Roofbelgium 8-2008
september 2008 17e jaargang
In dit nummer o.a.: • Verwijderen van elementen uit asbestcement • BEVAD opleiding Plat dak specialist • Gebruik EPDM(rubber) blijft sterk stijgen • Reuzenopkomst voor de familiedag 2008
Verschijnt maandelijks behalve in juli • P708240 Afgiftekantoor Gent X
Powerroof dakisolatie, door de natuur geïnspireerd.
doorlopend schild, zonder koudebruggen
ongevoelig voor vocht
stevig en vormvast levenslang
bestand tegen alle weersomstandigheden
De natuur is voor onze product innovators een onuitputtelijke bron van inspiratie. Zo ontwikkelden ze Powerroof, een perfect isolerende, lichte isolatie voor hellende daken. Meer weten over Powerroof of andere producten van Recticel Insulation? Surf naar www.powerroof.be.
Recticel Insulation - Tramstraat 6 - 8560 Wevelgem Tel. +32(0)56 43 89 43 -
[email protected]
schild geplaatst bovenop de draagstructuur
Waarom Powerroof gebruiken? ƾ onmisbaar bij de constructie van een sarking-dak: de isolatieplaten worden bovenop de draagstructuur geplaatst, waardoor een doorlopend isolatieschild wordt gevormd en koudebruggen worden vermeden ƾ licht gewicht, dus vlotte en snelle plaatsing, zelfs bij ongelijke keperafstanden ƾ dampscherm, isolatie en onderdak in één handeling ƾ gemakkelijk combineerbaar met rookafvoer en dakvlakramen ƾ afwerking binnenin volledig naar keuze (osb, planchetten, gipskarton) ƾ waterdicht door de bijgeleverde Rectivent onderdakfolie ƾ weinig snijresten, dus heel economisch ƾ ideaal bij renovatie en restauratie, want de bestaande dakstructuur én binnenafwerking kan behouden blijven ƾ de beste isolatie, ook voor passieve huizen en lage-energiewoningen
in dit nummer • Editoriaal: Pret in het park • Verwijderen van elementen uit asbestcement (leien en golfplaten) in buitenomstandigheden
5 6
Het is van belang de hoeveelheid vrijgekomen asbestvezels sterk te beperken bij het verwijderen van elementen uit asbestcement die zich in de buitenlucht situeren. De Confederatie Bouw Dak heeft door het WTCB een studie laten uitvoeren over dit onderwerp.
• BEVAD opleiding Plat dak specialist legt geen windeieren
Uitgegeven door
8
Onze redactie nam contact op met een aantal van de afgestudeerden - met verschillende achtergronden en uiteenlopende functies - om eens te polsen naar hun reacties en ervaringen na afloop van de cursus.
• NAVB presenteert jaarverslag 2007
14
Korte voorstelling van de resultaten van het jaarlijks activiteitenverslag van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf.
• Gebruik EPDM(rubber) blijft sterk stijgen
16
18
Verslag van een supergezellig en geslaagd evenement
• Luxevilla met Belo Horizonte natuurleien
26
Eerste toepassing van een opmerkelijke nieuwe kleurvariant
• Roularta kiest voor 28000 m2 Firestone polyolefine dakbedekking
28
• Dakvensters en zonne-energie
32
Dakvensterspecialist Roto-Frank presenteert enkele gloednieuwe producten
• Twee Belgische projecten met vermelding in ARCHIZINC-trophy
Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel Telefoon: 0032 2 545 57 10 Fax: 0032 2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW : BE 406 479 092 www.bouwmagazines.be
Het afgelopen jaar constateerde de organisatie VESP opnieuw een sterke stijging van het gebruik van EPDM in de Dak-, Gevel- en Geotechniek en ze heeft er ook een mogelijke verklaring voor.
• Reuzenopkomst voor de familiedag 2008 in Walibi
Roof Belgium Het onafhankelijke vakblad voor de dakbranche, architecten, opdrachtgevers en beleggers.
34
Verantwoordelijke Uitgever: Filip Coveliers Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel
[email protected] Publiciteit: Steve Caufriez Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel Telefoon: 0032 2 545 57 25 GSM: 0032 486 58 71 91
[email protected]
Hoofdredactie: Gunther Guinée Adriaan Brouwerlaan 5 2840 Reet Telefoon: 03 888.27.33
[email protected]
Vormgeving: Marleen Wembacher
[email protected]
Laureaten van derde editie architectuurwedstrijd bekendgemaakt
• Nieuws
37
Verschijningsfrequentie: 11x per jaar
Oplage: 9.000 exemplaren
Aan dit nummer werkten mee: Actis............................................................ 39 Bauder.......................................................... 4 btech............................................................17 Dakspecialisten op Internet .................... 30 Deschacht Plastics ..................................... 7 Flachdach Technologie .............................. 4 IBIC ............................................................. 35 I.R.S........................................................ 19-22 Isover...................................................bijlage Joris Ide...................................................... 27
Mercedes ................................................... 40 Plastiek Van Wauwe.................................. 31 Recticel Insulation...................................... 2 Renson.......................................................... 7 Rockwool ................................................... 24 Roof Safety Systems ..................................17 Sievert ........................................................ 10 SVK ............................................................. 10 Triflex ........................................................... 4 Velux...................................... 12+13 + bijlage
Copyright: Het, zelfs gedeeltelijk, overnemen of vertalen van de tekst van deze uitgave is slechts toegelaten na uitdrukkelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
3
Spelen met vuur? Speel liever op zeker
*'$(#$()'!%& "(#'!)#)
Brandveilig detailleren van lichtkoepels, doorvoeren en andere dakdetails realiseert u probleemloos, zonder open vuur, met de koude afdichtingssytemen van Triflex.
n
#)'"%+'!%&"$%#&)$)
n
...ZEKERHEID TOT IN DETAIL
Triflex. Daken dicht tot in detail.
$)**'" !%#&")
Triflex België Mallekotstraat 65 B-2500 LIER Tel: 03 – 491 83 90 Fax: 03 – 491 83 92
[email protected] www.triflex.be
Neem je voorzorgen
gebruik Rhepanol
n $$%+)$%$%#(
$$!$(%!.$ '$)"("/ "
- $%! ,,,!
080158
Brandvertragend, met CE markering, duurzaam. Doordachte daksystemen voor nieuwbouw en renovatie van daken in de (petrochemische) industrie, maar ook voor reguliere toepassingen waar de hoogste eisen worden gesteld aan dakafdichtingen.
'"$ ,,,*'$"
Samen bouwen, samen groeien, samen sterk 7FDIUFOWPPSVXCFMBOHFO HSBUJTBEWJFTPQNBBU PQMFJEJOHFO JOGPSNBUJF OFUXFSLJOHFOQSPNPUJF4BNFOVXUPFLPNTUVJUCPVXFO EBUJTXBBSEF
FLACHDACH TECHNOLOGIE Tel. 067 41 18 18 Fax 067 41 18 10 www.fdt.be
$POGFEFSBUJF#PVXWPMVJUWPPSHBBU
editoriaal
Pret in het park N
eenee, ik ga hier niet opbiechten wat ik in mijn jonge jaren in de ‘boskes’ heb uitgestoken… u mag het veel letterlijker nemen: pret in het park… in het pretpark. Ik heb daar een zwak voor… moet ik wel toegeven. Met een schat van drie jaar in je leven bezoek je er trouwens wel wat… en deze zomer hebben we ook weer ons best gedaan. Vooral dan die parken waar de allerkleinsten extra verwend worden zoals Plopsaland, de Efteling, Toverland en het magische Disneyland. En ook al werd er veel geklaagd over het kwakkelweertje van afgelopen zomer, toch heeft het de pretparken geen windeieren gelegd. Heel wat mensen profiteerden van het grijze en bewolkte weer om, al dan niet met de kinderen, een attractiepark aan te doen. Dat blijkt uit een rondvraag bij diverse Belgische pretparken en de Efteling. Als het echt warm is, gaan mensen immers eerder naar zee dan naar een pretpark. Is het grijs en bewolkt, maar droog, dan kunnen zij een grotere opkomst verwachten. Voor de maanden juli en augustus komt Bobbejaanland bijvoorbeeld uit op 316.000 bezoekers, oftewel een stijging van 7 procent vergeleken met 2007. De Plopsa-parken ontvingen in diezelfde periode 729.000 bezoekers, ook een kleine stijging ten opzichte van het recordjaar 2007 toen de drie parken samen 723.000 bezoekers over de vloer kregen in de zomermaanden. Ook de Efteling in Nederland is zeer positief en wil de invloed van het slechte weer zeker niet overschatten, aangezien het pretpark ook talrijke binnenattracties
telt. Hetzelfde geldt voor het relatief nieuwe Toverland dat voor mij een zeer aangename ontdekking was en met zijn groot aantal binnenattracties zelfs 365 dagen per jaar open blijft. Cijfers voor Walibi zijn er voorlopig nog niet, maar ook daar heeft men in ieder geval geen slechte zomer achter de rug. Op zondag 24 augustus kon men daar in elk geval ruim 1400 bezoekers aan toevoegen, want toen was het de familiedag van de Confederatie Bouw- Afwerking die kon rekenen op maar liefst de dubbele opkomst van vorig jaar in Plopsaland. U leest er alles over elders in deze uitgave. Als dat dus zo blijft doorgaan kunnen we over enkele jaren een compleet pretpark afhuren. Maar dit succes en het enthousiasme van onze lezers en leden aannemers speelt zich niet enkel in de pretparken af, maar ook onder de grond – in de Kelders van Cureghem – oversteeg de opkomst alle verwachtingen op de allereerste Dag van het Dak. Meer dan 1700 vooringeschreven bezoekers en exposanten die tot op het laatste moment hun best deden om een plaatsje te kunnen bemachtigen. Welke organisator droomt daar niet van. De formule van het nuttige aan het aangename te koppelen slaat blijkbaar aan… zorgen en miserie liet men elders… nuttige contacten en culinair vertier vond men in de Kelders. Tot volgende maand.
Ing. Gunther Guinée Hoofdredacteur Roof Belgium
Roof Belgium september 2008
5
asbestverwijdering
Verwijderen van elementen uit asbestcement (leien en golfplaten) in buitenomstandigheden
Het is van belang de hoeveelheid vrijgekomen asbestvezels sterk te beperken bij het verwijderen van elementen uit asbestcement die zich in de buitenlucht situeren. Vanuit die optiek heeft de Confederatie Bouw Dak door het WTCB een studie laten uitvoeren over dit onderwerp.
Roof Belgium september 2008
Er werden op 9 bouwplaatsen metingen uitgevoerd bij de verwijdering van dakbedekkingen uit asbestcement, zowel vlakke elementen als golfplaten. Dit gebeurde onder verschillende weersomstandigheden: droog weer, droog maar winderig weer en mistig weer (of lichte regen). Er werden luchtstalen genomen op de drie uitvoerders, alsook vlak bij de afvalcontainer. Men stelt vast dat de gunstigste resultaten verkregen worden wanneer het dak enigszins vochtig is en het vochtgehalte in de lucht hoog is.
6
Aanpak voor het verwijderen van asbestcement in de buitenlucht. Door onderstaande procedurestappen nauwgezet te volgen kan het aantal vrijgekomen asbestvezels zeer sterk beperkt worden. Voor de werken aan te vangen, gaat men over tot een beoordeling van de risico’s. Hierbij dient men na te gaan of de materialen nog in goede staat verkeren.
Wanneer deze sterk verouderd zouden zijn en mechanisch minder weerstandbiedend, dient de werkmethode te worden bijgestuurd. Voor de aanvang van de werken wordt tevens een werkplan opgesteld waarin de maatregelen voorzien worden voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op de bouwplaats. Tevens voorziet men de reinigingsmethodes van de plaats waar men werkt (dakgoten, directe omgeving, …), de individuele beschermingsuitrustingen, de werktuigen, …. Ook vermeldt men de te volgen procedure in het geval dat de asbesthoudende materialen zouden breken tijdens het verwijderen. Er worden voorzieningen getroffen die toelaten dat de werknemers hun maaltijd kunnen nuttigen zonder het risico op contact met asbeststof. Het aantal werknemers wordt beperkt tot het strikte minimum. De werkzone wordt duidelijk afgebakend met de vermelding “asbest”. Deze zone is enkel toegankelijk voor bevoegde werknemers en er geldt een rookverbod. De werknemers die de werken uitvoeren moeten, op voorhand, een specifieke opleiding gekregen hebben.
asbestverwijdering
Indien nodig, in functie van de risicoanalyse, kan men het dakvlak licht met water bevochtigen vóór de werken waarbij men er rekening mee houdt dat de gladheid kan toenemen door de aanwezigheid van mossen. Aangepast schoeisel is dan nodig. Tijdens de werkzaamheden is het aangewezen, in functie van de risicoanalyse, maatregelen te nemen om het risico op blootstelling aan asbest te beperken. Men kan hierbij denken aan het dragen van een overall (voor éénmalig gebruik) aangepast aan de werken. Na het uittrekken van deze overall dient men meteen het gezicht en de handen te wassen en propere kleding aan te trekken. Tevens dient men een stofmasker (voor éénmalig gebruik) te dragen van het type P3 waarbij men er rekening mee houdt dat er na een zekere tijd hinder kan optreden voor de ademhaling. Ook wordt de communicatie tussen de werknemers hierdoor bemoeilijkt. Aangepaste handschoenen dragen is eveneens nodig. Men dient gepaste werktuigen te gebruiken en te vermijden van de asbesthoudende elementen te breken. Het gebruik van sneldraaiende mechanische werktuigen (bijvoorbeeld haakse slijper) voor het verwijderen van asbesthoudend materiaal is verboden.
Bij het afvoeren van de materialen dient het aantal handelingen beperkt te blijven. Het spreekt voor zich dat er niet wordt gegooid met asbesthoudende materialen. Bij het einde van de werken of het einde van de werkdag, dienen afvalzakken of containers goed te worden afgesloten. Asbesthoudend afval mag niet gemengd worden met ander bouwpuin en dient zo spoedig mogelijk van de bouwplaats verwijderd te worden. Er dient te worden op toegezien dat er geen asbestcement materialen blijven rondslingeren op of rond de bouwplaats. Het afvoeren van asbesthoudende materialen dient te gebeuren volgens de geldende regionale regelgeving. In functie van de omstandigheden kunnen bijkomende preventiemaatregelen zich soms opdringen zoals het afsluiten van zolders bijvoorbeeld. O
Dit artikel is gebaseerd op de WTCB-Contact 18 (2° trimester 2008). Enkel het volledige document mag als referentie gebruikt worden (zie www.wtcb.be).
www.deschachtplastics.be
Gaat u ook graag eens uit uw dak ? *) - ( , * *)- ( , * &)& *)
,* % )) -
& )*,% (Deschacht Plastics*, -service-center-, --0
) )*+, * )
snijden en plooien op maat
(& * '+,) *
*& - (& , (& ) 0 , ,) &
* +** ,
Antwerpsesteenweg 1068 B-9041 Gent-Oostakker
+ ,& ,** & + ,&,** & %% - (**, * & +,*&
**,,& 1 **2 */ , ,% 1 !, ", &. 1),*#. 1* , *-,,**'",*. 1$ & &)+ 1*+ 1**& 1
)#+ +,*2 0* ,
. $ ) " # ) + ' % $ & " ) ( $ + % ' ! # ' ( % $ ' " $
!
. ) * ' " ! - " ' " $ ) % + ' . " * ( , ' $ . ) ' ) . ( ! ) + % ' ' * ! $ . % $ ' # , ) + $
'$% "() $ $'" () $ $%+)&" %'#
T +32 (0)9 355 74 54 F +32 (0)9 355 76 79
[email protected]
7
Getuigenissen bevestigen
BEVAD opleiding Plat dak specialist legt geen windeieren
Roof Belgium september 2008
De technologie van het dakafdichten heeft de voorbije 20 jaar een enorme evolutie doorgemaakt. Een doordacht ontwerp dat met de meest geschikte materialen wordt uitgevoerd door een professioneel aannemer geeft dan ook de beste garantie voor een kwaliteitsvol en duurzaam dak. Een goede basis om dit te bereiken is de opleiding “Plat dak specialist” van BEVAD, waarvan ondertussen alweer de derde editie haar voltooiing nadert. Deze opleiding moet de cursisten een overzicht geven van en een duidelijk inzicht verschaffen in de meest courante materialen en uitvoeringstechnieken bij de opbouw van platte daken met de nodige aandacht voor de reglementen en wetgevingen die daar een invloed op uitoefenen en diverse praktische oefeningen en casestudies. Wij namen eens contact op met een aantal van de afgestudeerden - met verschillende achtergronden en uiteenlopende functies - om te polsen naar hun reacties en ervaringen na afloop van de cursus.
8
De opleiding loopt telkens over een gans schooljaar en beslaat elke week een 4 à 5-tal lesuren. Het programma is evenwichtig opgebouwd uit 5 verschillende modules en richt zich in het bijzonder tot aannemers dak- en dichtingswerken en biedt de kans aan zelfstandigen en hun leidinggevend personeel om zich te vervolmaken op alle vlakken van de technologie van het platte dak. De lessen worden gegeven door docenten die in de dagdagelijkse praktijk reeds hun perfecte kennis van alle aspecten van het beroep van dakafdichter bewezen hebben. In de eerste module van 7 sessies worden de diverse platdakconstructies besproken en wordt er ook dieper ingegaan op de bouwfysische aspecten. De invloed van de wind op het dak en de daarbij horende regels en normen komen eveneens aan bod. In module 2
van 8 sessies wordt met deze opgedane basiskennis elk onderdeel van de dakopbouw diepgaander behandeld. De dakvloer en de diverse afschotmogelijkheden, dampschermen, isolatie, dakafdichtingen, vloeibare afdichtingen en schutlagen. Ook al lijken op het eerste gezicht de diverse materialen onderling combineerbaar, toch worden de meest voorkomende praktijkfouten toegelicht die tot problemen kunnen leiden. De 6 sessies van module 3 bevatten heel wat praktijkraadgevingen. Er wordt ingegaan op de samenstelling en verwerking van diverse daktoebehoren en het uitwerken van belangrijke dakdetails als hoeken, uitzetvoegen, tapbuizen, muren, opstanden, koepels, lichtstraten, enz…Ook het brandgedrag van platte daken is een complexe materie die gezien haar belang zeker behandeld wordt. Met het oog op de nieuwe TV groen-
Getuigenissen bevestigen
daken van het WTCB wordt er ook aandacht besteed aan de diverse voorschriften op dit vlak en aan de wortelvastheid van het dak. Twee belangrijke elementen zijn natuurlijk ook het onderhoud van daken en de renovatie of sanering. Het luik pathologie van daken tenslotte gaat in op een aantal specifieke “ziektebeelden” en vaak voorkomende bouwproblemen. De vierde module van 4 sessies handelt over praktijkmanagement en besteedt onder meer aandacht aan de ingewikkelde en gewijzigde milieuwetgeving die van toepassing is op dichtingswerken. Met theoretische beschouwingen maar ook heel wat praktijkvoorbeelden worden de juridische aspecten van het vak onder de loep genomen. Nadat er vervolgens aandacht wordt besteed aan het onderwerp verzekeringen komt het belangrijk hoofdstuk veiligheid aan bod, waarna ook de normen en goedkeuringen nog in detail worden besproken. De allerlaatste en vijfde module volgt na het schriftelijk examen over de vier voorgaande modules en omvat het oplossen van een casestudy onder begeleiding van de diverse moduleverantwoordelijken.
Getuigenissen van enkele cursisten met uiteenlopende achtergrond Het programma richt zich voornamelijk tot aannemers van bouwwerken en hun technisch leidinggevend personeel, architecten, ingenieurs, docenten, enz…en iedereen die rechtstreeks betrokken is bij het ontwerp, de realisatie en/of het beheer van platte daken. De cursus sluit aan bij een opleiding Hoger Onderwijs van het Korte Type (professional bachelor) maar ook kandidaten zonder opleiding hoger onderwijs kunnen worden toegelaten op basis van hun motivatie en ervaring. Wij namen de proef op de som en namen contact op met enkele afgestudeerde cursisten met uiteenlopende achtergrond en peilden naar hun reacties en ervaringen…
Dhr. Luc Donkers
Dhr. Dieter De Loof
Dhr. Luc Donkers is aankoper bij algemeen aannemer Van Roey en nam deel aan de allereerste opleiding (2005-2006) en maakte gezien zijn functie binnen de onderneming misschien niet meteen deel uit van de kern van de doelgroep, maar hij is meer dan tevreden over de opgedane kennis en ervaring:
vertegenwoordigers van fabrikanten en leveranciers met wie ik nu een veel vlottere band heb dan voordien. Dus het mes snijdt langs meer dan één kant.”
“Een gans schooljaar lang een avond in de week opofferen is redelijk intensief en het moet natuurlijk te rijmen vallen met het gezinsleven en de rest van het werk, maar de opleiding was bijzonder interessant. Als aankoper kom in amper of nooit op de werf, maar elk gebouw heeft wel een dak en ik wou dan ook weten waarover ik praat. Het volgen van de cursus was dan ook geen verplichting maar deed ik puur uit eigen interesse en overtuiging en ik moet zeggen dat de resultaten mijn verwachtingen overtreffen…op diverse vlakken. Buiten de algemene kennis die ik heb opgedaan, heeft het verhaal zich snel verspreid binnen onze onderneming en ben ik het aanspreekpunt geworden voor heel wat technische zaken. Vooraleer onze mensen aan tafel gaan zitten met de onderaannemers bijvoorbeeld komen ze vaak hun oor bij mij te luisteren leggen indien er zich specifieke problemen of speciale situaties voordoen en meestal kan ik hen dan ook wel verder helpen. Verder speelt ook het netwerkeffect een leuke rol, want met een aantal van de cursisten heb ik nog steeds contact en onder hen zaten ook een aantal
Een bijzonder enthousiast cursist was ook Dhr. Dieter De Loof van de gelijknamige Aannemer van Dichtingswerken De Loof bvba uit Sijsele-Damme: “Tja, ik kan u er wel wat over vertellen, want ik heb de opleiding eigenlijk twee keer gevolgd. Vanwege gezondheidsredenen heb ik van de eerste editie een aantal belangrijke lessen moeten missen, zodat ik die tijdens de tweede editie heb moeten bijbenen. Maar sommige onderwerpen en hun lesgevers vond ik zo interessant – zoals bijvoorbeeld de bijdragen van dhr. Steenbrugghe – dat ik die gewoonweg twee keer heb bijgewoond. Ook ik heb de opleiding uit eigen beweging gevolgd aangezien ik mijn vader zou opvolgen binnen onze onderneming en ik
Enkele van de geslaagde cursisten
9
ALLE WEGEN ‘LEI’EN NAAR... SVK ARDONIT® EN MONTANA® LEIEN stijlvol, oersterk en ongeevenaard UÊ iÕâiÊÕÌÊxÊiÕÀiÊiÊxÊvÀ>Ìi UÊ À`Ì®ÊiiÊiÌÊ}>`Ê««iÀÛ> UÊ Ì>>®ÊiÌÊ}iÃÌÀÕVÌÕÀiiÀ`Ê««iÀÛ>ÊjÊ Ê }i>ÀÌi`iÊ>Ìi]Ê
iÌÊÕÌâV
ÌÊÛ>ÊiiÊiV
ÌiÊ>ÌÕÕÀi UÊ >À>ÌiÊÎäÊÊ£xÊÊ£äÊ>>À UÊ iÊiiÊLiÃV
iÊÛiÀÊ
iÌÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊiÕÀiÀ
BOUWEN BEGINT BIJ SVK
VEZELCEMENT PRODUCTEN
GEBAKKEN PRODUCTEN
BETON PRODUCTEN
DIVERSEN
nv SVK – Aerschotstraat 114 – 9100 Sint-Niklaas Tel.: 03 760 49 00 – Fax: 03 777 47 84 E-mail:
[email protected] – www.svk.be
De specialist in verhittingsgereedschappen Uniek : een nieuw gamma van soldeerbouten in titanium. Compact en licht.
Nieuw ergonomisch handvat met piëzzo-ontsteking Korte en lichte brander
Lichtste soldeerbout op de markt :LQGYDVWHHQ¿MQUHJHOEDUHYODP
Bestelnummer 337030
Bestelnummer 770360
Voor meer informatie : Sievert NV • Antwerpsesteenweg 59 • 2630 Aartselaar • Tel : 03 870 87 87 • www.sievert.be
Getuigenissen bevestigen
orie en de praktijk spreken elkaar al wel eens tegen en daar komt het dan op aan om te zoeken naar het ideale evenwicht.”
Dhr. Ivo Nuyts
ondervind er toch dagelijks baat bij. Buiten de algemene kennis en ervaring die we hebben opgedaan hebben de lessen rond het maken van prijsoffertes en de juridische aspecten van ons vak me al vaak geholpen.” Dhr. Ivo Nuyts is Project Manager bij vastgoed/ project ontwikkelaar Cofinimmo en zit dan weer aan de andere kant van de tafel: “Dat is zo, ik zit nu aan de kant van de bouwheer, maar ik heb ook aan de andere kant gestaan als projectleider bij een grote aannemer, dus ik heb toch ook wel de nodige technische ervaring. Maar aangezien wij zo’n 140 gebouwen beheren en het merendeel van de klachten van bewoners betrekking hebben op de HVAC en de waterdichting, vond ik het toch bijzonder nuttig om deze opleiding te volgen en dat bleek ook inderdaad zo in de praktijk. Zelfs nog tijdens de opleiding kon ik de opgedane kennis al meteen toepassen waardoor de motivatie natuurlijk hoog bleef. Maar toch is het ook opletten geblazen, want het is heel handig om te weten waarover men het heeft maar de the-
Dhr. Gerry Briers
Ook Dhr. Marc Van Crombruggen, technisch commercieel medewerker bij de firma B-TECH nam op eigen initiatief deel aan de opleiding tot Plat dak specialist. “En ik was niet alleen, want ook collega Tijl Lauwers en mijn franstalige collega Philippe Franchini namen deel. Wat mij betreft was de opleiding zeer nuttig. Wie in deze sector actief is, is natuurlijk geen absolute leek op het vlak van daken, maar ik heb toch heel wat interessante dingen opgestoken die me zijn bijgebleven en me regelmatig van pas komen. Ik denk maar aan zaken in verband met de correcte
mevr. Sofie Van de Walle
dakopbouw, condensatieproblemen, normen, enz… Berekeningen en theorie over hoe en waar men moet isoleren en waar het dampscherm moet komen en noem maar op. Ook termen als ‘bestemmingswijziging’ heb ik goed onthouden, want men kan een gebouw en een dak dan wel ontwerpen en uitvoeren om aan de huidige eisen te voldoen, maar wat gaat men later met het gebouw misschien doen? Welke nieuwe bestemming of functie gaat het krijgen? Bijzonder boeiend en interessant!” Sofie Van de Walle van Bureau Bouwtechniek was één van de weinige dames die de opleiding mee volgde en ook zij is bijzonder enthousiast over de inhoud en de opgedane kennis en ervaring: “Ik was samen met nog één andere dame inderdaad in de minderheid, maar heb de opleiding met veel plezier en interesse gevolgd. Binnen onze groep houd ik me vooral bezig met het uitvoeren van dakaudits en dakrenovatiewerken en daar komt alles wat ik dat jaar heb opgestoken heel goed van pas. Ik denk daarbij onder meer aan de kennis over de verenigbaarheid van materialen, heel wat interessante dakdetails en aansluitingen die zullen worden opgenomen in de herwerkte TV en feiten en gegevens over mechanische bevestiging waarvan de Technische Voorlichting ook nog steeds op zich laat wachten.” O
Roof Belgium september 2008
Dhr. Marc Van Crombruggen
Dhr Gerry Briers is dan weer projectleider bij aannemer / dakafdichter Polydak en staat een pak dichter bij de praktijk: “Ik had bij aanvang van de opleiding al wel 4 jaar ervaring opgedaan binnen ons bedrijf, maar ik ben eigenlijk rechtstreeks van school hier binnen gerold en had een opleiding elektronica achter de rug, dus op het vlak van theorie waren er nog wel wat gaten te vullen. Vandaar dat de lessen op het vlak van energiebeheer, dakopbouw en zaken zoals de berekening van K-waarden me erg aanspraken en nu nog dagelijks hun vruchten afwerpen. Die berekeningen kunnen we nu allemaal zelf en ook over heel wat andere technische aspecten van daken kan ik intern heel wat advies geven die onze werken goed van pas komt.”
11
Sir James Dewar vernieuwt
Ross Gardner vernieuwt
met de thermos.
met de oordopjes.
Met de afstandsbediening kunt u het elektrisch geventileerd platdakvenster bedienen en zelf programmeren op een vooringestelde tijd. Het platdakvenster gaat traploos open tot 150 mm. De regensensor sluit het venster automatisch in geval van regen.
# ! " ! !! !
" " %%$
Dakwerken Vanborren Boutersem
".3*(/"'$ %#$)/"'$*-
1!!$*$ 2$(*(&'$(#/!$&* 4(+&
®
VELUX vernieuwt met het platdakvenster, voor een optimale isolatie.
+-)*"+(%*'-% %0"' .'!, )%,$.'+,*"+.((*-/$%',''+%"&&"'.+,*"' (& !-''* ",--*1"'$,.*% ',+'%%''.(-"
-.,5$*$+
,*3/03.$$+(/,* 0($
PRODUCTEIGENSCHAPPEN +(%,"/*.'!, !% Uw = 1,4 W/m²K -%."%" !"+ %0"' Ug = 1,0 W/m²K /,*"!,"' +&,*"%'$-'''0(/%"'$(-%+/*& )%,+"' *-"$,/(*'
)%,+"' !,(($'-/(&(*, !, /,*"!,"' +&,*"%'$-'''0(/%"'$(-%+/*& )%,+"' *-"$,/(*'
-/%"#$+(',, %-".'"#.((*%* '! %
,)%,$.'+,*+,,"'.*+"+ .+,(
(',*(%*.',"%,""(!(&(',*(%2
.',"%*%$,*"+!0%,+,"+(),"&%()%(++"' "'0$ comfortgebruiksgemak'gecontroleerdeventilatie
'+'+(*
3', **'.*(* '&(,(*()'"' ,(, &&
$+)$*,-#$&$2$+0(*$$.#$$*$)0.(/"'$2$./($ io-homecontrol® biedt een geavanceerde en veilige radiotechnologie die eenvoudig te installeren is. Producten met het io-homecontrol® label communiceren met elkaar, wat het bedieningsgemak, de veiligheid en de energiebesparing bevorderd. www.io-homecontrol.com
Voor bijkomende informatie, surf naar www.velux.be
Het eerste platdakvenster
Veiligheid
NAVB presenteert jaarverslag 2007 Onlangs verscheen het jaarlijks activiteitenverslag 2007 van het NAVB, het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf. Dit document bevat niet alleen informatie over de werking van de organisatie maar tevens heel wat gegevens die nuttig kunnen zijn bij de uitwerking van een preventiebeleid in de bouw. U kunt dit verslag vrij raadplegen op de NAVB-website, maar hieronder vindt u alvast een korte voorstelling.
beroepsziekten bij de dakwerkers, maar het blijft voorlopig wachten op concrete cijfers. Waakzaamheid blijft wel geboden. Vooral de collectieve beveiliging tegen vallen blijft een teer punt, wat bevestigd wordt door de controles door de bevoegde overheidsdienst. Binnenshuis werd er het voorbije jaar ook hard gewerkt om de activiteiten van het NAVB vast te leggen in overeenstemming met de norm ISO 9001:2000. In mei 2008 was de ISO-certificatie een feit.
Arbeidsongevallen De meest recente arbeidsongevallenindicatoren in de bouw vertonen weinig evolutie in vergelijking met het jaar daarvoor. In vergelijking met de voorbije tien jaar staan de indicatoren op een vrij laag peil, maar toch liggen de frequentie en de ernst van de ongevallen in de bouw hoger dan in andere sectoren. Dat valt onder meer te verklaren doordat bouwactiviteiten gepaard gaan met meer risico’s dan bijvoorbeeld administratieve werkzaamheden.
Roof Belgium september 2008
2007 was een jaar waarin het NAVB druk in de weer was met adviesverlening op en naast de bouwplaats, het verzamelen en verspreiden van kennis over welzijn in de bouw en met doelgroepgerichte campagnes voor dakwerkers en wegenwerkers.
14
Voortbouwend op het strategisch plan van de sector, waarin wordt gefocust op prioritaire doelgroepen om de preventie te bevorderen, werd de preventieve actiegolf voor de dakwerkers in 2007 gevolgd door een handhavingsgolf door de bevoegde overheidsdiensten. Dat de campagne voor de dakwerkers vruchten heeft afgeworpen, bewijzen de cijfers: bijna 60 % meer welzijnsopleidingen, 41 % meer gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, 23 % meer gebruik van conforme hijstoestellen en goederenliften… De arbeidsomstandigheden zijn er door deze campagne sterk op vooruitgegaan. Het kan dan ook bijna niet anders of deze positieve tendens zal zich op termijn vertalen in een vermindering van het aantal arbeidsongevallen en
Voor de afdeling “Ondernemingen”, die bouwplaatsgebonden advies verleent aan werkgevers en werknemers van de bouwnijverheid, was 2007 een jaar waarin het aantal bouwplaatsmeldingen stabiliseerde op 27.287. Deze bouwplaatsmeldingen zijn belangrijk voor het NAVB omdat ze de basis vormen voor het werk van zijn 20 adviseurs. Verleden jaar hebben de adviseurs tijdens hun bouwplaatsbezoeken 53.048 adviezen gegeven. De vaststellingen op de bouwplaatsen worden ingedeeld volgens de vier MUOP-factoren: Mens, Uitrusting, Omgeving en Product. Bijna 7 vaststellingen op 10 hebben betrekking op “Uitrusting”; op de tweede plaats komt de factor “Omgeving” met 18 % van de vaststellingen, gevolgd door “Mens” (11 %). De factor “Product” ten slotte vertegenwoordigt slechts 1,3 % van de vaststellingen. In 2007 hebben diezelfde adviseurs in het kader van de campagne “De bouw: ons werk, ons leven” gefocust op bouwplaatsen waar dakwerken en wegenwerken plaatsvonden, de doelgroepen van de campagnes.
Onderzoek, Ontwikkeling en Opleiding Voor de afdeling “Onderzoek en Ontwikkeling” sprong in 2007 vooral het ISO-verhaal eruit, naast de eerder ‘klassieke’ activiteiten zoals de ontwikkeling van publicaties (o.a. dossiers over wegenwerken) en elektronische
Veiligheid
preventiehulpmiddelen, adviesverlening, het updaten van de Preventieatlas, medewerking aan opleidingen, studiedagen, werkgroepen… De afdeling “Opleidingen” mocht in 2007 een erkend certificaat uitreiken aan 9.995 laureaten voor de opleiding “Basisveiligheid VCA”, aan 756 geslaagden voor de zustercursus “VCA Operationeel Leidinggevenden” en aan 120 gelukkigen voor de opleiding VIL-VCU. De drukste dag van het jaar was zonder twijfel 27 februari: die dag legden 4.862 laatstejaarsstudenten van de technische en beroepsscholen het examen “Basisveiligheid VCA” af. Daarnaast organiseerde het NAVB onder meer opleidingen voor preventieadviseurs van niveau II en III en voor veiligheidscoördinatoren van niveau B en van niveau D.
NAVB geregeld contact onderhoudt. De vergrijzing en de globalisering in de bouw vormen enkele belangrijke uitdagingen voor de sector en deze onderwerpen zullen dan ook het voorwerp uitmaken van het Internationaal Symposium van de Sectie Bouw van ISSA. Dat symposium wordt georganiseerd door het NAVB en vindt plaats in Brussel, van 23 tot en met 25 november 2009. U vindt daarover binnenkort meer informatie op de NAVB-website. O
De campagne “De bouw: ons werk, ons leven” Eind 2007 liep de eerste doelgroepgerichte campagne van het NAVB af, die voor de dakwerkers, en zoals eerder gezegd leren de cijfers ons dat deze campagne inderdaad haar vruchten heeft afgeworpen. Daarnaast werd een nieuwe preventieve doelgroepcampagne gestart voor de wegenwerkers op 1 april 2007. Net als bij de campagne voor de dakwerkers, werd voor deze doelgroep een breed overlegplatform opgericht, waarin alle partijen vertegenwoordigd zijn die een rol kunnen spelen bij de vermindering van het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten.
Het NAVB is al verschillende jaren lang actief in internationale netwerken, om informatie over welzijn uit te wisselen met andere landen. De sectie Bouw van ISSA, de International Roundtable, het Belgische Focalpoint van het Europees Agentschap te Bilbao, de ILO (International Labour Organization) en het internationaal VCAplatform zijn de belangrijkste partners met wie het
Roof Belgium september 2008
Internationaal
15
Kunststof afdichtingen
Gebruik EPDM(rubber) blijft sterk stijgen Erik Steegman
VESP staat voor “Verenigde EPDM Systeem Producenten”, de vereniging die zich al jaren bezig houdt met de promotie van het product EPDM (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer) in de breedste zin van het woord. Voorlichting, promotie en techniek waaronder gemeenschappelijke duurzaamheidsonderzoeken behoren tot deze brede activiteiten en haar werkzaamheden strekken zich uit over de gehele Benelux. Het afgelopen jaar constateerde de organisatie opnieuw een sterke stijging van het gebruik van EPDM in de Dak-, Gevel- en Geotechniek en ze heeft er ook een mogelijke verklaring voor.
Met het vrij recent nog gegroeide aantal leden kan de VESP gerust de belangrijkste gesprekspartner binnen de EPDM afdichtingsmarkt worden genoemd. Het aandeel in vierkante meters toegepast EPDM materiaal binnen de organisatie is in 2007 met ruim 24 % gestegen. Deze omzetstijging is volgens de vereniging enerzijds verklaarbaar door de verhoogde toepassing en vraag naar meer duurzame materialen zoals EPDM, maar ook door de uitbreiding van het aantal leden binnen de overkoepelende organisatie. Alle producenten, importeurs die zijn aangesloten bij de VESP houden zich bezig met de levering van EPDM afdichtingsmaterialen voor daken, gevels en geotoepassingen.
België op dit vlak wat achterloopt ligt de gemiddelde verhoging binnen de gevelafdichting over de gehele Benelux wat lager op ruim 12%.
Geomembranen Het afgelopen jaar is ook dit marktsegment fors gegroeid binnen de Benelux markt, met een gemiddelde voor beide landen van rond de 12 %. Wat betreft de VESP statistieken, daar waar een krappe 50 % verhoging werd gerealiseerd in Nederland, blijkt Belgie met 66 %
Roof Belgium september 2008
Dakafdichting
16
De groep dakafdichting kan op haar beurt onderverdeeld worden in geballaste, mechanisch bevestigde en verkleefde EPDM systemen, waarbij de laatste in volledig verkleefde systemen veelvuldig worden toegepast in intensieve daktuinen of gebruiksdaken. Hier worden zowel prefab membranen als dakbanen toegepast. De EPDM afdichtingsmarkt voor het daksegment maakte in 2007 een verhoging door van rond de 15 %.
Gevelafdichting Binnen het gevelsegment, waar veel zelfklevende stroken worden toegepast, heeft Nederland een duidelijke stijging doorgemaakt van rond de 30 %. Aangezien
Erik Steegman
Kunststof afdichtingen
het grootste aandeel in de verhoging voor zijn rekening te nemen. Deze hoge cijfers zijn o.a. toe te schrijven aan bestaande leden van de VESP die door de aankoop van externe bedrijfsonderdelen nog actiever zijn in dit segment en de komst van enkele nieuwe leden die het accent al jaren op deze markt hebben gericht.
Vooruitzichten? Met ruim 4,5 miljoen vierkante meters vertegenwoordigt VESP zoals eerder gezegd ca. 90 % van alle EPDM leveranciers in de Benelux. De verhoging in 2007 van ruim 24 % aandeel in EPDM is naar verwachting veroorzaakt door enerzijds uiteraard de gunstige bouwconjunctuur maar anderzijds ook ontstaan door opdrachtgevers die een duurzamer besef voor materialen met een lange levensduur hebben gekregen binnen het bouwproces. Traditionele (bijvoorbeeld bitumineuze) afdichtingsmaterialen worden op daken steeds meer vervangen door EPDM. Dit heeft natuurlijk ook ten dele te maken met de komst van de nieuwe Nederlandse norm op het brandveilig detailleren van daken, de NVN 6050. Ook de inspanningen van de Nederlandse minister Cramer (VROM) om koper en zink steeds meer uit de goten en de gevel te bannen is duidelijk merkbaar en draagt bij tot een verdere groei van de EPDM markt. Verder
spelen natuurlijk ook de enorm gestegen prijzen van metalen in de bouw een grote rol om te blijven zoeken naar goede alternatieven als EPDM. Gezien de hogere omzetten in het eerste en tweede kwartaal zal bij alle leden die aangesloten zijn bij de VESP, de verwachting voor dit jaar alvast hooggespannen zijn. O
valbeveiliging plat dak contragewicht hek
staander
licht, simpel, veilig hellend dak staander
hek
kantplank
Exclusief te verkrijgen bij:
DAKMATERIALEN
www.roofsafetysystems.nl
Roof Belgium september 2008
Gecertificeerd volgens de hoogste Europese veiligheidsnorm NEN-EN 13374 klasse C
17
familiedag Confederatie Bouw - Afwerking
Reuzenopkomst voor de familiedag 2008 in Walibi
Roof Belgium september 2008
Die zondagochtend stroomden de gasten vlot voorbij de ingang. Er hadden zich zo’n 1.400 ingeschreven. Dat is zowat het dubbele van de vorige familiedag. De organisatoren hadden dan ook voor een eigen sluis gezorgd. Met een oranje, blauw of groen bandje om de pols wist iedereen ‘s avonds waar naartoe voor de barbecue. Maar eerst een uitgebreid ontbijt in de reuzentent helemaal achterin het park. Zo ving men al eens een glimp van al het leuke en vervaarlijke dat het park te bieden had. Voor sommigen was de aantrekkingskracht te sterk. Ze bleven hangen bij een of andere attractie in de hoop op een korte wachtrij. De meesten hadden er echter vertrouwen in en schoven lekker door naar de broodjes, croissants, koffie, thee en prik. Het werd een lang en gezellig feest.
18
Op het bankje voor de ‘Challenge of Tutankhamon’ zaten twee dames te keuvelen. De mannen stonden verderop in de rij om elkaar met laserpistolen te lijf te gaan. In de koets verloor de zeven maanden oude Lars zijn mama geen seconde uit het oog. “Voor mij mag het er straks gerust iets wilder aan toe gaan”, zei Katrien Smets uit Lubbeek. Ze denkt aan wildwater rafting. Haar moeder, Mieke, beaamt: “Wij doen alles samen.” Iets verderop is schrijnwerker Pieter De Coninck uit Zwevegem van wacht terwijl ma en zoon op de drakenboot stappen. Het is zijn eerste keer in Walibi. In Plopsaland was ie al geweest. Voor hem wordt het vooral een relaxe dag.
deren, daagde met de gehele familie op. Elk jaar legt het familiebedrijf uit Oudenaarde, dat overigens al 250 jaar aan de slag is en nu met de zevende generatie, een bus in naar de familiedag. Deze keer zijn ze met zesentwintig. Mincke wees naar voor en achter. “Wij zitten er nu zowat tussenin.” Hij wou nog op de Dalton Terror en de achtbaan. De echtgenotes kiezen dan weer voor de Radja River. De kleintjes -met vijf kleiner dan 120 cm- mochten daar niet op. Die zaten wel al twee keer joelend op het ‘vliegend tapijt’.
Joris Mincke, voorzitter van de schrijnwerkers van Zuid-Oost Vlaan-
“Ik ben twee centimeter te groot”, kloeg de twaalfjarige Jolien Lee-
Ik ben twee centimeter te groot...
mans uit Borgloon teleurgesteld. Ze mocht niet meer op de pony’s met zus Silke die er tien is. De Leemans’ waren met drie gezinnen op de familiedag. “Ik wil nog de Radja-river naar beneden”, daagde ma uit. “Ik heb al pijn in mijn nek van de achtbaan”, lachte pa zuur. “Mag ik nog een keer?” gilde de 7-jarige Deaneira na een ronde op de Weerwolf. Met acht waren ze van DW Construct uit Halen -actief in de verandabouw- naar het park gekomen. De 13-jarige Kenneth, zijn donkere haren strak omhoog, wou absoluut nog op de ‘boomstam’ de waterheuvel afrazen. “Vandaag mogen de kinderen beslissen”, zei vader. Ook bij de familie van Bart Demeester -van DMB Interiors uit Zottegem- zijn vandaag de kinde-
EPDM RUBBER THE BEST WATERPROOFING SYSTEM
UW COMPLEET PROFESSIONEEL EPDM SYSTEEM
98/2247
TECH-INFO
Uw plat dak 50 jaar later nog even waterdicht als de eerste dag
02/2527
NIEUW WIN TOT 70% TIJD DANKZIJ DE VOORAF KLAARGEMAAKTE NAADVERBINDING IN DE FABRIEK !!!
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
INFO 09.321.99.21
www.waterdicht.be
EPDM RUBBER
Gewapende zekerheid ...
Eindelijk is er vandaag voor u onze 100% thermisch aflasbare EPDM in ‘t zwart
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
www.waterdicht.be
INFO 09.321.99.21
HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE
ALSTUBLIEFT
DIK, DIKKER, VOLKERN EPDM E P D M P L E I N
DIKST.
WERK MINDER, VERDIEN MEER.
STERK, STERKER, STERKST.
NIEUWBOUW RENOVATIE
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
INFO 09.321.99.21
www.waterdicht.be
INZET LOONT, SCOOR MET EPDM.
04/2587
100% Warme lucht, Lasbare EPDM. COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARSTM
www.waterdicht.be
INFO 09.321.99.21
familiedag Confederatie Bouw - Afwerking
ren van 9 en 7 aan zet. Voor Bart, die samen met Wendy net uit de stoomtrein stapte die hen door de Calamity mijn had gereden, was het de eerste keer op de familiedag. Gesterkt door het rijkelijke ontbijt - “Hoe meer keuze, des te verder ga je” - waren ze er op uit getrokken om zoveel mogelijk attracties aan elkaar te rijgen. Zo heeft ieder zijn eigen strategie om het park te lijf te gaan. Bij de ene wijzen de kinderen de weg. Bij de ander wil de papa alles meemaken en wordt er snel van het ene naar het andere gerend. Bij nog een ander worden de kleinsten gepaaid met een triest ‘volgende keer’... Aan de voet van de Dalton Terror springt plots de bank. Een wolk groene bankbiljetten sneeuwt de omstanders in. Kinderen en volwassenen graaien uitgelaten naar het nepgeld. Dan vallen er schoten. De Dalton-broertjes rennen door de menigte. Gelukkig maakt Lucky Luke een einde aan de herrie Hij knevelt de rakkers en rekent ze in. Een uurtje later kiest het viertal weer het hazenpad. Net op tijd voor de volgende vertoning. “Cela fait du bien”, lachte Stéphane Wautrecht (26) nog na. Hij stapte net van de woest denderende Cobra. De Franstalige jongeman werkt al twee jaar bij Albitum waar hij vlakke daken asfalteert. Hij spoorde met zijn neef en schoonzus naar het park en had er duidelijk zin in.
Lekker niksen John Pitchie (60) had net een bakje friet op en rookte rustig een sigaret op de bank. “Deze ochtend waren veel attracties nog gesloten omdat er te weinig volk was en nu is het overal lang aanschuiven.” Met zeven volwassenen en vier kinderen kwamen ze deze ochtend opgereden uit Mechelen. Hij is op prepensioen maar werkte meer dan 25 jaar als glazenier bij Kocken. “Voor mij is het een rustig dagje uit.” Iets verder in de schaduw slurpen drie meisjes, een jongen en de mama van een frisdrank. “We wachten.” Nee, wachten vinden ze niet
plezant. De jongen was wel al gaan laserschieten en de meisjes hadden al rondjes gedraaid in de ‘kopjes’. Plots zijn de anderen er ook. Drie koppels, elf mensen. Ze werken allen bij sponsor Litto. “We hebben driekwartier in de rij gestaan voor de Turbine en op nauwelijks 30 seconden was het over. ’t Was leuk maar kort. ” Naar verluidt was Litto met 90 mensen op de familiedag. Een twintigtal gezinnen. We klampten ook Operations Director Peter Schoonbaert aan die aanschoof voor een sandwich steak. “Wild water, carting, de pimponpoentjes -de keverbaan- en het springkasteel hebben we al gedaan en we moeten nog absoluut naar de grote Splash, de Turbine, de Weerwolf en dan recht naar Aqualibi... en dat is’t”, somde hij op. Het is de allereerste keer dat hij de familiedag kan meemaken. “We hebben een druk sociaal leven en familieleven. De zomer is ook de periode van de scoutskampen...” “Iedereen mocht mee”, glundert François van het familiebedrijf Verbraecken -sterk in parket- uit Merksem. Met zijn achten stappen ze flink dooreengeschud van de Weerwolf. “Leuk.” Vader Jozef vindt de dag prima geslaagd. Een pluim voor de organisatoren. “De aankomst was perfect georganiseerd en het weer valt best mee.” Zijn woorden waren nog niet koud of de eerste druppeltjes van de dag lieten zich voelen. Tot nu toe kon men zich geen beter weertje wensen. Soms spoelde de zon over het park en zodra het dreigde te warm te worden, zorgde een wolk voor luwte. Een lekker microklimaatje. Om kwart na drie vielen echter de eerste druppels. Aarzelend. Eentje hier, eentje daar. Dan dapperder. Tegen het optreden van Dean moesten alle paraplu’s open.
en zouden nog Dean zien. Het was dus lopen geblazen. Impe geeft les aan de technische school in de afdeling hout. Zijn echtgenote is studiemeester. Zodra Dean op het podium klom, kroop zoon Gilles gezwind bij papa op schoot. Van daar had hij een beter zicht op het podium. Maar eerst verwelkomde de voorzitter van de Vlaamse Schrijnwerkers Rudi Carmeliet de aanwezigen. Ook in het Frans. Want -een primeur- er waren ook een vijftigtal Franstaligen opgedaagd. “Bienvenu.” Daarna liet hij de winnaar van Idool 2007 op de zaal los. Dean brak aan met zijn versie van een ‘Crazy little thing called love’ van Queens Freddy Mercury. De zaal had het onmiddellijk begrepen en zette de handen tegen elkaar. “Gotta be cool, relaxed,...” Daarop volgde een promorondje voor zijn nieuwe single “We don’t belong”. Traagzaam wiekte de jeugd met de armen heen en weer. Heel wat peziger werd het met Neil Youngs ‘Rockin’ in the Free World’ en Deans lievelingsnummer ‘Ruby’ van de Kaiser Chiefs. De zaal zinderde mee met het zeemzoete ‘You don’t know’ en het jonge volkje stroomde in drommen naar voor om mee te
Crazy little thing... Het werd rennen om droog te blijven. Ook Geert Impe uit Oudenaarde en zijn gezin hijgden nog na in het Amfitheater. “We zaten daarnet nog in Aquilibi te plonzen”, vertelde Impe die vandaag met zijn echtgenote, dochter Lisah en zoon Gilles zowat alle attracties op zijn palmares schreef. De kinderen moesten
23
COMFORTSTORIES
Het mooiste concertgebouw van Europa is met voorsprong de ‘Philharmonie Luxembourg’ Deze creatie van de architect Christian de Portzamprac verbaast door zijn unieke vorm en kleur. Van wit overdag tot een schitterend kleurenspel in de nacht. Minstens even opvallend als de vorm van het gebouw is de galerij met stalen zuilen die de ‘Philharmonie’ omzoomt. Deze symboliseren bomen als natuurlijke filter tussen de wereld van muziek en de buitenwereld. Deze symboliek wordt realiteit door de toepassing van diverse Rockwool isolatieproducten, met uitstekende akoestische en thermische prestaties. Zodat u op de meest comfortabele manier kunt genieten van schitterende aria’s en symfonieën. Rockwool isolatie, stilte in alle tonen.
familiedag Confederatie Bouw - Afwerking
Het WK van 2018
springen op ‘Footloose’, eentje van Kenny Loggins “uit de goeien ouwen tijd”. Een vurige ‘Great balls of fire’ maakte de show rond. Terwijl Dean tientallen foto’s signeerde haalde voorzitter Carmeliet de sponsors van de familiedag naar voor. Hoofdsponsor RBS (Royal Bank of Scotland), Litto-Assa Abloy, Snickers Workwear, Rockwool, Europcar-Keddy, de Confederatie Bouw, Mercedes, Group S,... Daarna de prijzen voor wie scoorde aan de Beltomundial promobus. De hoofdprijs, goed voor een slijpschijf -nummer 231- verscheen evenwel niet op het appel. De vijfjarige Saar Verstraeten won een Walibi-knuffel met haar gevatte antwoorden op de quiz.
Doordoen Vandaar zetten de meesten koers naar de tent of de saloon waar nog een lekkere barbecue wachtte. Onderweg praatten we bij met Willy Simoens, die lid is van de raad van beheer van de Vlaamse Schrijnwerkers. “Vorig jaar, in Plopsaland, waren er 750 deelnemers. We mikten hier op duizend mensen. Het werden er uiteindelijk veertienhonderd. Dat is een verdubbeling.” Volgend jaar? “De collega’s zeggen ‘doordoen’. Woensdag hebben we een evaluatievergadering.” Aan de ingang van de tent kreeg iedereen een welkomstdrink aangeboden. Tafeltje kiezen en daarna vlot het bord vullen aan de verschillende eilanden: wilde sla, maïs, geraspte wortelen, aardappel in de schil, steak op een stokje, worsten van soorten, kip,... en drank naar believen. Op de tonen van klassieke westerns. We hadden het kunnen vermoeden. Plots kwam Lucky Luke aangespoord. Hij zette de dag nog wat extra kleur bij. En dan verdween hij stilletjes met de ondergaande zon op de tonen van “I’m a poor lonesome cowboy...”
Aan de ingang van Walibi schitterde een promobus van Beltomundial, de vzw die de kandidatuur van België promoot als gastland voor de wereldkampioenschappen voetval in 2018. De Confederatie Bouw partnert in dit initiatief. “Als partner van Beltomundial hebben we recht op drie manifestaties met de promobus. De familiedag -met zijn 1.400 deelnemers- was dan ook een ideale gelegenheid om hiermee uit te pakken”, vertelde Véronique Vanderbruggen, directeur Communicatie van de Confederatie. De hele voormiddag gaf zij er met drie medewerkers tekst en uitleg. Wie wou kon zich in de bus registreren als supporter voor het houden van de wereldkampioenschappen in ons land. Naast de bus konden leden ook een schot op doel wagen. “Er kwamen 700 mensen shotten. Vijftig werkten de bal in doel. Tussen de winnaars verloten we drie prijzen.” België en Nederland zijn kandidaat om in 2018 het Wereldkampioenschap voetbal te organiseren. FIFA, de overkoepelende voetbalbond, zal daarover beslissen in december 2010. Daarbij zal men ondermeer gebruikmaken van steekproeven die peilen naar de mate waarin het kampioenschap in de verschillende landen leeft. Wat België betreft heeft de regering zich alvast achter de kandidatuur gesteld. “Bij zo’n wereldkampioenschap valt er ook heel wat te bouwen”, stelt Véronique Vanderbruggen. Niet alleen moeten kandidaatlanden minstens tien stadions ter beschikking stellen. Drie daarvan moeten minstens een capaciteit van 60.000 toeschouwers hebben. De anderen moeten 40.000 kijkers kunnen opvangen. In België willen al zeven steden zo’n stadion bouwen... “Zo’n wereldkampioenschap betekent ook dat men moet instaan voor de ruimere infrastructuur. Denk aan wegen, hotels,... Dat belooft heel wat werk. Als er dus ruim op voorhand gepland kan worden, des te beter”, aldus Vanderbruggen. Het gaat er om ‘België op de kaart te zetten’. “Daarvoor lobbyen is een taak van de beroepsorganisatie”, stelde Vanderbruggen. De Confederatie, die zowel zetelt in het marketingcomité als het promocomité van de coördinerende vzw, zal de komende maanden allerlei initiatieven versterken. O
Roof Belgium september 2008
Onder een afdak vonden we Rudi Carmeliet, voorzitter van de Vlaamse Schrijnwerkers, schuilend voor de regen. De voorzitter, die straks de namiddagactiviteit zou inleiden, heeft er negen jaar op zitten en is straks niet meer herverkiesbaar. “We hebben verjonging nodig. Anderzijds zijn schrijnwerkersbedrijven eerder klein en is het dus niet makkelijk kandidaten te vinden die de nodige tijd kunnen of willen vrijmaken voor de vereniging.” De voorzitter zou straks de namiddagactiviteit openen. “We hebben zo’n 1.500 leden en groeien voortdurend.” Met de schilders, glazenmakers en ‘platte daken’ zit de vereniging in de cluster ‘afwerking’. “De conjunctuur ziet er voor ons nog goed uit. De CE-markering wordt nu wel brandend actueel”, stelde Carmeliet. Denk aan ramen en deuren die beantwoorden aan de CE-norm.
25
Project: hellende daken
Luxevilla met Belo Horizonte natuurleien
Begin mei maakten we reeds kennis met de nieuwe maatschappij Cembrit Pro-Tile, die in België en Luxemburg een breed gamma dakproducten aanbiedt waaronder de vezelcement leien en golfplaten van Cembrit’s eigen fabrieken en de betonpannen geproduceerd door Group VCR – waar Pro-Tile deel van uitmaakt - en ook haar keramische pannen en natuurleien. Binnen de gehomologeerde natuurleien vormt de Belo Horizonte (ATG/H 853) nog steeds het paradepaardje van de firma. Aan de Elfenbankdreef in Schoten wordt de laatste hand gelegd aan een luxevilla waarop de Belo Horizonte voor het eerste werd toegepast in de opvallende en fraaie Old Castle uitvoering.
Roof Belgium september 2008
De Elfenbankdreef is een rustige, doodlopende straat in de Antwerpse deelgemeente Schoten die voortaan gekenmerkt wordt door een prachtige villa aan het begin van de straat, waarvan het dak er bijzonder fraai uitziet met haar natuurleien in Old Castle uitvoering, een fraaie nuancering van 80% graphite en 20% grijsgroen. Het is dakdekker Wim Janssens uit Herenthout die de eerste realisatie met deze bijzonder kleurschakering tot een goed einde bracht.
26
Op 1 mei 2008 nam het Deense Cembrit 51 % van de aandelen in handen van de nieuwe maatschappij Cembrit Pro-Tile, met daarin de Belgische afdeling voor de verkoop en distributie van dakproducten van Group VCR. Pro-Tile is één van de vijf verkoopsafdelingen van het 100% familiebedrijf Group VCR. De
productieonderneming VCR Van Cauwenbergh bevindt zich in Rumst sinds 1932 en is dankzij grote R&D investeringen geëvolueerd tot één van de marktleiders met hoogtechnologische productiefaciliteiten op het vlak van de vervaardiging van betonproducten. In 1990 ging VCR van start met de productie van betonpannen en creëerde daarvoor zelfs een speciale verkoopafdeling - Pro-Tile, gespecialiseerd in dakmaterialen. Sinds het jaar 2000 werden er geregeld nieuwe producten aan het gamma toegevoegd naast de eigen betonpannen zodat Cembrit Pro-Tile vandaag een volledig en kwalitatief hoogstaand gamma van dakmaterialen kan aanbieden. De Belo Horizonte natuurleien zijn daar een mooi voorbeeld van en ze combineren een verfijnde esthetiek
met bijzonder interessante eigenschappen. Deze kwalitatieve natuurleien uit Brazilië worden ontgonnen in de groeves Pompeu Velho en Capao Domato in de staat Minas Gerais, één van de grootste leisteenreserves ter wereld. Belo Horizonte leien behoren tot de klasse A en hebben de algemene technische goedkeuring afgeleverd door het BUTG (ATG 06/H853 en ATG06/H854). De leien zijn bovendien ook CE gekeurd. Het zijn volgens de leverancier de meest zuivere natuurleien die momenteel op de dakenmarkt te vinden zijn. De leien zijn zeer vlak en gelijk van dikte (gemiddeld 5 mm, waardoor sorteerwerk op de werf tot een minimum wordt herleid). De dikte van de leien bepaalt samen met de buigweerstand hun sterkte. Belo Horizonte leien zijn iets harder dan de meeste natuurleien, wat hun levensduur ten goede komt. Er wordt aangeraden om de leien op maat te versnijden door gebruik te maken van een Dimos snijtafel (ref. 061025). Gaten worden bij voorkeur met een knijptang gemaakt. Voor het plaatsingscomfort van de dakdekker zijn er ook halve leien beschikbaar.
%",&/8"/%1-"5&/]4"/%8*$)1"/&-&/ %",1"/1"/&-&/]7&3;*/,5&130'*&-&/
8881*3"/"$0/$&154$0.
De Belo Horizonte natuurleien zijn verkrijgbaar in 5 formaten en voortaan dus 3 kleuren: Graphite, Grijsgroen en Old Castle. Ze hebben een zeer lage uitzettingscoëfficiënt en worden dus niet beïnvloed door temperatuursverschillen. Ze zijn weinig poreus, waardoor mossen en algen geen kans krijgen en het zijn zeer gladde leien zonder duidelijke draad, glimmers of oxydeerbare mineralen. Ze worden geleverd met 30 jaar garantie tegen elke mogelijke degradatie door blootstelling aan normale weersomstandigheden waardoor de waterdichtheid in het gedrang zou komen. O
8 8 8 + 0 3 * 4 * % & # &
WFSLPPQCFMHJF!KPSJTJEFCF
Roof Belgium september 2008
)*--&#;8&7&;&-& 5 '
27
Project
Roularta kiest voor 28000 m2 Firestone polyolefine dakbedekking
Roof Belgium september 2008
In de grafische wereld en de sector van de drukkerijen is een goede vochthuishouding in de gebouwen van cruciaal belang. Voor de opslag van papier worden luchtbevochtigers gebruikt, maar voor datzelfde papier en de peperdure drukmachines kan elke overbodige druppel dan weer nefast zijn. Vandaar dat er ook zulke hoge eisen werden gesteld aan het dak van de 28.000 m2 grote uitbreiding van de bedrijfsvestiging in Roeselare. De Firestone Ultraply TPO dakbedekking bleek hierop het gepaste antwoord en kon ook de nodige garanties bieden.
28
Roularta Media Group (RMG) is een Belgisch-Frans uitgeverij -en drukkerijconcern met ruim 3.000 medewerkers en een totale omzet van 750 miljoen euro. De onderneming werd opgericht in 1954 door advocaat Willy De Nolf en wordt nu geleid door zijn zoon Rik De Nolf en zijn managementteam. In het verleden was de groei van de groep vooral toe te schrijven aan de eigen, telkens weer nieuwe initiatieven. RMG lanceerde zelf in de voorbije decennia de meeste van de gratis bladen, creëerde de verschillende Belgische nieuwsmagazines en een reeks specifieke niche-magazines en nam mee initiatief voor de lancering van TV-zenders. De laatste vijf jaren – en dan voornamelijk in 2005 en 2006 - is de groei
het gevolg van een buitenlandse overname- of concentratiepolitiek. Vandaag realiseert de magazineafdeling van RMG meer omzet in het buitenland dan in België. In de toekomst is het de bedoeling om verder te blijven innoveren maar ook om verder te blijven groeien door buitenlandse acquisities. Roularta Media Group werkt voornamelijk vanuit drie locaties in België. Vanuit Roeselare groeide een persmedium via een netwerk van locale edities over heel Nederlandstalig België. De R & D afdeling van de groep is in Zellik geïnstalleerd terwijl alle redacties van de magazines sinds begin 2000 ondergebracht zijn in het Brussels Media Centre, zeg maar het Roularta redactiehuis in Brussel.
Marmeren voorgevel De grote Roularta-vestiging in Roeselare werd uitgebreid met extra opslag-, productie- en kantoorruimte. De 28.000 m2 grote nieuwbouw bevat ook 6000 m2 kantoren en alleen al de voorgevel is een imposant staaltje bouwkunst. Studiebureau Vangheluwe uit Izegem die de bouwwerken kreeg toegewezen, ontwierp een bewegende en golvende voorgevel die als het ware een papierrol moet symboliseren. In plaats van de oorspronkelijk voorziene keramische façade werd er uiteindelijk geopteerd voor een marmeren gevel van 300 m lang en 13,5 m hoog, opgebouwd uit stroken marmer van 13,5 m x 3,5 m x 0,18 m elk met een gewicht van 22 T.
Project
ook niet te zwaar zijn omdat de dakconstructie grote overspanningen vertoonde. Er moest worden gekeken naar de bevestigingsmethode, de recyclagemogelijkheden, het dak moest licht zijn van kleur en ook Broof(t1) goedgekeurd in het kader van de brandveiligheid en de verzekering. We deden zelfs de ‘slijpschijftest’ om te zien hoe het materiaal zou reageren indien er vonken van een slijpschijf op terecht zouden komen. Werkelijk niets werd aan het toeval overgelaten. De keuze die we uiteindelijk gemaakt hebben was dan ook een meer dan bewuste keuze.”
Dakopbouw
Hoge eisen aan dak Op gebied van dakopbouw en dakbedekking hadden de ontwerpers zeker geen carte blanche want de eisen op het vlak van akoestiek, levensduur, ecologie en brandwerendheid waren behoorlijk streng. Het gebouw ligt in een woonzone en de geluidsoverlast naar buiten toe moest dus tot een minimum worden herleid terwijl het dak ook beloopbaar moest zijn en de dakbedekking licht van kleur en zonder vuur moest kunnen worden aangebracht. Er ging dus een zeer grondige studie aan vooraf.
Als dakfolie werd er geopteerd voor het Firestone UltraPly™ TPO dakafdichtingssysteem dat gebaseerd is op thermoplastische polyolefinemembranen verstevigd met een polyester inlage. Deze TPO membranen combineren de duurzaamheid en soepelheid van rubbermembranen met de thermische lasbaarheid van thermoplastische membranen als bijvoorbeeld PVC. De flexibele folie is beschikbaar in wit, grijs en beige maar werd hier in witte uitvoering aangebracht omwille van de hittereflecterende eigenschappen. Firestone UltraPly™ TPO is chloorvrij en halogeenvrij. Het lassen van de naden met warme lucht draagt verder bij tot de milieuvriendelijkheid van het product en door de reflecterende werking is de dakfolie
Roof Belgium september 2008
“We hebben heel wat mogelijkheden bekeken en ook heel wat projecten bezocht om ons ter plaatse van alles te vergewissen.”, aldus Architect zaakvoerder Steven Vangheluwe. “We waren niet op zoek naar de goedkoopste oplossing maar naar de meest complete. We hadden de opdracht om het gebouw van een dak te voorzien dat een hoge levensduur vertoont, UV-bestendig is, vlamvrij kan worden geplaatst, beloopbaar bij hoge temperaturen maar soepel bij lage temperaturen, met een één- of tweelaagse waterdichting maar het geheel mocht
De draagstructuur van de daken bestaat uit blauw gelakte en geperforeerde steeldeck van 85 mm hoog, met het oog op de akoestische prestaties. Bovenop een eerste isolatielaag van 10 cm Rockwool Rhinox rotswolisolatie werd ook nog eens een 2,5 cm dikke laag Firestone ISO 95+ PIR isolatie aangebracht om de beloopbaarheid nog te verbeteren en omwille van de goede verkleefbaarheid van de afdichting die er nadien op moest komen. Het isolatiepakket werd mechanisch bevestigd met driedubbel gecoate en eveneens blauw gelakte schroeven van Afast in combinatie met kunststof thules.
bovendien energiebesparend. Het materiaal heeft een sterke weerstand tegen krimp en broosheid en is tevens uitstekend bestand tegen weersinvloeden, UV-stralen, ozon en de meest voorkomende chemicaliën op het dak. Firestone UltraPly™ TPO is beschikbaar in diverse folie breedtes (van 1,50 m tot 3,05 m) en in diverse diktes (van 1,1 mm tot 1,8 mm), die een snelle en voordelige verwerking mogelijk maken. De thermisch lasbare naadtechnologie maakt plaatsing van de folie onder de meeste weersomstandigheden mogelijk. Bovendien werd er een compleet gamma TPO toebehoren ontwikkeld om voor elk dakproject een aangepaste waterdichte oplossing te kunnen bieden zoals flashings, lijmen en reinigingsproducten, verzegelingspasta’s en andere bevestigingsmiddelen en toebehoren.
29
Dakspecialisten op Internet RubberGard® EPDM Daksystemen
www.firestonebpe.com
www.soprema.be
"MVLSBOFO-BEEFSMJGUFO
Bevestigingsmaterialen alsook Dakrandbeveiliging
www.eurotopconcept.be
www.etanco.be
-
Reflecterende thermische isolatie L'isolant mince reflectif
www.actis-isolation.com
www.dmt-international.com
www.zoontjens.nl
pannen leien golfplaten onderdak
www.svk.be
onderdakfolies
www.deschachtplastics.be
www.kemisol.be
www.doerken.com
www.axter-benelux.be
the best for your roof
Dakgrind - daktuinsubstraat
www.kloeber.be
www.fihuma.be
www.derbigum.be
www.boecker.be
RENOLIT
www.monierbelgium.be
www.flowlight.nl
www.alkorproof.com
www.novatech.be
DAKRUBBERCENTRALE® bvba
Firestone EPDM Daksystemen
TOP • PROTECT • STEP
www.dakrubbercentrale.be
www.roval.be
www.unidek.com
www.recticelinsulation.be
www.compri-aluminium.nl
www.kraiburg-relastec.com
Project
samen bouwen met plastics 50.000 artikelen voor bouw & industrie: lichtkoepels - skylux solarspot dakramen - fakro en velux roofing - polygum epdm rubber - tridex isolatieplaten en onderdakfolies terrasplanken, gevelbekleding, raamprofielen - Deceuninck
Vakmanschap voor detailwerk Dakdekker van dienst is Firestone Master Contractor Six uit Izegem die zijn PVC ploeg inschakelde om deze klus te klaren. De dakbedekking werd volledig verkleefd met behulp van speciale lijmwagens en vereiste ook heel wat detailafwerkingen en aansluitingen omdat het dak ook heel wat technische apparatuur en dakdoorvoeren bevat. Zo staan er heel wat Brakel Aero rook- en warmteafvoerinstallaties op het dak, allen voorzien van regensensoren die bij de minste druppel de luiken doen sluiten en akoestische lamellen die het geluid binnenhouden. Op andere plaatsen staan dan weer grote lichtkoepels in geluidswerend en gelaagd glas. Over het ganse dak loopt bovendien ook een grote buis die verbrandingsgassen afkomstig van de papierdroogovens naar diverse plaatsen in het gebouw voert om er – na de nodige naverbranding - als verwarming voor de gebouwen te dienen. De beschikbare toebehoren en het vakmanschap van de mensen van SIX brachten dit alles tot een goed eind. Op diverse plaatsen werd ook gebruik gemaakt van met TPO beklede staalplaat die door SIX op voorhand op maat werd geplooid.
www.bouwenmetplastics.be
[email protected] Oude Bosuilbaan 43 - 2100 Deurne tel. 03/326 75 70 - fax 03/326 26 99 Staatsbaan 4 e - 3210 Lubbeek tel. 016/62 09 01 - fax 016/62 00 10
Firestone UltraPly™ TPO: een nieuwe generatie dakfolie Firestone, wereldwijd bekend als leider in rubbertechnologie, maakte in 1980 haar intrede in de bouwsector via haar divisie Firestone Building Products, producent van EPDM rubber dakbedekkingsystemen. Om een gepaste oplossing te bieden voor elk type plat dak breidde Firestone Building Products haar gamma kunststof dakfolies verder uit. Dit leidde tot de ontwikkeling van de Firestone UltraPly™ TPO dakbedekkingsystemen, waarvan de Europese productielijn operationeel is sinds midden dit jaar. O Roof Belgium september 2008
31
Nieuwe innovatie van Roto-Frank
Dakvensters en zonne-energie De opmars van zonne-energie en aanverwante toepassingen is haast niet meer te stuiten. Niet alleen de sterk verbeterde technologie op dat vlak maar ook het huidige subsidiebeleid heeft daar veel mee te maken. Ook dakvensterspecialist Roto-Frank, die net nog zijn vernieuwd imago en communicatiebeleid bekend maakte, speelt hierop in met enkele gloednieuwe producten
Roof Belgium september 2008
Roto Sunroof
32
Zonne-energiesystemen worden steeds vaker en beter geïntegreerd in het dak en ook het nieuwe Roto Sunroof sluit daarbij aan. Dit nieuw product combineert volgens de fabrikant de technische deskundigheid en de ervaring van zijn specialisten op het gebied van zonlicht met de elegantie van een innovatieve oplossing die perfect geïntegreerd is in het dakwerk. Een homogene aanblik van het dakoppervlak wordt verzorgd d.m.v. een doordacht systeem van smalle goten tussen de elementen die de waterdichtheid garanderen. De geringe dikte van de collectoren bevordert eveneens een uniforme en elegante integratie en het systeem kan eenvoudig gecombineerd worden met andere Roto dakvensters.
Roto Sunroof is een compleet systeem, ontworpen om zeer efficiënt de productie van warm water en electriciteit te combineren. Het zorgt voor een afdoende bescherming en waterdichtheid en kan daardoor de klassieke dakbedekking perfect vervangen. Het systeem is zowel geschikt voor nieuwbouw als voor renovatietoepassingen. Bij de realisatie van een zonne-energiedak met dit systeem kan de gebruiker beroep doen op een team van Roto-specialisten, wat neerkomt op een duidelijk overleg, professioneel technisch advies en resulteert in een snelle en vlotte plaatsing. Roto levert u een compleet pakket met thermische collectoren, fotovoltaïsche elementen, waterdichte gootstukken, dakvensters, regelstation en ECS-boilers inbegrepen.
Nieuwe innovatie van Roto-Frank
Elektrisch rolluik op zonne-energie Nog een andere innovatie op het vlak van zonne-energie van Roto Frank is het nieuwe rolluik op zonne-energie ZRO-SF. Dit garandeert een maximale verduistering van de woonruimte, zowel voor dakvensters met standaardafmetingen als voor dakvensters die op maat gemaakt zijn. Het rolluik biedt bescherming tegen zonlicht en biedt tevens optimaal thermisch comfort in ieder seizoen. De dakvensters die voorzien zijn van een rolluik behouden al hun functionaliteiten, zelfs wanneer het rolluik dicht is. Zo is het mogelijk om tegelijk de lucht te laten doorstromen met bescherming tegen zonlicht. Het nieuwe elektrische rolluik heeft dus geen electrische voeding nodig, maar is voorzien van een fotovoltaïsche collector die geplaatst is op de behuizing van het rolluik. De motor functioneert dankzij de zonnestralen die zijn omgezet in electrische energie. Door deze innovatie zijn stroomkabels niet nodig. Wanneer de ligging naar het noorden toe of op een plaats met veel schaduw is, biedt Roto Frank een elektrisch rolluik aan dat voorzien is van een losse fotovoltaïsche collector die apart op het dak geplaatst wordt om van de beste positionering te profiteren. De montage van het rolluik op zonne-energie ZRO-SF is van binnenuit mogelijk en is heel eenvoudig. De elementen die het rolluik samenstellen passen perfect in elkaar en het rolluik op zonne-energie ZRO-SF is voorzien van een bovenliggende behuizing waarin zich het rolluik compleet oprolt. Voor volkomen homogeniteit in het dakwerk en met het oog op een mooie combinatie met de dakvensters, worden de rolluiken aangeboden met een bruin gelakte aluminium aan de buitenkant, maar op speciaal verzoek zijn ook andere kleuren leverbaar om aan de meest specifieke wensen tegemoet te komen. De binnenkant van het rolluik is grijs gelakt.
Technische fiche ZRO-SF electrisch rolluik op zonne-energie Mogelijke afmetingen (b x h in cm): 54 / 78, 54 / 98, 74 / 98, 74 / 118, 74 / 140, 114 / 118, 114 / 140, 134 / 98, 134 / 140
• Collectoren met fotovoltaïsche cellen • Radiobesturingssysteem met afstandsbediening; 1 kanaal verkrijgbaar • Grijs gelakte binnenzijde van het blad • Afwerking buitenzijde in bruin gelakt aluminium • Andere kleuren beschikbaar op aanvraag: RAL9006 voor het blad en alle andere RAL-codes voor de geleiders en de behuizing. • Alleen beschikbaar voor de vensters serie 62/84 en 43/73
Roof Belgium september 2008
Het rolluik ZRO-SF beschikt over een radiografische afstandsbediening voor optimaal gebruiksgemak, die ook standaard wordt meegeleverd. Het beschikt tevens over een veiligheidssysteem dat voorkomt dat het rolluik openbreekt in geval van sneeuw of ijsvorming op het blad. Het systeem is geschikt voor de diverse afmetingen van alle actuele dakvensters van de fabrikant. Voor gekoppelde dakvensters uit de serie 84 die boven elkaar worden geplaatst, wordt een afstand van 180 mm aanbevolen om plaatsing van het rolluik mogelijk te maken. Een afstand van 160 mm kan volstaan wanneer men een openingsbegrenzer toepast. De openingshoek bedraagt dan 30°. Bij gekoppelde vensters boven elkaar van de serie 73 is een tussenafstand van 140 mm nodig. Voor de serie 43 is dit 100 mm. O
33
Laureaten van derde editie architectuurwedstrijd bekendgemaakt
Roof Belgium september 2008
Twee Belgische projecten met vermelding in ARCHIZINC-trophy
34
VM-ZINC® is een internationaal merk van geprepatineerde zinkproducten die door de bouweenheid van de Umicore-groep geproduceerd en gecommercialiseerd worden. In november van vorig jaar organiseerde het merk op Batimat alweer de 3e editie van haar ARCHIZINC-trophy. Deze wedstrijd bekroont architecten van over de hele wereld en onderscheidt vier bouwcategorieën: "Eengezinswoning", "Woningcomplex, "Publieke Voorzieningen" en "Ondernemingsgebouwen". Er worden tevens vier prijzen uitgereikt: "Grote prijs van de Jury", "Originaliteit", "Milieu" en voor de eerste keer "Technische prestatie". Elke twee jaar bekroont dit evenement de mooiste realisaties, zowel voor hun architecturale kwaliteit en hun integratie in de omgeving, als voor het benutten van zink door middel van nieuwe en overtuigende toepassingen. Op maandag 9 juni werden de trofeeën in aanwezigheid van de volledige jury, winnaars en afgevaardigden van de Umicore-groep in La Maison des Polytechniciens in Parijs uitgedeeld en er waren ook twee Belgische inzendingen die een eervolle vermelding kregen.
Voor deze 3e editie van de ARCHIZINC-trophy werden bijna 150 dossiers uit zeventien landen ingediend: van België tot Frankrijk, de Verenigde Staten tot Libanon, Australië tot Canada… Alle kandidaten hebben - dankzij hun realisaties - kunnen tonen dat ze graag met zink werken en dat ze zowel door de kwaliteit als de originaliteit van hun projecten uitblinken in wat ze doen. In de maand maart kwam de jury, samengesteld uit gerenommeerde internationale architecten, samen om de beste projecten te selecteren. Zo werden van de talrijke inzendingen vijftien creaties met voor elke categorie één winnaar en één tot twee vermeldingen, weerhouden. Met de speciale prijzen “Originaliteit”, “Milieu” en “Technische Prestatie” werden ook projecten buiten categorie bekroond en net zoals in de vorige edities reikte de jury tevens een “Grote Prijs van de Jury” uit. Van een bunker in Duitsland tot een studentenresidentie in Barcelona, van een geocentrum
in Denemarken tot de luchthaven van Brest… alle realisaties getuigen van de diversiteit en rijkdom van de voorgestelde projecten. Alle winnaars ontvingen een kunstwerk in zink - de fameuze trofee – en mochten zich ook verwachten aan tweehonderd exemplaren van het tijdschrift FOCUS ON ZINC, dat speciaal voor die gelegenheid door VM ZINC® gerealiseerd werd. Deze speciale uitgave zal vanaf oktober 2008 op 80.000 exemplaren gedrukt en in meer dan tien landen verspreid worden. De architectuur en het materiaal zullen door de vijftien geselecteerde projecten volop aan bod komen zodat elke architect de filosofie achter zijn/haar werk aan de hele wereld kan presenteren. Ook met deze 3e editie van de ARCHIZINC-wedstrijd wil VM ZINC® de krachtige band aantonen tussen architect en merk, tussen de ontwerper van het gebouw en het materiaal zink.
000 '" 0
0+!+' *
% 0:=00 37=960' &''0 0
( & 0 0 &'' 0!'0 0!C0 ! 0 '" 0 ) ! 0 '" 0 %' 0& 10 && 1? %' + 0 03&' 0 ' 0
&40/97-6.90@:909B0==0 ')0/97-6.90@:909B0=>0 +;" 4+ 0
*
!' %1 "& " 3 '"2
! !
! ! !
! ! ! ! ! 0!
! !
! ! ! ! ! ! ! "! ! ! ! ! ! ! 1 #! )
! ! ! ! "
! ! ! ! ! ! ! %'$.('#'/#,-! ! ! ! ! * # ! ! ! ! &! ! +#! ! ! ! ! ! ! ! !
!
!!! ! #
$ ,0 0 #,0
% 3 &' +% A 766= $'0 0 05&' ' + '0 0 + '0 !'0 0, 030' 0% 0
$( 0 0 80''& 0 ) ! 0 '" 0* 0""0 80'& 0 !&'" 0=<60*D0 80 &' C0+)10&'! &10 *0 0 *0
Laureaten van derde editie architectuurwedstrijd bekendgemaakt
zink te bedekken, was niet geheel zonder risico en kon de jury dan ook bekoren. Het project werd een succes dankzij de juiste verhouding tussen dak en gevel en de kwaliteit van de uitvoering van de details: verbinding bedekking-puntgevel, integratie van de dakgoot, behandeling van de terrassen.
Roof Belgium september 2008
Belgische laureaten
36
In de categorie woningcomplex kreeg residentie Kaairicht van architect Hendrik Vermoortel van BURO II BVBA een eervolle vermelding, een open ‘eiland’ van twee straten dat 31 appartementen door middel van een winkelpromenade met elkaar verbindt. Het project bevindt zich in het hart van een wijk waar betonnen constructies overheersen en het zink dus een opvallend en fris element vormt. Volgens de jury integreerde de architect het complex tussen de naburige gebouwen en benadrukte hij tegelijkertijd de sterke identiteit van een hedendaags project. De wens om een monoliet te creëren gaat vanaf het ontwerp samen met de keuze voor een dak- en gevelbedekking met QUARTZ -ZINC®. Gecombineerd met het gebruik van hout voor de ramen en de terrassen, “bezorgt het materiaal een zekere indeling aan het complex in harmonie met de andere gebouwen”, verklaart de architect. Op technisch gebied ten slotte, waren de staande naden ideaal om de talrijke tussenstukken, perforaties en afsnijdingen te bedekken. Het idee om het hele complex met een volume van een “groot huis”, met
De tweede Belgische vermelding vinden we terug in de categorie ‘openbare voorzieningen’ onder de vorm van het waterzuiveringstation van Luik-Oupeye (België). Architect Christine Van Bossuyt van Atelier D’architecture De Lavaux SCRL en het Franse Architectes Associés our l’Environnement maakten gebruik van VM ZINC: QUARTZ-ZINC® met staande naden om een warm dak af te dichten en gehaakte profielen als gevelbekleding. Door de duurzame ontwikkeling en de open geest zijn de autoriteiten tegenwoordig vaak geneigd om heel wat informatie te geven aan het publiek over projecten waarmee ze zich bezighouden. Ook de Association intercommunale pour le démergement et l’épuration des communes de la province de Liège (Aide) dacht in die richting en besloot de waterzuiveringsinstallatie van Luik-Oupeye (goed voor 450.000 inwoners en daarmee de belangrijkste van het land na die van Brussel) met een gebouw voor onthaal van het publiek en met een vergaderzaal met 150 plaatsen uit te breiden. Tegenover de ingang zijn dat gebouw en de panoramische toren ernaast de enige delen van de installatie die aan de oppervlakte komen, want de 10 reservoirs
van 60 m diameter in de installatie werden zoals kraters opgebouwd. Het gebouw werd schuin op een sokkel van gekliefde betonblokken gebouwd, waardoor het er als een rotsmassief uitziet. Aan de basisoppervlakte zijn drie gevels van glas en de westgevel heeft een mat mineraal uitzicht door de bekleding met QUARTZ -ZINC®. “De plaatsing van de deur- en vensteropeningen en het gehaakte profiel benadrukken de helling van het gebouw”, legt de architect uit. Die ongewone uitvoering heeft ertoe geleid dat men speciale voorzorgsmaatregelen moest nemen om te vermijden dat het water tussen de zinkplaten zou lopen en onderaan de deurlijsten omhoog zou komen. Alle technische details werden dus door VM ZINC® ingediend en goedgekeurd en vóór de uitvoering van de werkzaamheden heeft men maquettes op reële schaal gebouwd. De jury had veel waardering voor deze realisatie, die aantoont dat zink een materiaal is dat zich aan de tegenstellingen van de omgeving aanpast in plaats van ze te veroorzaken. Dat vermogen wordt hier volgens de deskundigen geïllustreerd door de schuine bekleding van de buitengevel, wat bijdraagt tot de indruk dat het gebouw het landschap overstroomt. De grote prijs van de jury was weggelegd voor de stedelijke bibliotheek van Palafolls (Spanje - Catalonië) van de architecten Enric Miralles, Benetta Tagliabue & Miralles Tagliabue. Dit project viel erg op omdat het iets wegheeft van de agave (Centraal-Amerikaanse plant) door haar curves en de matheid van het dak van VM ZINC® dat met moeite boven de grond uitkomt. O
Nieuws
IMPERBEL-DERBIGUM® tekent samenwerkingsakkoord met UNI-SOLAR®
Vernieuwde en uitgebreide website voor Kalzip® Benelux
De Belgische groep ImperbelDerbigum, één van de hoofdrolspelers inzake energiebesparende en -producerende dakbedekkingsmaterialen, heeft een samenwerkingsakkoord ondertekend met UNI-SOLAR, de belangrijkste wereldproducent van dunne, flexibele, amorfe zonnefilmlaminaten. Deze overeenkomst verzekert gedeeltelijk de verdere strategische groei van de onderneming op het gebied van energieproducerende oplossingen en omvat de levering van amorfe zonnelaminaten. Het contract is geldig voor verschillende jaren. De bevoorrading in amorfe zonnelaminaten is volgens de onderneming essentieel voor de ontwikkeling van Imperbel als “greennovator” voor daken. Onder de merknaam Derbisolar® integreert Imperbel Uni-Solar-laminaten in zijn wit reflecterend Derbibrite®-membraan, een primeur in bitumentechnologie. Het product is licht van gewicht, kent geen doorboringen, is economisch, zeer duurzaam, esthetisch, ecologisch, pH-neutraal, heeft een brandtestcertificaat en kent bovendien een gemakkelijke plaatsing en onderhoud.
www.kalzip.com is vernieuwd en uitgebreid met de talen van de Benelux landen. De website is nu dus ook beschikbaar in het Nederlands, Frans en Duits voor de Benelux klanten. Met deze vernieuwde en uitgebreidere versie hoopt de onderneming dan ook al haar klanten in de Benelux in hun eigen taal te kunnen bedienen. Het internet is vandaag immers het meest bezochte informatiemedium bij uitstek en naast uitgebreide productinfo is dus ook de taal waarin de website is opgesteld van essentieel belang. Op de site vindt men niet alleen technische informatie, CAD-details en referentieprojecten maar ook de door de firma gecertificeerde Kalzip® montagepartners zodat de klant zelf zijn keuze kan maken uit het omvangrijke netwerk. Het internationale beleid van Kalzip®, marktleider op het gebied van aluminium felsdaken gevelsystemen, is gericht op het uitbouwen van een wereldwijd netwerk van verkoopkantoren met een eenduidige, herkenbare verkoopstrategie. Mondiaal hebben alle zelfstandige Kalzip® verkoopkantoren communicatiemiddelen in de taal van het betreffende land ter beschikking.
André De Smet, CEO van Imperbel: “De vraag naar amorfe, flexibele zonnelaminaten is hoog. Dit systeem vereist niet de vaste, zware structuur die nodig is voor kristallijne zonnepanelen en de Uni-Solar laminaten zijn dan ook een perfecte match voor ons Derbibrite-membraan. Het samenwerkingsakkoord met UNI-SOLAR verzekert ons in elk geval een vaste aanvoer van laminaten voor verschillende jaren.”
Bladlood voor dak en gevel: belang van scholing De bouwvoorschriften en de normen in de bouwsector veranderen voortdurend en tegelijkertijd zoeken architecten steeds meer naar perfectie. In de toekomst zal er nog meer vraag zijn naar geschoolde vaklui die op de hoogte zijn van nationale en Europese bouwvoorschriften, vertrouwd zijn met de "best practices" van de industrie en die tegelijkertijd de ontwerpen van de architecten naar de hoogste kwaliteitsstandaard kunnen uitvoeren. Dit geldt ook voor bladlood, want alleen een correcte plaatsing garandeert een lange levensduur. In Europa wordt bladlood in heel wat verschillende toepassingen gebruikt. Het is een traditioneel product van hoge kwaliteit en om die lange levensduur te garanderen, moet het op de juiste manier geplaatst worden. Tegenwoordig moeten dakwerkers, loodgieters en andere vaklui die met bladlood werken daarom goed op de hoogte zijn van de nieuwste plaatsingstechnieken, bouwvoorschriften en de beste plaatsingstechnieken. In Europa is dus nood en duidelijk behoefte aan (bij)scholing voor het werken met bladlood. De producenten van bladlood ondersteunen deze scholingen die in locale vormingscentra aangeboden worden. Er bestaan scholingsmodules op verschillende niveaus en de scholing kan ook op individuele behoeftes of specifieke technieken afgestemd worden. Elk jaar nemen honderden professionals deel aan deze opleidingen die één tot vijf dagen duren. Geïnteresseerden vinden online verdere informatie op www.elsia.eu (onder "Werken met bladlood/ Scholingen").
ELSIA biedt eindgebruikers een waaier van diensten en ondersteuning in gans Europa aan. Alle informatie staat op de website www.elsia.eu, waar je de laatste resultaten van onderzoekingen vindt en ook belangrijke informatie over het veilig gebruik en verwerken van bladlood.
Roof Belgium september 2008
"De voordelen van scholing zijn vanzelfsprekend voor de mensen die met bladlood werken maar ook voor de werkgevers, de architecten en de producenten", zegt Terry Boon, Technisch Directeur van de European Lead Sheet Industry Association (ELSIA). "Wij ondersteunen ten volle deze initiatieven in gans Europa. Geschoolde vaklui leren hier hoe men bladlood, een milieuvriendelijk en efficiënt product, op de beste manier kan verwerken."
37
Nieuws
CONCEPT & BUILD: nieuwe B to B beurs in de bouwsector Begin november organiseert FISA de nieuwe beurs CONCEPT & BUILD. Dit gloednieuw evenement, dat doorgaat op 6 en 7 november 2008 in Paleis 7 te Brussels Expo, heeft de ambitie om alle voorschrijvers uit de bouwsector samen te brengen in een forum dat speciaal voor hen in het leven werd geroepen. Dit initiatief gaat uit van FISA, organisator van onder andere Batibouw, en speelt in op de behoefte van de sector aan een exclusief B to B forum. Het biedt de voorschrijvers van vandaag en morgen de kans om met elkaar in contact te komen. Concreet gaat het om architecten, interieurarchitecten, gebouwbeheerders, studiebureaus, projectontwikkelaars, sleutel-opde-deurbedrijven, sociale huisvestingsmaatschappijen en openbare instanties maar ook om laatstejaarsstudenten architectuur en interieurarchitectuur evenals architecten-stagiair(e)s. Speciaal voor hen zal CONCEPT & BUILD alle producenten van materialen en afwerkingen onder één dak brengen teneinde een echte uitwisseling mogelijk te maken tussen beide groepen van actoren. Op donderdagvoormiddag is de beurs voorbehouden aan laatstejaarsstudenten architectuur en interieurarchitectuur– daartoe richtte zich voorheen de beurs Education die nu geïntegreerd is in dit nieuwe beursconcept – en op donderdagnamiddag en op vrijdag verwachten we alle actieve voorschrijvers die dagdagelijks bezig zijn met het nemen van (ver)bouwbeslissingen. Heel wat bedrijven zijn ingeschreven: in de HVAC-sector vinden we bijvoorbeeld grote namen terug zoals Daikin Airconditioning, Renson Ventilation of Radson. Ook in het domein van de ruwbouw gaven merken als Xella Droogbouw systemen, Knauf, Saint-Gobain of Koramic gehoor aan de oproep van de organisator. Andere bedrijven zoals Velux, Bekaert, Hörmann en Grohe zullen eveneens dit B-to-B evenement voor de bouw bijwonen. Ten slotte zullen ook beroepsverenigingen zoals Febelcem, de Federatie van de Belgische Cementnijverheid, of het European Copper Institute van de partij zijn om hun respectievelijke sectoren te vertegenwoordigen. “Een dergelijk enthousiasme van gerenommeerde bedrijven bevestigt de belangstelling in dit initiatief en getuigt van de massale steun van de sector voor dit evenement”, aldus Geert Maes, Algemeen directeur van FISA. Ook talrijke architectenen bouwfederaties ondersteunen de organisatie van dit platform. Een teken dat dit veelbelovende evenement langs alle kanten wordt aangemoedigd.
Europa maakt 6% BTW mogelijk voor nieuwbouw en verkoop van woningen
Roof Belgium september 2008
De Europese Commissie maakte zopas haar voorstel bekend om de BTW-richtlijn te wijzigen zodat de lidstaten op permanente basis een verlaagd BTW-tarief kunnen toepassen voor welbepaalde diensten en goederen. Dit biedt heel wat mogelijkheden voor de bouwsector: zowel een uitbreiding van renovatiewerken als de toepassing van een verlaagd 6% BTW-tarief voor nieuwbouw en verkoop van woningen. De Confederatie Bouw pleit al jaren voor een permanente verlenging van de 6% BTW voor renovatiewerken aan woningen die ouder zijn dan 5 jaar. Deze maatregel werd tijdelijk ingevoerd in 2000 en zou aflopen eind 2010. Deze verlaagde BTW is immers een effectief wapen gebleken in de strijd tegen zwartwerk in die bouwactiviteiten. Bovendien heeft deze maatregel een positieve impact gehad op de reguliere tewerkstelling en de nettogroei van het aantal arbeiders in die bouwbedrijven.
38
Verder maakt het Europees voorstel een uitbreiding mogelijk van de verlaagde BTW van 6% op alle nieuwbouwactiviteiten en verkoop van woningen. Momenteel is dit enkel mogelijk voor de bouw van sociale woningen: 6% voor de bouw van woningen door huisvestingsmaatschappijen en 12% voor andere publieke sociale woningbouw. De Confederatie is dan ook bijzonder tevreden dat deze huidige beperking wegvalt en dat de volledige woningbouw aan een verlaagde BTW kan worden onderworpen. De voorgestelde wijzigingen aan de BTW-richtlijn moeten echter nog unaniem worden goedgekeurd door de verschillende lidstaten, die daarna zelf kunnen beslissen om de verlaagde BTW-tarieven optioneel toe te passen.
Agenda “Mijn Huis Mijn Architect” opent dit jaar de deur van 225 woningen op zaterdag 27 en zondag 28 september. De vele te bezichtigen woningen worden gebundeld in een praktische catalogus die begin september aan 7 EUR verkrijgbaar zijn in de betere krantenwinkel. Meer informatie over het opendeurweekend en een eerste indruk van de vele projecten kan men nu reeds bekijken op www. mijnhuismijnarchitect.com. Meer info: Geert Maes, Tel.: 02/663.14.00, e-mail.
[email protected]. BIS (BOUW- EN IMMOSALON) + IMMOSFEER gaan dit jaar door van 11 oktober t.e.m. 19 oktober 2008 in Flanders Expo te Gent (St DenijsWestrem). www.bisbeurs.be. Concept & Build gaat door op 6 en 7 november 2008 in Paleis 7 te Brussels Expo. Voor meer info: www.conceptandbuild.be. EASYFAIRS® INDUSTRIE & PROJECTBOUW gaat dit jaar door op 19 en 20 november 2008 in Antwerp Expo te Antwerpen. Voor meer info: www.easyfairs.com.
Nieuwe voorzitter VESP (Verenigde EPDM Systeem Producenten)
Tijdens de algemene ledenvergadering van de VESP d.d. 4 juli jl., heeft een wisseling in het bestuur plaatsgevonden. Na een langdurige bestuursperiode van bijna 13 jaar, waarvan de laatste 7 jaar als voorzitter, heeft Wiebe Fokkema het voorzitterschap overgedragen aan Edwin van Dijk. De nieuwe voorzitter is als directeur van EPDM Systems BV ruim 10 jaar actief met EPDM (rubber) afdichting. Het bedrijf is in 2003 toegetreden als lid van de VESP waarna Edwin van Dijk al enige bestuurlijke ervaring opgedaan heeft als voorzitter van de PR- commissie. Het huidige bestuur bestaat nu uit Hans van der Lingen penningmeester, Edwin van Dijk voorzitter en Christian Heyvaert als secretaris. Meer informatie: www.vespbenelux.com. Nieuwe bestuur v.l.n.r. penningmeester Hans van der Lingen, voorzitter Edwin van Dijk en secretaris Christian Heyvaert