaar cosmetisch tandkapje van zilver of goud dat erg populair is bij hiphopartiesten. Grills kunnen enkele duizenden euro’s kosten. WWW.TELEGRAAF.NL, 12-09-’12

ZOETERMEER – Het Ivoren Kruis introduceert dit najaar een app voor het bevorderen van therapietrouw bij mondzorgadviezen. Patiënten volgen de adviezen van hun mondzorgverlener niet altijd op. Ook vinden ze het moeilijk om de adviezen consequent uit te voeren over een langere periode als ze er niet tussentijds aan herinnerd worden. Elke patiënt die de app gebruikt, krijgt een specifieke code

van zijn zorgverlener voor advies op maat. De adviezen kunnen worden herhaald en opnieuw aangevraagd worden. De ver-

“

poetsen, stoken, flossen, spoelen en tongschrapen. Het verstrekte advies kan afkomstig zijn van de behandelende mondzorgprofes-

”

De gebruiker krijgt advies op maat

wachting is dat de therapietrouw hierdoor toeneemt. De app geeft persoonlijk advies over preventieve handelingen als

sional, maar de app kan de patiënt ook aansporen advies in te winnen bij zijn behandelaar. (bron: www.dentalinfo.nl) ■

WWW.DENTAL-TRIBUNE.COM, 14-08-’12

Een tandarts uit Portland klaagt een voormalige patiënt aan omdat hij op meerdere onlineforums over hem heeft geklaagd. Dr. Mo Saleh eist 300.000 dollar van voormalig patiënt Spencer Bailey vanwege reputatieschade, verlies aan inkomsten en emotioneel leed. Bailey beweert dat hij nog nooit een gaatje had gehad totdat Saleh er meerdere ontdekte. Na behandeling bij Saleh kreeg Bailey pijn. Volgens een second opinion van een andere tandarts waren sommige vullingen onnodig en bovendien slecht geplaatst. Na bedreigingen van Saleh heeft Bailey de recensies verwijderd.

Het nie uw ek en b rug m roonateriaal va n VOC O

1 . Ve rw e r k en !

WWW.WWEEK.COM, 05-09-’12

Astronauten van het internationale ruimtestation ISS hebben een stroomverdeler van zonnepanelen vervangen met behulp van een tandenborstel. Doordat de stroomverdeler kapot was gegaan, konden twee van de acht zonnepanelen niet meer gebruikt worden en hadden de astronauten minder elektriciteit. Eerst probeerden ze de verdeler te vervangen, maar dat mislukte doordat er ijzerslijpsel en ander materiaal in een moer terecht was gekomen. Met de tandenborstel kon het ijzerslijpsel verwijderd en de stroomverdeler bevestigd worden, wat na 6,5 uur lukte. Als de reparatie niet gelukt zou zijn, hadden de astronauten op energie moeten bezuinigen.

2 . Esthetiek ! 3 . Duurzaa mh eid !

Gla ns zond er po li j sten !

Beste l nu !

WWW.NOS.NL, 06-09-’12

De Dordtse Anne Kouer Zanoni eist een schadevergoeding van Ikea omdat haar gebit geruïneerd is. Bij een bezoek aan de Ikea in Barendrecht een jaar geleden beet ze tijdens het eten van een ijsje in een steentje. Hierdoor braken volgens de vrouw een kies en een brug in haar gebit af en kan ze al een jaar niet meer normaal eten. De tandarts heeft voor een noodoplossing gezorgd, maar met de echte ingreep, die tussen 4000 en 10.000 euro gaat kosten, wil Zanoni wachten tot ze een schadevergoeding ontvangen heeft. “Ik ben bang dat ze helemaal niet meer betalen als de ingreep al gedaan is,” vertelt Zanoni. Ikea vindt dat het bedrijf niet aansprakelijk is en verwijst naar de leveranciers van het ijsje. WWW.AD.NL, 08-09-’12

Een Amerikaanse tandarts is gearresteerd omdat hij regelmatig onnodig narcotica heeft voorgeschreven aan patiënten. Willekeurige controles van patiëntendossiers onthulden dat 72% van zijn patiënten dergelijke middelen had ontvangen zonder dat ze chronische pijnklachten hadden. Eerder dit jaar verstrekte de man drugs aan zijn dochter, die als receptionist in zijn praktijk werkte. WWW.DENTAL-TRIBUNE.COM, 07-09-’12

23

Structur 3

3 VOOR OPTIMALE TIJDELIJKE VOORZIENINGEN • Intraorale tijd: slechts 45 seconden • 1:1 mengverhouding zorgt voor homogeen mengsel

NIEUW

Buitengewone esthetiek • Natuurlijk uiterlijk • Beschikbaar in acht kleuren Duurzaam • Hoge druksterkte • Uitstekende breukweerstand

VOCO GmbH · Anton-Flettner-Straße 1-3 · 27472 Cuxhaven · Duitsland · Tel. +49 4721 719-0 · www.voco.com