Stevig in balans Jaarverslag 2011
Inhoudsopgave Jaarverslag 2011 | Stevig in balans
Inhoudsopgave
pagina 1
Profiel AB Werkt
pagina 2
Woord vooraf door de voorzitter Raad van Commissarissen
pagina 3
Woord van de directeur
pagina 4
Ontwikkelingen Coöperatie AB Werkt
pagina 7
Economische- en arbeidsmarktontwikkelingen Ontwikkelingen binnen AB Werkt
pagina 13
Overige activiteiten AB Werkt
pagina 21
Sociaal jaarverslag
pagina 23
Geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
pagina 26
Organisatie AB Werkt per 31 december 2011
pagina 31
pagina 18
Jaarverslag 2011 | 1
Profiel AB Werkt Op 12 mei 2012 veranderde de naam AB Limburg in AB Werkt, (zie pagina 19). AB Werkt is gespecialiseerd in de bemiddeling van fysieke banen, zoals productiewerk in land- en tuinbouw of industrie. Ook veel werkgevers in het beheer van de leefomgeving, zoals weg- en waterbouw en groenvoorziening, kloppen bij ons aan voor gemotiveerde arbeidskrachten.
Een coöperatie kiest voor winst in de relatie Als coöperatieve organisatie is onze primaire doelstelling niet zozeer het boeken van financiële winst. We willen vooral onze opdrachtgevers en werknemers zo goed mogelijk bedienen. Zo bouwen we aan langdurige relaties waarin iedereen steeds beter wordt. Van ‘superboeren’ tot aanpakkers Van oorsprong is AB Werkt een coöperatieve vereniging, opgericht voor het leveren van vervanging bij ziekte of vakantie van agrarische ondernemers. In de loop van de tijd zijn we ook specialisten gaan verhuren voor bijvoorbeeld snoeiwerk, klauwverzorging en kunstmatige inseminatie. De laatste decennia werken we met toenemend succes als fullservice dienstverlener in personeelsvoorziening. Waarbij zowel werkgevers als werknemers blij zijn met onze nog steeds nuchtere instelling. We zijn en blijven aanpakkers. Brede ondersteuning van werkgevers We hebben inmiddels ruim 1500 gemotiveerde mensen aan het werk, maar leveren zeker niet alleen ‘handen aan de ploeg’. AB Werkt kan ondernemers ook steunen met brede HRM-diensten, inclusief cursussen en trainingen voor personeelsmanagement. Daarnaast verzorgen we indien gewenst de complete personeels- en loonadministratie. Dit staat ook wel bekend als ‘payrolling’. We doen er alles aan om het werk van onze ruim 1200 leden en vele andere klanten zo gemakkelijk mogelijk te laten verlopen.
Jaarverslag 2011 | 2
Woord vooraf
door de voorzitter Raad van Commissarissen 2011 is naar tevredenheid verlopen. In het begin van het jaar zette zich het herstel door dat in 2010 een aanvang nam. AB Werkt boekte in die periode een forse omzetgroei. In het tweede kwartaal werd de tuinbouw als belangrijke afzetmarkt echter getroffen door de EHEC-crisis. Als gevolg hiervan ontstond in de tuinbouwsector een vraaguitval van flexibele arbeid. Ook werd Europa in dit kwartaal hard geconfronteerd met de gevolgen van de schuldencrisis. De financiële situatie van een aantal eurolanden bleek uitermate zorgwekkend te zijn. De financiële markten kwamen zwaar onder druk te staan en deze druk sloeg al snel over op de reële economie. Als resultaat hiervan ontstond een aanzienlijke daling van het consumentenvertrouwen en daarmee een evenredig grote uitval aan de vraagzijde. Met name de sectoren bouw en vastgoed hadden hier zwaar onder te lijden. Anticiperen op marktontwikkelingen AB Werkt probeert optimaal te anticiperen op de marktontwikkelingen. Daartoe hebben we ons in 2011 via een samenwerkingsverband met Arvalis toegelegd op een uitgebreide HRM-dienstverlening aan zowel agrarische bedrijven als het MKB in de regio. De naam van deze nieuwe adviesorganisatie is HAER. Ook zijn we in 2011 actief bezig geweest met de implementatie van de uitkomsten uit ons positioneringstraject. Inmiddels hebben we niet alleen een nieuwe naam, ook onze boodschap naar de markt is aangescherpt en eenduidig gecommuniceerd naar onze interne medewerkers. Hierdoor zijn we in staat om via een actieve en dienstverlenende houding onze leden, klanten en medewerkers in de toekomst nog beter van dienst te zijn.
Eric Hubers Voorzitter Raad van Commissarissen
Jaarverslag 2011 | 3
Woord van de directeur AB Werkt heeft in 2011 goede resultaten geboekt. Hoewel de economische omstandigheden in sectoren als de pluimvee- en varkenshouderij verre van gunstig waren, zijn we erin geslaagd de dalende trend in de detacheringsomzet om te buigen in een stijgende tendens. In zijn algemeenheid geldt dat de uitzendbranche in de eerste helft van 2011 sterk groeide en deze groei ook weer verloor vanaf medio 2011. Veel klanten ondervonden toen de gevolgen van de economische crisis. Mede om die reden heeft AB Werkt in het afgelopen boekjaar maximale aandacht besteed aan de beheersing van debiteurenrisico’s. Overkoepelend gezien heeft dat gunstig uitgepakt. Dit betekent dat AB Werkt ook in de hectische economische omstandigheden van 2011 weer heeft bewezen een stabiele organisatie te zijn. Zeker als daarbij in ogenschouw wordt genomen dat we in staat zijn geweest de omzet te verhogen en winstgevend te opereren. Markt onder druk De financiële vooruitzichten voor 2012 zijn gematigd. De markt staat qua volume sterk onder druk. Het rendement bij veel van onze leden en klanten valt te betitelen als onvoldoende en in sommige gevallen zelfs als negatief. Hierdoor komen ook de marges van AB Werkt onder druk te staan. Naar verwachting neemt zowel de omzet als het bedrijfsresultaat af ten opzichte van het boekjaar 2011. Daarbij rekenen we erop dat er alsnog een substantieel positief bedrijfsresultaat wordt behaald. En in het kader daarvan: AB Werkt beschikt over een ronduit stevige solvabiliteit en liquiditeit en is daarmee onafhankelijk van derden. Belangrijke doelen in 2012 Gedurende het verloop van 2011 hebben we gewerkt aan de aanscherping van onze strategische uitgangspunten, gevolgd door een update in 2012. Daarbij is gesignaleerd dat ons marktaandeel binnen de agrarische sector in de provincie Limburg hoog is. Dit houdt in dat onze groeimogelijkheden in de toekomst relatief beperkt zijn. Vanwege de gewenste organisatieontwikkeling zetten we daarom in op groei in niet-primaire agrarische sectoren en sectoren buiten het primaire werkgebied. Daartoe openen we medio 2012 een vestiging in het Brabantse Veghel. Ook onze vestiging in Sevenum verhuist naar Horst. Daar hebben we de beschikking over een modern, functioneel gebouw dat ons de mogelijkheid biedt de markt in de Greenportregio snel en adequaat te bedienen.
Jaarverslag 2011 | 4
Uitstekende samenwerking Evenals in voorgaande jaren is in 2011 op een uitdagende en constructieve manier samengewerkt, ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid. Voor de uitstekende samenwerking in 2011 gaat mijn welgemeende dank uit naar de leden van de Ledenraad en de leden van de Raad van Commissarissen, maar zeker ook naar onze leden en klanten en uiteraard naar al onze medewerkers. Jack Janssen Directeur
Jaarverslag 2011 | 5
Jaarverslag 2011 | 6
Ontwikkelingen Coöperatie AB Werkt
Het aantal leden van de coöperatie is in 2011 licht gestegen. Dit ondanks het feit dat schaalvergroting en bedrijfsbeëindigingen een blijvende druk uitvoeren op het aantal agrarische leden. In totaal zijn in 2011 per saldo twaalf nieuwe leden toegetreden tot de coöperatie.
Leden Ledenraad Raad van Commissarissen Directie
In 2010 hebben vier ledenraadsvergaderingen plaatsgevonden. De marktbewerking in de diverse regio’s kwam onder meer aan de orde, evenals de overname van IHS Personeelsdiensten en de oprichting van de HR-adviesdienst HAER. Andere onderwerpen waren het positioneringstraject van AB Werkt, sponsoring en het bespreken van de begroting 2012. Daarnaast werd de jaarrekening 2010 vastgesteld en decharge verleend.
E. Hubers voorzitter Ysselsteyn
J. Beunen vice-voorzitter Maria-Hoop
M. Pijnenborg Ysselsteyn
J.Clerx Vught
F. Rats Gulpen
W. Teuwen Stramproy
Jaarverslag 2011 | 7
Organisatiestructuur AB Werkt (31-12-2011) Coöperatieve Agrarische Bedrijfsverzorging Limburg U.A.
ABLI Holding B.V.
AB Bedrijfsverzorging Limburg B.V.
AB Detach Limburg B.V.
AB Service Limburg B.V.
Jaarverslag 2011 | 8
AB Poultry Service Limburg B.V.
AB Payroll Limburg B.V.
AB Personal Partner Rhein-Ruhr GmbH
Karpos Kenniscentrum B.V. (50%)
HAER B.V. (50%)
AB Werkt
C ti e pera oö
De toegevoegde waarde van de coöperatie AB Werkt doet er alles aan om zijn leden voortdurend nieuwe toegevoegde waarde te bieden. Dit voornemen sluit naadloos aan op de coöperatieve gedachte waaraan we al sinds de oprichting van onze organisatie invulling geven: leden zijn mede-eigenaar van AB Werkt in zijn rol als personeelsvoorziener. Om dit mede-eigenaarschap zo goed mogelijk vorm te geven, staan de kwaliteit van competent en betrouwbaar personeel voorop. Onze taak op lange termijn is om zodanig te innoveren dat we ook in de toekomst een passende oplossing hebben voor de vraagstukken rond personeelsvoorziening bij onze leden. Krapte op de arbeidsmarkt tegengaan Nu de economische crisis nog steeds voortduurt, richten veel ondernemers hun aandacht op de korte termijn. Daardoor wordt minder aandacht geschonken aan langetermijnproblemen. Krapte op de arbeidsmarkt vanwege de toenemende vergrijzing is daar een voorbeeld van. Als gevolg hiervan is het in de toekomst nog moeilijker om aan vakkundig personeel te komen. Daarnaast is het imago van de agrarische sector sterk voor verbetering vatbaar. Dit heeft momenteel tot gevolg dat jongeren minder snel kiezen voor deze sector of aanverwante branches. AB Werkt sponsort Van Limburgse Bodem Om die reden is AB Werkt in 2011 gestart als sponsor van het L1-programma Van Limburgse Bodem. In dertien verschillende tv-afleveringen staan telkens agrarische ondernemers centraal. Via persoonlijke portretten wordt de sector in een gunstig daglicht gesteld, temeer omdat de hoofdrolspelers enthousiast vertellen over de branche waarin zij hun ziel en zaligheid hebben gelegd. Hierdoor levert AB Werkt een positieve bijdrage aan de beeldvorming van de agrarische wereld in Limburg.
Jaarverslag 2011 | 9
Aanpassing NCR-Code Binnen zijn organisatie past AB Werkt de NCR-Code toe van de Nationale Coöperatieve Raad voor land- en tuinbouw. De Coöperatie AB Werkt is er voor haar leden. Hierbij gaat het in eerste instantie niet om het behalen van rendement op het ingebrachte vermogen ten gunste van derden. Vanuit de ‘ondernemen met een achterban’-gedachte staan op de lange termijn de beste leverings- en afnamecondities voor leden centraal. Deze ambitie kan enkel worden waargemaakt met een professioneel bestuur, kritisch toezicht en daadwerkelijke betrokkenheid van de leden. De NCR-Code helpt daarbij. AB Werkt past deze code waar mogelijk toe. Er is gekozen voor een zogenaamd RVC-model dat is gebaseerd op het directiemodel van de coöperatie. Het bestuur is daarbij in handen van professionele managers die geen lid zijn. De leden van de coöperatie houden toezicht via de Raad van Commissarissen. De directie bepaalt de strategie en legt operationele en financiële doelstellingen voor aan deze raad. De missie en visie van de coöperatie zijn hierbij altijd leidend. De directie legt verantwoording af aan de Raad van Commissarissen en de Ledenraad. De RVC op haar beurt legt voor haar toezichthoudende rol verantwoording af aan de Ledenraad.
Aantal leden van de coöperatie
Aantal leden (lid op 31.12 van dat jaar) Aantal deelnemers reductieregeling Aantal geholpen deelnemers Aantal uren ziektevervanging
Jaarverslag 2011 | 10
2011
2010
1.251
1.239
750
766
68
84
14.815
16.616
Ledenraad per 31-12-2011
Naam
Adres
Plaats
Sector
Bouten Geert
Molenveldweg 38
5961 NZ Horst
Glastuinbouw
Broex Thomas
Rijksweg 112
6247 AL Gronsveld
Fruitteelt
Cobben Raymond
Langs de Gewannen 20
6235 NV Ulestraten
Varkenshouderij
Cox Louis
Straat 11
6042 KV Roermond
Rundveehouderij
Esch van Noud
Peelsteeg 1
6031 NN Nederweert
Varkenshouderij
Francken-Becks Belinda
Moutzdijkweg 73
5926 RN Hout-Blerick
Varkenshouderij
Franken Peter
Kempkensberg 30
5813 AE Ysselsteyn
Pluimvee + varkens
Frijns Guido
Groenestraat 1
6274 NE Reymerstok
Rundveehouderij
Geelen Jules
Brugpas 27
5814 AN Veulen
Varkenshouderij + rundveehouderij
Haenen Jac
Ebberstraat 8
5941 NN Velden
Glastuinbouw
Hilkens Rob
Muytertweg 33
6075 AM Herkenbosch
Fok-/vleesvarkens
Houtackers Jan
Breedenweg 4
6114 LA Susteren
Rundveehouderij + loonwerk
Huijs-Benders Annie
Berendonkseweg 10
5926 RP Venlo
Glastuinbouw
Huntjens Roger
Gasthuis 1
6268 NN Bemelen
Rundveehouderij
Lansbergen Hans
Bloemendaalseweg 16
5768 PX Meijel
Vleeskalveren + vleesvarkens
Loonen Toon
Volen 5
5812 AG Venray-Heide
Rundveehouderij
Mans Wilbert
Castertweg 20
6005 NM Weert
Bloembollen
Nies Ger
Zandstraat 3
6037 RH Kelpen
Pluimveehouderij
Niessen-Houben Josien
Vogelsang 26
4852 B Hombourg (B)
Rundveehouderij + geiten
Nooijen Sjaak
Gezandebaan 2
5712 TD Someren
Pluimveehouderij
Nuchelmans Leon
Diepestraat 10
6336 VW Hulsberg
Akkerbouw + vleesvee
Rompelberg José
Rijksweg 231
6245 LZ Eijsden
Rundveehouderij
Stals Maurice
Castertstraat 4
6011 SL Ell
Glastuinbouw
Jaarverslag 2011 | 11
Jaarverslag 2011 | 12
Economische en arbeidsmarktontwikkelingen
Economisch gezien was 2011 een jaar met twee gezichten. Aan het begin van het jaar is er zicht op voorzichtig herstel, maar al snel wordt duidelijk dat de groei stagneert. De wereldhandel neemt af en het voorzichtige economische herstel van eind 2009 en 2010 verliest in de loop van 2011 aan kracht. Wereldwijd is sprake van een vertraging van de economische groei. In Nederland valt deze groei terug van 1,7% in 2010 naar 1,2% in 2011. Er is veel gezegd en geschreven over de oorzaken van de economische crisis. De torenhoge schulden van onder meer Griekenland en Spanje, het feit dat geen van de Europese landen zich heeft kunnen houden aan de begrotingsnormen van de EU: deze en andere factoren trekken een zware wissel op de Europese economie. Overheden zullen daarom flink moeten snoeien in hun uitgavenpatroon, al kunnen de politieke leiders daarbij niet altijd rekenen op steun van hun bevolking. Het gevolg is een oplopende werkloosheid en een afnemend vertrouwen in de voordelen van een verenigd Europa. De internationale wereld kijkt ondertussen met argusogen naar de Europese schuldencrisis. Als Europa niet in staat is zijn problemen op te lossen, is dit negatief voor de ontwikkelingen binnen de wereldeconomie. Agrarische sector De agrarische sector heeft daarnaast nog een eigen strijd te leveren. In mei 2011 houdt iedereen de adem in als in Duitsland slachtoffers vallen die besmet zijn met de EHEC-bacterie. Deze bacterie kan een besmettelijke blindedarmontsteking veroorzaken met zeer verstrekkende gevolgen. Na de eerste meldingen van dodelijke slachtoffers, is de paniek dan ook groot. De oorzaak wordt gezocht in groente, met als gevolg dat consumenten die niet meer kopen. De tuinbouw ziet met lede ogen aan dat de omzet nagenoeg stilvalt. Na enkele weken blijkt dat de bacterie in kiemgroente voorkomt, maar dan is het leed voor veel tuinders – die toch al een zware tijd achter de rug hebben – niet meer te overzien. In Duitsland heeft de EHEC-uitbraak aan 50 mensen het leven gekost. 850 personen kampen waarschijnlijk voor de rest van hun leven met ernstige nierproblemen. In Nederland zijn 11 ziektegevallen gemeld. De inkomensdaling in 2011 voor de gehele sector is voor een belangrijk deel het gevolg van sterk gestegen kosten, met name door hogere prijzen van veevoer, energie en kunstmest. De kosten stijgen in 2011 met bijna 7%, terwijl de opbrengstwaarde van alle land- en tuinbouwproducten slechts met 2% stijgt. Opmerkelijk in 2011 is de sterke prijsstijging van melk aan de ene kant en
Jaarverslag 2011 | 13
de forse prijsdaling van glasgroente, aardappelen en uien aan de andere kant. Vergeleken met de zelfstandigen in het MKB blijft het inkomen van de agrarische zelfstandigen in 2011 duidelijk achter. In Nederland gaan in 2011 iets meer landbouwbedrijven failliet dan in voorgaande jaren: 141 in totaal. De helft van deze bedrijven richt zich op akker- of tuinbouw. De biologische landbouw wint heel langzaam terrein. Gemiddeld genomen werkt 2% van de bedrijven volgens een biologische productiewijze. Consumenten kiezen vaker voor duurzaam en er is een steeds breder aanbod van biologische producten. In 2011 stijgt het marktaandeel van duurzaam voedsel ten opzichte van 2010 van 3,4% naar 4,5%. Onder duurzaam wordt verstaan: diervriendelijk, biologisch, milieuvriendelijk en/of ethisch verantwoord. Van de totale omzet in dit segment is 43% biologisch. De besteding aan biologisch voedsel stijgt in 2011 met 17,1%, van 752 miljoen euro in 2010 naar 880,9 miljoen euro. Veehouderij Vanaf 2000 is het aantal melkveebedrijven in Nederland met ruim 25% gedaald. Schaalvergroting zet ook door in deze bedrijfstak. Van alle door melkveebedrijven aan de fabrieken aangevoerde melk, wordt meer dan de helft gebruikt voor het maken van kaas. In 2011 bedroeg het totaal aantal geproduceerde kazen 746 duizend ton. Een gemiddeld rundveebedrijf bewerkt nu 47 hectare cultuurgrond en heeft 140 runderen. De varkenshouderij is met een totale productiewaarde van 2,7 miljard euro in 2011 een economisch belangrijke sector in Nederland. Het totaal aantal varkens in Nederland bedraagt ruim 12 miljoen. Deze hoeveelheid is vrij stabiel vanwege het systeem van productierechten. De Nederlandse varkenshouderij produceert efficiënt, maar heeft binnen Europa een matige kostprijspositie. Varkenshouders hebben in 2011 gemiddeld een iets hoger inkomen, ondanks de sterke stijging van de voerprijzen. Binnen de varkenshouderij is de ontwikkeling verschillend, omdat de opbrengstprijzen van biggen daalden, terwijl die van vleesvarkens stegen. Pluimveehouders zien hun opbrengstprijzen in 2011 aanzienlijk dalen. Dit is mede te wijten aan overproductie in West-Europa.
Jaarverslag 2011 | 14
Vollegrondsgroente- en fruitteelt, boomteelt In 2011 is voor alle sectoren in de vollegrondstuinbouw sprake van een inkomensdaling. Voor de vollegrondsgroenteteelt is 2011 – in tegenstelling tot 2010 – een slecht jaar. Prijzen zijn 10% lager door een tegenvallende consumptie, onder meer vanwege de eerdergenoemde EHEC-crisis. Het kostenniveau per bedrijf valt circa 2% hoger uit. Fruittelers zien hun prijsniveau dalen door een hogere productie van appels en peren. Die productie valt mede te verklaren uit het feit dat de teelt steeds innovatiever en professioneler wordt. Daarnaast neemt de plantdichtheid in de teelt toe en wordt geïnvesteerd in druppelbevloeiing en koeling van fruit. Grotere voorraden in heel Europa zorgen voor een lagere opbrengst, terwijl de kosten voor onder andere plukken, pacht en brandstof circa 6% hoger uitvallen. Elstar blijft met een aandeel van 41% de populairste appel. Het aandeel nieuwe rassen Junami, Kanzi en Rubens bedraagt 13%. Bij peren is Conference de meest aangeplante soort, gevolgd door Doyenné du Comice. Nederland is, -na Italië, Spanje en België-, de vierde producent van peren in Europa. De boomteelt krijgt eveneens te maken met een lichte inkomensdaling. Door het vroege einde van het winterweer en een zonnig voorjaar komt de verkoop sneller op gang, maar door het grote aanbod staan prijzen onder druk. Gunstig is dat er minder vorstschade aan de gewassen is ontstaan. Het relatief slechte zomerweer in delen van Europa heeft nadelige gevolgen voor de verkoop. De sterkere positie van munteenheden buiten de eurozone zorgt voor een toename van uitvoer naar die landen. Dit kan echter niet de daling van 10% naar Duitsland compenseren. Per saldo ligt de export 1% achter op 2010. Glastuinbouw De hoeveelheid glastuinbouwbedrijven is in 2011 opnieuw gedaald. Het areaal blijft echter stabiel. In het begin van het seizoen is er geen winters weer meer in Europa. Er is nog veel aanbod van met name Spaanse telers als de productie van Nederlandse bodem op gang komt. Bovendien is de aangeboden kwaliteit goed, zodat supermarkten in Europa langer de keuze hebben. Dit zet de prijzen direct onder druk. Samen met de EHEC-crisis en het slechte zomerweer leidt dit tot een sterke inkomensdaling voor de glasgroentebedrijven. Ook de markt voor snijbloemen ziet zijn
Jaarverslag 2011 | 15
opbrengsten dalen. De rentabiliteit van de sierteeltbedrijven komt iets lager uit dan in 2010, maar ligt hoger dan in 2009. Hoveniersbranche Volgens gegevens van het Productschap Tuinbouw zijn circa 6.700 bedrijven actief in de hovenierssector. Dit aantal vertoont een stijgende lijn. De groei is de laatste jaren vrijwel geheel toe te schrijven aan eenpersoonsbedrijven, die ruim twee derde deel uitmaken van het totaal aantal hoveniers. In 2011 neemt de opdrachtenportefeuille af door bezuinigingen van de overheid op groenvoorziening. Industrie en techniek De industriële productie stijgt in 2011 met 3,3%. In de metaalindustrie is er na twee zwakke jaren een duidelijk herstel met een groei van 10,4%. Deze groei vindt voornamelijk plaats in de eerste helft van het jaar. Bouw/Grond-, weg- en waterbouw De bouwsector heeft het ook in 2011 zwaar. De overheid probeert met tijdelijke stimuleringsmaatregelen de sector te helpen. Voorbeelden zijn de verlenging met 6 maanden (van de tijdelijke opwaardering) van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG), verlenging van de tijdelijke verlaging van het btw-tarief voor verbouwing en renovatie naar 6% en verlaging van de overdrachtsbelasting naar 2%. Deze maatregelen zijn echter niet voldoende. De vooruitzichten blijven somber zolang de huizenmarkt niet wordt vlotgetrokken. Ook de omzetcijfers in de GWW-
Jaarverslag 2011 | 16
markt laten zien dat er minder wordt gebouwd. Daarnaast voelt deze markt de bezuinigingsdruk van de overheid op onder meer de infrastructuur. Arbeidsmarkt Nadat de werkloosheid sinds de piek in februari 2010 geleidelijk afneemt, loopt deze in de tweede helft van 2011 snel op. In november en december is 5,8% van de beroepsbevolking op zoek naar een baan van meer dan 12 uur per week. Nederland telt in 2011 gemiddeld 419.000 werklozen. De loonontwikkeling is relatief bescheiden en blijft met 1,4% achter bij de 2,3%-inflatie van consumentenprijzen. De uitzendbranche sluit het jaar 2011 positief af, met een gemiddeld groeipercentage in uren van 5%. Ook hier geldt dat de groei met name in de eerste helft van het jaar is gerealiseerd en dat er grote verschillen bestaan tussen de diverse sectoren. Industrie – de grootste sector binnen de uitzendbranche – toont een urengroei van 7%. Aantal mensen werkzaam in de land- en tuinbouw In 2011 werken in Nederland 208.828 personen binnen de land- en tuinbouw. Dit is met 1,4% een verdere afname ten opzichte van het jaar daarvoor. Van deze personen behoort 18,5% niet tot het gezin van de agrarische ondernemer. Ook hier is sprake van een verdere afname ten opzichte van eerdere jaren. Ruim 20% van de agrarische bedrijven maakt gebruik van vreemde arbeid.
Bronnen: CBS, financieel jaarverslag van het Rijk, Rabobank Cijfers & Trends, ABU-Marktmonitor, Agrimonitor LEI/WUR
Jaarverslag 2011 | 17
Ontwikkelingen binnen AB Werkt
Ontwikkelingen plantaardige sector In de eerste helft van 2011 is er een enorme druk om te voldoen aan de vraag van klanten naar met name arbeidsmigranten. Het gevolg hiervan is extra inzet van zowel huisvesting als vervoer, vaak tegen hogere kosten. Dit zet de marge onder spanning, zeker als na mei 2011 de vraag sterk terugvalt. Daarnaast is er in toenemende mate sprake van concurrerende bureaus die de regels niet nauw in acht nemen. Ook worden in bepaalde branches ZZP’ers ingezet als vakkrachten. Ontwikkelingen dierlijke sector De behoefte aan vakkrachten blijft stijgen. Het is dan ook van belang om aandacht te blijven besteden aan hun opleiding. Daartoe zijn weer BBL-opleidingen gestart, waarbij de grotere bedrijven vaak als doel hebben deze vakkrachten zo snel mogelijk zelf in dienst te nemen. Het vinden van de juiste mensen blijft echter een moeilijke opgave, zelfs in tijden van economische crisis met een oplopende werkloosheid. De pluimveeactiviteiten van AB Werkt zijn in 2011 gekrompen. De sector heeft het zwaar, waardoor een aantal legpluimveehouders heeft besloten legkippen langer in productie te houden. Bijgevolg wordt in afnemende mate een beroep gedaan op de pluimveeservice. Ontwikkelingen niet-agrarische markt De flexibele schil met de mogelijkheid om snel op- en af te schalen is een belangrijk instrument binnen deze branche. In de hoveniersbranche is een worsteling gaande tussen enerzijds het aantal werknemers in relatie tot de orderportefeuille en anderzijds de langetermijnvisie en de wens om kundige en ervaren werknemers te behouden. Bedrijfsverzorging Het aantal leden van de coöperatie is in 2011 weer licht gestegen, ondanks schaalvergrotingen en bedrijfsbeëindigingen. Ook de netto-omzet laat een stijging zien ten opzichte van 2010. Deze stijging komt voort uit een toename van specialistische dienstverlening zoals klauwverzorging en asbestsanering. Daarnaast speelt de groei van het aantal gelegenheidswerkers hierbij een rol.
Jaarverslag 2011 | 18
Ontwikkelingen binnen AB Limburg
Detacheren, uitzenden en payrolling In 2011 is een dalende trend in de detacheringsomzet omgebogen naar een stijging van het aantal uren met 3%. Dit ondanks het feit dat zowel de varkens- als de pluimveesector het economisch nog steeds heel zwaar hebben. De omzet binnen de uitzendtak van AB Werkt kende in 2011 een groei van meer dan 15%. Afgezet tegen het groeicijfer van 6% voor de gehele uitzendbranche is dit zeker tevredenstellend te noemen. Deze groei is echter vooral geboekt in de eerste helft van het jaar, toen de economie nog een opgaande lijn vertoonde. De ontwikkeling van payrolling is zeer positief te noemen. Na een enigszins beperkte groei in 2010, heeft deze activiteit in 2011 een groei doorgemaakt van maar liefst 40%. Positioneringstraject In 2010 startte AB Werkt een positioneringstraject dat in 2011 actief in praktijk werd gebracht. Tijdens dat traject is gesproken met klanten, medewerkers en diverse personen binnen de interne organisatie. Ook zijn analyses gemaakt van omzet- en marktcijfers. De overkoepelende vraag luidt: Hoe kan AB Werkt zich succesvol onderscheiden in de markt? Dat kan door nog meer nadruk te leggen op de coöperatiegedachte, waarbij AB Werkt de fatsoenlijke personeelsvoorziener is die opdrachtgevers het vertrouwen geeft dat kwaliteit het wint van winstbejag. Tegelijkertijd is AB Werkt de personeelsvoorziener die continu investeert in de kwaliteit en het welbevinden van zijn Nederlandse en buitenlandse werknemers. Dit wordt onderstreept in de slogan ‘Wij werken voor ú!’ gericht op opdrachtgevers en ‘Wij werken voor jóu!’ richting werknemers. Positionering is echter veel meer dan het aanpassen van de diverse marketinguitingen. Het eigen karakter van AB Werkt dient doorleefd te worden door iedereen binnen de interne organisatie. Daartoe is een intensief programma doorlopen voor alle functies. De kernvraag daarbij: Wat is de bijdrage van eenieder om de belofte in de slogan waar te maken? AB Limburg heet voortaan AB Werkt Als een van de uitvloeisels van het positioneringstraject, veranderde de naam AB Limburg op 12 mei 2012 in AB Werkt. Vanwege de gerichte expertise doen ook klanten buiten de Limburgse provinciegrenzen steeds vaker een beroep op AB Werkt. Daartoe werd in mei 2012 een nieuw
Jaarverslag 2011 | 19
kantoor geopend in het Brabantse Veghel. Door deze ontwikkeling voldeed de naam AB Limburg niet meer. Met de naam AB Werkt krijgt de organisatie meer ruimte om verder te bouwen aan haar ambities. In het verlengde hiervan is inmiddels ook de website aangepast (www.ab-werkt.nl). Daarbij neemt onder meer een goede en snelle vindbaarheid van vactures een centralere plaats in dan voorheen. De namen van de BV’s zijn onveranderd gebleven. Overname IHS Personeelsdiensten In 2010 hebben AB Werkt en IHS Personeelsdiensten al op een aantal projecten en terreinen samengewerkt. De positieve ervaringen leidden ertoe dat AB Werkt de activiteiten van IHS Personeelsdiensten per 1 januari 2011 heeft overgenomen. Deze activiteiten zijn inmiddels volledig geïntegreerd in AB Werkt. IHS was sinds 2007 actief in het uitzenden van (gespecialiseerde) werknemers in boomkwekerijen. De boomkwekerij is een belangrijke economische sector in Zuidoost-Nederland. De overname biedt AB Werkt een goede kans om zijn positie in deze sector verder te versterken. Nieuwe HR-adviesdienst HAER Medewerkers verwachten steeds meer professionaliteit van hun werkgever en worden steeds kritischer in hun keuze daarvan. Om hierop te anticiperen, werd op 1 juli 2011 de samenwerking van kracht tussen AB Werkt en Arvalis. Die samenwerking bestaat uit de nieuwe HR-adviesdienst HAER, die agrarische ondernemers en het MKB terzijde staat bij de structurering van al hun HRgerelateerde zaken. Het gegeven dat Arvalis uitgebreide expertise heeft als adviesorganisatie en AB Werkt als personeelsvoorziener, staat garant voor de toegevoegde waarde die de HR-adviesdienst ondernemers kan bieden. De combinatie van de uitgebreide netwerken van beide organisaties speelt daarbij ook een voorname rol.
Jaarverslag 2011 | 20
Overige activiteiten AB Werkt
AKA-opleiding voor Poolse werknemers In juli 2011 behaalde de eerste lichting van de opleiding tot AKA (Arbeidsmarkt Gekwalificeerd Assistent) haar diploma bij Karpos Kenniscentrum/CITAVERDE College Bedrijfsopleidingen. AB Werkt biedt deze landelijk erkende opleiding speciaal aan voor zijn Poolse werknemers. De geslaagden beschikken over alle basale vaardigheden die onontbeerlijk zijn voor menig werkgever: vakkundigheid op mbo 1-niveau, samenwerken, plannen en klantgerichtheid. Daarnaast heeft een Arbeidsmarkt Gekwalificeerd Assistent kennis van de Arbowet en overige veiligheidsvoorschriften. De lessen worden gegeven in de Nederlandse taal, hetgeen de arbeidsinzet van Poolse werknemers extra aantrekkelijk maakt voor werkgevers. Opleiding Glastuinbouw en Boomkwekerijen voor Greenportregio Het Limburgs Economie Versnellingsfonds (LEF) van Rabobank Maashorst stelt zich financieel mede ten doel het ondernemerschap in de Greenportregio te bevorderen. In samenwerking met het CITAVERDE College initieerde AB Werkt in 2011 daartoe de nieuwe opleiding Glastuinbouw en Boomkwekerijen die zich richt op de bovenzijde van de mbo-markt. Hiermee wordt ingespeeld op de verwachting dat de Greenportregio de komende jaren plaats biedt aan ruim 10.000 arbeidsplaatsen. Als gevolg daarvan neemt de vraag naar gekwalificeerde arbeid in een vergrijzende provincie Limburg enkel toe. Het unieke van het samenwerkingsverband is gelegen in het feit dat bedrijfsleven en onderwijs samen opleidingen binnen de primaire sector ontwikkelen, uitvoeren en in stand houden. AB Werkt en MVO Ook in 2011 heeft AB Werkt volop aandacht geschonken aan de uitvoering van de drie kernwaarden die behoren bij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO): people, planet en profit. Daartoe zijn naast de (thematische) ledenbijeenkomsten ook coachings- en motivatietrajecten, alsmede diverse leerrijke cursussen georganiseerd voor leden. In lijn daarmee stimuleert AB Werkt de ontwikkeling van medewerkers door diverse workshops, trainingen en opleidingen aan te bieden en te verzorgen. Een goede begeleiding en huisvesting van buitenlandse werknemers maakt ook deel uit van de people-gedachte. Vanuit de planet-gedachte is in 2011 de (versnelde)
Jaarverslag 2011 | 21
Paul Palmen, manager Payroll
Eric Muijsers, vestigingsmanager Horst/ productmanager Plantaardig
Remco van Sambeek, vestigingsmanager Herten/ productmanager Dierlijk
Bram Knoups, vestigingsmanager Beek/ productmanager Bedrijvenmarkt
aanschaf doorgezet van kleinere, zuinige auto’s binnen het aanzienlijke wagenpark van AB Werkt. Daarnaast is tijdens de bouw van het nieuwe kantoor in Horst deels gebruikgemaakt van duurzame en energiezuinige oplossingen. Door ook in 2011 vast te houden aan langdurige relaties met vaste leveranciers, is invulling gegeven aan de profit-gedachte, waarbij kwaliteit belangijker is dan kortetermijngewin en de laagste prijs. Vriend van de Floriade Een van de grootste regionale evenementen in 2012 is de Floriade. Deze wereldtuinbouwexpo in Venlo biedt de agrarische sector een uitgelezen kans om zich in al zijn schoonheid en diversiteit aan het grote publiek te presenteren. Tegelijkertijd geeft de Floriade een goed beeld van het belang dat de agrarische sector heeft voor maatschappij en economie. AB Werkt heeft zich als ‘Vriend van de Floriade’ aan dit evenement verbonden.
Jaarverslag 2011 | 22
Sociaal jaarverslag Totaal aantal personeelsleden AB Limburg interne organisatie Bedrijfsverzorgers Gedetacheerden Uitzend- en payrollkrachten TOTAAL
Aantal werknemers 2010 2011 54 42 35 35 105 114 3.801 4.462 3.983 4.665
Ziekteverzuim
2011
2010
AB Werkt interne organisatie Bedrijfsverzorgers Gedetacheerden Uitzend- en payrollkrachten
1,25% 3,67% 2,58% 1,86%
0,63% 4,35% 3,55% 1,73%
2011 38 28 79 1.498 1.643
FTE 2010 33 29 78 1.241 1.381
Ondernemingsraad De leden van de OR hebben in 2011 elk kwartaal overlegd met de directie/bestuurder. Daarin is verslag uitgebracht over de ontwikkelingen en voortgang binnen de organisatie. Ook bespraken leden onderwerpen die de OR zelf inbracht. Aan de orde zijn onder meer geweest: de evaluatie van Beleid & Ontwikkelings- en performanceregeling-gesprekken, alsmede het belang van een hechte samenwerkingscultuur binnen AB Werkt. Andere thema’s waren de uitvoering van de VUT- of prepensioenregelingen en het meerjarenplan scholing.
Ondernemingsraad (status per 31.12.2011) J. Roberts H. ten Haaf R. Meuwissen S. Niessen J. Hermans
voorzitter lid lid lid lid
AB Bedrijfsverzorging AB Bedrijfsverzorging AB Detach AB Detach ABLI Holding
Jaarverslag 2011 | 23
Jaarverslag 2011 | 24
Jaarverslag 2011 | 25
Geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2011 ACTIVA
31 december 2011
€ Vaste activa Materiële vaste activa Grond en gebouwen Inventaris en machines Transportmiddelen
31 december 2010
€
€
1.772.505 139.120 31.474
2.132.856 103.692 94.336 2.330.884
Financiële vaste activa Deelnemingen Overige financiële vaste activa
1.943.099
36.511 110.811
33.696 116.190 149.886
Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Overige vorderingen en overlopende activa
Liquide middelen Banksaldi
Jaarverslag 2011 | 26
€
147.322
4.440.363
4.204.438
215.086
114.127 4.655.449
4.318.565
7.120.227
6.559.704
14.256.446
12.968.690
PASSIVA
31 december 2011
€
Groepsvermogen Geconsolideerd eigen vermogen Voorzieningen Voorzieningen
31 december 2010
€
€
€
8.032.566
7.187.644
129.100
233.102
Kortlopende schulden Crediteuren Belastingdienst Uitvoeringsinstellingen
696.100 2.512.452 416.833
561.556 2.223.112 504.093
Overige schulden en overlopende passiva
2.469.395
2.259.183 6.094.780
5.547.944
14.256.446
12.968.690
Jaarverslag 2011 | 27
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011 2011
Opbrengsten Netto-omzet Contributies leden
€
2010 €
48.567.537 241.296
€
41.084.726 223.213 48.808.833
Directe kosten Personeelskosten Inkoop van derden Kosten vervoer direct personeel Afschrijving vaste activa
40.167.535 3.407.648 311.628 21.332
Brutomarge Overige bedrijfskosten Personeelskosten Kosten vervoer indirect personeel Afschrijvingen vaste activa Verkoopkosten Algemene kosten
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
41.307.939
33.233.296 3.275.832 219.721 14.454 43.908.143
36.743.303
4.900.690
4.564.636
2.465.489 136.216 160.789 534.428 690.850
Bedrijfsresultaat
€
2.236.480 115.539 173.433 171.026 685.669 3.987.772
3.382.147
912.918
1.182.489
137.033 - 27.820
96.632 - 21.956 109.213
74.676
Resultaat voor belastingen
1.022.131
1.257.165
Vennootschapsbelasting Resultaat deelnemingen
- 177.209 0
- 311.024 0
Resultaat na belastingen
844.922
946.141
Jaarverslag 2011 | 28
Groepsverhoudingen De Coöperatieve Agrarische Bedrijfsverzorging Limburg U.A. staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. In de geconsolideerde jaarrekening zijn naast de financiële gegevens van de coöperatie de volgende groepsmaatschappijen opgenomen: • ABLI Holding B.V. • AB Bedrijfsverzorging Limburg B.V. • AB Detach Limburg B.V. • AB Service Limburg B.V. • AB Payroll Limburg B.V. • AB Poultry Service Limburg B.V. • AB Personal Partner Rhein-Ruhr GmbH • Karpos Kenniscentrum B.V. (50%) • HAER B.V. (50%) De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, behoudens de 50% deelnemingen die proportioneel in de consolidatie zijn meegenomen. Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Voor zover niet anders vermeld, zijn activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Aangaande risico’s en verliezen die voor de balansdatum zijn ontstaan, zijn voorzieningen getroffen.
Jaarverslag 2011 | 29
Materiële vaste activa Waardering tegen verkrijgingsprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen zijn lineair berekend en gerelateerd aan de verwachte economische levensduur. Op grond en terreinen vindt geen afschrijving plaats. Financiële vaste activa De niet-geconsolideerde deelnemingen zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs. Voorzieningen Waardering tegen de naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedragen, rekening houdend met de kans dat de verplichting daadwerkelijk tot uitdrukking komt. Resultaatbepaling Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen worden verantwoord zodra zij voorzienbaar zijn. Accountantsverklaring De in dit verslag opgenomen geconsolideerde balans en de winst- en verliesrekening over 2011 van Coöperatieve Agrarische Bedrijfsverzorging Limburg U.A. zijn ontleend aan de jaarrekening 2011, die ter inzage ligt op het hoofdkantoor van AB Werkt in Herten. De jaarrekening 2011 is door het bestuur en de Raad van Commissarissen opgesteld en ondertekend op 18 april 2012. KPMG heeft op 18 april 2012 een goedkeurende controleverklaring afgegeven bij de jaarrekening 2011.
Jaarverslag 2011 | 30
Organisatie AB Werkt per 31 december 2011 J. Janssen Algemeen Directeur A. Grosveld-Penders Directiesecretaresse R. van Sambeek Vestigingsmanager Herten/ Productmanager dierlijk E. Muijsers Vestigingsmanager Horst/ Productmanager plantaardig B. Knoups Vestigingsmanager Beek/ Productmanager bedrijvenmarkt P. Palmen Manager Payroll C. Hermans-Rothoff Kwaliteitsfunctionaris / Coördinator V&G P. Claessen Manager Control & Finance H. van Boekholdt HR manager
C. Kraan Manager Marketingcommunicatie & Coöperatie
M. van den Broeke Marketingcommunicatie C. Brouwers M. van de Kerkhof-Van Meijl W. Roebroeks Planning H. Cnoops Hoofd administratie P. Lennards - Pollaert R. Schreurs R. Silvertand N. Teney I. Verstappen-Boonman Administratie M. Bus D. Craenmehr D. Crommentuijn B. Derichs J. Hermans E. Hupperetz G. Kremer R. Reubsaet
E. Timmermans W. Vergoossen J. van Wijk Accountmanagers N. Coenen-Schroën K. Lathouwers A. Maluchnik N. Oppedijk van Veen I. Rempkens W. Rijs K. Smeets M. van de Waarenburg-Bernaerts Commerciële en administratieve binnendienst K. van den Hombergh-Priebe E. Kondel M. van den Nieuwenhof B. de Roon-Lewewskie D. Schut Begeleiding buitenlandse medewerkers R. Linssen - Stal B. den Ouden - Remkes Receptie
Jaarverslag 2011 | 31
Colofon Het jaarverslag 2011 ‘Stevig in balans’ is een uitgave van AB Werkt. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder de toestemming van AB Werkt. Tekst: Christianne Kraan Pascal Panis Vormgeving: i-Dee | Dewi Thomassen Druk: Cortjens Druk met Communicatie
Vestiging Veghel Pater van de Elsenlaan 31 5462 GG Veghel T 0413 - 76 39 30
Vestiging Horst Spoorweg 6 5963 NJ Horst T 077 - 39 808 83
Hoofdkantoor/ Vestiging Roermond Mussenberg 5 6049 GZ Herten-Roermond T 0475 - 35 20 30
Vestiging Beek Stationsstraat 91 6191 BC Beek T 046 - 43 707 32
[email protected] | www.ab-werkt.nl
Jaarverslag 2011 | 32
www.ab-werkt.nl