The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Congres Het Gat Zoveel sprekers, zoveel invalshoeken. Pagina 11-12

DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition september 2012

www.dental-tribune.nl Guus van Strijp Interview over de toekomst van de cariologie

HET GAT

Pagina 4-6

jaargang 2 | nummer 7

Congres ‘Het Gat’ Zoveel sprekers, zoveel invalshoeken

Zeewier tegen tandbederf Enzymen helpen tandplak verwijderen

Pagina 11-12

Pagina 16

Het gat: een multidisciplinaire uitdaging VAN DE REDACTIE

U hoort alles over 'Het Gat' op het gelijknamige NVT-congres, dat plaatsvindt op 2 november in Zeist en geaccrediteerd is met het Q-keurmerk ®. Ga voor meer informatie en de mogelijkheid tot inschrijven naar www.nvt.nu.

UTRECHT – In ontwikkelingslanden is het misschien de normaalste zaak van de wereld, maar in de Westerse wereld beschouwt men het als een regelrechte afknapper: een gat in het gebit. De gemiddelde Nederlander durft nauwelijks over straat met een ontbrekend element in het front. Het is dan aan de tandarts om een functioneel én esthetisch bevredigende oplossing te verzinnen. Evenzeer geldt dat voor een ander probleem, kleiner in omvang maar met bijna dezelfde naam: het gaatje. Gelukkig heeft de mondzorgprofessional in ons land veel mogelijkheden om een gat of gaatje te lijf te gaan. Voor de eerste mogelijkheid moeten we een stap terugzetten in de tijd. Zowel tandarts als patiënt heeft de verantwoordelijkheid om voor een goede preventie te zorgen. Maar als het kwaad eenmaal geschied is, moet het gat gedicht worden. Dan blijkt pas hoe elementair deze kwestie is voor de

tandheelkunde: pedodontologen, cariologen, implantologen, kaakchirurgen, orthodontisten, gerodontologen, ze hebben allemaal vanuit hun eigen invalshoek iets met gaten in het gebit van doen. Het is dan ook vanzelfsprekend dat op het jaarlijkse NVT-congres, dat plaatsvindt op 2 november en de titel ‘Het Gat’ draagt (meer informatie op www.nvt.nu), de meest uiteenlopende mondzorgspecialisten lezingen zullen verzorgen. In dit nummer vindt u een uitgebreide voorbeschouwing op dit congres, te beginnen met een inter view met carioloog Guus van Strijp over vroegdiagnostiek en de niet-restauratieve caviteitsbehandeling. Verder schrijven Ronnie Goené en Jacques Baart over ridge preservation bij extractie en vindt u korte interviews met onder meer Cor van Loveren, Arie Riem, Martijn Moolenaar, Bart Polder en Erwin Berkhout. Elk van hen kiest een eigen invalshoek voor het vermijden en corrigeren van het gehate ‘gat’. Veel leesplezier! ■

Contactallergie door handschoenen groeiend probleem TEKST: BEN ADRIAANSE

Voor de mondzorgprofessional is het dragen van handschoenen tijdens het behandelen net zo vanzelfsprekend als het aanbrengen van zonnebrandcrème op het strand of het omdoen van een autogordel. Maar denken we wel goed na over welk type en merk handschoenen we gebruiken? Met een marktaandeel van ongeveer 60% is de nitrilhandschoen in de mondzorg het populairst. Tot voor kort werd zelden getwijfeld aan de kwaliteit en betrouwbaarheid van de karakteristieke blauwe, witte of gele stof. Onterecht, zo blijkt uit recente cijfers en studies. Dental Tribune pakt de handschoen op en duikt in een wereld van chemicaliën, rode uitslag en misleidende marketingteksten. “Je kunt zomaar van de ene op de andere dag contactallergie krijgen.” In de jaren tachtig van de vorige eeuw deed de handschoen zijn

intrede in de tandheelkunde, met de toename aan besmettingen met hiv/aids en hepatitis als belangrijkste aanleiding. Destijds werd 100% van de handschoenen geproduceerd van natuurrubberlatex (NRL). De gevaren die verbonden waren aan de onwetendheid met het produceren van NRL kwamen pas in de jaren negentig aan het licht. Een alarmerend aantal zorgverleners kreeg toen te maken met allergische reacties. Soms ging het om plaatselijke contactallergie, maar vooral gevallen van de veel gevaarlijkere zogenaamde type I-reacties vielen op, met verschijnselen als tranende ogen en astma-aanvallen tot zelfs een anafylactische shock. Heel verrassend waren deze problemen achteraf niet: tegenwoordig weten we dat NRL meer dan tweehonderd eiwitten bevat, waarvan de WHO er veertien heeft geclassificeerd als allergenen. Door de uitbraak van latexallergie en daarop volgend nieuwe, strenge Europese normen

voor medisch toegepaste latexhandschoenen spanden producenten zich in de jaren negentig in om een beter aanbod aan medische handschoenen te creëren. De productielijnen voor latexhandschoenen werden verlengd, ze werden gechloreerd en er werden betere grondstoffen gebruikt. Daarnaast deden de synthetische alternatieven nitril en vinyl hun intrede. Medische professionals stapten geleidelijk over op deze alternatieven en het imago van latex als grondstof voor handschoenen is sindsdien besmet gebleven. Contactallergie (type IV) is meestal te herkennen aan uitslag rond het gebied van gebruik: een droge huid, jeuk, rode plekken, blaasjes, enzovoort. Volgens prof. dr. An Goossens, contactallergieexpert, doet contacteczeem door handschoenen zich vooral voor op de rug van de hand, omdat de huid daar het dunst is.

> lees verder op pagina 14

Nieuw: thermodesinfector

actieprijs € 3.995 Tot 20 oktober 2012, incl. € 300 gratis accessoires, prijs ex BTW Plaats voor 8 hoekstukken, geschikt tot 3 kamers, made in Germany Voor meer informatie en voorwaarden: www.straightdental.com of mail [email protected]

dental units | compressoren | autoclaven

CONFIDENCE IN LIMITED SPACE STRAUMANN ® NARROW NECK CrossFit ® Straumann’s Soft Tissue Level oplossing voor beperkte ruimtes Betrouwbaarheid bij het plaatsen van implantaten met smalle diameter

Breed scala aan behandelmogelijkheden

Gebruiksgemak in de dagelijkse praktijk

Neem contact op met Straumann (030) 600 89 00. [email protected] www.straumann.nl

September 2012

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

3

5,1% van zorguitgaven voor tandarts en paramedici BILTHOVEN – In 2011 bedroegen

de uitgaven aan zorg negentig miljard euro. 5,1% hiervan wordt uitgegeven aan tandartsen en paramedici. Dat blijkt uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Per hoofd van de bevolking komen de zorguitgaven neer op 5.392 euro. Sinds 2000 zijn de uitgaven aan zorg met ruim 90% gegroeid.

De belangrijkste verklaring hiervoor vormt het toegenomen aantal behandelingen en behandelmogelijkheden. Ongeveer 15% van de gestegen uitgaven is toe te schrijven aan de vergrijzing. Ruim een kwart van het geld gaat

“ ” Sinds 2000 zijn de uitgaven aan zorg met ruim 90% gegroeid

Tandarts onzorgvuldig na prikincident

naar ziekenhuiszorg, slechts 3% naar huisartsenzorg. Het geld dat aan zorg wordt uitgegeven, is voor een groot deel afkom stig van de premies die betaald worden aan zorgverzekeraars en premies die van het loon worden ingehouden, zoals de AWBZ-premie. Een klein deel (9,6%) betalen mensen uit eigen zak. (bron: www.gezondheidszorgbalans.nl). ■

AMSTERDAM – Minder dan de

helft van de tandartsen laat zich controleren op bloedoverdraagbare ziektes als hiv, hepatitis B en hepatitis C na een risicovol prikincident. Dat blijkt uit onderzoek van Peter Schneeberger, microbioloog bij het Jeroen Bosch-ziekenhuis, en Paul van Wijk, epidemioloog bij het VU medisch centrum. De onderzoekers analyseerden cijfers uit 2008 van PrikPunt, een landelijk opererende organisatie waar

men prikincidenten kan melden en advies kan vragen. Daarnaast hielden zij onder 1.442 tandartsen een enquête. Bij een risicovol prikincident is de tandarts in contact gekomen met bloed van de patiënt. Een derde van de tandartsen maakt jaarlijks een risicovol prikincident mee. “Voor het eerst is in Nederland op deze manier een studie naar prikincidenten onder tandartsen uitgevoerd,” aldus Van Wijk. Bij 16% van de jaar-

Tandartsen niet schaars genoeg voor 30%-regeling ARNHEM – Nederlandse onder-

“ ”

Een derde van tandartsen komt in contact met bloed patiënt

Foto: Dana Rothstein/Dreamstime.

Foto: John Valenti/Dreamstime.

lijks achtduizend prikincidenten gaat het om hoogrisico incidenten waarbij veel bloed vrijkomt, berekenden de onderzoekers. De andere incidenten worden als laagrisico incidenten beschouwd. “Nu hebben weinig mensen hiv, maar het is toch zorgelijk. Ook blijkt dat de vaccinatiegraad voor hepatitis B onder tandartsen en assistenten 88% is. Dat zou 100% moeten zijn,” vindt Van Wijk. Volgens Schneeberger neemt een bloedonderzoek na een prikincident veel zorgen weg. Vooral tandartsassistenten vormen een kwetsbare groep. “Assistenten die zich prikken, krijgen van de tandarts vaak te horen dat zo’n onderzoek niet hoeft. Een arts wil dan niet voor de kosten opdraaien van een bloedonderzoek.” De microbioloog adviseert tandartsen om veiligere technieken te gebruiken om prikincidenten te voorkomen. (bronnen: Volkskrant, NOS) ■

nemingen die buitenlandse tandartsen aantrekken, kunnen op het loon van deze werknemers de 30%-bewijsregel niet toepassen. De Arnhemse rechtbank oordeelde dit in een zaak die in 2011 aangespannen was door een Duitse tandarts. De tandarts meende dat er in Nederland een schaarste aan tandartsen is, waardoor hij recht had op de 30%-regeling. De Duitse tandarts refereerde aan het feit dat er jaarlijks gemiddeld 180 buitenlandse tandartsen Nederland binnenstromen, terwijl er 250 tandartsen afstuderen aan Nederlandse universiteiten. De 30%-regeling houdt in dat buitenlandse werknemers over 30% van hun salaris en bonus

geen belasting hoeven te betalen. Op die manier wordt het voor hen aantrekkelijker om in Nederland te komen werken. Een belangrijke voorwaarde is dat de buitenlandse werknemer over een specifieke deskundigheid beschikt die op de Nederlandse arbeidsmarkt schaars of niet aanwezig is. Volgens de rechtbank moet bij het bepalen van schaarste gekeken worden naar alle tandartsen in Nederland, inclusief de ingestroomde buitenlandse tandartsen. Dit aantal was in 2011 voldoende en daarom concludeerde de rechtbank dat de Duitse tandarts niet voldeed aan de voorwaarden voor de 30%-regeling. (bron: www.taxence.nl) ■

Verzuim licht gestegen in tandheelkundige branche NIEUWEGEIN – In 2011 lag het

verzuim in de tandheelkundige branche op 3,5%, terwijl dit in 2010 3,3% was. Dat heeft de NMT bekendgemaakt in het Nederlands Tandartsenblad. De stijging wordt veroorzaakt doordat de duur van de verzuimperiodes is toegenomen. Het aantal keer dat werknemers binnen de tandheelkundige praktijk zich ziek meldden is wel gelijk geble-

ven. Het merendeel van het verzuim betreft fysieke aandoeningen. Daarnaast werken er steeds meer vrouwen in de tandheelkundige branche, waardoor er relatief veel verzuim is vanwege zwangerschap. Ook buiten de tandheelkundige branche is het verzuim licht toegenomen. Het gemiddelde landelijke ziekteverzuim is ongeveer 4%. (bron: NMT). ■

Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Cartoons drs. Emily van Someren Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten E-mail: [email protected]. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied.

Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op www.albionpress.nl. Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: 06-531 55 262. E-mail: [email protected]. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: 030-63 55 070. Fax: 030-63 55 069. E-mail: [email protected]

© 2012 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

4

Interview

dental tribune - netherlands edition

September 2012

“Niets is zo moeilijk als gedragsverandering” Interview met Guus van Strijp (ACTA), carioloog

TEKST: LAURA VAN DEE FOTO’S: BEN ADRIAANSE

Bij een caviteit hebben tandarts en patiënt gefaald, herhaalt Van Strijp keer op keer tijdens het interview. “Als cariësactiviteit op tijd geconstateerd wordt, hoeft er helemaal geen caviteit te ontstaan,” aldus Van Strijp. Hij is voorzitter van de sectie Cariologie, Endodontologie en Pedodontologie aan ACTA. Naast zijn docentschap doet Van Strijp onderzoek naar cariespreventieve middelen en dentinecariës. Hij publiceert regelmatig in (inter)nationale tijdschriften. Daarnaast is hij cursusleider bij verschillende postacademische cursussen over cariologie. In het kader van dit themanummer over 'Het Gat' vertelt Van Strijp aan Dental Tribune hoe hij de toekomst van de cariologie voor zich ziet. In uw voordrachten en publicaties pleit u voor vroegdiagnostiek. Besteden tandartsen hier voldoende aandacht aan? Nee. De meeste tandartsen werken nog volgens de traditionele methode, waarbij ze één keer in het half jaar een periodiek mond-

onderzoek (PMO) bij hun patiënten uitvoeren dat een paar minuten duurt. Op deze manier kan cariës niet tijdig herkend en beïnvloed worden en wordt pas ingegrepen als er een caviteit ontstaan is. Dit is niet nodig, omdat er ongeveer twee jaar tussen een initiele laesie en het ontstaan van een caviteit zit. Ik vind het onbegrijpelijk dat deze tijd niet benut wordt om cavitatie te voorkomen. Tandartsen zouden element voor element moeten nagaan of er wittevleklaesies waar te nemen zijn. Het PMO neemt hierdoor uiteraard wel meer tijd in beslag. Als een tandarts na visuele inspectie, met lichtfoto’s of (op indicatie) met röntgenfoto’s cariësactiviteit heeft geconstateerd, is de volgende stap een behandelplan op te stellen. Als nog geen sprake is van een caviteit kan zo voorkomen worden dat deze ontstaat. Op dit moment is de tandheelkunde nog grotendeels gericht op symptoombestrijding en ontbreekt het aan vroegdiagnostiek. Wat houdt vroegdiagnostiek in? Bij vroegdiagnostiek gaat een algemeen practicus tijdens het perdv Dental Donatusstr. 157b D-50259 Pulheim (Keulen) [email protected]

S

+49(0)2234.40640

Onbeschaamd goed. Wedden?

www.rdvdental.de Gereviseerde tandheelkundige apparatuur! Van behandelingsunit tot complete praktijkinrichting. Montage in heel Nederland! In onze showrooms vindt u doorlopend meer dan 250 gebruikte behandelingsunits! Inclusief garantie! Advisering? Financiering? Leasing? Geen probleem! Wij staan met al onze kennis en deskundigheid tot uw beschikking! Passie voor perfectie

riodiek mondonderzoek na of er cariësactiviteit is en brengt hij de cariësrisicofactoren van de patiënt in kaart. De activiteit moet goed ingeschat worden, omdat een tandarts anders te snel restauratief ingrijpt. Cariësrisicofactoren zijn de aanwezigheid van plaque, het voedingspatroon, fluoridegebruik en verminderde speekselsecretie. Op basis van de anamnese stelt de tandarts een prognose van de laesie op en daarna een behandelplan. Dit plan kan bijvoorbeeld bestaan uit zorgvuldiger of vaker poetsen met fluoridetandpasta of meer interdentaal reinigen. Bij ACTA leren we studenten gebruik te maken van een cariësrisicoformulier. Het is de bedoeling dat zij deze shortlist bij elk bezoek doorlopen. Eén van mijn patiënten vertoonde door de jaren heen een verhoogd cariësrisico. Door het in kaart brengen van de aanwezige risicofactoren kwam ik erachter dat de man een merkwaardig voedingspatroon had: hij at elke dag een doosje dadels en een pond druiven. De man heeft zijn voedingspatroon aangepast en zijn gebitsgezondheid is daarna duidelijk verbeterd. Misschien is het probleem dat vroegdiagnostiek te weinig oplevert. Gebrek aan financiële compensatie is één van de redenen waarom vroegdiagnostiek nog weinig wordt toegepast. Het is bovendien tijdrovend. Verzekeraars vergoeden vroegdiagnostiek niet, omdat tandartsen hen geen bewijs kunnen tonen van de effectiviteit ervan. Met het vastleggen van cariësrisicofactoren, de cariësactiviteit en het monitoren van de laesie kan eventuele regressie nu inzichtelijk worden gemaakt. Een andere oorzaak is dat veel tandartsen totaal anders moeten leren denken. Tot nu toe waren

ze vooral gericht op restauratieve handelingen en op kortetermijnresultaat, terwijl het bij preventief behandelen voor een groot

“

Pas als dit onvoldoende resultaat oplevert, is chloorhexidine, naast het gebruik van fluoride, een optie. Dit antibacteriële spoelmid-

Het periodiek mondonderzoek moet een andere vorm krijgen

deel draait om het voorlichten en motiveren van de patiënten en de lange termijn. Tandartsen vinden het moeilijk die omslag te maken. Tandheelkunde zou meer een alfavak moeten zijn, want de psychologische component, waarbij je patiënten moet overtuigen van het belang van goede mondzorg, valt niet te onderschatten. Preventie heeft de toekomst, maar levert uiteraard niet altijd het gewenste resultaat op. Bij sommige patiënten slaat een preventieve behandeling niet aan, omdat ze niet genoeg motivatie hebben en bijvoorbeeld hun voedingspatroon niet willen veranderen. In dat geval is restauratief ingrijpen uiteindelijk vaak toch nodig, hoewel het niet de oplossing is. Bij een hoog cariësrisico

“ ” Tandartsen moeten anders leren denken

is elke restauratie op termijn gedoemd te mislukken.

Wat vindt u de belangrijkste preventiemethode? Zowel bij adolescenten als bij volwassenen moet bij onvoldoende bescherming als eerste gedacht worden aan het verhogen van de frequentie van fluoridegebruik. Je kunt patiënten adviseren hun tanden een keer extra per dag te poetsen of om fluoride te spoelen.

”

del verhindert onder andere de afbraak van collageen in het dentine. Het effect hiervan op cariës is echter niet onomstotelijk bewezen. Bovendien is een mogelijke bijwerking de verkleuring van elementen en van de tong. U promoveerde in 1996 op de preventie van wortelcariës, die voornamelijk bij ouderen voorkomt. Wat zijn de belangrijkste manieren om die te voorkomen? Omdat de mondzorg de afgelopen vijftig jaar sterk verbeterd is, belanden veel tachtigplussers in verpleeghuizen met eigen dentitie. Vroeger hadden ouderen doorgaans volledige prothesen. Eenmaal in het verpleeghuis is er weinig mondzorg en doordat patiënten zelf vaak niet goed meer voor hun gebit kunnen zorgen, ontstaan soms carieuze laesies. Vooral blootliggende tandwortels zijn extra gevoelig voor laesies. Vanwege de vergrijzing zullen er steeds meer ouderen met wortelcariës bij komen. Om die klachten voor te zijn, is het belangrijk dat de verpleging ervoor zorgt dat ouderen fluoride gebruiken. Spoelen met fluoride gaat vaak nog relatief makkelijk en het kan ook met wattenstaafjes aangebracht worden. In de Richtlijn Mondzorg voor ouderen is als basisadvies naast fluoridegebruik

> lees verder op pagina 6

www.posortho.com

Progressive Orthodontic Seminars

Op 19 - 22 april 2013 start Progressive Orthodontic Seminars (POS) alweer met de 23e cursus orthodontie onder auspiciën van Donald B. McGann DDS

Cursus Orthodontie De complete cursus orthodontie omvat een trainingsprogramma, waarin naast diepgaande theoretische kennisoverdracht ook plaats wordt ingeruimd voor praktijktrainingen. Na voltooiing van het programma is men in staat een groot aantal orthodontische afwijkingen bij zowel kinderen als volwassenen effectief te diagnosticeren en met succes te behandelen. Tijdens de workshops wordt gewerkt met uitneembare en vaste apparatuur. De complete cursus bestaat uit 12 x 4 dagen verdeeld over een periode van 1,5 tot 2 jaar.

Gratis introductie seminar! Als u onze cursisten heeft gesproken, dan heeft u ongetwijfeld gehoord over de hoge kwaliteit van onze seminars. U bent welkom om dit zelf te ervaren op het GRATIS seminar dat wij geven op zaterdag 22 maart 2013 in Amstelveen. U kunt zich hiervoor opgeven bij: Progressive Holland Inc. Tel: 020 647 22 72

Inbegrepen in de kosten voor de cursus is een door POS ontwikkelde software. Deze software wordt tijdens de cursus gebruikt, maar zal voor u ook daarna een waardevol programma zijn bij de behandeling van uw patiënten.

Donald B. McGann DDS De vooraanstaande Amerikaanse tandarts en zijn ervaren medewerkers zetten zich wereldwijd in voor de Progressive Orthodontic Seminars. In korte tijd ontdekten ruim 400 Nederlandse tandartsen de nieuwe en vooral succesvolle methodes van Donald B. McGann.

Kosten € 1.475,00 per seminar inclusief lunch Cursuslocatie Amstelveen Tel. informatie 020 647 22 72 Fax 020 640 14 77 e-mail [email protected]

Progressive Orthodontic Seminars Jupiter 129 1188 EE Amstelveen www.posortho.com

6

Interview

> vervolg van pagina 4 het spoelen met het antibacteriele middel chloorhexidine opgenomen, maar dat raad ik pas aan als fluoride onvoldoende bescherming biedt. Het voorkomen van blootliggende wortels is de beste preventie. Als ouderen een verhoogde cariesactiviteit vertonen, is het raadzaam een speekselsecretietest af te nemen. Dit gebeurt nog te weinig. Door gebruik van antidepressiva en medicijnen tegen hoge bloeddruk krijgen ouderen soms een veranderde speekselsecretie, waardoor er een hoger risico op cariës ontstaat. Als dit het geval is, kan de medicatie worden aangepast of kunnen we proberen de speekselproductie te stimuleren met kauwgum. Hoe kan gecontroleerd worden of de preventiebehandeling succes heeft? Scoremethoden zoals de Ekstrand- of de ICDAS-methode geven aan in welk stadium een laesie zich bevindt. Het doel van een preventieve behandeling is zorgen dat de scores niet verslechte-

dental tribune - netherlands edition

ren en indien mogelijk verbeteren. De tandarts kan met de patiënt, op basis van de cariësrisicofactoren, een interval afspreken voor de controleafspraken. Elke keer als de patiënt terugkomt voor onderzoek beoordeelt de tandarts de aanwezige cariësrisicofactoren en de cariësactiviteit. In combinatie met de laesiescore en het vergelijken van de lichtopnamen (monito-

“

Fluoride is het eerste middel van keuze in de cariëspreventie

”

ren) kan hij nagaan of de preventie effect heeft. Deze manier van werken is motiverend voor de patiënt. Het Nexø-experiment naar preventiebehandeling bij kinderen had als doel het behouden van een gezonde dentitie met zo min mogelijk kosten. Bij de kinderen waren de eerste en tweede blijvende molaren in doorbraakfase. De preventie bestond uit een combinatie van voorlichting, training in plaque verwijderen en het terugkomen voor controleafspraken. Bij elke patiënt werd een risicoana-

Dental Global Innovative

NTI-Kahla GmbH is a leading global manufacturer of rotating instruments for dentists and dental laboratories. We are looking for sales agents for our expansion in the Netherlands. Please contact: Michael Dontschew Area Sales Manager Tel.: +49(0)36424-573-28 email: [email protected] NTI-Kahla GmbH • Rotary Dental Instruments Im Camisch 3 • 07768 Kahla/Germany • www.nti.de

September 2012

lyse gemaakt voor de individuele terugkomtermijn, gebaseerd op de coöperatie van ouder en kind, de cariësprogressie en het doorbraakstadium van de molaren. Uit het experiment bleek dat de preventieve behandeling ervoor zorgde dat de gebitsgezondheid op het eiland beter werd dan in de rest van Denemarken. De kritiek was dat het experiment op een eiland plaatsvond onder een laag opgeleide bevolking met hoge saamhorigheid. Op dit moment doen we een soortgelijk experiment in Den Bosch en dat heeft tot nu toe ook tot een cariësreductie van 30% geleid. Welke rol zou de politiek kunnen spelen in het verbeteren van mondzorgpreventie? Er moet een code voor vroegdiagnostiek komen, zodat er ook een financiële motivatie voor tandartsen is om cariës vroegtijdig op te sporen. Daarnaast is het belangrijk dat preventie meer in de aandacht komt te staan bij het grote publiek, hoewel niets zo moeilijk is als gedragsverandering. Tot in de jaren negentig nam de cariësprevalentie geleidelijk af door fluoridegebruik, maar de laatste jaren lijkt het erop dat jongeren weer meer cariës krijgen. Mensen gebruiken nog steeds fluoride, maar hun frequentie van suikergebruik is hoger dan vroeger. Men denkt dat cariës beheersbaar is geworden door fluoride en laat daarom de teugels op andere vlakken (bijvoorbeeld voedingsgewoonten) vieren. Wie vormen de cariësrisicogroepen? 80% van de cariës in Nederland komt voor bij 20% van de bevolking. Mensen met een lagere sociaaleconomische status hebben meer kans op het ontwikkelen van cariës. Zij poetsen slechter, hebben minder gezonde voedingsgewoonten, roken meer en gebruiken meer alcohol. Dit is niet bevorderlijk voor het gebit. Daarnaast is deze groep moeilijker te motiveren om de mondhygiëne te verbeteren.

“

laesie toegankelijk maken zodat het kind of de verzorger de laesie goed schoon kan houden. Op die manier ontwikkelt die zich niet verder. Het mooie van NRC is dat het patiëntvriendelijk is en dat de verantwoordelijkheid voor de mondzorg bij ouder en kind blijft liggen. Hoewel NRC is opgenomen in de meest recente Richtlijn Mondzorg voor jeugdigen, merk ik bij lezingen vaak nog dat tandartsen er weinig van af weten en het nauwelijks toepassen. Tegenstanders van NRC voeren aan dat de methode niet wetenschappelijk bewezen is en alleen werkt bij gemotiveerde ouders en kinderen… NRC is inderdaad niet wetenschappelijk bewezen, maar uit meerdere onderzoeken blijkt dat de methode wel degelijk werkt. Op dit moment loopt een gerandomi-

Bij NRC blijft de verantwoordelijkheid bij kind en ouder

Het is lastig om kennis en kunde aan hen over te dragen, soms vanwege een taalbarrière. Er is de laatste jaren een hevige discussie over de niet-restauratieve caviteitsbehandeling (NRC). Welke positie neemt u in ten opzichte van NRC? Ik ben een groot voorstander van NRC bij melkgebitten, indien mogelijk. Het is een causale therapie waarin communicatie, opvoedkunde en angstbeperking centraal staan. Vroeger was de heersende gedachte dat als er bacteriën in de dentine waren gekomen, een restauratieve ingreep vereist was. Nu weten we dat het cariësproces stopt als de plaque over de laesie verwijderd wordt. Als een kind een caviteit in het melkgebit heeft, kan de tandarts de

”

seerd klinisch onderzoek dat het ‘ultieme’ bewijs moet leveren. Er is ook veel motivatie van ouders en kind nodig voor NRC, maar als die er niet voldoende blijkt te zijn, kan altijd later nog restauratief worden ingegrepen. Om te voorkomen dat de laesie zich te ver ontwikkelt bij weinig gemotiveerde ouders en kinderen, is het daarom belangrijk dat kind en ouder regelmatig op controle komen bij de tandarts. Met de vrije tarieven is er een aparte prestatiecode voor NRC gekomen. Zijn daardoor meer tandartsen de methode gaan toepassen? Er is zeker een drempel weggevallen om NRC te gebruiken door het creëren van een prestatiecode. Ik verwacht dat die code ook na beeindiging van de vrije tarieven zal blijven bestaan.

De laatste jaren is ‘minimaal invasief’ in de tandheelkunde een vaak gebruikte term, een modewoord zelfs. Streven de tandartsen in Nederland dit ideaal ook daadwerkelijk na? Zeker. Nederland is na de Scandinavische landen koploper in minimaal invasieve tandheelkunde. Door de toepassing van adhesieve tandheelkunde hoeft minder gezond weefsel te worden opgeofferd. Ook passen tandartsen regelmatig minimaal invasieve technieken als de Hall-techniek en de indirecte pulpaoverkapping toe. Bij beide behandelingen wordt geinfecteerde dentine op zijn plaats gelaten. De Hall-methode, waarbij over de hele caviteit in een melkgebit een kroon wordt geplaatst, heeft zelfs een hoger succespercentage dan de traditionele restauratie. De indirecte pulpaoverkapping is in 90% van de gevallen succesvol. Toch heeft een aanzienlijk aantal mondzorgprofessionals moeite met deze methoden, omdat het tegen hun gevoel indruist om geinfecteerde dentine te laten zitten. Er is echter wetenschappelijk aangetoond dat als dit wordt afgesloten, zoals bij de Hall-techniek en de indirecte pulpaoverkapping, het aantal vitale bacteriën drastisch vermindert en dat nog aanwezige bacteriën een slapend bestaan leiden door gebrek aan voeding. Hoe ziet u de toekomst van de cariologie? In het nieuwe denken staat vroegdiagnostiek en preventie centraal. Ik ben eind jaren zeventig afgestudeerd en als ik in de tussentijd niets had bijgeleerd, zou ik nagenoeg volledig restauratief werken, zonder dat er veel diagnostiek aan te pas kwam. Essentieel is dat preventie niet wil zeggen dat je niets doet, maar dat het ook een vorm van behandelen is. Ik hoop dat in de toekomst alle mondzorgprofessionals op precavitatieniveau naar cariës kijken. ■

advertentie 1/1

ACTA Dental Education is het nascholingsbureau van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam. Van PAOT-cursussen tot symposia, van Quality Practice themadagen tot het QP-vaktijdschrift, u vindt het bij ACTA Dental Eduaction. Kijk op onze website voor meer informatie over onze producten en diensten.

ADHESIEVE TANDHEELKUNDE A cursusleiding en docent:

Hein de Kloet (tandarts)

docent:

dr. Hans van Pelt (tandarts)

datum:

vrijdag 12 en zaterdag 13 oktober 2012

locatie:

Hotel Wolfheze, Wolfhezerweg 17, 6874 AA Wolfheze, tel. 026 - 33 37 852

tijdsduur:

2 dagen

cursusprijs:

€ 1.100,- (inclusief overnachting)

doelgroep:

tandartsen met een algemene praktijk

max. aantal deelnemers:

24

De 65ste keer dat deze cursus plaatsvindt, maar tevens ook de laatste keer!

Deze cursus vindt plaats in een heerlijk luxe

De volgende onderwerpen komen aan de orde:

- autologe en composietbruggen;

hotel met tennisbanen, zwembad, sauna en

- materiaalkeuze en productinformatie;

- behandelplanning volgens het dynamisch

golfmogelijkheden. De ultieme combinatie van

- hechting aan glazuur, dentine; porselein en

nascholing en ontspanning! Het accent van de cursus ligt op de klinische toepassing van adhesieve technieken met behulp van composiet, porselein en metaal.

- onderhoud en reparaties, air abrasion en

(anterior en posterior) vervaardigen en beslissen wanneer een adhesief porseleinen restauratie de beste oplossing is; - keramische restauraties prepareren, afdrukken

zandstralen.

vervanging; tandheelkunde met composiet;

- onzichtbare en lekvrije composietrestauraties

composiet;

- procedure klasse I, II, III, IV, V en amalgaam- esthetische uitgangspunten en cosmetische

NIEUW

restauratieconcept en occlusieopbouw met

metaal; - polymerisatie en omgaan met krimp;

KRT 12 + 4 Q-OUNTEN

en adhesief bevestigen; - etsbruggen van composiet en adhesiefbruggen

Leerdoelen:

van metaal-porselein en vezelversterkte

- een weloverwogen keuze maken uit de

composiet prepareren, af drukken en adhesief

- porseleinen facings en tandkleurige inlays en

beschikbare hechtsystemen en restauratie-

onlays;

bevestigen.

materialen; toegespitst op zijn eigen

- adhesieve prothetiek (incl. ‘etched retainers’);

werkwijze en het indicatiegebied;

MASTERCLASS ONDERNEMERSCHAP

KRT 60 + 20 Q-PUNTEN

IN DE TANDHEELKUNDIGE PRAKTIJK - HAAL MEER UIT JEZELF, JE WERK EN JE PRAKTIJK -

NIEUW

cursusleiding en docent:

Ward van Dijk (tandarts-ondernemer) **

docenten:

Marc Lammers (ex-coach Nederlands dames hockeyteam) **, drs. Jos Burgers RM (management-trainer en bestsellerauteur) **, mr. Bart Admiraal (tandarts-jurist) **, Henk Kraaijenhof (coach topatleten) **, drs. Rob Barnasconi (voorzitter NMT) ** en/of mr. Alexander Tolmeijer (vice-voorzitter/penningmeester NMT) ** en daarnaast gastdocenten vanuit management en het financieel-economische werkveld.

data:

5 modules van 2 dagen met overnachting, gevolgd door een terugkomdag aanvang vrijdagmiddag 14 uur tot zaterdag 17 uur, vrijdag 18 en zaterdag 19 januari 2013, vrijdag 8 en zaterdag 9 februari 2013 vrijdag 15 en zaterdag 16 maart 2013, vrijdag 12 en zaterdag 13 april 2013 (Londen) vrijdag 17 en zaterdag 18 mei 2013

locatie:

Kasteel De Hooge Vuursche, Baarn (4 modules en terugkomdag). Module 4 vindt plaats in Londen.

cursusprijs:

€ 8.450,- (inclusief diners en overnachtingen Kasteel Hooge Vuursche; diners, vlucht en overnachting in Londen)

doelgroep:

tandartsen

max. aantal deelnemers:

18

** niet werkzaam bij ACTA Wilt u professionaliseren, pas op de plaats maken

Inhoud:

Vooraf maar ook tijdens de masterclass zullen

Leerdoelen:

en kijken of u op de goede weg bent met uw

- Visie, missie, strategie, persoonlijke ontwikkeling;

de deelnemers hun eigen gegevens inbrengen en

- de eigen praktijk en het eigen handelen

praktijk en met uw werkwijze? Wilt u uw praktijk

- Ethiek, wetgeving, richtlijnen en protocollen;

geanonimiseerd gebruiken als benchmark. Denk

(laten) doorlichten, en uw gemaakte manage-

- Management en leiderschap in de tandarts-

bijvoorbeeld aan jaarstukken, richtlijnen, proto-

mentkeuzes? Wilt u inspiratie en werkplezier optimaliseren, een stap maken in management, ondernemerschap, werkgeverschap, vakmanschap,

doorlichten op kritische succesfactoren, een verbeterplan opstellen en uitvoeren;

praktijk, verandermanagement, marketing,

collen en patiënten-enquête.

social media;

Deze masterclass is zowel geschikt voor tand-

management en verandermanagement

artsen in loondienst als voor praktijkhouders.

(onder)kennen en inzetten.

- Communicatie, personeelsbeleid, risk

- de verschillende aspecten van praktijk-

leiderschap? Dan is de masterclass Ondernemer-

management, ‘regelen of verzekeren’, patiënt

Ook wanneer u een praktijk wilt overnemen of

schap in de Tandheelkundige Praktijk geschikt

of klant?;

starten dan heeft u profijt van het volgen van

Na de masterclass:

voor u. De masterclass biedt aandacht voor

deze masterclass.

Bent u in staat om managementbegrippen

professioneel handelen, praktijkmanagement

- Financiële principes, balans/ winst en verlies, jaarrekening, cashflow, fiscale afwegingen,

Na afloop van de masterclass is er mogelijkheid

zoals risk management, leiderschap, marketing

en praktijkhandelingen.

reserveringen, afschrijven, investeren, leasen,

om uw praktijk door te laten lichten (dit is niet

en verandermanagement toe te passen op uw

budgetteren etc.

bij de cursusprijs inbegrepen; prijs op aanvraag

eigen praktijk(voering) en hier sturing in aan te

en afhankelijk van uw behoeften).

brengen.

- Inkoop, agenda, stoelbezetting en andere organisatiemiddelen;

8

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

September 2012

Extractie – de eerste stap op weg naar een implantaat schijnselen, dan wordt besloten tot extractie van de kies. Tijdens de extractiepoging van de kies breken wellicht de wortels af. Deze worden dan bij de kaakchirurg verwijderd door bot rond de afgebroken wortels weg te boren. Uiteindelijk ontstaat na genezing een situatie waarin niet zonder meer een implantaat kan worden aangebracht. Verstandiger is in deze gevallen bijtijds te kiezen voor atraumatische verwijdering van de tand of kies en niet eindeloos, en met veel kosten, door te modderen. Bij het streven naar een atraumatische extractie speelt de inschatting of deze tand of kies zonder problemen kan worden geëxtraheerd, een belangrijke rol. Is de inschatting foutief en breekt de kies ongelukkig af tijdens een extractiepoging, dan is dat voor patiënt en tandarts een teleurstelling. Belangrijker nog is dat de wortels chirurgisch moeten worden verwijderd, wat leidt tot nodeloos botverlies. In veel gevallen van verwijderen van zeer verzwakte, uitgebreid gerestaureerde, deels afgebroken en endodontisch behandelde boven- en ondermolaren, is het mogelijk deze intra-alveolair te verwijderen. Dat wil zeggen dat verwijdering van het hele element mogelijk is zonder bot te verwijderen en ook zonder het mucoperiost af te schuiven. Daartoe wordt na verdoving de kroon met een fissuurboor verwijderd van de wortels. Daarna wordt, weer

TEKST EN FOTO’S: R.J. (RONNIE) GOENÉ, J.A. (JACQUES) BAART

Soms moet een tand of kies worden geëxtraheerd. Meer dan in het verleden denken we tegenwoordig aan de vervanging door een implantaatgedragen kroon en is vormbehoud van de harde en zachte kaakweefsels van belang. DE EXTRACTIE EN WAT ERAAN VOORAFGING

De werkzaamheden van de tandarts zijn gericht op behoud van het gebit, van elk gebitselement op zichzelf. Dat brengt met zich mee dat kosten noch moeite worden gespaard om een tand of kies te behouden. Met het oog op onverhoopt verlies van een dergelijk element en vervanging door een implantaatgedragen kroon is alles op alles zetten voor het behoud van een tand of kies soms ongewenst. Bij caries profunda hoort een uitgebreide restauratie en soms een endodontische behandeling van de avitale pulpa. Als deze behandeling later toch weer klachten geeft in de vorm van parodontitis apicalis, ligt endodontische herbehandeling voor de hand, zo nodig door een endodontoloog. Mocht de kies daarna toch weer opspelen, dan wordt de kaakchirurg mogelijk gevraagd een apexresectie uit te voeren, eventueel met retrograde vullingen. Heeft dit onvoldoende geholpen en zijn er toch weer pijnklachten en ontstekingsver-

met een fissuurboor, een groeve gemaakt om in de bovenkaak palatinaal van buccaal en in de onderkaak mesiaal van distaal te scheiden. Het is belangrijk hierbij te streven naar gelijke volumina aan weerszijden van de splitsing. In de bovenkaak moet men tevens voorkomen door de trifurcatie te boren, in verband met de kans op een antrumperforatie. Met een rechte hevel worden nu de wortels gesplitst en stuk voor stuk verwijderd. In de bovenkaak eerst de palatinale wortel, dan de mesiale en distale wortel, de disto-buccale wortel en tot slot de mesio-buccale wortel. In de onderkaak wordt eerst de distale wortel verwijderd en vervolgens (van mesiaal) de mesiale wortel. De buccale cortex wordt intact gelaten en hierop wordt ook niet gesteund met een vlaghevel (figuur 1 t/m 6). NA EEN EXTRACTIE

Na een extractie volgt een hele cascade aan biologische gebeurtenissen, die begint met de vorming van een bloedstolsel in de extractie alveole en eindigt met nieuw bot en mucosa daarover-

heen. De vorming van bot in de extractie alveole gaat echter gepaard met een verlies van bot, vooral aan buccale zijde.1 De processus alveolaris bestaat immers bij de gratie van een gebitselement en ontwikkelt zich tijdens de eruptie van dat element. Het is een tandafhankelijke structuur die bij het verwijderen van het element zijn functie verliest en atrofieert. Aangezien de weke delen daaroverheen in hoge mate de architectuur volgen van het onderliggende bot, kan dit ook ongewenste morfologische consequenties hebben. Het nettoresultaat van dit genezingsproces aan de ene kant en remodelleringsproces aan de andere kant resulteert in een gemiddeld verlies in hoogte van ruim 1 mm en in de breedte van gemiddeld 6 mm, hetgeen neerkomt op een reductie van zo’n 50% van de oorspronkelijke breedte. Hiervan ontstaat tweederde in de eerste drie maanden na extractie, veel meer buccaal dan linguaal.2 Dierexperimentele en klinische studies hebben inmiddels de fundamentele processen in de extractie alveole ontrafeld.3

Het zogenaamde ‘bundle bone’ speelt hierin een wezenlijke rol. Bundle bone is de ‘binnenbekleding’ van een extractie alveole waarin de vezels van het parodontale ligament insereren. Bij de mens heeft het bundle bone een dikte van gemiddeld 0,3 mm. Samen met het wortelcement en het parodontale ligament vormt bundle bone een functionele eenheid: extractie van een element impliceert verlies van het wortelcement, het parodontale ligament en dus van het bundle bone. Uit recent onderzoek bij 250 proefpersonen kon met behulp van cone beam CT-scans worden vastgesteld dat de dikte van de buccale lamel in het bovenfront 0,3-1,0 mm bedraagt.4 Afhankelijk van de dikte van de buccale lamel zal deze dus in meerdere of mindere mate alleen uit bundle bone bestaan en verdwijnen, met alle mogelijke esthetische gevolgen van dien. Extraheren en laten genezen – met de toekomstige vervanging door een implantaat en kroon in het achterhoofd – impliceert dat in een later stadium bot zal moeten worden gereconstrueerd met

^^^KLU[HS]HRUS Figuur 1 en 2: Te extraheren eerste molaar bovenkaak. +LKLU[HSL]HRIL\YZ PU\^YLNPV

'+LU[HS=HR

+LU[HS=HR

+LU[HS=HRaHSPULLU]PLY[HSYLNPVUHSL]HRIL\YaLUVYNHUPZLYLU /L[KVLSPZLLURSLPUZJOHSPNR^HSP[H[PLML]LULTLU[[LVYNHUPZLYLU]VVYaV^LSKL[HUKOLLSR\UKPNL ]LYaVYNLYHSZKLL_WVZHU[ 6WKLaL]HRIL\YZ]PUK[\aHSLU0UaHSLUa\SSLUSLaPUNLUNLNL]LU^VYKLUKVVYVUHMOHURL SPQRLZWYLRLYZ,SRLZWYLRLYaHSaPQUSLaPUNRLLYOLYOHSLU=VVYKLaLSLaPUNLUPZ8RL\YTLYRHJJYL KP[H[PLLU29;W\U[LUHHUNL]YHHNK+LaLZKLaHHSPZNLYLZLY]LLYK]VVYSLaPUNLULUVM^VYRZOVWZ ]HU\P[KLL_WVZHU[LU/L[TH_PTHHSHHU[HSKLLSULTLYZWLYSLaPUNPZLUKLZ[HY[[PQKLU]HUKL ]LYZJOPSSLUKLaHSLUa\SSLU]LYZWYPUNLUaVKH[[\ZZLUKLSLaPUNLUKVVYY\PT]VSKVLUKL[PQKPZ]VVYKL KLLSULTLYZVTKLL_WVZHU[LU[LILaVLRLU ;PQKLUZKL]HRIL\YZa\SSLULYSLaPUNLU^VYKLUNLNL]LUKVVYKL]VSNLUKLVUHMOHURLSPQRLZWYLRLYZ!

/LUR(S[PUN 6UKLY^LYW! *VTWVZPL[

2HZWLY=LLUZ[YH 6UKLY^LYW! ,UKVKVU[PL

.LY[:[LS 6UKLY^LYW! 2PUKLY[HUKOLLSR\UKL

,YPR9HUaPQU 6UKLY^LYW! 7YHR[PQRTHUHNLTLU[

>PS[\TLLY^L[LUV]LY KH[HSVJH[PLZLUKLPUOV\K]HU KLSLaPUNLURPQRKHUVW ^^^KLU[HS]HRUS 3VKL^PQR]HUA^VS 6UKLY^LYW! 0TWSHU[VSVNPL

Figuur 3 t/m 6 : Atraumatische extractie eerste molaar bovenkaak.

0 wks

12 wks

12 wks

Figuur 7 t/m 10 : Esthetisch storende vormverandering twaalf weken na extractie.

12 wks

September 2012

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

autoloog bot, een botsubstituut of een combinatie van beide, gelijktijdig met of voorafgaand aan het plaatsen van het implantaat, zeker in de esthetische zone (figuur 7 t/m 10). Door direct aansluitend aan de extractie de alveole uit te vullen met een botsubstituut, kan een extra invasieve, reconstructieve procedure worden voorkomen. RIDGE PRESERVATION

In het verleden zijn verschillende technieken en verschillende vulmaterialen beschreven zowel in dierexperimenten als bij mensen: met autoloog of gedemineraliseerd humaan bot (= homoloog bot), gedeproteïniseerd koeienbot (heteroloog bot) of allerlei alloplastische materialen zoals bioglass en groeihormomen (BMP’s). Ten onrechte werd deze procedure tot voor kort ‘socket preservation’ genoemd. De juiste terminologie is ridge preservation: door de socket uit te vullen behoud je de ‘ridge’. ONDERZOEK

Zowel uit dierexperimenteel als recent klinisch onderzoek komt duidelijk naar voren dat het driedimensionale volume van de processus alveolaris goed kan worden behouden als de alveole direct na de extractie wordt opgevuld5,6 met een gedeproteïniseerd osteoconductief materiaal in een 10% collageenmatrix (Bio-Oss Collagen®). Humane biopten genomen direct voorafgaand aan de implantatieprocedure laten zien dat de (nog) niet geresorbeerde partikels ingebed zitten in nieuw gevormd bot. Het gemiddeld volumepercentage residu is 24,5% en daarmee aanzienlijk lager dan wat als limiet wordt beschouwd om te kunnen implanteren (40%).7 Ook is inmiddels aangetoond dat door het toepassen van deze techniek de weke delen beter worden ondersteund, hetgeen zeker in de esthetische zone van groot belang kan zijn.8 Systematische analyse van de literatuur schetst het beeld dat in die situaties waarin na een extractie geen preserverende maatregelen werden genomen, de noodzaak van botaugmentatie op het moment van implanteren met een factor 10 toeneemt.9 DE PRAKTIJK

Iedere tandarts kan een tand of kies trekken. De kunst is dit zo

minimaal traumatisch mogelijk te doen en te anticiperen op de toekomstige vervanging. De techniek is eenvoudig. Het blokje BioOss Collagen® wordt bevochtigd met fysiologisch zout. Vervolgens kan het blokje in kleine stukjes worden geknipt of gesneden en in de alveole worden gebracht. Het is uitermate gebruiksvriendelijk. Op een simpele manier kan vormverlies worden gecompenseerd en kunnen een botopbouw in de esthetische zone of een sinusbodemelevatie postcanien in de bovenkaak en de daarmee op een later tijdstip samenhangende kosten worden voorkomen (figuur 11 t/m 20). Ridge preservation is niet iets voor een specialist, maar kan juist een plaats krijgen in de algemene praktijk. ■

REFERENTIES 1 Cardaropoli G, et al. Dynamics of Bone Tissue Formation in Tooth Extraction Sites. An Experimental Study in Dogs. J Clin Periodontol, 2003. 2 Schropp L, et al. Bone Healing and Soft Tissue Contour Changes Following Single-Tooth Extraction: A Clinical and Radiographical 12 month Prospective Study. IJPRD, 2003. 3 Araújo M. et al. Dimensional ridge alterations following tooth extraction: An experimental study in the dog. J Clin Periodontol, 2005. 4 Januario A, et al. Dimension of the facial bone wall in the anterior maxilla: a cone-beam computed tomography study Clin Oral Impl Res. 2010 5 Araújo M, Lindhe J. Ridge preservation with the use of Bio-Oss collagen®: a 6-month study in the dog, Clin Oral Impl Res 2009. 6 Cardaropoli D, Cardaropoli G. Preservation of the Postextraction Alveolar Ridge: a Clinical and Histologic Study. Int J Perio Res Dent, 2008. 7 Carmagnola D, et al. Healing of human extraction sockets filled with Bio-Oss. Clin Oral Impl Res, 2003. 8 Nevins M, et al. A study of the fate of the buccal wall of extraction sockets of teeth with prominent roots. Int J Perio Res Dent, 2006. 9 Weng D, et al. Are socket and ridge preservation techniques at the day of tooth extraction efficient in maintaining the tissues of the alveolar ridge? Eur J Oral Implantol, 2011.

Figuur 11 t/m 14: Atraumatische extractie en ridge preservation, kruishechting.

16 wks Figuur 15: Processus na 16 weken.

Figuur 16 en 17: Plaatsen implantaat.

0 wks Figuur 18: Röntgenfoto voor extractie.

16 wks Figuur 20: Röntgenfoto direct na implantatie.

0 wks Figuur 19: Röntgenfoto direct na extractie en uitvullen met botsubstituut.

Ligt jouw passie in de opzet, uitvoering en analyse van tandheelkundig gerelateerd onderzoek? Dan ben jij wellicht de parttime collega die wij zoeken!

WERKENBIJTNO.NL

Binnen TNO is behoefte aan een ervaren (3-10 jaar) tandarts/tandheelkundig onderzoeker die een rol kan spelen bij het signaleren van en inspelen op actuele vraagstukken binnen de tandheelkunde. Wij zorgen dat innovaties maximaal renderen binnen bedrijfsleven, overheid en het dagelijks leven. Wat doe jij?

9

NIEUW

HELPT OM TANDVLEESPROBLEMEN TE VOORKOMEN EN TE VERMINDEREN Digitale weergave van het gebied en de ernst van de tandvleesproblemen vóór en na gebruik1

Vóór gebruik:

Na 2 weken:

Na 6 weken:

Significante tandvleesproblemen

Verbetering van de gezondheid van het tandvlees

Verdere verbetering van de gezondheid van het tandvlees

ORAL-B® PRO-EXPERT PREMIUM TANDVLEES BESCHERMING met baanbrekende gestabiliseerde tinfluoride technologie Grotere voordelen voor het tandvlees2 Geen compromis - klinisch bewezen bescherming van de volledige mond3

GESTABILISEERDE TINFLUORIDE

1. Garcia-Godoy CE et al.: Effecten van de combinatie van tandpasta, elektrisch poetsen en flos op tandvleesbloeding. J Dent Res 90 (Spec Iss A): 1313, 2011. 2. in vergelijking met gewone tandpasta. Gerlach RW, Amini P. Gerandomiseerde gecontroleerde test met tandpasta met 0,454 % tinfluoride voor de behandeling van tandvleesbloeding. Compend Contin Educ Dent 2012; 33 (2): 138-142. 3. Baig et He, Compend Cont Educ Dent 2005; 26 (Supp 1): 4-11.

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

September 2012

Het Gat

dental tribune - netherlands edition

11

Het Gat: zoveel sprekers, zoveel invalshoeken TEKST: LAURA VAN DEE EN BEN ADRIAANSE

Cor van Loveren

“”

De patiënt moet zelf meer verantwoordelijkheid krijgen

Ouders moeten hun kinderen weer de baas worden en de patient moet zelf meer verantwoordelijkheid krijgen. Alleen dan kan volgens Cor van Loveren, hoogleraar preventieve tandheelkunde bij ACTA, de cariësprevalentie drastisch gereduceerd worden. Zijn ervaring is dat praktijkvoering die erop gericht is de patiënt bij de behandeling te betrekken, succesvoller is dan die waarbij de mondzorgprofessional alleen handelingen uitvoert. “Je moet aan de patiënt uitleggen dat hij zélf zorg kan dragen voor een gezond gebit.” Van Loveren benadrukt dat het belangrijk is dat de tandarts na preventievoorlichting regelmatig nagaat of de voorlichting effectief is. “Op dit moment controleren tandartsen veelal pas na een half jaar hoe het gaat met de mondgezondheid van de patiënt. Het zou beter zijn als de tandarts na de voorlichting op korte termijn een paar keer kijkt of deze effect heeft. Als hij een stijgende lijn in de mondgezondheid constateert, kan hij besluiten de patiënt pas na langere tijd te laten terugkomen.” Van Loveren pleit voor een notatiesysteem dat in één oogopslag de stand van zaken en het succes van de cariësbehandeling laat zien. “Aan de halfjaarlijkse controle moet, naar voorbeeld van de DPSI-score, een cariësscore toegevoegd worden. De tandarts stelt bij de patiënt een cariësscore vast en kan – indien nodig – afspreken naar welke cariësscore toegewerkt gaat worden. Op die manier heeft de patiënt een concreet doel,” aldus Van Loveren. In de strijd tegen cariës acht Van Loveren drie punten van belang. “Ten eerste moeten tandartsen zich bij cariës altijd afvragen wat eraan voorafging, met als doel cariës in het vervolg te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk om de causes of the causes te achterhalen, niet alleen op individueel niveau, maar ook op bevolkingsniveau. Waarom snoepen mensen bijvoorbeeld zo veel? Ten

slotte is vroegdiagnostiek belangrijk. Er verstrijkt een aantal jaar tussen beginnende cariësactiviteit en het daadwerkelijke ontstaan van caviteiten.” De vraag is waarom tandartsen nog niet genoeg screenen op cariesactiviteit. Van Loveren kan hier niet precies zijn vinger op leggen, maar zoekt de verklaring erin dat tandartsen liever tastbare handelingen uitvoeren, zodat ze iets concreets voor de patiënt kunnen doen. “Als tandartsen voorlichting geven, weten ze niet of dat effect zal hebben.” Er wordt weleens gezegd dat tandartsen te weinig aan preventie doen, omdat het niet in hun belang zou zijn. Van Loveren spreekt dit tegen: “Tandartsen verrichten genoeg preventiehandelingen: ze brengen bijvoorbeeld fluoride aan en sealen tanden en kiezen. Het is voor tandartsen ook helemaal niet nodig om preventie achterwege te laten, want er is meer dan genoeg werk in de tandheelkunde: zo wordt slechts 17% van de cariës van vijfjarige kinderen behandeld.” De invoering van de vrije tarieven heeft volgens hem een positief effect gehad op de aandacht voor preventie, omdat met de invoering een aparte prestatiecode voor preventie is gecreëerd. “Maar voor een controleerbare en effectieve behandeling moet de tandarts de patiënt na de preventievoorlichting wel blijven volgen. De patiënt accepteert het niet als een tandarts bij elke periodieke controle een bedrag voor preventie declareert, maar vervolgens de patiënt niet verder helpt, waardoor geen verbetering van de mondgezondheid optreedt.” Cor van Loveren verzorgt de lezing ‘Gat door cariës: nieuws van het front’. ■

Arie Riem

“ ”

Het is belangrijk ouders actief bij de behandeling te betrekken

“De ouders van nu leven in een samenleving van overvloed en vergeten soms dat het moeite kost om alles op orde te houden,” verklaart Arie Riem, kindertandarts, de verslechterde mondgezondheid van kinderen de afgelopen tien jaar. “In de jaren zeventig

en tachtig verbeterde de mondgezondheid omdat de ouders, opgegroeid in de periode na de oorlog, zich ervan bewust waren dat er gewerkt moest worden om iets te bereiken.” Hij voegt hieraan toe dat het in een welvaartsmaatschappij moeilijk is om alle consumptieverleidingen te weerstaan. “Elke keer als je eet, vindt er een zuurgraaddaling in je mond plaats. Ik adviseer dan ook om (jonge) kinderen niet meer dan vijf keer op een dag te laten eten. Dat is voldoende om te groeien.” Toch denkt Riem dat het ook niet zó slecht gesteld is met de mondgezondheid van jeugdigen. “In een welvarende samenleving wordt men steeds kritischer op de gezondheid en wil men op alle gebieden het beste. Al sinds de mens op aarde is, bestaat tandbederf en proberen we dat te bestrijden. Tandbederf zal nooit helemaal verdwijnen, maar de preventie kan wel geoptimaliseerd worden.” Er is een grote groep mensen die een goede mondgezondheid heeft en een kleine groep, voornamelijk mensen met een lagere sociaal economische status, die een heel slecht gebit heeft. “Die groep krijg ik in mijn praktijk,” aldus Riem. Hij noemt het een gemiste kans dat de overheid tegelijk met de strijd tegen obesitas ook niet de strijd tegen cariës is aangegaan. “Ik vind dat jammer, omdat overgewicht en mondgezondheid twee kanten van dezelfde medaille kunnen zijn.” Voor tandartsen acht Riem het van belang dat zij na de diagnose van cariës de ouders betrekken bij de vervolgstappen. Tandartsen zouden hen erop moeten wijzen dat veel verbetering mogelijk is door goede reiniging van het gebit en beperking van het aantal eetmomenten. De discussie over non-invasief of invasief behandelen van cariës vindt hij niet relevant. “De mondzorgprofessional moet na de diagnose cariës inschatten wat nodig is om het kind pijnvrij te houden. Of dat non-invasief of invasief handelen is, verschilt per kind. Sommige kinderen hebben helemaal geen last van hun cariës en dan dient het tandbederf alleen gestabiliseerd te worden.” Nu de richtlijn ‘Mondzorg voor Jeugdigen’ bestaat, is temeer vereist dat een tandarts na het stellen van de diagnose cariës altijd een behandelplan opstelt. Riem is geen voorstander van het trekken van complete melkgebitten bij kinderen met veel cariës, waardoor ze een tijd zonder dentitie lopen. “Het is beter als het kind zo veel mogelijk de eigen dentitie behoudt. Tanden zijn belangrijk om te leren spreken, om te kauwen en ze geven kinderen een hogere aaibaarheidsfactor.” Arie Riem verzorgt op 2 november de lezing ‘Gat in de melkkies: restaureren of alleen excaveren?’ Hierin komt aan de orde welke van de bovenstaande technieken meer en minder toepasbaar zijn in diverse situaties. ■

Erwin Berkhout

“ ”

Röntgendiagnostiek moet gerechtvaardigd zijn

“In de tandheelkunde wordt röntgendiagnostiek gebruikt om pathologie op te sporen waarbij het bot is aangedaan, zoals botresorptie of verdichting van het bot,” vertelt Erwin Berkhout, tandarts en docent tandheelkundige radiologie aan ACTA. “Ook zijn er asymptomatische botafwijkingen die alléén met röntgendiagnostiek te detecteren zijn, zoals fibro-osseuze dysplasie en odontomen.” Berkhout benadrukt dat laatstgenoemde afwijkingen zo zelden voorkomen dat het niet geindiceerd is er preventief op te screenen. “De grootste fout die gemaakt kan worden bij röntgendiagnostiek, is dat tandartsen een foto maken die niet gerechtvaardigd is.” Hij is dan ook groot voorstander van frequenter gebruik van radiologierichtlijnen, zoals de ‘European Guidelines on Radiation Protection in Dental Radiology’ waarnaar in de NMTpraktijkrichtlijn Tandheelkundige Radiologie wordt verwezen. In deze richtlijnen zijn de rechtvaardiging en het onderliggende ‘bewijs’ voor tandheelkundige röntgenfoto’s terug te vinden. “Je moet per patiënt kijken hoe vaak en welke röntgenfoto’s nodig zijn. Bij patienten met een hoger cariësrisico moet je vaker foto’s nemen dan bij anderen.” Het aantal gemaakte röntgenfoto’s in Nederlandse tandartspraktijken verschilt enorm. “Als de rechtvaardiging van röntgenopnamen meer aandacht zou hebben, zouden er waarschijnlijk minder panoramaopnamen en meer bitewings worden vervaardigd,” aldus Berkhout. Als een tandarts een goede rechtvaardiging heeft om een röntgenfoto te maken, is het zaak om stralingshygiënische maatregelen in acht te nemen. Berkhout: “Bij intraorale foto’s is het belangrijk een diafragma te gebruiken dat niet veel groter is dan de fosforplaat, film of sensor. Bij panoramafoto’s bij kinderen moet het diafragma worden verkleind. Als een tandarts alleen wil weten of er een verstandskies aanwezig is, is minder straling nodig dan bij fijne endodontische diagnostiek.” Tandartsen houden daar volgens Berkhout te weinig rekening mee en gebruiken vaak één

belichtingstijd voor alle typen foto’s. Hij benadrukt dat, als de foto eenmaal gemaakt is, de héle foto bekeken moet worden. “Soms kijken tandartsen alleen naar het gebied waar het probleem zich voordoet en vergeten de rest van de foto op afwijkingen te controleren.” Een relatief nieuwe röntgentoepassing in de tandheelkunde is de Cone Beam CT-scan. Hoewel Berkhout enthousiast is over de mogelijkheden die deze apparatuur biedt, plaatst hij er ook een kanttekening bij. “Uit onderzoek, dat inmiddels heeft geleid tot Europese richtlijnen voor het gebruik van CBCT, blijkt dat de indicatiestelling voor dit soort apparaten vrij beperkt is. In de implantologie is het gebruik van een CBCT-scanner bijvoorbeeld geindiceerd bij een sterk geslonken kaakwal in de zijdelingse delen en in de endodontologie bij onbegrepen persisterende pathologie na een lege-artis-uitgevoerde herbehandeling.” De beperkte indicatiestelling komt doordat de stralingsdosis van Cone Beam CT-scanners vele malen hoger is dan die van intraorale opnamen en panoramafoto’s voor een gelijke ‘region of interest’. “Hoe hoger de stralingsdosis bij een röntgenfoto, hoe moeilijker de rechtvaardiging van de opname,” besluit Berkhout. Erwin Berkhout verzorgt de lezing ‘Gat op de röntgenfoto. Van rechtvaardiging van röntgendiagnostiek tot behandelbeslissing’. ■

Ronnie Goené

“ ” Niet meer simpelweg trekken en daarbij de boel de boel laten

Bij een implantaatbehandeling is het belangrijk dat de vorm van de kaak behouden blijft. “Nadat een tand of kies getrokken is, slinkt de kaakwal. Het is geen gunstige uitgangspositie om in een geslonken kaak implantaten te plaatsen,” aldus Ronnie Goené, parodontoloog en implantoloog. Om een goede kaakvorm te behouden, moet na een extractie de extractie alveole met botsubstituut geaugmenteerd worden. Het aanbrengen van botsubstituut in de socket zorgt voor 85% volumebehoud. > lees verder op pagina 12

12 Het Gat > vervolg van pagina 11

Volgens Goené denken tandartsen soms niet voldoende na over de vervolgstappen van extracties. “Mijn boodschap voor tandartsen is: niet meer simpelweg trekken en daarbij de boel de boel laten. Als je in je achterhoofd hebt dat je na extractie een implantaat wil plaatsen, is het verstandig de tandkas direct te vullen met bijvoorbeeld een botsubstituut. Op die manier blijft de vorm van de tandkas beter intact.” Ook tijdens de extractie kan een tandarts of kaakchirurg al zorgen dat er een goede bodem voor het implantaat ontstaat door de tandkas zo veel mogelijk intact te houden. “De kaakchirurg kan de wortels van een kies splitsen. Op die manier wordt de kies niet in zijn geheel geëxtraheerd, maar in meerdere kleine worteltjes. Hierdoor vindt minder kaakbeschadinging plaats en blijft de tandkas beter intact,“ legt Goené uit. Als de tandkas te veel beschadigd is tijdens de extractie wordt het moeilijk de socket met botsubstituut te vullen. Niet alleen bij implantaten, maar ook bij een brug is het wenselijk om botsubstituut te gebruiken. Goené: “Het is vooral raadzaam botsubstituut te gebruiken in het bovenfront, de esthetische zone. Ook bij een brug zou ik botsubstituut gebruiken, omdat het esthetisch mooier is als er geen deuk in de kaak zit.” Bij het gebruik van botsubstituut zijn nauwelijks complicaties te verwachten. “Het is wel belangrijk dat de tandkas grondig gereinigd wordt na de extractie. De reden voor een extractie is vaak een ontsteking van de wortels. Die ontsteking moet er niet meer zijn als het botsubstituut wordt aangebracht,” aldus Goené. Ronnie Goené verzorgt samen met Jacques Baart de lezing ‘Gat in het kaakbot: atraumatisch extraheren en socket preserveren’ .

dental tribune - netherlands edition

Bart Polder

“ ”

Een gat hoeft niet altijd opgevuld te worden

“Bij ongeveer 5% van de Nederlandse bevolking zijn één of meerdere gebitselementen niet aangelegd,” vertelt Bart Polder, tandarts-implantoloog. Tandartsen hebben dan ook vaak te maken met een gat in de tandenrij. Polder heeft een verwijspraktijk voor implantologie en orthodontie in Emmeloord en is in het CTBG in Zwolle onder andere verantwoordelijk voor interdisciplinaire behandelingen bij patiënten met multipele agenesieën. Polder heeft in zijn werk zowel te maken met patiënten bij wie te weinig gebitselementen zijn aangelegd, als met patiënten die elementen zijn verloren. “Voor beide groepen geldt dat de tandarts moet kijken welke behandelstrategie het meest geschikt is: het gat sluiten door orthodontie, of het gat de juiste afmetingen geven zodat het prothetisch gesloten kan worden, bijvoorbeeld door implantologie. De keuze is afhankelijk van de behandelduur, het functionele en esthetische effect, de prijs en uiteraard van de wensen van de patiënt,” aldus Polder. De meest voorkomende agenesie is die van de verstandskiezen. Hierna volgen de tweede premolaren in de onderkaak en de la-

terale bovensnijtanden. Bij kinderen komt men er meestal rond tienjarige leeftijd achter dat sprake is van ontbrekende elementen. “Een agenesie is vaak genetisch bepaald en daarom zijn de ouders er meestal al op voorbereid. Op jonge leeftijd moet al gekozen worden of het gat met orthodontie wordt gesloten of wordt opengehouden voor een prothetische vervanging. Implantaten zijn geen optie bij kinderen, omdat hun aangezicht nog niet volgroeid is. Ook een uitneembare prothese is niet wenselijk. In het geval van een agenesie van onderpremolaren kan het een optie zijn de melkelementen zo lang mogelijk te behouden, tenzij deze elementen voortijdig verloren gaan of in infra-occlusie komen. Het is wel verstandig om de mesiodistale afmetingen van melkmolaren aan te passen, om prothetische vervanging later mogelijk te maken,” vertelt Polder. Bij een agenesie van de laterale bovensnijtand moet, indien gekozen wordt voor opening van het diasteem, het gat opengehouden worden met een etsbrug. Op latere leeftijd kan vervolgens definitieve prothetische vervanging geplaatst worden, zoals implantaten. Polder benadrukt dat een gat in de tandenrij niet altijd opgevuld hoeft te worden. “Als een gat geen functionele of esthetische problemen oplevert, kan het gewoon blijven bestaan. Een ontbrekende premolaar in de onderkaak waarbij de occlusie stabiel is, hoeft bijvoorbeeld niet problematisch te zijn, maar een ontbrekende bovensnijtand is natuurlijk esthetisch en functioneel niet houdbaar.” Tandartsen consulteren Polder regelmatig over welke behandelstrategie ze moeten toepassen als er elementen ontbreken bij patienten. “Dat juich ik toe. Het is belangrijk dat tandartsen de mogelijkheden van orthodontie kennen en samenwerken met andere tandheelkundige disciplines.”

Bart Polder verzorgt de lezing ‘Gat in de tandenrij. Wat kunnen we met orthodontie?’ ■

Martijn Moolenaar

“ ”

De systemen worden steeds verder gefinetuned

Als een element verloren gaat, heeft de tandarts de keuze uit meerdere oplossingen. Uitneembaar en vast, op natuurlijke pijlers en op implantaten. Door de uiteenlopende mogelijkheden kan de afweging voor de behandelaar soms lastig zijn, temeer omdat rekening gehouden moet worden met de wensen van de patiënt. Het is niet verwonderlijk dat met de gestage vooruitgang in tandheelkundige mogelijkheden de populariteit van bepaalde behandelingen in de loop der jaren stijgt of daalt. “Een jaar of tien geleden stond de implantologie in de esthetische zone nog enigszins in de kinderschoenen,” aldus Martijn Moolenaar, tandarts en prosthodontist te Blaricum. “Daardoor kozen we destijds eerder voor een restauratieve oplossing, zoals een brug, dan voor een implantaatgedragen restauratie. Tegenwoordig denken we meer minimaal invasief en betrekken we liever geen buurelementen in het behandelplan. Zeker als de buurelementen nog gaaf zijn, is dat een hele verbetering. Door verbeterde materialen en restau-

Programma ‘Het Gat’ 2 november 2012 Vanaf 07.45 uur

Registratie geopend

08.00 – 08.45 uur

Algemene Vergadering van de NVT

09.15 uur

Opening door de voorzitter van de NVT

09.20 – 09.30 uur

Inleiding programma

09.30 – 10.15 uur

Gat door cariës: nieuws van het front

Cor van Loveren

10.15 – 11.00 uur

Het Gat moet Glad!

Arie Riem

11.00 – 11.30 uur

Pauze

11.30 – 12.30 uur

Gat op de röntgenfoto: Van rechtvaardiging van röntgendiagnostiek tot behandelbeslissing

Willeke Sanderink

Erwin Berkhout

12.30 – 12.40 uur

NTvT prijs

12.40 – 13.00 uur

WTA HD prijs

13.00 – 14.00 uur

Lunch

14.00 – 15.00 uur

Gat in het kaakbot: atraumatisch extraheren en socket preserveren

15.00 – 15.30 uur

Pauze

15.30 – 16.15 uur

Gat in de tanden rij: Wat kunnen we met orthodontie?

Bart Polder

16.15 – 17.00 uur

Gat sluiten: implantologie – prothetisch?

Martijn Moolenaar

17.00 – 17.25 uur

Discussie

17.25 – 17.30 uur

Afsluiting

17.30 – 18.30 uur

Afsluitende borrel

Programmawijzigingen voorbehouden.

Ronnie Goené en Jacques Baart

Willeke Sanderink

September 2012

ratieve componenten en de groeiende kennis over de opbouw van bot en tandvlees en botaugmentatie kunnen we nu meer voor patienten betekenen.” Het ligt voor de hand dat door dit alles de toepassing van implantaten sterk is gegroeid. Bij een grotere nadruk op esthetiek hoort ook dat men het gat minder vaak laat bestaan. Dat is een goede zaak, ook als het om posterieure elementen gaat. “Als een achterste kies verloren gaat, kun je overwegen om de patiënt met een wat kortere tandboog te laten functioneren. Bij een verloren element in de tandenrij is het risico dat andere elementen gaan schuiven.” In de voordracht zal de focus vooral liggen op de esthetische zone. Hierbij zal Moolenaar uitgebreid ingaan op zijn persoonlijke voorkeuren. “Voor een enkeltandvervanging is een uitneembare voorziening hooguit een tijdelijke oplossing. Een betere optie is een etsbrug, waarbij het ene materiaal overigens beter werkt dan het andere. Verder zijn natuurlijk ook de driedelige brug en de implantaatgedragen restauratie voorhanden. In de praktijk wordt momenteel niet vaak voor een etsbrug gekozen: eerder grijpt de tandarts naar een implantaatgedragen constructie of een driedelige brug. Van die twee opties hebben implantaten de voorkeur bij onaangedane buurelementen, maar zij vergen een langer behandeltraject. In andere gevallen is de brug een heel gedegen oplossing, die qua resultaat nauwelijks onderdoet.” Moolenaar noemt alvast enkele aandachtspunten die tijdens zijn voordracht aan de orde komen. “Let bij de keuze voor implantaten altijd op de leeftijd van de patiënt: soms wordt te vroeg naar een implantaat gegrepen, mede onder druk van het verzekeringsstelsel dat vanaf een bepaalde leeftijd niet meer vanuit de basisverzekering vergoedt. Verder kan een orthodontische voorbehandeling vaak nuttig zijn. In de implantologie is het belangrijk dat je het tandvlees goed laat genezen, maar ook laat matureren. De wetenschap toont aan dat daar een paar maanden overheen gaan. Grijp daarom niet te snel naar de uiteindelijke restauratie.” Welke ontwikkelingen en verschuivingen kunnen we de komende jaren verwachten? “In de implantologie wordt momenteel gekeken hoe bepaalde systemen meer invloed kunnen hebben op hechting aan tandvlees. Ook wordt er geëxperimenteerd met nieuwe augmentatieprocedures en de stabiliteit ervan, waarbij we de meningen momenteel zien verschuiven als het gaat om het belang van tandvlees en bot. Verder kunnen we veranderingen in materiaalkeuze tegemoet zien. De gebruikerservaringen zorgen er al met al voor dat de systemen steeds verder gefinetuned worden.” Martijn Moolenaar verzorgt op 2 november de lezing ‘Gat sluiten: implantologie-prothetisch? Hierin bespreekt hij de voor- en nadelen van verschillende mogelijkheden om een ontstaan gat te verhelpen, ondersteund met klinische voorbeelden. ■

De perfecte oplossing voor de externe sinuslift:

Perfecte sinusbodemelevatie innovatief atraumatisch boorontwerp Eenvoudige en veilige elevatie van het membraan Betrouwbaar stopsysteem Uitstekend freesvermogen

De perfecte oplossing voor de interne sinuslift:

www.SINUSKIT.com www.sinuskit.com

Bezoek één van onze AIC-cursussen in Duitsland door dr. Yong-Seok Cho (Cursus taal: Engels): „Implant Course - Essential concepts & technique for „ imp implant“ van 4-5 oktober „GBR Course - Hard tissue management“ van 6-7 oktober, C Bel voor meer informatie en registratie naar +49 61 96 - 777 55 24 of stuur een e-mail naar [email protected] OSSTEM Germany GmbH

Mergenthalerallee 25

65760 Eschborn, Germany

Tel. +49 (0) 61 96 - 777 55 -0

www.osstem.com

www.osstem.de

www.sinuskit.com

14 Reportage

dental tribune - netherlands edition

September 2012

Contactallergie door handschoenen groeiend probleem

“De risico’s kunnen carrièrebedreigend zijn” > vervolg van pagina 1 LATEXALLERGIE

Michiel Paping, directeur van Research & Developmentbedrijf Budev BV, vindt het jammer dat er misverstanden bestaan over latexallergie. Sinds 2010 is Paping lid van de normcommissie van het Nederlands Normalisatie-Instituut (NEN) die zich met medische handschoenen bezighoudt. Hij legt uit dat onderscheid gemaakt moet worden tussen type I- en type IV-reacties. “Type I betreft een onmiddellijke reactie op de allergenen uit het natuurproduct, type IV een uitgestelde reactie op de chemicaliën die gebruikt worden in het productieproces. Als tegenwoordig wordt gesproken over latexallergie, of beter gezegd rubberallergie, doelt men juist meestal op een type IV-allergie. Nieuwe type I-gevallen komen door de verbeterde kwaliteit, productieprocessen en normen namelijk nauwelijks meer voor. Een type IV-reactie kun je echter ook krijgen van nitril of vinyl. Sterker nog, ik denk dat synthetische rubbers tegenwoordig meer contactallergieën veroorzaken dan NRL. Het gaat er immers om welke chemicaliën aan het productproces zijn toegevoegd.” Prof. dr. An Goossens, werkzaam aan het UZKU Leuven en expert op het terrein van contactallergie, bevestigt dit. “Niet de ruwe, onbewerkte rubber is de oorzaak van allergisch contacteczeem van type IV, maar de hulpstoffen die tijdens de fabricage worden toegevoegd, zoals vulkanisatieversnellers, weekmakers, vulstoffen, antioxidantia en kleurstoffen. Hulpstoffen komen in handschoenen van zowel natuur- als synthetisch rubber voor.” De nitrilhandschoen werd al snel de meest gebruikte handschoen, ondanks dat het comfort merkbaar minder was dan dat van

Figuur 1. Typisch geval van type IV-contactallergie bij een jonge verpleegkundige. De allergie ontstond door het dragen van latexhandschoenen, maar verergerde toen zij een synthetisch alternatief aangeboden kreeg. De vrouw heeft inmiddels moeten stoppen met haar werk als verpleegkundige en is nu administratief medewerker op dezelfde afdeling.

latex. “Latex vormt zich geheel aan het lichaam, rekt mee en voelt daardoor als een tweede huid. Nitril is daarmee vergeleken toch een plasticachtig materiaal,” aldus Paping. Diverse onderzoeken bevestigen dat latex hoger scoort op comfort en elasticiteit dan nitril. Het goedkope alternatief vinyl scoort op deze punten nog lager en is voor de tandheelkunde eigenlijk niet geschikt. Bovendien laten plastic handschoenen volgens Goossens meer chemicaliën door. Gezien de verkoopcijfers namen zorgprofessionals deze nadelen voor lief en waren zij zich onvoldoende bewust van de consequentie van hun keuzes. De verkoop van latexhandschoenen voor de tandheelkunde zakte in ten gunste van nitril en in mindere mate vinyl. De discussie over latexallergie verstomde en een tijdlang leek er relatief weinig aan de hand. DUNNER EN GOEDKOPER

Enkele jaren geleden werd een aantal cruciale veranderingen in gang gezet. Door onder meer de groeiende economieën in opkomende landen en de Mexicaanse griep nam de vraag naar medische handschoenen toe en werd de productie flink opgeschroefd. Door de financiële crisis en de beperkte gevolgen van de Mexicaanse griep ontstond echter een overcapaciteit. Hierdoor daalden de prijzen en zochten producenten naar mogelijkheden om op de kosten te besparen. Dit leidde in 2010 tot de introductie van een lichtere nitrilhandschoen, meestal genaamd ‘soft’ nitril. Hoewel het gewicht van nitrilhandschoenen voorheen typisch meer dan 5 gram was, nam dit met soft nitril af naar 2,5-3,5 gram. Tegelijkertijd werden de lijnen korter gemaakt en werd het zogenaamde vulkaniseren op lagere temperaturen gedaan om energiekosten te besparen. Ook werd het uitlekken verkort of weggelaten. Handelaren spreken lovende woorden over de nieuwe gene-

Figuur 2. Eén van de populairste nitrilhandschoenen van dit moment in de mondzorg. De gele plekken zijn de chemische residuen die door intensief dragen van de handschoenen naar buiten komen.

ratie nitrilhandschoen met het ‘hogere draagcomfort’ door de dunnere stof. Sceptici zetten er vraagtekens bij. “Het scheelt in de grondstof- en transportkosten als je dunnere handschoenen fabriceert en dus ook meer handschoenen in een vrachtwagen kunt laden. Maar voor het maken van een dermate dun product en het onder lagere temperaturen vulkaniseren zijn onherroepelijk extra en nieuwe chemicaliën nodig,” merkt Paping op. “Bovendien kan het niet anders dan dat dunnere handschoenen slechter scoren op sterkte en doorlaatbaarheid.” Om zijn hypothese te toetsen deed Budev onderzoek met enkele veel verkochte handschoenen. Na gebruik in het laboratorium

ren we een opmerkelijke stijging van contactallergie voor rubberadditieven, ook door nitrilhandschoenen,” aldus prof. dr. An Goossens. Zij kan echter nog niet met zekerheid zeggen waaraan de toename van contactallergie te wijten is. “Mogelijk komt dit door een hogere concentratie van toegevoegde chemicaliën, of door de aanwezigheid van antimicrobiële middelen die door occlusie van de handschoen voor huidirritatie zorgen. Allergene chemicalien dringen hierdoor makkelijker door in de huid, zodat sensibilisatie kan optreden.” Ook Paping ziet de toename aan allergische reacties in de dagelijkse praktijk terug. “Ik gaf recentelijk een presentatie aan verschillende assortimentscoördinatoren die de grote ziekenhuizen adviseren. Toen ik ze vertelde over de ontwikkelingen rond nitrilhandschoenen was de reactie vaak: ‘Oh, dus dát verklaart waarom we het afgelopen jaar zoveel mensen met rode uitslag hebben gehad.’ Sinds kort zien we dat de beroepsgroep zich, mede door de alarmerende cijfers, zorgen begint te maken. Ik vrees desondanks dat de gemiddelde tandarts nog weinig over deze kwestie weet.” Het rapport Beroepsziekten in cijfers uit 2011 wijst uit dat het aantal gevallen van ‘echte’ latexallergie is gedaald van 31 in 2000 naar 4 in 2010. Hetzelfde rapport vermeldt dat latexvrije handschoenen behalve nieuwe contactallergenen een tweemaal hoger lekkagepercentage vertonen (21,6%). De conclusie is dat “non-latexhandschoenen geen panacee voor de huid zijn.” Daartegenover staat dat nitrosaminen uit latexhandschoenen als mogelijk gezondheidsbedreigend worden beschouwd. Sommige van deze handschoenen worden overigens nitrosaminevrij geproduceerd.

“ ” Het imago van latexhandschoenen is altijd besmet gebleven

werden onheilspellende gele plekken zichtbaar (zie figuur 2). “Vergeet niet dat de tandarts hiermee in de mond van de patiënt zit,” waarschuwt Paping. Contact van de huid met acrylaten, dat vaak in bondingmateriaal zit, kan schadelijk zijn voor de gezondheid. In testen die door Budev zijn uitgevoerd met hun eigen Cleantexx – MPXXhandschoen werd aanzienlijk minder penetratie van onder meer acrylaat waargenomen dan bij de nieuwe generatie nitrilhandschoenen. Dit terwijl nitril oorspronkelijk werd aangeprezen omdat het de hand goed tegen chemicaliën beschermde. De dunnere uitvoering doet dit voordeel teniet. Een ander punt waarop de dikkere nitrilhandschoen voorheen beter scoorde is het gedrag van afdrukmateriaal bij contact met de handschoen. Diverse leveranciers adviseren nitrilhandschoenen te gebruiken, omdat latex de uitharding negatief beïnvloedt. Onderzoek van Budev wees uit dat door de toevoeging van extra chemicaliën de voordelen van de meeste nitrilhandschoenen zijn weggevallen en sommige latexhandschoenen nu zelfs beter presteren op het gebied van uitharding. Terug naar de ‘oude’ nitrilhandschoen dan maar? Dat blijkt niet zomaar mogelijk. “Voor zover ik weet worden de dikkere en betere varianten alleen nog sporadisch en voor heel specifieke toepassingen gemaakt,” stelt Paping. “De nitrilfans zullen het met de dunnere variant moeten doen.” De conclusies van Budev worden ondersteund door recente cijfers. “De laatste jaren constate-

DE HERRIJZENIS VAN LATEX

Intussen evolueert de latexhandschoen verder en zijn de eiwitten die latexallergie kunnen veroorzaken in de meeste uitvoeringen vrijwel geheel uitgebannen. De concentraties zijn in het algemeen zo laag dat een type I-latexallergie vrijwel uitgesloten is, blijkt uit een recent Fins onderzoek (Palosuo et al., 2011) met de

Michiel Paping.

titel Latex medical gloves: Time for a reappraisal. Deze bevindingen in combinatie met de gebruikersvriendelijke eigenschappen van latex en de niet eens hogere kosten dan nitril, maakt de overstap naar latex op het oog aantrekkelijk. Goossens is echter terughoudend met een advies in deze richting. “Het is op dit moment nog niet mogelijk om definitieve uitspraken te doen over handschoenen van natuurrubberlatex waaruit de proteïnen verwijderd zijn, omdat er onvoldoende ervaring mee is opgedaan,” stelt zij. Bij de uitbraken van allergieën voor latex en nitril duurde het immers ook een aantal jaren voordat die aan de oppervlakte kwamen. De tijd zal moeten uitwijzen of de nieuwe generatie latexhandschoenen het lek daadwerkelijk boven heeft, maar de voortekenen zijn goed. In november 2012 worden de resultaten gepubliceerd van een onderzoek van de Erasmus Universiteit naar de kwaliteit van verschillende typen latex- en nitrilhandschoenen. BEWUSTWORDING

Hoe moet de mondzorgprofessional zijn keuze bepalen? Goossens benadrukt het belang van neutrale informatie. “Deze zou via beroepsverenigingen verstrekt kunnen worden.” Verder adviseert zij zo veel mogelijk gebruik te maken van no-touch-technieken, zoals het aanbrengen van afdrukmateriaal met een pistool. Volgens Michiel Paping is een omslag in het denken nodig. “Op de opleiding wordt de nitrilhandschoen als ‘de’ handschoen gepresenteerd. Als mondzorgprofessionals vervolgens in de praktijk gaan werken, zie je dat zij uit gewoonte dezelfde handschoen gebruiken. Wat je vaak ziet, is dat een officemanager of afdelingsassistent een budget krijgt om handschoenen te bestellen. Die gaat vervolgens op zoek naar de goedkoopste die hij kan vinden, want ja, het zijn maar handschoenen. Het gevolg is dat men in de mondzorg soms goedkope handschoenen gebruikt waarvan onduidelijk is waar ze vandaan komen. Geloof me, er is heel veel troep op de markt.”

Figuur 3. Voorbeeld van achterhaalde marketinginformatie over nitril. Nitrilhandschoenen veroorzaken tegenwoordig minstens zoveel allergieën als latexhandschoenen, zijn minder sterk geworden en scoren daarom ook slechter op doorlaatbaarheid.

September 2012

Reportage

dental tribune - netherlands edition

Er bestaan toch keurmerken zoals de CE-markering die de deugdelijkheid van producten moeten garanderen? Paping: “Je mag handschoenen in Europa verkopen als ze een CE-markering hebben. Dit keurmerk kan bij medische onderzoekshandschoenen echter toegekend worden op basis van self-assessment. Daar kun je natuurlijk vraagtekens bij zetten.” Ook het advies van onafhankelijke instanties blijkt niet per se betrouwbaar, aldus Paping. Het Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV), onderdeel van het RIVM, raadt aan om nitrilhandschoenen te gebruiken. Dit advies staat in geen enkele Europese richtlijn. “Toen ik ze ermee confronteerde dat hun informatie onvoldoende onderbouwd was, beriep het LCHV zich op de CEmarkering op nitrilhandschoenen. Gezien wat ik net vertelde over de totstandkoming van dat keurmerk is het dubieus dat een instantie als het LCHV daarop haar advies baseert.” Het beste is zelf testresultaten te raadplegen en door te vragen bij de leverancier. Paping: “Laat je geen zand in de ogen strooien. Vorig jaar verscheen een artikel in de Telegraaf over ‘latex als nieuwe ziekmaker’. Hierin werd beweerd dat driehonderdduizend Nederlanders lijden aan een latexallergie en dat dit aantal snel groeit door de massale intrede van deze goedkope rubbersoort in ziekenhuizen. Dit is onjuist en achterhaald. Het is nitril dat massaal zijn intrede doet en het is een allergie voor rubberadditieven waaraan veel Nederlanders lijden. Die kan evengoed

streng wordt gecontroleerd aan de grens,” vindt Paping. ‘In de VS worden containers opengemaakt, zodat daar wordt nagekeken of de producten aan de normen en aan hun eigen specificaties voldoen. In Europa gebeurt dat niet. Dat moet beter. Daarnaast moeten er nieuwe of verbeterde normen komen voor bijvoorbeeld het CE-keurmerk, zodat producenten gedwongen worden betere producten te maken. Ook moet de overheid zorg dragen voor goede informatie naar de eindgebruiker toe. Met een jaarlijks wereldwijd

verbruik van meer dan 150 miljard stuks is de medische handschoen iets om serieus aandacht aan te besteden.” “De verzekeringsmaatschappijen spelen op dit punt momenteel geen enkele rol. Zij zouden ziekenhuizen erop kunnen wijzen dat de crisis geen vrijbrief is om bij obscure producenten te bestellen. Zij hoeven niet blind alles te vergoeden, maar mogen eisen stellen. Vergeet verder niet de rol van de tussenhandel. Ook die heeft een verantwoordelijkheid om haar

afnemers erop te wijzen wat zij aanschaffen.” JEUK EN RODE PLEKKEN

Moet een behandelaar die jeuk krijgt aan zijn handen niet gewoon een beetje doorbijten en de handschoen weer aantrekken? “Dat is het slechtste advies dat je in zo’n geval kunt geven,” zegt Paping stellig. “Als je het eenmaal hebt, kom je er nooit meer vanaf. Ik sprak eens een ambulancebroeder die uitslag kreeg tijdens zijn werk. Op den duur kon hij de handschoen niet meer aan

en werd hij naar een andere afdeling overgeplaatst. Daar diende het volgende probleem zich aan, want ook daar moest hij handschoenen dragen. Je kunt de gevolgen van contactallergie niet onderschatten. Het is een aandoening die carrièrebedreigend kan zijn. En je kunt het van de ene op de andere dag krijgen.” ■ Reageren op dit artikel? Meng u in de discussie op www.dental-tribune.nl of stuur een e-mail naar [email protected].

Unieke inruilactie van Miele Professional

www. dh in . n l

Bent u nog in het bezit van een autoclaaf type N? Dan heeft u nu een unieke kans uw praktijk weer up-to-date te maken aan de wet- en regelgeving op het gebied van sterilisatie. Want bij aanschaf van een nieuwe, snelle sterilisator van Miele Professional ontvangt u een inruilpremie van € 500,-. Bovendien krijgt uw oude autoclaaf via DHIN een tweede leven in een ontwikkelingsland!*

Snel. Perfect. Veilig. De Miele-sterilisator type B „ Snel. Zeer korte programma’s „ Perfect. Betrouwbaar en onderhoudsarm

„ Veilig. Veilige processen en betrouwbare resultaten

“ ” Er is heel veel troep op de markt

door synthetisch rubber komen. Helaas blijven dit soort stukken tekst wel bij de zorgprofessional hangen.” Hetzelfde geldt voor de achterhaalde teksten die op allerlei internetpagina’s te vinden zijn (figuur 3). “Wat je nu al ziet, is dat leveranciers van nitrilhandschoenen kreten als ‘hypoallergeen’ en ‘worry-free’ van hun websites weg beginnen te halen. Aansprakelijkheid gaat misschien een issue worden.” Wat zou eigenlijk de ideale handschoen zijn? Goossens: “Belangrijk is zo weinig mogelijk doorlaatbaarheid voor producten waarmee men in aanraking komt, zoals acrylaten en methacrylaten. Verder dient de handschoen soepel te zijn en te blijven en zo min mogelijk sensibiliserend te zijn.” Paping ziet een handschoen voor zich die het comfort van latex combineert met de afwezigheid van allergenen en die bovendien poedervrij is. “Poeder heeft namelijk gevolgen voor het genezingsproces van wonden en kan een transmitter zijn van allergenen via de huid of luchtwegen.”

Voor meer informatie: www.miele-professional.nl Telefoon: (0347) 37 88 84

OVERHEID

Wat zou de overheid kunnen doen om gezondheidsrisico’s door contactallergie tegen te gaan? “Het is belangrijk dat

15

Alle thermodesinfectoren en sterilisatoren van Miele Professional zijn KIWA gecertificeerd. *Inruilactie is geldig van 1 september tot en met 31 december 2012.

16 Wetenschap

dental tribune - netherlands edition

Reinigingsapparaat gebaseerd op slakkentong

Foto: Martina Misar-tummeltshammer/Dreamstime.

“ ”

BOCHOLT, DUITSLAND – Duitse wetenschappers van een bionisch onderzoekscentrum werken aan de ontwikkeling van een tandheelkundig reinigingsapparaat dat de ruimten tussen tanden en kiezen reinigt. Het reinigingsapparaat is gebaseerd op de tongstructuur van slakken en moet cariës en parodontitis voorkomen. Volgens de onderzoekers van de universiteit van Nordrhein-

Westfalen is interdentale cariës de hoofdoorzaak van parodontitis. In 2009 was 70% van de vullingen bij Duitse verzekerde patiënten nodig vanwege interdentale cariës. De oorzaak van die cariës is een biofilm die in de nauwe ruimte tussen elementen groeit. Deze biofilm is moeilijk te verwijderen met conventionele tandenborstels en flossdraad. Om een efficiënte reiniging te bereiken, proberen de onderzoekers

1R3UH5HJLVWUDWLRQ)HH 7KH/DUJHVW 'HQWDO0HHWLQJ ([KLELWLRQ&RQJUHVV LQWKH8QLWHG6WDWHV MARK YOUR CALENDAR ScienƟĮc MeeƟng: Friday - Wednesday, November 23 - 28 Exhibit Dates: Sunday - Wednesday, November 25 - 28 Aãã›Ä— Aã NÊ CÊÝã

Never a pre-registraƟon fee at the Greater New York Dental MeeƟng

MÊٛ ãHƒÄ 600 EXH®B®ãÊÙÝ

Jacob K. Javits ConvenƟon Center 11th Ave. between 34-39th Streets (ManhaƩan)

September 2012

de structuur van slakkentongen te imiteren. Weekdieren kunnen met hun tong voedsel van natuurlijke oppervlakten schrapen met dunne tandachtige uitsteeksels. Het nieuwe reinigingsapparaat zal de nauwste ruimtes moeten kunnen bereiken om bacteriële laagjes te verwijderen. De patiënten hoeven het apparaat slechts drie keer per week te gebruiken om hun tanden en tandvlees permanent te beschermen. Het reinigen kan thuis gebeuren zonder een tandarts te raadplegen. De afmetingen van het reinigingsapparaat zullen worden aangepast aan de interdentale ruimten van elke individuele patiënt. De wetenschappers onderzoeken daarom de mogelijkheid om deze ruimten te scannen door microsensoren te gebruiken die de schade aan de elementen meten en een gedetailleerd beeld van de geometrie tussen de elementen weergeven. Dit was nog niet mogelijk met eerdere röntgentechnologie. Het ministerie van Economische zaken van NordrheinWestfalen heeft ongeveer 320.000 euro aan het project – dat was geselec teerd uit 145 concurrerende projecten – toegekend. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met bedrijven uit Bochum, Solingen en Witten en zal tot juni 2014 lopen. (bron: Dental Tribune International) ■

Zeewier tegen tandbederf

,›ƒ—QçƒÙã›ÙÝ ,Ê㛽

New York MarrioƩ Marquis ,otel

L®V› D›Äã®ÝãÙù Aٛă - NÊ Tç®ã®ÊÄ Lƒã›Ýã D›Äヽ T›‘HÄʽʦù Ι S‘®›Ä㮥®‘ A—VƒÄ‘›Ý MÊٛ THƒÄ 350 S‘®›Ä㮥®‘ PÙʦكÃÝ Seminars, ,ands-on Workshops, Essays & ScienƟĮc Poster Sessions as well as Specialty and Auxiliary Programs

E—瑃ã®Êă½ PÙʦكÃÝ ®Ä VƒÙ®ÊçÝ ½ƒÄ¦çƒ¦›Ý Sʑ®ƒ½ PÙʦكÃÝ ¥ÊÙ ãH› EÄã®Ù› FƒÃ®½ù

EĹÊù N›ó YÊÙ» C®ãù ƒã ®ãÝ B›Ý㠗çٮĦ ãH› ÃÊÝã ¥›Ýã®V› ã®Ã› Ê¥ ãH› ù›ƒÙ!

:::*1<'0&20 Sponsored by the New York County Dental Society and the Second District Dental Society

FOR MORE INFORMATION: Greater New York Dental MeeƟng® 570 Seventh Avenue - Suite 800 New York, NY 10018 USA Tel: (212) 398-6922 / Fax: (212) 398-6934 E-mail: [email protected]

Foto: Tom Corser/www.tomcorser.com. BAARN – Enzymen uit zeewiermicroben kunnen bescherming bieden tegen cariës. Dat blijkt uit onderzoek van Newcastle University. Zeewierenzymen breken de biofilm af en zorgen dat de bacteriën in tandplak vrijkomen. Het initiële doel van het onderzoek was zeewier te testen als reinigingsmiddel voor scheepsrompen. In het laboratorium bleek dat zeewierenzymen ook tandplak helpen verwijderen. “Traditionele tandpasta’s werken door bacteriën in tandplak weg te schrobben, maar dat is niet altijd effectief genoeg. Tests in het laboratorium bewijzen dat zeewierenzymen bacteriën in plak verwijderen. We willen zeewierenzymen verwerken in een tandpasta of een mondspoelmiddel,” aldus dr. Jakubovics. Er is meer onderzoek nodig om erachter te komen hoe de enzymen precies werken, zodat producten met zeewier veilig op de markt kunnen worden gebracht. (bron: www.bbc.co.uk) ■

VOOR IEDEREEN DE JUISTE OPZETBORSTEL

PRECISION CLEAN Dagelijks schoon

TRIZONE De gekende poetservaring van een manuele tandenborstel

FLOSS ACTION Diepe reiniging tussen de tanden

3D WHITE Verwijdert oppervlakte vlekken

SENSITIVE Zachte reiniging

POWER TIP Grondige reiniging van moeilijk te bereiken plaatsen

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

ORTHO Effectieve, confortabele reiniging rond beugels

18 Industrie

dental tribune - netherlands edition

September 2012

Nieuw hoogvisceus flowcomposiet: Grandio®SO Heavy Flow Het nieuwe hoogvisceuze, vloeibare, universele vulmateriaal GrandioSO Heavy Flow beschikt over een hoog vulstofgehalte (83 gew.%) en blijft goed staan in vergelijking met soortgelijke flowcomposieten. Daardoor is dit nanohybride composiet uitermate geschikt voor bijvoorbeeld het vullen van klasse V-caviteiten, vullingen in de bovenkaak en het spalken van elementen in de orthodontie, parodontologie en traumatologie. Bij composietrestauraties die direct in de mondholte gemodelleerd zijn, zorgt de hogere viscositeit voor het gemakkelijk en stressvrij aanbrengen van de composietlagen met perfecte wettingeigenschappen. GrandioSO Heavy Flow is geschikt voor allerlei typen minimaal invasieve vullingen, vullingen van kleine klasse I-caviteiten en uitgebreide

fissuurverzegeling, klasse II tot V-restauraties inclusief keilvormige defecten en cervicale cariës, uitblokken van ondersnijdingen, repareren van vullingen en facings, bevestigen van lichtdoorlatend kroon- en brugwerk (bijvoorbeeld volkeramische kronen), verblokken en het spalken van tanden met glasvezelstrengen zoals met GrandTEC®. Ook is het vulmateriaal geschikt als basismateriaal in combinatie met glasvezelstrengen voor het maken van semi-permanente kronen en bruggen. GrandioSO Heavy Flow heeft een lagere polymerisatiekrimp (2,96%) dan conventionele flowmaterialen, een hoge druk- en buigsterkte (417 MPa en 159 MPa), een voor een flowable extreem hoge e-modulus (11,85 GPa), een hoge oppervlaktehardheid (175 MHV) en een lage abra-

sie (40 μm, ACTA met 200.000 cycli). Voor de gebruiker zijn de voordelen van dit langzaam vloeiende composiet overduidelijk in vergelijking met flowables met conventionele viscositeit. Zo is bij gebruik van GrandioSO Heavy Flow meer tijd beschikbaar voor het aanbrengen en verdelen in een caviteit voordat het materiaal uitgehard moet worden. Daarnaast is minder tijd nodig voor het eventueel verwijderen van overtollig materiaal, veroorzaakt door het wegvloeien. GrandioSO Heavy Flow is door zijn verminderde vloeibaarheid beter dan stopbare composieten geschikt voor alle vullingen waarbij tijdrovend modelleren niet noodzakelijk of gewenst is. Het is perfect te combineren met het nieuwe Voco-composiet GrandioSO en beschikbaar in het naloopvrije, niet druppelende NDT®-spuitje

in tien kleuren en in capsules in vijf kleuren. Meer informatie is te vinden op www.voco.com. ■

GrandioSO Heavy Flow is uitermate geschikt voor het gemakkelijk vullen van Klasse V-caviteiten.

Inzichten in de nieuwste behandelmethoden voor parodontitis TEKST EN FOTO’S: HERAEUS WENEN – Op het Europeriocon-

gres in Wenen van 2012 organiseerde Heraeus twee symposia over de laatste ontwikkelingen in de behandeling van parodontitis. Het eerste symposium ging over hoe lokale antibiotica kunnen bijdragen aan de behandeling van parodontitis. Hoogleraar Maurizo S. Tonetti, hoofd van de European Research Group on Periodontology (ERGOPerio) hield hier een presentatie over de huidige kennis van de behandeling van parodontitis. Hij benadrukte dat parodontitis in Europa een ernstig gezondheidsprobleem is geworden. Als oorzaak van parodontitis noemt Tonetti naast biofilms de individuele gevoeligheid voor de ziekte. Die gevoeligheid, bepalend voor de hevigheid en het verloop van het parodontale ontstekingsproces, komt voort uit genetische aanleg en omgevingsrisicofactoren. Uit onderzoek is gebleken dat parodontitis ook effect heeft op de algemene gezondheid. In aanvulling op levenslange systematische parodontale therapie is het daarom belangrijk de risicofactoren te

beperken. Met professionele preventieve maatregelen, afgestemd op de individuele kenmerken van de patiënt, kan progressie van de aandoening voorkomen worden op de lange termijn. Tonetti eindigde zijn betoog met een vooruitblik naar toekomstige behandelmethoden. Uit een proef met een hond (een Beagle) bleek dat ‘vriendelijke’ bacterien als streptococcus sanguinis, streptococcus salivarius en streptococcus mitis een positief effect hebben op de ontstekingsgraad als zij subgingivaal worden aangebracht in aanvulling op scaling & root planing (SRP). Röntgenfoto’s laten een verhoogde botdicht-

“

nodig om de klinische significantie van voorgaande onderzoeken te verifiëren. Hoogleraar Lang hield een presentatie over het behandeling van diepe pockets. Deze hebben een diepte van 6 mm of meer en brengen een significant hoger risico op verlies van elementen met zich mee. Ook verandert bij diepe pockets de compositie van de biofilm en zijn pathogeniteit. Bij lokale toediening van aanvullende antibiotica is bij diepe pockets een hogere concentratie van actieve ingrediënten nodig om parodontale pathogene bacteriën te doden. Bovendien moet de substantie lang genoeg op de ont-

Parodontitis is een ernstig gezondheidsprobleem geworden in Europa

heid en een verhoogd botniveau zien door deze bacteriën (Nackaerts et al., 2008). Een andere behandelmethode bestaat uit het innemen van microvoedingsstoffen, waardoor de pocketdieptes kleiner worden. (Chapple ILC et al., 2012). Er is meer onderzoek

”

stekingsplek blijven, zodat het actieve ingrediënt gelijkmatig en continu verspreid kan worden. In een recent voltooid onderzoek van de ERGOPerio group (Tonetti et al., 2012) is het therapeutische effect van eenmalige, plaatselijke toediening van een slow-release doxycline gel (SRD) onderzocht bij patiënten met terugkerende parodontitis tijdens supportive periodontal therapy (SPT). Na supragingivaal debridement en subgingivale behandeling met ultrasonore trillingen werd de SRD aangebracht bij de testgroep bij alle resterende pockets van 4 mm. Het onderzoek toont aan dat aanvullende, lokale toediening van antibiotica, in het bijzonder SRD, de ontstekingsgraad bij diepe pockets van 5 mm en dieper gunstig beïnvloedt. Lokale antibiose lijkt, door de hoge concentratie actieve ingrediënten, ook de meest effectieve behandelmethode te zijn voor periimplantitis. De micro-biologische flora van peri-implantitis is grotendeels vergelijkbaar met die van parodontitis, hoewel schade door

peri-implantitis ook beïnvloed kan zijn door een staphylococcus aureusbacterie (een typisch pyogeen organisme). Als pus vrijkomt bij een pocketonderzoek is dat een klinische indicatie van infectie bij peri-implantitis. De grootste uitdaging is het verwijderen van de biofilm, een procedure die bij implantaatoppervlakken moeilijker is dan bij eigen dentitie. Er is op dit moment geen standaard evidence-based behandelmethode: lokale antibiotica kunnen een oplossing vormen in de toekomst, maar dit moet eerst verder onderzocht worden. Lang besloot zijn presentatie met: “Niets weerhoudt de patiënt ervan zijn tanden elke dag te poetsen.” Dr. Walleed S.W. Shalaby, onderzoekschef bij de Poly-Med Inc, producent van biomedische polymere materialen, presenteerde de laatste biomaterialen voor orale en parodontale toepassing. Ook ging hij in op het belang van slow release van actieve ingrediënten bij lokale antibiose. “De ontwikkeling van Ligosan Slow Release voor niet-chirurgische behandeling van parodontitis is een goed voorbeeld van functionele technologische innovatie,” stelt Shalaby. De substantie is biologisch afbreekbaar en bestaat uit hydrofobe en hydrofiele gedeelten, waardoor penetratie in de diepere gebieden van de parodontale pocket mogelijk is. Vloeibare omgeving verhoogt de kleverigheid, waardoor een gelconsistentie ontstaat die zorgt dat de substantie aan het ontstekingsgebied gehecht blijft. Dit resulteert in langzame, continue verspreiding van het actieve ingrediënt in een voldoende hoge concentratie gedurende ten minste twaalf dagen. Door de biologisch afbreekbare aard van het product hoeft de patiënt geen aanvullende afspraak te maken en profiteert hij van een systematisch relatief lage doxycyclineblootsteling. Vervolgens behandelde hoogle-

Hoogleraar Maurizo S. Tonetti, uitvoerend directeur van de European Research Group on Periodontology (ERGOPerio).

Niklaus P. Lang, hoogleraar implantologie aan de Universiteit van Hong Kong.

raar Peter Eickholz van de universiteit van Frankfurt de vraag welke effecten te verwachten zijn van de aanvullende toediening van nieuwe doxycyclinegel. Hij somde de indicaties voor het gebruik van lokale antibioticatherapie op en noemde de resultaten van klinische studies die het wetenschappelijk bewijs toonden voor de aanvullende voordelen van 14% SRD-gel. In combinatie met SRP leidt SRD-gel in het geval van eerder onbehandelde parodontitis tot een verbeterde hechting en tot een pocketreductie, die beide klinisch relevanter zijn dan die door SRP alleen (Eickholz et al., 2002). > lees verder op pagina 19

September 2012

> vervolg van pagina 18 Een vergelijking van subgingivale plaatselijke toepassing van antibiotica en mechanisch debridement liet een vergelijkbaar klinisch resultaat zien ( Eickholz et al., 2005). De voornaamste voordelen van SRD-gel bij resterende diepe pockets tijdens supportive periodontal therapy (Tonetti et al., 2005) waren al besproken door hoogleraar Lang. In zijn conclusie benadrukte Eickholz nog een eigenschap van doxycycline: behalve dat het een antibacterieel effect heeft, werkt het ook ontstekingsremmend. Klinische studies hebben aangetoond dat eenmalige applicatie van 14% SRD-gel bij patiënten met parodontitis bepaalde parodontale pathogene bacteriën in de subgingivale plaque in aantal terugbrengt. Risicogebaseerde follow-up garandeert langetermijnsucces Het tweede symposium op Europerio stelde de reeds bestaande behandelmethoden van parodontitis centraal. Hoogleraar Petra Ratka-Krüger van de Universiteit van Freiburg analyseerde de

Petra Ratka Krüger, hoogleraar parodontologie aan de Universiteit van Freiburg.

supportive periodontal therapy in de dagelijkse praktijk en onderstreepte het belang van SPT voor langetermijnsucces. Ze baseerde zich op een aantal onderzoeken die bewezen hebben dat als patiënten regelmatig en consistent met SPT-technieken behandeld worden, dit een positief effect heeft. Er kan een individuele risicoanalyse uitgevoerd worden, gebaseerd op de risicoschaal bij verschillende niveaus (Lang & Tonetti, 2003). Op die manier wordt onder- of overbehandeling voorkomen. Ratka-Krüger gaf een voorbeeld van een tijdsschema

“

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Lokale antibiotica kunnen het effect van mechanische behandeling stimuleren

”

voor follow-upcontroles en verstrekte gedetailleerde informatie over de individuele stappen van de controles. De spreker refereerde ook aan het eerder besproken positieve effect van de aanvullende plaatselijke applicatie van SRD-gel bij niet eerder behandelde gevallen van parodontitis. Zij benadrukte de voordelen van lokale antibiotica: snel, betrouwbaar en eenvoudig aan te brengen. De voordelen van deze behandeling gecombi-

neerd met SRP gedurende SPT zijn ook wetenschappelijk bewezen (Tonetti et al., 2012). Ze refereerde ook aan een onderzoek (Dannewitz et al., 2009) waarin het effect van lokale SRD-applicatie in aanvulling op SRP gedurende SRT werd onderzocht bij elementen met vertakkingen. Ook hier werd er in vergelijking tot behandeling met SRP alleen een verbetering geconstateerd. Ratka-Krüger bestempelde supportive periodontal therapy als de sleutel naar langetermijnsuc-

ces. Regelmatige participatie in risicogebaseerde follow-up zorgt ervoor dat terugvallen tijdig herkend en behandeld worden. Lokale antibiotica kunnen het effect van mechanische behandeling stimuleren. In de tweede presentatie ging Juliette Reeves, klinisch directeur bij Perio-Nutrition, in op voorheen minder bekende associaties met parodontitis. Telomeren zijn de achterste gedeelten van chromosomen die, elke keer dat de cel zich deelt, korter

worden. Dit proces wordt versneld door oxidatieve stress. De lengte van telomeren is gerelateerd aan leeftijd, chronische infecties, oxidatieve stress en systematische ziekte ( Zglinicki et al., 2005). De laatste tien jaar zijn de effecten van parodontitis op de algemene gezondheid grondig uitgezocht. Masi et al. (2011) ontdekten dat kortere telomeren in verband staan met parodontitis en dat hun lengte correleert met oxidatieve stress en met de ernst van de aandoening. Gilley

19

et al. (2008) heeft bewezen dat de degradatie van telomeren, de verspreiding van de chronische infectie en oxidatieve stress gereduceerd kunnen worden door veranderingen in het levenspatroon (roken, voeding, obesitas, stress). In haar presentatie toonde Reeves opnieuw aan dat er een evidence based verband is tussen een gezond leven en parodontale en algemene gezondheid. Ze bestempelde de controle over ontstekingsremming als het eerste doel van de behandeling. ■

20 Industrie

dental tribune - netherlands edition

September 2012

Tandenpoetsen kan zo leuk zijn

Als we verder kijken…

Mirus Mix heeft tien verschillende modelpoppen in het assortiment opgenomen, die bedoeld zijn om het poetsgedrag te verbeteren. De poppen zijn in twee grootten beschikbaar en tot de figuurtjes behoren draken, krokodillen en Nemo. De handpoppen zijn gemaakt van zacht pluche en hebben een modelgebit. Met de grote poppen wordt een reuzentandenborstel meegeleverd. In het binnenste van de 50 cm grote pop is een watersproeifunctie ingebouwd. Door deze leuke ei-

genschap wordt het kind afgeleid en aan het lachen gebracht. Ook de kleinere tandpoppetjes van circa 28 cm zijn erg geschikt voor een speelse poetservaring. Zij helpen de kinderen zich te ontspannen en maken het bezoek aan de tandarts aangenamer. In het omvangrijke assortiment van de fabrikant bevinden zich ook de geliefde give-aways, handgemaakte kunstwerkjes en veel meer. Ga voor meer informatie naar www.mirusmix.de. ■

De handpop ’Rasta Lion’.

Effect van keramische restauraties op antagonisten

A-dec 500

Eenvoudig anders A-dec is een modern Amerikaans familiebedrijf en is sinds 1966 gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en marketing van tandheelkundige behandel-units. A-dec is inmiddels uitgegroeid tot de grootste fabrikant ter wereld. De pure klasse van A-dec ligt in de eenvoud. Hierdoor heeft A-dec wereldwijd een reputatie opgebouwd als één van de meest duurzame en betrouwbare behandeleenheden.

Arseus Dental Tel. 0416 - 650010 www.arseus-dental.nl [email protected]

advies | praktijkinrichting | equipment consumables | financiering | service

Na occlusale inslijping

Na herpolijsten

Slijtagevlak antagonist [mm2]

Slijtagevlak antagonist [mm2]

7,60 6,57

6,32

5,96

4,50

Cercon ht

Lava ®

e.max ®

Cercon ht

Lava ®

e.max ®

2,81

Duceram Kiss

4,15

Duceram Kiss

Volkeramische restauraties zijn zeer populair geworden binnen de restauratieve tandheelkunde vanwege hun biocompatibiliteit en natuurlijke esthetiek. Hoogsterke keramische materialen zoals lithiumdisilicaat of zirkoonoxide spelen hierbij een steeds grotere rol en worden steeds vaker volanatomisch gevormd. Het voordeel van dit restauratieve design is dat het risico op chipping volledig uitgesloten wordt. Aan de andere kant zetten tandartsen vraagtekens bij de effecten van deze zeer harde restauraties op hun antagonisten. Daarom onderzocht de Universiteit van Regensburg (Dr. Rosentritt et al.) de slijtage van antagonisten veroorzaakt door de verschillende materialen. Tevens onderzocht ze de invloed van het occlusaal inslijpen van keramische restauraties op het slijtagepatroon onder vrijwel natuurgetrouwe klinische condities. Tijdens de studie werd het effect van verschillende materialen op de antagonisten gesimuleerd. Het ging om de impact van het materiaal zelf op de antagonist en op slijpbewegingen die ontstaan tijdens het kauwen. De gebruikte restauratieve materialen waren een klassiek metaal-keramisch concept (Duceram Kiss, DeguDent), lithiumdisilicaatkeramiek (e.max, Ivoclar Vivadent), een klassiek zirkoonoxidemateriaal (Lava, 3M, ESPE) en een nieuwe generatie zirkoonoxidemateriaal (Cercon ht, DeguDent). Het lithiumdisilicaat en de zirkoonoxidematerialen waren volanatomisch en gebruikt als een monolithisch geheel. Zirkoonoxide bleek minder snel te slijten dan glaskeramiek of lithiumdisilicaat. Tegelijkertijd veroorzaakt zirkoonoxide minder slijtage van antagonisten dan glaskeramiek. Metaalkeramiek en lithiumdisilicaat (e.max) laten waarneembare inslijpsporen na op de antagonisten, veroorzaakt door de aanwezigheid van disilicaatkristallen op het keramische oppervlak. De nieuwe generatie zirkoonoxidemateri-

Bron: Universiteit van Regensburg 2011 Diagram slijp- en polijsttechniek.

alen (Cercon ht) laat het oppervlak van de antagonist glad, net als bij natuurlijk glazuur. Van de geteste materialen vertoont Cercon ht de minste slijtage van de restauratie zelf en van de antagonist. Wanneer de restauratie na occlusaal inslijpen gepolijst wordt, is de slijtage nog significant lager. Restauraties die alleen waren ingeslepen en/of die daarna ook opnieuw gepolijst werden, laten hetzelfde resultaatpatroon zien. Wat antagonistslijtage betreft presteerden metaalkeramiek en lithiumdisilicaatkeramiek nagenoeg gelijk. Zirkoonoxide veroorzaakt minder slijtage van de antagonist, waarbij de nieuwe generatie (hoogtranslucent) zirkoonoxide beter presteert dan klassiek zirkoonoxide. Kwantitatief bekeken houdt dit in dat na inslijpen en herpolijsten de slijtage van Cercon ht-antagonisten 40% lager lag dan van metaalkeramiek, ‘de gouden standaard’, of lithiumdisilicaat. Uit deze resultaten blijkt dat het mogelijk is om de nieuwe generatie zirkoonoxide in te slijpen met behoud van de gunstige slijtage-eigenschappen. Alle geteste keramische materialen zouden opnieuw moeten worden gepolijst na het occlusaal inslijpen om de antagonist te beschermen. Samenvattend: een hard materiaal hoeft niet noodzakelijkerwijs tot verhoogde slijtage op de antagonist te leiden. Het ef-

fect op de antagonist wordt bepaald door het oppervlak van de restauratie: hoe gladder, hoe beter. Zowel glaskeramische als lithiumdisilicate oppervlakken worden na verloop van tijd ruwer, wat een grotere mate van abrasie veroorzaakt. Gepolijst zirkoonoxide daarentegen veroorzaakt minder abrasie, zelfs na inslijpen. Het laagste slijtageniveau wordt bereikt met de nieuwste generatie zirkoonoxide (Cercon ht) na polijsten. De nieuwste generatie zirkoonoxide, zoals Cercon ht, heeft een uitstekende translucentie en is daarmee geschikt voor hoog esthetische restauraties, zowel volanatomisch als partieel of geheel opgebakken. Wanneer het gaat om buigsterkte, langetermijnstabiliteit en opbakbaarheid biedt dit materiaal een geruststellend hoge mate van veiligheid. De minimale wanddiktevereisten zorgen er daarnaast voor dat meer van het natuurlijke element behouden kan blijven. Dit biedt interessante nieuwe mogelijkheden voor restauratieve tandartsen, waaronder volanatomische kronen en bruggen, zelfs in het posterieure gebied. Ga voor meer informatie over Cercon ht naar www.cercon.nl. (bron: S.Schneider-Feyrer, M. Behr, G. Handel, C. Kolbeck, M. Rosentritt, Pin-on-block - Slijtgedrag van keramiek, Gebitsprothetische polikliniek, Universiteitskliniek Regensburg) ■

September 2012

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Farma-Dent lanceert handsfree computermuis Farma-Dent introduceert de Dental R.A.T.® 2.0, een draadloze computermuis waarmee de gegevens voor een pocketstatus handsfree kunnen worden ingebracht. U kunt met de Dental R.A.T. alles doen wat met een computermuis mogelijk is en meer.

Beverly Hills Formula heeft de beste whiteningtandpasta Recent uitgevoerd (2012) onderzoek van de Britse Dental School wijst uit dat Beverly Hills Formula Natural Whitening Expert tandpasta in vergelijking met andere bekende whiteningtandpasta’s het meest effectief aanslag en verkleuringen verwijdert. Doordat meer dan 91% van de aanslag in vijf minuten verwijderd werd, bevestigen deze resultaten dat Beverly Hills Formula op een snelle en effectieve manier de natuurlijke witte kleur van de tanden herstelt. Ook andere Beverly Hills Formula tandpasta’s scoorden uitzonderlijk goed in het onderzoek. Beverly Hills Formula Perfect White tandpasta (gecodeerd als “PLMO/1x1158 Stain Removal” in het onderzoek) verwijdert bijna 91% van de aanslag en Beverly Hills Formula Dentists’ Choice Gum & Whitening Expert tandpasta meer dan 88%. Andere bekende merken whiteningtandpasta’s verwijderden slechts 41% van de aanslag. Dit is een opmerkelijk laag percentage, aangezien water alleen al 48% van de vlekken verwijdert. De whiteningtandpastamarkt is een van de snelst groeiende binnen de tandheelkunde. Dit is terug te zien in de verkoop van whiteningtandpasta’s. Consumenten zijn zich er in toenemende mate van bewust dat voor het verwijderen van aanslag en verkleuringen veroorzaakt door thee, koffie, tabak, rode wijn en pittig eten, niet langer kostbare bleekbehandelingen, agressieve zuren of thuisbleekmethoden nodig zijn. In plaats daarvan kunnen vlekken ook verholpen worden met betaalbare whiten i ng t a n dpa sta’s. Kijk voor meer informatie over het onderzoek of het Beverly Hills Formulaassortiment op w w w.be verlyh i l l s f or m u l a . com. ■

Nummer één verwijderaar van aanslag en verkleuring.

De draadloze muis wordt met de voet bediend en is een effectieve oplossing om handsfree te kunnen werken. Door het gebruik van de Dental R.A.T. heeft u geen assistentie meer nodig en kunt u uw handen en instrumenten bij de patiënt houden. De Dental R.A.T is in één tel

geïnstalleerd, vergt geen additionele soft ware en kan gebruikt worden bij alle soft wareprogramma’s (Simplex, Complan, Exquise). Meer informatie en een instructievideo vindt u op www.farma dent.nl. ■

Met de Dental R.A.T. kunt u uw handen en instrumenten bij de patiënt houden.

VACATUREBESCHRIJVING

De organisatie: Heraeus Kulzer Benelux B.V., een dochteronderneming van Heraeus Kulzer GmbH, gevestigd in Haarlem, is verantwoordelijk voor de sales en marketing activiteiten van de tandheelkundige en tandtechnische producten in de Benelux. Heraeus biedt een compleet pakket tandtechnische producten waarbij de focus vooral ligt op prothesetanden en prothesekunststoffen. De doelstelling van Heraeus is, om in de komende jaren haar marktpositie, in het bijzonder in dit segment, verder uit te bouwen. Voor de tandtechnische divisie zijn wij op korte termijn op zoek naar een:

RAYON MANAGER regio Nederland De functie Als Rayon Manager rapporteer je aan de General Manager. Je bent verantwoordelijk voor het behalen van omzet- en resultaatdoelstellingen bij bestaande en nieuwe klanten. Het werkgebied omvat heel Nederland en je werkt vanuit huis. Tot de belangrijkste taken en verantwoordelijkheden worden gerekend: • Het opstellen en uitvoeren van een business plan voor de diverse productgroepen; • Het opbouwen en onderhouden van relaties met tandtechnische laboratoria, tandprothetici, opleidingsinstituten en dental depots; • Het promoten, demonstreren en verkopen van tandtechnische producten; • Premarketing en introductie activiteiten in de markt begeleiden; • Signaleren, rapporteren en vastleggen van relevante klant- en marktinformatie (o.a. in Microsoft Dynamics CRM)

Profiel kandidaat • • • • • • •

MBO werk- en denkniveau; Tandtechnische en/of tandprothetische kennis - bij voorkeur vanuit de praktijk - is een vereiste; Enige jaren relevante commerciële werkervaring is een pré; Commercieel gedreven, klant- en oplossingsgericht, hands-on, dynamisch, overtuigend Ziet kansen in de markt en is in staat om deze om te zetten in concrete resultaten; Goede beheersing van de Nederlandse taal. Daarnaast is een goede kennis van de Duitse en/of Engelse taal vereist; Kennis van PC programma’s zoals Excel, Word, Power Point en Outlook

Werken bij Heraeus Kulzer Benelux B.V. betekent • • • •

Afwisseling, uitdaging, dynamiek, meebouwen aan optimalisatie van de afdeling Collegiale sfeer waarin passie, plezier en prestatie centraal staan Salaris afgestemd op ervaring en leeftijd Ruimte en ondersteuning voor persoonlijke en vakinhoudelijke ontwikkeling

Arbeidsvoorwaarden Zowel de primaire als de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn uitstekend te noemen. Een representatieve bedrijfsauto, laptop en mobiele telefoon worden ter beschikking gesteld.

Interesse? Reacties sturen aan: Heraeus Kulzer Benelux B.V. t.a.v. mevr. R.I. Kes Postbus 986 2003 RZ Haarlem E [email protected] T 023 5307753

21

22 Opleidingen/agenda

De geschiedenis van mijn tanden

Trees Roose

De beroemde auteur Franz Kafka gaf als ervaringsdeskundige een unieke en stijlvolle inkijk in de belevings wereld van mensen die aan depressies lijden. Vele jaren later doet schrijfster Trees Roose hetzelfde voor de tandheelkundige patiënt. Het komische en soms schokkende relaas over de geschiedenis van haar dramatisch slechte gebit verschijnt als feuilleton in Dental Tribune. In alweer de zestiende aflevering heeft het plaatje zoveel pijn veroorzaakt dat de tandarts het vervangt door een beter alternatief. Hoewel, beter?

16

Driewerf hoera Ik woonde in die tijd nog in een middeleeuws huisje, waar ik op de zolder sliep die een vloer had van brede houten delen. Op een ochtend (winter, ijzige tocht, binnen net zo koud als buiten, rijm op de daken en de dekens) was ik mijn tanden kwijt. Toen ik wakker was geworden had ik in een gewoontegebaar naast mijn bed gegrepen, en ik zag er al tegenop om ze weer in te doen. Mijn tandvlees was gezwollen en opgezet. Ik voelde echter niets liggen. Warm van ontzetting greep ik links, rechts, onder het bed, onder de dekens – niets. Wanhopig (Muizen? Kat? Dieven?) zocht ik op handen en voeten de kamer door, gooide zelfs asbakken leeg en kieperde prullenbakken om. Uiteindelijk lag het ding in een hoek achter het bed tussen de spleten van twee brakke planken.

“

een ontstoken holle kies. Er was inmiddels sprake van ernstige parodontitis, zodat ook het onderliggende bot slijtage begon te vertonen. De tandarts overzag de nieuwe verwoesting, en besloot dat het tijd werd om een nieuwe prothese te maken, het zogeheten beugelframe. Hij zag er veel voordelen in. ‘Dan is je verhemelte weer vrij. Kun je lekker chocola eten.’ We hernamen de procedure van Happen en vergeleken een paar weken later de nieuwe set afdrukken met de oude. Het was duidelijk te zien dat de kiezen langer leken door het wijken van het tandvlees. Om het gipsmodel zat nu een soort lichtgewicht tandensetje, dat bestond uit vier tanden, een open frame en enkele beugeltjes om achter de kiezen te klemmen. Ook waren de tanden

Het klonk net als Wilhelmina op de Dam bij de troonswisseling Vol splinters en stof stond ik even later, opgelucht tot op het bot, met mijn tanden in mijn handen. Ik liep de trap af naar de enige kraan in het oude pandje, beneden bij de houten trap aan een piepklein gootsteentje. Terwijl ik stond te spoelen kwam het vriendje van mijn benedenbuurvrouw de kamer uit, zichzelf onder zijn oksels krabbend. Gelukkig had hij zijn bril nog niet op. Ik stopte het ding zo snel in mijn mond dat het scheef zat en ik enigszins verhaspeld ‘haaai’ zei. Het klonk net als Wilhelmina op het balkon van het paleis op de Dam toen ze aankondigde dat Juliana haar zou opvolgen. Toen ze driewerf hoera! riep voor haar dochter schoot haar kunstgebit los. Een deerniswekkend gezicht en een tragisch geluid. De tijd kwam toen dat het plaatje dag in, dag uit voor ondraaglijke pijnen zorgde. De binnenkant van mijn kiezen was door het voortdurende geschuur zo doorgesleten, dat elke aanraking voelde als een sneeuwbal in

”

een tikkeltje groter uitgevoerd om het verschil met de blootgewoelde rest niet te laten opvallen. De tandarts klemde het ding in mijn mond en ik gilde het uit. ‘Wat, wat?’ vroeg hij geschrokken. ‘Auwauw!’ riep ik benauwd, in mijn mond wijzend. ‘Ja nou, je moet wel even wennen natuurlijk. Niet zo kleinzerig!’ zei hij, op de toon van een vader die een klein kind toesprak. ‘Oké dan,’ mompelde ik gesmoord, en vertrok. Ze zagen er goed uit, die tanden, dat moest ik toegeven. Niks mis mee. Maar na enkele dagen bleken de puntjes van de haken die om mijn kiezen vielen zo krap en scherp, dat ze dwars door het tandvlees waren gesneden. Ik kon hem eigenlijk niet meer in mijn mond houden, omdat de binnenkant daarvan rauw en open was. De tandarts vloekte toen ik weer bij hem kwam. Hij verstelde de beugeltjes en deed hem opnieuw voorzichtig in mijn mond. Dat scheelde, en een flinke tijd lang ging het aardig goed. ■

dental tribune - netherlands edition

September 2012

Mondzorgkalender Congres Endodontische herbehandeling Zijn herbehandelingen duurzaam? Hoe bepaal ik de moeilijkheidsgraad en de kans op succes van zo’n behandeling? Welke hulpmiddelen heb ik nodig en hoe gebruik ik deze?” Sprekers Tony Hoskinson, Marga Ree en Michiel de Cleen, alle drie tandarts-endodontoloog, zullen op deze vragen ingaan. Daarnaast staan zij stil bij de nieuwe technieken en materialen waarmee de endodontische revisie zo doeltreffend mogelijk kan worden uitgevoerd. Hoskinson zal spreken over de keuze tussen herbehandeling en een implantaat. Ree gaat in op de voor- en nadelen van de toepassing van MTA en biokeramische producten bij het sluiten van een perforatie of het vullen van een element met een wijd open apex. De Cleen geeft een lezing over het verwijderen van Guttapercha, Thermafil en zilverstiften. Hoskinson sluit de dag af met een update over desinfectie bij de endodontische herbehandeling. Deelname aan het congres levert 7 Q-KRTpunten op. De inschrijvingskosten zijn 415 euro. Somatoforme stoornissen: in de mond of ‘tussen de oren’ Prof. dr. Ad de Jongh, tandarts en psycholoog, gaat in deze workshop in op de benadering en behandeling van patiënten wier tandheelkundige problemen deels veroorzaakt worden door psychische problemen. Aan de hand van casuïstiek bespreekt hij hoe tandartsen patiënten met somaforme stoornissen kunnen herkennen, wanneer ze hen zelf kunnen behandelen en wanneer ze beter kunnen doorverwijzen. Aan bod komen onder meer somatische fi xatie, hypochondrie, nagebootste stoornis, simulatie en dysmorfofobie. Na afloop kunnen deelnemers voor de tandheelkunde relevante psychische aandoeningen bij patiënten herkennen en omgaan met patiënten die lijden aan een somatoforme stoornis. De workshop neemt een ochtend in beslag en levert 3 KRT- en 3 KRM-punten op. De deelnamekosten bedragen 295 euro. Orthodontie: Masterclass minischroeven Tijdens deze masterclass leert u een behandelingsplan met skeletale verankering op te stellen en een klinisch protocol te hanteren voor het plaatsen van minischroeven. Het gebruik van Temporary Anchorage Devices (TAD’s) zoals botschroeven, zygoma-ankers en miniplates (botplaatjes) tijdens een orthodontische behandeling heeft namelijk een grote invloed op de behandelmogelijkheden en -planning. Aangezien er nu een prestatiecode beschikbaar is voor het plaatsen van skeletale verankering, kan de orthodontist de minischroeven ook zelf plaatsen. De typodont, te gebruiken voor het oefenen in het plaatsen van minischroeven, is in de prijs van de cursus inbegrepen en mag worden behouden. Deelname kost 815 euro.

September

Implantologie, Amersfoort www.dentmerk.nl

Dag van de Implantologie – Kennis delen met het oog op de toekomst 28 september, Bilderberg Hotel, Garderen www.implacom.nl

Symposium “It’s all about communication” 26 oktober, Crowne Plaza, Maastricht www.dentmerk.nl

Oktober

November

Medisch gecompromitteerde patiënten en ziekenhuispatienten in de tandheelkunde 4 oktober, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl

Enkeltandvervanging in het front 1 november, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu

De vervlijmde kroon: kan de volledige omslijping worden vermeden? 5 oktober, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl

Congres 'Het Gat' 2 november, Hotel Figi, Zeist www.nvt.nu

Digitale mondfotografie en beeldbewerking 5 oktober, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl Congres Endodontische herbehandeling 5 oktober, congrescentrum Het Spant, Bussum www.herbehandeling.nl < Soft-tissue management en hechttechnieken: gevorderd 6 oktober, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu Kleine verrichtingen in de implantologie 12 oktober, Implacademy, Garderen www.implacademy.nl Sinuslift ing en Botaugmentatie 25 oktober, opleidingscentrum

Somatomorfe stoornissen: in de mond of ‘tussen de oren’ 8 november, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl < Najaarscongres Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde 10 november, UMC St. Radboud, Nijmegen www.nvvk.org Orthodontie: Masterclass Minischroeven 12 november, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl < Suprastructuur en Implantologie 23 november, opleidingscentrum Implantologie, Amersfoort www.dentmerk.nl KNO verkenning in de bovenkaak 29 november, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu

Vrijdag 28 september 2012

dag van de

Implantologie kennis delen met het oog op de toekomst

Sprekers

6 KRT + 2 Q-geaccrediteerde punten Uitgebreide informatie op www.dagvandeimplantologie.nl

September 2012

Media

dental tribune - netherlands edition

Nieuwsflits Een Schotse tandarts is onder supervisie geplaatst omdat hij een maligne gezwel bij zijn 54-jarige patiënt niet tijdig had opgemerkt. De tandarts had de drie centimeter grote zweer gediagnosticeerd als het resultaat van een verwonding en had zijn patiënt daarom niet doorverwezen naar een specialist. Door een andere tandarts werd de mondkanker wel opgemerkt, maar voor de patient kwam die diagnose te laat: hij stierf in februari 2011. Zijn weduwe diende een klacht in bij de General Dental Council, die hem als disciplinaire maatregel een jaar supervisie door een andere tandarts heeft opgelegd. WWW.DENTAL-TRIBUNE.COM, 27-06-‘12

te zwaar en bracht het vonnis terug tot een taakstraf. De voorzitter van de rechtbank vond de uitspraak van de procureur-generaal dubieus: “Als alle mensen met kiespijn gaan inbreken, blijven we hier bezig.” De definitieve uitspraak volgt. WWW.TELEGRAAF.NL, 11-07-’12

23

BIG-registratie zichtbaar op praktijkwebsite KERKRADE – Tandartsen kunnen sinds kort op de eigen website linken naar hun BIG-inschrijving. Het BIG-register heeft hiervoor standaardbanners gecreëerd in de kleuren wit en groen, te vinden op www.bigregister.nl. Door linken naar de BIG-inschrijving mogelijk te maken wil de Wet BIG voorkomen dat onbevoegde personen zich ten onrech-

te als (tand)arts uitgeven. Alleen zorgverleners die in het BIG-register staan mogen een beschermde medische titel – zoals arts, tandarts of apotheker – voeren. Tandartsen en andere zorgverleners kunnen eerst een banner kiezen, deze vervolgens op hun website plaatsen en ten slotte aan de banner de link van hun BIG-registratie koppelen. (bron: NMT) ■

Enkele voorbeelden van de banners.

Doe uw voordeel met de huidige aanbiedingen!*

Een Chinese vrouw eist 13.000 euro schadevergoeding van haar tandarts, omdat hij haar gebit geruïneerd heeft. De 33-jarige Xu Feng betaalde vijftienhonderd euro voor het plaatsen van twaalf kronen. Na de behandeling raakte haar tandvlees ernstig ontstoken en kreeg ze last van abcessen. Chirurgen constateerden dat de tandarts de tanden van de vrouw tot stompjes had gereduceerd door gezond tandvlees weg te slepen, waardoor de kronen heel dicht bij de zenuwen in de mond kwamen te liggen. Zij hebben de kronen van de vrouw verwijderd en de infecties van de vrouw behandeld. De tandarts werkte bij een kliniek die geen vergunning had om de behandeling uit te voeren. Xu Feng is woedend: “Ik zie eruit als een monster. Mijn kind huilt en gilt als ik mijn mond opendoe.” WWW.DAILYMAIL.CO.UK, 5-07-‘12

De Oostenrijkse politie is op zoek naar een man die tanden van de wereldberoemde componisten Johann Strauss en Johannes Brahms heeft gestolen. De politie kwam de roof op het spoor doordat de dief een video op internet gezet waarop hij een schedel uit de tombe van een van de componisten licht en de tanden verwijdert. De graven, van Wenen, waren eerder dit jaar geopend na aanwijzingen van de opening van andere graven. Uit onderzoek bleek dat bij de schedels van beide componisten de tanden ontbraken. De Oostenrijkse autoriteiten controleren nu ook de graven van andere componisten, zoals Beethoven en Schönberg. De dief, in de Oostenrijkse media ‘OJ’ genoemd, wil de tanden waarschijnlijk in een museum plaatsen. WWW.DAILYMAIL.CO.UK, 2-07-‘12

Een 26-jarige Belg heeft ingebroken omdat hij geld nodig had voor de tandarts. De man werd op heterdaad betrapt en verklaarde dat hij meerdere abcessen en rottende kiezen had en niet over geld beschikte om naar de tandarts te gaan. De rechter veroordeelde hem tot veertien maanden cel, maar in hoger beroep vond de procureur-generaal dat gezien de omstandigheden

Rebilda® DC

FLOWABLE, BETROUWBAAR EN HARD Duaalhardend composiet stompopbouwsysteem • Flowable, thixotroop, perfecte wetting-eigenschappen, gemakkelijk aan te brengen, kleine mengtips • Betrouwbaar, modern bondingsysteem Futurabond DC voor duurzame restauraties en betrouwbare bevestiging van endodontische stiften • Hard: uitstekende fysische eigenschappen, beslijpt als dentin

* Alle actuele aanbiedingen vindt u onder www.voco.com

Bezoek ons op DentalVak 2012 Schrijf u in op: www.dentalvak.nl

VOCO GmbH · Anton-Flettner-Straße 1-3 · 27472 Cuxhaven · Duitsland · Tel. +49 4721 719-0 · www.voco.com