Semi- Semi-nari- nari- Seminarium. Nederlands. als vreemde taal. verbindt. didactiek, taal en cultuur

Taaluniecentrum NVT zondag 17 tot zaterdag 30 augustus 2014

Inhoud Intensieve cursus van

nar -imieS Semi-iran 2 weken voor docenten Nederlands uit heel de wereld

Seminarium Nederlands als vreemde taal

didactiek, taal en cultuur

verbindt

www.taalunie.org



Seminarium Nederlands als vreemde taal didactiek, taal en cultuur

1


Algemene Informatie


Doelgroep

Tijdens deze themadagen worden in

Het seminarium is bedoeld voor

subgroepen opdrachten uitgevoerd.

docenten Nederlands aan

Er is bijvoorbeeld een dag van de

universiteiten en hogescholen

didactiek, een dag over interactieve

buiten Nederland en Vlaanderen

werkvormen met lees- en luister-

voor wie het Nederlands niet de

teksten, een toetsochtend en een

moedertaal is. Het programma richt

sessie peer teaching.

zich in het bijzonder op jonge en op beginnende docenten, maar kan

Taal

door het interactieve karakter en

Het Nederlands is de voertaal

de gevarieerde inhoud ook voor

tijdens alle activiteiten en in

meer ervaren docenten van nut zijn.

individuele gesprekken met taal-

De cursus biedt plaats aan maximaal

en uitspraakdeskundigen kunnen

20 deelnemers.

bepaalde aspecten van de eigen

Locaties IBIS Hotel Antwerpen Centrum

taalvaardigheid worden verdiept.

Programma Cultuur

Meistraat 39 2000 Antwerpen, België

Didactiek

In de vorm van lezingen en excursies

tel.: + 32-3-2318830

Het seminarium beoogt deelnemers

krijgen de deelnemers culturele en

fax: + 32-3-2342921

aan te zetten tot bezinning op eigen

algemeen maatschappelijke

didactisch handelen.

informatie over Nederland en

Hotel Casa 400

Informatieverstrekking over nieuwe

Vlaanderen aangeboden.

Eerste Ringdijkstraat 4

inzichten in de didactiek NVT en

De auteur Frank Westerman van wie

1097 BC Amsterdam, Nederland

uitwisseling van ervaringen moeten

de deelnemers voorafgaand aan het

tel: + 31-20-6651171

dit bewerkstelligen. De didactiek-

seminarium een literair werk krijgen

fax: + 31-20-6630379

colleges zijn veelal geordend rond

toegestuurd, zal komen praten over

thema’s die een gehele dag centraal

zijn boek en het literaire schrijven.

staan. 2

3



De eerste week van het seminarium

Organisaties

vindt plaats in Antwerpen en de

De Nederlandse Taalunie

tweede week in Amsterdam.

is een beleidsorganisatie waarin Nederland, Vlaanderen en Suriname

Het succes van het seminarium

samenwerken op het gebied van het

staat of valt met de mate van inzet,

Nederlands. De belangrijkste

leermotivatie en samenwerkings

werkterreinen zijn: de Nederlandse

bereidheid van de deelnemers.

taal zelf, het Nederlands in digitale

Openstaan voor wat anderen te

toepassingen, onderwijs in en van

berde brengen binnen en buiten het

het Nederlands, literatuur en

officiële programma verruimt de

leesbevordering, en de positie van

sociale dimensie van het vakgebied.

het Nederlands in Europa en in de

Het seminarium biedt een unieke

wereld. Zie ook de website

gelegenheid tot het opdoen van

www.taalunieversum.org

nieuwe professionele contacten en tot het verruimen van de

Het Taaluniecentrum NVT

collegiale kring ver buiten de

organiseert deze zomercursus

nationale grenzen.

onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse Taalunie. Bij het

Cursusleiding

Taaluniecentrum NVT in Brussel

Annelies de Jonghe

kunnen docenten, leerkrachten en

Docente Nederlands NVT

leerders van het Nederlands buiten Nederland en Vlaanderen terecht

Projectleiding

voor advies, informatie en scholing.

Ingrid Degraeve

Zie ook de website

Informatie over activiteiten is ook te

Taaluniecentrum NVT

www.taaluniecentrum-nvt.org

vinden op Facebook: www.facebook.com/TaaluniecentrumNVT

4

5


Programma overzicht zondag 17

>

Aankomst


Aankomst

Afscheid

Zondag 17 augustus

Zaterdag 30 augustus

In de namiddag Aankomst van de deelnemers

08.00 – 08.45 Ontbijt

in het Hotel IBIS in het centrum Maandag

18 >Didactiek: NVT actueel

Dinsdag

19 >Taalreflectie

Woensdag

20 >Didactiek: Authentiek materiaal van het internet in lessen NVT

van Antwerpen

09.00 Afscheid en vertrek van

17.00

de deelnemers uit het

Donderdag 21 >Cultuurkunde: Vlaanderen en Brussel vandaag

Informele ontvangst en gelegenheid

Hotel Casa 400 in Amsterdam

Vrijdag 22 >Didactiek: Toetsen

om met elkaar kennis te maken

>Cultuurkunde: Onderzoek naar de artistieke identiteit

in de lounge van het hotel

van de Nederlanden Zaterdag 23 >Dagje vrij

18.00

Zondag 24 >Cultuurkunde: Zeelanddag

Opening van het seminarium door

Maandag 25 >Taalreflectie

medewerker Nederlandse Taalunie

Dinsdag 26 >Didactiek: Teksten doorgronden Woensdag

27 >Didactiek: Peer teaching

Donderdag 28 >Cultuurkunde: Nederland vandaag

Aansluitend bespreking van het programma

Vrijdag 29 >Cultuurkunde: Lezing met de auteur Frank Westerman

zaterdag 30

> Afscheid

19.30 Avondmaaltijd in een restaurant in de buurt van het hotel

6

7


Didactiek:

NVT actueel


• Hoe kan authentiek materiaal worden ingebed?

binnen het curriculum, • recent verschenen leermiddelen.

Tijdens deze instapsessie worden verschillende aspecten uit de

Werkwijze

vreemdetalendidactiek nader

Volgens het principe ‘learning-by-

toegelicht en besproken.

doing’ komen verschillende

Het seminarium biedt geen

interactieve en activerende

kant-en-klare onderwijsrecepten,

werkvormen aan bod zoals

maar een forum voor de

ijsbrekers, subgroepen met

ontwikkeling van lesideeën en

verwerkingsopdrachten,

de reflectie op de eigen lespraktijk.

check-in-duo´s, discussie met

Het is ook een unieke kans om

sneeuwbaleffect, fluisteroverleg.

samen met collega-docenten ideeën

Werkvormen kunnen meer

uit te wisselen en uit te testen.

docentgecentreerd of meer

Achtergrond

taakgericht zijn en worden altijd

Voor een docent staat of valt

Doelstelling

ingezet om een bepaald leerdoel te

succesvol lesgeven met heel wat

Informatieverstrekking over recente

bereiken. In de instapsessie wordt

didactische overwegingen.

inzichten in de vreemdetalen-

afwisselend vanuit het perspectief

• Wat moet een student op korte

didactiek en onderzoek naar

van de student en van de docent

de bruikbaarheid ervan in de eigen

naar de werkvormen binnen een

onderwijssetting. Aandachtspunten

didactische setting gekeken.

termijn allemaal kunnen? • Welke nieuwe didactische inzichten zijn zinvol? • Moet cultuurkunde als vak apart of kan het in de taalverwervingslessen worden geïntegreerd? • Welk didactisch materiaal is bruikbaar in het hoger onderwijs?

8

hierbij zijn: • algemene tendensen in de vreemdetalendidactiek, • de rol van de docent in gestuurde of meer autonome leerprocessen, • de plaats van cultuurkunde

9



Programma:

10.45 – 12.15

Maandag 18 augustus

Ingrid Degraeve en Annelies de Jonghe: Vervolg van de workshop 12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 15.30 Annelies de Jonghe: Een bruikbare analyse van recent verschenen leergangen, lexicale en didactische hulpmiddelen. Verwerkings opdrachten in subgroepen

08.00 – 08.45

15.30

Ontbijt

Pauze

08.45 – 10.15

16.00 – 17.45

Ingrid Degraeve en Annelies

Posterpresentatie leermiddelen

de Jonghe: Een niet-alledaagse

Godi Dijkman: Individueel

benadering van de ontwikkeling van

taaladvies

de vreemdetalendidactiek en de rol van de docent in het leerproces van de student

18.30 Stadswandeling met gezamenlijke avondmaaltijd

10.15 – 10.45 Pauze

10

11



Taalreflectie:

de eigen onderwijssituatie feedback

Taalreflectie:

onderwezen worden. De laatste

Reflectie op eigen taalgebruik (deel 1)

geven op deze kwaliteiten?

Onderzoek naar taalverandering (deel 1)

decennia is de visie op het

Doelstelling Reflectie op de eigen kennis van het Nederlands en de manier waarop die in een onderwijssetting wordt ingezet. De focus ligt hierbij op creatieve ideeën omtrent woord diversiteit en stilistische variatie.

Nederlands zoals dat in België gesproken wordt, grondig veranderd. In Amsterdam biedt Rik Schutz, lexicograaf en publicist uit Nederland, stof genoeg om na te denken over recente taalveranderingen in het algemeen en hoe

Werkwijze

moedertaalsprekers daarop

De onderwerpen ‘vragen stellen’,

reageren.

‘vragen uit de klas’, ‘woorden seman-

Achtergrond

tiseren’ en ‘stijl & register’ komen aan

Taal verandert. Ook het Nederlands.

Een goede spreek- en schrijfvaardig-

bod. Er wordt gekeken naar de beste

Niemand kan voorspellen in welke

heid is voor de NVT-docent van

manieren om te anticiperen op vragen

richting die ontwikkeling zal gaan.

belang bij uitleg en instructie.

uit de klas NVT en de verschil-

Met twee taalexperts uit

Daarnaast is de docent bron van

lende wijzen waarop op een selectieve

Vlaanderen en Nederland wordt een

creatieve taal tijdens de feitelijke

manier betekenis aan nieuwe

kijkje genomen achter de schermen

communicatieve situaties in de les;

woordenschat kan worden gegeven.

van de taalverandering.

de docent vult de leergang aan of

Aan de hand van enkele artikelen uit de

stuurt deze bij. De productieve

Nederlandse media worden de deel-

Ruud Hendrickx, taaladviseur bij de

taalvaardigheden van de NVT-docent

nemers in subgroepjes aangespoord

Vlaamse omroep VRT, gaat in op

hangen vooral samen met

zelf na te denken over de verschillende

de vraag of er binnenkort naast het

woorddiversiteit en stilistische

registers en variaties in stijl en te

Standaardnederlands een aparte

variatie, maar wie kan de docent in

komen tot diverse schrijfproducten.

Vlaamse variant zal moeten

12

13



Programma:

10.45 – 12.15

Dinsdag 19 augustus

Godi Dijkman: Gevarieerde taken in subgroepen 12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 15.30 Ruud Hendrickx: Van ‘Vloms’ naar ‘Belgisch-Nederlands’. Gastcollege met debat 15.30 Pauze

08.00 – 08.45 Ontbijt

16.00 – 17.45 Godi Dijkman: Individueel

08.45 – 10.15

taaladvies

Godi Dijkman: Creatieve ideeën over woorddiversiteit en stilistische variatie in de klas

Vanaf 18.00 Vrije avondmaaltijd

10.15 – 10.45 Pauze

14

15



Didactiek:

We bespreken welke oefeningentypes

Daarna ontwikkel je zelf een aantal

Authentiek materiaal van het internet in lessen NVT

geschikt zijn en hoe je zowel op lage

opdrachten bij authentiek materiaal

als hoge niveaus van taalverwerving

zodat je die meteen kan meenemen

authentiek materiaal kan inzetten.

naar je eigen lespraktijk.

Doelstelling

Middagprogramma

• bewustzijn van de meerwaarde

De namiddag is vrij voor het bezoek

van authentiek materiaal • de juiste selectie maken van

aan boekwinkels, bibliotheken en universiteiten, aan studiebege-

authentiek materiaal voor je eigen

leiders en het onderhouden van

doelgroep

overige academische contacten.

• de juiste opdrachten ontwikkelen

Er is geen avondprogramma voorzien.

op verschillende niveaus van het Europees Referentiekader

Achtergrond Op het internet vind je veel goed

• op een afwisselende manier omgaan met authentiek materiaal

en bruikbaar authentiek materiaal voor je lessen NVT. Maar je moet

Werkwijze

weten waar je het kan vinden.

Vertrekken doen we vanuit een

En wat je ermee zal doen. Hoe zorg

aantal uitgewerkte voorbeelden

je ervoor dat het een meerwaarde

die ons doen reflecteren over de

biedt tegenover het vaste handboek

meerwaarde van authentiek

dat je gebruikt? We reflecteren

materiaal, de voor- en nadelen van

hiervoor over een aantal vormen

bepaalde vormen en de

van authentiek materiaal, zoals:

verschillende oefeningentypes op

krantenartikels, reclame, cartoons,

de niveaus van het Europees

filmtrailers, gedichten,...

Referentiekader voor Talen.

16

17



Programma:

10.45 – 12.15

Woensdag 20 augustus

Catherine Verguts: Vervolg van de workshop 12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 18.00 Middag en avond vrij voor academische contacten en bezoek aan boekhandels vanaf 18.00 Vrije avondmaaltijd

08.00 – 08.45 Ontbijt 08.45 – 10.15 Catherine Verguts: Authentiek materiaal van het internet in lessen NVT 10.15 – 10.45 Pauze

18

19



Cultuurkunde:

Op het middagprogramma staat een

opdrachtgevers in de loop van

Vlaanderen en Brussel vandaag

stadswandeling met kunsthistoricus

de geschiedenis.

en socioloog Arlette Clauwers. Zij zal het hebben over de

Daarna is er tijd om zelf op

historische ontwikkeling van

ontdekking te gaan in de stad.

het uiterlijk vertoon. Brussel is een

Ingrid en Annelies, allebei

typische 19e-eeuwse stad die zich

‘Brusselaars’, houden heel wat

ontwikkeld heeft vanuit

tips paraat.

de structuur van het 18e-eeuwse Koningsplein in de boven-

De reis gebeurt die dag per trein.

stad en nieuwe stedenbouwkundige

Er zijn tussen Antwerpen en Brussel

ingrepen in de benedenstad:

frequente en snelle verbindingen.

de overwelving van de Zenne,

’s Avonds is iedereen vrij om terug

de aanleg van een overdekte

te keren wanneer hij of zij wil.

De gezamenlijke uitstap naar

winkelgalerij, pleinen en wandel-

Brussel bestaat uit een heel

promenades,…

gevarieerd programma. Het begint

Wandelen in de stad, zich voor het

met een informatief bezoek aan het

plezier verplaatsen in de stedelijke

Vlaams Parlement, gelegen in het

ruimte, lijkt vandaag iets vanzelf-

politiek hart van Brussel, gevolgd

sprekends. Zien en gezien worden

door een lunchbuffet in het

in de stad is een typische vrijetijds-

parlementsgebouw.

besteding die ontstond in de loop

Enkele parlementariërs zullen

van de 17e eeuw.

ons rondleiden en graag over een

Tijdens de wandeling staan we stil

aantal politieke kwesties of over het

bij de diversiteit van de architectuur

politiek systeem in het algemeen

en de stedenbouw en kijken we

van gedachten wisselen.

binnen in de wereld van de

20

21



Programma:

15.00 – 17.00

Donderdag 21 augustus

Stadswandeling met kunsthistoricus en socioloog Arlette Clauwers Vanaf 17.00 Vrij programma in Brussel 20.00 – 20.43 Mogelijke individuele terugreis per trein naar Antwerpen vanaf Brussel CS

08.00 – 08.45 Ontbijt 09.45 – 10.30 Vertrek per trein van Antwerpen CS naar Brussel CS 11.30 Bezoek aan het Vlaams Parlement met rondleiding. Aansluitend lunch in het parlementsgebouw

22

23



Didactiek:

Doelstelling

Cultuurkunde:

Doelstelling

Toetsen

NVT-docenten moeten weten hoe

Onderzoek naar de artistieke identiteit van de Nederlanden

Het is de bedoeling om op basis van

ze bestaande toetsen naar waarde kunnen schatten, aan de noden van hun studenten kunnen aanpassen en waarop ze moeten letten als ze zelf aan het ontwikkelen slaan.

Werkwijze In deze workshop reiken we dan ook de voornaamste principes met

deze collectie het ontstaan en de ontwikkeling van de artistieke identiteit van de Nederlanden van de 14e tot de 17e eeuw te schetsen. Vervolgens richten we de aandacht op de aparte ontwikkeling in Noord en Zuid in de 17e eeuw: de calvinistische kunst grenst zich af van de barok, onder meer in

betrekking tot toetsontwikkeling

stillevens (monochrome banketjes

en beoordeling aan. We doen dat

vs. pronkstillevens), maar ook in de

aan de hand van bestaand toets-

triomfantelijke katholieke stukken

Achtergrond

materiaal en items die de

Achtergrond

Toetsen kunnen je heel wat

deelnemers zelf ontwikkelen

Het Antwerpse Museum Mayer van

waardevolle informatie geven over

tijdens de sessie. We besteden ook

den Bergh bezit een uitzonderlijke

Werkwijze

je studenten, hun vorderingen én

uitgebreid aandacht aan de

collectie kunstwerken van de

Deze hele ontwikkeling zal in een

jouw aanpak: wat beheersen ze al

functionele toetsvisie en het

Nederlanden uit de 14e, 15e en

overzichtslezing aan de hand van

goed, voor welke aspecten van de

aanbod van het CNaVT, het officiële,

16e eeuw. Deze collectie is met

een powerpointpresentatie met

taalbeheersing moet je een andere

internationale examen Nederlands

werken als het beroemde

kunstwerken uit het museum

aanpak overwegen, enz.

als Vreemde Taal.

Breviarium Mayer van den Bergh en

uitvoerig toegelicht worden.

De dulle Griet van Pieter Bruegel

Achteraf wordt deze synthese dan

representatief voor de ontwikkeling

geïllustreerd in een eigengereide

van de Vlaamse en Nederlandse

selectieve rondleiding in het

artistieke identiteit.

museum Mayer van den Bergh.

• Maar meet je toets wel wat je wilt dat hij meet? • En toetsen we niet te veel?

24

(Jordaens).

25


Programma:

Vrijdag 22 augustus


12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 15.00 Ludo Beheydt: Het ontstaan van de artistieke identiteit van de Nederlanden; van de Vlaamse miniaturen tot het classicisme 15.00 Gezamenlijke wandeling naar het museum Mayer-van den Bergh 15.30 – 17.00 Ludo Beheydt: Rondleiding in het museum

08.00 – 08.45

vanaf 17.00

Ontbijt

Vrije avondmaaltijd

08.45 – 10.15

Avondprogramma

Petra Poelmans: Toets je toets!

Afhankelijk van de culturele agenda hebben we een theaterof concert-

10.15 – 10.45 Pauze

bezoek gepland in Antwerpen of Amsterdam.

10.45 – 12.15 Petra Poelmans: Vervolg workshop

26

27



Dagje vrij

MAS (Museum aan de Stroom) in de

Fietsen

Zaterdag 23 augustus

oude haven aan het Willemdok.

Voor de sportievelingen biedt Antwerpen handige fietsjes aan

Havenbuurt

die je aan fietsstations verspreid

Het 'Eilandje' - zo wordt nu de

over de hele stad kunt ophalen.

oudste havenbuurt van Antwerpen

En waarom tussendoor ook niet

genoemd - is een erg hippe buurt

eens een frisse duik in de badboot

en ligt midden in het water.

op de Schelde?

Programma: 08.30 – 09.30 Ontbijt Dagje vrij Er zijn geen gezamenlijke maaltijden

Het was vroeger de plek waar grote oceaanstomers met migranten,

Tussendoor kan je een gezellig

fortuinzoekers, reizigers en zakenlui

Antwerps ‘Bolleke’ drinken in het

vertrokken. De beroemde rederij

café ‘Het elfde gebod’ in de

Red Star Line bracht zo´n 2,6

schaduw van de kathedraal en

miljoen mensen naar Amerika

´s avonds kan je genieten van een

Op zaterdag is iedereen vrij te doen

vanuit heel Europa. Aan de

zonsondergang op het strand van

waar hij zin in heeft. Er valt veel te

thematiek van migratie is nu een

Sint-Anneke aan de Schelde.

zien en te beleven in Antwerpen,

heel spannend museum gewijd

maar ook andere Vlaamse steden en

dat erg populair is.

zelfs de Belgische kust zijn heel goed bereikbaar vanuit Antwerpen.

Een half miljoen Antwerpenaren maken van de stad een bruisende

Diamanthandel

stad met een heel eigen Vlaams

Bovendien is Antwerpen al eeuwen

karakter.

Musea

lang het wereldcentrum van de

Aanraders zijn een bezoek aan één

diamanthandel. In het diamant-

van de vele wereldbekende musea

paviljoen bij het MAS wordt het

zoals het Museum Plantin-Moretus,

verhaal van de diamant verteld.

het Rubenshuis of het Modemuseum MoMu. Een primeur is het museum

28

29



Cultuurkunde:

kering en de mosselcultuur.

Zeelanddag Zondag 24 augustus

Misschien zijn er zelfs zeehondjes te zien. De lunch is gepland op een

Programma:

18.00 Etentje in Zierikzee

08.00 – 08.45

leuke plek aan zee.

Ontbijt

Na de middagpauze wordt er een

08.45

bezoek gebracht aan het Waters-

Koffers inladen en vertrek

noodmuseum. Het museum geeft

per bus naar Burghsluis (NL)

een beeld van wat er is gebeurd is

11.00 – 12.30

tijdens en na de watersnoodramp

Rondvaart met de boot ‘Onrust’

van 1953. Ook de museumlocatie

over de Oosterschelde

20.15 – 22.30 Vertrek per bus naar Amsterdam

is het zien waard: het is gevestigd in zogenaamde ‘caissons’ die

12.30 – 14.00

werden gebruikt voor het sluiten

Middagpauze op een

van de dijken.

leuke locatie aan zee

actuele aspecten van de relatie die

De Zeelanddag wordt afgerond

14.00 – 14.30

Nederland heeft met binnen- en

met een bezoekje aan Zierikzee.

Busrit naar Ouwerkerk

buitengaats water en de

Onder leiding van een bepaald

14.30 – 16.30

oplossingen die er zijn bedacht voor

niet alledaagse gids vindt daar

Bezoek aan het Watersnoodmuseum

de veelal eeuwenoude problemen.

een rondleiding plaats die wordt

16.30 – 17.00

afgesloten met een etentje.

Busrit naar Zierikzee

Vanuit Antwerpen is er een busreis

Per bus zetten we daarna de reis

17.00 – 18.00

naar Burghsluis in Zeeland gepland

voort naar het Hotel Casa 400

Rondwandeling door Zierikzee

waar de boot ‘Onrust’ ligt te

in Amsterdam.

Tijdens de Zeelanddag maken we kennis met historische en

wachten. Een gids geeft uitleg over de Oosterschelde, de stormvloed-

30

31



Taalreflectie:

wordt verloedering genoemd.

Onderzoek naar taalverandering (deel 2)

• Hoe zit dat? • Welke voorbeelden zijn bekend en in welke categorie vallen die? Het is de bedoeling om samen antwoorden op de vele vragen

Reflectie op eigen taalgebruik (deel 2)

Daarnaast heeft het Nederlands nog specifieke punten van aandacht, bijvoorbeeld de klinkers, die ook nog eens veel spellingsproblemen geven. Ook de assimilatie in het Nederlands behoeft aandacht.

rond taalontwikkeling binnen

Doelstelling

het Nederlands te vinden.

Marieke Goedegebure zal in haar workshop de deelnemers praktische handvatten aanreiken om bij hun studenten de verstaanbaarheid te verhogen. Daarbij ligt de focus op de bovengenoemde elementen, Het Nederlands dat moedertaal-

Achtergrond

en hoe die zo effectief mogelijk

sprekers nu spreken en schrijven

Om een aantal redenen is het

duidelijk te maken.

verschilt van dat van hun groot-

belangrijk om aandacht te besteden

ouders. In een inleidende lezing

aan de uitspraak: je kunt het niet uit

Werkwijze

benoemt Rik Schutz verschillende

een boek leren en het heeft grote

In een aantal gezamenlijke oefenin-

typen veranderingen en de oorzaken

invloed op de begrijpelijkheid van

gen laat Marieke Goedegebure zien

daarvan.

de spreker. Maar ook voor het

hoe je in de klas aan uitspraak kunt

• Welke veranderingen worden

verstaan van het Nederlands zijn

werken. Ook wordt er literatuur

opgemerkt en welke waarde-

met name de prosodische aspecten

en materiaal voor het oefenen van

oordelen worden eraan

van belang. Voor de leerder zijn

de uitspraak aangeraden.

toegekend?

deze aspecten vaak onbekend, in de

Veel wordt bijna onopgemerkt

eigen taal leert men dit als heel jong

aanvaard; een enkel verschijnsel

kind, nog voor de woordenschat.

32

33



Programma:

Maandag 25 augustus

10.45 – 12.15 Rik Schutz: Taal verandert. Hoe erg is dat? 12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 15.30 Marieke Goedegebure: Verstaanbaar spreken, wat helpt? 15.30 Pauze

08.00 – 08.45 Ontbijt

16.00 – 17.45 Godi Dijkman en Marieke Goedegebure: Individueel taal-

08.45 – 10.15

en/of uitspraakadvies

Tussenevaluatie Seminarium Bespreking van enkele aandachtspunten (culturele presentaties,

18.00 Avondmaaltijd in het hotel

reflectie op de lespraktijk, peer teaching) 10.15 – 10.45 Pauze

34

35



Didactiek:

context. Van docenten NVT vraagt

tekstopbouw. We gaan in op

Teksten doorgronden

dit veel kennis en vaardigheid.

mogelijke oefeningen bij het verwerken van teksten (leg in de

Doelstelling

juiste volgorde, beantwoord vragen,

In de lessen Nederlands kunnen

vertel in eigen woorden, vat de tekst

docenten verschillende didactische

kort samen, dictoglos enz.).

middelen gebruiken om cursisten

Als laatste bestuderen we de

te leren teksten diepgaand te door-

culturele aspecten en context van

gronden. Het doel van deze module

teksten. We bespreken de overeen-

is om de docenten kennis te laten

komsten en verschillen tussen die

maken met deze didactische

aspecten en de context van de

middelen en die vervolgens

Nederlandse teksten en de talen

te gebruiken in de eigen onderwijs-

en culturen van de deelnemers.

praktijk.

Hierbij staat de vraag centraal hoe

Achtergrond

je dit alles in de eigen lespraktijk

In het onderwijs Nederlands als

Werkwijze

kunt toepassen. In een opdracht

vreemde taal (NVT) is het van groot

In deze module gaan we aan het

voor peer teaching brengen de

belang om cursisten te leren teksten

werk met verschillende technieken

cursisten de opgedane kennis en

te doorgronden op verschillende

om voorkennis te mobiliseren en

ervaring van de module in praktijk.

niveaus. Zo moeten zij de structuur

verwachtingen te formuleren bij

en de opbouw van de tekst

een tekst (associatie, woordspin,

kunnen begrijpen, zowel op

afbeeldingen, titel van een tekst

tekst- als op zinsniveau. Zij moeten

enz.). Ook zullen we oefenen met

de woordenschat die de tekst

globaal lezen. Daarnaast worden

aanbiedt kunnen begrijpen.

er teksten geanalyseerd, waarbij

Daarnaast moeten zij de tekst

aandacht besteed wordt aan

kunnen plaatsen in een culturele

grammatica, zinsopbouw en

36

37


Programma:

Dinsdag 26 augustus


12.30 Lunch in het hotel 14.00 – 15.30 Annelies de Jonghe en Christine van Baalen: Introductie peer teaching 15.30 Pauze 16.00 – 17.45 Individuele voorbereiding lesmodellen in subgroepen Godi Dijkman en Margreet

08.00 – 08.45

Verboog: Individueel taal-

Ontbijt

en/of uitspraakadvies

08.45 – 10.15

Vrije avondmaaltijd

Christine van Baalen: Teksten doorgronden

Avondprogramma Afhankelijk van de culturele

10.15 – 10.45 Pauze

agenda hebben we een theaterof concertbezoek gepland in Antwerpen of Amsterdam.

10.45 – 12.15 Christine van Baalen: Teksten doorgronden 38

39



Didactiek:

verschillende lespraktijken in de

Peer teaching

literatuur- en tekstdidactiek. De presentaties vormen ook een basis voor reflectie over transfermogelijkheden naar de eigen

Programma:

Woensdag 27 augustus

12.30 Lunch in het hotel Vanaf 14.00 Middag en avond vrij voor

onderwijssetting in het buitenland.

academische contacten en

Deze module biedt ook een mooie

bezoek aan boekhandels

kans om teksten uit het boek van de gastschrijver te didactiseren.

Middagprogramma De middag is vrij voor het bezoek aan boekwinkels, bibliotheken en universiteiten, aan studieTijdens de ochtend worden alle

begeleiders en het onderhouden

lesmodellen die in subgroepen

van academische contacten.

werden ontwikkeld, gepresenteerd

Er is geen avondprogramma voorzien.

08.00 – 08.45 Ontbijt

in peer teaching. Peer teaching is een soort rollenspel waarbij een

08.45 – 10.15

docent lesgeeft en de andere

Peer teaching:

docenten de rol van de leerder

Presentatie lesmodellen

overnemen. Deze methode is ideaal om zowel het perspectief van de docent als die van de leerder in te

10.15 – 10.45 Pauze

nemen. Het is een mooie kans om samen met de collega´s uit de

10.45 – 12.15

neerlandistiek na te denken over

Peer teaching: Vervolg

40

41



Cultuurkunde:

In Rotterdam laat architectuur-

Programma:

aansluitend een broodjeslunch

Nederland vandaag

historicus Suzanne Roelofs op een

Donderdag 28 augustus

Vertrek per bus naar Rotterdam

stadswandeling de spraakmakende architectonische hoogtepunten van het moderne Rotterdam zien. In het

12.45

Museum Boijmans Van Beuningen

13.30 – 15.30

geeft ze een overzicht van de

Bezoek aan Museum Boijmans

moderne Nederlandse kunst.

Van Beuningen. Rondleiding met

Het museum heeft een prachtige

Suzanne Roelofs: Meesterwerken

en veelzijdige collectie met meer

uit de schilderkunst van de 19e en

dan 125.000 kunstvoorwerpen.

de 20e eeuw. Daarna vrij bezoek

Het museum verwierf de collecties

15.30 – 17.00

van particuliere verzamelaars.

Rondrit langs architectonische

De twee bekendste zijn de jurist

hoogtepunten en themawandeling

Vandaag staat Den Haag als

Jacob Otto Boijmans en de

het politieke en Rotterdam als het

havenbaron D.G. van Beuningen.

economische centrum van

‘Spraakmakende moderne 07.30 – 08.00 Ontbijt

architectuur’ onder leiding van architectuurhistoricus

Nederland in het brandpunt.

De groepsreis naar Den Haag

Voorafgaand aan het vertrek naar

en Rotterdam gebeurt per bus.

08.15

Suzanne Roelofs 17.00 – 18.15

Rotterdam bezoeken we het kantoor

Er is een gezamenlijke maaltijd in

Vertrek per bus naar Den Haag

Vertrek per bus naar Amsterdam

van de Nederlandse Taalunie waar

het hotel Casa 400 voorzien.

10.00

bekende secretariaatsmedewerkers

Ochtendwandeling Binnen-

klaarstaan voor een persoonlijk

en Buitenhof

gesprek. Er wordt een broodjeslunch

10.30 – 12.30

aangeboden.

Ontvangst bij het Algemeen

19.30 Avondmaaltijd in het hotel

Secretariaat van de Nederlandse Taalunie met

42

43



Cultuurkunde:

wordt de ‘methode-Westerman’

Tijdens de lezing is er veel ruimte

Lezing met de auteur Frank Westerman

uitgediept en maken we kennis met

voorzien voor eigen inbreng via

een zeer veelzijdig auteur,

discussie en presentatie van les-

verslaggever bij de Volkskrant en

modellen die tijdens de workshop

het NRC-Handelsblad, buitenlands

met Christine van Baalen werden

correspondent in Rusland en sinds

uitgewerkt. Deze boeiende

kort ook presentator in de reeks

schrijversontmoeting is het ultieme

‘Nederland in 7 overstromingen’

sluitstuk van de colleges tijdens het

op de televisie.

seminarium.

Frank Westerman is één van de

Na de lezing is er voldoende tijd

boegbeelden van het nieuwe genre

over om nog even Amsterdam in

literaire non-fictie (hijzelf spreekt

te duiken, om culturele presentaties

van frictie) dat met auteurs als

voor het afscheidsdiner voor te

'Stikvallei' is de zevende parel aan

Geert Mak, Douwe Draaisma, Lieve

bereiden en natuurlijk om koffers

de kroon van Frank Westerman,

Joris en David Van Reybrouck een

te pakken.

een groot Europees auteur', Bernd

begrip is geworden in de

Wagendorp uit zijn enthousiasme

Nederlandse Letteren.

Daarom is er geen gemeen-

in de Volkskrant: 'Stikvallei' is een

De vele vertalingen maken het

schappelijke lunch in het hotel.

fascinerend boek over een intri-

genre ook in het buitenland erg

Een medewerker van de

gerende natuurramp, maar eigenlijk

populair. De boeken van Frank

Nederlandse Taalunie zal

over iets anders: hoe ontstaan

Westerman worden vaak bekroond

om 17.30 uur het seminarium

mythes? Het is een metaverhaal,

met prestigieuze prijzen zoals de

officieel afsluiten en de certificaten

een dubbel metaverhaal zelfs, want

Gouden Uil en werden jaren achter

uitreiken.

het gaat ook over de wijze waarop

elkaar genomineerd voor de

Frank Westerman zijn boeken

AKO-literatuurprijs.

schrijft.' In de lezing met de auteur

44

Meer informatie: www.frankwesterman.nl

45


Programma:

Vrijdag 29 augustus


16.30 Pauze 17.30 – 19.00 Evaluatie van het seminariumprogramma. Uitreiking van de CERTIFICATEN VAN DEELNAME en sluiting van het seminarium 19.00 Feestelijke afscheidsmaaltijd in het hotel met culturele presentaties van de deelnemers

08.00 – 08.45 Ontbijt 10.00 – 12.30 Lezing met de auteur Frank Westerman 12.30 Vrije lunch in de stad 15.00 – 16.30 Voorbereiding van de culturele presentaties 46

47


Individueel taal- en uitspraakadvies


De deelnemers aan het seminarium

verstuurd met het boek van de

hebben verschillende linguïstische

gastschrijver. Ook kunnen de

en educatieve achtergronden.

deelnemers tevoren op het

Om tegemoet te komen aan taal-

aanvullende informatieformulier

en uitspraakkarakteristieken die

een (bijvoorbeeld grammaticaal of

daarmee samenhangen, is er aan

lexicaal) onderwerp aangeven

het seminarium een optionele

waarover ze nadere informatie

individuele component toegevoegd.

willen krijgen.

Wie de moeite neemt tevoren een

In een individueel gesprek van

tekst te vervaardigen, kan deze

ongeveer twintig minuten wordt

laten beoordelen door een aan

de tekst besproken.

het seminarium verbonden gesprek. Kenmerken van de eigen

Marieke Goedegebure: individueel uitspraakadvies

uitspraak kunnen eveneens worden

Op basis van geluidsopnames

besproken met een specialist die

worden tijdens individuele

uitspraakadvies geeft.

gesprekken de sterke en zwakke

specialist tijdens een individueel

kanten van ieders uitspraak

Godi Dijkman: individueel taaladvies

besproken. Daarop volgen adviezen voor verbetering.

De deelnemers aan het seminarium kunnen gebruikmaken van het taaladvies. Aan de hand van een door hen geschreven tekst wordt ingegaan op eventuele onjuistheden, structuur, stijl en woordkeus. De opdracht voor deze tekst wordt

48

49


Sprekers op het seminarium


Christine van Baalen

Louvain-la-Neuve. Hij is redacteur

Christine van Baalen is sinds

van het tijdschrift Neerlandia en

1994 werkzaam in het NVT- en

heeft veel gepubliceerd over

NT2-onderwijs. Ze heeft aan

taalverwerving en over culturele

verschillende universiteiten in

identiteit in kunst en taal.

Nederland en in het buitenland

Zijn major opus is ‘Eén en toch

gewerkt. Sinds enige tijd heeft ze

apart. Kunst en cultuur van de

haar eigen bedrijf, Sjibbolet taal

Nederlanden’, een overzichtswerk

en training, waarin zij cursussen

van de ontwikkeling van de kunst

NT2, NVT en Nederlands voor

en cultuur van de Nederlanden

moedertaalsprekers verzorgt

van de Vlaamse Primitieven tot

(www.sjibbolettaalentraining.nl/

de Nulgeneratie.

contact). Christine is de auteur van Taal in zaken, Zakelijk Nederlands

Arlette Clauwers

voor anderstaligen, co-auteur van

Arlette Clauwers studeerde

Cultuur in taal, Interculturele

kunstgeschiedenis en sociologie.

vaardigheden voor docenten

Achttien jaar geleden richtte ze vzw

Nederlands aan anderstaligen en

Korei op om de geschiedenis van de

van Dutch for Reading Knowledge.

stad te begrijpen, vertrekkend

Sinds 2013 is zij directeur van

vanuit de 18de eeuw tot vandaag

de Internationale Vereniging voor

door een interdisciplinaire

Neerlandistiek (IVN).

benadering van stedenbouw, architectuur, beeldende en

50

Ludo Beheydt

toegepaste kunst, mode, eetcultuur,

Ludo Beheydt doceert Nederlandse

literatuur, muziek…

taalkunde en Nederlandse cultuur

Korei heeft een team van twintig

aan de Université Catholique van

professionele gidsen.

51



Ingrid Degraeve

waarbij het geven van schrijf-

Annelies de Jonghe

taal(kunde) met haar kennis van

Ingrid Degraeve studeerde vertaal-

vaardigheid hem het meest

Annelies de Jonghe is neerlandicus

het toetsen van taalvaardigheid.

kunde Frans en Duits en behaalde

inspireert.

en germanist. Ze doceert

Petra is als (hoofd)redacteur

Nederlands en Duits in Duitsland.

verbonden aan Dujal (Dutch Journal of Applied Linguistics) en LES.

een postacademisch diploma in vergelijkende literatuurwetenschap.

Marieke Goedegebure

Haar specialismen voor nascholings-

In 1999 zette ze in Tbilisi, de hoofd-

Marieke Goedegebure heeft in

programma’s zijn blendend-learning,

stad van Georgië, een docentschap

Leiden haar eigen taalbureau

creatief schrijven en de integratieve

Suzanne Roelofs

Nederlands aan de Ilia Chavchavadze

NT2Spraak, waar ze uitspraak-

aanpak van cultuurkunde en taal-

Suzanne Roelofs is architectuur-

State University op. Sinds 2003

training geeft aan anderstaligen.

verwerving. Samen met Britta

historicus, afgestudeerd aan

verschijnen haar vertalingen van

Haar interesse voor de combinatie

Bendieck (UvA Amsterdam) richtte

de Rijksuniversiteit Groningen.

Georgische literatuur bij Vlaamse

uitspraak en NT2 ontstond tijdens

ze het internationale programma

Sindsdien werkt zij als freelance

en Nederlandse uitgeverijen.

haar studie logopedie aan de

FAM (Freiburg-Amsterdam-model)

architectuurhistoricus en ontwikkelt

Sinds 2008 werkt ze als projectleider

Hogeschool van Rotterdam, toen ze

op dat intussen aan vijf universitei-

en geeft lezingen, arrangementen

bij het Taaluniecentrum NVT

voor een stage uitspraakles gaf aan

ten in het studiecurriculum werd

en reizen op het gebied van

in Brussel.

Vietnamese vluchtelingen. Om meer

opgenomen. Ze is auteur bij

moderne architectuur. Dit doet ze

over NT2 te leren studeerde ze

de uitgeverij Langenscheidt in

zowel voor diverse culturele

Godi Dijkman

vervolgens Toegepaste Taalweten

München.

organisaties en reisorganisaties,

Godi Dijkman is een gecertificeerd

schap aan de VU Amsterdam.

als via haar eigen bedrijf, sinds 2013

Petra Poelmans

docent NT2 die geruime tijd in

Building Stories geheten.

het buitenland heeft gewerkt.

Ruud Hendrickx

Petra Poelmans is als wetenschap-

Na zijn studie vertaler Engels/

Ruud Hendrickx heeft Nederlandse

pelijk medewerker verbonden aan

Rik Schutz

Italiaans in Antwerpen heeft hij

en algemene taalkunde gestudeerd

het Certificaat Nederlands als

Rik Schutz heeft twintig jaar

als docent Engels (VSO) gewerkt.

in Leuven. Hij is taaladviseur van de

Vreemde Taal. Daarnaast werkt

gewerkt bij woordenboeken-

In Jakarta was hij aan het Erasmus

Vlaamse openbare omroep VRT, lid

ze als docent en lerarenopleider bij

uitgeverij Van Dale, achtereen-

Taalcentrum werkzaam als docent

van het Taaladviesoverleg van de

de vakgroep Nederlands van Fontys

volgens als redacteur, projectleider

NVT. Hij specialiseert zich in het

Nederlandse Taalunie en hoofd-

Lerarenopleiding Tilburg.

en uitgever. Nu is hij in deeltijd

Nederlands op ERK-niveaus B1-C1

redacteur van de Grote Van Dale.

Ze combineert haar liefde voor

werkzaam voor de Nederlandse

52

53



Taalunie als projectleider spelling

listieke reportages tot twee à drie

Frank Westerman maakt eind 2013

en freelance lexicograaf en publicist.

per jaar.

zijn debuut als tv-presentator van

Meer informatie is te vinden op de website: www.onderwoorden.nl

het zevendelige NTR-programma In 2004 verscheen 'El Negro en ik',

'Nederland in 7 Overstromingen'.

waarmee hij de Gouden Uil 2005

Meer informatie:

Catherine Verguts

won. 'El Negro en ik' kwam tevens

www.frankwesterman.nl

Catherine Verguts is coördinator

op de shortlist van de Bob den

van het team Germaanse talen

Uyl-reisliteratuurprijs, de

op het Universitair Centrum voor

AKO-literatuurprijs, de MJ

Talenonderwijs van de Universiteit

Brusse-prijs voor journalistiek

Gent: zij staat in voor de inhoude-

en de Inktaap. Inmiddels zijn er

lijke evaluatie van de cursusin-

vertalingen verschenen in het Duits,

houden en waakt over de kwaliteit

Tsjechisch, Frans, Italiaans, Spaans,

van het lesgeven.

Catalaans en Japans. Op grond van

Daarnaast begeleidt ze projecten

zijn oeuvre tot dan toe kreeg

met verschillende thema’s en geeft

Westerman in 2005 de Outstanding

ze zelf les Nederlands (aan anders-

Alumnus Award van zijn alma mater,

taligen) en Engels.

de universiteit van Wageningen.

Frank Westerman

'Stikvallei' verscheen in oktober

Frank Westerman werkt vanaf 2002

2013 en is inmiddels aan de 4e druk

als schrijver vanuit Amsterdam.

toe. Het allerjongste boek

Voor NRC Handelsblad schreef

'De moord op de boekverkoopster'

hij nog een tiental achtergrondarti-

verscheen in 2014.

kelen voor het zaterdags bijvoegsel

Er zijn momenteel 40 vertalingen

Z en het magazine M. In de jaren

van Westermans boeken.

daarna daalde het aantal journa-

54

55


Sprekers


E-mailadressen

Petra Poelmans [email protected]

Christine van Baalen [email protected]

Suzanne Roelofs [email protected]

Ludo Beheydt [email protected]

Rik Schutz [email protected]

Arlette Clauwers [email protected]

Catherine Verguts [email protected]

Ingrid Degraeve [email protected] Godi Dijkman [email protected] Marieke Goedegebure [email protected] Ruud Hendrickx [email protected] Annelies de Jonghe [email protected]

56

57

Telefoon + 32 (0)2 – 203 66 73 E-mail [email protected]

Bezoekadres Gebouw Kaaitheater Sainctelettesquare 19 1000 Brussel België

Seminari-

Seminari-

Semi- Semi-nari- nari- Seminarium. Nederlands. als vreemde taal. verbindt. didactiek, taal en cultuur

Recommend Documents