JAARVERSLAG 1999
STEUNPUNT NEDERLANDS ALS VREEMDE TAAL
Steunpunt Nederlands als vreemde taal Faculteit der Geesteswetenschappen Universiteit van Amsterdam Spuistraat 210 1012 VT Amsterdam Tel +31 20 525 3152 Fax +31 20 525 3051 e-mail
[email protected] website www.snvt.hum.uva.nl
1
1
INLEIDING
Het verslag dat u hier aantreft beslaat de periode 1 januari – 31 december 1999. Het is gebaseerd op de planning van het Steunpunt zoals die was vastgesteld in het projectplan en het werkplan voor 1999. Sleutelwoorden voor het beleid van het tweede jaar waren: consolideren en coördineren (netwerken, samenwerken). Het Steunpunt heeft zijn intrek genomen in een grote kamer die voorzien is van alle benodigde apparatuur. Ook in het veld krijgt het Steunpunt een vastere voet aan de grond. Er bestaan samenwerkingsverbanden met verschillende instellingen binnen en buiten Nederland. Publicaties in tijdschriften en presentaties op colloquia (deels op verzoek) zijn toegenomen. Steeds meer mensen weten de weg naar het Steunpunt te vinden. De vragen zijn omvangrijker en vaker inhoudelijk van aard.
2
INRICHTING VAN EEN INFORMATIECENTRUM NEDERLANDS ALS VREEMDE TAAL
De bibliotheek en mediatheek van het Steunpunt hebben intussen een behoorlijke omvang. Ongeveer vierhonderd titels zijn geregistreerd. Alle recent gepubliceerde leergangen Nederlands als tweede taal zijn aanwezig. Daarnaast bevat de bibliotheek titels op het gebied van Nederlandse literatuur, taalkunde, geschiedenis, literatuur, interculturele communicatie en cultuurkunde. Docenten kunnen langskomen om boeken in te zien en cassettes te beluisteren. Een videoapparaat is aangeschaft. Daarmee is de ‘didactische oefenruimte’ zoals die werd vermeld in de projectaanvraag gereed. De digitale informatiebank bestaat uit de volgende onderdelen: • informatie over het Steunpunt • publicaties van het Steunpunt • lijst van cursussen • lijst van platforms • overzicht congressen • lijst van tijdschriften Sinds 1 januari 2000 is de bibliografie digitaal toegankelijk. Hij bevat een overzicht van leermiddelen op het gebied van NT2 en NVT die sinds 1990 zijn verschenen. In totaal zijn nu ca 1000 titels ingevoerd. Daarvan is (een deel van) de volgende informatie opgenomen: § doelgroep § doelstellingen § onderwezen taalvaardigheden § didactische benadering § samenstelling van het pakket § prijs § beschikbaarheid § verwijzingen naar recensies § korte beschrijving 2
§ relatie vreemde taal – moedertaal. Het toevoegen van recente publicaties aan het overzicht is een permanente activiteit. Ook het aanvullen en actualiseren van de informatie (herziene uitgaven, besprekingen, prijzen, etc).
3 DIENSTVERLENING en ADVISERING Dienstverlening en advisering vormen de kern van de activiteiten van het Steunpunt. Het aantal vragen is toegenomen van 112 naar 191. We zien dat de meeste informatie nog steeds wordt gevraagd over leermiddelen. De tweede categorie is ‘overige onderwerpen’. Die bevat voornamelijk adviesvragen. De aard van de vragen verschilt in zeker opzicht van die van 1998. De vragen zijn omvangrijker en vaker inhoudelijk van aard, minder informatief gericht. Dit blijkt uit de categorieën ‘advies en opzet bij projecten’, ‘opzet van nascholingen’ en ‘bemiddeling van contacten en docenten’. Bezoekers van de Steunpunt website zijn bij deze aantallen niet ingecalculeerd. Het was nog niet mogelijk individuele bezoekers van robots te onderscheiden. Dat zal in 2000 wel kunnen. Medewerkers van het Steunpunt zijn als adviseur/meelezer betrokken bij de volgende ontwikkelprojecten: • Small is Beautiful. Een Europees project, dat als doel heeft een Multimediale Cursus Nederlands voor studenten die in het kader van Erasmus aan een Nederlandse of Vlaamse universiteit gaan studeren. • Welkom. Een cursus voor gevorderde studenten van de D3-opleidingen in Indonesië. • Nederlands Leren Lezen. Herziening van het materiaal dat in Indonesië is ontwikkeld ten behoeve van studenten die het Nederlands als bronnentaal leren. • Module bij Code Nederlands. Aanvullend lesmateriaal voor Afrikaanstaligen bij Code Nederlands, ontwikkeld door twee docenten. • Zakelijk Nederlands. LINGUA-project waarin een module ‘zakelijk Nederlands voor studenten Nederlands van Midden en Oost-Europa’ wordt ontwikkeld. In januari 1999 kwamen deel 2 en 3 gereed van het advies aan de Nederlandse Taalunie: Nascholingsinstrumenten en Blauwdruk van een bijscholingscursus voor NVT-docenten. Over andere onderwerpen werden ongevraagd adviezen gegeven (certificaat, zomercursus, taalassistenten). Medewerkers van het Steunpunt namen deel aan de volgende adviserende bijeenkomsten van de Taalunie: • Rondetafelgesprek Taalunieversum • Adviescommissie Huygens beurzen • Werkgroep docentencursus • Adviescommissie projectsubsidies • Werkvergadering Nederlands op de Nederlandse Antillen en Aruba • Platform Nederlands • Werkvergadering proefproject buitenschools en buitenuniversitair Nederlands In het algemeen kunnen we vaststellen dat naast een getalsmatige toename van het aantal vragen de adviserende taak van het Steunpunt in 1999 is uitgebouwd. In 1998 lag het accent bij dienstverlening op informatieverstrekking. 3
4
PROJECTEN
In 1999 heeft een van de medewerkers van het Steunpunt een aantal activiteiten uitgevoerd op verzoek van derden die meer omvatten dan de reguliere dienstverlening. Deze activiteiten zijn extra gefinancierd en worden daarom als project beschouwd. • Gastdocentschap van drie weken in Indonesië. Van die drie weken zijn twee weken besteed in Makassar (Sulawesi) en een week in Jakarta. In Makassar ging het om het geven van een intensieve cursus aan studenten van de D3-opleiding (een opleiding voor toerisme en administratie met als hoofdtaal Nederlands) aan de Universiteit Hasanuddin en daaraan gekoppeld bijscholingen aan docenten. In Jakarta werden drie bijscholingen gegeven aan het Erasmus Taalcentrum en de Universitas Indonesia. • Een workshop spreekvaardigheid op een conferentie van de leerstoelgroep tweede taalverwerving, waarvan het Steunpunt deel uitmaakt. • Een cursus ‘Intercultureel lesmateriaal ontwikkelen’ voor de auteurs van Zakelijk Nederlands in Praag. Voorts zijn de volgende projecten in gang gezet: • Op initiatief van het Steunpunt is in samenwerking met Wenen en Louvain-la-Neuve een projectaanvraag ingediend bij de Taalunie. Het project behelst een cursus ‘Interculturele vaardigheden voor docenten’. Zowel uit de enquête als uit mondelinge contacten blijkt een behoefte aan bijscholing op het gebied van cultuurkunde, omgaan met verschillende culturen in de les, interculturele communicatie, etc. • In een vorige stuurgroepvergadering is een aantal projectvoorstellen geprioriteerd. Een van de voorstellen betreft het ontwikkelen van ‘digitaal lesmateriaal’, gekoppeld aan het idee van een ‘Amsterdamse/Antwerpse’ post (actualiteiten). Met een collega van de Universiteit van Antwerpen praten we in januari over de concretisering van dit plan. • Onder auspiciën van het Steunpunt wordt op het IVN-colloquium in augustus 2000 aandacht besteed aan het onderwerp ‘contrastiviteit en taalleren’. Samen met collega’s uit Münster en Lille is een programma gemaakt om anderhalf uur te vullen. De titel van deze ‘special’ is Contrastief taalonderwijs: nuttig, nodig of overbodig? • In het kader van het project Taalunieversum is door het Steunpunt een voorstel geschreven voor de rol die het Steunpunt daarin kan spelen. Het gaat daarbij om inbreng van de reeds bestaande faciliteiten van het Steunpunt en om ontwikkeling van een aantal nieuwe. In 1999 is samengewerkt met instituten binnen en buiten Nederland.
4
BIJLAGE: Voordrachten en publicaties Steunpuntmedewerkers Voordrachten Presentatie Steunpunt, Seminarie Amsterdam (Sebastian Fuchs en Alice van Kalsbeek) Gastcollege over computerprogramma’s en taalverwerving, RU Leiden (Sebastian Fuchs) Nieuwe Buren in Luiletterland, workshop tijdens de eerste bijeenkomst van de docenten in Azeanië, Jakarta (Sebastian Fuchs) Presentatie Steunpunt, Bratislawa (Alice van Kalsbeek) Presentatie Annie M.G.Schmidt, Bulukuma (Alice van Kalsbeek) Workshops voor docenten Indonesië (Alice van Kalsbeek): Poëzie en taalvaardigheid Doeltaal voertaal Groepswerk Efficiënt en effectief Cursus Intercultureel lesmateriaal ontwikkelen, Praag (Alice van Kalsbeek).
Publicaties Sebastian Fuchs, Intensieve taalcursussen: kans voor een gestructureerd taalbeleid. In: Levende Talen, 540, mei 1999:332-335. Sebastian Fuchs (redactie): Zeitschriftenschau. In: nachbarsprache niederländisch 1/1999. Sebastian Fuchs (redactie): Zeitschriftenschau. In: nachbarsprache niederländisch 2/1999. Sebastian Fuchs, Neue Medien. Lehrmaterialien für den Niederländisch-Unterricht. In: nachbarsprache niederländisch 2/1999. Sebastian Fuchs & Alice van Kalsbeek, Nascholingsinstrumenten en Blauwdruk van een bijscholingscursus voor nvt-docenten. Deel 2 en 3 van het Advies aan de Nederlandse Taalunie. Amsterdam, januari 1999. Sebastian Fuchs & Alice van Kalsbeek, Veldboeket. Een inventarisatie van het Nederlands als vreemde taal aan universiteiten. In: NEM, XXXVII, oktober 1999:34-43. Hannie Humme, Alice van Kalsbeek, Ana Llamazares, Internationalisering: van stimulans tot project. In: Levende Talen, 540, mei 1999:322-324. 5
Alice van Kalsbeek, Ah, oui, carte postale … In: Les, 100, oktober 1999:18-19. Alice van Kalsbeek, Taalbeleid, Taakgericht, teamscholing … Signalen uit het onderwijs Nederlands als tweede taal. In: nachbarsprache niederländisch, 2/1999: 117-131. Alice van Kalsbeek, Uit de maat. Column in Les, 101, december 1999: ….
6
