Roofbelgium
Verschijnt maandelijks behalve in juli • Afgiftekantoor Antwerpen X • 6,7 euro
6-2007
juni 2007 16e jaargang
In dit nummer o.a.: • Dossier zonne-energie • Apok dakmaterialen maakt explosieve groei door • Liever goed geïsoleerd dak dan airco-installatie • Veilig werken met vluchtige stoffen
UIT
STUK
Geprefabriceerd in het atelier... waterdichte dakbekleding in rubber PRELASTI is een high-tech rubber, dat het ideale materiaal vormt voor de waterdichtheid. � PRELASTI is : – volledig waterdicht : het is echt rubber ! – elastisch : het rekt zich meer dan 400% uit en past zich aan alle vormen aan. – duurzaam : een bijzondere weerstand tegen zonnenstralen en temperatuurschommelingen, geschat op tientallen jaren.
Er bestaat tevens een speciale kwaliteit voor vijvers, viskwekerijen en alle soorten waterbekkens, uitgevoerd volgens hetzelfde principe van de prefabrikatie op maat. UW AGENT VOOR BELGIË : UNIVEX
� PRELASTI laat zich gemakkelijk plaatsen dank zij de prefabrikatie op maat.
J. de Dixmudestraat 51 1560 Hoeilaart Tel. (02) 657 14 29 Fax (02) 657 54 82
Dit systeem laat toe een waterdicht membraan in het atelier vooraf op maat te vervaardigen en op het dak te ontvouwen in één handeling... in enkele uren.
www.prelasti.com
En dit in alle weersomstandigheden. � Geen brandgevaar bij de plaatsing : – Geen “vlammenwerper” nodig, PRELASTI plaatst men eenvoudig... koud.
in dit nummer 5 6
• Editoriaal: Stripplezier • Apok dakmaterialen maakt explosieve groei door 5000 m2 extra stockage voor hoofdzetel Kampenhout
8
• Mechanische bevestiging op stalen plooiplaten (deel 2) In afwachting van de eindbespreking in de werkgroep en de publicatie van de Technische Voorlichting “Mechanische bevestiging op geprofileerde staalplaten” later dit jaar, wordt in dit artikel alvast een tipje van de sluier opgelicht en een aantal punten verduidelijkt.
• Belg loopt warm voor zonnepanelen Als specialist inzake zonne-energie speelt ook Viessmann graag in op deze milieuvriendelijke en energiezuinige technologie en heeft daarvoor twee soorten zonnepanelen beschikbaar: vlakke collectoren en vacuümbuiscollectoren.
• Laat de zon maar schijnen! De aanwending en het nuttig gebruik van de zonnewarmte is sterk toegenomen in 2006 : de verkoop van zonne-energie-installaties is het afgelopen jaar met maar liefst 35 % gegroeid wat het totale vermogen opvoert tot ongeveer 1.900 mégawatts. Een overzicht van de diverse systemen en mogelijkheden.
• Groot, groter, grootst Kennismaking met enkele van de grootste zonne-energie-installaties in ons land en in de rest van de wereld.
• Mawipex viert eerste decennium in gloednieuwe kantoren
Uitgegeven door
14
16
Verslag van het enige dakproject tijdens de geslaagde eerste Open Wervendag op 6 mei.
• Voorzichtigheid geboden met omgang vluchtige en explosieve stoffen
20 24
26 28
Veilig werken op daken: case study
• Nieuws
31
foto cover : realisatie zonne-energiecentrale Alfacam Group. een samenwerking van Solar NRG - Eximag International en Vermeulen bvba
Aan dit nummer werkten mee: Actis sa 35 Arcelor 17 Confederatie Bouw 30 Dakspecialisten op het internet 33 Deschacht Plastics Belgium nv 13 Eximag International 23 Flachdach Technologies nv 23 I.R.S. nv insteker Isorex 31 Optigroen 4
Recticel-Eurothane nv Rockwool Benelux bv Roval Aluminium bv Roof Safety Systems bv Sievert nv Solar NRG Univex Prelasti Vermeulen bvba Viessmann Belgium bvba Vision Flowlight
Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel Telefoon: 0032 2 545 57 10 Fax: 0032 2 545 58 59
[email protected] www.confederatiebouw.be www.dakweb.com BTW : BE 406 479 092 Verantwoordelijke Uitgever: Filip Coveliers Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel
Specialist in dakbedekkingsmaterialen en gereedschappen Mawipex opende op 18 april officieel de deuren van haar nieuwe vestiging te Schoten.
• Liever goed geïsoleerd dak dan airco-installatie
Roof Belgium Het onafhankelijke vakblad voor de dakbranche, architecten, opdrachtgevers en beleggers.
Publiciteit: Steve Caufriez Lombardstraat 34 - 42 1000 Brussel Telefoon: 0032 2 545 57 25 GSM: 0032 486 58 71 91
[email protected] Hoofdredactie: Gunther Guinée Adriaan Brouwerlaan 5 2840 Reet Telefoon: 03 888.27.33
[email protected] Vormgeving: Marleen Wembacher Ringlaan 133 2170 Merksem
[email protected] Verschijningsfrequentie: 11x per jaar Oplage: 9.000 exemplaren
10 36 4 23 4 23 2 23 bijsluiter 13
Copyright: Het, zelfs gedeeltelijk, overnemen of vertalen van de tekst van deze uitgave is slechts toegelaten na uitdrukkelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
TW 5000 Sievert presenteert zijn verbeterde versie van de hetelucht lasautomaat! Voor gratis demonstratie of test, bel het nummer 0473 / 24 04 86 !
• Nieuw ontwerp! • Nieuwe en verbeterde functies! • Nieuwe materialen!
Sievert NV, Antwerpsesteenweg 59, B-2630 Aartselaar, Belgium Tel: +32 3 870 87 87, Fax: +32 3 870 88, E-mail:
[email protected], Internet: www.sievert.be
$ELIG ALUMINIUM DAKRANDPROl EL 2OVAL
2 / 6! , s $ RIEDELIG ALUMINIUM DAKRANDPROl EL VOOR KUNSTSTOF DAKBEDEKKINGEN s 4WEE VERSCHILLENDE 263 KLEMVEREN TOT MM EN TOT MM MAKEN HET MOGELIJK VERSCHILLENDE DIKTES EN TYPES VAN KUNSTSTOF DAKBEDEKKING TE VERWERKEN s $AKBEDEKKING WORDT OVER DE HELE LENGTE GEKLEMD s 6ERKRIJGBAAR IN BRUTE GEANODISEERDE OF GEMOFFELDE UITVOERING ALLE 2!, KLEUREN MOGELIJK s %ENVOUDIGE MONTAGE 2OVAL !LUMINIUM IS EEN TOONAANGEVENDE SPECIALIST IN ALUMINIUM BOUWPRODUCTEN VOOR DAKEN EN GEVELS ZOALS DAKRANDPROl ELEN MUURAFDEKSYSTEMEN WATERSLAGEN LAMELLENWANDEN EN BRIEVENBUSSEN
WWWROVALBE 4EL
editoriaal
Stripplezier N
ee, u begrijp dat verkeerd. Ik heb me nooit in het verleden op vrijgezellenfeestjes bij muziek van Joe Cocker van mijn kleren ontdaan… ik heb daar de ambitie én het lichaam niet voor. Maar tof dat u daar meteen aan dacht. Maar ik heb het hier over strips, stripverhalen, cartoons, comics, enz… Wie heeft er in zijn jonge jaren niet genoten van de avonturen van Suske en Wiske, Jommeke, Guust Flater, de Rode Ridder, Kiekeboe of onze nationale held Kuifje? Urenlang naar de prentjes kijken en meeleven met de verhalen. Mijn passie ging zelfs zo ver dat ik al als jonge snaak zelf het potlood ter hand nam en stripfiguren en –verhalen begon te maken. Waar ik ook naar uitkeek waren de strips en cartoons in de krant en in tijdschriften. Al dan niet inspelend op de actualiteit waren deze pagina’s de meest favoriete in menig huisgezin. Welnu, dat zou voortaan in Roof Belgium ook wel eens het geval kunnen zijn, want vanaf deze uitgave maakt u kennis met Arch.Maaik, een strip die u maandelijks wordt aangeboden door Lafarge Roof Products. De cartoon "arch.Maaik" gaat over het leven van een architect en de dingen die zijn pad kruisen. De strip heeft als doel architectuur te promoten en het thema toegankelijker te maken voor iedereen en speciaal voor Roof Belgium trekken de personages uit de cartoon maandelijks het dak op om op een ludieke manier in te spelen op één van de hoofdthema’s. Geestelijke vader van deze strip is Mike Hermans die tijdens zijn opleiding tot architect en bij de voorstelling van zijn projecten zijn eigen figuurtjes gebruikte voor het aangeven van de menselijke proporties. Een tekstballonnetje hier en
daar volstond om die tekeningen stilaan te doen evolueren naar ware stripfiguren en de cartoonist Maaik was geboren. Terwijl hij net na het afstuderen werkte op een architectenbureau, werden zijn eerste cartoons al gepubliceerd in een lokale Antwerpse krant. Vanaf dan was Maaik vastbesloten om een carrière als cartoonist uit te bouwen, een droom die werkelijkheid is geworden. Als architect voelde Maaik zich veel meer een manager dan een kunstenaar met veel te weinig tijd voor het creatieve werk. Hij voelde zich beperkt door de stapels administratie en de eindeloze discussies met klanten en aannemers. In zijn gedwongen rol van coördinator van snelle ideeën, besefte hij stilaan dat hij nooit echt de tijd zou krijgen om zijn ideeën rond architectuur vorm te geven. Hij moest meer compromissen sluiten dan hem lief was. Archibald deelt echter Maaiks visie over architectuur en de bouwsector en hij is eigenlijk het soort architect dat Maaik altijd al had willen worden… en de enige architect die hij nu nog wil zijn. Ondertussen wordt zijn werk al wereldwijd gepubliceerd en worden zijn boeken verkocht in meer dan 20 landen. Heel wat mensen genieten dagelijks van de avonturen van Archibald en zijn collega’s en Archibald groeide uit tot een ervaren en ambitieuze architect die garant staat voor een wereldwijde communicatie en uitwisseling van ideeën met professionelen en studenten in de bouwindustrie. U zult hem dan ook regelmatig zien opduiken in gespecialiseerde bladen en op gespecialiseerde sites in de bouwsector… zoals hier bij ons. Begrijp het weer niet verkeerd… maar veel stripplezier!
Ing. Gunther Guinée Hoofdredacteur Roof Belgium
Roof Belgium juni 2007
5000 m2 extra stockage voor hoofdzetel Kampenhout
Apok dakmaterialen maakt explosieve groei door
het hoofdkantoor te Kampenhout
De naam Apok zal menig dakdekker heel bekend in de oren klinken, want de onderneming is al meer dan 50 jaar actief in de verdeling van dakmaterialen en –toebehoren. De afgelopen jaren is de onderneming echter in een stroomversnelling terecht gekomen en is het aantal vestigingen opgelopen tot maar liefst 13 en het personeelsbestand tot 120 medewerkers. Begin dit jaar werd ook de bedrijfsoppervlakte van de Kampenhoutse hoofdzetel vergroot met nog maar eens 5000 m2 stockageruimte om aan de vraag te kunnen blijven voldoen.
Roof Belgium juni 2007
“We weten niet goed wat ons overkomt!”, grapt commercieel directeur André Deliever. “In 1999 namen we ons voor de grootste en de beste te zullen worden en op amper 5 jaar tijd verdubbelde onze omzet van 80 miljoen naar 160 miljoen. Oorspronkelijk was Apok haast uitsluitend leverancier van koper- en zinkproducten voor daken, maar gaandeweg kwamen daar steeds meer andere en nieuwe producten bij en evolueerden we naar een totaalaanbod voor de dakdekker.”
van 5 medewerkers werd al snel een omzet van 450000 euro behaald. Toen zoon Roland Poedts in 1973 in de onderneming stapte wist hij op relatief korte termijn het cliënteel nog aanzienlijk te verruimen en de omzet te doen verdubbelen, waardoor de éénmanszaak al snel werd omgevormd tot APOK pvba. De gestage groei in de jaren tachtig deed de firma verhuizen naar ruimere industriële gebouwen en er werd fors geïnvesteerd in ultramoderne automatiseringsprocessen. De daarop volgende jaren werden er steeds meer filialen opgericht zoals onder meer in Opglabbeek, Merelbeke en Manage en er werd zelfs een Nederlands bedrijf overgenomen. Nadien volgden onder meer ook nog nieuwe vestigingen in Torhout, Herentals, Malle en Bavikhove. Elk filiaal staat in voor de levering van maatwerk maar houdt zich vooral ook bezig met het beleveren van de klanten in de regio.
Goede logistiek met korte leveringstermijnen “Vroeger waren de klanten nog bereid om 50 km te rijden voor het inkopen en ophalen van hun materiaal maar de tijden zijn veranderd.”, verklaart Deliever. “Tegenwoordig leggen nog maar weinig dakdekkers zelf een stock aan en waarom zouden ze ook? Wij doen dat immers voor hen! Met al onze vestigingen zijn we voor iedereen snel en makkelijk bereikbaar en met onze eigen vrachtwagens zorgen we ervoor dat elke regio minstens 2 maal per week beleverd wordt, aan huis of op de werf, makkelijker kan haast niet. Wij leveren alles vanuit de centrale stock hier op het hoofdkantoor aan de diverse filialen zodat zij op hun beurt de klanten weer kunnen
Een stukje geschiedenis Apok staat voor “Atelier POedts Kampenhout” en vindt zijn oorsprong in 1953 als August Poedts een éénmanszaak opricht om op ambachtelijke wijze zinken afvoerbuizen en dakvensters te produceren. Met de introductie van de eerste machines in 1966 en de steun
Hoogtechnologische en computergestuurde machines – waarvan enkele uniek op Europees en zelfs op wereldvlak – laten toe aan hoge snelheid standaard dakgoten en zelfs “tig”-gelaste buizen te produceren.
5000 m2 extra stockage voor hoofdzetel Kampenhout
De stock is de grootste troef van Apok.
Het hoofdkantoor werd voorzien van 6000 m2 nieuwe PVC dakbedekking.
Al het metaalafval van de diverse filialen wordt gecentraliseerd voor recyclage.
Vanuit de centrale stock in Kampenhout vertrekken eigen vrachtwagens om de diverse filialen te bevoorraden.
bedienen. En onze stock is onze grootste troef. Onze catalogus is een voorraadboek. Als het product erin staat hoeft de klant zelfs niet te bellen: alles is altijd en in elke vestiging voorradig. Dat is voor ons natuurlijk een grote investering maar het is ook onze sterkte en het werpt duidelijk zijn vruchten af.”
5000 m2 uitbreiding
Activiteiten en producten
Roof Belgium juni 2007
70 % van de activiteiten bestaat nog steeds uit het verwerken van non-ferrometalen tot afgewerkte producten voor regenwaterafvoersystemen terwijl de overige 30% wordt ingevuld door de distributie van een uiterst compleet gamma dakmaterialen. Hoogtechnologische en computergestuurde machines – waarvan enkele uniek op Europees en zelfs op wereldvlak – laten toe aan hoge snelheid standaard dakgoten en zelfs “tig”-gelaste buizen te produceren. Snelle persen maken zowel gootbeugels voor hanggoten als scharnierhaken voor de bevestiging van buizen. Apok verricht ook al jaren baanbrekend werk op het vlak van zink, aluminium en koper in “staande naad” en beschikt zelfs over een volledig uitgerust mobiel atelier om ter plaatse op de werf de banen te profileren, zelfs gecentreerd voor gebogen en ronde dakvormen. Maar Apok is natuurlijk verder ook nog groothandel en verdeler van alle grote merken van dakbedekkingsmaterialen en –toebehoren. Van dakvensters tot verandaplaten, van gereedschappen tot werkkledij.
“Er zijn wellicht meerdere redenen voor de groei die we momenteel doormaken, maar het zal er allemaal wel een beetje toe hebben bijgedragen. Wat wij zeker wel proberen is niet blind te zijn voor nieuwe ontwikkelingen en innovatieve materialen. Het volgen van trends is niet onbelangrijk, want als de klant ernaar vraagt, willen wij het wel hebben.” Vertelt dhr. Deliever. “Daar waar we vroeger haast uitsluitend materialen voor hellende daken verdeelden is het platdak ook steeds belangrijker geworden. We hebben er zelfs een platdakspecialist voor aangeworven en zijn ook gaan investeren in systemen en producten voor platte daken. In dat opzicht zijn natuurlijk de kunststofdaken als EPDM en vooral ook PVC niet onbelangrijk. Wij voeren de PVC membranen van Wolfin die zich van de anderen vooral onderscheiden door hun probleemloze compatibiliteit met bitumen en hun quasi onbegrensde toepassingsmogelijkheden. Ook het 6000 m2 grote dak van de uitbreiding van onze gebouwen hier werd afgedicht met een PVC dakafdichting. Dit gebouw is vooral bedoeld als extra stockageruimte om onze groei te kunnen blijven volgen. Tegelijkertijd hebben we ook op deze locatie een duidelijk onderscheid gemaakt tussen ons filiaal – waar de dakdekker ’s morgens en ’s avonds zijn materiaal komt halen – en het hoofddistributiecentrum, van waaruit de vrachtwagens naar de andere filialen vertrekken om te lange wachttijden voor de lokale klanten te voorkomen.” ■
Voorproefje van nieuwe Technische Voorlichting die eind dit jaar verschijnt
Mechanische bevestiging op stalen plooiplaten (deel 2) Marc Peeters, voorzitter van de Werkgroep binnen het WTCB die de nieuwe te verwachten TV over mechanische bevestigingen heeft geleid. Marc Peeters is directeur van Gent-Asfalt te Wondelgem en tevens moduleverantwoordelijke voor de BEVAD-opleiding plat dak specialist.
In onze meiuitgave werd al een tipje van de sluier opgelicht betreffende de nieuwe Technische Voorlichting “Mechanische bevestiging op geprofileerde staalplaten” die over enkele maanden het daglicht zal zien. In afwachting van de eindbespreking in de werkgroep en de publicatie van dit document later dit jaar krijgt u op de volgende pagina’s alvast het vervolg van onze voorbeschouwing, waarin opnieuw een aantal belangrijke punten reeds verduidelijkt zal worden. Auteur: Piet Vitse, ir.-arch., voormalig afdelingshoofd, afdeling Technische Goedkeuringen, WTCB In samenwerking met : Fabienne Dejonghe, ir., adviseur, afdeling Technische Goedkeuringen, WTCB • Marc Peeters, ir., voorzitter van de werkgroep ‘Mechanische bevestigingen’ • Lieven Van de Vel, ing., voormalig onderzoeker, laboratorium Isolatie en Dichtingsmaterialen, WTCB In het eerste deel van dit artikel – gepubliceerd in de mei-uitgave van Roof Belgium (2007-5) - bespraken we al een eerste oriënterende windkistproef die het WTCB uitvoerde om een aantal vragen uit tabel 1 te kunnen beantwoorden. Deze eerste proef diende ter beoordeling van het ‘wandelen’ van de dakisolatie, terwijl de tweede proef de invloed van een soepel dampscherm nagaat.
Roof Belgium juni 2007
Proef ter beoordeling van de invloed van een soepel dampscherm
Bij de tweede windproef gebruikte men een windkist met analoge opbouw, waaraan een losliggend dampscherm onder de isolatie toegevoegd werd. Door de aanwezigheid van het dampscherm kan hieronder en hierboven theoretisch gezien een drukverschil ontstaan. De krachten, uitgeoefend op de isolatie, zullen daarom waarschijnlijk groter zijn. Om deze mogelijkheid in rekening te brengen, werden de isolatieplaten bevestigd met behulp van één schroef. Om rekening
te houden met de invloed van de luchtdichtheid van het isolatiemateriaal, werden zowel polystyreenplaten (relatief luchtdicht) als platen uit minerale wol (relatief luchtopen) gebruikt. De windkist werd ook voor deze proef ingedeeld in drie vakken. Bovenop de stalen plooiplaten van profieltype 106/250/3 en het losliggende PE-dampscherm met een dikte van 0,25 mm werd de volgende opbouw voorzien :
• vak A : met één schroef bevestigde isolatieplaten van EPS (600 x 600 x 50 mm), gewapend elastisch membraan (EPDM) • vak B : met één schroef bevestigde isolatieplaten van EPS (600 x 600 x 50 mm), ongewapend elastisch membraan (EPDM) • vak C : met één schroef bevestigde isolatieplaten van minerale wol (600 x 600 x 60 mm), ongewapend elastisch membraan (EPDM).
Tabel 4 : Onderdrukken, uitgeoefend tijdens de proeven Aantal onderdrukcycli
Duur van de cycli
Uitgeoefende onderdruk
250
3,5 tot 4 seconden
500 Pa
250
8 tot 13 seconden
1000 Pa
250
17 seconden
1500 Pa
50
14 seconden
2000 Pa
20
17 seconden
2500 Pa
16
15 seconden
3000 Pa
Tabel 4 geeft een overzicht van de onderdrukken, uitgeoefend tijdens de proeven. De krachten, uitgeoefend op de bevestigingen, werden gemeten in het midden van de vakken A, B en C (zie afbeelding 6). Tabel 5 geeft een overzicht van de krachten die tijdens de onderdrukcycli opgemeten werden in de bevestigingen in de verschillende vakken.
Voorproefje van nieuwe Technische Voorlichting die eind dit jaar verschijnt
Tabel 5 : Krachten, uitgeoefend op de bevestigingen in de verschillende vakken Vak A Onderdrukcycli
Vak B
Maximum Afbouw Maximum Eerste Verdere Eerste cyclus cycli cyclus
Vak C
Afbouw Maximum Afbouw Verdere Eerste Verdere cycli cyclus cycli
500 Pa
110 N
110 N
162 N
162 N
73 N
73 N
1000 Pa
390 N
390 N
668 N
668 N
247 N
247 N
1500 Pa
313 N
210 N
691 N
552 N
239 N
150 N
2000 Pa
279 N
112 N
700 N
490 N
261 N
120 N
2500 Pa
93 N
93 N
431 N
431 N
91 N
91 N
3000 Pa
88 N
40 N
415 N
327 N
92 N
56 N
Wanneer men de eerste cyclus van de stormen buiten beschouwing laat (genormaliseerd regime), kan het verloop van de krachten voorgesteld worden zoals in afbeelding 7.
Naarmate de stormen hogere waarden bereiken, vergroot de invloed van de randeffecten, zodat de resultaten minder representatief worden. Daarnaast werden de volgende vaststellingen gedaan : • uit de metingen in de drie vakken blijkt duidelijk dat de aanwezigheid van het dampscherm leidt tot een drukverschil in de dakopbouw • de stijfheid van de dakafdichting en de luchtdoorlaatbaarheid van het isolatiemateriaal lijken een niet te onderschatten invloed te hebben op de verdeling van de onderdrukken in het dakcomplex. De onderdrukken, uitgeoefend op de thermische isolatieplaten, kunnen bij benadering tot twee keer groter worden, afhankelijk van het feit of het isolatiemateriaal luchtopen of luchtdicht is en/of het dichtingsmembraan al dan niet gewapend is. Verder werd in het PE-dampscherm een verbreding van de perforatieopening van de schroef vastgesteld. Mechanisch bevestigde afdichtingen met doorboorde dampschermen zijn daarom af te raden voor gebouwen die behoren tot binnenklimaatklasse IV. In het geval van dichtingsmembranen met hechtende plaatsing op hun ondergrond kan de waterdamp enkel door diffusie migreren in de dakopbouw. Indien de dakafdichting mechanisch bevestigd wordt, kan het gedrag verschillen. Doordat het membraan tengevolge van de windwerking regelmatig opgelicht wordt, kan de waterdamp immers migreren door convectie als gevolg van een luchtdrukverschil tussen het dakgeheel en de binnenlucht in het gebouw. Wij willen dus nagaan of de doeltreffendheid
van een door mechanische bevestigingen doorboord dampscherm bij een gemiddeld luchtdrukverschil volstaat om de migratie van waterdamp door convectie in de dakopbouw te beperken. Deze controle zou moeten uitgevoerd worden na de windcycli, die – zoals we hebben vastgesteld – kunnen leiden tot een verbreding van de openingen die in het dampscherm voorzien zijn voor de mechanische bevestigingen. We zullen eveneens kunnen nagaan of een eventuele beperking van het aantal bevestigingen in de isolatieplaten al dan niet leidt tot een gevoelige vermindering van de doeltreffendheid van het dampscherm. Een kleiner aantal bevestigingen brengt bij een zelfde drukverschil immers grotere vervormingen van het dampscherm teweeg en veroorzaakt een verhoogd risico op het scheuren ervan ter hoogte van de bevestigingen.
Tabel 6 : Resultaten van de metingen met be trekking tot de luchtverliezen door diverse dampschermen, doorboord met twee schroeven
Dampschermtype Alu 3 (bitumen + aluminium 3 mm) (*)
Gemiddelde luchtverliezen Dampdiffusieweerstand tengevolge van de van het onbeschadigde doorboring van het dampdampscherm scherm bij een drukverschil (µd in m) ∆p van 500 Pa (in m³/h)
≥ 200
3,06
P4 (polyestergewapend bitumen 4 mm)
0,64
V4 (glasvliesgewapend bitumen 4 mm) (*)
1,75
V3 (glasvliesgewapend bitumen 3 mm) (*)
200 tot 25 ≥ 200
LD PE 0,30 (polyethyleenfolie 0,30 mm)
1,27 0,98
LD PE 0,25 (polyethyleenfolie 0,25 mm)
200 tot 25
0,95
LD PE 0,10 (polyethyleenfolie 0,10 mm)
5 tot 2
5,20
(*) Het gebruik van dit dampschermtype is niet toegelaten in geval van mechanische bevestiging (zie TV 215)
Kijk snel op www.brandsymposium2007.com voor het volledige verslag van het eerste Benelux Brandsymposium!
Petje af voor Powerdeck Een unieke combinatie van: > een hoog isolerend vermogen > brandveiligheid > beloopbaarheid zonder schade
isolatie van platte daken PIR heeft het grootste marktaandeel in Amerika voor het isoleren van industriële daken. De Amerikaanse brandweerman weet waarom. Hij adviseert FM-gekeurde PIR isolatie, zoals TAUfoam by Recticel. y
exclusief product van Recticel Insulation
Deze verzekert een brandveilige dakopbouw. De speciale celstructuur TAUfoam by Recticel beschermt zichzelf tijdens de brand door een carbonisatie van de buitenste cellen. Interesse in meer informatie? www.powerdeck.be
Recticel Insulation • Tramstraat 6 • 8560 Wevelgem T +32 (0)56 43 89 20 • F +32 (0)56 43 89 29 •
[email protected]
Voorproefje van nieuwe Technische Voorlichting die eind dit jaar verschijnt
Tabel 6 geeft een overzicht van de resultaten van de metingen die in het WTCB uitgevoerd werden ter bepaling van de luchtverliezen door diverse dampschermen die met twee schroeven doorboord werden.
Vaststellingen en nood aan verder onderzoek In afwachting van de eindbeoordeling kunnen uit de twee oriënterende proeven reeds de volgende besluiten getrokken worden voor éénlaagse afdichtingen die mechanisch bevestigd worden in de overlapping of die met lineaire bevestigingen vastgemaakt worden bovenop het membraan. • Zonder dampscherm zijn de drukverschillen ter hoogte van isolatieplaten zonder sponning zodanig dat een enkele bevestiging per plaat zou moeten volstaan om de windbelasting op te nemen. • Bij aanwezigheid van een losliggend dampscherm ontstaat er een drukverschil in het geheel ‘dampscherm/isolatie’. De grootte ervan lijkt afhankelijk te zijn van verschillende factoren: elasticiteit van het dichtingsmembraan, luchtdichtheid, stijfheid en gewicht van het isolatiemateriaal. Wat het mechanische gedrag betreft, hebben de uitgevoerde proeven aangetoond dat : – de belastingen het grootst zijn in het geval van stijve isolatieplaten (EPS in het onderzochte geval) onder een synthetisch, ongewapend en dus elastisch dichtingsmembraan; onder een minder elastisch en gewapend dichtingsmembraan zou de belasting met de helft verminderen – de belastingen bij platen uit minerale wol (zonder cachering) eveneens tot de helft beperkt worden, los van het feit of het dichtingsmembraan gewapend is of niet. Bijkomend onderzoek moet uitwijzen in hoeverre de gedane vaststellingen kunnen bevestigd worden voor alle dampschermtypes (polyethyleen, bitumen, …) en verschillende types afdichtingen, rekening houdend met het hygrothermische gedrag van het dak. Wij hopen dat de resultaten van dit onderzoek het mogelijk zullen maken definitieve conclusies te trekken omtrent de druk die uitgeoefend wordt op het geheel ‘dampscherm/thermische isolatie’.
Bepaling van het aantal bevestigingen
met dynamische windproeven : het betreft hier windkistproeven waarbij een veiligheidsfactor wordt toegepast ten opzichte van de bezwijklast. Men heeft de keuze tussen twee soorten
met statische uittrekproeven : het gaat hier om de bepaling van de karakteristieke statische uittrekwaarde van de bevestiging voor een bepaalde ondergrond. Op deze waarde wordt eveneens een correctiefactor toegepast, die afhankelijk is van de ondergrond
met forfaitaire waarden, gebaseerd op ervaringen uit het verleden, die voor specifieke toepassingen en onder bepaalde voorwaarden kunnen worden aangenomen. Deze waarden zijn enkel van toepassing op de schroeven van de dakisolatie of op deze van de bitumineuze onderlagen die verspreid over het dakoppervlak aangebracht worden. De aldus gedefinieerde rekenwaarden worden gedeclareerd door de fabrikant van de schroeven of zijn vermeld in de referentiedocumenten (ATG, ETA, …) van de dichtingsmembranen of isolatiematerialen. Deze waarden, evenals de weerhouden daksamenstelling in haar geheel, moeten beproefd worden voor de uitvoering. De ATG (Belgische Technische Goedkeuringen) vermelden niet alleen de gedeclareerde rekenwaarde van de bevestiging van de dakisolatie, maar ook deze van de afdichting. Ze beschrijven immers zogenaamde ‘open systemen’. Dit betekent dat de aannemer-plaatser zelf de gewenste combinatie afdichting/ schroef/dakisolatie/dakvloer kan kiezen. De ETA (Europese Technische Goedkeuringen), die enkel van toepassing zijn op mechanisch bevestigde afdichtingssystemen, beschrijven daarentegen ‘gesloten systemen’. Dit houdt in dat de ETA-houder (fabrikant of leverancier) één enkele gedeclareerde waarde voor het volledige systeem dient aan te geven en dat de aannemer-plaatser geen keuzen kan maken. Bij de beoordeling van de rekenwaarden van de bevestigingen mag men niet uit het oog verliezen dat ook andere factoren bepalend kunnen zijn voor de windweerstand van de constructie. Naast het uittrekken van de bevestigingen uit de ondergrond kan de windweerstand van het systeem immers ook verminderen door het loskomen van de verdeelplaatjes, het doorponsen van de isolatie, het doorscheuren van de dakafdichting, … Verder mag men niet vergeten dat het berekende aantal bevestigingen voor sommige isolatiematerialen moet verhoogd worden om de dimensionale vervormingen (schotelen, krimp, …) ervan te beperken.
Roof Belgium juni 2007
Na de berekening van de windbelasting op de verschillende lagen van de dakopbouw, rekening houdend met de hierboven gedane vaststellingen, dient men na te gaan hoeveel mechanische bevestigingen er nodig zijn om deze windbelasting op te nemen. Hiertoe moet men eerst en vooral beschikken over de rekenwaarde voor de uittrekweerstand van de bevestigingen. Deze kan op verschillende wijzen bepaald worden :
windproeven : • proeven ter beoordeling van mechanisch bevestigde afdichtingen. De dakisolatie bestaat in dit geval doorgaans uit minerale wol (zie hiervoor ook de Europese Technische Goedkeuringsleidraad nr. 6 [3]) • proeven ter beoordeling van op een mechanisch bevestigde dakisolatie verkleefde afdichtingen. Deze EUtgb-procedure omvat twee reeksen windproeven. De eerste wordt uitgevoerd op het dunste deel van de dakisolatie met het minimum aantal schroeven. De tweede reeks proeven wordt uitgevoerd op het dikste stuk met het maximum aantal schroeven. Uitgaande van de bekomen resultaten en van de breukfenomenen (uittrekken, loskomen, delaminatie, ...) wordt de meest kritische rekenwaarde voor de bevestiging van de dakisolatie bepaald
11
Voorproefje van nieuwe Technische Voorlichting die eind dit jaar verschijnt
Keuze van de bevestigingen Hiervoor bleek reeds dat de keuze van de mechanische bevestigingen afhankelijk is van : • het dakvloertype (metaal/hout/steenachtig materiaal/ beton) • de samendrukbaarheid van de isolatie • het te bevestigen geheel; d.i. de dakisolatie, • de bitumineuze onderlaag, de eindlaag, de mechanische bevestigingen (al dan niet in de overlapping), … De uiteindelijke combinatie schroef/verdeelplaatje moet zodanig gekozen worden dat de duurzaamheid van het geheel gewaarborgd is.
Keuze van de mechanische bevesti gingen afhankelijk van de ondergrond
Roof Belgium juni 2007
Zoals eerder beschreven is het schroeftype afhankelijk van het type ondergrond. In het geval van stalen plooiplaten dient men bij de keuze van de schroeven te letten op de volgende aanbevelingen : • de schroeven moeten een minimale diameter van 4,8 mm hebben, evenals een zodanige minimumlengte dat ze ten minste 15 mm uitsteken onderaan de staalplaat • ze dienen voorzien te zijn van een boorpunt dat aangepast is aan de dikte van de staalplaat (de aanbevolen dikte van de plaat bedraagt 0,88 mm en moet minstens gelijk zijn aan 0,75 mm) • de karakteristieke statische uittrekweerstand (zie Goedkeuringsleidraad nr. 6) van de schroeven uit een staalplaat van 0,75 mm moet ten minste gelijk zijn aan 1350 N • de weerstand tegen het losdraaien van de schroeven moet voldoen aan de zogenaamde ‘unwinding test’ (zie Goedkeuringsleidraad nr. 6) • om de corrosieweerstand te waarborgen, moeten de schroeven bestaan uit verzinkt of roestvrij staal. De corrosieweerstand wordt bepaald aan de hand van de Kesternich-proef. Na 12 Kesternich-cycli moeten de schroeven volgens de EUtgb beantwoorden aan de eisen van klasse 2 (zonder roest). Volgens de Goedkeuringsleidraad nr. 6 mag het roestoppervlak na 15 cycli niet groter zijn dan 15 %. De vorm van de verdeelplaatjes moet aangepast zijn aan de schroeven en aan de samendrukbaarheid van de isolatie (zie afbeelding 8).
12
Daarom wordt aangeraden om bij soepele isolatieplaten schroeven te kiezen die voorzien zijn van een bijkomende spoed onder de schroefkop. Deze laat toe de schroef samen met het verdeelplaatje te verankeren, zodat de puntlast over een groter oppervlak (dat van het verdeelplaatje) wordt verspreid. Bij toepassing van zeer stijve isolatiematerialen dient men er daarentegen op te letten dat verdeelplaatjes, die voorzien zijn van een dimpel, vlak en in volledig contact met de ondergrond geplaatst worden. In dit geval moet de indrijfkracht groter zijn
dan bij soepele isolatiematerialen. Bij toepassing van EPB- en PFisolatie beveelt het WTCB bijgevolg het gebruik van convexe plaatjes of plaatjes met een kleinere conische dimpel (< 3,5 mm onder het plaatje) aan.
Forfaitaire rekenwaarde voor mechanische bevestigingen van de dakisolatie of de bitumineuze onderlagen In TV 215 werd voor de schroeven een forfaitaire uittrekwaarde van 300 N opgegeven, zonder specifieke kwaliteitseisen op te leggen. De opgedane kennis en de ervaring met het gebruik van schroeven in daktoepassingen, evenals de informatie uit de ATG, hebben de leden van de werkgroep ‘Mechanische bevestigingen’ ertoe aangezet om deze rekenwaarde voor de dakisolatie en de bitumineuze onderlagen op te trekken tot 450 N per bevestiging. Deze waarde geldt echter alleen indien de bevestigingen voldoen aan de eerder in dit artikel geformuleerde aanbevelingen en gelijkmatig verspreid zijn over het dakoppervlak. Deze forfaitaire rekenwaarde is niet van toepassing op de schroeven in de eindlaag of de dakafdichting zelf. Deze laatste worden doorgaans op een lijn in de overlapping geplaatst, of uitgevoerd met een overlappingstrip. In dit geval moet de rekenwaarde bepaald worden aan de hand van windproeven of ontleend worden uit de gegevens, gedeclareerd in de ETA, of aangegeven door de ATG of de fabrikant.
Nieuwe Technische Voorlichting De toekomstige Technische Voorlichting betreffende de mechanische bevestiging op stalen plooiplaten vormt een aanvulling op TV 215 voor de volgende aspecten : • de plaatsing van de stalen plooiplaten • de keuze en de plaatsing van het dampscherm • de keuze en de bevestiging van de dakisolatie en de dakafdichting met schroeven en verdeelplaatjes • de berekening van het aantal benodigde schroeven en de verdeling ervan. Naast de problematiek van de windweerstand en de keuze van de verschillende eind- en tussenlagen van zogenaamde warme daken zal de TV aandacht schenken aan de warmteverliezen tengevolge van de koudebrugwerking van de schroeven, de brandveiligheid en de beloopbaarheid van mechanisch bevestigde dakafdichtingen. De publicatie van deze nieuwe TV is verwacht tegen eind dit jaar.
Voorproefje van nieuwe Technische Voorlichting die eind dit jaar verschijnt
Besluit Het WTCB heeft een onderzoekscampagne opgestart om een beter inzicht te krijgen in de druk die uitgeoefend wordt op de verschillende lagen van een dakopbouw met een mechanisch bevestigde isolatie of afdichting. De bevindingen van dit onderzoek zullen het Technisch Comité ‘Dichtingswerken’ en de BUtgb in staat stellen de keuze van de bevestigingen en van hun aantal te optimaliseren. Daarnaast – en om te vermijden dat elke bestaande bevestigingstechniek het voorwerp zou moeten uitmaken van windproeven – heeft de werkgroep praktische aanbevelingen geformuleerd inzake de keuze van de bevestigingen. In de aanbevelingen wordt rekening gehouden met de evolutie van de Europese geharmoniseerde productspecificaties, zoals beschreven in de Europese Technische Goedkeuringsleidraad
nr. 6 en in de Europese productnormen met betrekking tot dakafdichtingen (prEN 13707 en prEN 13956), dakisolatie (normenreeks NBN EN 13162 tot NBN EN 13171) en dampschermen (EN 13970 voor bitumineuze dampschermen en EN 13984 voor kunststof dampschermen). Het onderzoek zou ook een invloed kunnen hebben op de wijze van beoordeling en beschrijving in de ETA (die de basis vormen voor de CE-markering) en in de vrijwillige ATG-kwaliteitsverklaringen. De verworven inzichten in het gebruik van mechanische bevestigingen in stalen plooiplaten zullen het uitgangspunt vormen voor verder onderzoek naar de mechanische bevestiging in betonachtige ondergronden. ■ Geïnteresseerde lezers kunnen steeds verdere informatie bekomen via de website www.wtcb.be
®%&4$)"$)51-"45*$4 WBOBMMFCPVXNBSLUFOUIVJT¯ GddÒc\ÄZeYbÄhZXjg^iVcKZajmLVcY"Zc9V`eaViZc @dZeZahAddY@deZgZcO^c`eaViZc!Wj^oZcZc\diZc >hdaVi^ZbViZg^VaZci]Zgb^hX]ZcV`dZhi^hX]9ZXZj" c^cX`EK8eaVcX]ZiiZcZcegdÒZaZcZcodkZZabZZg½ 4>C;DGB::GC66GDCO:ADE:C9:68I>:H>HDA6I>::CGDD;>C<3 )*&")*)6cilZgehZhiZZclZ\&%+-7".%)&
13
Verhoogde fiscale aftrek moet recordverkoop zonnepanelen nog doen stijgen
Belg loopt warm voor zonnepanelen
Roof Belgium juni 2007
Hoewel België op Europees vlak achterop hinkt wat hernieuwbare energiebronnen betreft, werd vorig jaar in ons land wel een recordaantal zonnepanelen geplaatst. In totaal gaat het om zo’n 44.500 m2, wat een groeistijging van ruim 60% betekent ten opzichte van 2005. Met de recent aangekondigde verhoogde fiscale voordelen geeft de federale overheid nu nog eens een extra stimulans om in zonne-energie te investeren. Als specialist terzake promoot ook Viessmann deze milieuvriendelijke en energiezuinige technologie en heeft daarvoor twee soorten zonnepanelen beschikbaar: vlakke collectoren en vacuümbuiscollectoren.
14
Eerder dit jaar besliste de federale overheid om de aankoop van zonnepanelen nog meer te ondersteunen en ze verhoogde het plafond voor belastingvermindering van 2.000 EUR naar 2.600 EUR (geïndexeerd 3.380 EUR) voor de plaatsing van zonnepanelen voor waterverwarming of energieopwekking. Concreet maakt deze verhoogde fiscale aftrek – samen met de premies en subsidies van energiebedrijven en regionale overheden – het voor de meeste gezinnen vandaag erg toegankelijk om op zonne-energie over te schakelen. Want als een gemiddeld zonnesysteem voor een huisgezin circa 5.000 à 6.000 EUR kost, wordt ruim de helft daarvan nu al
gedragen door de overheid. Zonnepanelen dekken tot 35% van de jaarlijkse kosten voor verwarming en besparen tot 60% op de sanitaire warmwaterproductie. Deze besparingen en de sterke financiële ondersteuning zorgen ervoor dat een zonne-installatie vandaag terugverdiend is op gemiddeld 5 à 6 jaar, afhankelijk van waar je woont en de toegekende premies en subsidies.
België versus Europa Uit recente cijfers van BELSOLAR, de Belgische vakvereniging van de leveranciers van zonne-energiesystemen, blijkt dat de markt van
zonnepanelen sterk stijgt. In 2006 werden in ons land 44.464 m2 zonnepanelen geïnstalleerd, wat een recordaantal betekent en een toename van 61% ten opzichte van 2005. Daarbij doet Wallonië – mede dankzij de hogere subsidies – het iets beter dan Vlaanderen. Ondanks die sterke stijging scoort België nog altijd slecht vergeleken met de andere Europese landen. Waar Duitsland en Scandinavië een ware traditie hebben in zonne-energiesystemen, staat België op de vierde laatste plaats in Europa met een gemiddelde van 27,5 cm2 zonnepanelen per inwoner. Enkel Finland, Ierland en Portugal doen het nog slechter. In het licht van de huidige toegekende financiële voordelen, zou het volgens Viessman voor Belgen echter een gemiste kans zijn om niet in een zonnesysteem te investeren. Bovendien gaan zonnepanelen gemakkelijk 15 tot 20 jaar mee, terwijl het verlies in rendement verwaarloosbaar is.
Verhoogde fiscale aftrek moet recordverkoop zonnepanelen nog doen stijgen
Zonnepanelen: waar toepassen? Door een steeds betere isolatie van onze woning besparen we meer en meer op het energieverbruik voor verwarming. Maar een betere isolatiegraad verandert uiteraard niets aan het stijgende verbruik van sanitair warm water. Terwijl 5 tot 10 jaar geleden in een klassiek huis gemiddeld 10 tot 20% van het totale energieverbruik naar de aanmaak van sanitair warm water ging, is dat vandaag opgelopen tot 30% en meer. De badkamer bijvoorbeeld is dan ook geëvolueerd naar een waar ontspanningsoord – denk maar aan douches met zijsproeiers, bubbelbaden, e.d. Vandaar ook het grote voordeel van de toepassing van zonnepanelen. Want hoe groter het verbruik van warm water, hoe groter het relatieve voordeel dat een zonnepaneel oplevert voor de verwarming ervan. Met de zonnesystemen van Viessmann bijvoorbeeld bespaart men jaarlijks tot 60% op de energiekosten voor de sanitaire warmwaterproductie. In de zomermaanden kan de tapwateropwarming zelfs volledig met zonne-energie gebeuren. Zonnecollectoren zijn echter niet alleen geschikt voor tapwateropwarming, ze kunnen ook worden ingezet voor de opwarming van het water in het verwarmingssysteem. Zo kan het zonnesysteem in de tussenseizoenen ook de verwarming ondersteunen, waardoor het stookolie- of gasverbruik nog meer
omlaag gaat. Omgerekend betekent dit een besparing van 35% op de jaarlijkse kosten voor verwarming.
Soorten zonnepanelen: verschillende technologieën Viessmann heeft voor zonne-energie twee verschillende technologieën in huis: de klassieke vlakke collectoren (Vitosol 100) en de vacuümbuiscollectoren (Vitosol 200 en Vitosol 300). De technieken zijn even kwalitatief, maar verschillen in toepassingsmogelijkheden.
• Vlakke collectoren: Vitosol 100 Deze vlakke collectoren koppelen een optimaal rendement aan een aantrekkelijke verhouding tussen prijs en opbrengst. Ze zijn er in twee uitvoeringen (horizontaal of verticaal) – geschikt voor montage op platte (met chassis) of hellende daken.
• Vacuümbuiscollector Vitosol 200 Waar klassieke zonnepanelen niet meer gebruikt kunnen worden, bieden vacuümbuiscollectoren van Viessmann een oplossing. Ze kunnen zowel horizontaal als verticaal gemonteerd worden, waarbij elke buis in de collector naar de zon gedraaid kan worden. Dit systeem is uniek voor Viessmann-zonne-installaties en zorgt voor een hoger rendement bij diffuus licht, zoals bijvoorbeeld in de winter.
Om in de toekomst zuiniger om te springen met onze energiebronnen, ging op 1 januari 2006 een nieuwe Europese energierichtlijn van start. Die omvat, voor elke aanvraag van stedenbouwkundige vergunning, verschillende eisen op het vlak van thermische isolatie, energieprestatie en ventilatie. Bij energieprestatie wordt een maximaal E-peil gehanteerd, waarbij het Epeil een beeld geeft van het primair energieverbruik van een gebouw. Dat zonnepanelen het E-peil gunstig beïnvloeden - en dus minder primaire energie vereisen voor een woning - is al meermaals wetenschappelijk aangetoond. Op dat vlak zijn zonnepanelen dan ook een interessante investering, zeker als het zogenaamde E-attest straks ook voor bestaande woningen zal gelden. Want het verbruik van minder of meer energie (gas of stookolie) heeft onmiskenbaar een effect op de prijswaarde van een gebouw. Dat de energievriendelijke zonnepanelen steeds meer ingeburgerd raken, blijkt ook uit het nieuwe product dat sleutelop-de-deurfirma’s – die in België circa 75% van de nieuwbouw vertegenwoordigen – vandaag standaard aanbieden: de woning met een laag energiepeil. Daarnaast wordt in de sector steeds vaker het idee geopperd om zonnepanelen standaard te verplichten voor nieuwbouw. In Wallonië is het voor sociale nieuwbouw trouwens al verplicht ze op te nemen in het lastenboek. ■
Roof Belgium juni 2007
Beide types zonnecollectoren worden gekenmerkt door hun gunstige prijs maar ook door hun opmerkelijke energiebesparing en lange levensduur. Ze zijn dan ook zeer doordacht ontworpen en vervaardigd van corrosiebestendige materialen zoals hoogwaardig aluminium, koper en speciaal zonneglas. Daarbij maakt de Sol-Titan-laag de zonne-collector nog doeltreffender, doordat het stof er vanaf schuift en de opname van zonlicht maximaal blijft. Speciale dichtings- en verbindingselementen voorkomen tot slot schade aan de collectoren door grillige weersomstandigheden zoals sneeuw, regen, hagel, vorst of felle windvlagen.
Invloed zonnepanelen op E-peil
15
Zonne-energie is aan onmiskenbare opmars bezig
Laat de zon maar schijnen !
De aanwending en het nuttig gebruik van de zonnewarmte is sterk toegenomen in 2006 : de verkoop van zonne-energie-installaties is het afgelopen jaar met maar liefst 35 % toegenomen wat het totale vermogen opvoert tot ongeveer 1.900 mégawatts. Met groeicijfers die oplopen van 40 % tot 70 %, zijn Frankrijk, GrootBrittannië en Duitsland de meest dynamische groeipolen. Maar ook in ons land wordt record na record gebroken. Zo leren de cijfers van de beroepsfederatie van zonne-energiebedrijven Belsolar ons dat de Belgische gezinnen vorig jaar een recordaantal zonnepanelen hebben laten plaatsen.
Roof Belgium juni 2007
De totale oppervlakte van de verkochte panelen bedroeg in 2006 zo’n 44.500 vierkante meter, een stijging met 60 procent in vergelijking met 2005. “Een zonnepaneel blijft een hele investering (een gemiddeld paneel kost ongeveer 8.000 euro), maar de vele premies en fiscale voordelen maken het voor de meeste gezinnen tegenwoordig erg toegankelijk om op zonne-energie over te schakelen”, aldus een woordvoerder van Belsolar. Vlaams minister van Milieu Kris Peeters (CD&V) doet daar zelfs nog een schepje bovenop en stelt dat het voor gezinnen nu financieel interessanter om zonnepanelen te plaatsen dan aan pensioensparen te doen. “Een investering in zonnepanelen kost gemiddeld zo’n 12.000 euro. De Vlaamse overheid geeft daar-
16
bij al een investeringssubsidie van tien procent. Daarnaast bespaart een consument gedurende twintig jaar zo’n 1.000 euro aan elektriciteitskosten. Als hij te veel stroom produceert, kan hij via zijn groene stroomproductie en de certificaten zelfs nog geld binnenhalen.”, aldus de minister.
Zonnepanelen en zonnecollectoren Eeuwenlang hebben daken een louter afschermende functie gehad, namelijk het onderliggende gebouw en haar bewoners vrijwaren van de weersinvloeden zoals regen, wind, sneeuw en extreme temperaturen. Maar daarin begint stilaan verandering te komen met recente grote doorbraak van zonnepanelen en collectoren. De gigantische hoeveelheden beschikbaar en ‘onbenut’ dakoppervlak in ons land vormen immers de ideale basis voor de opbouw of integratie van dergelijke installaties.
De zonnecollector Het aantal zonnecollectoren is haast vervijfvoudigd tussen 2002 en 2006
Een zonnecolletor zet zonne-energie om in warmte. De zonnewarmte
die door een op het dak geplaatste zonnecollector wordt opgevangen, wordt meegenomen naar een opslagvat door een transportmedium dat door de collector wordt gepompt. In dit opslagvat, dat nodig is omdat de warmte-behoefte en het warmte-aanbod natuurlijk niet steeds samenvallen, wordt de warmte van het collectorwater via een warmtewisselaar overgedragen aan het leidingwater. Omdat het water niet altijd een voldoende hoge temperatuur heeft wordt er gebruik gemaakt van een naverwarmer om het water op de gewenste temperatuur te brengen. Men maakt onderscheid tussen enerzijds de ‘gevulde’ systemen, waarbij het transportmedium dat door de zonnecollector stroomt bestaat uit een mengsel van water en
Hoewel de huid van de olifant 12 maal dikker is dan die van de mens, is ze nog steeds zeer gevoelig. Tijdens het baden blaast de olifant met zijn slurf modder over zijn lichaam. Zo ontstaat een laag die het dier beschermt tegen zon, insecten en uitdroging. Dat is wellicht de verklaring waarom olifanten zo lang leven.
Solide en flexibele bescherming voor een langer leven Solano® 30 staal voor gevel- en dakbekledingen Onze Solano® 30 voorgelakte stalen werden speciaal ontwikkeld voor gevel- en dakbekledingen in veeleisende omstandigheden. Zij combineren stevig staal met een beschermende thermoplastische bekleding. Zo ontstaan producten met een langere levensduur en hogere weerstand tegen de natuurelementen. Het Solano® 30 assortiment biedt verhoogde UV-bestendigheid, grotere corrosieweerstand en een uitgebreide reeks automatische garanties. Dankzij zijn ongeëvenaarde designmogelijkheden en kwaliteitsnormen is Solano® 30 de logische keuze voor uw bouwtoepassingen. Zoals al onze producten, biedt Solano® 30 de beste garanties qua recycleerbaarheid, veiligheid en duurzaamheid. Alle lakken van ons kleurenpalet zijn bovendien vrij van ftalaten en zware metalen. Bij Arcelor Mittal hebben we bewust gekozen voor duurzame ontwikkeling. Uit respect voor het leven.
[email protected]
Zonne-energie is aan onmiskenbare opmars bezig
anti-vries, en anderzijds de zogeheten leegloop- of terugloopsystemen die gebruik maken van zuiver water. Bij dit laatste systeem wordt het collectorcircuit slechts gedeeltelijk gevuld en enkel wanneer er voldoende licht op de collectoren valt en het opslagvat niet oververhit is, wordt het water rondgestuurd en wordt het collectorcircuit volledig gevuld. Op deze manier bekomt men een efficiënte beveiliging tegen bevriezing en oververhitting.
avonds -wanneer de zon niet meer schijnt- vooral behoefte heeft aan licht en dus ook aan elektriciteit; • Een laadregelaar voor een veilige koppeling van de panelen met de accu en de gebruiker.
Het zonnepaneel
Netgekoppeld systeem
Wanneer we spreken over een zonnepaneel bedoelen we in feite een photovoltaïsch of kortweg PV-paneel. Deze panelen zetten zonneenergie om in elektriciteit en zijn opgebouwd uit meerdere kleine vierkante zonnecellen die met elkaar verbonden zijn. Deze plaatjes zijn opgebouwd uit flinterdunne laagjes halfgeleidend materiaal waartussen -onder invloed van het zonlicht- een spanningsverschil ontstaat. De zo opgewekte energie kan direct worden gebruikt of worden opgeslagen in batterijen of accu’s. Voor de toepassing van dergelijke panelen kan men kiezen uit twee verschillende systemen: het autonome of ‘stand alone’-systeem en het netgekoppeld systeem.
Roof Belgium juni 2007
Autonoom systeem
18
De drie hoofdcomponenten van het autonoom systeem zijn: • De PV-panelen die het zonlicht omzetten in elektriciteit; • Een oplaadbare accu die zorgt voor de opslag van elektriciteit vermits men bijvoorbeeld ‘s
Het voornaamste ‘nadeel’ van dit systeem is de aanzienlijke ruimte die in beslag wordt genomen door de vrij dure accu’s. Het autonome systeem wordt dan ook meestal gebruikt voor de energievoorziening van bijvoorbeeld lichtboeien en verkeerssignalisatie.
Een interessant alternatief is daarom het netgekoppeld systeem waarbij een wisselwerking bestaat tussen het PV-systeem en het algemene elektriciteitsnet. Dit systeem is opgebouwd uit: • De PV-panelen die het zonlicht omzetten in elektriciteit; • Een apparaat dat de opgewekte gelijkstroom omzet in wisselstroom (omvormer); • Een koppeling aan het elektriciteitsnet die de functie van de accu in het autonome systeem vervult. Bij een overschot aan elektriciteit wordt er geleverd aan het net en bij een tekort wordt er elektriciteit onttrokken. Daarom worden er bij deze toepassing meestal ook twee elektriciteitsmeters geplaatst. Uit praktisch oogpunt tracht men echter te bereiken dat er bij kleinere installaties slechts één meter geplaatst zou worden die dan “zowel vooruit als achteruit loopt”. Een bijkomend vraagteken en technisch probleem dat hierbij nog moeten worden opgelost is de teruglevering in monoof driefase.
Vooroordelen inzake zonne-energie Sinds hun ontstaan hebben de zonne-energiesystemen voortdurend te
kampen gehad met verschillende vooroordelen, die door de voorstanders van deze vorm van energiewinning vanzelfsprekend worden aangevochten. Zo zou zonne-energie nooit de conventionele energievoorziening in onze woning kunnen vervangen. De zogenaamde NULenergiehuizen in Duitsland, Nederland en Scandinavië bewijzen het tegendeel en tonen aan dat een combinatie van actieve en passieve benutting van zonne-energie wel degelijk het grootste deel van onze energiebehoefte kan dekken, mits een rationeel energiegebruik natuurlijk (goede isolatie, gebruik spaarlampen, enz...) En wat op koude dagen of op momenten wanneer de zon niet schijnt? Zonne-energiesystemen werken op zonlicht en functioneren dus ook bij gewoon daglicht of lichtbewolkt weer. Bovendien worden in Europa en vooral in Noord-Europa alle standaard zonnecollector-installaties uitgerust met een betrouwbare naverwarming zodat ook tijdens minder zonrijke periodes de warmwatervoorziening is verzekerd.
Architectonische gevolgen De opkomst en ontwikkeling van zonnecollectoren en PV-panelen zal het uitzicht van onze daken in de (nabije) toekomst aanzienlijk veranderen. De PV-systemen zullen hierin de belangrijkste rol spelen vermits ze een groter oppervlak nodig hebben dan de zonnecollectoren en er in ons land nog maar weinig sprake is van ‘integratie’ in het dak. Bij beide systemen is het natuurlijk van belang dat er zoveel mogelijk zonlicht op de elementen valt. Dakkapellen zijn dus slechts beperkt mogelijk vermits ze te veel schaduw veroorzaken. Om een optimaal rendement te bekomen zal
Zonne-energie is aan onmiskenbare opmars bezig
de architect moeten denken aan het realiseren van een (grotere) dakoverstek om het te benutten dakoppervlak zo groot mogelijk te maken en zal hij bij de oriëntatie van het dak ook rekening moeten houden met de instralingshoek van de zon. Om diezelfde reden worden de collectoren en zonnepanelen op platte daken ook op een speciale ondersteuningsconstructie aangebracht. Bij opbouw op een hellend dak kan het dakvlak natuurlijk beter worden gevolgd en is de beïnvloeding van het algemene beeld -afgezien van de zwarte en donkerblauwe kleur van de elementen- minder ernstig. Maar ook deze donkere kleuren dienen niet langer een probleem te zijn, want tegenwoordig worden er reeds PV-modules in andere kleuren aangeboden. Het spreekt bovendien voor zich dat zowel thermische collectoren als PV-modules in één optisch vlak gecombineerd kunnen worden teneinde de volledige dakoppervlakte te benutten.
Integratie in het dak
In plaats van de PV-modules te voorzien van de klassieke, ondoorzichtige achtergrondafwerking kan men ook gebruik maken van een tweede glasafdekking. Bij deze toepassing, die bijvoorbeeld ook gebruikt kan worden in geluidswanden en perronoverkappingen, spreekt men van een glas/glas uitvoering en is er dus lichtdoorval mogelijk tussen de cellen. In dergelijke modules worden de cellen om begrijpelijke redenen meestal ook iets verder uit elkaar geplaatst.
Belangrijke rol weggelegd voor dakensector Op de EU-klimaattop begin maart in Brussel sloten de regeringsleiders en staatshoofden van de 27 EU-landen een akkoord over een gezamenlijk klimaatplan. Daarin werd onder meer afgesproken dat 20% van alle energie in 2020 ‘schoon’ moet zijn, d.w.z. afkomstig uit hernieuwbare energiebronnen als zon, wind, biomassa, water en aardwarmte. Naast de financiële steun en fiscale voordelen die de overheid kan bieden, kan ook de dakensector zijn steentje bijdragen om samen met de fabrikanten van panelen en collectoren naar bruikbare oplossingen te zoeken. Denk daarbij aan een nauwe samenwerking en overleg met de producenten en met de energiesector over onderwerpen als: • Gemak van installatie van de panelen (en van eventuele latere vervanging of onderhoud). • De functies van de panelen op het dak op langere termijn: alleen elektriciteitsopwekking of misschien toch ook waterkering?
• De combinatie van zonnepanelen en platte daken. Er zijn verschillende toepassingsvormen mogelijk. Welke moeten worden doorontwikkeld en hoe kunnen we er bijvoorbeeld voor zorgen dat onderhoud en renovatie goed mogelijk blijven? • De esthetische kwaliteit van het geheel: als je in de toekomst uit het raam kijkt zal je altijd wel ergens zonnepanelen op of aan gebouwen zien. De gebruikte panelen en systemen moeten er dan wel mooi uitzien, anders wordt dat eventueel een struikelblok. • En tenslotte DE vraag: wie is er aansprakelijk als er iets is met het systeem? De elektricien, de loodgieter of de dakdekker? De hele infrastructuur van installatie, beheer en onderhoud moet goed geregeld zijn, ook met betrekking tot verzekeringen en garanties. ■
Bronnen: • Zonne-energie wint terrein in gans Europa: Roof Belgium 2001-7 • “De dakenbranche moet pro-actief zijn als het gaat om zonne-energie”: Roofs april 2007 • 7 mythes rond zonne-energie, Eric Jansseune, IZON Antwerpen • Dakpannen als zonne-panelen, Bouwwereld, 8 november 1996 • Daken veranderen, Duurzaam Bouwen, Oktober 1996 • Lezing ‘Integratie van zonnepanelen (PV) en zonnecollectoren in de bouw’, Ing. J.M. Bruins, tijdens de BDA studiemiddag ‘Daken 2015’ op 19 november 1996 • Informatie en documentatie van de volgende bedrijven: Izon te Borgerhout, Solar-Technics te Rumbeke-Roeselare en Solio te Wortegem-Petegem
Roof Belgium juni 2007
Momenteel wordt er ernstig gezocht naar mogelijkheden om de zonnecollectoren en PV-elementen in het dak te integreren en hen de functie van de dakbedekking te laten overnemen. Meestal worden de PVpanelen in een profielensysteem in het hellend dak aangebracht maar tegenwoordig bestaan er ook zonnepanelen in de vorm van een dakpan die schubvormig kunnen worden aangebracht en die elektrisch aan elkaar worden gekoppeld. Vanwege hun relatief licht gewicht moeten ze wel mechanisch worden verankerd. Uit de praktijk blijkt echter dat de kosten verbonden aan het afwerken van een klein zonnepaneel tot een dergelijk eindproduct zo hoog oplopen dat deze dakpannen momenteel
nog maar weinig concurrentieel zijn ten opzichte van de grote panelen.
19
Dossier zonne-energie
Groot, groter, grootst
Daar waar je enkele jaren terug slechts hier en daar een zonnepaneel op het dak zag, is het hek nu helemaal van de dam. Dagelijks krijgen we berichten te horen en te lezen over het ene project dat nog groter is dan het andere. Vooral bedrijven illustreren graag hun milieuvriendelijke aanpak met steeds groter wordende en opmerkelijke zonne-energie-installaties en wat gisteren het grootste project was, kan die titel vandaag alweer kwijt zijn. Laat ons even kennismaken met enkele van de (voormalige) titelhouders…
1
Roof Belgium juni 2007
Op het dak van Enveloppendrukkerij De Vroede uit Nijlen staan 1.200 zonnepanelen, met een oppervlakte van 5.000 vierkante meter en een vermogen van 223 kWp. Daarmee kan de KMO in theorie genoeg elektriciteit produceren om het bedrijf te laten draaien. Het systeem produceert op jaarbasis ongeveer 200.000 kWh groene stroom, wat het equivalent is van het jaarverbruik van een zestigtal gezinnen. Er wordt op deze manier ook jaarlijks 150 ton CO2-uitstoot vermeden. Bovendien dekt het bedrijf niet alleen haar eigen energiebehoefte, want een aanzienlijk deel van de opgewekte stroom
20
wordt terug geïnjecteerd in het elektriciteitsnet van de gemeente. De installatie werd toevertrouwd aan de firma Solar-Access die als bevestigingssysteem gebruikt maakte van haar gepatenteerde Zonnegoot waarmee met een lage bijkomende belasting op het dak grote industriële platte daken voorzien kunnen worden van zonnepanelen, zonder enige perforatie van het dak.
2 Dexia Insurance Belgium gaf SunTechnics, het voormalige IZEN, de opdracht om een grootschalige PV installatie te plaatsen op het dak van de opslagplaats van (het voormalige) DVV te Meise gelegen langs de A12. De installatie heeft een geïnstalleerd vermogen van 60.000 Wp. Deze installatie werd geplaats tussen 19 en 28 juni 2006. De panelen hebben een gezamenlijke oppervlakte van ruim 458 m² en iedere module heeft een maximaal vermogen van 180 Watt piek bij ideale en maximale zoninstraling. Alle modules werden op het dak verankerd met aluminium profielen en voor de aansluiting werd meer dan 900 meter kabeldraad voorzien. Aangezien zonnepanelen gelijkstroom leveren zijn er 10 omvormers nodig van elk 5.000 W
Dossier zonne-energie
om dit om te zetten naar bruikbare wisselstroom. De jaarlijkse opbrengst bedraagt ca. 42.800 kWh, wat overeenkomt met de behoefte van meer dan 12 gezinnen. Opvallend hierbij is dat SunTechnics de klant een opbrengstgarantie bood zodat Dexia eigenlijk geniet van een risicoloze investering.
3 227 m² fotovoltaïsche panelen zijn goed voor een vermogen van 28 KWc en een productie van 24 MWh van het jaarlijkse verbruik van 19 GWh van het Justus Lipsius gebouw, zetel van de Raad van de Europese Unie (een gebouw van 137.954 m²). Al in het begin van de jaren 2000 werd in een eerste haalbaarheidsstudie geopperd om fotovoltaïsche energie te produceren (PV) om de vraag naar elektriciteit op het netwerk te verminderen. De conclusie van de studie was echter dat dit moeilijk rendabel kon worden gemaakt. Toen de draad van het project een paar jaar later met de hulp van Brussel Leefmilieu-BIM terug werd opgepikt en concretere vorm kreeg, bleek het duidelijk interessanter. De firma Soltech, een spin-off van de KUL, leverde de Belgische Photovoltech panelen en om het rendement van de installatie te controleren werd er een helderheidssonde geplaatst. Dankzij deze sonde kan, wat betreft de in het netwerk geïnjecteerde elektriciteit, de evolutie van het elektrische rendement worden gevolgd, meer bepaald in functie van de afzetting op het oppervlak van de panelen als gevolg van de vervuiling.
4 Met de opening van de nieuwe Colruyt-winkel in Ninove eind februari 2006 wou de winkelketen meehelpen aan de verdere beperking van de CO2-uitstoot. Dankzij de zonnepanelen op het dak kan de winkel - bij voldoende zonlicht - nagenoeg volledig zelf in haar energie voorzien. Doordat de panelen energie leveren van zodra er licht op invalt, leveren ze ook bij bewolkt of regenweer al groene stroom, zij het dan in mindere mate. In de wintermaanden levert de installatie overdag toch nog zo’n 30 à 40 procent van het verbruik. De 380 zonnepanelen (570 m²) zijn goed voor een totale investering van ca. 450.000 euro en een jaarlijkse opbrengst van om en bij de 65.000 kWh per jaar, wat te vergelijken met het jaarlijkse verbruik van zowat 18 gezinnen. Als dezelfde hoeveelheid energie geproduceerd zou worden door een klassieke gasgestookte elektriciteitscentrale, zou dat een jaarlijks verbruik van 19.500 kubieke meter aardgas betekenen en een uitstoot van bijna 20 ton CO2. De panelen zijn met een draagconstructie in een hoek
van 35° op het dak geplaatst zodat ze het zonlicht maximaal kunnen benutten. De installatie is niet zichtbaar van op het straatniveau, maar in de winkel werd wel een scherm voorzien, waarop de klanten permanent de opbrengst van de panelen kunnen volgen.
5 De firma glas Ceyssens uit HeusdenZolder mag zich dan weer de trotse eigenaar noemen van de grootste zonneschans in België die tevens dienst doet als overkapping voor
haar parking. De gigantische constructie, bestaande uit 2000 fotovoltaïsche panelen, bevindt zich vlak naast het bedrijfsgebouw, op een boogscheut van het oude Heusdense mijngebouw. Glaswerken Ceyssens is marktleider op het vlak van vitrinebouw en is vooral bekend geworden als belangrijkste producent van dubbel glas dat elektriciteit oplevert: het zogezegde IQ-glas. De zonnepanelen zijn goed voor 300.000 kilowatt-piek per jaar, wat overeenkomt met het verbruik van 75 tot 100 gezinnen. Het totale project kostte het bedrijf 1,75 miljoen euro. Het 8000 m2 groot bedrijf zal heel het jaar door de schans van de nodige stroom worden voorzien. Ze is overigens zo geconstrueerd dat ze windbestendig is en dat er geen regen op kan blijven liggen. Zo blijven de zonnepanelen ook proper en kon de ruimte onder de schans gebruikt worden als parkeerruimte voor de 65 werknemers van het bedrijf.
6 Een andere imposante zonne-energiecentrale wordt momenteel aangebracht op het dak van het Eurocam Media Center in Lint. Dit Media Center behoort tot de Alfacam Group, die vooral bekend is van het aanbieden van multicameradiensten aan tv-omroepen en productiehuizen voor de opnames in high definition (HD) van internationale sport-, muziek- en andere grote evenementen. Daarvoor beschikt het bedrijf over 22 opnamewagens die overal in Eu-
21
Dossier zonne-energie
ropa maar ook daarbuiten worden ingezet. Een bruto dakoppervlakte van 12.000 m² wordt ingenomen door zowat 5.600 m² netto aan panelen, opgebouwd uit 1927 panelen van 1,318 x 0,994 cm en met een opbrengst van 162 Wp per paneel. Ing. Antonio Scarpone van projectontwikkelaar Eximag International b.v.b.a. uit Houthalen volgde het project op de voet en wist ons te vertellen dat dergelijk grote projecten geen sinecure zijn. “Ten eerste moet je al rekening houden met de extra belasting van het dak. Op zich wegen die panelen niet zo enorm veel, maar als je er een hele hoop plaatst, mag je samen met de draagstructuur toch al snel rekenen op een extra belasting van 100 kg/m2 en niet elk dak is daarop berekend. Hier werd gebruik gemaakt van Sharp panelen die geplaatst werden door de firma SolarNRG en de firma Vermeulen voor het AC gedeelte.”, aldus de heer Scarpone. “Wij staan onder meer in voor de windbelastings- en capaciteitsberekeningen en het opstellen van het plaatsingsschema, waarvoor dankbaar gebruik wordt gemaakt van GPS en zelfs Google Earth. Gelukkig waren de gebouwen van Alfacam redelijk goed naar het zuiden gericht zodat de zonnepanelen mooi parallel aan de dakrand konden worden aangebracht.”
Roof Belgium juni 2007
Het project wordt uitgevoerd in drie fases, waarvan de eerste ondertussen is afgerond. Alfacam zal de stroom grotendeels zelf gebruiken voor haar tv-uitzendingen en mediaproducties. Aangezien ze veel activiteiten ’s avonds ontwikkelt zal in het geval van overproductie overdag het energieoverschot opgekocht worden door energieleverancier Nuon. Indien de overheid in haar subsidiebeleid nog verder mee wil, kondigde Alfacam bovendien al aan in de toekomst nog te willen uitbreiden. De firma beschikt over een totale dakoppervlakte van 60.000 m² en kan zeker tot een zonnepaneelbedekking van 30.000 m² gaan.
22
Grootste ter wereld? Ook hier wordt serieus met spek geschoten, maar een beetje zoekwerk bracht ons toch vrij snel tot twee gigantische zonne-energieprojecten, die echter niet op daken werden gemonteerd maar gewoon op de grond staan.
Het eerste project is het Amerikaanse Nevada Solar One, een 64 MW zonne-energie centrale en een bijna eindeloze zee van zonnecellen die het sterke zonlicht in de woestijn zal bundelen en zal sturen naar een 750 graden Fahrenheit thermische energie reactor, die stoom maakt voor het opwekken van elektriciteit. Een combinatie van nieuwe reglementen in Nevada, hulp van de gouverneur, vooruitgang van de technologie en de sterk gestegen energieprijzen, maakte dit unieke project werkelijkheid. Wie ook aanspraak maakt op de titel van grootste zonnestroompark ter wereld is de Duitse stad Leipzig. Op het terrein van een voormalige luchtmachtbasis nabij het stadje Brandis in Saksen wordt namelijk hard gewerkt aan de constructie van het zonnestroompark ‘Waldpolenz’. Als de centrale in 2009 helemaal klaar zal zijn dan liggen er in totaal 550.000 zonnepanelen, goed voor alles bij elkaar 40 megawatt-piek op een oppervlak gelijk aan 20 voetbalvelden.
■
valbeveiliging plat dak contragewicht
voor niets gaat de zon op
hek
staander
licht, simpel, veilig hellend dak staander
Eximag International hek
Projectontwikkeling, realisatie en exploitatie van duurzame en propere energiebronnen in Europa van o.a. : De grootste PV-centrale in België op het dak van AlfaCam te Lint. : Windparken in binnen- en buitenland. : Laatst vergunde windpark 72 MW kantplank
Gecertificeerd volgens de hoogste Europese veiligheidsnorm NEN-EN 13374 klasse C Exclusief te verkrijgen bij:
DAKMATERIALEN
www.roofsafetysystems.nl
Eximag zoekt voor haar verdere engagement in duurzame en propere energiebronnen in België: : Industrieterreinen en landbouwgronden voor het ontwikkelen, realiseren en evt. exploitatie van windparken en PV-centrales. : Geschikte dakstructuren vanaf 2500m2 voor PV-centrales
Tel: Email:
011-63 41 26
[email protected]
SolarNRG
Neem je voorzorgen
Groothandel en installateur voor professionele PV-systemen binnen Europa. : Leverancier en installateur van grootse PV-centrale in België. : Eigen productieafdeling voor montagesystemen. : Distributeur voor o.a. Sharp, Fronius, Mastervolt, Steca, Grid Solar, Eldra, Multi Contact, Tyco en Solara. : Alles op stock dus zeer snelle levertijden. SolarNRG is op zoek naar elektrotechnische installateurs in Belgie voor wederverkoop in de provincies: Limburg, Brabant, Brussel, Namen, Luik en Luxemburg.
Tel: +31-174-444171 Email:
[email protected] Website: www.solarnrg.nl
Bvba Vermeulen
gebruik Rhepanol FLACHDACH TECHNOLOGIE Tel. 067 41 18 18 Fax 067 41 18 10 www.fdt.be
Installateur van electriciteit, domotica, beveiliging, telecom en audio/visuele systemen. : AC-installateur voor project AlfaCam. : PV-installateur voor PV-projecten in Oost en West Vlaanderen. : Zeer scherpe aanbiedingen voor KMO en particulieren. : Coördineert de gehele subsidieaanvraag en behandeling.
ALGEMENE ELEKTRICITEITSWERKEN ZONNEPANELEN DOMOTICA & AUTOMATISATIE BEVEILIGINGSONDERNEMING M.B.Z. 20-1031-79 TELEFONIE - VIDEOFONIE
VIJVERSTRAAT 9A • 9230 WETTEREN T. 09 369 95 18 • F. 09 369 84 72
Bvba Vermeulen kan u assisteren bij het aansluiten van PV-systemen, dit is mogelijk voor zowel het AC als het DC gedeelte.
www.bvbavermeulen.be
Tel: 09-369 95 18 • Email:
[email protected] Website: www.bvbavermeulen.be
Bedrijven en producten
Mawipex viert eerste decennium in gloednieuwe kantoren
Roof Belgium juni 2007
Specialist in dakbedekkingsmaterialen en gereedschappen Mawipex opende op 18 april officieel de deuren van haar nieuwe vestiging aan de Brechtsebaan 36 Unit 8 te Schoten. Naast een enorm verbetering qua bereikbaarheid en vergroting van de gebouwen vormt deze verhuis ook de mijlpaal van 10 jaar Mawipex in België, een belangrijke uitbreiding van het gamma, de lancering van de nieuwe website én het behalen van de doelstellingen die bedrijfsleider Danny Molenberghs zich stelde toen hij 5 jaar geleden het roer in handen nam. Hoog tijd dus voor een bezoek…
24
Mawipex is een handelsmaatschappij of eenvoudiger gezegd een onderneming die inkoopt en verkoopt maar ervan overtuigd is daaraan een belangrijke meerwaarde te kunnen geven. In de loop der jaren werd er namelijk – in samenwerking met het Nederlandse zusterbedrijf Van Doorn dakspecialist BV met meer dan 140 jaar productervaring op het dak – een internationaal netwerk uitgebouwd waardoor er wereldwijd gezocht kan worden naar de betere dakbedekkingsmaterialen. Door een uitgebalanceerde inkooppolitiek en een doordachte logistiek is Mawipex ervan overtuigd goede producten aan te kunnen bieden aan de scherpst mogelijke marktprijzen. De firma biedt op gebied van dakbedekkingsmaterialen en daksystemen verder een uiterst compleet gamma aan en wil haar klanten op
één en hetzelfde adres voor elke toepassing de beste oplossing aanbieden. Maar ook de technische ondersteuning en verkoopsondersteuning wordt ten zeerste ter harte genomen. “Toen ik 5 jaar geleden mijn taak hier begon stelde ik mezelf tot doel om binnen de vijf jaar heel de boel te reorganiseren en de verkoop optimaal te doen groeien.”, vertelt Danny Molenberghs. “Wij hebben niet de pretentie of de ambitie om de grootste te worden, maar wij verdienen zeker onze plaats in de markt en dat wou ik op een correcte en professionele manier bewijzen. Ons gamma vervolledigen, de firma en onze website restylen en onze Belgische zetel optimaal uitbouwen met de nodige service, opleidingsmogelijkheden en werfopvolging die
we willen bieden…en dat is ons toch maar mooi gelukt.”
Veel betere locatie In vier jaar tijd werd de omzet meer dan verdubbeld en is het productgamma aanzienlijk uitgebreid met heel wat opmerkelijke producten, waar we straks nog even op terugkomen. Maar de kroon op het werk is ongetwijfeld de recente verhuis naar het nieuwe kantoor en magazijn in Schoten, wat wegens de verdere uitbreiding van haar werkzaamheden en de groei van de organisatie meer dan noodzakelijk was geworden. De nieuwe gebouwen zijn veel beter bereikbaar dan het vorige kantoor in Deurne, waar het bovendien ook ontbrak aan parkeerruimte en opslagplaats.
Bedrijven en producten
“Onze stock moet niet zo groot zijn”, verklaart dhr. Molenberghs, “aangezien alles net zo snel geleverd kan worden vanuit de magazijnen in het Nederlandse Rilland, maar het werkt wel een stuk gemakkelijker. We beschikken nu over een groot magazijn en een kantoorruimte die voorzien is van alle moderne faciliteiten. Eigenlijk keren we terug naar onze ‘roots’, want Mawipex is 10 jaar geleden ook van start gegaan in Schoten, maar dan wel in de Paalstraat op ongeveer één kilometer van onze huidige locatie. Door onze goede ligging blijft het afhalen van materiaal perfect mogelijk, maar wij bieden nu ook een spoeddienst aan in de regio groot-Antwerpen. Wie op een werf iets tekort komt, kan ons bellen en de goederen of gereedschappen worden vervolgens binnen de kortste keren, meestal nog dezelfde dag op de werf afgeleverd. Verder werd hier in de kantoren te Schoten ook alles ingericht om optimaal opleiding te kunnen geven en zelfs de mensen uit Nederland komen hier hun opleidingen volgen. Mawipex werkt ook samen met de VDAB in Schoten en het F.V.B. om dakdekkers op te leiden inzake het werken met EPDM systemen.
Rubberfuse TPO en Lockin’ Pocket Mawipex levert een compleet pakket dakbedekkingmaterialen en is gespecialiseerd in EPDM-systemen die onder de merknaam BossCover op de markt worden gebracht, CertainTeed shingles en Sintofoil TPO systemen.
Deze kunststof dakfolies zijn vervaardigd op basis van TPO (thermoplastische polyolefine) en er werd ondertussen van dit product in Europa al meer dan 6 miljoen m²
Een andere blikvanger was zeker ook de BossCover Vloeibare Rubber die ‘Lockin’ Pocket’ werd gedoopt. Het systeem werd al eerder geïntroduceerd en is in feite een vloeibaar rubber product dat te gebruiken is om alle moeilijke dakdetails perfect waterdicht te maken. Het product bestaat uit een 2 componenten montage kit die d.m.v. het bijgeleverde afvulcomponent gemakke-
lijk aan te brengen is. Dankzij het eenvoudig aan te brengen systeem is geen enkele speciale opleiding noodzakelijk.
Mawipex Hoofdsponsor De Scheldeprijs. Ter ere van de opening op 18 april ll. werden alle gasten uitgenodigd op de markt van Schoten om de laatste ronden en de finish bij te wonen van de – eveneens jarige – Scheldeprijs. Deze BS (Bekende Schotenaar) bestond dit jaar maar liefst 100 jaar. Vanuit een luxe partytrailer konden alle gasten onder het genot van hapjes en drankjes zien dat de onbekende renner Cavendisch, McEwen in de sprint klopte en winnaar werd van deze spannende klassieker. Tot laat in de avond konden de gasten in optimale omstandigheden genieten van dit mooi spektakel. ■
Roof Belgium juni 2007
De opening van de nieuwe vestiging trok heel wat belangstellenden en was meteen ook de ideale gelegenheid om de diverse producten en nieuwigheden te demonstreren. Eén van de opvallendste ‘showrooms’ was het eigen dak van het gebouw dat werd afgedicht met een opvallende nieuwkomer in het Mawipexgamma: de Rubberfuse TPO-folie.
geplaatst op toonaangevende projecten waarbij de factoren duurzaamheid, brandveiligheid en milieuvriendelijkheid een belangrijke rol spelen. Kenmerkend voor Rubberfuse zijn de 100% milieuvriendelijkheid en de zeer lange levensduur. Het product is verkrijgbaar in alle kleuren en kan zonder open vuur worden verwerkt. Naden en details worden met hete lucht gelast en voor de verwerking zijn verder weinig accessoires nodig. Rubberfuse bevat geen weekmakers en het materiaal is blijvend elastisch. Alle attesten, waaronder CTG en ATG, zijn voor het product beschikbaar. Mawipex levert de producten uit voorraad en heeft alle kennis en ervaring in huis voor een gedegen advies. Er worden bovendien in eigen beheer opleidingen en demonstraties verzorgd voor (potentiële) verwerkers, architecten en opdrachtgevers. Begin volgende maand start Mawipex, i.s.m. ETEC met het afdichten van een gasopslagtank in Zeebrugge met deze opmerkelijke folie. In een volgend nummer komen we zeker op dit project terug.
25
Daktechnologie tijdens eerste succesvolle Open Werven Dag
Liever goed geïsoleerd dak dan airco-installatie
Roof Belgium juni 2007
De eerste Open Wervendag op 6 mei was meteen een schot in de roos, want in héél België bezochten bijna 25.000 belangstellenden de 54 bouwplaatsen die voor het grote publiek uitzonderlijk toegankelijk werden gemaakt. Van alle werven die bezocht konden worden was de firma Baert in Ternat het enige dakproject. Hier konden de bezoekers kennis maken met een heel bijzondere werf waar de firma Albitum de opdracht kreeg het dak te renoveren en te voorzien van een goede isolatie en een EPDM-dakafdichting, een oplossing die verkozen werd boven de voorziening van een airconditioning om de temperatuur in het gebouw onder controle te houden.
26
Met deze eerste Open Wervendag op 6 mei ll. wou de Confederatie Bouw in de eerste plaats het imago van de bouw verbeteren en ook de aandacht vestigen op de enorme tewerkstellingsmogelijkheden die de sector biedt. Dirk Cordeel, voorzitter van de Confederatie Bouw, was dan ook bijzonder tevreden met de grote belangstelling. “Het bewijs werd geleverd dat het grote publiek en de jongeren met deze actie een duidelijker en realistischer beeld kregen van wat de bouw eigenlijk is. De bezoekers waren dan ook enorm verrast en onder de indruk van de creativiteit en het vakmanschap,” aldus Dirk Cordeel. De Confederatie hoopt dan ook met de Open Wervendag jongeren te kunnen werven en warm maken voor een uitdagende baan in de bouw als bouwvakker,
bediende, ingenieur, … of voor een toekomstgerichte bouw(vak)opleiding. Het aanbod aan uiteenlopende en niet-alledaagse bouwprojecten in de verschillende provincies heeft ook de bezoekers kunnen bekoren. Met het programmaboekje als gids werden verschillende bouwprojecten bezocht en werden telkens opnieuw andere demonstraties, technieken en procédés getoond. Op sommige werven kon de bezoeker zelfs meedoen en meemaken wat het is om op een gigantische bouwplaats of in de hoogte te werken. Woningbouw, appartementen, renovatie, restauratie, sociale woningbouw, duurzaam bouwen met de laatste hightech toepassingen, kantoorbouw, ziekenhuizen, waterzuiveringsstations, tunnel- en infrastuurwerken, uitbouw en renovatie van musea, de omschakeling van
Daktechnologie tijdens eerste succesvolle Open Werven Dag
een industriële site naar een standingvol woongebied,.. alles kwam aan bod. “De belangstelling van het grote publiek, maar ook van héél wat beleidmensen en politieke verantwoordelijken en niet in het minst Minister-President Yves Leterme en Minister Kris Peeters, bewezen dat de bouwsector de Belg nauw aan het hart ligt en tot de verbeelding spreekt,” zo besloot een tevreden voorzitter van de Confederatie, Dirk Cordeel.
Enige dakproject Van alle bedrijven die deelnamen aan deze eerste Open Werven Dag was aannemer van dichtingswerken Albitum nv van Jan Coumans en Eric Moerman het enige dakdichtingsbedrijf. De onderneming is vooral gespecialiseerd in grote, industriële platte daken, hoewel er ook enkele indrukwekkende schuine daken op de referentielijst staan, zoals bijvoorbeeld het overbekende groene dak van het Antwerpse Sportpaleis of de Piramiden van Meubelen Verberckmoes in Sint-Gillis-Waas. Op 6 mei slaagde de firma er in elk geval in om de vele bezoekers kennis te laten maken met een heel bijzondere werf.
De werf … De firma Baert uit Ternat is gespecialiseerd leverancier van allerhande materieel voor basisscholen, kinderopvang en logopediecentra. De werkzaamheden op de werf hadden slechts één doel: alle medewerkers een comfortabeler leven geven onder een dak dat vele tientallen jaren mee moet gaan. Tijdens de onderhandelingen met de eigenaar van het gebouw kwamen al snel een aantal specifieke noden duidelijk naar voren. Het dak bleek onvoldoende geïsoleerd en in combinatie met de grote lichtstraten zorgde dit ervoor dat het bedrijf al jarenlang te kampen had met al te hoge binnentemperaturen bij zonnig weer. Ondanks de investering in een professioneel airconditioningsysteem bleef deze warmtehinder aanhouden zodat verdere investeringen in dit soort installaties niet meteen de beste oplossing leken. Daarom werd het professionele advies van de firma Albitum uit Geel ingeroepen die de bouwheer wist te overtuigen om te kiezen voor een betere isolatie van dak en gevel en een licht gekleurde EPDM-dakbedekking.
vlnr. Geert Verhofstee, Ivo Engelen, Jan Coumans, Francesco Melis
Dakopbouw Als dakbedekking werd er gekozen voor een product van I.R.S., het Evalastic-EPDM, dat ideaal bleek voor deze toepassing, onder meer al dankzij zijn lichtgrijze kleur die de zonnestralen weerkaatst. Evalastic is een thermisch lasbare EPDM dakbaan met non-woven polyester cachering. Samen met de 6 cm dikke Powerdeckisolatie van Recticel Insulation op het dakoppervlak en op het zuidelijke deel van de koepels, en de vervanging van het noordelijke deel van de koepels door isolerende polycarbonaatplaten werd het dak in ere hersteld en wordt de temperatuur in het gebouw voortaan onder controle gehouden zonder al te vaak beroep te moeten doen op een energieverslindende airconditioning. Maar de firma Baert heeft nog meer plannen met haar dak en wil in de toekomst ook het regenwater dat op het platte dak terechtkomt recupereren en gebruiken voor onder meer toiletspoeling. In dat geval is het uiteraard heel belangrijk dat het gestockeerde regenwater geur- en kleurloos gebruikt kan worden. Dankzij het gebruik van het eerder vernoemde Evalastic-EPDM, met Technische goedkeuring ATG 04/2587, is dit geen probleem aangezien de dakfolie volledig voldoet aan deze uitdrukkelijke wens.
Geslaagde dag
Roof Belgium juni 2007
Voor deze bijzondere kennismakingsdag met de bouwsector werd voor het publiek een speciale trapconstructie opgetrokken, zodat de bezoekers de dakrenovatie op een comfortabele en veilige manier in zijn geheel konden bekijken. De plaatsing van de Recticel Powerdeck- isolatieplaten, de verlijming, de plaatsing van het I.R.S Evalastic-EPDM, het thermisch lassen van de naden tussen de folies, het aanbrengen van de polycarbonaatplaten op de koepels… elke handeling kon comfortabel van dichtbij gevolgd en bewonderd worden. Na het werfbezoek vergastte Albitum nv en I.R.S nv iedere bezoeker van harte op een hapje en een glas waar rustig kon worden bijgepraat over dit bijzonder initiatief. Maar wat de eindconclusie betreft waren de reacties unaniem: de Open Werven Dag editie 2007 vraagt om een vervolg. Initiatiefnemer Confederatie Bouw wordt alvast bedankt voor het initiatief en weet alvast wat haar te doen staat. ■
27
Veilig werken op daken: case study
Voorzichtigheid geboden met omgang vluchtige en explosieve stoffen
Vluchtige en licht ontvlambare stoffen als sommige primers, verven, vloeibare waterdichtingen en lijmen worden haast altijd geleverd in afgesloten containers en vaten en worden daardoor als veilig aanzien tijdens het gebruik op de werven. Maar wanneer een pot of vat na afloop niet goed wordt afgesloten kan de vluchtige materie zich ongemerkt verspreiden en zo een uiterst gevaarlijke werksituatie veroorzaken wanneer er in de buurt gewerkt wordt met open vlam. De afgelopen jaren werden er jammer genoeg een aantal ongevallen genoteerd voortvloeiend uit dergelijke situaties die vermeden hadden kunnen worden indien een aantal belangrijke punten werden gerespecteerd.
Eind april deed er zich op een werf van een groot dakdekkersbedrijf een zeer zwaar ongeval voor door de ontploffing van een vat voorsmeer, dat op een onverwacht moment als een raket de lucht invloog en één van de arbeiders op een seconde tijd veranderde in een levende toorts. Een vergelijkbaar on-
geval deed zich verleden jaar ook voor bij een andere firma. Redenen genoeg dus om één en ander te onderzoeken, in nauwe samenwerking met enkele fabrikanten, en enkele opmerkingen te formuleren over het veilig gebruik van vluchtige en licht ontvlambare producten op het dak.
waren gestart met het plaatsen van de bitumineuze primer, het kleven van isolatie op warme bitumen en het afwerken met een éénlaagse afdichting. Uit de getuigenissen is tot op heden niet duidelijk welke werkzaamheden het slachtoffer precies uitvoerde op het exacte moment van het ongeluk.
Situatieschets ernstig arbeidsongeval
Op de plaats van het ongeval zijn op de isolatie duidelijk sporen van een steekvlam zichtbaar. Op gasflessen die op de begane grond in de buurt van de werkzaamheden staan opgesteld is een geëxplodeerd vat met een voorsmeerproduct (primer) teruggevonden. Het slachtoffer werd levensbedreigend verbrand.
Het eerder aangehaalde ongeval vond plaats half april op het dak van een grote onderneming. Op het moment van het ongeval was het slachtoffer samen met twee collega’s een dak aan het afdichten. Ze
28
Veilig werken op daken: case study
Oorzaak Om het uitgieten van het product te vereenvoudigen tijdens het werk, wordt er vaak een extra gat in de behuizing van het vat gemaakt. Zolang die opening nadien wordt afgedicht of zolang de vaten worden verwijderd voor er met een vlam op het dak wordt gewerkt in de nabijheid van deze vaten, vormt dat niet echt een risico. Indien ze echter onafgesloten op het dak blijven staan zullen de vluchtige bestanddelen door de eventuele openingen een weg naar buiten zoeken. De meest vluchtige componenten verdampen gewoon, maar zwaardere verbindingen en stoffen vormen op het dakoppervlak in de omgeving van de containers een mogelijk levensgevaarlijke, onzichtbare “plas” die bij de minste vonk kan ontbranden of – zoals in dit jammerlijk geval – in het vat slaan en de druk zo doen toenemen dat de pot verandert in een bom en zelfs een raket die de lucht in vliegt en daarbij brandende en hete delen verspreidt. Bij het ongeluk vorig jaar op een andere locatie en bij een andere aannemer van dichtingswerken werd er gewerkt met een open vat voorsmeerpro-
duct, wat dus ook bijzonder gevaarlijke situatie kan opleveren indien er te kort bij een vlam of een warmtebron wordt gewerkt.
Te nemen voorzorgsmaatregelen bij gebruik van de vluchtige en licht ontvlambare producten
Brandbestrijdings middelen en opslag In het geval van een eventuele brand zijn de enige geschikte blusmiddelen schuim, CO2 en poeder, maar er mag in geen geval een waterstraal gebruikt worden. De verpakking moet steeds goed gesloten worden wanneer het product niet in gebruik is en reeds geopende verpakkingen dienen zorgvuldig afgesloten te worden en rechtop te worden opgeslagen om lekkage te voorkomen. De verpakking moet voorzichtig geopend worden om bespatting te vermijden. Het product moet ten allen tijde verwijderd gehouden worden van hete oppervlakken, rechtstreekse zonnestralen en alle andere warmtebronnen. De opslag moet gebeuren in een droge omgeving en in een goed gesloten verpakking.
Tenslotte De melding van incidenten binnen het bedrijf en binnen de sector in het algemeen is van groot belang. Na het ongeval in april dit jaar bleek namelijk dat er zich in het verleden reeds een gelijkaardige explosie van een vat primer had voorgedaan, gelukkig toen zonder slachtoffers. Indien het incident echter eerder al gemeld had geweest, hadden andere ondernemingen mogelijkerwijze reeds actie kunnen ondernemen en had dit ongeval ook vermeden kunnen worden. Vandaar het grote belang om dit soort incidenten en elk ongeval met de allerhoogste aandacht en prioriteit te behandelen. ■
Roof Belgium juni 2007
Het soort producten waar het hier om gaat heeft meestal een zeer laag vlampunt en een zekere droogtijd. Ze zijn over het algemeen op zich licht ontvlambaar en ook het mengsel van damp en lucht is vaak ontvlambaar. Ze vormen dan ook makkelijk explosieve mengsels. Daarom de volgende aanbevelingen: • Eens het product is aangebracht, dient de bus verwijderd te worden uit de buurt van alle branders. Minimum 15 minuten na het aanbrengen, mag er niet gebrand worden. De ideale situatie bestaat erin eerst het product aan te brengen, dan alle risicoproducten van het dak te verwijderen en dan pas gas en branders op het dak te plaatsen. Dit is zeker toe te passen bij kleinere daken! • Ieder vat dient minstens 10 meter van enige brander of gasfles geplaatst te worden. • GEEN verluchtingsgat slagen in het vat. • Het product mag niet in contact komen met de huid: verontreinigde kleding uittrekken. Huid overvloedig met water en zeep wassen. Geen oplosmiddelen of thinners gebruiken. • Bij aanraking met de ogen onmiddellijk overvloedig met water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen. • Alle ontstekingsbronnen verwijderen: GEEN open vuur, GEEN vonken en VERBODEN te roken. • Niet eten en drinken tijdens het gebruik van de producten. Steeds handen wassen direct na de werkzaamheden. • Draag tijdens het gebruik geschikte handschoenen (in natuurrubber) en beschermkledij.
29
Nieuws
Zonne-energiespecialist SunTechnics ziet omzet jaarlijks stijgen met 40 procent De bekommernis om de opwarming van de aarde en de groeiende interesse voor milieuvriendelijke alternatieven voor het opwekken van energie leggen het bedrijf SunTechnics (het vroegere Izen) uit Lille blijkbaar geen windeieren. Dit alles zorgt er samen met de fiscale voordelen die de federale overheid toekent namelijk voor dat producent van zonlichtsystemen zijn omzet jaarlijks met 40 procent ziet stijgen. “Om ons aan te zetten meer milieuvriendelijke energie te gebruiken, geeft de federale regering subsidies voor wie zonnepanelen laat installeren en een tijdje terug besloot ze zelfs dit fiscaal voordeel nog op te trekken tot 3.400 euro.”, Xavier Eelen van SunTechnics. “Daarnaast krijg je per duizend kilowattuur (kWh) die de zonnepanelen opwekken twintig jaar lang een jaarlijkse subsidie van 450 euro en je mag niet vergeten dat je ook niet meer hoeft te betalen voor je elektriciteit. De mensen beginnen niet alleen de milieuvriendelijke effecten van zonne-energie te kennen, maar beseffen dat deze energiebron financieel voordelig is.” De omzet van SunTechnics steeg daardoor de voorbije jaren jaarlijks met 40 procent. “We krijgen steeds meer aanvragen binnen voor zonlichtsystemen. Vorig jaar stelden we tweehonderd offertes op tijdens Batibouw. Dit jaar waren er dat zevenhonderd. Mensen dachten lange tijd dat zonnepanelen te duur zijn, maar de installatie is gemiddeld na negen jaar terugbetaald. Daarna geniet je nog elf jaar lang van de groenestroomcertificaten. Elk jaar 450 euro per duizend kWh.” besluit dhr. Eelen.
Wolkenkrabber in Dubai draait op zonne-energie
Issol en Sunbel : 2 nieuwe Waalse PV-fabrikanten
Dubai wordt in 2009 verrijkt met ‘s wereld eerste draaiende toren. In precies één week tijd zullen de toekomstige bewoners 360 graden om de as van het door Glenn Howells Architects ontworpen gebouw draaien. De bewoners van de 200 appartementen in het dertig verdiepingen hoge gebouw zullen hun uitzicht dus met de dag zien veranderen want iedere 24 uur beweegt het gebouw 52 graden. In het door de Britse ingenieur Nick Cooper ontworpen systeem is een “tijdlijn” opgenomen, die zorgt dat het gebouw in zeven dagen tijd precies om zijn as is gedraaid. Het draaimechanisme werkt volledig op zonne-energie. Zon is in Dubai ruim voor handen en de energie wordt dan ook op verschillende manieren opgeslagen en gebruikt als brandstof. Zoals het de rijke oliestaat betaamt zijn de appartementen zeer luxe en allemaal uniek. De gevels van de woningen van plafond tot vloer bieden natuurlijk een prachtig uitzicht en de bewoners beschikken over veel woonruimte. Het gebouw wordt verder nog voorzien van een theater annex observatorium, in de vorm van een halve maan, met direct daar onder een muziekcafé en bar. Deze maand wordt er begonnen met de bouw van de toren, die zich in de spectaculaire City of Arabia bevindt. De projectontwikkelaar heeft plannen om nog 23 draaiende torens te bouwen over de gehele wereld.
In september 2006 startte PV-moduleproducent Issol al met een productie-unit in Verviers en sinds maart dit jaar produceert ook Sunbel in Luik concentrerende PV-panelen. Twee private investeerders hebben in september 2006 een nieuw productiebedrijf voor PV-modules opgericht onder de naam ISSOL. De leverancier van de zonnecellen is de grote Duitse zonnecelfabrikant Q-Cells. Voorlopig gaat het nog om een beperkte productiecapaciteit van 1,3 Megawatt per jaar, maar met concrete plannen om dit cijfer te verdubbelen. Het bedrijf zal vooral exporteren naar Spanje, Italië, Nederland en Afrika. Issol is gevestigd in de economische reconversiezone van Gérardchamps in Verviers en het is nu - na de firma Droben in Tubize - de tweede Waalse PV-fabrikant. In maart 2007 startte ook Sunbel, een spin-off van het universitaire Centre spatial Liégois (CSL), met de productie van PV-modules. Naast klassieke zonnepanelen wil het bedrijf ook zwak concentrerende PV-panelen gaan maken. Dat zijn panelen met een spiegels die het zonlicht concentreren op stroken zonnecellen. Het voordeel is dat er minder silicium nodig is voor hetzelfde vermogen zodat de kostprijs per geïnstalleerde watt kan dalen met 15%, aldus de initiatiefnemers. Ze willen per jaar in totaal 12 MW produceren aan klassieke en concentrerende zonnepanelen.
4UBUJPOTTUSBBU (BWFSF 5FM 'BY
[email protected] www.isorex.com
B R A N D V E I L I G E I S O L AT I E
%&3#*(6.¡ 31
Nieuws
Subsidies voor Vlaamse ondernemingen die zonnepanelen willen plaatsen wordt wedstrijd Vlaamse ondernemingen willen zo massaal milieumaatregelen nemen, zoals het plaatsen van zonnepanelen, dat de overheid niet kan volgen. Vlaams minister van Economie Fientje Moerman (Open Vld) stopte daarom met haar vertrouwd subsidiesysteem en besloot er een wedstrijd van te maken. “Budget is budget. We gaan alleen nog de beste projecten ecologiesteun geven. Daarvoor gaan we drie keer per jaar een oproep doen waaraan bedrijven kunnen deelnemen”, zei Moermans woordvoerder Frank Beckx. Vorig jaar had Moerman 54 miljoen euro subsidies voorzien, maar uiteindelijk moest er 90 miljoen euro worden uitgetrokken om aan alle aanvragen te kunnen voldoen. Om te vermijden dat ze ook nu meer moet opleggen, besloot ze dus het systeem te veranderen.
Dunne multireflecterende isolatiematerialen: the story continues… Aan het getouwtrek tussen voor- en tegenstanders van dunne reflecterende isolatiematerialen blijkt geen einde te komen. Het SFIRMM (Syndicat des Fabricants d’Isolation Réflecteurs Minces Multicouches, ofwel de vereniging van 4 fabrikanten van dunne multireflecterende isolatiematerialen: ACTIS, ATI Isolation, ITR en VALTECH Industrie) liet ons ditmaal weten dat het Franse CSTB veroordeeld werd door de handelsrechtbank van Parijs. Het CSTB is het Frans wetenschappelijk en technisch centrum van de bouwnijverheid, vergelijkbaar met het WTCB hier bij ons in België. Eind april 2007 verspreidde deze instantie twee persberichten waarin de resultaten werden voorgesteld van de in situ tests met dunne multireflecterende isolatiematerialen in het kader van PREBAT, een project dat gefinancierd wordt door ADEME (het Franse agentschap voor milieu- en energiebeheer). Beide berichten trokken de thermische eigenschappen van deze isolatiematerialen openlijk in twijfel, terwijl het onderzoeksverslag met betrekking tot deze studie nog niet afgerond en de protocolbeschrijving van de tests nog niet beschikbaar was. In de overtuiging dat deze mededelingen de basis vormen van een absoluut ongeoorloofde onenigheid met betrekking tot de dunne thermoreflecterende isolatiematerialen, heeft het SFIRMM een kortgeding aangespannen bij de handelsrechtbank van Parijs, die het CSTB nu heeft verboden om verdere uitspraken te doen over deze studie. In afwachting van de publicatie van de definitieve resultaten van de studies die zowel door het CSTB als door de Europese Organisatie voor Technische Goedkeuringen “EOTA” uitgevoerd werden, heeft de handelsrechtbank van Parijs het CSTB verboden om zijn persmededelingen verder te verspreiden. Het CTSB werd dus veroordeeld en gedwongen – op straf van dwangsommen – om alle mededelingen met betrekking tot deze studie van zijn internetsite te verwijderen.
Roof Belgium juni 2007
“Historische” lanceringsactie nieuwe Lafarge-pan
32
Er is tegenwoordig steeds meer interesse in daken met een authentiek uitzicht en Lafarge Roof Products speelt handig in op deze trend met de lancering van haar Oude Holle 1880. Dit nieuw type keramische dakpan heeft inderdaad een bijzondere, authentieke uitstraling en de speciale afwerking roept het gevoel op van een pannendak uit ‘de tijd van toen’. Volgens Lafarge dan ook de ideale oplossing voor al wie zijn renovatie- of nieuwbouwproject een originele retro-toets wil geven. Of het nu gaat om fermettes, villas of pastoriewoningen, hoeve- of cottagestijl, de Oude Holle 1880-pan, geeft elk klassiek dak een authentiek en mooi golvend uitzicht. Dankzij de innovatieve 'antieke' afwerking is de pan niet te onderscheiden van historische holle dakpannen. De nieuwe telg is verkrijgbaar in twee kleurvarianten: oud rood en oud blauw, twee kleuren die naar eigen smaak gecombineerd kunnen worden. Net als alle andere keramische pannen van Lafarge, scoren ook de Oude Holle 1880-varianten hoog op vlak van duurzaamheid (kleurvast, waterdicht, bestand tegen breuk,...). De testen worden uitgevoerd in eigen wind- en regentunnels en onafhankelijke testlaboratoria. Om de klanten alvast een extra duwtje in de rug te geven, organiseert Lafarge Roof Products een historische lanceringsactie voor deze nieuwe pan. Wie dit jaar namelijk projecten realiseert met de Lafarge Oude Holle 1880 (oud blauw en/of oud rood) ontvangt per project GRATIS 150 m² Spirtech® onderdakfolie en 600 panhaken, model Oude Holle. Inschrijven voor de lanceringsactie is gemakkelijk. 1. Sms LFR spatie uw persoonlijke code naar 3507 (vb. LFR 0xy235). (50 cent per sms) 2. U ontvangt een gratis berichtje ter bevestiging van uw aanvraag. 3. Lafarge Roof Products neemt contact met u op voor verder afhandeling. Of stuur een fax naar 053/72.96.69. Alleen de eerste 50 projecten met Lafarge Oude Holle 1880 komen in aanmerking voor de actie, dus snel reageren is de boodschap.
Dakspecialisten op Internet DAKRUBBERCENTRALE® bvba
Firestone EPDM Daksystemen
www.dakrubbercentrale.be
www.soprema.be
www.eurotopconcept.be
www.kemisol.be
www.zoontjens.nl
www.isorex.com
Reflecterende thermische isolatie L'isolant mince reflectif
www.unidek.com
www.dmt-international.com
onderdakfolies
www.naessenspatrick.be
www.ikzoekeenvakman.be
www.doerken.com
www.axter-benelux.be
EPDM
TPO
BENELUX NV
Bevestigingsmaterialen
www.etanco.be
www.kloeber.be
www.derbigum.be
www.mawipex.be
www.flowlight.nl
www.albintra.be
www.novatech.be
www.roval.be
www.deschachtplastics.be
www.beneluxbitume.org
isolatie en panelen
www.schellekens.be
Dakgrind - daktuinsubstraat
www.fihuma.be
TOP • PROTECT • STEP
www.kraiburg-relastec.com
Dakluiken
www.gorterproducts.com
Nieuws
Nieuw: Solano®-assortiment staal voor dak- en gevelbekleding Deze zomer lanceert ArcelorMittal het nieuwe Solano®-assortiment voorgelakte stalen, producten die speciaal werden ontwikkeld voor dak- en gevelbekledingen in veeleisende industriële en maritieme omgevingen. Zij hebben een verbeterde corrosieweerstand, zijn extra kleurvast en komen met automatische garanties in vele Europese landen. Klanten hebben de keuze tussen verscheidene specificaties om te voldoen aan de meest uiteenlopende behoeften. Door verschillende soorten metallische bekledingen te combineren met thermoplastische verftechnieken bieden deze producten tal van beschermingsniveaus. Solano® 30 is ontwikkeld voor duurzame bouwtoepassingen in barre omgevingen terwijl Solano® 20 vooral bedoeld is voor gebouwen die lang stand moeten houden in gewone klimatologische omstandigheden. Solano® 10 tenslotte is de meest kosteneffectieve oplossing voor uiteenlopende toepassingen. Solano® 30 beschikt echter over diverse eigenschappen waarmee het Solano® 20 en Solano® 10 overtreft zoals zijn hoge corrosieweerstand dankzij de 265 g/m² Galfan bekledingslaag op basis van een zinklegering (biedt de best beschikbare corrosieweerstand bij krassen), een verhoogde UV-weerstand conform de Europese RUV4 classificatie (EN 10169/1 en EN 10169/2 - gedekt door de automatische garantie in Noord-, Centraal en Zuid-Europa), tot 30 jaar garantie tegen corrosie en verfafbladdering – zelfs op de snijlijnen – voor gevel- en dakbedekkingen in veeleisende omgevingen (ongeacht de oriëntatie van het gebouw), het onderhoudsvrije karakter (wat tijd, moeite en kosten spaart) en de (optionele) nieuwe Solano®-structuur. Wat houden de hierboven vermelde automatische garanties in? Er hoeft geen lange vragenlijst voor ingevuld te worden: afhankelijk van het product en de plaats gaat de garantie automatisch over naar iedere nieuwe eigenaar van het gebouw waarin Solano® verwerkt is. Verder wordt er ook steeds meer aandacht besteed Gymnasium van Grenoble aan de bijdrage van de bouwsector tot een meer leefbare en duurzame samenleving. Architect N. Michelin, foto Tom D'Haenens Ook bij ArcelorMittal wordt er voortdurend gestreefd naar een verbetering van de chemische producten die worden gebruikt om de milieu-impact ervan te beperken en de gezondheid en veiligheid van de eindgebruikers te beschermen. Solano® past perfect in dit verhaal, want deze producten bevatten geen zware metalen en ftalaten en dat komt bovenop de intrinsieke milieuvoordelen van het duurzame en recycleerbare staal. Om te laten zien hoe goed de stalen presteren werd het assortiment onderworpen aan agressieve proeven in laboratoria en in open lucht. Inzake kleurvastheid en UV-bestendigheid kreeg Solano® 30 een RUV4 classificatie en Solano® 20 een RUV2 classificatie. Voor Solano® 30 werd de test zelfs verlengd van 2000 tot 6000 uren om de grenzen van de productprestaties vast te stellen en de verf bleek uiterst kleurvast te zijn. Om de corrosieweerstand te garanderen heeft Solano® 30 op Galfan ZA265 de zoutneveltest gedurende 1000 uren doorstaan en het product vertoonde ook een zeer goede corrosieweerstand bij krassen. Staalbouw Overpelt Solano® wordt geleverd in een breed assortiment moderne kleuren, zowel voor grote oppervlakken Architecten: W. Van Hoof, Eksel als voor kleinere visuele accenten. Bovendien zijn er 7 verschillende oppervlaktepatronen beschikbaar: foto Emiel Verhasselt glad, lederstructuur, gekorreld, middelmatig gestreept, fijn gestreept, houtvezel en met de structuur van het kenmerkende nieuwe Solano®-logo. De nieuwe producten zijn vlot verwerkbaar en kunnen geplooid, geprofileerd en diepgetrokken worden zonder beschadiging van de oppervlaktelaag. De platen kunnen ook bevestigd worden met klinknagels, krammen en lijm. Dankzij de thermoplastische verven is het oppervlak sterk en zijn de platen tijdens de montage goed hanteerbaar.
Roof Belgium juni 2007
Volledig nieuwe lijn werkhemden van Snickers
34
Deze lente brengt Snickers Workwear een volledig nieuwe collectie werkhemden voor mannen en vrouwen op de markt. De hemden hebben een unieke pasvorm en zijn voorzien van de gepatenteerde multipockets, oftewel speciale zakken om je GSM, MP3-speler of bril in op te bergen. Snickers Workwear is de eerste die een hemd zal verkopen dat vervaardigd is uit Coolmax, de allernieuwste stof die gebruikt wordt door topsporters. Coolmax-hemden (8509) bestaan uit Coolmax en katoen, een combinatie die ervoor zorgt dat vocht weg kan en het dragen van de hemden tevens comfortabel en koel maakt. Dit hemd biedt naast uitstekende ventilatie ook bescherming tegen de hevige zonnestralen. Verschillende stoffen hebben namelijk verschillende capaciteiten voor het absorberen van UV stralen. Dankzij de eigenschappen van het materiaal dat hier wordt gebruikt zullen de gevaarlijke UV stralen van de zon moeilijk kunnen doordringen. Dit nieuwe hemd van Snickers Workwear heeft zelfs een ingebouwde beschermingsfactor van 40+ en biedt hiermee de tweede beste UV bescherming van alle kledij. Aan de binnenkant van het hemd bevindt zich een luchtopening met mesh-voering, voor uitstekende ventilatie en comfort als het warm is. Coolmax is een hightech stof gemaakt van speciaal ontworpen polyester en heeft een vezelstructuur die snel vocht kan afdrijven en de huid droog en koel houdt. “Deze nieuwe hemdencollectie vormt een nieuw stadium in de huidige ontwikkeling van werkkledij, waarbij het ontwerp steeds belangrijker wordt”, zegt Evelina Andersson, Marketing Manager bij Snickers Workwear. “De vakman van vandaag wordt op één dag met verschillende omgevingen geconfronteerd en heeft dan ook specifieke eisen voor zijn kledij. We ontwierpen onze nieuwe, duurzame werkhemden zo dat ze beantwoorden aan de hoge eisen van vandaag op vlak van comfort, bescherming en functionaliteit. Dit segment had een serieuze upgrade nodig”, merkt Evelina op, “Een zware job vereist bewegingsvrijheid en een perfecte pasvorm.” Coolmax hemden (8509) zijn te koop in de winkel sinds mei en bestaan in het donkerblauw en kaki. De maten gaan van XS tot XXXL. De richtprijs voor dit hemd is 45,00 €. De richtprijzen van deze volledig nieuwe lijn gaan van 26 € tot 45 €. Prijzen zijn exclusief BTW.
Kleiner, dunner, beter : dát is technologische vooruitgang. Waarom zou het voor uw isolatiematerialen anders zijn?
A C T I S , D U N N E M U LT I R E F L E C T E R E N D E I S O L A T I E
Bij ACTIS, de uitvinder van de dunne multireflecterende isolatie, geloven we in die vooruitgang. Daarom ontwikkelen we hoogtechnologische isolatieoplossingen voor daken, zolders, wanden en vloeren. Ook al is ze maximaal 30 mm dik, ACTIS-isolatie is altijd samengesteld uit afwisselende lagen warmteweerkaatsende film en scheidingsmateriaal. Resultaat: een ongeëvenaard thermisch comfort in huis, of het nu winter is of zomer. ACTIS is niet voor niets het enige merk dat de thermische prestaties van zijn producten in reële omstandigheden test in samenwerking met het erkende Europese controleorgaan BM TRADA. Dat levert vooruitstrevende producten op, die makkelijk te plaatsen zijn en bewoonbare ruimte sparen. Tegelijkertijd garanderen ze een efficiënte, duurzame én gezonde isolatie.
0 479 99 23 89 Ontdek ons volledige gamma op
www.actis-isolation.com
INVENTOR OF THIN MULTIFOIL INSULATION
C O M F O RTSTORIES Dak- of gevelisolatie? We hebben er toch wel over moeten nadenken.
ADMIX • BELGIË
En nadenken was bij dit complexe renovatieproject noodzakelijk. Professioneel advies en hoogstaand kwalitatief isolatiemateriaal hebben ervoor gezorgd dat dit project “schittert” op onze referentielijst.