The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Dyonne Broers Interview over mondzorg voor mensen met angst of een beperking

DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition juli 2012

www.dental-tribune.nl

jaargang 2 | nummer 6

Nascholing KRT en QuAT slaan handen ineen voor soepeler accreditatiesysteem

Dyonne Broers Interview over mondzorg voor mensen met angst of een beperking

Parodontitis Dr. Christiano Tomasi over het belang van een vroege identificatie

> Pagina 5

> Pagina 7-9

> Pagina 17

Zorgen over patiënten met angst of beperking

Patiënten met een lichamelijke of verstandelijke beperking hebben in veel gevallen ‘een gebruiksaanwijzing’. Vaak heeft de behandelaar echter onvoldoende kennis over deze problematiek. VAN DE REDACTIE UTRECHT – Af en toe krijgt de mondzorgprofessional een pati-

ent in de stoel die speciale aandacht vereist. Te denken valt aan iemand met een lichamelijke of verstandelijke beperking, of

een patiënt met extreme tandartsangst. Zijn behandelaars in de mondzorg voldoende op deze ‘bijzondere zorggroepen’ voorbereid?

Dyonne Broers, tandartsangstbegeleiding en –gehandicaptenzorg, vindt dat vooral bij het behandelen van patiënten met een beperking de nodige kennis vaak ontbreekt. “Met slechts een paar college-uren voor gehandicaptenzorg weten studenten er te weinig vanaf, en kunnen ze er ook niet geïnteresseerd in raken,” stelt zij in een interview met deze krant (pagina 7-9). Dit terwijl een aangepaste behandeling in veel gevallen absoluut vereist is. Zo kan in sommige lastige gevallen het gebruik van lachgas uitkomst bieden. Een punt van zorg is de verslechterende mondgezondheid van ernstig verstandelijk beperkten, die een gevolg is van de trend naar een grote zelfstandigheid. “Deze groep kan niet goed zelf inschatten wat gezond eten is en poetst niet goed zijn tanden. Sommigen van hen consumeren de hele dag cola en snoep,” aldus Broers. In een leerzaam artikel (pagina 11-12) gaat zij nader in

op de behandeling van patiënten met het downsyndroom in. Hoewel er in de behandeling van angstige patiënten niet direct een kennistekort is, constateert Broers ook hier een zorgelijke situatie. Zij heeft ernstige twijfels bij de explosieve groei van narcoseklinieken. “Er wordt gesuggereerd dat dergelijke middelen de enige oplossing voor het angstprobleem zijn, terwijl ze het probleem slechts toedekken.” Zij vindt andere methoden goedkoper en minder risicovol. EMDR of cognitief herstructureren zijn manieren om tot een structurele oplossing te komen, waardoor de patiënt bij de huistandarts kan blijven. Wat in elk geval van belang is, is dat het angstprobleem niet gebagatelliseerd wordt. “De tandarts verdient de geïnvesteerde tijd weer terug als de patiënt uiteindelijk goed meewerkt. Help je een angstige patiënt niet, dan blijf je voortdurend onderhandelen en zal hij regelmatig afbellen.” ■

Minister Schippers stopt experiment vrije tarieven TEKST: BEN ADRIAANSE DEN HAAG – Per januari 2013 zal er een einde komen aan het experiment met de vrije tarieven en zal de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) weer vaste tarieven voor de mondzorg vaststellen. Dat heeft minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) besloten nadat een meerderheid van de Tweede Kamer vóór het afbreken van het experiment stemde. PVV, SP, GroenLinks en de PvdD steunden de motie die door de PvdA was ingediend. Het experiment was in principe aangegaan voor een periode van drie jaar. Schippers wilde eigenlijk tot november wachten met het nemen van een beslissing, maar is voor de druk van de Tweede Kamer gezwicht. “Als in de Kamer een motie wordt ingevoerd, voer je hem uit, zeker als demissionair minister. Ik ga het stopzetten wel zorgvuldig uitvoeren.” De Nederlandsche Maatschappij tot bevordering ter Tandheelkunde (NMT) is erg teleurgesteld over het besluit. Rob Barnasconi, voorzitter van de NMT: “Momenteel een dergelijk besluit ne-

men is volstrekt onzorgvuldig. Minister Schippers heeft dat de Tweede Kamer ook duidelijk gemaakt. Als dergelijke onzorgvuldige besluiten genomen worden kun je niet anders dan die toetsen bij de rechter. Dat doen we via een kort geding.” Ook de Associatie Nederlandse Tandart-

sen (ANT) beraadt zich op juridische stappen. De NMT vindt het onverantwoord het experiment stop te zetten op basis van de marktscan van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) over de eerste drie maanden van 2012.

www.dent-medmaterials.nl Tel. 0226 - 360 150

Nothing changed. Just improved.

> lees verder op pagina 3

Tandenknarsen neemt toe door recessie LONDEN – Het aantal patiënten dat tandenknarst is sinds het begin van de recessie toegenomen. Tandartsen hebben hiervoor gewaarschuwd op de Irish Dental Association Conference. Stress en ongerustheid zijn belangrijke oorzaken. Volgens de officiële gegevens doet 8% tot 20% van de bevolking aan tandenknarsen, maar experts zeggen dat het werkelijke aantal waarschijnlijk veel hoger ligt. “Symptomen van tandenknarsen zijn irritatie en stijfheid van de kaak, hoofdpijn en slijtage van tanden,” aldus tandarts Michael Crowe. “Het lijkt erop dat de prevalentie van tandenknarsen toeneemt. Aangezien

stress en ongerustheid belangrijke oorzaken zijn, kunnen we ervan uitgaan dat het huidige slechte economische klimaat hieraan bijdraagt.” Prosthodontist Padraig McAuliffe stelde op de conferentie dat vroege diagnostisering bij tandenknarsen belangrijk is. “Als tandenknarsen in een vroeg stadium herkend wordt, kan het op een relatief simpele en succesvolle manier verholpen worden, bijvoorbeeld met een spalk of een gebitsbeschermer. Deze voorkomt dat de tanden beschadigen en verlicht de spierspanning die aangezichtsen hoofdpijn veroorzaakt.” (bron: www.dentist.ie) ■

No. 1 bone substitute* Comfortable to use

New! Un wr ap Mo ist en Us e *

iData Research Inc., US Dental Bone Graft Substitutes and other Biomaterials Market, 2011. iData Research Inc., European Dental Bone Graft Substitutes and other Biomaterials Market, 2010. Please check for availability of this product with your country representative: www.geistlich-pharma.com

For more information visit: www.bio-oss.com

30th November 2012

Amsterdam RAI Excellent endodontics: the new standard Dr. L. Stephen Buchanan, DDS, FICD, FACD Dr. Martin Trope Prof. Dr. Gianluca Gambarini Moderator: Walter van Driel

www.endocongress.com

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Juli 2012

3

123tandarts: “Slechts 40% tandartsen “Tandarts moet neemt nieuwe patiënten aan” verplicht nascholen” AMSTERDAM – Minder dan de

helft van de tandartspraktijken in Nederland geeft aan dat zij nog nieuwe patiënten aanneemt. Dit blijkt uit een onderzoek van 123tandarts.nl. De vergelijkingswebsite concludeerde dit in een steekproef onder tweeduizend tandartspraktijken. Van deze praktijken neemt 40% nog nieuwe patiënten aan. 4% doet dit alleen onder bepaalde voorwaarden, bijvoorbeeld als familieleden van patiënten zich aanmelden. De meeste tandartsen zeggen geen nieuwe patiënten meer aan te nemen omdat ze vol zitten. De komende jaren zal dit probleem verergeren, omdat meer dan de helft van de huidige tandartsen tussen 50 tot 65 jaar is en zijn pensioen nadert (bron: NIVELenquête, 2010). Omdat er vanwege de numerus fi xus voor tandheelkunde te weinig tandartsen bij komen, neemt het tandartsentekort toe. Nederland heeft

> vervolg van pagina 1

De NZa heeft zelf aangegeven dat ‘een herhaalde meting met meer data over een langere periode nodig is om conclusies de trekken.’ Bovendien laten andere onderzoeken juist zien dat er geen kostenstijging is voor de patiënt. De NMT vindt het jammer dat positieve ontwikkelingen nu geen doorgang kunnen krijgen en hoopt dat de beëindiging zorgvuldig wordt doorgevoerd, zodat tandartsen de kans krijgen hun praktijkvoering gedegen aan te passen. De patiëntenorganisatie NPCF is tevreden met het besluit van Schippers. De federatie klaagt al tijden over te hoge tandartsrekeningen en onduidelijke tarieven en vindt dat niet snel genoeg met de proef gestopt kan worden. “Er was onvoldoende keuzeinforma-

“

momenteel vijftig tandartsen per 100.000 inwoners, tegen 81 in België en 77 in Duitsland. ( bron: OESO, 2011). “Het onderzoek laat zien dat het voor mensen die een nieuwe tandarts zoeken op dit moment niet makkelijk is en nog moeilijker zal worden. Mensen kunnen het beste kiezen voor een tandarts die voorlopig niet met pensioen gaat en geen patiëntenstop

“ ”

Het vinden van een nieuwe tandarts is momenteel niet makkelijk

heeft,” aldus Kune Burgers van 123tandarts.nl. Bij invoering van de vrije tarieven per 1 januari 2012 was het uitgangspunt dat de patiënt voldoende aanbod moet hebben om

den er geen vertrouwen meer in dat het experiment dat zou brengen wat in het vooruitzicht was gesteld: betere en beter betaalbare mondzorg,” aldus Wilma Wind, voorzitter van de NPCF. Eind juni publiceerde de NZa een marktscan mondzorg, waaruit bleek dat de prijzen in de mondzorg gemiddeld 6% meer zijn gestegen dan wanneer de tarieven niet waren vrijgegeven. De minister dreigde hierop het experiment te stoppen als de situatie niet zou veranderen. Zowel de NMT als de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) waren verbijsterd over deze reactie. Volgens de NMT was het onderzoek van de NZa ondeugdelijk uitgevoerd en zouden de minister en de Tweede Kamer zich moeten baseren op het net verschenen rapport van factoringsbedrijf Famed, waaruit blijkt dat de tarieven nauwelijks gestegen zijn. Zowel de NMT als de ANT be-

Er was onvoldoende keuzeinformatie en keuzeruimte voor patiënten

tie en keuzeruimte voor patiënten. Veel mensen kregen te maken met een gat tussen de prijzen van de tandarts en de vergoeding van de zorgverzekeraar. We had-

”

nadrukten de merites van het experiment: er is meer variatie in behandelaanbod gekomen en de toegankelijkheid en de transparantie van de mondzorg zijn ver-

rdv Dental Donatusstr. 157b D-50259 Pulheim (Keulen) [email protected]

S

+49(0)2234.40640

Wie hier niets vindt, heeft ook niets gezocht!

www.rdvdental.de Gereviseerde tandheelkundige apparatuur! Van behandelingsunit tot complete praktijkinrichting. Montage in heel Nederland! In onze showrooms vindt u doorlopend meer dan 250 gebruikte behandelingsunits! Inclusief garantie! Advisering? Financiering? Leasing? Geen probleem! Wij staan met al onze kennis en deskundigheid tot uw beschikking! Passie voor perfectie

een tandarts te kiezen. Die keuzemogelijkheden zijn er volgens het onderzoek van 123tandarts. nl te weinig op dit moment, zeker buiten de grote steden. Uit een recent gepubliceerd onderzoek van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) over de toegankelijkheid van de mondzorg komen andere getallen naar voren. In de factsheet Toegankelijkheid Mondzorg staat dat in 2011 27% van de tandartsen nieuwe patiënten aannam zonder aanvullende eisen, terwijl dit in 2001 nog 9% was. Het percentage tandartsen dat nieuwe patiënten aanneemt verschilt per regio en loopt uiteen van 64% tot 87%, aldus de NMT. Ook blijkt uit dit onderzoek dat het aantal inwoners per tandarts in vrijwel alle regio’s afneemt, waardoor de toegankelijkheid van de tandarts toeneemt. (bron: 123tandarts.nl, NMT) ■

DEN HAAG – Tandartsen moeten verplicht nascholen als het aan Fons Plasschaert ligt. De emeritus hoogleraar tandheelkunde gaf in het blad Graadmeter van de Gezondheidsraad zijn visie op het eind april door de raad gepubliceerde rapport ‘De mondzorg van morgen’. “Minstens 20% van de tandartsen volgt geen enkele vorm van nascholing. Iemand moet nu

“

benoemen wie de regie heeft.” Naast meer sturing op het gebied van nascholing zouden er richtlijnen ontwikkeld moeten worden. “We weten al heel veel en weten ook hoe die kennis in richtlijnen vertaald moet worden. Het punt is dat we het gewoon moeten doen.” Verder vindt Plasschaert het jammer dat in het rapport niet veel aandacht was voor bijzon-

Minstens 20% van de tandartsen volgt geen enkele vorm van nascholing

beterd. “Er is meer variatie en dat was het doel. Sommige tandartsen verlenen een betere kwaliteit of meer service tegen iets hogere prijzen,” aldus een woordvoerder van de NMT. Aangezien het experiment, alle verworvenheden ten spijt, op de prijzen leek te sneuvelen, riep de NMT vlak voor het Kamerdebat haar leden op om hun prijzen dit jaar niet te verhogen. In het debat van 28 juni over het experiment gaf de minister aan haar besluit tot november uit te willen stellen. Zij wilde de resultaten van een volgend onderzoek afwachten en ervoor zorgen dat de sector de nodige voorbereidingen kan treffen voor een eventuele terugkeer naar maximumprijzen. Dit was een begrijpelijke opstelling van Schippers. De VVD is vanouds een groot voorstander van vrije marktwerking. Na een half jaar al toegeven dat het experiment mislukt is, zou voor haar partij gezichtsverlies betekenen. Met haar pleidooi voor de continuering van het experiment koos de minister in feite de zijde van de NMT. Schippers zag bij het debat al in dat zij, gezien de demissionaire status van het kabinet, niet geheel haar eigen plan kon trekken en moest stoppen met het experiment als een meerderheid van de Kamer hiertoe zou besluiten. Ook hield zij er al rekening mee dat de mondzorg een eventuele directe beëindiging van de proef zou kunnen aanvechten. (bronnen: Het Financieele Dagblad, de Stentor, NOS, NMT) ■

gewoon zeggen: dat is verplicht, punt uit,” aldus Plasschaert. Die verplichting is er nu niet, en “veel tandartsen hebben er ook helemaal geen zin in.” Plasschaert vindt het advies van de Gezondheidsraad op het gebied van nascholing veel te voorzichtig gesteld. “Ik had gehoopt dat de Gezondheidsraad meer stelling zou nemen en duidelijk zou

”

dere zorggroepen, zoals gehandicapten, gevangenen en mensen in verpleeghuizen. “De commissie heeft de bijzondere zorggroepen niet in het vizier. Ze had deskundigen kunnen uitnodigen om hun ervaringen te delen. Dat dit niet gebeurd is, gaat me aan het hart. Want iedereen weet: wie gezond is en geld heeft, die vindt zijn zorg wel.” (bron: Graadmeter) ■

Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie drs. Laura van Dee drs. Joann Hebben Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus 545, 3990 GH Houten E-mail: [email protected]. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied.

Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op www.albionpress.nl. Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: 06-531 55 262. E-mail: [email protected]. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: 030-63 55 070. Fax: 030-63 55 069. E-mail: [email protected]

© 2012 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

4

Binnenlands nieuws


NMT lanceert meldpunt voor onvoldoende functionerende tandartsen NIEUWEGEIN – De Nederlandse

Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT) heeft de online Monitor Mondzorg opgericht. De onafhankelijke Monitor is een ‘steunpunt’ waar patiënten en vakgenoten problemen in het functioneren van een tandarts kunnen melden. De Monitor vult de lacune op tussen het overheidstoezicht door de Inspectie

voor de Gezondheidszorg of Arbeidsinspectie aan de ene kant en de klachtenregeling voor patiënten aan de andere. Gemelde problemen kunnen de kwaliteit van de behandeling en de praktische en sociale vaardigheden van een tandarts betreffen. Alle meldingen bij de Monitor Mondzorg worden gescreend; onterechte meldingen worden ver-

wijderd. Als een melding over een tandarts aanleiding geeft tot actie, wordt een gesprek aangegaan met de betreffende tandarts. Bij structurele problemen wordt de juiste begeleiding gezocht. “Als zich een probleem voordoet, kan een klacht van een pati-

“

Met de instelling van de onafhankelijke Monitor Mondzorg is er vanaf nu een tussenoplossing

”

ent of een melding bij de Inspectie een oplossing bieden. Maar soms gaat het één niet ver genoeg en het ander juist te ver. Met de instelling van de onafhankelijke Monitor Mondzorg is er vanaf nu een tussenoplossing,” aldus Rob Barnasconi, voorzitter van de NMT. Om de Monitor Mondzorg optimaal te kunnen laten werken, is de onafhankelijke stichting Monitor Mondzorg opgericht. Het meldpunt is te vinden op www.monitormondzorg.nl. (bron: NMT) ■

Keurmerk medische apps wenselijk

Ook voor tandartsen worden steeds meer apps ontwikkeld. Eind 2011 kwam de KiespijnPro app op de markt.

UTRECHT – Driekwart van de art-

sen heeft behoefte aan een keurmerk voor medische apps. Dat blijkt uit een enquête van Artsennet onder het KNMG-ledenpanel. 60% van de Nederlandse artsen zegt gebruik te maken van medische apps en de helft van hen

“

ferentie (46,8%) en voor consultondersteuning (40,3%). Ruim de helft van de ondervraagden ziet de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij der bevordering van de Geneeskunst (KNMG) als een goede instantie om een keurmerk te verstrekken. De KNMG zelf wijst het Centraal Informatiepunt Beroepen Gezondheidszorg (CIBG) en instanties als de DEKRA aan om een keurmerk te ontwikkelen en verstrekken, omdat de federatie zelf niet de expertise heeft om medische apps inhoudelijk en technisch te keuren. Een medisch hulpmiddel moet ten minste zijn voorzien van de CE-markering. Volgens de KNMG is het belangrijk dat er een keurmerk komt, omdat veel medische apps als medisch hulpmiddel fungeren, maar geen CE-markering hebben en daarom in feite illegaal zijn. Momenteel hebben slechts vier medische apps een CE-markering. Fabrikanten en andere ontwikkelaars moeten hun app, als deze een medisch hulpmiddel is en geen meetfunctie bevat, aanmelden bij het CIBG (uitvoerings-

Slechts vier medische apps hebben een CE-markering

ziet deze apps als een volwaardig hulpmiddel. Bij de keuze voor een tablet of smartphone worden vaak Apple-producten gekozen (56,9%). Samsung Galaxy volgt met 21,6%. Een kwart van de ondervraagde artsen zegt overigens nog geen van beide apparaten te gebruiken. De artsen gebruiken de apps voornamelijk om informatie op te halen (82,5%), als re-

”

organisatie ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Bevat een medische app een meetfunctie of valt deze in een hogere risicoklasse (zoals implanteerbare medische hulpmiddelen), dan moet deze ter beoordeling aan de DEKRA of de BSi worden voorgelegd. KNMG-jurist Sjaak Nouwt stelt in Medisch Contact dat tandartsen

en artsen bij gebrek aan CE-markering ook kunnen kijken welke apps zijn goedgekeurd door de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Als de app ook geen FDA-markering heeft en een (tand)arts wil toch een indruk krijgen van de kwaliteit van een app als medisch hulpmiddel, kan hij volgens Nouwt het beste de recensies van collega’s op bijvoorbeeld Artsennet.nl of www. imedicalapps.com bekijken. Uit de enquête van de KNMG blijkt dat 48% van de ondervraagde artsen zich laat adviseren door collega’s of kijkt op Artsennet voordat zij een app voldoende vertrouwen om hem te gebruiken. (bronnen: www.knmg.nl, Medisch Contact) ■

Juli 2012

Studenten tandheelkunde hebben hoogste studieschuld AMSTERDAM – Startende tandartsen hebben gemiddeld de hoogste studieschuld van alle hogeropgeleide starters: 28.300 euro. Op de tweede plek staan de schuldenaren van de opleiding politicologie met gemiddeld 23.600 euro. Dat blijkt uit Studie & Werk 2012, het onderzoek dat SEO Economisch Onderzoek in opdracht van tijdschrift Elsevier deed naar de arbeidsmarkt voor pas afgestudeerden. De helft van alle hogeropgeleide starters heeft een studieschuld. Tien jaar geleden was dat één op de drie. De gemiddelde studieschuld van pas afgestudeerden die tijdens hun studie leenden, is ruim 15.000 euro. In 2002 was dit nog 8.000 euro. De sterke toename is toe te schrijven aan de beperkingen op de studiefinanciering die sindsdien zijn ingevoerd. Jonge academici die in hun studententijd leenden, moeten gemiddeld 17.781 euro studiefinanciering terugbetalen aan de Dienst Uitvoering Onderwijs van wie ze het geld leenden, hbo’ers 13.070 euro. Van de hbo’ers die leenden, hebben de afgestudeerden van informatiestudies met 17.100 euro de hoogste schuld, gevolgd door afgestudeerden van de kunst-

academie en de toneelschool. Zij leenden gemiddeld 16.600 euro. De laagste schuld hebben de schuldenaren van de hboopleidingen diagnostiek (8.700 euro), bedrijfskunde en mondzorgkunde (9.700 euro). Van de

“ ”

De helft van alle hogeropgeleide starters heeft een studieschuld

academici leenden theologen het minst: 10.400 euro. Dat studenten aan artistieke opleidingen relatief veel lenen, is opmerkelijk te noemen: zij ontvangen na hun studie een lager salaris en zouden problemen kunnen ondervinden bij de terugbetaling. Voor tandheelkundestudenten ligt dit anders. SEO onderzocht voor de zestiende keer de arbeidsmarkt voor pas afgestudeerden. Hiervoor werden 6.500 afgestudeerden van 109 veelgekozen opleidingen aan hogescholen en universiteiten in het voorjaar van 2012 ondervraagd. De starters studeerden af in studiejaar 2009-2010. (bron: www.elsevier.nl) ■

Juli 2012


KRT en QuAT slaan handen ineen voor soepeler accreditatiesysteem

Binnenlands nieuws

Architectuurprijs voor nieuw ACTA-gebouw ren achthonderd studenten en werken zevenhonderd mensen. Daarnaast zijn de Stichting voor Bijzondere Tandheelkunde (SBT) en de opleiding Mondzorgkunde van Hogeschool Inholland er gevestigd. De VU en Benthem Crouwel hebben toegezegd aan de prijs een mooie bestemming toe te kennen. (bron: ACTA) ■

TEKST EN FOTO: BEN ADRIAANSE NIEUWEGEIN – Het is langzamerhand een bekend zinnetje in de aankondiging van een cursus of congres: “deze bijeenkomst is geaccrediteerd met het Q-Keurmerk® en levert 3 KRT-punten op.” Nuttige informatie voor de mondzorgprofessional die in het KRT-register wil komen en blijven. Tot nu toe functioneerde het registratiesysteem voor de Nederlandse mondzorg verre van optimaal. Daar lijkt verandering in te komen. Na een bestuurswisseling bij beide instanties zijn ze met elkaar om de tafel gaan zitten en eind juni presenteerden zij in een gezamenlijke nieuwsbrief de resultaten. De St. QuAT-Q-Keurmerk® is naast andere accreditatieorganen door het KRT erkend als accreditatieorgaan. Daardoor worden alle Q-Keurmerk®-cursussen erkend met een puntenwaardering als geaccrediteerde cursus. Per 1 juli treedt als verandering op dat deelnemers aan geaccrediteerde cursussen 1 punt extra per dagdeel ontvangen. De St. QuAT-Q-Keurmerk® is zeer tevreden dat nu duidelijkheid is gecreëerd voor de Q-Keurmerk ® -geaccrediteerde cursussen. “Kwaliteit wordt beloond met extra punten. Tevens is er een administratieve en budgettaire verlichting doorgevoerd voor de Q-geaccrediteerde aanbieders: zij hoeven hun cursussen en deelnemers niet meer in te voeren in PE-online en betalen hiervoor dus geen extra kosten. Bovendien is het nu duidelijk dat het

“

Cursisten én aanbieders worden aangemoedigd te kiezen voor geaccrediteerde nascholing

”

Q-Keurmerk® accrediteert en het KRT de registratie verzorgt van de gevolgde bij- en nascholing met punten voor de KRT-leden,” aldus Gaby van Notten, Hoofd Bureau St. QuAT-Q-Keurmerk®. Het overleg had als doel te komen tot een soepeler en efficienter systeem, waarbij beide partijen de vruchten plukken van elkaars inspanningen. “Het streven is naar een ‘ongemerkt’ accreditatiesysteem, dat zorgt voor een kwaliteitsimpuls van nascholing,” verklaart Camiel Versluis, directeur van het KRT. “Die kwaliteit ontstaat als cursussen aansluiten bij de eisen van accrediterende instanties.” Dat Q-Keurmerk® geaccrediteerde nascholing vanaf nu extra wordt beloond, is goed nieuws, vindt Eva Povel. Zij is directeur van ACTA Dental Education, het grootste nascholingsinstituut voor de mondzorg. “De extra punten moedigen mondzorgprofessionals aan een bewuste en consequente keuze te maken voor nascholing die aan de hoogste eisen voldoet. Voor cursus-

Eva Povel, directeur van ACTA Dental Education.

aanbieders geldt hetzelfde en ook dat juich ik toe.” “De cursusaanbieders die ervoor kiezen accreditatie aan te vragen, betalen daar geld voor,” vervolgt Povel. “Het is goed dat het daardoor hogere cursusgeld nu vertaald wordt naar extra nascholingspunten.” Dit aantal kan op jaarbasis flink oplopen. “Bij ACTA Quality Practice volgen leden drie themadagen. Dat zijn zes dagdelen, en levert dus zes extra punten op.” Voor cursusaanbieders die voorheen bewust geen accreditatie aanvroegen, kan dit een aanleiding zijn hun beslissing te heroverwegen, denkt Povel. “Het is interessant af te wachten of er bij cursisten en daardoor ook bij aanbieders een geleidelijke verschuiving gaat plaatsvinden naar geaccrediteerde nascholing.” De suggestie dat het met al die extra punten eenvoudiger wordt om in het KRT-register te komen, wijst Versluis resoluut van de hand. “De norm is recent verzwaard van 120 naar 180 punten. De bonuspunten zijn daarvoor hooguit een kleine compensatie.” Versluis wijst bovendien op de extra eisen die het KRT per 1 juli heeft ingevoerd. “Voor herregistratie dienen mondzorgprofessionals minimaal eens per vijf jaar een patiëntenenquête af te nemen en aan digitale visitatie te doen. Al met al zijn de eisen hoger geworden en zeker niet lager.” Povel is zeer te spreken over de toenadering tussen deze twee belangrijke organen voor kwaliteitsbewaking. Zij verwacht dat alle partijen er uiteindelijk beter van worden. Povel: “Cursussen en deelnemers kunnen nu in één keer worden aangemeld bij QKeurmerk® en KRT. Dit scheelt voor ons veel administratie.” De verwerkingstijd van registratiepunten in PE-online blijft een verbeterpunt. Versluis: “Wij hebben inderdaad een achterstand in de verwerking van cursusdeelnames. Maar het is voor alle partijen zaak om te kijken waar verbetering mogelijk is. Zo is het aan de cursusaanbieders om de punten consequent en snel in PE-online te verwerken.” Povel voegt toe dat het lastig is dat de administratie over veel schijven gaat. “De cursusaanbieder moet de gegevens aan verschillende partijen doorgeven. Pas als alles is verwerkt, worden de punten bijgeschreven.” ■

5

AMSTERDAM – Het gebouw van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) heeft de Hedy d’Ancona-prijs 2012 voor excellente zorgarchitectuur ontvangen. Opdrachtgever Vrije Universiteit ontving samen met Benthem Crouwel Architekten een prijs van 10.000 euro uit handen van Hedy d’Ancona. De andere winnaar is het Ronald McDonald Centre. De jury noemde het gebouw “exceptioneel goed uitgewerkte architectuur van internationale allure”. Daarnaast roemde zij het

feit dat het ACTA-gebouw een gestroomlijnde omgeving is voor zorg, onderwijs en onderzoek en

“ ”

Exceptioneel goed uigewerkte architectuur van internationale allure

dat het patiënten, studenten en onderzoekers vertrouwen geeft in de tandheelkunde. “Het imponeert direct bij binnenkomst.” Het gebouw is in 2010 opgeleverd door Benthem Crouwel Architekten. Bij ACTA stude-

Tandarts in hoger beroep tegen werkverbod HIPPOLYTUSHOEF – Het Regionaal

Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg heeft tandarts Astrid Schneiderat uit Hippolytushoef verboden nog langer te werken als tandarts en wil dat zij uit het BIG-register wordt geschrapt. Schneiderat is het niet eens met

“ ” Er lopen nog twaalf zaken tegen de tandarts

de uitspraak en gaat in hoger beroep bij het Centraal Tuchtcollege. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) constateerde bij een bezoek aan de praktijk in oktober 2011 dat de WIP-richtlijn voor infectiepreventie onvoldoende werd nageleefd, dat er niet werd voldaan aan de Kernenergiewet en dat patiëntendos-

siers niet op orde waren. De IGZ verbood de tandarts met onmiddellijke ingang patiëntenzorg te leveren. In januari mocht de praktijk weer open, nadat gebleken was dat deze voldeed aan de randvoorwaarden voor verantwoorde zorg. De IGZ bleef de tandarts de maanden hierna wel bezoeken om te controleren of nog steeds aan de eisen voldaan werd. Het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg heeft in acht zaken tegen Schneiderat een uitspraak gedaan. In vijf zaken zijn de klachten grotendeels gegrond verklaard. Daarnaast lopen er nog ruim twaalf zaken tegen de tandarts. Schneiderat ontkent de aantijgingen van de IGZ. Volgens haar advocaat mag zij, zolang de procedure nog loopt, gewoon haar werk in de praktijk blijven uitoefenen. (bron: www.kliniekoverzicht. nl) ■

Foto's: Acta.

Ex-tbs’er slaat tandarts in gezicht ROOSENDAAL – Ex-tbs’er A.H. (26)

uit Roosendaal moet vijfhonderd euro smartengeld betalen aan zijn tandarts vanwege mishandeling. Dat heeft de rechtbank op 19 juni bepaald. De tbs’er had de tandarts in het gezicht geslagen toen hij te horen kreeg dat het vergulden van zijn gebit twintigduizend euro ging kosten. Toen H. geconfronteerd werd met het bedrag van zijn behandeling stormde hij de behandelkamer binnen en sloeg hij zijn tandarts, die een andere patiënt in de stoel had liggen, op zijn gezicht en in zijn buik. De geschrokken tandarts sloot zijn praktijk daarna een deel van de dag. Enkele dagen later bezocht H. vier keer op één dag zijn bank om een lening van het benodigde geldbedrag te krijgen. Zijn saldo was echter ontoereikend. Volgens een medewerkster van de bank gedroeg A. zich raar: hij droeg een zonnebril terwijl het binnen

“ ” De tandarts eist duizend euro schadevergoeding

Foto: maveric2003.

donker was, keek de hele tijd op zijn horloge, liep nerveus op en neer en liet een forse sigarendoos, waarin een ontstekingsmechanisme leek te zitten, achter, terwijl hij geen sigaren rookt. De tandarts eiste duizend euro smartengeld, een bedrag dat de rechtbank in haar vonnis tot vijfhonderd euro terugbracht. De man heeft gezegd het bedrag te zullen overmaken aan Stichting Kinderen Kankervrij. Daarnaast heeft de rechtbank bevolen om de ex-tbs’er zijn sigarendoos, die in beslag was genomen, terug te geven omdat bedreiging in de bank niet bewezen was. (bron: BN De Stem) ■

NIEUW

HELPT OM TANDVLEESPROBLEMEN TE VOORKOMEN EN TE VERMINDEREN Digitale weergave van het gebied en de ernst van de tandvleesproblemen vóór en na gebruik1

Vóór gebruik:

Na 2 weken:

Na 6 weken:

Significante tandvleesproblemen

Verbetering van de gezondheid van het tandvlees

Verdere verbetering van de gezondheid van het tandvlees

ORAL-B® PRO-EXPERT PREMIUM TANDVLEES BESCHERMING met baanbrekende gestabiliseerde tinfluoride technologie Grotere voordelen voor het tandvlees2 Geen compromis - klinisch bewezen bescherming van de volledige mond3

GESTABILISEERDE TINFLUORIDE

1. Garcia-Godoy CE et al.: Effecten van de combinatie van tandpasta, elektrisch poetsen en flos op tandvleesbloeding. J Dent Res 90 (Spec Iss A): 1313, 2011. 2. in vergelijking met gewone tandpasta. Gerlach RW, Amini P. Gerandomiseerde gecontroleerde test met tandpasta met 0,454 % tinfluoride voor de behandeling van tandvleesbloeding. Compend Contin Educ Dent 2012; 33 (2): 138-142. 3. Baig et He, Compend Cont Educ Dent 2005; 26 (Supp 1): 4-11.

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

Juli 2012

Interview


7

“De explosieve groei van narcoseklinieken is zorgelijk” Interview met Dyonne Broers, tandarts-angstbegeleiding en -gehandicaptenzorg

TEKST: LAURA VAN DEE FOTO’S: KEES WOLLENSTEIN

Dyonne Broers is directeur Zorg bij de Stichting voor Bijzondere Tandheelkunde (SBT) Amsterdam, coordinator van de postacademische opleiding Tandarts Gehandicaptenzorg en opleider aan de postacademische opleiding Tandarts Angstbegeleiding van de SBT. Ook behandelt ze patiënten. Ze heeft diverse publicaties op haar naam staan, waaronder het in 2011 gepubliceerde boek Mondzorg bij mensen met een beperking. Ze verzorgt cursussen en presentaties en heeft zitting in verschillende commissies en besturen. In 2011 won ze voor haar artikelen over patiënten met vreemde extractiewensen de Peter Makkesprijs voor de beste publicatie op het gebied van angstbegeleiding in de tandheelkunde. Dental Tribune vroeg deze expert in de ‘bijzondere’ tandheelkunde naar haar visie op de behandeling van angstige en lichamelijk of verstandelijk beperkte patiënten. Hoe is uw betrokkenheid bij mondzorg voor mensen met angst of een beperking ontstaan? Tijdens mijn studie tandheelkunde vond ik de psyche van de mens en de communicatie tussen tandarts en patiënt al erg interessant. Daarom heb ik tijdens de opleiding keuzevakken over gehandicaptenzorg en angstbegeleiding gevolgd. Na mijn afstuderen heb ik als tandarts in een algemene praktijk met angstige mensen gewerkt en als tandarts in een instelling, een gevangenis en een psychiatrisch ziekenhuis. Toen bleek dat er te weinig onderwijs was op het gebied van angstbegeleiding en gehandicaptenzorg, hebben Ad de Jongh, Peter Makkes en ik uiteindelijk in 2001 de driejarige postacademische opleiding tandarts angstbegeleiding in het leven geroepen. In 2004 heb ik, naar dit voorbeeld, met een

aantal andere tandartsen uit de gehandicaptenzorg de driejarige postacademische opleiding tandarts gehandicaptenzorg opgericht. Is de belangstelling voor deze opleidingen toe- of afgenomen de afgelopen jaren? Het aantal tandartsen dat losse cursussen binnen de opleiding volgt, is toegenomen. Ook zijn er steeds meer studenten van ACTA die stage bij de SBT willen lopen. Op dit moment volgen zeven tandartsen de opleiding Angstbegeleiding en tien de opleiding Gehandicaptenzorg. De opleidingen nemen drie dagen per week in

“ ” De aandacht voor gehandicaptenzorg laat te wensen over

beslag en de tandartsen werken daarnaast in hun eigen praktijk. Omdat dit in Nederland de enige specialisaties voor tandartsen op het gebied van angstbegeleiding en gehandicaptenzorg zijn, komen de cursisten uit het hele land. Onze cursisten kunnen bij instellingen en centra voor bijzondere tandheelkunde in hun eigen regio werken en het praktijkgedeelte van hun opleiding volgen en hoeven alleen voor theoretisch onderwijs naar Amsterdam te komen. Voldoet het aantal studenten aan de vraag naar specialisten in dit deelgebied? Het zou ideaal zijn als beide opleidingen er ongeveer tien cursisten bij krijgen. Amsterdam en West-Nederland zijn redelijk goed voorzien van specialisten, maar met name in Noord- en Zuid-Nederland is er een groot tekort.

Er zijn meer angstige patiënten in Nederland dan patiënten met een beperking, maar angstige patiënten zijn vaak ook in een gewone praktijk te behandelen als een tandarts een angstbegeleidingscursus heeft gevolgd. Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking zijn moeilijker te behandelen en worden eerder doorgestuurd. Als iemand in deze categorie in bijvoorbeeld Maastricht een tandarts zoekt, zal dat niet makkelijk zijn, omdat daar niet veel specialisten werken. Als iemand te lang moet zoeken of te ver moet reizen, geeft hij dikwijls de moed op en gaat hij helemaal niet meer naar de tandarts, of blijft hij bij een huistandarts die aangeeft de zorg eigenlijk niet te kunnen leveren. Is er voldoende aandacht voor bijzondere zorggroepen in de opleidingen tandheelkunde? Vooral voor angstbegeleiding is binnen de opleiding Tandheelkunde van ACTA veel aandacht, maar dat is niet bij alle opleidingen tandheelkunde zo. De kennis en vaardigheden op het terrein van de gehandicaptenzorg laat bij al deze opleidingen nog te wensen over. Met slechts een paar college-uren voor gehandicaptenzorg weten veel studenten er te weinig vanaf om er geïnteresseerd in te raken. Doordat studenten meer college en practica krijgen over angstbeheersing, is de jonge generatie behoorlijk goed op de hoogte van de mogelijkheden voor angstige patiënten en kunnen ze hen vaak zelf behandelen. Maar patienten met een beperking vallen nog regelmatig tussen de wal en het schip. Tandartsen weten niet goed wanneer ze mensen met een beperking moeten doorverwijzen. Soms doen ze dit te laat en zijn de gebitten van patiënten er heel slecht aan toe als ze bijvoorbeeld bij de SBT terechtkomen.

Verwijzen algemeen practici te snel of juist niet snel genoeg door naar de SBT of een vergelijkbare instantie? Dat verschilt per tandarts. Ik zou algemeen practici willen adviseren te bellen met een naburig centrum voor bijzondere tandheelkunde als ze twijfelen over doorverwijzen. Tandartsen behandelen angstige patiënten steeds meer zelf, maar mensen met een beperking worden vaak nog doorverwezen. De tendens is dat mensen met een beperking steeds meer naar een gewone tandarts moeten kunnen. Ik vind dit een goede ontwikkeling. Aan de andere kant heb ik er begrip voor dat tandartsen met weinig kennis van gehandicaptenzorg het moeilijk vinden – en misschien zelfs eng – om mensen met een beperking te behandelen. Als je totaal geen affiniteit hebt met gehandicaptenzorg, is het begrijpelijk dat je doorverwijst. Bovendien is het soms ook praktisch onmogelijk voor een tandarts om een persoon met een beperking te behandelen, bijvoorbeeld als een praktijk niet rolstoeltoegankelijk is of als een tandarts geen lachgas in huis heeft om een spastische patiënt rustig te krijgen tijdens de behandeling. Vindt u dat er voldoende interdisciplinair gewerkt wordt in Nederland? Dat verschilt per regio. Hoe meer gespecialiseerde tandartsen er zijn, hoe beter tandartsen en huisartsen weten wanneer en naar wie ze moeten doorverwijzen. In bepaalde regio’s wordt nauwelijks samengewerkt vanwege de onwetendheid over specialisaties in de angstbegeleiding en de gehandicaptenzorg. De SBT geeft regelmatig interviews en lezingen om meer bekendheid te geven aan onze vakgebieden. Soms zijn huisartsen te veel

bezig met symptoombestrijding, omdat ze niet weten dat ze naar ons kunnen doorverwijzen. Als een huisarts een angstige patient met een abces een antibioticumkuur geeft, is het angstprobleem niet opgelost. Het probleem wordt hierdoor misschien zelfs wel in stand gehouden: als de zwelling verdwijnt, is de noodzaak een tandarts te zoeken minder groot. Wat zijn de huidige ontwikkelingen in dit deelgebied? Een zorgelijke ontwikkeling is de explosieve groei van narcoseklinieken voor angstige tandartspatiënten. Algehele anesthesie (narcose) en intraveneuze sedatie worden in de Verenigde Staten veel toegepast binnen de tandheelkunde en lijken de ideale oplossing voor angstige patienten omdat ze door deze middelen niets meekrijgen van wat er in hun mond gebeurt. Er wordt gesuggereerd dat deze middelen de enige oplossing voor het angstprobleem zijn, terwijl ze het probleem slechts toedekken. Na een behandeling onder algehele anesthesie durven patiënten nog altijd niet door hun huistandarts behandeld te worden. Bovendien is er momenteel een schaarste aan personeel in de anesthesiologische zorg. Operatiekamers worden niet optimaal benut door een tekort aan anesthesiologen en anesthesiemedewerkers, terwijl die wel worden ingezet voor tandheelkundige zorg. Dat is een verkeerde ontwikkeling. Er bestaan goede en eenvoudige manieren om iemand van zijn angst af te helpen, die bovendien goedkoper en minder risicovol zijn dan algehele anesthesie. De SBT en ACTA zijn bezig richtlijnen voor angstbehandeling te ontwikkelen en doen veel aan PR voor angstbehandelingen.


8

Interview


tische mensen kan het bijvoorbeeld heel nuttig zijn. Ook bij een ernstige verstandelijke beperking komt het soms van pas, omdat je niet kunt uitleggen wat er gaat gebeuren. Bij angst is algehele anesthesie echter niet de juiste oplossing, alleen al omdat de patiënt dan nooit leert dat een behandeling niet zo erg is als men vreest. Het zou mooi zijn als tandartsen zelf meer basistechnieken in huis krijgen op het gebied van angstbegeleiding en gehandicaptenzorg.

> vervolg van pagina 7 In 2010 hebben we samen met een aantal wetenschappelijke verenigingen onze zorgen geuit over narcoseklinieken. Uiteraard kun je het een patiënt niet verbieden om naar narcoseklinieken te gaan, maar het moet wel ontraden worden. Overigens ben ik niet helemaal tegen algehele anesthesie, maar dan alleen bij een aantal welomschreven categorieën. Bij spas-

Wat vindt u van het gebruik van lachgas? Bij de SBT passen we lachgas soms toe bij patiënten met een lichamelijk of verstandelijke beperking. Als andere angstbeheersingstechnieken niet werken, kan lachgas de patient alsnog kalmeren. Het is een goed en veilig middel, waar geen anesthesioloog voor nodig is. Bij mensen met een tandartsfobie zijn we er terughoudend mee, omdat ook dit middel patiënten niet van hun angst afhelpt. De meeste reguliere tandartsen hebben geen lachgas in huis en

dan zullen patiënten nog steeds bang zijn om naar hun tandarts te gaan. Om lachgas te gebruiken, moeten tandartsen lachgasapparatuur aanschaffen en een vijfdaagse cursus gevolgd hebben. Heeft de invoering van de vrije tarieven gevolgen gehad voor de mondzorg voor bijzondere zorggroepen? We hebben niet meer of minder patiënten gekregen door de vrije tarieven. Voor patiënten met een beperking geldt geen eigen bijdrage en angstpatiënten betalen dezelfde tarieven als in de regu-

“ ” Het helpt als tandartsen hun handelen voorspelbaar maken

liere praktijk. Wel is de wachttijd iets langer geworden, omdat de SBT sinds de invoering veel tijd kwijt is aan het afsluiten van contracten met zorgverzekeraars. We voeren regelmatig discussies

over het aangevraagde aantal behandeluren en de techniekkosten, waardoor machtigingen niet meteen goedgekeurd worden en behandelingen pas later beginnen. De situatie is dus eigenlijk verslechterd. We gaan er echter van uit dat dit tijdelijk is, tot wij en de zorgverzekeraars aan de nieuwe situatie gewend zijn. Een kwart van de Nederlanders is bang voor de tandarts. 4% heeft een tandartsfobie, blijkt uit onderzoek van ACTA uit 2009. Waar ligt de grens tussen angst en fobie? Bij een fobie gaan mensen helemaal niet meer naar de tandarts of alleen incidenteel, bijvoorbeeld als ze een acuut probleem hebben. Als patiënten angst hebben gaan ze nog wel, maar vinden ze het eng. Mensen met tandartsangst moeten in een gewone praktijk behandeld kunnen worden, want tandartsen zijn gewend aan milde angst. Patiënten zijn vaak bang voor de tandarts omdat ze zich machteloos voelen. Hoe kan tandartsangst behandeld worden? Er zijn drie manieren waarop mensen angst kunnen ontwikkelen: door een traumatische ervaring (bij de tandarts of daarbuiten), door de angst af te kijken bij anderen, zoals een kind bij zijn moeder, of door bedreigende informatie van anderen, bijvoorbeeld via de media. Als mensen angstig zijn door een heftige ervaring, werkt traumatherapie zoals EMDR het beste. Een andere goede methode is stapsgewijze (‘graduele’) blootstelling in vivo. Vaak worden beide methoden toegepast. In het geval van de stapsgewijze blootstelling worden patiënten in fasen blootgesteld aan datgene waar ze bang voor zijn met de expliciete doelstelling om ze te laten ervaren dat de rampen die ze vrezen zich niet voordoen. Zo zal bij angst voor de boor de behandelaar in stapjes gaan boren en zorgen dat de patiënt door een goede verdoving geen pijn heeft. Elke stap van de behandeling wordt herhaald tot de angst verminderd is en de patiënt weer naar de tandarts durft te gaan. Tandartsen die in Amsterdam worden opgeleid, leren graduele blootstelling in vivo ook tijdens hun basisopleiding te gebruiken, maar passen het in de praktijk niet altijd toe. Zijn er nog andere methoden? Cognitief herstructureren is een methode uit de cognitieve gedragstherapie die ervoor zorgt dat mensen de kans op een ramp minder groot achten. Angstige patiënten hebben negatieve en irreële gedachten over de tandarts. Zij schatten de kans dat er iets vervelends gaat gebeuren, bijvoorbeeld dat de boor uitschiet, veel te hoog in. Als iemand deze kans op 80% schat, zal hij niet aan een behandeling beginnen. Met bijvoorbeeld een ‘gedragsexperiment’ leren angstige mensen positiever te denken. Deze therapie wordt bij ACTA gedoceerd, maar ook deze behandelstrategie wordt in de praktijk nog steeds te weinig gebruikt.

Juli 2012

Veel algemeen practici zullen het te tijdrovend vinden om stapsgewijze blootstelling en andere vormen van cognitieve gedragstherapie toe te passen. Dat valt wel mee. Tandartsen denken vaak dat dit soort technieken bestaat uit eindeloos praten, maar dat is niet de bedoeling. Waarschijnlijk is de tandarts in het begin wat extra tijd kwijt aan de patiënt – omdat het angstniveau dan nog hoog is – maar later verdient hij die tijd terug doordat de patiënt goed meewerkt. Als je een angstige patiënt niet helpt, blijf je voortdurend onderhandelen met de patiënt en zal hij regelmatig afbellen. Hoe kunnen tandartsen angst voorkomen? Het is belangrijk dat tandartsen een vertrouwensband met hun patiënt opbouwen, zodat die zich op hun gemak voelt tijdens de behandeling. Daarnaast kunnen tandartsen de behandeling beheersbaar maken door een stopteken af te spreken. Patiënten kunnen dan aangeven wanneer de behandeling vanwege pijn of een andere reden tijdelijk gestaakt moet worden. Ten slotte helpt het veel als tandartsen hun handelen voorspelbaar maken, door van tevoren uit te leggen wat ze gaan doen en bij elk stapje een korte introductie te geven over de aard en de duur van de handeling. Verder zijn we bij de SBT voorstander van verdoven bij alle behandelingen die pijnlijk kunnen zijn voor de patiënt, zoals restaureren, extracties en wortelkanaalbehandelingen, maar ook bij grondige gebitsreiniging. Vroeger ging een tandarts pas verdoven als de behandeling vastliep of erg pijnlijk bleek te zijn en dan had een patiënt al een slechte ervaring opgedaan. Zeker bij kinderen is dat zonde. Een tandarts weet

“

Uiteindelijk wordt vrijwel iedereen met angst terugverwezen naar de huistandarts

”

van tevoren niet hoeveel pijn een handeling gaat doen en hoe lang het duurt: het boren van een kleine caviteit kan veel pijn doen en een grote nauwelijks. Ook hebben jonge mensen vaak erg gevoelige zenuwen, waardoor ze sneller pijn hebben. Ik raad tandartsen aan in principe altijd te verdoven, tenzij de patiënt dat zelf niet wil. De laatste jaren is in de opleiding meer aandacht voor verdoven gekomen, maar dat mag van mij nog meer zijn. Ook mondhygiënisten leren nu hoe ze moeten verdoven. Tandsteen verwijderen kan namelijk ook erg pijnlijk zijn. Denkt u dat een geluidloze boor – de patiënt kan met een koptelefoon eigen muziek luisteren, maar hoort de stem van de tandarts wel – kan bijdragen aan angstreductie? Sommige mensen kunnen daar baat bij hebben. Maar tandartsangst bestaat uit meer dan angst voor het geluid van een boor. Het geluid is vaak gekop-

Juli 2012

peld aan pijn, maar nog vaker aan machteloosheid. Alleen het geluid wegnemen lost die gevoelens niet op. Zal iemand die naar een SBT wordt doorverwezen, daar vervolgens altijd naar toe blijven gaan? Uiteindelijk wordt iedereen, op enkele psychiatrische patiënten na, terugverwezen naar zijn huistandarts. Een behandeling bestaat uit zes tot acht sessies die om de paar weken plaatsvinden en is een combinatie van therapie en concrete behandeling. Sinds een paar jaar betrekken we de huistandarts veel bij het proces: het zogenaamde ‘vlechtbeleid’. Het om en om behandelen van de specialist van de SBT en de huistandarts vergroot de kans op succes. Zodra de patiënt bij de SBT terechtkomt, stellen wij een diagnose. Die sturen we naar de huistandarts met aanwijzingen. In die brief vragen we de tandarts of hij wil meewerken aan de behandeling. Dat willen ze eigenlijk altijd wel. De specialist bij de SBT doet de eerste behandelsessie, de huistandarts de tweede. In de derde sessie komt de patiënt weer naar de SBT en vertelt daar over de ervaringen bij behandeling door de huistandarts. Bij de SBT ondergaat de patiënt vervolgens een complexere behandeling, die de huisarts in een vierde sessie afmaakt, enzovoort. Vroeger bleef een angstige patient soms twee of drie jaar bij de SBT onder behandeling. Nu zijn dat meestal maar een paar maanden. De SBT heeft geen cijfers over hoeveel patiënten geheel van hun angst afkomen, maar dat is ook moeilijk vast te stellen. Hoeveel jaar moet iemand naar een algemeen practicus gaan om ‘genezen’ verklaard te worden? En wanneer is iemand ‘angstvrij’? Een heel enkele keer wordt iemand terugverwezen naar de SBT. Wij besteden veel aandacht aan dergelijke gevallen en gaan opnieuw kijken hoe we de angst nog beter kunnen reduceren en we de overgang naar de huispraktijk kunnen verbeteren. Welke specifieke problemen kan een algemeen practicus ondervinden bij mensen met een beperking? Er kunnen praktische problemen zijn, zoals het ontbreken van lachgas voor spastische patiënten en het niet rolstoelvriendelijk zijn van de praktijk voor mensen met een lichamelijke beperking. Patiënten met het syndroom van Down zijn gevoelig voor parodontitis, doordat ze een verminderde afweer hebben. Tandartsen moeten bij deze groep al heel jong op deze aandoening letten en goede adviezen geven. De trend is om steeds meer mensen met een verstandelijke beperking uit instellingen naar ‘reguliere’ leefomgevingen te verplaatsen. In een rapport van de Erasmus Universiteit uit 2002 staat dat verstandelijk beperkten steeds zelfstandiger worden en daardoor een verhoogd risico hebben op een ongezonde levensstijl. Dit zou de gezondheid schade kunnen doen,

waaronder de mondgezondheid. Is dat ook uw ervaring? Ja. Ik merk in de praktijk dat de gebitten van mensen met een verstandelijke beperking achteruitgaan. Iemand met het denkniveau van een kind van acht kan niet goed zelf inschatten wat gezond eten is en poetst vaak niet goed zijn tanden. Sommige verstandelijk beperkten consumeren de hele dag cola en snoep. Het lijkt mij beter als een stap terug wordt gezet naar de vroegere situatie. Als een patiënt de

9

Interview


verantwoordelijkheid voor zichzelf niet aankan, moeten ouders en begeleiders die overnemen. Door de politieke trend naar zelfstandigheid en de bezuinigingen op de zorg is dit echter moeilijk te realiseren. Het resultaat is dat niemand zich meer verantwoordelijk voelt voor de patiënt. Ook bij psychiatrische patiënten is dit een probleem. Zij realiseren zich door hun stoornis vaak niet dat ze naar de tandarts moeten. Als niemand hen daartoe stimuleert, gaan ze nooit.

Welke ontwikkelingen zijn er op het gebied van angstreductie? ACTA doet momenteel onderzoek naar de genetische oorzaak van angst en daarmee naar het bestaan van een angstgen, of een combinatie van genen. Het lijkt erop dat sommige mensen een genetische kwetsbaarheid hebben om angst te ontwikkelen na een nare ervaring op tandheelkundig gebied. Een ander onderzoek van ACTA gaat over het gebruik van het medicament

propranolol om angst te reduceren. Dit wordt nu al toegepast als antihypertensivum. Als dit ook binnen de tandheelkunde blijkt te werken, zou dit een goed hulpmiddel zijn. In een derde ACTAstudie wordt gekeken of zogenaamde werkgeheugenbelasting na afloop van een behandeling, zoals spelletje Tetris, de herinnering aan de behandeling minder eng kan maken. Tot nu toe lijkt het erop dat ook een dergelijke simpele methode werkt om angst blijvend te reduceren. ■

^^^KLU[HS]HRUS

'+LU[HS=HR

+LU[HS=HR

+L°KLU[HSL°]HRIL\YZ PU°\^°YLNPV

+LU[HS=HR°aHS°PU°°LLU°]PLY[HS°YLNPVUHSL°]HRIL\YaLU°VYNHUPZLYLU°° /L[°KVLS°PZ°LLU°RSLPUZJOHSPN°R^HSP[H[PLM°L]LULTLU[°[L°VYNHUPZLYLU°]VVY°aV^LS°KL°[HUKOLLSR\UKPNL°]LYaVYNLY°HSZ°KL°L_WVZHU[ 6W°KLaL°]HRIL\YZ°]PUK[°\°°aHSLU°0U°°aHSLU°a\SSLU°SLaPUNLU°NLNL]LU°^VYKLU°KVVY°°VUHMOHURLSPQRL°ZWYLRLYZ°,SRL°ZWYLRLY°aHS°aPQU°SLaPUN°° RLLY°OLYOHSLU°=VVY°KLaL°SLaPUNLU°PZ°8RL\YTLYR°HJJYLKP[H[PL°LU°29;W\U[LU°HHUNL]YHHNK°+L°aLZKL°aHHS°PZ°NLYLZLY]LLYK°]VVY°SLaPUNLU°LU VM°^VYRZOVWZ°]HU\P[°KL°L_WVZHU[LU°/L[°TH_PTHHS°HHU[HS°KLLSULTLYZ°WLY°SLaPUN°PZ°°LU°KL°Z[HY[[PQKLU°]HU°KL°]LYZJOPSSLUKL°aHSLU°a\SSLU° ]LYZWYPUNLU°aVKH[°[\ZZLU°KL°SLaPUNLU°KVVY°Y\PT°]VSKVLUKL°[PQK°PZ°]VVY°KL°KLLSULTLYZ°VT°KL°L_WVZHU[LU°[L°ILaVLRLU ;PQKLUZ°KL°]HRIL\YZ°a\SSLU°LY°SLaPUNLU°^VYKLU°NLNL]LU°KVVY°KL°]VSNLUKL°°VUHMOHURLSPQRL°ZWYLRLYZ!

:WYLRLY!°/LUR°(S[PUN

:WYLRLY!°2HZWLY°=LLUZ[YH°

:WYLRLY!°.LY[°:[LS

:WYLRLY!°,YPR°9HUaPQU°

:WYLRLY!°3VKL^PQR°]HU°A^VS°

6UKLY^LYW!°*VTWVZPL[

6UKLY^LYW!°,UKVKVU[PL

6UKLY^LYW!°2PUKLY[HUKOLLSR\UKL

6UKLY^LYW!°7YHR[PQR°THUHNLTLU[

6UKLY^LYW!°0TWSHU[VSVNPL

+LU[HS=HR]PUK[WSHH[ZIPQ\PUKLYLNPV!

+H[\T!° °VR[VILY°



+H[\T!° °UV]LTILY°

3VJH[PL!° =HU°5LSSL°6U[^LYWMHIYPLR

3VJH[PL!° =HU°KLY°=HSR

3VJH[PL!° +L°9LLOVYZ[

3VJH[PL!° *VUNYLZJLU[Y\T

7SHH[Z!°

9V[[LYKHT°

7SHH[Z!°

/HHYSLT

7SHH[Z!°

,KL

7SHH[Z!°

+YHJO[LU

;PQK!°

°°°\\Y

;PQK!°

°°°\\Y

;PQK!°

°°°\\Y

;PQK!°

°°°\\Y

>PS[\TLLY^L[LUV]LYKLPUOV\K]HUKLaLSLaPUNLURPQRKHUVW^^^KLU[HS]HRUS/L[°TH_PTHHS°HHU[HS°ILaVLRLYZ°WLY°SVJH[PL°Z[HH[°VW°° LU°]HU^LNL°KLaL°YLKLU°PZ°]VVYPUZJOYPQ]LU°]LYWSPJO[)LaVLRLYZ°OLIILU°°TVNLSPQROLKLU! )LaVLRLU°]HU°KL°]HRIL\YZ°aVUKLY°° KLLSUHTL°HHU°SLaPUNLU!°,U[YLL°Á°°

+LLSULTLU°HHU°°SLaPUNLU°LU°° ILaVLRLU°]HU°KL°]HRIL\YZ!°Á° °

KYHURQLZ°OHWQLZ°KPULYI\MML[°IVYYLS°LU°WHYRLYLU°°L_JS°);>°° 4H_PTHHS°°PUZJOYPQ]PUNLU°°

KYHURQLZ°OHWQLZ°KPULYI\MML[°IVYYLS°LU°WHYRLYLU°°L_JS°);>°° 4H_PTHHS°°PUZJOYPQ]PUNLU°

0UKPLU\PUOL[ILaP[ILU[]HU\P[UVKPNPUNZRHHY[LUIL[HHSK\UVNZSLJO[ZÁVMÁ

L_JS);>

°

0UZJOYPQ]LU°]VVY°+LU[HS=HR°RHU°]HUHM°°HWYPS°° 4LSK[°\°HHU°]VVY°VUaL°UPL\^ZIYPLM°VW°^^^KLU[HS]HRUS°LU°^PQ°OV\KLU°\°VW°KL°OVVN[L°]HU°KL°VU[^PRRLSPUNLU° <°R\U[°aPJO°[LU°HSSL°[PQKLU°HMTLSKLU°]VVY°KL°UPL\^ZIYPLM

6YNHUPZH[PL!°°°°°°°°°°°°

)V[[LTHOLLYK°°°c°° °5.°.YVUPUNLU°°c°°;LS°°°° ° °°c°°-H_°°°°°°°c°°,THPS!°PUMV'KLU[HS]HRUS°°c°°^^^KLU[HS]HRUS°

Juli 2012

Excerpt


11

Specifieke aandoeningen en syndromen Dit fragment is afkomstig uit het boek Mondzorg bij mensen met een beperking (Prelum Uitgevers; ISBN 978 90 8562 098 3), geschreven door Dyonne Broers. Een syndroom is een complex van verschijnselen dat vaker in dezelfde combinatie voorkomt en daarom als een eenheid wordt opgevat (Everdingen et al., 2006). Syndromen hebben een genetische oorsprong. Een syndroom wordt

genoemd naar de ‘ontdekker(s)’ ervan, naar het afwijkende chromosoom, of naar het belangrijkste aangedane lichaamsdeel (Schuurs, 1999). In de loop van de tijd zijn er rondom verschillende aandoeningen of syndromen teams van deskundigen ontstaan die gespecialiseerd zijn in het diagnosticeren, behandelen en het geven van advies. Voorbeelden hiervan zijn de downsyndroomteams, epidermolysis bullosateams, schisisteams en spina bifidateams. De meeste teams la-

Casus Klaas Klaas is een man van 33 jaar met het downsyndroom en een matige verstandelijke beperking. Hij woont in een kleinschalige woonvoorziening. Klaas gaat al sinds zijn jeugd tweemaal per jaar voor controle naar zijn tandarts. Zijn coöperatie is goed. Röntgenfoto’s zijn nog nooit bij hem gemaakt. Hij wordt door zijn tandarts verwezen naar een centrum voor bijzondere tandheelkunde, omdat zijn gebitselementen mobiel worden. In het centrum doet de tandarts een mondonderzoek en maakt röntgenfoto’s. Hieruit blijkt dat er sprake is van ernstige gegeneraliseerde parodontitis. Extractie van 30 gave elementen is onvermijdelijk.

Figuur 7.1 Orthopantomogram van Klaas: ernstige adulte gegeneraliseerde parodontitis bij patiënt met downsyndroom.

Figuur 11.1 Meisje met het cri-du-chat-syndroom

Figuur 11.3 OPT van patiënt met het sotossyndroom.

Figuur 11.4 Vrouw met het downsyndroom. Let op de relatieve mandibulaire prognathie, als gevolg van een kleine maxilla en een onderontwikkeld middengezicht (met dank aan Jitske Wallast en haar ouders).

ten een patiënt op één dag door de verschillende behandelaars uit het team onderzoeken, waarna een multidisciplinair advies volgt. Een groot voordeel is dat alle kennis uit de verschillende disciplines rondom een aandoening verzameld is. Ook zijn er zogeheten vto-teams (vroegtijdige onderkenning ontwikkelingsstoornissen), met daarin artsen, een psycholoog of gedragswetenschapper en een maatschappelijk werker. Zij doen onderzoek naar ontwikkelingsstoornissen bij jonge kinderen (0-7 jaar) en geven de ouders adviezen. Daarnaast zijn er verschillende ouderen patiëntverenigingen, die over veel kennis beschikken op het gebied van een bepaald syndroom of aandoening en deze verspreiden. Soms kan de tandarts een waardevolle bijdrage leveren aan het diagnosticeren van een beperking of syndroom. Als er in of om de mond bijzonderheden zijn die in de richting van bijvoorbeeld een bepaald syndroom kunnen wijzen, dan wordt over deze vermoedens allereerst gesproken met de patiënt, ouder of wettelijk vertegenwoordiger. De tandarts stuurt, wanneer verdere diagnostiek gewenst is, een uitvoerige verwijsbrief aan de huisarts met het verzoek om doorverwijzing naar een klinisch geneticus voor verder onderzoek. In die brief moet een zo nauwkeurig mogelijke omschrijving van het gebit en de aangrenzende gebieden staan, zo mogelijk aangevuld met een röntgenstatus, mondfoto’s en gebitsmodellen. Alle afwijkingen in aantal, kleur, vorm, stand en structuur van de elementen en de kaak worden beschreven. Ook vermelding van een afwijking in de doorbraakplaats of -tijd (te vroeg of te laat doorgebroken gebitselementen) kan van belang zijn. Deze tandheelkundige informatie kan de klinisch geneticus gebruiken bij het achterhalen van de diagnose. Het stellen van een diagnose is van belang in verband met de prognose van de patiënt, verlenen van adequate zorg en geven van goede adviezen, de wijze van overerving van de aandoening en informatie aan de ouders en/of andere familieleden wanneer er een eventuele verdere kinderwens is (genetic counseling). Daarnaast is het voor de tandarts of mondhygienist van belang te weten welk syndroom iemand heeft, omdat veel syndromen (medisch-)tandheelkundige implicaties hebben. Op tandheelkundig gebied valt te denken aan dentine- of glazuurdefecten, agenesieën, vertraagde of versnelde doorbraak, morfologische afwijkingen en pulpa-afwijkingen. In dit hoofdstuk wordt slechts een aantal syndromen besproken, namelijk veelvoorkomende syndromen, of syndromen met een duidelijk tandheelkundige implicatie. Voor de meeste andere syndromen met kenmerken in het hoofd-halsgebied zijn er goede naslagwerken beschikbaar.

Tandheelkundige kenmerken downsyndroom Tandheelkundige kenmerken downsyndroom (Bouvy-Berends en Reuland-Bosma, 2006; Reuland-Bosma, 1988) zijn: • infectiegevoeligheid, waardoor kans op parodontitis groter is; • gebitsslijtage door bruxisme, erosie en een droge mond; • vertraagde gebitsontwikkeling: vertraagde doorbraak en vertraagde wisseling; • agenesieën (meer in permanente dan in tijdelijke dentitie); • ontwikkelingsstoornis gebitselementen (glazuurhypoplasieën, microdontie, korte wortels); • onderontwikkeld middengezicht; • impactie blijvende cuspidaten bovenkaak, door onderontwikkeling middengezicht en agenesie laterale incisieven; • relatief grote tong (ook wel ‘pseudomacroglossie’ genoemd) en open-mondhouding door hypotonie mond- en kauwmusculatuur.

Een aantal algemene kenmerken bij het downsyndroom De volgende algemene kenmerken worden genoemd (Reuland-Bosma, 1988): • verstandelijke beperking (IQ 20-80) • gegeneraliseerde hypotonie • hartafwijkingen • schildklierafwijkingen (vaker hypothyreoïdie dan hyper thyreoïdie) • gewrichtslaxiteit • gevoeligheid voor infecties • groeiachterstand • matige motoriek

11.1 Downsyndroom INLEIDING

In 95% van de gevallen gaat het bij mensen met het downsyndroom om een trisomie 21, een extra chromosoom 21. Ook hebben mensen met het downsyndroom een grotere kans op dementie, die vaak op jongere leeftijd ontstaat dan bij mensen zonder dit syndroom; soms begint het dementeren al in het 30e tot 40e levensjaar (Strydom et al., 2009). Ongeveer 5 tot 10% van de mensen met downsyndroom lijdt aan epilepsie. De prevalentie van epilepsie bij mensen met downsyndroom neemt toe met de leeftijd (Bouras en Holt, 2008). Een verhoogde kans op reflux is waarschijnlijk het gevolg van de hypotonie. De motorische ontwikkeling loopt vaak achter bij de cognitieve ontwikkeling. Bij het downsyndroom is er sprake van diff use hypotonie. Mensen met dit syndroom hebben beperkte motorische strategieën en er is afwezigheid van elegantie. Hun bewegingen zijn vaak inefficiënt. Zij hebben een verhoogde kans op osas (obstructief slaapapneusyndroom) door de kleine bovenkaak, de grote tonsillen en de als gevolg van de hypotonie laag in de mond liggende, relatief grote tong. Daarnaast hebben ze vaak auditieve en visuele beperkingen, wat voor de betreffende persoon weer onzekerheid met zich mee kan brengen, zeker als deze beperkingen nog niet opgemerkt en dus niet adequaat behandeld zijn (Meihuizen-de Regt et al., 2009). Wanneer de 13 en 23 geïmpacteerd zijn, dan dienen deze elementen tijdig vrijgelegd en geextrudeerd te worden om de botopbouw te verbeteren rond deze elementen. De vertraging in de wisseling die bij mensen met downsyndroom soms voorkomt,

kan wel twee jaar bedragen. Hiermee dient bij het vragen van orthodontisch advies en bij het opstellen van een behandelplan rekening gehouden te worden. Als iemand met het downsyndroom korte radices heeft, is dit een reden tot terughoudendheid bij orthodontische behandelingen. Bij mensen met het downsyndroom is nóg meer aandacht voor een optimale mondhygiëne nodig, zowel voor, tijdens als na de orthodontische behandeling. Het laat doorbreken en/of wisselen past bij het downsyndroom, maar kan sterk negatief beïnvloed worden door hypothyreoïdie. Controle op schildklierafwijkingen is dan noodzakelijk. PREVALENTIE

Het downsyndroom heeft in Nederland een prevalentie van 1: 625 (Weijerman et al., 2008) en is daarmee de meest voorkomende genetische oorzaak van een verstandelijke beperking (Morgan, 2007). Dit is gemeten in 2003 en is hoger dan uit eerdere studies was gebleken. Deze toename is vermoedelijk het gevolg van een toename van de leeftijd waarop de moeder zwanger is en ook door betere medische kennis en zorg, waardoor de overlevingskansen van mensen met het downsyndroom groter zijn geworden. Lang niet alle zwangere vrouwen laten prenatale diagnostiek uitvoeren, ook niet als ze 36 jaar of ouder zijn en daardoor een verhoogde kans hebben op het krijgen van een kind met het downsyndroom. De hartafwijkingen, die vaak bij mensen met het downsyndroom voorkomen, waren voorheen de meest


12 Excerpt > vervolg van pagina 11

bepalende factor voor de levensverwachting. Tegenwoordig zijn luchtwegproblemen vaak de overlijdensoorzaak. Hartafwijkingen kunnen nu over het algemeen vroegtijdig behandeld worden, dit in tegenstelling tot vroeger. Met name bij een avsd (atriumventrikel-septumdefect) is vroegtijdige behandeling noodzakelijk. GEVOLGEN VOOR HET GEBIT EN DE BEHANDELING

Tussen de 60 en 95% van de volwassenen tot 35 jaar met het downsyndroom heeft parodontitis (Morgan, 2007). Parodontitis in het onderfront wordt het meest en het eerst gezien, daarna bij de eerste molaren. In een later stadium kunnen ook andere elementen parodontaal aangetast raken. De progressie is vaak snel (Reuland-Bosma, 1990). De verhoogde kans op parodontitis bij mensen met het downsyndroom zou niet zozeer verklaard kunnen worden

Figuur 11.5 Orthodontische afwijkingen bij jongen met downsyndroom.


door een andere samenstelling van de tandplaque of een andere hoeveelheid hiervan, alswel door een verminderde afweerfunctie (Bouvy-Berends en Reuland-Bosma, 2006; Morgan, 2007). Verder spelen elementen als een openmondademhaling en een slechtere mondhygiëne een rol bij het ontstaan van parodontitis. Bij een optimale mondhygiëne zal echter ook bij mensen met het downsyndroom geen of weinig parodontitis ontstaan. Het risico erop is dus groter, maar het is over het algemeen niet onmogelijk parodontitis te voorkomen. Het cariësrisico blijkt bij mensen met het downsyndroom ongeveer hetzelfde te zijn als bij mensen zonder downsyndroom (Fung en Allison, 2005). Mensen met het downsyndroom zijn vaak overgevoelig in het mondgebied. Dit maakt de mondverzorging en de tandheelkundige behandeling lastiger. Ook de matige motoriek en het gebrek aan motivatie veroorzaken in veel gevallen problemen bij de mondverzorging. Deze zal daar-

om vaak deels of volledig overgenomen moeten worden door ouders of begeleiders. In ieder geval is controle ervan door hen noodzakelijk. Er wordt veel gebitsslijtage gezien bij mensen met het downsyndroom, als gevolg van bruxisme en erosies (door reflux en overgeven). Atlantoaxiale instabiliteit (instabiliteit van de eerste twee nekwervels) komt bij ongeveer 15% van alle mensen met downsyndroom voor. Slechts in 1 tot 2% van de gevallen leidt dit tot neurologische afwijkingen, zoals nekpijn (torticollis), spierzwakte, toegenomen spierspanning en loopstoornissen. Wanneer iemand met het downsyndroom onder algehele anesthesie behandeld dient te worden, moet rekening worden gehouden met de kans op het veroorzaken van een trauma/dislocatie van het atlantoaxiale gewricht door hyperextensie van het hoofd bij het intuberen. Dit kan neurologische uitval tot gevolg hebben.

ADVIEZEN

• Besteed vroegtijdig en ruime aandacht aan preventie, door regelmatige mondhygiëneinstructies, gebitsreiniging en zo nodig chloorhexidine te adviseren. • Omdat mensen met het downsyndroom vaak relatief goed in imitatie zijn, is het regelmatig en op dezelfde manier trainen van bepaalde vaardigheden vaak succesvol. Dit geldt zowel voor de mondverzorging als het meewerken aan de behandeling door de tandarts of mondhygienist. • Maak in ieder geval op 10- tot 12-jarige leeftijd röntgenfoto’s, om eventuele agenesieën, impacties en retenties op te sporen en zo nodig tijdig te kunnen ingrijpen (bijvoorbeeld door extracties). Overleg tijdig met een orthodontist. • Leg slijtage door bruxisme en erosies vast door middel van gebitsmodellen, mondfoto’s en röntgenfoto’s. • Behandel slijtage zo nodig met composiet (of eventueel met kronen).

Figuur 11.6 Orthopantomogram van patiënt met downsyndroom en agenesie 14, 15, 17, 22, 24, 27 en persistentie 53, 62, 63 en korte radices.

Juli 2012

• Overleg met een avg of huisarts of verwijzing naar een mdl-arts (maag-darm-leverarts) of/wanneer behandeling van de reflux geïndiceerd is. • Maak bij klachten of bij ernstige slijtage door bruxisme een splint, wanneer dit mogelijk is. • Implantologie en orthodontie zijn bij mensen met het downsyndroom mogelijk, maar de belastbaarheid van de patient, mondhygiëne, parodontale mondgezondheid en eventuele microdontie spelen daarbij een rol. Uit een onderzoek van Teitelbaum et al. (2009) bij mensen met het downsyndroom bleek dat een tandpasta waaraan zowel chloorhexidine als een plaqueverklikker (erythrosine) was toegevoegd, een significante plaquereductie gaf en daarmee een reductie in bloeding van de gingiva. ■

Figuur 11.7 Tandsteen en parodontitis bij man met downsyndroom en matige verstandelijke beperking, die gewend was zelfstandig te poetsen.

Mondzorg bij mensen met een beperking Met de actiecode DT2012 betaalt u tot en met 31 augustus geen verzendkosten!

“

Redactie: Dyonne Broers Uitgever: Prelum Uitgevers ISBN: 978 90 8562 098 3 Verschenen: oktober 2011 Prijs: € 89,50

Figuur 11.8 26-jarige vrouw met downsyndroom en klasse III-relatie.

Figuur 11.9 OPT 13-jarige jongen met downsyndroom en klasse IIIneiging, microdontie, impactie 13, 23, agenesie 12, 22 en hypoplastische 35. Ook zijn diverse melkelementen nog in situ.

Figuur 11.10 Intraorale opname patiënt met downsyndroom.

Figuur 11.11 Slechte mondhygiëne en parodontitis bij patiënt met het downsyndroom.

“Mondzorg bij mensen met een beperking is een fraai vormgegeven studieboek, rijkelijk geïllustreerd met mooi fotomateriaal. Het bevat een schat aan informatie en beschrijft de mondzorg bij mensen met een beperking in de breedst mogelijke zin. [...] Een aanrader voor alle mondzorgprofessionals met affiniteit voor mensen met een beperking in de algemene en bijzonder tandheelkundige praktijk.” Nederlands Tandartsenblad, april 2012

”

“In heldere taal wordt een actueel overzicht gegeven van de gehandicaptenzorg in Nederland. [...] Kortom, hier ligt een zeer compleet en helder geschreven handboek, een ‘must’ voor studenten mondzorgkunde en tandheelkunde, en voor praktiserende mondhygiënisten en tandartsen.” Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, maart 2012

Juli 2012


Chinese minister van Volksgezondheid ontvangt FDI-award GENÈVE – De FDI World Dental

Federation heeft aangekondigd dat de Chinese Minister van Volksgezondheid, prof. dr. Chen Zhu, de eerste Inaugural World Oral Health Recognition Award zal ontvangen. De 59-jarige hematoloog krijgt de prijs vanwege zijn inspanningen voor de ontwikkeling van de tandheelkunde in China. De politiek onafhankelijke Zhu werd benoemd tot Minister van Volksgezondheid van China in

“ ”

Zhu voerde hervormingen door in het Chinese zorgsysteem

2007. Sindsdien heeft hij hervormingen doorgevoerd in het Chinese zorgsysteem, onder andere de uitbreiding van een basisverzekering naar stedelijke en landelijke gebieden. Hij bleef daarbij docent aan de Jiao Tong University’s School of Medicine in Shanghai en is lid van de Chinese Aca-

demie van Wetenschappen in Peking. Het is de eerste keer dat de FDI een individu bekroont voor zijn bijdragen aan de tandheelkunde. De award wordt uitgereikt gedurende het jaarlijkse FDI World Dental Congress in Hong Kong in augustus. Dit congres, dat wordt gehouden van 29 augustus tot 1 september, toont een tandheelkundige tentoonstelling en een wetenschappelijk programma over de actuele zaken in de tandheelkunde. Duizenden mondzorgprofessionals zullen samenkomen voor het evenement. (bron: Dental Tribune International) ■

Meeste Zweden poetsen verkeerd

Buitenlands nieuws/Wetenschap

Duits jongetje overlijdt na tandheelkundige ingreep GOCH, DUITSLAND – Een twee-

jarig jongetje is niet meer wakker geworden na het ondergaan van een tandheelkundige behandeling onder algehele narcose. Volgens de media is de doodsoorzaak waarschijnlijk een verkeerde zuurstoftoevoer geweest. Reanimatie in de Duitse tandheelkundige kliniek baatte niet en het kind stierf in een kliniek in Nijmegen. Volgens RP ONLINE, een Duitse online krant, heeft het voorval begin mei plaatsgevonden. Wat er precies is gebeurd, is onduidelijk. Toen het kind niet meer uit de

“

caat gespecialiseerd in medisch aansprakelijkheidsrecht, vertelde aan Spiegel online dat in de meeste gevallen de ouders alleen met het verdoofde kind waren gelaten en dat de lichaamsfuncties van de kinderen niet in de gaten werden gehouden. Volgens Elmar Mertens van de Duitse anesthesiologenvereniging is het uitoefenen van anesthesie in tandartspraktijken riskant. “Een tandartspraktijk verschilt in hoge mate van een operatiekamer. De instrumenten aan de stoel compliceren de toegang tot patiënten, infusen zijn moeilijk

In Duitsland zijn sinds 2002 vier kinderen onder soortgelijke omstandigheden gestorven

narcose kwam, werd het naar een nabijgelegen Nederlands ziekenhuis gebracht waar het alleen nog in leven gehouden kon worden met een hart-longmachine en een paar uur later stierf. Uit onderzoek van Spiegel online blijkt dat er in Duitsland sinds 2002 vier kinderen onder soortgelijke omstandigheden zijn gestorven. Twee driejarige meisjes, een tweejarig jongetje en een tienjarig meisje zijn overleden door complicaties van anesthesie, mede doordat de tandartsen basisprocedures verkeerd hadden toegepast. Tim Neelmeier, advo-

”

toe te dienen en reanimatie is bijna onmogelijk.” Mertens voegde toe dat anesthesie bij kinderen in het bijzonder moeilijk is “omdat hun glottis en hun slijmvliezen snel kunnen opzwellen, wat kan leiden tot zuurstoftekort.” Volgens Der Spiegel verneemt het grote publiek in Duitsland dit soort zaken alleen als ze voor de rechter worden gebracht, omdat registratie van niet in het ziekenhuis beoefende anesthesie en complicaties die daaruit voortkomen er niet verplicht is. (bron: Dental Tribune International) ■

GÖTEBORG – Slechts één op de

tien Zweden poetst zijn tanden op een manier die daadwerkelijk tandbederf voorkomt. Dit blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Göteborg naar het poetsgedrag van ruim tweeduizend Zweden van 15 tot 80 jaar. Vooral bij oudere mensen mankeert er veel aan het poetsgedrag. De onderzoekers analyseerden hoe vaak en hoe lang de participanten hun tanden poetsten, hoe vaak ze fluoridetandpasta gebruikten en hoeveel tandpasta en water er gebruikt werd. De meerderheid van de proefpersonen poetste hun tanden twee keer per dag of vaker. Toch vertoonde slechts 10% van de respondenten correct poetsgedrag: twee keer per dag twee mi-

“

Er is veel ruimte voor verbetering, vooral bij ouderen

”

nuten of langer poetsen, minstens één centimeter tandpasta gebruiken en slechts weinig water gebruiken bij het spoelen. Uit het onderzoek bleek verder dat vrouwen, personen onder de 35 jaar, mensen met kennis van fluoride, mensen die het gebruik van fluoride belangrijk vonden en mensen die hun eigen mondgezondheid als goed bestempelden beter preventiegedrag tegen cariës vertoonden dan andere participanten. Volgens de onderzoekers is er veel ruimte voor verbetering,

Nostalgische snoepwinkels gevaar voor mondgezondheid vooral bij ouderen. “Zweden poetsen over het algemeen wel hun tanden, maar eerder omdat het een sociale conventie is en om een frisse smaak in de mond te krijgen dan om tandbederf te voorkomen,” aldus hoofdonderzoeker Pia Gabre. “Ze zouden hun mondgezondheid kunnen verbeteren door te leren hoe ze het effect van fluoridetandpasta maximaal benutten.” Dat de resultaten in grote lijnen generaliseerbaar zijn naar Nederland, lijdt geen twijfel. “Bijna iedereen slaat systematisch plekken over,” verklaarde hoogleraar tandheelkundige preventie Cor van Loveren in een reactie op het onderzoek tegen Editie NL. “Als je je baard scheert, zie je meteen wat je gehad hebt. Maar als je poetst, zie je niet meteen welke plak je laat zitten.” Het onderzoek “Is the use of fluoride toothpaste optimal? Knowledge, attitude and behaviour concerning fluoride toothpaste and toothbrushing in different age groups in Sweden” is in april gepubliceerd in Community Dentistry and Oral Epidemiology. (bronnen: Dental Tribune International, Editie NL) ■

KILLARNEY, IERLAND – Ierse voedingsexperts hebben gewaarschuwd dat het toenemende aantal traditionele snoepwinkels de mondgezondheid in het land nadelig kan beïnvloeden. Een overmatige consumptie van snoep kan de prevalentie van cariës en andere ziekten doen toenemen. Michel Crowe, een Ierse tandarts en specialist op het gebied van mond-voedingskwesties, stipte tijdens de jaarlijke conferentie van de Irish Dental Association (IDA) aan dat exces-

“ ” In bijna elke Ierse hoofdstraat is een snoepwinkel te vinden

sieve consumptie van elke vorm van voedsel en van snoep in het bijzonder de incidentie van tandheelkundige en andere gezondheidsproblemen doet toenemen. Volgens Crowe zijn er de laatste jaren veel nostalgische snoepwinkels bijgekomen die snoep verkopen dat mensen aan hun kindertijd of vervlogen tijden

herinnert. De Irish Times stelt dat de intrede van retro snoepwinkels een feitelijk dode industrie weer heeft doen herleven. De krant meldt dat in bijna elke Ierse hoofdstraat een dergelijke snoepwinkel geopend is. “Onze zorg is dat met de toename van het aantal snoepwinkels ook de consumptie van snoepgoed toeneemt, met de daarbij behorende negatieve effecten op de mondgezondheid van mensen, zoals tandbederf en gebroken tanden,” aldus Crowe. “Iedereen heeft favoriet snoepgoed uit de kindertijd, dat is normaal. Het enige dat we zeggen dat mensen het niet moeten overdrijven en dat ook kinderen maat moeten houden.” (bron: Dental Tribune International) ■

13

Meisjes minder gelukkig door tandartsangst

Tandartsangst beïnvloedt het emotioneel welzijn van meisjes meer dan dat van jongens van dezelfde leeftijd.

MADRID – Kinderen met hevige

tandartsangst hebben een lager emotioneel welzijn op basis van hun mondgezondheid. Vooral bij meisjes is dit het geval. Om het effect van tandartsangst op de mondgezondheid en het emotioneel welzijn van jonge patiënten vast te stellen, enquêteerden onderzoekers van de Juan Carlos Universiteit 161 Spaanse kinderen met een gemiddelde leeftijd van 11,93 jaar. Zij moesten een vragenlijst invullen over hun mondgezondheid, tevredenheid over hun mondgezondheid en tandartsangst. Uit het onderzoek bleek dat geslacht de belangrijkste factor is bij het verband tussen tandartsangst

“ ”

Vrouwen en meisjes lijden meer onder een slechte mondgezondheid

en emotioneel welzijn. Vrouwen en meisjes beschouwen een goede mondgezondheid als belangrijk voor een goede kwaliteit van leven en lijken erger te lijden onder een verslechterde mondgezondheid. 56% van de kinderen had één of meer rotte, ontbrekende of gevulde tanden in de mond, wat overeenkomt met het gemiddelde voor die leeftijdsgroep. Over het algemeen hadden de kinderen weinig of gemiddelde tandartsangst. 8,7% had hevige tandartsangst. Naar geslacht verdeeld had 13% van de meisjes hevige tandartsangst en 4,8% van de jongens. Bij meisjes had de mondgezondheid meer negatieve invloed op het emotionele welzijn dan bij jongens. Naarmate de leeftijd van de kinderen vorderde, verminderde de tandartsangst. Vrouwen overschatten volgens de onderzoekers over het algemeen de kans op gevaar en zijn sneller bezorgd. Ook de sociale regels voor emotionele expressie dragen eraan bij dat mannen niet snel hun angst tonen. “Kinderen die hun mondgezondheid negatief inschatten en meer lijden onder de status van hun gebit, denken waarschijnlijk dat strenge en bedreigende tandheelkundige behandelingen nodig zijn, wat bij hen vervolgens zorgt voor angstreacties als het uitstellen en vermijden van tandartsafspraken,” concluderen de onderzoekers. Het onderzoek is online gepubliceerd op 17 mei in het International Journal of Paediatric Dentistry. (bron: Dental Tribune International) ■

Kwalitei t hee ft ee n na ® am: LO N CA R TI

Laboratorios INIBSA S.A., met meer dan 60 jaar ervaring in het produceren van Dentale anesthesie in cartridges wereldwijd, introduceert LONCARTI in Nederland. Samenstelling: Articaine hydrochloride + epinephrine tartrate Inhoud: 50 cartridges x 1.8ml

LONCARTI 40/0.01 mg/ml Solution for injection Epinephrine 1:100.000 LONCARTI 40/0.005 mg/ml Solution for injection Epinephrine 1:200.000

Loncarti is onder andere verkrijgbaar bij: Basiq Dental B.V. 013-5229120 Corim Dental Products B.V. 0345-573999 Direct Dental Supplies B.V. 030-6874077 Hofmeester Dental B.V. 010-2863000

Juli 2012

“Gebitsreiniging bij ouderen voorkomt hartproblemen”

TAIPEI, TAIWAN - Er is mogelijk

een verband tussen mondgezondheid en hartziekten op hogere leeftijd. Mensen van boven de vijftig bij wie ten minste één gebitsreiniging was uitgevoerd,

“

Wetenschap


De incidentie van herseninfarcten is bij mensen zonder gebitsreiniging 1,1% hoger

”

vertoonden een lagere incidentie van hartaanvallen, andere cardiovasculaire aandoeningen en herseninfarcten dan mensen bij wie geen enkele reiniging was uitgevoerd. Dit blijkt uit een recent onderzoeksrapport in American Journal of Medicine. Volgens de onderzoekers van het Taipei Veterans General Hospital en het National Yang-Ming Research Center tonen de resultaten van het onderzoek aan dat mensen die een gebitsreiniging

hadden ondergaan minder aan hartziekten lijden. Gedurende het zeven jaar durende onderzoek werden gegevens van meer dan 22.000 patiënten uit de nationale Health Insurance Research Database geanalyseerd. De incidentie van hartaanvallen en herseninfarcten was respectievelijk 0,6% en 1,1% hoger bij mensen die geen gebitsreiniging hadden gehad. Hoofdonderzoeker dr. Zu-Yin Chen stelt dat op basis van de onderzoeksresultaten niet geconcludeerd kan worden dat een betere mondhygiëne zorgt voor een lager risico op hartziekten, maar wel dat mondproblemen zoals tandvleesontstekingen een verhoogd risico op hartaandoeningen veroorzaken. Het verband tussen hartziekten en mondgezondheid en de manier waarop bacteriële infecties in de mond bij kunnen dragen aan hartziekten, is vooralsnog omstreden in de tandheelkundige gemeenschap. (bron: Dental Tribune International) ■

Verband tussen vrouwelijke hormonen en tandvleesontsteking CLEVELAND, VS – Vrouwelijke hor-

monen hebben invloed op het ontstaan van tandvleesontsteking en vrouwspecifieke gezondheidsklachten als botontkalking en zwangerschapsproblemen. Dat blijkt uit een analyse van de Case Western Reserve University. Parodontoloog Charlene Krejci analyseerde de resultaten van bijna honderd onderzoeken over vrouwelijke hormonen, tandvleesontsteking en vrouwspecifieke gezondheidsklachten. “Hoewel vrouwen gemiddeld beter voor hun mond zorgen dan mannen, is de belangrijkste boodschap dat ze hun gebit nóg beter moeten verzorgen. Zo kunnen ze hun gezonde tanden en kiezen behouden en vrouwspecifieke gezondheidsklachten voorkomen of verminderen,” aldus Krejci. Ze raadt vrouwen aan ten minste elke zes maanden naar de tandarts te gaan en zelfs vaker als ze last hebben van tandvleesontsteking of bontontkal-

king of zwanger zijn. Hormonen veroorzaken bij sommige zwangere vrouwen tandvleesproblemen en hoewel hen vroeger ontraden werd om naar de tandarts te gaan, is het volgens Krejci juist belangrijk dat tandvleesontsteking tijdens de zwangerschap bestreden wordt. De analyse van Krejci is verschenen in het meinummer van Oral Health & Preventive Dentistry. (bron: www.medicalxpress. com) ■

Juist tijdens de zwangerschap is bestrijden van tandvleesontsteking belangrijk.

15

Zuivelconsumptie tijdens zwangerschap voorkomt kindercariës OSAKA – Een

verhoogde consumptie van zuivelproducten tijdens de zwangerschap verlaagt het risico op cariës bij kinderen. Dit blijkt uit onderzoek naar de melkgebitten van meer dan driehonderd kinderen van de Universiteit van Fukoaka, de Universiteit van Tokio en de Universiteit van Osaka. Tandvorming en mineralisatie start al in de dertiende week van de zwangerschap. De onderzoekers vermoedden dat calcium in zuivelproducten het tandglazuur meer resistent voor zuur maakt. Uit het onderzoek bleek dat een veelvuldige consumptie van yoghurt en calcium in verband stond met een hogere leeftijd, een hoger inkomen en een relatief hoog opleidingsniveau van de moeder. 23,5% van de kinderen had cariës ontwikkeld toen ze tussen de 41 en de 50 maanden

oud waren. Het gemiddelde aantal rotte tanden of gevulde gaatjes in het melkgebit was 0,87. Het kleinere aantal gaatjes door de moederlijke consumptie van kaas kon niet verklaard worden door gunstige eigenschappen van calcium. Daarom denken de onderzoekers dat een hogere consumptie van kaas door de moeder mogelijk een reflectie is van een gezondere leefwijze, die ze ook aan hun kinderen doorgeven. “Het is mogelijk dat zowel prenatale als postnatale kaasconsumptie preventief tegen cariës werkt bij kinderen,” stellen ze. De gegevens werden verkregen uit de Osaka Maternal and Child Health Study naar gezondheidsproblemen van moeders en hun kinderen. Tussen november 2011 en maart 2003 vulden 1002 zwangere Japanse vrouwen tussen de 5e en de 39e week van hun zwan-

Kinderen van moeders die tijdens hun zwangerschap veel zuivelproducten als kaas en yoghurt consumeerden, lopen minder risico op cariës (foto: DTI, chanwangrong/Shutterstock).

gerschap verschillende vragenlijsten in over hun voedingsgewoonten. Voor de huidige studie ondergingen 315 kinderen wier moeders informatie hadden verstrekt over relevante onderwerpen een oraal onderzoek. Het onderzoek is gepubliceerd in Nutrition Journal. (bron: Dental Tribune International) ■

Beste poetsresultaat met Fonesmethode GIESSEN, DUITSLAND – Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat voor een goede mondgezondheid niet alleen regelmatig poetsen, maar ook de juiste poetstechniek van belang is. In een recente studie hebben Duitse onderzoekers twee poetstechnieken, de Fonesmethode en de Basstechniek, vergeleken om te kijken welke het eenvoudigst te leren en gebruiken is gedurende een langere periode. Het onderzoeksteam van de Justus Liebig Universiteit vergeleek het respectievelijke effect van drie interactieve computerpresentaties, die onderricht geven in de Basstechniek, de Fonesmethode en orale hygiëne alleen. De Fonesmethode, ontwikkeld door Alfred. C. Fones en vaak vermeld in patiëntenbrochures, wordt het meest gebruikt. Bij deze poetstechniek wordt de tandenborstel loodrecht op het tandoppervlak gehouden en wordt met lange, slepende cirkels bewogen over de tanden in occlusie. Met de kaken van elkaar worden de palatale en linguale oppervlakten van de tand in kleine cirkels gepoetst. De occlusie-oppervlakten van de tanden worden gepoetst in anteroposteriore richting. De Basstechniek is bedacht door Charles C. Bass en wordt vaak geadviseerd door tandartsen en in studiehandboeken. Deze techniek concentreert zich op het reinigen van de gebieden die onder en dicht bij het tandvlees liggen. De borstelkop wordt in een hoek van 45 graden ten opzichte van de posterieure elementen gehouden, waarbij de topjes van de borstelharen de rand van het tandvlees raken. Er staat lichte druk op de borstelhaartjes zonder ze te buigen, zodat ze de gingivale sulcus onder de tandvleesrand kunnen bereiken. Vervolgens vibreert de tandenborstel met korte voor- en achterwaart-

se bewegingen. Voor het poetsen van de frontelementen wordt de borstel in een verticale positie gehouden. Aan het onderzoek werkten 67 studenten mee, die ten minste twintig eigen elementen hadden, waarvan tien of meer plak of bloedend tandvlees vertoonden. Zij waren afkomstig van andere studierichtingen dan tandheelkunde, niet-rokers en gebruikers van handmatige tandenborstels. De ene groep kreeg training in het toepassen van de Fonesmethode, de andere werd de Basstechniek aangeleerd. Een controlegroep kreeg alleen training in de basistechnieken van het tandenpoetsen. De studenten woonden één instructiesessie bij, maar konden de PowerPointpresentatie (met tekst en beeld) zo vaak bekijken als ze wilden. De participanten werden onderzocht na 6, 12 en 28 weken. Volgens de onderzoekers konden er na 28 weken significante groepsverschillen geobserveerd worden voor de papillary bleeding index (PBI). De marginal plaque index (MPI) liet significante groepsverschillen zien voor alle

“ ” De Basstechniek blijkt niet beter dan basispoetstechnieken

secties tezamen en voor de cervicale sectie na 6, 12 en 28 weken. “De Basstechniek verschilde op geen enkel moment significant van de controlegroep. De Fonesmethode verschilde wel significant van de controlegroep wat betreft de PBI na 28 weken en wat betreft vaardigheden na 6 en 12 weken,” aldus de onderzoekers. “Significante verschillen tussen de Basstechniek en de Fonesmethode wat betreft tandvleesgezondheid werden waargenomen na 12 weken en wat betreft vaar-

digheden na 6, 12 en 28 weken. Uit deze analyses blijkt dat de Fonesmethode superieur is aan de Basstechniek en aan de basistechnieken van tandenpoetsen.” Van de uitvallers gaven drie studenten in de Basstechniekgroep aan dat ze door het toepassen van de techniek onprettige effecten aan het tandvlees hadden ondervonden waardoor ze de techniek niet langer wilden toepassen. De onderzoekers concludeerden dat “het resultaat verrassend is vanwege de lage effectiviteit van het aanleren van de Basstechniek. Er blijkt geen enkel voordeel van het toepassen van de Basstechniek ten opzichte van de basistechnieken van het tandenpoetsen. De Fonesmethode daarentegen presteert duidelijk beter in het reduceren van parodontitis en hygiënevaardigheden.” Een mogelijke verklaring is volgens de onderzoekers dat de Fonesmethode de bekendste poetstechniek is in Duitsland. Hierdoor was deze gemakkelijker te onthouden na slechts één training. Het onderzoek “Improving oral hygiene skills by computer-based training: A randomized controlled comparison of the modified Bass and the Fones’ techniques” is online gepubliceerd in het tijdschrift PloS ONE. (bron: Dental Tribune International) ■

VOOR IEDEREEN DE JUISTE OPZETBORSTEL

PRECISION CLEAN Dagelijks schoon

TRIZONE De gekende poetservaring van een manuele tandenborstel

FLOSS ACTION Diepe reiniging tussen de tanden

3D WHITE Verwijdert oppervlakte vlekken

SENSITIVE Zachte reiniging

POWER TIP Grondige reiniging van moeilijk te bereiken plaatsen

De verzorging voortzetten die begint in uw praktijk

ORTHO Effectieve, confortabele reiniging rond beugels

Juli 2012


Beweging goed voor kwaliteit botten AMSTERDAM – Een chronische

ontsteking kan ervoor zorgen dat botten minder stevig worden, doordat ontstekingsstoffen in de bloedsomloop terecht komen. Voldoende lichaamsbeweging kan er juist voor zorgen dat de sterkte van (kaak)bot behouden blijft. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Rishikesh Nandkumar Kulkarni (ACTA). Net als spieren worden botten afgebroken als iemand niet voldoende beweegt. Tegenwoor-

“ ” Kauwen veroorzaakt mechanische stimulatie van het kaakbot

dig bewegen Westerse mensen steeds minder. Het is belangrijk te weten hoe een gebrek aan beweging kan leiden tot botafbraak om zodoende botbreuken op latere leeftijd te voorkomen. Ieder bot bevat zeer veel botcellen. Deze kunnen mechanische signalen voelen die ontstaan bij lichamelijke activiteit en hierop reageren met de afgifte van signaalmoleculen. Kauwen bijvoorbeeld veroorzaakt mechanische stimulatie van het kaakbot, waardoor het sterk blijft. Kulkarni kweekte botcellen en stelde ze bloot aan een mechanische stimulus die lichamelijke

activiteit van een mens simuleert. Hij ontdekte dat het molecuul MT1-MMP botcellen helpt om beweging te voelen. Voor een goede stevigheid van bot is het belangrijk dat dit molecuul goed functioneert. De promovendus toonde verder aan dat in afwezigheid van een mechanische stimulus de osteocyten signaalmoleculen produceren die de vorming van botafbrekende cellen stimuleren. Het omgekeerde bleek ook waar: wanneer er wél een mechanische stimulus is, produceren botcellen andere signaalmoleculen die de vorming van botafbrekende cellen mogelijk kunnen remmen. Ook bij chronische ontstekingen zoals reuma worden de botten afgebroken. Voor een deel komt dit omdat mensen met chronische ontstekingen minder bewegen, maar ook doordat door de ontsteking er ontstekingsstoffen in de bloedbaan terechtkomen. Die stoffen spelen mogelijk een rol bij de afbraak van bot. Kulkarni ontdekte dat de stof IL-1β botcellen aanzet tot het produceren van signaalmoleculen, die de vorming van botafbrekende cellen stimuleert. Mechanische stimulatie van de botcellen doet het effect van IL1β teniet. De stof IL-6 heeft geen effect op de productie van signaalmoleculen door botcellen die de botafbraak bevorderen. (bron: ACTA) ■

“Bewijs voor risicofactoren voor specifieke vorm van parodontitis nog steeds zwak” Interview met dr. Cristiano Tomasi over agressieve en chronische parodontitis

TEKST: DANIEL ZIMMERMANN, DTI WENEN – Agressieve en chronische parodontitis delen veel klinische eigenschappen, maar verschillen op het gebied van ontwikkeling en progressie. Tijdens Europerio 7 in Wenen sprak Dental Tribune met dr. Christiano Tomasi van de Universiteit van Göteborg over het belang van een vroege identificatie van parodontitis en waarom de vaststelling van risicofactoren moeilijk blijft.

Zowel chronische als agressieve parodontitis zijn complexe infecties. Welke microbiologie ligt aan de basis van deze ziekte? De belangrijkste microbiologische factor is het ontstaan van een subgingivale biofilm. Onderzoek wijst uit dat parodontitis niet wordt veroorzaakt door één specifiek micro-organisme, maar door een combinatie van verschillende soorten die in symbiose leven. Bij een vatbaar persoon zal de biofilm een reactie van de gastheercel teweegbrengen die zorgt voor vernietiging van parodontale ondersteuning.

“ ” Het belangrijkst is zo vroeg mogelijk te diagnosticeren en te behandelen

Foto: Melinda Nagy/Dreamstime.

Patiënten met tandplaque overlijden eerder door kanker HUDDINGE, ZWEDEN - Tandplaque kan bijdragen aan het voortijdig overlijden aan kanker. Dat blijkt uit onderzoek van het Zweedse Karolinska Instituut. Mensen die 24 jaar na het tandheelkundig onderzoek aan kanker waren overleden, bleken een slechtere dentale status te hebben gehad. In 1985 evalueerden onderzoekers van het Karolinska Instituut de mondgezondheid van bijna veertienduizend Zweden tussen dertig en veertig jaar oud. In 2009 was 4,2% (58 personen) van de participanten overleden aan verschillende vormen van kanker. Na analyse van het tandheelkundig onderzoek van 1985 bleek dat deze personen destijds een gemiddeld slechtere mondgezondheid bezaten dan andere participanten. Ze hadden meer last van

tandplaque, tandvleesontsteking en tandsteen. De nog levende participanten hadden gemiddeld tandplaquewaarden tussen de 0,66 en 0,67, terwijl de overleden deelnemers tijdens de follow-up periode tandplaquewaarden tussen de 0,84 en 0,91 vertoonden. Volgens de Zweedse demografiecijfers hadden de gestorven vrouwen in het onderzoek 13,1 jaar langer moeten leven en de gestorven mannen 8,6 jaar langer. Het is hierom dat hun dood als voortijdig kan worden beschouwd. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit van Helsinki en is online gepubliceerd in het BMJ Open Journal. (bron: Dental Tribune International) ■

17

Wetenschap/Reportage

Tussen de 10% en 15% van de volwassenen in ontwikkelde landen lijdt aan chronische parodontitis. Zijn er cijfers beschikbaar over de agressieve vorm van parodontitis? Het is niet eenvoudig hier antwoord op te geven, omdat er nog te veel epidemiologische gegevens ontbreken. Eigenlijk verschilt de prevalentie significant, zelfs bij chronische parodontitis, afhankelijk van de definitie van de ziekte en de onderzochte populatie. Daarnaast hebben de meeste epidemiologische studies zich alleen gericht op de prevalentie van parodontitis in het algemeen en wordt geen onderscheid gemaakt tussen de agressieve en de chronische vorm. Het prevalentiecijfer zou, als milde gevallen meegerekend worden, 40% van de bevolking kunnen omvatten. De prevalentie van de agressieve vorm, zo blijkt uit één onderzoek, is 4% voor de lokale vorm en 2% voor de gegeneraliseerde vorm bij een bevolking in de leeftijdscategorie tussen 18 en 30 jaar. Ander onderzoeken

hebben een prevalentie getoond van 8% van ernstige vormen bij een jonge populatie. Eén van de grootste verschillen tussen de twee verschijningsvormen van parodontitis lijkt de leeft ijd te zijn. Leeftijd is een belangrijke parameter om de twee vormen van parodontitis te onderscheiden. Bij twintigjarigen worden ernstige gevallen van parodontitis meestal gediagnosticeerd als de agressieve vorm, terwijl bij zestigjarigen dergelijke gevallen als chronisch worden bestempeld. De diagnose van beide vormen is klinisch en volgt in de basis dezelfde stappen. Een probleem is dat het vaak niet mogelijk is om de leeftijd te achterhalen waarop de parodontitis gestart is. Daarom is het niet makkelijk conclusies te trekken over het verband tussen klinische verschijnselen en de leeftijd waarop zij ontstonden. Wat is de grootste uitdaging bij het onderscheiden van de twee vormen? Het belangrijkste is de parodontitis zo vroeg mogelijk te diagnosticeren en behandelen. Een screening kan beginnende parodontale destructie en tekenen van ontsteking eenvoudig blootleggen, zodat tijdig en effectief kan worden ingegrepen. Het benoemen van de dunne scheidslijn tussen agressieve en chronische parodontitis kan een volgende stap zijn, maar de implicaties van dergelijke onderzoeken zullen interessanter zijn voor onderzoekers dan voor clinici. Als de behandeling succesvol is, is het dan belangrijk hoe de ziekte genoemd wordt? En als de behandeling niet succesvol is, stellen we de benaming van de ziekte daar dan verantwoordelijk voor? In onderzoeken naar de agressieve vorm van parodontitis wordt het systematische gebruik van antibiotica als aanvullende behandeling genoemd. Ik denk echter dat, vanwege het ontstaan van microbiële weerstand door excessief gebruik van antimicrobiële middelen, de behandeling nooit moet worden begonnen met antibiotica. Na re-evaluatie kan het gebruik van antibiotica overwogen worden als begeleiding bij mechanische herbehandeling van resterend ontstoken weefsel. Wat zijn de meest voorkomende risicofactoren van beide vormen van parodontitis? Parodontitis is het gevolg van een

Dr. Christiano Tomasi. (foto: Dental Tribune International)

ongebalanceerde reactie van het immuunsysteem op een microbiële aanval. De genetische samenstelling van de persoon in kwestie en de microbiële samenstelling van de biofilm zijn daarom risicofactoren in de ontwikkeling van parodontitis. Ook externe factoren als roken en stress zijn van invloed op de progressie van de ziekte. Het is moeilijker te bepalen welke risicofactoren een duidelijk verband hebben met één van beide vormen van parodontitis. Uit sommige onderzoeken blijkt een relatie tussen bepaalde bacteriën en de agressieve vorm, maar uit andere onderzoeken komen agressieve vormen naar voren zonder de aanwezigheid van deze bacteriën. Hetzelfde is aan de hand bij genetische polymor-

“

Ook externe factoren als roken en stress zijn van invloed op de progressie van parodontitis

”

fismen. Er worden nieuwe inzichten verwacht vanuit epigenetische studies waarin de activatie van specifieke genen wordt gerelateerd aan lokale omgevingsfactoren. Hoe belangrijk zijn de lokale omgevingsfactoren? Helaas is dat nog steeds niet duidelijk. Sommige risicofactoren houden verband met het ontstaan van de ziekte, terwijl andere van invloed zijn op de mate van progressie. Het bewijs voor risicofactoren bij een specifieke vorm van parodontitis is zwak. ■

2YHUWXLJMH]HOIă ZLWWHUHWDQGHQ LQVOHFKWV PLQXXW Open het monster en laat een beetje tandpasta 1 minuut op de tanden zitten voor aanvang van het poetsen.

Beverly Hills Formula is trots op het feit dat haar Total Protection Whitening tandpasta een minder schurende werking heeft dan sommige whitening- en gewone tandpasta's van bekende merken.

Ga voor meer informatie naar www.beverlyhillsformula.com

Industrie


Juli 2012

A-dec populairste tandheelkundige merk A-dec is het populairste merk onder Amerikaanse tandartsen in alle categorieën van dentale apparatuur. Dat blijkt uit een enquête die is verschenen in het tijdschrift Dentaltown. Maar liefst 60% van de ondervraagden gaf de voorkeur aan A-dec, meer dan het percentage van alle andere merken bij elkaar. De jaarlijkse enquête laat de afgelopen vijf jaar een gestaag toenemende populariteit zien van het merk A-dec. De toonaangevende fabrikant won met ruime afstand in de categorieën van onder meer tandartsstoelen, operatielampen en praktijkkasten. Ook bleek A-dec eerste keus voor de waterhuishouding van denta-

le apparatuur met de gebruiksvriendelijke ICX-tabletten. Luciano Marchesi, Regional Manager Europe van A-dec, verklaarde dat de enquête de overweldigende vraag naar de dentale apparatuur van het merk onderstreept. ‘Europa is een belangrijke markt voor A-dec buiten de VS. Wij geloven dat de sterke ondersteuning van het merk en herhaalaankopen van tandartsen de benadrukken die we ook in de VS zien.’ Het bedrijf is al vele jaren in Europa aanwezig en onderhoudt nauw contact met haar klanten door de aanstelling van regionale vertegenwoordigers en managers. “Ons goed functionerende net-

werk biedt zekerheid voor mondzorgprofessionals die hun praktijk opbouwen of herinrichten,” stelt Marchesi. “Afgezien van de betrouwbare reputatie van onze apparatuur, zijn ook de service en ondersteuning ongeëvenaard.” A-dec heeft een lange historie en lag aan de basis van de moderne tandheelkunde. Het bedrijf was destijds een pionier in ‘zittende’ tandheelkunde en heeft sindsdien producten en systemen ontwikkeld, zoals recentelijk het vlaggenschip A-dec 500 en het compleet nieuwe ledlampsysteem, die de productiviteit verhogen en het werken prettiger en minder uitputtend maken voor het gehele dentale team. ■

19

Cavex Bite&White voldoet 100% aan nieuwe wet tandbleekmiddelen

@9E

?9E

(#"6&"

>9E

"( . #

=9E

Cavex Bite&White is een veilig, snel en gemakkelijk te gebruiken thuisbleeksysteem.

!#"(

<9E

&)'

;9E

#- 1&#!

!&

:9E

"( 9E ;99<

;99=

;99>

;99?

;99@

;99A

;99B

;9:9

;9::

#(

Eén van de categorieën waarin A-dec een ruime voorsprong heeft op andere fabrikanten.

VOCO Profluorid® Varnish: desensibiliserende fluoridelak met smaakkeuze Profluorid Varnish is fluoridelak voor het behandelen van hypersensibiliteiten. Door zijn hoge fluoridegehalte (22.600 ppm), de goede hechting aan de tandhalssubstantie en de probleemloze toepassing op vochtige oppervlakken zorgt Profluorid Varnish voor een effectieve tanddesensibilisering. Door zijn bijdrage in het op niveau brengen van de calciumfluoridedepots ondersteunt dit product ook de profylaxe en wordt dan ook speciaal aanbevolen na het professioneel tandreinigen. Profluorid Varnish is wit-translucent en beïnvloedt de esthetiek van de tanden niet. Profluorid Varnish is niet alleen beschik-

carbamideperoxide (=6% waterstofperoxide), een materiaal dat zich wereldwijd als tandbleekmiddel heeft bewezen. Het is effectief zonder schadelijk te zijn. Natriumfluoride voor het versterken van het glazuur en kaliumnitraat om gevoeligheid te verminderen zijn als supplementen toegevoegd. Voor de promotie van Cavex Bite&White in de tandartspraktijk zijn een patiëntenbrochure, een wachtkamerposter en een baliedisplay ontwikkeld. Ga voor meer informatie over Cavex Bite&White en de nieuwe wetgeving over tandbleekmiddelen naar www.cavex.nl. ■

Atlas van de Parodontale diagnostiek

VOCO Profluorid® Varnish.

2e herziene editie baar in tubes, maar ook in de Single Dose in de smaken melon, caramel, cherry en mint. Daarmee maakt VOCO het als enige fabrikant mogelijk, onafhankelijk van de gewenste applicatiewijze,

een gewenste smaak uit te zoeken. Dat betekent meer service voor de patiënten en een hogere klantenbinding. Zie www.voco.com voor meer informatie. ■

DentalVak: de dentale vakbeurs in uw regio DentalVak is in een nieuw jasje gestoken en is nu dé dentale vakbeurs in uw regio. DentalVak is een kleinschalig, kwalitatief evenement met exposanten en een lezingenprogramma van gerenommeerde sprekers. Op DentalVak vindt u zes zalen. In vijf zalen worden lezingen gegeven door onafhankelijke sprekers. Elke spreker zal zijn le-

Het Cavex Bite&White Professional Dental Whitening System maakt thuisbleken veilig, snelwerkend en gemakkelijk. De behandeling geschiedt met op maat vervaardigde bleektrays. Cavex Bite&White is ontwikkeld geheel in lijn met de wetgeving over tandbleekmiddelen die per 31 oktober 2012 van kracht wordt. Derhalve kan en mag het middel probleemloos worden gebruikt. Overigens is de tandarts als geen ander in staat te beoordelen of een (bleek)behandeling van het gebit succesvol kan zijn. Daarom wordt Cavex Bite&White uitsluitend aan tandartsen geleverd. Cavex Bite&White bevat 16%

zing drie keer geven. De lezingen zijn geaccrediteerd voor zowel het Q-keurmerk als het KRT. De zesde zaal is gereserveerd voor lezingen en workshops georganiseerd door de exposanten. Er is ruimte voor maximaal veertig deelnemers per lezing. De starttijden van de lezingen verspringen, zodat u voldoende tijd heeft om de stands van de exposanten tussendoor te bezoeken. Tijdens de vakbeurs kunt u de lezingen met de volgende thema’s bijwonen: ‘Composiet’ door drs. Henk Alting, ‘Endodontologie’ door Kasper Veenstra, ‘Kindertandheelkunde’ door dr. Gert Stel, ‘Praktijkmanagement’ door dr. Erik Ranzijn en ‘Implantologie’ door drs. Lodewijk van Zwol. U kunt zich vooraf inschrijven voor een lezing naar uw keu-

ze. Het aantal plaatsen is beperkt, dus schrijf u snel in om verzekerd te zijn van een plaats. Na betaling ontvangt u een bevestiging van uw reservering. DentalVak biedt u een geheel verzorgde dag aan met koffie, thee, hapjes, drankjes, een dinerbuffet en een afsluitende borrel. Voor 50 euro bent u van harte welkom de dentale vakbeurs te bezoeken. Wanneer u een kaart koopt ter waarde van 249 euro (excl. btw), kunt u ook twee lezingen bijwonen. DentalVak vindt op 12 oktober plaats in Rotterdam, op 19 oktober in Haarlem, op 26 oktober in Ede en op 2 november in Drachten. De beurs duurt elke keer van 13.00-20.00 uur. Ga voor meer informatie of inschrijven naar www.dentalvak. nl. ■

“

Auteurs: dr. J. van Dijk, dr. F. Spijkervet, dr. J. Tromp Uitgever: Bohn Stafleu van Loghum ISBN: 978 90 3138 809 7 Verschenen: oktober 2011 Prijs: € 125,“De Atlas van de parodontale diagnostiek is na tien jaar herzien en aangepast aan de huidige kennis over de parodontologie. [...] Het boek bevat tien hoofdstukken waarin alle ingrediënten aan bod komen die nodig zijn tot een goede parodontale diagnostiek te komen. [...] De herziene atlas is zeker de moeite waard, en niet alleen vanwege de hoge kwaliteit van de gebruikte foto’s. De hoofdstukken zijn kort en bondig en geven een overzicht van de voor diagnostiek belangrijke onderwerpen. De uitgave richt zich op de tandarts- algemeen practicus en de mondhygiënist.” Tandartsenblad, juni 2012

”

Met de actiecode DT2012 betaalt u tot en met 31 augustus geen verzendkosten!

20 Industrie


Lage schurende werking Hoe laag is laag?

De nauwelijks schurende tandpasta van Beverly Hills Formula.

Door de grote variëteit aan tandpasta’s kiezen veel patiënten voor een soort die de meest voorkomende tandproblemen van tanden en tandvlees behandelt. Tandartsen en patiënten zouden meer kennis moeten hebben van de schurende werking van tandpasta’s, omdat bij gebruik van een tandpasta met een la-

“

stige gevallen tot infecties en zelfs tandverlies leiden. De schurende werking van een tandpasta wordt uitgedrukt in een RDA-waarde, waarbij elke waarde boven 100 als ‘abrasief’ beschouwd wordt. De RDAwaarde wordt helaas zelden vermeld op tandpasta’s, waardoor een algemeen probleem verdoe-

Tandartsen en patiënten zouden meer kennis moeten hebben van de schurende werking van tandpasta's

gere schurende werking ernstige mondproblemen kunnen worden vermeden. Uw advies als tandarts weegt in belangrijke mate door bij de keuze voor een bepaald merk tandpasta. Alle tandpasta’s bevatten schuurmiddelen. In de zoektocht naar de juiste tandpasta is het belangrijk om een tandpasta te vinden die zacht genoeg is, zodat de schuurmiddelen het tandglazuur niet aantasten. Schurende tandpasta’s kunnen tanden ook gevoeliger maken en in ern-

”

zeld wordt. In een onderzoek (juli 2011) van Missouri Analytical Laboratories werd de schurende werking van een aantal whiteningtandpasta’s met elkaar vergeleken en geëvalueerd. De whiteningtandpasta van Beverly Hills Formula behaalde een RDA-waarde van amper 93, terwijl enkele van de grootste concurrenten tot zelfs 147 scoorden. De whiteningtandpasta Beverly Hills Formula bleek ook vlekken te kunnen verwijderen in amper één minuut en meer dan

Resultaten van het door Missouri Analytical Laboratories uitgevoerde onderzoek (juli 2011).

90% van alle vlekken in vijf minuten. De resultaten betekenen een doorbraak in de tandverzorging en tandesthetiek. Het gamma van de Beverly Hills Formula whiteningtandpasta’s met lage schurende werking bevat gelukkig ook fluoride, om een snelle

en langdurige bescherming te bieden tegen zuren. Tegelijkertijd wordt het tandglazuur versterken, geremineraliseerd en verhard, zodat complete tandbescherming geboden wordt. Ga voor meer informatie naar www.beverlyhillsformula.com. ■

WE GET SMILES Cavex Bite&White thuisbleeksysteem

QGH 9ROGRHWDD VH QLHXZH1HGHODQG RSHVH ZHWJHYLQJHQ(XU ULFKWOLMQHQ

Cavex Bite&White: hét efficiente thuisbleeksysteem

Juli 2012

Nieuw: Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal 3M ESPE introduceert het Filtek™ Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal, een bulk fill flowable composiet waarop tandartsen kunnen vertrouwen door zijn hoge sterkte en slijtageweerstand. Dit nieuwe materiaal biedt tandartsen de mogelijkheid patiënten snel en eenvoudig te behandelen, zonder afbreuk te doen aan hun hoge eisen. Filtek Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal wordt aanbevolen voor bulk fill liner/basisapplicaties, omdat het de behandelduur en het aantal stappen voor de tandarts beperkt. De flowable viscositeit zorgt voor een goede adaptatie en de 4 mm uithardingsdiepte vermindert het aantal lagen. Het product biedt ook een betere slijtageweerstand dan andere toonaangevende bulk fill flowable composieten, met behoud van een lage spanning en krimp. Bovenal biedt Filtek Bull Fill Flowable een hogere druken treksterkte dan concurrenten, waardoor tandartsen het materiaal in alle vertrouwen in bulk kunnen plaatsen. Filtek Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal biedt handige voordelen door het gebruiksgemak en is zowel in capsule als spuitje en in vier kleuren verkrijgbaar, namelijk Universal, A1, A2 en A3. De capsules en spuitjes zijn ontworpen in een feloranje kleur voor eenvoudige en snelle herkenning tijdens de behandeling, wat bijdraagt tot een vlotte bulkrestauratieprocedure. “Tandartsen weten dat ze voor innovatie en betrouwbaarheid naar Filtek moeten kijken. Nu is Filtek ook beschikbaar als gebruiksvriendelijk bulk fill flowable restauratiemateriaal,” aldus Gert Dijkstra, marketing manager van 3M ESPE Benelux. “Filtek Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal biedt eindelijk de kracht en slijtagevastheid die je verwacht van een product dat Filtek heet.” Bezoek voor meer informatie over Filtek Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal www.3MESPE.nl. ■

• Veilig, effectief en gemakkelijk • U maakt het behandelplan, de afdruk en de bleeklepel • Perfecte thixotropie

CAVEX

Bite&White Professional Dental Whitening System Meer informatie op www.cavex.nl of bij uw dental depot

Het Bulk Fill Flowable restauratiemateriaal.

Juli 2012


Industrie

ISUS-suprastructuren ook met schroeven geleverd ISUS-suprastructuren worden vanaf nu ook met ISUS generic screws geleverd. Bij bestelling van een brug, hybride of steg van ISUS kan de tandtechnicus direct de beschikbare schroeven meebestellen. ISUS generic screws zijn van gelijkwaardige kwaliteit en qua vormgeving niet van het origineel te onderscheiden. De schroeven zijn dan ook volledig compatibel met de originele ge-

Nieuw composiet van Heraeus: Venus® Pearl

De ruime keuze aan natuurlijk ogende kleuren en duurzaamheid van Venus Diamond wordt nu gecompleteerd met Venus Pearl. Een universeel nanohybride composiet dat zich onderscheidt door een zachtere consistentie. De soepele en niet-plakkende consistentie is zeer precies te modelleren en blijft tijdens verwerking mooi staan. Net als bij Venus Diamond zorgt het gepatenteerde TCD-monomeer voor een lage krimpspanning, een hoge flexural strength, slijtvastheid en duurzaamheid. Het geoptimaliseerde vulsysteem zorgt voor de soepelere consistentie en de gemakkelijke polijstbaarheid. Door de perfect afgestemde lichtbrekingsindex van de vulstoffen en de matrix, wordt de kleur van de omliggende tandstructuur als het ware geabsorbeerd. Restauraties zien er zeer natuurlijk uit en de restauratieranden zijn praktisch onzichtbaar. Venus Pearl kan zonder problemen met alle op methacrylaat gebaseerde composieten en bondings gebruikt worden. Om de opbouw van natuurlijke elementen perfect te kunnen nabootsen, bevat het assortiment van Venus Pearl 27 kleuren in drie translucenties. Hieronder bevinden zich ook de gewaardeerde tussenkleuren HKA2.5 en HKA5. Daarnaast zijn er twee nieuwe kleuren toegevoegd: CORE - een groenkleurig materiaal voor stompopbouw en GUM een roze gingivakleur. Natuurlijk is met één kleur al een uitstekend esthetisch resultaat te bereiken, maar de schoonheid van Venus Pearl komt volledig tot uiting in hoogesthetische restauraties. Venus Pearl is verkrijgbaar in diverse kits en als losse refill (spuitjes en PLT’s). Voor meer informatie kun u contact opnemen met Heraeus Dental, tel. +31 (0)23 543 42 50, of mail naar [email protected]. ■

reedschappen en implantaatsystemen. ISUS generic screws zijn beschikbaar voor de volgende typen implantaatsystemen: Straumann RN/WN Implant Level, NobelReplace™ Select RP/ WP/6.0, NobelReplace™ Select NP en Nobel Biocare Brånemark System™ RP. Bij bestellingen t/m 31 december 2012 worden de beschikbare schroeven gratis meegeleverd bij een ISUS-suprastructuur.

De diversiteit aan mogelijkheden en de hoge kwaliteit van ISUS suprastructuren is reeds door menig tandarts en tandtechnicus ondervonden. ISUS is sinds 2006 op meer dan 150.000 implantaatconnecties in de Benelux geplaatst. Met de generic screws is ISUS nu nog completer. Voor vragen en meer informatie over ISUS suprastructuren en generic screws ga naar www. dentsply.nl. ■

Briljant $OV¶VZHUHOGVPHHVWYHUÀMQGHRSHUDWLHODPS ELHGWGH$GHF/('ODPSGHJHZHQVWH OLFKWKRHYHHOKHLGYRRUHONHEHKDQGHOLQJHHQKRJH &5,NOHXUHFKWKHLG YRRUHHQDFFXUDWHZHHIVHO DQDO\VHHQHHQLQQRYDWLHYHXLWKDUGLQJVVWDQG ZDDUELMXZZHUNYODNYRORSEHOLFKWEOLMIW]RQGHUGDW HUYRRUWLMGLJHXLWKDUGLQJSODDWVYLQGW $GHFVWHOWDDQXYRRU de A-dec LED-operatielamp, HHQVXSHULHXUHEURQYDQYHUOLFKWLQJ Zou u de A-dec LED-White Paper willen lezen, dan kunt u deze downloaden via a-dec.com/LED. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Arseus Dental Nederland, 0416-650010 of [email protected].

ISUS generic screws zijn volledig compatibel met de originele gereedschappen en implantaatsystemen.

21

22 Opleidingen/agenda

De geschiedenis van mijn tanden

Trees Roose

De beroemde auteur Franz Kafka gaf als ervaringsdeskundige een unieke en stijlvolle inkijk in de belevingswereld van mensen die aan depressies lijden. Vele jaren later doet schrijfster Trees Roose hetzelfde voor de tandheelkundige patiënt. Het komische en soms schokkende relaas over de geschiedenis van haar dramatisch slechte gebit verschijnt als feuilleton in Dental Tribune. Deze keer wordt duidelijk waarom een sneetje stokbrood met kruidenboter met plaatje anders smaakt dan zonder…

15

Het geheim dat ik deel met mijn tandarts Ik had nu nieuwe voortanden, maar bijna elke nacht had ik repeterende dromen over het thema Verlies. Favoriet bij mijn onderbewuste waren daarbij de volgende scènes: Ik loop op straat en ontmoet een bekende. Als ik wil lachen, voel ik ineens iets raars in mijn handen. Als ik ze open, liggen er tientallen tanden en kiezen in. Van mezelf. Ik sta boven aan de reling van een groot zeeschip en roep iets naar iemand die naast me staat. Het is prachtig: witte schuimkoppen, schitterende zon en een lucht die langzaam gitzwart wordt. Terwijl ik roep vallen mijn tanden naar beneden, diep de kolkende watermassa in. Ik loop op straat en ben ze gewoon kwijt. Ik voel dat ik een lege mond heb en zoek, overal. Ik wil

“

sen het plaatje en je verhemelte, zodat je, als een oorlogsinvalide met een kunstbeen, acuut op de uitkijk moet naar een plek waar je ongezien je tanden kunt schoonspoelen. Dat kwam ook, omdat ik er nu een nieuw probleem bij had. Hoe verberg je bijvoorbeeld zo’n plaatje? (Ik zei altijd eufemistisch plaatje. Gebitje kan echt niet als je je tanden moet poetsen met een ander erbij.) Ik bedoel, je bent achttien, je slaapt wel eens ergens, en dan sta je wel eens gezellig samen tanden te borstelen. Ik veegde er dan altijd maar wat overheen, net alsof ik ook zo’n gewoon stel tanden had dat je van binnen en van buiten kon poetsen tot je een lekkere schuimmond had, kon gorgelen met koud water en dan vrolijk dat uit kon spugen. Zo, klaar! Ik bleef

Na anderhalf jaar kon ik hem nauwelijks nog in mijn mond houden

rennen, maar kan niet. Ik sla de ene hoek na de andere om, maar weet op het laatst niet meer waar ik ben. Ik word wakker en alles was een droom, ik heb geen tanden meer. Ik sta boven aan een trap en .. nou ja, het thema is duidelijk. De jaren van het roze plaatje was ik trouwens ook mijn smaak grotendeels kwijt. Probeer maar eens een stukje stokbrood met kruidenboter te proeven zonder verhemelte, of een ijsje te eten dat pas koud gaat voelen op het moment dat het je huig passeert. Daar is niet veel aan. Bovendien was het eten van kleefgevoelige zaken als drop niet meer aan te raden, omdat tijdens het kauwen het plaatje ging bewegen. Ook kaas nuttigen was niet lekker meer. Als je kaas kauwt, wordt dat op het laatst een tikje smurrieachtig, namelijk net voordat je het doorslikt en de smaak goed proeft. Dat is erg lekker. Met een prothese schuift een deel van die korrelige brij tus-

”

dan altijd achter met tandpasta tussen het plaatje, etensresten die niet goed verwijderd waren en de onbedwingbare drang om het eruit te halen en schoon te poetsen. Maar dat durfde ik niet. Niemand, behalve mijn tandarts, heeft ooit die mond met dat gat gezien. Er hebben wel eens mensen gesoebat. Niks ervan dus. Dat ik het verteld had, was al meer dan genoeg liefdebetoon, vond ik. Maar het ergst was feitelijk dat de punten van het frame tussen mijn kiezen vielen en beschadigingen veroorzaakten. Door de voortdurende kauwbewegingen schuurde de kunststof namelijk geleidelijk maar zeker de glazuur van de tandhalzen, en week het tandvlees langzaam maar gestadig van de kiezen, totdat er een bruine, kale en gevoelige rand zichtbaar was. Na anderhalf jaar kon ik hem nauwelijks nog in mijn mond houden en was ik blij dat ik het ding ’s nachts naast mijn bed kon neerleggen. ■


Juli 2012

Mondzorgkalender 36th annual conference of the European Prosthodontic Association Van 6 tot en met 8 september vindt in Rotterdam het jaarlijkse congres van de European Prosthodontic Association plaats. Het thema is ‘Be prEPAred for your client’, omdat bij het plannen van een prosthodontische behandelingen het belang van de patiënt centraal staat. Op 6 september zullen prof. dr. Daniel Wismeijer en prof. dr. Finbarr Allen lezingen geven. Op 7 september zijn er lezingen met sprekers als prof. dr. Creugers, prof. dr. Cune en prof. dr. Albert Feilzer en kan er aan het eind van de dager gezamenlijk gedineerd worden in Rotterdam. Zaterdag 8 september vindt onder andere het Vader & Zoonsymposium plaats over de prothese in de geneeskunde en in de tandheelkunde waarbij Warner en Wouter Kalk en Cees en Paul de Baat zullen spreken. Ook zijn er lezingen van prof. David Bartlett en prof. Regina MericskeStern. Inschrijven kan op www. epa2012.nl. Niet- EPA-leden betalen 550 euro voor drie dagen en 475 euro voor twee dagen. Dag van de Implantologie – Kennis delen met het oog op de toekomst Tijdens de Dag van de Implantologie staan de ontwikkelingen en technieken in de implantologie centraal. Het seminar is bedoeld voor tandartsen, implantologen, parodontologen, kaakchirurgen, tandtechnici en tandprothetici. ’s Ochtends geven Ben Derksen, Peter van der Schoor en Jos Deurloo lezingen over diverse onderwerpen. ’s Middags zal Nico Bezuur praten over de commerciële toekomst van de implantologie, Tom van Eijk over het gebruik van hyaluronzuur in de tandheelkunde en Peter Thoolen en Martin Lentink over dossiervorming nu en in de toekomst. Ter afsluiting vindt onder leiding van Jort Kelder het debat ‘Tandheelkunde met het oog op de toekomst’ plaats met vier deskundigen uit de tandheelkundige wereld. De cursusprijs is 425 euro. Deelname aan het seminar levert 6 KRT-punten en 2 Q-geaccrediteerde punten op. Medisch gecompromitteerde patiënten en ziekenhuispatiënten in de tandheelkunde Deze workshop is bedoeld voor tandartsen met een algemene praktijk en tandartsen en mondhygiënisten die werkzaam zijn bij Centra voor Bijzondere Tandheelkunde. De specifieke behandelproblemen bij de behandeling van ernstig gecompromitteerde patienten komen aan de orde en daarnaast de voorwaarden en noodzaak tot tandheelkundige interventies. Ook is aandacht voor de relatie van medisch gecompromitteerde- en ziekenhuispatiënten tot tandheelkundig risico. Aan het eind van de workshop kan de cursist inschatten of een behandeling doorverwezen of door hem zelf uitgevoerd kan worden. De cursus levert 3 KRT- en 3 KRMpunten op en kost 275 euro.

Augustus

FDI Annual World Dental Congress 29 augustus t/m 1 september, Hong Kong Convention and Exhibition Centre, Hong Kong www.fdicongress.org

September

Tandheelkundige preventie en mondhygiëne voor tandartsassistenten Start 6 september, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl 36th annual conference of the European Prosthodontic Association 6 t/m 8 september, De Doelen concert- en congresgebouw, Rotterdam www.epa2012.nl < Het paroprotocol anno 2012 21 september, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl Implantologie voor gevorderen Start 21 september, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu De lastige wortelkanaalbehandeling en endodontische revisie 20 en 21 september, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl Dag van de Implantologie – Kennis delen met het oog op de toekomst 28 september, Bilderberg Hotel, Garderen www.implacom.nl <

Oktober

Medisch gecompromitteerde patiënten en ziekenhuispatienten in de tandheelkunde 4 oktober, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl <

De vervlijmde kroon: kan de volledige omslijping worden vermeden? 5 oktober, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl Digitale mondfotografie en beeldbewerking 5 oktober, Post Academisch Bureau Tandheelkunde, Nijmegen www.paotumcn.nl Congres Endodontische herbehandeling 5 oktober, congrescentrum Het Spant, Bussum www.bureaukalker.nl 21st Century Orthodontic Congress 2012 5 en 6 oktober, Lissabon www.gac21st.com Soft-tissue management en hechttechnieken: gevorderd 6 oktober, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu Kleine verrichtingen in de implantologie 12 oktober, Implacademy, Garderen www.implacademy.nl

November

Enkeltandvervanging in het front 1 november, Landgoed Huize Bergen, Vught www.biocomp.eu Somatomorfe stoornissen: in de mond of ‘tussen de oren’ 8 november, ACTA, Amsterdam www.acta-de.nl Najaarscongres Nederlandse Vereniging voor Kindertandheelkunde 10 november, UMC St Radboud, Nijmegen www.nvvk.org

SYMPOSIUM IT’S TIME TO GO DIGITAL! PRECISION* & FLEXIBILITY IN DIGITAL DENTISTRY UITNODIGING VRIJDAG 28 SEPTEMBER 2012 van 13.30 tot 19.00 uur Welkom op het Straumann Symposium ter gelegenheid van de introductie van Straumann® CARES® System 7.0. Waar Finley Het Witte Huis, Nieuw-Loosdrecht

Sprekers Prof. dr. Daniël Wismeijer Digitalisering in de tandheelkunde Drs. Leon Verhagen Digitale workflow; feit of fictie? Guillaume Daniellot Straumann Vision 2020 Gerrit van Dijk Straumann® CARES® System 7.0; het systeem voor de toekomst? Drs. Eric-Jan Royakkers Digitale afdrukname met iTero™

Bent u erbij? Meldt u zich nu aan via

[email protected] * For validated workflow only, precision is understood as the match of restoration with design data provided by the dental technician.

Juli 2012

Media


Nieuwsflits Het ontwerp voor een opwindbare tandenborstel van Marloes van Elewout (12) heeft de prijs voor de beste duurzame uitvinding van het tv-programma Green Dream District gewonnen. Aan de uitvinderswedstrijd konden kinderen tussen 8 en 14 jaar meedoen. De ‘Zensabrush’ werkt met een opwindkoord. Door eraan te trekken, komt er spanning op een veer te staan en kan er dertig seconden gepoetst worden. Of de opwindbare tandenborstel werkelijk op de markt komt, is niet bekend. WWW.DENTAL-INFO.NL, 24-5-‘12

Op 25 mei hebben implantologen in Oekraïne gratis vierhonderd implantaten geplaatst bij honderd oudere patiënten die de behandeling niet konden betalen. De actie maakt deel uit van het project Quality of Life for Our Parents dat in 2010 is gestart. Veel inwoners van Oekraïne zijn niet eens bekend met het fenomeen implantaten. Inmiddels heeft het project navolging gekregen in Polen, Rusland en Georgië. Ook Duitsland en Turkije hebben interesse getoond. 25 mei is bestempeld tot World Day of Free Dental Implantation. De initiatiefnemer van het Oekraïense project roept implantologen wereldwijd op lokaal ook implantaatacties op te zetten. WWW.DENTAL-TRIBUNE.COM, 25-05-‘12

Duitse tandartsen uit Beieren hebben tot nu toe 11.000 euro ingezameld voor de slachtoffers van de aardbeving van mei in Italië. De inzamelingsactie is gestart tijdens een bijeenkomst van de Kassenzahnärtzliche Vereinigung Bayerns door een tandarts met veel connecties in de getroffen regio. Na de eerste inzameling reisde ze gelijk naar Italië om de donatie persoonlijk te overhan-

digen. Ook in 2011 kwamen de tandartsen in actie voor mensen in nood: ze doneerden meer dan 100.000 euro aan slachtoffers van de aardbeving en de tsunami in Japan.

Henry Schein lanceert social media-toepassing voor tandartsen

WWW.DENTAL-TRIBUNE.COM, 4-6-‘12

Een 69-jarige Amerikaanse tandarts moet een 49-jarige mondhygiëniste negenhonderdduizend dollar schadevergoeding betalen, omdat hij haar bewust genitale herpes heeft bezorgd. De twee hadden elkaar leren kennen via een datingsite en belandden uiteindelijk in bed. De vrouw had de man van tevoren gevraagd een condoom te gebruiken, maar na afloop bleek hij dit niet te hebben gedaan en vertelde hij bovendien dat hij herpes had. Het kwaad was geschied en sindsdien kampt de mondhygiëniste met haaruitval en depressie en is ze veertien kilo aangekomen door de medicijnen. De jury oordeelde dat de tandarts de vrouw willens en wetens had besmet en besloot tot de hoge schadevergoeding. WWW.RTLNIEUWS.NL, 6-06-‘12

Jenny McCarthy, Playboymodel en ex van Jim Carrey, heeft per ongeluk een naaktfoto van zichzelf naar haar tandarts gestuurd. Ze ontdekte een abces op het tandvlees van haar zoontje en belde haar tandarts, die haar verzocht een foto van het abces op te sturen. Nadat ze op ‘verzenden’ had gedrukt, besefte McCarthy dat ze een foto had gestuurd die bedoeld was voor haar nieuwe vriend, American Football-speler Brian Urlacher. “De tandarts is een man van in de tachtig. Ik heb de longen uit mijn lijf gegild toen ik besefte welke fout ik had gemaakt,” aldus McCarthy, die achteraf wel kon lachen om het incident.

23

Likeable Dentists is alleen verkrijgbaar voor tandartsen binnen het Henry Schein-netwerk. Ze kunnen contact opnemen met hun salesvertegenwoordiger voor gedetailleerde informatie. (foto: Likeable Dentists)

NEW YORK - Henry Schein heeft voor tandartsen binnen haar netwerk Likeable Dentists gelanceerd. Likeable Dentists is een toepassing voor sociale media die het tandartsen makkelijk maakt hun Facebookaccount te onderhouden. Ontwikkelaar Likeable Media zorgt voor marketingcontent om contact te onderhouden met Facebookfans, om campagnes te optimaliseren voor de werving van nieuwe fans en om links te ontwikkelen om hen over te halen afspraken via Facebook te boeken. “We realiseren ons dat veel kleine bedrijfseigenaren niet de mogelijkheden hebben een bedrijf in te huren en zelf geen tijd hebben om content te creëren

voor hun social media-pagina’s,” aldus Dave Kerpen, mede-oprichter en CEO van Likeable. “Dit is de snelste, allomvattende toepassing voor kleine bedrijven.” De tandarts betaalt jaarlijks een honorarium en eenmalige

“

fans vermaken, terwijl de advertenties en tabs zullen zorgen voor meer likes en uiteindelijk nieuwe patiënten. De offlinekit laat de social media aansluiten op fysieke tandartspraktijken. “Met de combinatie van deze vier componenten hoeven tandartsen zich geen zorgen te maken over hoe ze hun aanwezigheid op Facebook kunnen uitbouwen,” stelt Megan McMahon, product manager bij Likeable Dentists. “Het doel van Likeable Dentists is om Facebook leuk en makkelijk voor tandartsen te maken en dat de tandartspraktijken nieuwe patiënten trekken.” Tim Sullivan, voorzitter/manager van Henry Schein Dental, is zeer enthousiast over de nieuwe toepassing. “Het thema van de nationale salesmeeting van Henry Schein Dental “Believe It – Achieve it” onderstreept onze voortdurende betrokkenheid om continu te innoveren en de beste oplossing te vinden zodat onze praktijken de hoogste kwaliteit zorg aan hun patiënten kunnen leveren. We zijn erg trots dat we

Met Likeable Dentists hoeven tandartsen zich geen zorgen te maken over hun Facebookaccount

opstartkosten. Likeable Dentists biedt vervolgens een complete social media service met vier basiscomponenten: een contentpubliceerder, een ad buyer, een navigatietabcreator en een offline Facebookmarketingkit. Volgens Likeable zal de content de

”

Likeable Dentists kunnen lanceren als een innovatieve en simpele, maar toch krachtige toepassing om onze klanten te helpen hun praktijken te laten meeveranderen met de tandheelkundige markt.” (bron: Dental Tribune International) ■

Student ontwerpt eerste De beste Engelstalige mp3-speler voor gebit WWW.TELEGRAAF.NL, 19-06-’12

NEW YORK – Een Amerikaanse

dental apps TULSA, VS – De Amerikaanse

website Dentistry IQ heeft een overzicht gemaakt van de beste Engelstalige dentale apps. Bovenaan staat ePocrates Rx. Dit is een gratis bibliotheek met klinische onderzoeken, een geneesmiddelenoverzicht en een geneesmiddeleninteractiechecker. De app bevat gratis updates en medisch nieuws en is ook beschikbaar in een betaalde versie, met informatie over diagnosen en verzekeringscodes en een medisch woordenboek. Deze kost 75 tot 150 euro per jaar. Een andere handige applicatie is de Lexi-Dental Complete app. Een bibliotheek met onder andere informatie over medicijnen, afbeeldingen van dentale handelingen, patiënteninformatie en een handboek voor dentale noodgevallen. De app is dertig dagen gratis te proberen en kost daarna 220 euro.

Medscape is in 2010 de meest gedownloade gratis medische app, met informatie over geneesmiddelen, interactie tussen geneesmiddelen, ziektebeelden, procedures en protocollen. Als laatste noemt Dentistry IQ de DDS GP app, die mondzorgprofessionals helpt bij patiëntenvoorlichting over diagnoses en behandelplannen. (bron: Dentistry IQ) ■

studente design heeft een apparaat ontwikkeld dat een digitale muziekdrager combineert met een mondsieraad dat populair is bij rappers. Het apparaat wordt als een retentiehouder over de tanden gedragen en draagt geluid over door botgeleiding in plaats van door oordopjes. Het innovatieve object heet Play-A-Grill en werkt op dezelfde manier als een slakkenhuisimplantaat, dat soms chirurgisch bij doven of slechthorenden aangebracht wordt. “Er zit een motor aan de spanningscontactdoos van de mp3speler die vibreert op de fre-

“

de oren, trillen de binnenste oorbotten ook. De zenuwen verwerken deze vibraties vervolgens als geluidsinformatie,” legt ontwikkelaar Aisen Caro Chacin uit. Voor het eerste prototype creeerde Chacin een mal van haar mond met alginaat. Ze sneed een op maat gemaakt wassen model van het sieraad voor haar achterste kiezen en goot het in zilver. Daarna verwerkte ze een reguliere mp3-speler met een gevoelige interface die bestuurd kan worden met de tong in de retentiehouder. Chacin presenteerde haar sieraad eind mei op de twaalfde International Conference on New

Je voelt geen trillingen zoals bij een tandartsboor, maar geluid quentie van het geluid. bijt, trillen je tanden op de frequentie. Omdat de aan de kaak vastzitten,

Als je dezelftanden vlakbij

”

interfaces for Musical Expression. Ze kreeg veel positieve reacties. “Veel mensen probeerden mijn prototype uit. Sommigen

Met de nieuwe mp3-speler zijn oordopjes verleden tijd.

waren bang dat de vibratie ondraaglijk zou zijn, maar al snel kwamen zij erachter dat alle frequenties perfect te horen zijn. Je voelt geen trillingen zoals bij een tandartsboor, maar geluid,” aldus Chacin, die vertelde dat ze nog geen aanbiedingen had gehad op haar apparaat op de markt te brengen. Ze hoopt nu dat een bekende rapper of hip-hop interesse toont. (bron: Dental Tribune International) ■

The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Dyonne Broers Interview over mondzorg voor mensen met angst of een beperking

Recommend Documents