31 e jaargang no september In dit nummer o.a.:

31e jaargang no. 9 18 september 2015

In dit nummer o.a.: • minisymposium t.g.v. 10-jarig bestaan PGV • Evensong op 11 oktober • Oecumenische vredesdienst in De Mantel • burendag bij de Koningkerk • Raad van Kerken organiseert ‘klimaatlopen’

Kerkelijk Bureau Bruijnings Ingenhoeslaan 2 2273 KR VOORBURG Tel. 386.35.02 E-mail: kerkelijkbureau@ protestantsegemeentevoorburg.nl www.protestantsegemeentevoorburg.nl Telefonisch bereikbaar/geopend: Maandag t/m donderdag van 10.00 tot 12.00 uur. Enkele bank- en gironummers: Bijdrage Kerkbalans en/of Giften: NL42 FVLB 0699641152 Protestantse Gemeente Voorburg Bestelling collectebonnen: (€ 16,-- per kaart) NL07 RABO 0365900516 Protestantse Gemeente Voorburg Wilt u bij uw bestelling tevens de portokosten voldoen? De portokosten bedragen € 0,69 voor 1 t/m 4 collectekaarten en voor 5 t/m 12 collectekaarten € 1,38. Ook is het mogelijk de collectekaarten af te halen bij het Kerkelijk Bureau Diaconie: NL27 INGB 0000261919 Protestantse Gemeente Voorburg ZWO Werelddiaconaat: NL67 INGB 0009350778 Werkgroep ZWO Prot. Gem. Voorburg Zending: NL96 INGB 0000001881 Zending Prot. Gem. Voorburg



Kerkdiensten Rooster

Zondag 20 september  Oude Kerk, Herenstraat 10.00 uur ds. M.B. Heijting, Leerdam 19.00 uur kand. E. Groot Karsijn, Leiden Koningkerk, Br. Ingenhoeslaan 10.00 uur ds. J.T. van der Wolf, Startzondag Hersteld Hervormde Gemeente Rehobothkapel, Rodelaan 64 11.30 uur kand. G.J. Veldhuis, IJsselmuiden 17.00 uur kand. G.J. Veldhuis Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen 10.30 uur geen dienst Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk 10.00 uur ds. J.T. van der Wolf

Woensdag 23 september, vredesdienst 

De Mantel 10.30 uur ds. Th. Koelewijn en pastor P. Sas

Zondag 27 september  Administratie en bezorging: Zie bovenstaande gegevens bij het Kerkelijk Bureau. Redactie: A.C. Bronsveld-Voerman H. Nauta P. Vink E-mail: [email protected] [email protected] kerkwijzer@ protestantsegemeentevoorburg.nl Verzoek uw kopij in Word te e-mailen naar de 3 bovenstaande e-mailadressen. Kopij voor het nummer van vrijdag 16 oktober moet uiterlijk donderdag 8 oktober vóór 17.00 uur worden ge-e-maild naar de redactieadressen. wordt bezorgd bij alle leden van de Protestantse Gemeente Voorburg. Eenmaal per jaar krijgt u een verzoek om € 19,50 leesgeld te voldoen op rekening NL84 FVLB 0699741858 Administratie Voorburgs Kerkblad. Aan hen die buiten Voorburg wonen, wordt per jaar € 24,- aan portokosten in rekening gebracht.

Oude Kerk, Herenstraat 10.00 uur ds. J. van de Meent, Startzondag 19.00 uur ds. T. Koelewijn Koningkerk, Br. Ingenhoeslaan 10.00 uur ds. K.H. Wigboldus

Hersteld Hervormde Gemeente Rehobothkapel, Rodelaan 64 11.30 uur eerw. hr. J. de Boer, Rijnsburg 17.00 uur eerw. hr. J. de Boer Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen 10.30 uur ds. K. Bezemer, Openingszondag

Zondag 4 oktober, Israëlzondag  Oude Kerk, Herenstraat 10.00 uur ds. J. van de Meent 19.00 uur ds. H.J. Franzen, Leidschendam Koningkerk, Br. Ingenhoeslaan 10.00 uur ds. J.T. van der Wolf Hersteld Hervormde Gemeente Rehobothkapel, Rodelaan 64 11.30 uur ds. H. Juffer 17.00 uur ds. H. Juffer Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen 10.30 uur dr. Tjeu van den Berk, Hoeksteenlezing Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk 10.00 uur ds. J.T. van der Wolf

Johannes schreef: Wie zegt in God te blijven, behoort in de voetsporen van Jezus te treden. 1 Johannes 2: 6

Avonddiensten in de Oude Kerk Op 20 september gaat in de vesper voor kandidaat E. Groot Karsijn. Op 27 september is onze voorganger ds. Th. Koelewijn. We staan in deze vesper stil bij Psalm 103. Het thema voor deze dienst is: Wij mogen leven op de adem van Gods stem. Op 4 oktober wordt een leerdienst gehouden. In deze dienst gaat voor ds. H.J. Franzen uit Leidschendam. We lezen die avond uit Johannes 3: 5. Uit deze lezing is als thema gekozen voor de dienst “Wedergeboorte”. Evensong De vesper op 11 oktober om 19.00 uur in de Oude Kerk wordt een Evensong. Het thema is “Zingt nu de Heer…”. Medewerking verleent de Mariannecantorij onder leiding van Wim Loef en organist is Gerrit van Eeden. De cantorij zingt onder meer het Magnificat en Nunc Dimittis van Charles Villiers Stanford (1852-1924). Samen met de cantorij willen we het Luthers Avondgebed zingen. Als u thuis alvast wilt oefenen: het is Lied 202 uit het Liedboek. Voorganger in deze vesper is ds. Pé L.J. Wapenaar.

Zondag 11 oktober, Werelddiaconaat  Oude Kerk, Herenstraat 10.00 uur ds. J.T. van der Wolf 19.00 uur ds. P.L.J. Wapenaar, Evensong Koningkerk, Br. Ingenhoeslaan 10.00 uur ds. B.M.H. van Drongelen, Amstelveen Hersteld Hervormde Gemeente Rehobothkapel, Rodelaan 64 11.30 uur kand. J.B. Boesaard, Katwijk a/Z 17.00 uur ds. K. van Olst, Doornspijk Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen 11.00 uur ds. Wies Houweling Kerkdienst voor doven, gebouw: Perron 61, Heicopstraat 61, 2929BV Zoetermeer 10.00 uur ds. J. Kievit, dovenmeeting De Mantel 11.15 uur ds. K.H. Wigboldus

Opstandingskerk   Oude Kerk Oude Kerk Herenstraat 77, 2271 CC Voorburg, tel. 3863220. Interim-predikant: ds. J. van de Meent, tel: 06 20498002, e-mail: [email protected]. Bijstand in het pastoraat: ds. T. Koelewijn, e-mail: [email protected]. Consulent: ds. J.T. van der Wolf, tel 2128279, e-mail: [email protected]. Voor verzoeken tot (dringende) contacten met een van deze predikanten kunt u contact opnemen met Judy van Engeldorp Gastelaars ( tel. 3897685, judy. [email protected]) of Cor Hoek (tel. 4151115, [email protected]). Scriba’s: mw. J.P.W. Jousma-Rutjes, Rodelaan 40, 2272 BB Voorburg, tel.3873442, e-mail: scriba@oudekerk voorburg.nl en mw. N.L.I. van Varik-van den Berg, Paradijsstraat 30, 2275 EP Voorburg, tel. 3871655. Rek.nr. wijkkas NL93 INGB 0000 3104 92 t.n.v. Penn. PKN gemeente Opstandingskerk. Rek.nr. wijkkas NL98 INGB 0000 6837 55 t.n.v. Wijkkas Oude Kerkgemeente. Rek.nr. wijkdiaconie NL49 INGB 0000 5470 91 t.n.v. Wijkdiaconie Opstandingskerk-Oude Kerk Voorburg. Website: www.oudekerkvoorburg.nl. Kopij voor dit wijkbericht naar: mw. J. van Engeldorp Gastelaars (ouderling), tel. 3897685, e-mail: [email protected].

Bij de erediensten Zondag 20 september

1e zondag van de herfst Kleur: groen Voorganger is ds. M.B. Heijting uit Leerdam. Het leesrooster geeft Deu-

Collectetoelichtingen

Op 20 september is de eerste collecte bestemd voor de vredesprojecten van Kerk in Actie en PAX. In Mali steunt Kerk in Actie het werk van radiojournalist Adjan en de imam Wangara. Samen maken zij radioprogramma’s over vrede en verzoening. De radicale islam is sterk in opkomst in dit door geweld geteisterde land. Moslims en christenen wantrouwen elkaar. Adjan gelooft in de kracht van de radio: ”Radio heeft een enorm bereik, ook in de dorpjes ver buiten de stad. De stem van deze tolerante imam kan hierdoor heel ver dragen”. In Zuid-Soedan stichtte Bisschop Taban met steun van PAX het vredesdorp Kuron. Verschillende bevolkingsgroepen bouwen vanuit dit dorp samen aan vrede en gerechtigheid. Veiligheidscomités worden opgeleid en jongerengroepen maken theaterstukken over moeilijke onderwerpen als veeroof, huiselijk geweld of alcoholisme. De tweede collecte is voor plaatselijke kerkelijke doeleinden. Op 27 september is de eerste collecte bestemd voor de wijkdiaconieën. In de verschillende wijken vinden diverse activiteiten plaats, zoals ontmoetingsdagen, excursies, gezamenlijke maaltijden en koffieochtenden. Deze activiteiten geven de mensen de kans om hun dagelijkse zorgen even aan de kant te zetten, of de eenzaamheid te onderbreken. De tweede collecte is voor plaatselijke kerkelijke doeleinden. Op 4 oktober is de eerste collecte bestemd voor Kerk & Israël. De eerste zondag van oktober is traditiegetrouw ‘Israëlzondag’. Op deze dag staat de kerk stil bij de verbondenheid met het volk Israël. De Protestantse Kerk werkt op veel manieren aan deze relatie: via het blad Kerk & Israël Onderweg, door studiereizen en het steunen van partners die de dialoog tussen de verschillende bevolkingsgroepen bevorderen. Voor deze activiteiten kan de financiële steun van de plaatselijke gemeenten niet gemist worden. De tweede collecte is voor plaatselijke kerkelijke doeleinden. Op 11 oktober is de eerste collecte bestemd voor het vluchtelingenwerk in de regio. De Diaconie steunt zowel individuen als organisaties zoals stichting Vluchtelingenwerk. Dit is een vrijwilligersorganisatie, die opkomt voor de belangen van de vluchtelingen en ondersteuning geeft op maatschappelijk, juridisch en sociaal gebied. Vluchtelingenwerk geeft onder andere juridische en maatschappelijke begeleiding, taallessen, fietslessen en organiseert sociaal culturele activiteiten. De tweede collecte is voor plaatselijke kerkelijke doeleinden. De bovengenoemde collectes worden van harte aanbevolen. teronomium 13: 1-5 en Marcus 9: 3037. In de kinderdienst is er weer Godly Play: “Exodus”, de uittocht uit Egypte.

Zondag 27 september

2e zondag van de herfst Kleur: groen Ds. Jaap van de Meent gaat voor op deze Startzondag, met als thema ‘Goede buren’. We lezen Deuteronomium 6: 4-9 (Sjema Jisrael) en Lucas 10: 25-37 (Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan). In deze dienst hopen we de doop te bedienen aan Bram, zoon van Adriaan en Renate Schouten, aan Veerle, dochter van Pascal en Marlous van den Berg en aan Merle, dochter

Jezus die door God gezonden is, spreekt de woorden van God, en God schenkt de Geest in overvloed. Johannes 3: 34

van Lucas en Femke Verdoes. De cantorij o.l.v. Wim Loef verleent medewerking. In de avonddienst mogen we ds. Th. Koelewijn verwelkomen.

Zondag 4 oktober

3e zondag van de herfst Kleur: groen Voorganger in deze dienst is ds. Jaap van de Meent. Als lezingen noemt het oecumenisch leesrooster Maleachi 2: 10-16 en Marcus 10: 1-16.

Zondag 11 oktober

4e zondag van de herfst Kleur: groen Ds. Jan van der Wolf, onze consulent, hoopt in deze dienst voor te gaan. Het oecumenisch leesrooster geeft op: Deuteronomium 15 : 1-11 en Marcus 10 : 17-31. Onze Marianne-cantorij zingt in de avonddienst.

3

Voorbedenboek

In de hal van de kerk ligt elke zondag het voorbedenboek. Voor aanvang van de dienst kunt u daarin een verzoek tot voorbede schrijven.

Godly Play in de kinderdienst

Op de derde zondag van de maand is er in de kinderdienst Godly Play, een Bijbels verhaal op bijzondere wijze verteld. We zijn daarmee begonnen in de zomer. Na “De Schepping” en “De ark van Noach” vertellen we 20 september het verhaal van de Exodus. Neem gerust een vriendje of vriendinnetje mee. Welkom!

Zondagse Manteldienst

Op 11 oktober gaat ds. K.H. Wigboldus voor in de dienst in zorgcentrum De ManteI. Ook omwonenden zijn welkom in deze dienst.

Vredesdienst in de Mantel

Traditiegetrouw houden we ook dit jaar weer een oecumenische vredesdienst in de Vredesweek. Allen welkom woensdag 23 september om 10.30 uur in de Maartenzaal. Voorgangers zijn ds. Thomas Koelewijn en pastor Paul Sas. 4

Nieuw Leven

Met de ouders, Jan en Elly van der Kuur (Frans Mortelmansstraat 84, 2273 LE Voorburg), zijn we heel blij met de geboorte van hun zoontje Jan Dirk op 2 augustus. Zij schrijven: “In nij libben, in grut wunder, ut leafde berne, oan us tabetroud”. Wij feliciteren hen van harte met dit grote wonder dat hun is toevertrouwd en wensen hun toe dat Jan zal opgroeien als een blij kind van God!

Kringen

De kring Geloofsverdieping komt weer voor het eerst bijeen op maandag 12 oktober, van 20.00-21.30 uur in de Opkamer van de Oude Kerk. De volgende bijeenkomsten zijn op 26 oktober, 9 en 23 november en 7 en wellicht 21 december. Onderwerp van gesprek is het boek van Marcus Borg: Het hart van het christendom, modern geloof en traditie. De kring wordt geleid door ds. Venemans. Nieuwe deelnemers kunnen zich bij hem aanmelden, tel. 3697040 of per e-mail: [email protected]. Het Bijbels leerhuis kent twee groepen, beide onder leiding van ds. Venemans. De dinsdagavondgroep start op de dinsdag 13 oktober, van 19.30-21.00 uur in De Voorhof. De vervolgavonden zijn op 27 oktober, 10 en 24 november

en 8 en eventueel 22 december. De tweede groep komt bijeen op woensdagochtend en wel vanaf woensdag 14 oktober, van 10.0011.30 uur in De Voorhof. De vervolgdata zijn 28 oktober, 11 en 25 november en 9 en eventueel 23 december. In beide groepen is het thema: Paulus over Israël en kerk, waarbij we ons concentreren op de lezing en uitleg van Romeinen 9-11. Nieuwe deelnemers zijn van harte welkom.

De boekentafel

Iedere eerste zondag van de maand is er boekentafel in De Voorhof. Bij de boekentafel zijn allerlei soorten kaarten, Bijbels, liedboeken en, met name, cadeauboekjes te verkrijgen. Deze maand komt de “Samenleesbijbel” uit en binnenkort komt een Van Gogh Bijbel uit. Wilt u daar meer van weten, bekijk dan de folder op onze tafel. De inkoop wordt bij de Pelgrim in Den Haag gedaan. Deze evangelische boekhandel geeft ons een korting. Het is fijn dat er met de winst af en toe een goed doel kan worden ondersteund, zoals het project van Femke Bannink in Oeganda en laatst het project van Jasmijn van Klaveren voor het ziekenhuis in Afrika waar zij stage liep. Maar in de eerste plaats is de tafel bedoeld om u van dienst te kunnen zijn. Met de Startzondag kunt u tijdens het koffiedrinken bij ons terecht.

Dagje uit

Woensdag 14 oktober van 12.00-20.00 uur is het uitstapje van de diaconie naar Hoog Soeren. Een gezellige dag, voor € 35,- kunt u mee. U leest erover in het wijkblad. Informatie en opgave bij mw. A. Verschoor, tel. 06-3010 4630.

Naam diaconale wijkkas gewijzigd

Het rekeningnr. van de wijkdiaconie is NL49 INGB 0000 5470 91. De nieuwe naam is: Wijkdiaconie Opstandingskerk-Oude Kerk Voorburg.

Giften

Via Daniëlle Tiemens € 10,- (v. V.) t.b.v. wijkdiaconie en via Bep van Sloten € 10,- (v. M.) voor de bloemen.

Voor de agenda

13 oktober en 3 november vergadert het moderamen en 12 november de kerkenraad.

Uit de kerkenraad

Het contract met ds. Annelies Hommens voor het verrichten van hulpdiensten in onze gemeente loopt per

16 september af. Zij heeft aangegeven dit contract niet te kunnen verlengen in verband met uitbreiding van haar contract in het verzorgingshuis waar zij werkzaam is. Deze uitbreiding betreft een waarneming voor een langdurig zieke collega. Daarmee eindigen haar werkzaamheden voor onze wijkgemeente per genoemde datum. Wij betreuren het besluit van Annelies, maar respecteren uiteraard haar keuze. Annelies hoopt met deze waarneming een voor haar beter perspectief op een volledige (vaste) baan te realiseren. De taken van ds. Annelies Hommens zullen worden overgenomen door onze interim-predikant, ds. Jaap van de Meent. Het betreft de pastorale- en de catechesetaak. Hij heeft per 1 juli zijn werkzaamheden in NoordlarenGlimmen met een dag verminderd. Zijn werkzaamheden eindigen daar per 1 oktober. Vanaf laatstgenoemde datum is hij volledig beschikbaar voor onze gemeente.

Themagroepen

De themagroepen werken toe naar een afronding. Alle themagroepen zijn inmiddels twee keer bijeen geweest. De themagroep Omzien naar elkaar heeft de gesprekken afgerond. De overige groepen komen bijeen: Themagroep vieren: woensdag 23 september om 20.00 uur in De Voorhof; Themagroep leren: maandag 28 september om 20.00 uur in De Voorhof; Themagroep spelen: woensdag 7 oktober om 20.00 uur in De Voorhof. Wie nog wil aansluiten is van harte welkom. De verslagen van de themagroepen komen binnenkort beschikbaar. De verslagen zullen samengevoegd worden tot een verhaal dat in oktober in een gemeentebijeenkomst met de gemeente zal worden besproken.

Nieuwe naam

Onze nieuw gevormde gemeente heeft nog geen naam. We hopen dat hier spoedig verandering in zal komen. Een aantal gemeenteleden heeft gevolg gegeven aan de oproep om suggesties te doen voor de naam van onze gemeente. Dat kan nog steeds. U kunt uw suggesties kenbaar maken aan onze scriba’s, maar ook op de Startzondag op 27 september door uw suggesties op te schrijven op een flap in de kerk en in De Voorhof.

Ten slotte

Inmiddels zijn we nu zo’n 4 maanden ook fysiek samen op weg. Op alle

M E D I TAT I E

Zullen wij hen gastvrij ontvangen? Op donderdag 3 september opende het dagblad Trouw op de voorpagina met de foto van Aylan Kurdi, een driejarig jongetje uit de Koerdisch Syrische stad Kobani. De foto toont een kind, aangespoeld op het strand van Bodrum, voorover liggend op de vloedlijn, armpjes langs het lijfje met geopende handjes. Gestorven, door verdrinking in zee, op weg naar een nieuw leven, weg uit de oorlogsellende in Syrië en de ontberingen van het vluchtelingenkamp in Turkije. Een schokkende confrontatie met mijn veilige leven in rijkdom, als opa van drie mooie kleinkinderen, waarvan één even oud als dit jongetje. Met Aylan voor ogen kunnen we niet meer zeggen, we hebben het niet gezien en we hebben het niet geweten, dat het zo erg was en is. Door de foto hebben de vluchtelingen op weg naar Europa een gezicht gekregen. Ik merk dat dit veel mensen bezig houdt, ook in onze gemeente. In de gesprekken wordt menigmaal de vraag naar God gesteld, hoe kan God dit toelaten of waarom doet Hij er niets aan? Maar daarin wordt ook zorg geuit, waartoe dit alles leiden zal. En dat is niet zo vreemd. Met het formele verzoek van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) aan de gemeente Leidschendam-Voorburg haar medewerking te verlenen om in de leegstaande gebouwen van Schakenbosch aan de Veursestraatweg een centrum in te richten voor de opvang van 500 vluchtelingen, komt de vluchtelingenproblematiek wel heel dicht bij huis en raakt deze problematiek ook letterlijk de burgers van Voorburg. Indien het centrum wordt gerealiseerd in Schakenbosch of elders in Voorburg, zullen wij hen dan gastvrij ontvangen? Ooit was de situatie waarin de christelijke gemeente verkeerde anders dan die wij nu kennen in Nederland. Christenen werden vervolgd, zoals dit ook nu nog het geval is in vele landen. Onder de vluchtelingen die een weg zoeken naar Europa bevinden zich vele christenen. In het jaar 140 hield de christelijke apologeet Aristides de Romeinse keizer Antonius Pius voor: je moet christenen niet vervolgen, maar juist koesteren. Christenen zijn mensen die van elkaar houden en de bron van liefde met zich meedragen. In de vroegchristelijke gemeente zag men de Bijbelse boodschap in haar kern, als een boodschap van liefde. Een ander verhaal uit de oude kerk vertelt over de lotgevallen van de aartsdiaken Laurentius. Op 10 augustus van het jaar 258 werd Laurentius in Rome ter dood veroordeeld vanwege zijn geloof. Alvorens het vonnis uit te voeren eiste keizer Valerianus de schatten op van de kerk. Laurentius vroeg drie dagen respijt om de schatten te verzamelen. Hetgeen hem werd toegestaan. Laurentius bracht de armen van Rome bijeen en keerde met hen terug naar de keizer. Op de vraag van Valerianus waar nu de schatten waren, antwoordde Laurentius, deze mensen zijn de schatten van de kerk. In hún midden is Christus aanwezig. Welk een grotere schat kunt u zich nog wensen? Verhalen zoals deze zijn er vele. Ze vormen de illustratie bij Matteüs 25: 3146, het verhaal van het laatste oordeel. Jezus vertelt het verhaal in de vorm van een gelijkenis aan het slot van Zijn openbare optreden. Hij verwijst daarin naar het einde der tijden. Dan zullen in de glans van Zijn heerlijkheid de volken zich verzamelen rond Zijn troon, zoals schapen rond een herder. Wanneer de Mensenzoon op de troon van God heeft plaatsgenomen, wordt de belofte aan Abraham ingelost: “Want in jouw nakomelingen zullen alle volken worden gezegend”. De gelijkenis is een laatste, universele uitnodiging van Jezus om Zijn woorden handen en voeten te geven: “Ik verzeker jullie, alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders en zusters, dat hebben jullie voor Mij gedaan.” ds. Jaap van de Meent

niveaus komt de samenwerking op gang. Jammer dat ds. Annelies Hommens ons al weer gaat verlaten. Goed dat ds. Jaap van de Meent haar taken kan overnemen. En we zijn nog steeds blij met onze trouwe bijstand in het pastoraat ds. Thomas Koelewijn, die al sinds 2012 met ons meegaat. Komt u ook naar de Startzondag? Het belooft een bijzondere dienst te worden, met activiteiten erna, op naar een nieuw seizoen, waarin we met elkaar een lichaam van de Heer mogen zijn. Judy van Engeldorp Gastelaars ouderling

Beste mensen,

Met veel plezier heb ik de afgelopen maanden in de wijkgemeente Opstandingskerk-Oude Kerk pastoraal werk en jeugdwerk gedaan. Ik heb veel mensen leren kennen, van jong tot oud, verhalen gehoord en ervaren met welke uitdagingen een gemeente in de beweging van fusie en eenwording te maken krijgt. Eerder dan ook ik zelf verwachtte komt er een einde aan mijn werkzaamheden. Ik wil u allemaal heel hartelijk danken voor het geschonken vertrouwen in ontmoetingen en gesprekken. Voor de openheid en de hartelijkheid waarmee u mij ontving. Dat deed goed. Omdat ik in Voorburg woon, zullen we elkaar in andere hoedanigheid nog wel eens tegenkomen. Ga met God en hij zal met u zijn! Heel hartelijke groet, ds. Annelies Hommens-van de Steeg

Sanseveria

Wat heeft Sanseveria in het laatste kwartaal van dit jaar nog te bieden? Nou, dat zijn nog drie heel fijne en verschillende middagen. Kijkt u zelf maar…. Op 6 oktober beginnen we met een mooie en spannende middag met dhr. Henk Griffioen, een rasverteller! In 1992, niet zo lang nadat Jeltsin op de tank het volk had toegesproken en aan de macht was gekomen, maakten Henk en zijn vrouw als eerste westerlingen met eigen auto een tocht van drie weken naar Moskou en Sint Petersburg. Achteraf bleek het risico misschien wel groot. Via prachtige beelden en een spannend verhaal ontstond de lezing: “Een gewaagde en spannende tocht door Rusland”. Het oversteken van de grens was problematisch. Het tanken van benzine een ramp. Ik had slotmoeren op mijn wielen. Dagelijks haalde ik de ruitenwissers van de auto, anders waren ze de volgende ochtend verdwenen.

5

JB&A grafische communicatie is een combinatie van drie bedrijven die samen grafisch maatwerk leveren. Grafisch ontwerpbureau, drukkerij en reproservice zorgen voor totaaloplossingen van concept en ontwerp tot en met de verzending van communicatiemiddelen. JB&A werkt voor (semi)overheid, zorginstellingen en bedrijfsleven. Gevestigd in Wateringen en Delft, is JB&A actief in de Benelux.

grafische communicatie Postbus 50 2290 ab Wateringen Dorpskade 28 Wateringen t 0174 22 50 20 f 0174 29 60 01 [email protected]

Gerard Smid, huisarts Gezondheidscentrum Savalle Savallelaan 2 2273 JX  Voorburg tel 070-3867103

OPEN VOOR NIEUWE INSCHRIJVINGEN 6

Kijk voor nadere informatie op: www.huisartsenpraktijksmid.nl

Vier seizoenen JB&A grafische communicatie is een combinatie van drie bedrijven lakken die samen grafisch maatwerk leveren. Grafisch ontwerpbureau,

___ en reproservice zorgen voor totaaloplossingen van concept drukkerij enVoor ontwerp tot en metHoogglanslak de verzending van en communicatiemiddelen. hoogwaardige lak, muurverf en plamuur JB&A werkt voor (semi)overheid, zorginstellingen en bedrijfsleven. Grondlak Gevestigd in Wateringen en Delft, is JB&A actief in de Benelux. ___ Voor professioneel advies

JB&A grafische communicatie is een combinatie van drie bedrijven die samen grafisch maatwerk leveren. Grafisch ontwerpbureau, drukkerij en reproservice zorgen voor totaaloplossingen van concept en ontwerp tot en met de verzending van communicatiemiddelen. JB&A werkt voor (semi)overheid, zorginstellingen en bedrijfsleven. Gevestigd in Wateringen en Delft, is JB&A actief in de Benelux.

grafische communicatie

Postbus 50 2290 ab Wateringen Dorpskade 28 4251 LD Werkendam Wateringen t 0174 22 50 20 0183 - 50 85 57 f 0174 29 60 01 www.hollandseindruk.nl [email protected]

Leemansstraat 7

Een autoruit was ingeslagen en hoe kom je aan een nieuwe? Met hulp van onze Russische vrienden hebben we de problemen weten te overwinnen en door hen hebben we het leven daar van binnenuit leren kennen, en ook de verandering gezien toen we in 1998 met onze caravan terugkeerden. Op 3 november: “Bijzonderheden rond een Veilingmeester”, door dhr. J.H. Kroes uit Maassluis. Deze kan heel erg leuk vertellen. Lachen!!! Ook wij krijgen de kans op de knop te drukken! Op 3 december: Dhr. Rob Stallvord, vrijwilliger bij Natuurmonumenten, vertoont ons de film: “Natuur in de buurt”. De natuur is dichterbij dan wij denken. Sommige vogels en insecten hebben zelfs een voorkeur voor de bebouwde kom, want in en rond plantsoenen, vijvers en tuinen is veel meer voedsel te vinden dan in de polders. Honingbijen, sabelsprinkhanen, vlinders en libellen maken daar dankbaar gebruik van. We maken kennis met opmerkelijke gedragingen van de rugstreeppad, van merels en eksters en met de opmerkelijke invasie van halsbandparkieten (ja, die kennen wij!), Turkse tortels en Nijlganzen. Ook zijn er filmpjes met vogelgeluiden. Tot dinsdag 6 oktober om 14.00 uur in De Voorhof. Ans Verschoor tel. 3870465

Wijkgemeente      De Open Hof Koningkerk Br. Ingenhoeslaan 4, 2273 KR Voorburg, tel. 3866876. Pred.: ds. J. van der Wolf, Laan van Haagvliet 19, 2271 XL Voorburg, tel. 2128279 e-mail: jtvan [email protected] en ds. E. van der Wolf-Kox, Laan van Haagvliet 19, 2271 XL, Voorburg, tel. 2128279 e-mail: [email protected] Scriba: mw. R. Dröge-Bouwers, Einddorpstraat 25, 2271 VS Voorburg, tel. 3861611, e-mail: secretariaat@deopenhof voorburg.nl Rek. Nr. Wijkkas NL30 INGB 0007235874. Rek. Nr. Wijkdiaconie NL95 INGB 0008034372. Website: www.deopenhofvoorburg.nl

Bij de diensten Startzondag 20 september

Ons thema in het nieuwe seizoen is ‘wat inspireert je?’ Daarover gaat het ook in deze morgendienst. Voor de zomervakantie vroegen we kerkgangers op te schrijven ‘wat inspireert jou?’ Dat leverde een bonte verscheidenheid aan reacties op, die inmiddels achterin de kerk hangen als inspiratiebron. Ze vormen een kleurrijk beginpunt voor de dienst. We lezen

Genesis 2: 4-7, over de levensadem die God geeft, en wellicht ook een ander Bijbelgedeelte. De cantorij zingt voor en met ons. En we maken een start met ‘het inspirerende lied van…’ Voorganger is ds. Jan van der Wolf.

Vergaderingen

Zondag 27 september

Op zaterdag 26 september staat de burenbus van de gemeente Leidschendam-Voorburg met haar terras aan het plein van de Koningkerk aan de Bruinings Ingenhoeslaan 2-4 in Voorburg. De burendag is bedoeld om als buurt elkaar te ontmoeten en in gesprek te raken bij een kopje koffie of fris met eventueel wat hapjes van de groep high tea van de Woeij. Voor de kinderen zijn er spelletjes en ook is er een goochelaar die allerlei leuke dingen gaat doen. De Koningkerk staat er met de Koningkerkse groententuin om wat oogst aan jou mee te kunnen geven en uitleg te geven over de tuin aan kinderen en ook kan jij je opgeven om mee te doen met het tuinproject. Heb je een wens voor opa of de zieke buurvrouw of de vluchtelingen dan kan dit worden geschreven op een blaadje die dan op een houten kruis kan worden vastgezet. Ook kunnen er kaarsjes worden gebrand voor iemand die het nodig heeft. Om 13.00 uur zingt in de kerk het Leidschendamse seniorenkoor tot ongeveer 13.45 uur. Rond 14.00 uur zal wethouder mevr. Nadine Stemerdink op de burendag langs komen om met u te praten. Tussen 12.00-15.00 uur bent u van harte welkom op de burendag 2015. Adres: Koningkerk Br. Ingenhoeslaan 2-4 Voorburg. Houw The werkgroep kerk en buurt

Op deze zondagmorgen is ds. Klaas Wigboldus onze voorganger. Fijn dat hij weer bij ons is.

Zondag 4 oktober

Deze dienst staat in het teken van de zegen. We kennen allemaal de zegen aan het einde van de kerkdienst. Maar ook in andere situaties wordt er gezegend. De vraag is wat er dan eigenlijk gebeurt en wat het verschil met bidden is. Ook proberen we op deze Israëlzondag de woorden van de Aäronitische zegen (Num 6: 22-27) te proeven. Ds. Jan van der Wolf is de voorganger.

Zondag 11 oktober

Op deze zondag is ds. Hans van Drongelen uit Amstelveen weer bij ons. Hij is studentenpredikant in Delft en één van onze vaste gastvoorgangers.

Vorming en Toerusting

Vanwege het ziekteverlof van Els zijn er nog geen data voor de Ochtendbijbelkring en “In gesprek met de Bijbel” vastgesteld. Er wordt bekeken of en hoe die ingevuld kunnen worden.

Gespreksgroepen 18plus en 20plus

De gespreksgroep 20plus gaat op 4 oktober van start. Op 11 oktober begint de 18plus groep (19.00 uur in de Koningkerk). Beide groepen worden geleid door ds. Jan van der Wolf ([email protected]). Welkom!

Persoonlijk bericht ds. Els

Het is alweer een maand geleden dat ik hoorde dat ik borstkanker heb. Inmiddels is duidelijk dat ik op 23 september geopereerd word. Begin oktober wordt bekend hoe het verdere behandelplan eruit ziet. Ondanks de onzekerheid die deze ziekte met zich meebrengt, staan we er met vertrouwen in. De afgelopen tijd hebben we uit het geheel van de PGV heel veel hartelijke kaartjes, mails en andere blijken van betrokkenheid ontvangen. We zijn er soms stil van. Het doet ons goed! Dankuwel daarvoor. We weten ons gedragen door heel veel lieve mensen en ten diepste door God zelf. Hartelijke groet, ds. Els en Jan van der Wolf

Het dagelijks bestuur vergadert op 6 oktober en de kleine kerkenraad op 27 oktober in een van de zalen van de Koningkerk.

Burendag bij de Koningkerk

Muzikale High Tea met Henry Blackmon Singers

Op zondag 4 oktober is er weer een High Tea in de Koningkerk te Voorburg. De High Tea is een gezellige ontmoeting op de zondagmiddag onder het genot van een kopje thee met iets lekkers en een goed programma. De deuren gaan open om 14.00 uur en het programma begint om 15.00 uur. Voor info Atte Roskam (3863109) of Houw The (3861135).

En een goed programma

Het programma wordt verzorgd door de Henry Blackmon Singers. Dit vrouwenensemble werd in 2002 opgericht door de bekende Amerikaanse bariton, koordirigent en zangpedagoog Henry Blackmon en werd na zijn overlijden voortgezet door zijn vrouw Maria Blackmon. De leden zijn

7

afkomstig uit alle windstreken: Curaçao, Engeland, Indonesië, Nederland en de Verenigde Staten. Het repertoire bestaat uit klassieke composities uit verschillende perioden, negrospirituals en volksliederen. Het koor wordt begeleid door pianiste Alicia Witarsa die al op vierjarige leeftijd haar eerste pianoles kreeg. Zij genoot haar opleiding aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag en ontving diverse onderscheidingen, zoals de 2de prijs in het Nueva Acropolis pianoconcours in Madrid en een prijs in het Rudolf Firkusny pianoconcours in Praag.

Dankbetuiging

De vele warme blijken van belangstelling, van meeleven per post en e-mail en de aanwezigheid van velen van u bij de crematie van mijn echtgenote, onze moeder, schoon- en grootmoeder Janneke Sara Reinking-Dedecker hebben ons veel goed gedaan. Wij weten ons daardoor gesterkt! Han Reinking, kinderen en kleinkinderen

8

Hersteld Hervormde Gemeente   Rehobothkapel, Rodelaan 64. Predikant/bijstand in het pastoraat: ds. H. Juffer, Westerlookade 20, 2271 GA Voorburg, tel. 2050257, e-mail: h.juf fer@klik safe.nl Scriba: K. L arooij, Jan Mulderstraat 33, 2273 VE Voorburg, tel. 3867746, e - m a i l : s c r i b a . h h g .v o o r b u r g @ k l i k s a f e . n l . Rekg.nr. Diaconie NL88INGB0006362218 t.n.v. Diaconie HHG Voorburg, Rekg.nr. Kerkvoogdij NL74INGB0000542373 t.n.v. Kerkvoogdij HHG Voorburg.

Diensten des Woords Zondag 20 september

Rehobothkapel 11.30 uur kand. G.J. Veldhuis, IJsselmuiden 17.00 uur kand. G.J. Veldhuis Collecte bij de uitgang voor de diaconie

Zondag 27 september

Rehobothkapel 11.30 uur dhr. J. de Boer, Rijnsburg 17.00 uur dhr. J. de Boer Collecte bij de uitgang voor de kerkvoogdij

Zondag 4 oktober

Rehobothkapel 11.30 uur ds. H. Juffer 17.00 uur ds. H. Juffer Collecte bij de uitgang voor het Isaäc da Costafonds

Zondag 11 oktober

Rehobothkapel 11.30 uur kand. J.B. Boesaard, Katwijk aan Zee 17.00 uur ds. K. van Olst, Doornspijk Collecte bij de uitgang voor het HHK werk in Malawi

Zieken en zorgen

Zoals u inmiddels weet mocht dhr. Hayes weer thuis komen uit het ziekenhuis. Zijn toestand is zeer zorgelijk geweest. Op dit moment mag het weer wat beter gaan. Stukje bij beetje mag hij weer sterker worden. Op zondag 23 augustus mocht hij weer met vreugde in het huis des Heeren gaan om daar met lof de grote Naam des Heeren te danken. Met onze zoon Henri mag het heel goed gaan. Zo zelfs, dat hij zich wonder boven wonder weer nagenoeg de oude voelt. Het was een heftige periode die hij persoonlijk en wij met hem als ouders en gezin meemaakten. De Heere heeft alles nog welgemaakt. Zoals u wellicht gemerkt hebt, werd dhr. P.J.H. Couveé in de erediensten gemist. Hij is de laatste tijd met onderzoeken bezig. Dat is geen makkelijke weg voor hem. Laten we hem als gemeente ook gedenken in de gebeden. De Heere zij hem nabij in deze weg van beproeving. Ons bereikte het bericht dat Klaske Vlietstra opgenomen moest worden in Alphen aan de Rijn. Zoals het nu lijkt is het een kortdurende opname. De Heere gedenke ook andere zieken, die het lichamelijk of psychisch moeilijk hebben, ook al worden ze hier niet met name genoemd. Wat is er veel moeite en verdriet. Laten we ook als gemeente elkanders lasten dragen en alzo de wet van Christus vervullen. Allen de hulp en bijstand des Heeren toegebeden.

Rond de Rehobothkapel

Inmiddels kerken we al 2 maanden in de Rehobothkapel aan de Rodelaan, en wij zijn er vrij snel aan gewend. Althans wat betreft de diensten. Zachtjesaan is het meeste wel geregeld, al blijven er nog wat problemen met de kerktelefoon die af en toe uitvalt, maar (meestal) gelukkig ook weer opstart. Omdat dit een draadloze verbinding betreft – anders dan bij de meeste kerkradio’s – is deze vermoedelijk storingsgevoelig. Wij hopen dat ook dit binnenkort alsnog kan worden opgelost. In verband met het betrekken van de nieuwe locatie bleek het nodig het rooster van activiteiten hierop aan te passen. Bij de uitgang is/wordt de gemeenteleden daarom een nieuw

rooster uitgereikt. Zonodig kunt u dat rooster ook opvragen bij ouderling De Graaf of één van de andere kerkenraadsleden. Hieronder volgt enige informatie over de reguliere doordeweekse activiteiten die als alles volgens plan verloopt binnenkort weer zullen aanvangen, en in beginsel alle plaats zullen vinden in de Rehobothkapel aan de Rodelaan. Doordat de beschikbare avonden anders zijn dan in het verleden wordt de Bijbelkring dit seizoen gehouden op woensdagavond, de Jong-volwassenkring ‘Ora et Labora’ eveneens – zoals voorheen reeds gebruikelijk – op woensdagavond (voor het eerst dit seizoen op D.V. woensdag 7 oktober), terwijl de vrouwenvereniging ‘Sifra’ net als voorheen bijeenkomt op dinsdagavond (voor het eerst op D.V. dinsdag 6 oktober). Over de data voor de Bijbelkring treft u hieronder meer informatie aan. Verder zijn wij nog in gesprek met de beheerders van de Rehobothkapel en de kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Voorburg om een aantal restpunten rond de verhuizing af te ronden.

Gemeentemiddag 10 oktober

We kondigen nu alvast aan dat D.V. op zaterdag 10 oktober een gemeentemiddag plaatsvindt, aanvang 14.00 uur. U, jong en oud, bent van harte welkom. Ds. Blankers hoopt dan te spreken over zijn, bepaald niet ongevaarlijke, reizen naar Syrië en Turkije en zijn werk met Syrische vluchtelingen. De locatie is op dit moment nog niet bekend, daarover hopen wij u tijdig te informeren. Neem bij twijfel even contact op met één van de kerkenraadsleden.

Bijbelkring

De afgelopen winter hebben we met elkaar opgetrokken en een begin gemaakt met de behandeling van de Nederlandse Geloofsbelijdenis (= NGB). We zijn toegekomen aan artikel 8 van de NGB, waar boven staat: Dat God enig is in Wezen en nochtans in drie Personen onderscheiden. De Drie-eenheid is geen makkelijk onderwerp, maar het wordt door de Schrift geleerd en is ook geen zaak van het begrip, maar van het geloof. We geven de data voor dit jaar door, zodat u er rekening mee kunt houden. In verband met de beschikbaarheid van de Rehobothkapel aan de Rodelaan, zijn de Bijbelkringen dit seizoen op de woensdagen 30 september, 14 en 28 oktober, 11 en 25 november en tenslotte op 9 december. Geve de Heere ons maar als de Bereëers veel studie-

zin om te onderzoeken of deze dingen alzo zijn.

Bidstond Israël

Op D.V. donderdag 24 september zal er, uitgaande van de Reformatorische kerken in Den Haag, Scheveningen en Voorburg, weer een bidstond voor Israël worden gehouden. De plaats van samenkomst is de kerk van de Gereformeerde Gemeente, Oude Boomgaardstraat te Den Haag. Aanvang 19.30 uur. Als spreker is uitgenodigd ds. C. Sonnevelt, predikant van de Gereformeerde Gemeente te Krabbendijke. Hij is jarenlang secretaris geweest van het Deputaatschap Israël van de Gereformeerde Gemeenten en heeft voor dit deputaatschap ook een jaar in Israël gewerkt. Na afloop is er gelegenheid elkaar te ontmoeten onder het genot van koffie en thee. Er is een boekentafel en een tafel met Israëlprodukten. Er wordt een collecte gehouden ter bestrijding van de onkosten.

Landelijke Zendingsdag HHK

Wij wijzen nogmaals op de landelijke Zendingsdag van de Hersteld Hervormde Kerk die dit jaar gehouden wordt op D.V. zaterdag 19 september in Expo Hoevelaken. Het thema is ‘Geroepen tot getuigen’. Lees meer op de website www.hersteldhervormdekerk. nl/zending of direct www.zhhk/nl

Luthercitaat

Wij ontvingen het volgende Luthercitaat, dat ons ook tegenwoordig nog veel te zeggen heeft. Ter lering en overdenking aanbevolen! “U bent het zout der aarde. Als nu het zout smakeloos wordt, waarmee zal men het zouten? (Matteüs 5: 13, weergave DB 1545). (…) Door dit zouten krijgen de predikanten het verwijt, dat zij niet anders kunnen dan schelden en bijten. Maar wat kunnen wij er aan doen? Als men moet zouten, dan moet het ook bijten. En als zij ons voor bijters uitschelden, dan weten wij, dat het zo moet zijn, en dat Christus ons dit bevolen heeft. Hij wil dat het zout scherp is en goed kan bijten. Zoals we zullen horen van Paulus die ook de hele wereld straft en alles scheldt wat zij juist loven en prijzen – maar wat niet het geloof in Christus is. Christus zegt ook: ‘Wanneer de Heilige Geest komt, Die zal de wereld straffen’ (vgl. Johannes 16: 8). Dat is, Hij zal alles aantasten wat Hij in de wereld vindt, zonder een uitzondering of onderscheid te maken. Niet sommigen schelden en anderen loven, of alleen de dieven en leugenaars straffen, nee: alles, alles

zal Hij door elkaar op één hoop gooien – groot en klein, wijs en dwaas, heilig en onheilig, hoe of wat het zijn wil, kortom alles wat geen Christus is (vgl. Romeinen 3: 9 vv). Want de Heilige Geest hoeft niet daarom te komen of predikanten te zenden, dat Hij uiterlijke en grove zonden moet bestraffen, echtbreuk, moord, enzovoort. Die zonden weet de wereld zelf wel en kan zijzelf wel straffen. Wat de wereld echter voor het kostbaarste en heiligste houdt en waar zij op z’n best is, waar ze vroom en heilig is, en waar ze God door vroomheid en heiligheid wil dienen, dáár moet gezouten worden. Dat betekent: wilt u het Evangelie prediken en de mensen helpen, dan moet u ook scherp zijn en zout in de wonden wrijven. Daarom moet men altijd met zouten aanhouden, dat men de eigenwillige godsdienst voorkomt en geen ruimte geeft aan werkheiligheid, enzovoort. Zodat deze dingen niet opnieuw opkomen of weer heimelijk worden ingevoerd. Dat zal zeker gebeuren waar het zoutambt niet altijd in gebruik blijft, zoals tot nu toe in de christenheid is gebeurd, zodat enkel bedorven mensenleer regeerde en alles verdorven heeft. Wat niet gebeurd zou zijn als het zout zou zijn gebleven om daarmee alles te zouten wat van de oude Adam is. Wochenpredigten über Matth. 5-7, 1530/1532, vgl. WA 32, 344, 22 – 345, 19 (verkort)

Boottocht Woord en Daad

In samenwerking met Rederij Vrolijk te Scheveningen organiseert Stichting Woord en Daad, comité Den Haag e.o., ook dit jaar een boottocht en wel op D.V. zaterdag 26 september. Tijdstip afvaart: 16.00 uur, Plaats vertrek: Dr. Lelykade 22a (2e binnenhaven) te Scheveningen. De kosten hiervoor bedragen € 12,50 p.p. (€ 7,50 voor kinderen t/m 12 jaar). Aan boord kunt u een kopje koffie, thee of limonade gebruiken. Aanmelden is mogelijk bij mevr. G. Baak, tel. 3542647, of bij mevr. J.G. Groen, tel. 3559737. Zij kunnen u ook verder informeren.

Tot slot

We zijn weer gekomen aan het einde van onze berichten. Veel is er gepasseerd in de afgelopen maanden. Het is best wel even wennen nu Esther is getrouwd en het gewone leven weer z’n gangetje neemt. Nadine gaat weer naar school, het werk in de Vliedberg te Ouddorp is weer volop aangepakt en de werkzaamheden in huis gaan ook door. In de pastorie wisselen zo vreugde (rondom een trouwdag) en verdriet

(rondom ziekte) elkaar af. In de natuur kunnen we zien, dat het weer naar de herfst toegaat. Alles wisselt en verandert, maar de Heere blijft dezelfde. Namens ons gezin groeten we u hartelijk en hopen we u rond Woord en sacrament weer te ontmoeten. ds. H. Juffer en kerkenraad

Vrijzinnig Centrum      De Hoeksteen Vrijzinnig Centrum “De Hoeksteen”, Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg, tel. 3863413. Voorganger: mevr. ds. K. Bezemer, Adr. van Ostadelaan 9, 2343 EL Oegstgeest, tel. 071-5320438. Secretaris: dhr. J. Jager, Rozenboomlaan 139, 2274 HK Voorburg, tel. 0620617539.

Zondag 27 september, Openingszondag

10.30 uur ds. K. Bezemer Thema: De talenten Organist Albert van der Haven m.m.v. het Hoeksteenkoor o.l.v. Frits Muusse Het koor zingt tijdens die dienst: Introit Deutsche Messe F. Schubert Herr, deine Güte reicht so weit A.G. Grell Praise we the Lord R. Elliot

Zondag 4 oktober

10.30 uur Tjeu van den Berk, Hoeksteenlezing Onderwerp: Mozart en de zoektocht naar de ‘steen der wijzen’, Die Zauberflöte. Die Zauberflöte, de laatste opera van Mozart, heeft vanaf de première tot nu toe de gemoederen sterk beziggehouden. Veel mensen genieten nog steeds van de muziek, maar wat het verhaal inhoudt, daarover zijn de meningen verdeeld. Tjeu van den Berk heeft een opmerkelijke bijdrage geleverd aan de ontsluiering van het operaverhaal. Hij geeft aan dat daarin het opus magnum (het ‘grote werk’) van de alchemisten wordt uitgebeeld. Tjeu van den Berk is theoloog en was werkzaam aan de Katholieke Universiteit te Utrecht.

9

De tweede zondag van de maand is dit jaar vrijgekomen voor andere activiteiten. Vanaf de maand oktober beginnen wij een proefjaar met alternatieve bijeenkomsten onder de naam Tweede Hoeksteenzondag. Aanvang 11.00 uur, einde ca. 12.00 uur. Er is steeds gelegenheid om bij een kopje koffie of thee met elkaar van gedachten te wisselen.

Zondag 11 oktober

11.00 uur Wies Houweling, Vrijzinnigen Nederland Onderwerp: Angrybirds of pechvogels.

hun beider muzikale nalatenschap te laten herleven. Aukelien zal hun betekenis voor de muziekgeschiedenis belichten. Julia zingt 3 liederen van Martin, waarna Caroline Ansink een stuk voor fluit van hem speelt, beiden begeleid door Alina Konstantinova aan de piano. Van Franck wordt het bekende en ontroerende Panis Angelicus uitgevoerd door leerlingen van Julia. Entree: €  7,-; Hoeksteenleden en –vrienden € 5,-; incl. koffie/thee.

Kringen Dinsdag 6 oktober

14.00 uur Latijnse leeskring Inl: T. Spruijt, tel: 3472807

Dinsdag 13 oktober

15.00 uur Den Haag en omstreken in literatuur o.l.v. ds. K. Bezemer

10

Angrybirds is een spelletje over boze vogels die hun eieren terug willen. De kleine hongerige varkentjes in dit spel verbergen en beschermen de eieren om ze op te eten. De vogels blijven maar onvermoeibaar doorgaan om de eieren terug te krijgen. Wij volwassenen en kinderen blijven het spelletje steeds weer spelen. Waarom? Willen we zo zijn in ons eigen leven? In ieder geval willen we echt geen pechvogel zijn. In deze tijd zijn we allemaal toch succesvol en gelukkig? Job, de mythische figuur in de Bijbel was een klassieke pechvogel. De belangrijkste vraag is hoe gaan we om met pech? Of op z’n Engels ‘Shit happens, deal with it?’ Dit is het thema van de bijeenkomst waarin met filmpjes en muziek het thema verder uitgewerkt wordt met uiteraard gelegenheid tot uitwisseling van gedachten.

Zondag 11 oktober

14.30 uur Aukelien van Hoytema m.m.v. Julia Bronkhorst e.a. Zondagmiddagconcert, muziek van César Franck en Frank Martin De gelijkheid van sterf- en geboortejaar (125 jaar geleden) en zelfs ook van de achter- en voornamen van resp. César Franck (1822-1890) en Frank Martin (1890-1974) is aanleiding om

Zowel dichters als schrijvers van romans hebben ofwel rond Den Haag gewoond of daarover geschreven. Veel Haagse en Voorburgse straten verwijzen naar deze bekende bewoners. Op 13 oktober geven we aandacht aan verschillende boeken en gedichten van schrijvers uit de buurt en gaan daarover in gesprek. Op dinsdag 17 november en dinsdag 24 november besteden we de hele bijeenkomst aan De stille kracht van Louis Couperus. U bent van harte welkom op onze bijeenkomsten Hartelijke groet,

Simon van Proosdij

Algemene     Kerkenraad Minisymposium t.g.v. het 10 jarig bestaan van de PGV

Dit najaar bestaat de PGV 10 jaar. Dat wil de AK niet ongemerkt voorbij laten gaan. Op 14 november organiseren we een minisymposium voor een breed publiek over de toekomst van de kerk met als titel “De Kerk in 2030”. Een drietal interessante sprekers zal ingaan op de rol en vorm van de kerk in de toekomst. Alvast voor de agenda: 14 november: minisymposium in de Koningkerk van 15.00-17.00 uur, borrel na. Met vriendelijke groet, Anneke Vader secretaris Algemene Kerkenraad

Raad van Kerken   Haast met klimaatverandering

In een aanloop naar de klimaattop in Parijs heeft het moderamen van de Raad van Kerken een verklaring doen uitgaan waarin het belang van goede afspraken wordt onderstreept. De kerken vragen de overheden daarin ‘haast te maken’ met de aanpak van de klimaatverandering. De verklaring is integraal opgenomen op de website van de Raad van Kerken (www. raadvankerken.nl, Actueel augustus 2015). Aansluitend bij de verklaring organiseert de Raad van Kerken in samenwerking met onder meer Oikos een reeks pelgrimages onder de noemer ‘klimaatloop’. De eerste tocht vindt plaats op 19 en 20 september richting Groningen en Assen. De tweede etappe is in Alkmaar, de derde in Deventer, de vierde in Wageningen en de laatste in Heerlen op 14 en 15 november. Tussentijds is er op 24 oktober een landelijke manifestatie in Utrecht. Wie daaraan mee wil doen en voor meer informatie zie www.klimaatloop.nl

Kerkelijke     berichten Herinneringen aan de laatste wijkpredikant van de Opstandingskerk Woerden

We schrijven voorjaar 2003, dominee Ton van der Hoeven heeft zojuist het beroep naar Voorburg aangenomen. Een mooie gelegenheid om de nieuwe predikant aan de gemeenteleden te introduceren. Op weg met de fiets in de trein kom ik in Woerden aan en vervolg mijn tocht fietsend door de binnenstad. Overigens een mooie kans om de sfeer van Woerden te proeven. De ontvangst bij de familie Van der Hoeven was allerhartelijkst. Weldra zat ik met een goed glas wijn en een dikke sigaar in de zonovergoten achtertuin, achter mij zong een lijster luidkeels en in de verte zag ik het dorp Zegveld liggen. Wat nog meer de ongedwongen sfeer verhoogde was de belangstelling van echtgenote Gerda over de jeugd in de kerk van Voorburg. Wat ook goed aandeed was de felicitatie van een Woerdense ouderling, gevoegd bij de mededeling dat Tons beslissing voor Woerden een verlies betekende. Zelden heb ik een interview afgenomen waar ik met zo veel plezier op terugkijk.

Groot is het contrast met de titel van het proefschrift van Ton waarbij het verband tussen goed en kwaad in de afgelopen eeuwen doorgelicht wordt. Velen vinden troost in het antwoord gegeven in Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus, maar er zijn ook velen waarbij dit antwoord nog meer vragen oproept. Juist voor die mensen hoopt Ton hulp te kunnen bieden.

Weetgierig

Willen we een compleet beeld van Ton hebben, dan moeten we ook onze scope richten op zijn jeugdjaren. Zijn vader was een volgeling van Abraham Kuyper en werkzaam in de autobranche en zijn moeder was een “gewoon” hervormd meisje. Als tiener kreeg hij een bittere pil te verwerken bij het vertrek van zijn vader na de scheiding van zijn ouders. Zowel de moeder als grootmoeder hebben het verlies van Tons vader voortreffelijk gecompenseerd. Als catechisant was Ton niet geliefd. De medecatechisanten vonden het veel makkelijker om pasklare antwoorden van buiten te leren maar Ton stelde liever kritische vragen. Deze weetgierigheid loopt als een rode draad door het vervolg van zijn leven. Hij wilde graag mensen helpen en vooral de drugs- en drankverslaafden hadden zijn aandacht. We hebben het nu over de zeventiger jaren, groepsdenken in de Marxistische heilsleer was favoriet en de algemene gedachte was dat als de maatschappij verandert de mens ook beter zal worden. Ton ontdekte dat hij met de Bijbel de medemens nog beter zou kunnen helpen. Op zeker moment werkte hij als medewerker van het Leger des Heils met drank- en drugsverslaafden. Het besluit om theologie te gaan studeren werd genomen, de rollen werden omgekeerd, Ton ging studeren en Gerda verdiende de kost met lesgeven. De studie theologie leende zich voor het schrijven van een proefschrift. De predikantsplaats Rijnsaterwoude was een echte promotieplaats en na Rijnsaterwoude volgde Schipluiden, en de promotie vond zijn bekroning in de derde plaats, Woerden. Bij de komst naar Voorburg werd gezegd dat de doorloopsnelheid van deze dominee 5 jaar is. Een mooie tijd om de vernieuwing levendig te houden. Tijdens het interview noteerden wij de in eerste instantie gewaagde uitspraak: “Dankzij God en Gerda is er nog wat van mij terecht gekomen.” Veel later, na het lezen van zijn artikelen in de Voorburgse KerkWijzer begrijpen wij, dat zijn uitspraken van buiten provocerend lijken, maar van binnen kernachtig zijn.

Met krukken op pad

Collecten augustus

Het leven in Voorburg nam voor Ton een totaal andere wending. Hij Plaatselijke kerkelijke doeleinden 2.477,86 kreeg een ernstige ziekte aan zijn voet; moest regelmatig medisch behanDiaconie deld worden en kwam er niet toe, als hij dat gewild Pastoraalcentrum De Herberg 492,75 had, om Voorburg te verFinanciële nood 519,41 laten. In Ton blijven we de 566,39 hulpverlener herkennen. Kerk in Aktie Zendingswerk Als hij even kon bezocht De Regenboog 555,93 hij ondanks zijn ziekte gemeenteleden. Ton heb ik pas echt goed leren kennen op de gesprekskringen die hij hield. Wie aandachtig naar hem luisterde kon ontdekken waar hij mee bezig was. Wat betekende voor hem de klassieke woorden ‘De EeuwigTrouwe’? Hij Expositie Cokkie Stoop in vroeg zich ook hardop af hoe resten De Schakel van gecremeerde mensen ooit samen- a gevoegd kunnen worden tot opstanding des vlezes. Op de dag dat ik mij aanmeldde op de Kapelkring over de hervormer Calvijn, stond de naam Calvijn bij mij voor alles wat onbuigzaam, saai en streng was. Tons woorden dat het Calvijn om Gods eer ging hebben mij die mening radicaal doen herzien. Ton was heel mild in het oordeel over anderen, terwijl ik wist dat Van 1 september tot en met 24 okhij het totaal oneens was met de spre- tober exposeert Cokkie Stoop in De ker onthield hij zich van commentaar, Schakel in Leidsenhage. Zij is 58 jaar en als fysiotherapeut werkzaam met laat staan van beleren. meervoudig gehandicapte volwasseZiekte nen. In haar vrije tijd is ze altijd al creOp het moment dat de wond aan het atief bezig geweest met verschillende been definitief begon te genezen technieken en materialen, sieraden, kondigde zich een andere ziekte bij kaarten en figuren van onder andere hem aan; namelijk slokdarmkanker. plastic, hars en vilt. Sinds 2013 is ze Ook deze ziekte ging Ton op zijn ma- serieus met schilderen begonnen en nier te lijf. Hij popelde om na de ope- ook hierbij gebruikt zij verschillende ratie weer aan de slag te gaan. Met technieken, zoals olieverf, acryl, aquazijn krukken gebonden op de fiets rel, bijenwas en een digitaal schilderkwam ik hem dikwijls op weg naar ge- programma op haar tablet. Zij wordt meenteleden tegen. Hartverwarmend hierbij vooral geïnspireerd door landwas de actie T.v.T. (Toga voor Ton). schappen en bloemen. Deze actie sloeg aan en er kwam ruim U bent van harte welkom tijdens de voldoende geld binnen. Groot was de openingsuren van De Schakel om schok toen vanaf de kansel afgekon- de expositie te bekijken. De Schakel digd werd dat uitzaaiingen in buik en is geopend op maandag van 13.00hoofd gevonden zijn en menselijker- 17.00 uur en op dinsdag t/m zaterdag wijs gesproken genezing uitgesloten van 10.00-17.00 uur. was. Veelzeggend was de wens van Ton dat bij de begrafenis Zondag 1 PCOB gelezen zou worden. Deze Zondag De afdeling Leidschendam-Voorburg beschrijft kernachtig de zekerheid van de Prot. Christelijke Ouderen van het geloof. Voor mij staat Ton on- Bond houdt de eerstvolgende contactbijeenkomst op dinsdag 22 september uitwisbaar in mijn geheugen gegrift. om 14.00 uur in de Kruisheuvelkerk, Frits Benschop Burg. Roeringlaan 6 te Leidschendam. De heer Verkade verzorgt een preDe Heer gaf mij ruimte, bevrijdde sentatie over ‘Het leven en werk van Godfried Bomans’. mij, omdat hij mij liefhad. Psalm 18 U bent allen van harte welkom. J. Carton

Plaatselijke     berichten

11

Oecumenisch Vrouwenwerk

12

Woensdag 23 september start het 17e seizoen van het Oecumenisch Vrouwenwerk Leidschendam-Voorburg. In de Kruisheuvelkerk, Burg. Roeringlaan 6 in Leidschendam, is men welkom vanaf 10.00 uur. Na de koffie wordt men geïnformeerd over de verschillende kringen. Sinds 1999 wordt op deze kringen op allerlei manieren aandacht besteed aan onderling contact tussen vrouwen van verschillende kerken in Leidschendam en Voorburg. Door het goed functioneren van deze kringen is de afgelopen jaren een sociaal netwerk ontstaan, waarbij omzien naar elkaar van grote waarde is gebleken. De kerngroep is druk met de voorbereiding van de Vrouw en Geloof groep, die elke 3e woensdag van de maand gehouden wordt. Het thema is dit seizoen: “de zeven deugden”. Op de startochtend zal beknopte uitleg over de verschillende kringen worden gegeven. De startochtend is bedoeld voor alle leden van de kringen en voor nieuwe belangstellenden. Na het tweede kopje koffie is er gelegenheid elkaar te ontmoeten en opnieuw kennis met elkaar te maken. De ochtend wordt deze keer besloten met een gezamenlijke lunch. Omdat er die ochtend afscheid wordt genomen van de voorzitter, wordt zij op gepaste wijze uitgezwaaid en bedankt voor haar werk van de afgelopen jaren. Zij blijft wel deelnemen aan het Vrouwenwerk, maar wil haar taak na vele jaren graag overdragen. Maar aan wie mag zij overdragen? Een opvolgster is nog niet gevonden. Wie voelt zich geroepen tot deze leuke taak samen met andere kerngroep leden? Voor informatie kan men contact opnemen met: tel. 3203172.

Rooster Vrouw en Geloof kring

Het komende seizoen komt de Vrouw en Geloof kring bij elkaar op 21 oktober (St. Martinuskerk), 18 november (De Leidraad), 16 december (Dorpskerk), 20 januari (Kruisheuvelkerk), 17 februari (De Haard), 16 maart (De Leidraad), 20 april (Kruisheuvelkerk) en 11 mei (Dorpskerk), steeds van 10.0011.30 uur. Plony Korving-Harteveld

Muzikale     berichten Vredes-lunchconcert

Op zondag 20 september kunt u in de Koningkerk luisteren en genieten van

een concertprogramma gebracht door de cellist Sietse-Jan Weijenberg. Tijdens dit concert kunt u luisteren naar muziek van Beethoven en Dvorák. Het komende lunchconcert vindt plaats in de Vredesweek, die gehouden wordt van 19-27 september. Speciaal in het kader van de Vredesweek staat het “Louange à l’éternité de Jésus” van Oliver Messiaen uit 1941 op het programma. Het concert begint om 12.00 uur en de toegang is gratis. De Koningkerk in Voorburg vindt u aan de Bruijnings Ingenhoeslaan 4. De kerk is goed bereikbaar: u kunt gratis parkeren; bus 23 en tram 2 stoppen voor de deur en NS-station Laan van NOI ligt op loopafstand.

Cellist Sietse-Jan Weijenberg

Sietse-Jan Weijenberg wist als eerste Nederlandse cellist door te dringen tot de finale van het internationale Rostropovich Concours (2009). Sindsdien treedt hij regelmatig op in binnen- en buitenland als solist en recitalist. Na zijn conservatoriumstudie bij Jan Ype Nota in Groningen bekwaamde Weijenberg zich verder aan het Conservatoire Supérieur de Paris bij Michel Strauss. Tevens volgde hij masterclasses bij grootheden als Richard Aaron, Janos Starker en Natalia Gutman. Weijenberg is veelgevraagd bij internationale kamermuziekfestivals en was lange tijd actief met zijn pianotrio Demian (1e prijs Maria Canals Pianotrioconcours). Inmiddels bekleedt hij topfuncties binnen de orkestwereld; hij trad op als gast-aanvoerder/solocellist bij o.a. het Noord Nederlands Orkest, Amsterdam Sinfonietta, het Koninklijk Concertgebouw Orkest, het Residentie Orkest en het Radio Kamerorkest. In het najaar van 2013 kreeg hij een vaste benoeming als aanvoerder/solo-cellist van het Nederlands Kamerorkest.

Feestelijke lunchconcerten in het vooruitzicht in de Koningkerk

Na het vredesconcert bent u op 25 oktober welkom bij het jubileumconcert van het Koningkoor en op 29 november bij het adventsconcert. Op 20 december om 15.00 uur volgt een kerstconcert met koren die allen onder leiding staan van Jeroen Bosman.

Vrouwendagkoor

Het Vrouwendagkoor bestaat uit ongeveer 40 vrouwen, die wekelijks met veel enthousiasme en plezier koorwerken van verschillende klassieke componisten instuderen onder de energieke en deskundige leiding van Marijke van Klaveren. Een enkele keer treden wij op, nog dit najaar zullen wij deelnemen aan het Lunchconcert in de Koningkerk op 29 november. U bent van harte uitgenodigd om kennis te komen maken met het koor, dat iedere woensdagochtend repeteert in de Koningkerk van 10.00-11.30 uur. Voor meer informatie kunt u bellen met Gerda Boudewijn, tel. 3873945.

Overige     berichten Leren van Israël

Van 13 september t/m 6 oktober vieren de Joden hun Heilige Najaarsfeesten, niet alleen in Israël, maar over de hele wereld, ook hier in Nederland. Rosh Hashana: Joods Nieuwjaar op 14 en 15 september; Yom Kippoer: Grote Verzoendag op 23 september; Soekot: Loofhuttenfeest van 28 september tot 5 oktober; Simchat Thora: Vreugde der Wet op 6 oktober. De hele maand voordat de Grote Feesten beginnen, wordt er in de synagoge al iedere dag op de sjofar (ramshoorn) geblazen. Het is een oproep tot inkeer en berouw. Je moet gaan nadenken over het afgelopen jaar en of je iets goed te maken hebt met je medemens. En men vraagt elkaar vergeving en wenst elkaar een zoet en goed Nieuwjaar. Op Rosh Hashana wordt er zelfs 100x op de sjofar geblazen, daarom spreekt men ook van: Feest van de bazuinen. Op Rosh Hashana herdenkt men de schepping en vraagt God om het komende jaar opnieuw zijn schepping te onderhouden. Men eert God als de Koning van de schepping. Het is een dag van inkeer en bezinning en dan volgen de tien ontzagwekkende dagen op weg

naar Yom Kippoer. Dit zijn de belangrijkste dagen van het Joodse jaar. Men verblijft veel in de synagoge en bidt en smeekt God om vergeving en om geschreven te mogen staan in het Boek Het Leven. Inkeer en omkeer, berouw en verzoening daar gaat het om deze dagen. Op Yom Kippoer vast men 24 uur, ieder feest begint de avond te voren. Men brengt zoveel mogelijk de hele dag door in de synagoge met gebed, lezen en zingen uit de Thora. Alle persoonlijke maar ook gemeenschappelijke zonden worden met naam en toenaam genoemd. Het is een zeer plechtige, maar ook indrukwekkende dag. Het boek Jona wordt helemaal gelezen en overdacht. Daarin gaat het immers om berouw en verootmoediging en dat God zijn oordeel opschort en Nineve vergeeft.De dag eindigt met een heel langgerekte toon van de sjofar en de hele gemeente roept gezamenlijk uit: De Heer is God, de Heer is God! en dit zeven maal! Dan gaat men dankbaar en verzoend met God naar huis voor een feestelijke maaltijd. En de volgende dag begint men al een loofhut, een hut van planken en takken te bouwen voor het Loofhuttenfeest. Men woont en eet zoveel mogelijk in dit kwetsbare huisje, waarvan zelfs een gat in het dak moet zijn, omdat je je bewust moet zijn dat God je ziet en voor je zorgt, ook in je meest kwetsbare omstandigheden. Het is een oogst- en dankfeest, maar wordt ook het Feest van het Godsvertrouwen genoemd. Het duurt een hele week en aan het slot viert men dan Simchat Thora: de vreugde om het Woord van God. De vijf boeken van Mozes zijn gedurende een jaar uitgelezen en men begint weer opnieuw. Het is een dag van grote vreugde! Er wordt op straat gedanst met de boekrollen van de Thora, en er is grote dank aan God voor zijn Woord. De Joodse Feesten zijn vol van symboliek en diepere lagen van betekenis. Het zijn de Feesten van de Heer, door God Zelf aan Zijn volk opgedragen om zijn grote daden te blijven gedenken en te vieren. (zie Lleviticus 23) Zo mogen wij steeds meer “Leren van Israël”. Netty Dondorp-Goslinga

De Hofstadzangers

Het vakantieseizoen is voor de meeste mensen ten einde en dat betekent voor de meeste verenigingen de start van een nieuw seizoen. Zo ook voor het kleinste mannenkoor uit de regio De Hofstad Zangers.

Op dit moment bestaat ons ensemble uit 11 zangers. Graag willen wij dit aantal uitbreiden naar maximaal 16 zangers. Gemiddeld treden wij 10 à 15 keer per jaar op. De meeste optredens verzorgen wij in zorginstellingen en in kerken. Ook werken wij samen op uitnodiging met andere koren. Zo verlenen wij op 12 december medewerking aan een kerstconcert van het Vrijetijdskoor in de Bosbeskapel in Den Haag. Met name kunnen wij enkele goede tenorstemmen gebruiken. Zin om te komen zingen? U bent hartelijk welkom! Wij repeteren elke dinsdagavond in de Hulp en Heilkerk te Leidschendam, Veursestraatweg 185, 2264 EG Leidschendam. Wilt u meer informatie hebben dan kunt u contact opnemen met onze secretaris de heer Klaas Baartse, e-mailadres: [email protected]; Ook vindt u ons op Facebook.

Oikocredit veertig jaar

Oikocredit verschaft leningen aan microfinancieringsorganisaties en aan coöperaties en het Midden- en Kleinbedrijf. Opgericht vanuit de kerken begon het klein, met een grote missie. Hoe ziet het eruit na 40 jaar en wat is er van die missie terechtgekomen? Ik put uitgebreid uit het Jaarverslag 2014. Het begon in 1975 met 1 miljoen. Begin deze eeuw kwam de teller voorbij de €  100 miljoen. Nu staat er €  800 miljoen uit bij 790 partners. Via die partners wordt een kleine 28 miljoen mensen bereikt in ruim 60 ontwikkelingslanden en opkomende economieën. Van die mensen is meer dan 80% vrouw en woont bijna de helft op het platteland. Heel goed als je je richt op structurele en duurzame ontwikkeling. Oikocredit beschikt over het geld omdat ruim 50.000 veelal kerkelijke organisaties en particulieren dat uitlenen. Oikocredit doet meer dan alleen leningen verstrekken. Het verschaft ondersteuning op allerlei gebied. Zo worden in Peru bedrijven geholpen met het risico van sterk fluctuerende prijzen, met technische vaardigheden als het renoveren van koffieplantages en het tegengaan van bladroest bij bananen en met de ontwikkeling van financiële programma’s. Overal wordt geholpen met adequate gegevensverzameling en analyse. In Cambodja en de Filippijnen gaat het over producten dienstenontwikkeling en het nemen van management beslissingen. Ik kan meer noemen, maar ik volsta met de workshops in de rampgevoelige Filippijnen over het voorbereiden op en

omgaan met rampen. Met deze veelzijdige ondersteuning neemt Oikocredit een bijzondere plaats in te midden van andere sociale investeerders. In de afgelopen 40 jaar heeft Oikocredit zich ontwikkeld tot een organisatie die vooroploopt bij het uitlenen van geld, door de enorme aandacht voor zijn partners. Het gaat hier niet om snelle winsten, zoals bij commerciële bedrijven. Als President Obama onze Koningin Maxima prijst voor haar werk in de microfinanciering zijn wij als Nederlanders trots. Maar dragen we er zelf ook aan bij? Wie het geluk heeft over wat geld te beschikken voor latere tijden, moet dat natuurlijk verantwoord wegzetten. We denken dan vaak alleen aan het financiële rendement. Dat maakt ons inflexibel, terwijl wij bij giften wel royaal kunnen zijn. Duurzaam beleggen is een trend aan het worden. We zijn zelf immers medeverantwoordelijk voor wat er met ons geld gebeurt. Hoe simpel is het niet om het tijdelijk weg te zetten bij een organisatie als Oikocredit, waar het naar mensen gaat die wij het vanuit ons hart zo gunnen. Als we het weer nodig hebben, vragen we het op. Het heeft dan zijn werk gedaan voor mensen die daarmee hun eigen leven kunnen inrichten. Zij hoeven dan niet hun geluk elders te zoeken, maar leveren hun bijdrage in eigen land. Uw geld gaat niet langs zakkenvullers. Er staat nu €  800 miljoen uit, er is over de jaren heen al€  2 miljard terugbetaald: Het geld is dus vele malen door de handen van de armen geweest. Doe mee! Laat het 40 jarig jubileum van Oikocredit een feest worden voor al die mensen! Zie verder www.oikocredit.nl of neem contact op met Coen Zuidema [email protected], tel. 0172 444 940.

Landelijk jaarboek verschijnt

In de tweede week van september verschijnt het Jaarboek Protestantse Kerk in Nederland 2015-2016. Het bevat alle contactgegevens van gemeenten en predikanten, kerkelijk werkers, preekbevoegden, synode, dienstenorganisatie, kerkelijke commissies, stichtingen en organisaties. Verder zijn opgenomen de jaaroverzichten en een lijst van overleden predikanten sinds de vorige editie (2011-2012). De gegevens voor het jaarboek zijn gebaseerd op LRP (Ledenregistratie Protestantse Kerk) en op interne systemen van de dienstenorganisatie. Voorin staat een leeswijzer waarin gemaakte keuzen worden verantwoord. Het Jaarboek Protestantse Kerk in Nederland 2015-

13

2016 telt 650 pagina’s en is voor € 20,te bestellen bij de boekhandel (ISBN 9789023928409) of rechtstreeks bij de uitgever via www.boekencentrum.nl.

Vacaredag

Op zaterdag 3 oktober wordt in Amersfoort de Vacaredag gehouden, een dag van verdieping, op adem komen en ontmoeting. Centraal staat dit keer leven en werk van Thomas Merton. Hij zocht naar de kern van het leven: vrij zijn van alles waarachter je je verstopt en groeien in liefde. Merton werd honderd jaar geleden geboren. Kenmerkend voor deze theoloog, auteur, sociaal activist en monnik is zijn openheid naar andere religies en zijn maatschappelijk engagement. Willy Eurlings, voorzitter van de Mertonvrienden, houdt een lezing over authentiek geloven. ’s Middags kan men deelnemen aan een aantal workshops bij het thema. Vacare is een platform voor meditatief leven en gaat uit van de Protestantse Kerk. Welkom is iedereen die zich samen met anderen wil oefenen in meditatief leven. Informatie en aanmelding: www.protestantsekerk.nl/vacare.

Theologie 1880-1940 14

De digitale kranten- en boekenwebsite van de Koninklijke Bibliotheek, www.delpher.nl, heeft recent 18.000 boeken opgenomen uit de theologische collecties van de Protestantse Theologische Universiteit, de Vrije Universiteit, de Theologische Universiteit Kampen (vrijgemaakt) en de universiteitsbibliotheek Leiden. Ze geven inzicht in religieuze en maatschappelijke kwesties die speelden tussen 1880 en 1940. Alles is gratis zonder inloggen te lezen.

Jongeren maken pelgrimsroute

Vijfentwintig jongvolwassenen uit diverse kerken en organisaties hebben in maart een weekend samengewerkt om het thema Pelgrimage van gerechtigheid en vrede uit te werken. Zij deden dat op uitnodiging van de werkgroep Pelgrimage van de Raad van Kerken. Iedere lidkerk van de Raad vaardigde twee mensen tussen 18 en 35 jaar af. In het programma waren ontmoeting, informatie van mensen die in de oecumene actief zijn, kerkbezoek en een liturgische wandeling opgenomen. De Wereldraad van Kerken, een koepelorganisatie van 345 kerken wereldwijd, heeft eind 2013 de kerken opgeroepen om tot 2021 de pelgrimage van gerechtigheid en vrede te gaan. De lidkerken van de Raad van Kerken in Nederland willen daar concreet invulling aan geven

met partnerorganisaties zoals de Taizé-gemeenschap, Pax, de Katholieke Vereniging voor Oecumene, SKIN en de EA-EZA. De resultaten worden uitgewerkt door de Raad van Kerken in Nederland. Informatie: www.raadvankerken.nl

Moderne devotie en pelgrimage

De Moderne Devotie van Geert Groote (1340-1384) en Thomas à Kempis (1380-1417), waarin mensen in leefgemeenschappen voor elkaar zorgden heeft als hervormingsbeweging grote invloed gehad in ons land en daarbuiten. Er is nu een actuele Postmoderne Devotiebeweging ontstaan die gemeenschapsdenken uitdraagt, dat mensen verbindt en ieder de ruimte wil geven om in de samenleving mee te doen. De beweging organiseert daarom conferenties over de kanteling in de zorg, coaching van bestuurders en ondernemers, experimenten met nieuwe woonvormen voor mensen met een beperking en lokale pelgrimages op de meer dan 130 plaatsen in ons land waar de Moderne Devotie huizen en kloosters had. Zie www.postmodernedevotie.nl.

Extra’s in de Samenleesbijbel

In september 2015 komt de Samenleesbijbel uit. De Samenleesbijbel bevat de hele tekst van de Bijbel in Gewone Taal. Deze vertaling kwam in 2014 uit. Maar de Samenleesbijbel bevat nog veel meer. In de Samenleesbijbel gaan kinderen in drie verschillende routes door de hele Bijbel heen. De routes zijn steeds iets uitdagender en wijzen zo stap voor stap de weg langs bekende (bijvoorbeeld Abraham) en minder bekende (Nehemia) en ingewikkelde (Jesaja) verhalen en teksten uit de Bijbel. Een stap bestaat steeds uit een stuk Bijbeltekst en een aantal extra’s: • Weetjes met achtergrondinformatie. Hier vind je meer informatie bij de Bijbeltekst. • Vragen die helpen om na te denken en te praten over de Bijbel. • Iets om te doen bij de Bijbeltekst, zoals een spelletje, iets knutselen, bidden of nog iets anders. • Landkaarten, foto’s of tekeningen en speciaal gemaakte cartoons. • Bij sommige stappen hoort een lied; deze liedjes kun je ook beluisteren op www.samenleesbijbel.nl In de Samenleesbijbel staan ook themapagina’s. Hier kunnen kinderen nog meer informatie vinden over onderwerpen die met de Bijbel te maken hebben. Bijvoorbeeld over reizen of over mannen en vrouwen in de tijd van de Bijbel. Ook is er een aantal

themapagina’s gemaakt met ideeën om thuis feesten als Pasen en Kerst te vieren, en over bidden. De Samenleesbijbel in het kort: •d  e complete tekst van de Bijbel in Gewone Taal •3  routes op verschillende niveaus (812 jaar) •m  eer dan 1.000 illustraties: tekeningen, cartoons, foto’s, landkaarten •4  0 nieuwe liedjes (inclusief cd) •3  2 themapagina’s • t e koop vanaf september •€   59,95 • ISBN: 987-90-8912-042-7 • F ormaat: 16x24 cm • t e koop via de webwinkel van de Protestantse Kerk, www.protestantsekerk.nl/webwinkel, via www.samenleesbijbel.nl en in de boekhandel.

Voorpublicatie

De voorpublicatie van de Samenleesbijbel kan -tegen verzendkosten- besteld worden via www.samenleesbijbel.nl of www.protestantsekerk.nl/ webwinkel

Dagelijkse Gebedspodcast

De nieuwe website Bidden Onderweg (www.biddenonderweg.org) biedt elke dag een nieuwe podcast aan van ongeveer twaalf minuten. Een combinatie van meditatieve muziek, stilte, enkele verzen uit de Bijbellezing van de dag en vragen om de link te leggen met het gewone leven. De website is een zusje van de Engelse website Pray-as-you-go. Wereldwijd maken honderdduizenden mensen dagelijks gebruik van dit gebedsaanbod, in acht talen. Voortaan ook in het Nederlands. Het geheel is geïnspireerd door de ignatiaanse spiritualiteit. Je kunt de podcasts beluisteren op de website. Je kunt ze ook, met één druk op de knop, downloaden via de website of een App (iOS en Android). Zo kun je bidden waar je maar wilt, via je smartphone of tablet. Bidden Onderweg is een initiatief van het Platform voor ignatiaanse spiritualiteit van de jezuïeten. De site richt zich tot christenen van verschillende denominaties en wordt gemaakt in samenwerking met een adviesgroep van betrokken protestanten. Vanuit de Protestantse Kerk maakt ds. Ronald Heins uit Zutphen deel uit van de adviesgroep.

Uitslag Enquête over de ´Kerk op weg naar 2025’

Enkele maanden geleden is er een enquête gehouden onder gemeenteleden; de uitslag hiervan is nu bekend. Meer dan de helft van de leden

(52,7%) van de Protestantse Kerk in Nederland geeft aan open te staan voor verandering in hun plaatselijke kerkgemeenschap. Dat blijkt uit de enquête ‘Kerk op weg naar 2025’ die de Protestantse Kerk in Nederland gehouden heeft tussen 17 februari en 31 maart 2015. Van de mensen die openstaan voor verandering, geeft 60% aan dat die behoefte aan verandering in hun kerkgemeenschap gedeeld wordt. Ook ervaren degenen die verandering willen voldoende steun hiervoor vanuit de kerkenraad (73%), de predikant (73%) en de gemeenteleden (76%).

Kerntaken kerkzijn

Het omzien naar elkaar (pastoraat) is volgens de overgrote meerderheid van de respondenten (90%) de belangrijkste kerntaak van kerkzijn. Een goede tweede plaats krijgen de kerkdiensten. Volgens 87% behoren kerkdiensten tot de kern van kerkzijn. Tegelijkertijd zijn het de kerkdiensten waar de meeste behoefte aan veranderingen bestaat. Ongeveer de helft van de mensen die behoefte heeft aan verandering ziet dat in een vernieuwde invulling van de kerkdiensten. Tegelijkertijd is dit ook het onderwerp waarvan de meeste invullers van de enquête denken dat dit gevoelig ligt binnen hun kerkgemeenschap. Zo’n 39% verwacht dat vernieuwing in de opzet van de kerkdienst gevoelig ligt. Een vernieuwde vorm van de kerkdienst zou voor 37% van de mensen die nooit of bijna nooit meer naar de kerk gaan een reden zijn om vaker een kerkdienst te bezoeken. Ds. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode (landelijk bestuur): “We kunnen rustig stellen dat de leden van de Protestantse Kerk in Nederland over het algemeen vernieuwingsgezind zijn. En blijkbaar liggen er kansen op het gebied van de invulling van kerkdiensten. Interessant om hier goed over na te denken met elkaar.”

Lichtere organisatiestructuur

In de enquête werden ook diverse scenario’s geschetst die samenhangen met de organisatiestructuur van de Protestantse Kerk. Nu is het bijvoorbeeld alleen mogelijk om lid te worden van de Protestantse Kerk via doop, belijdenis of als gastlid. Uit de enquête blijkt dat er behoefte is om na te denken over het aanbieden van alternatieve vormen van betrokkenheid, zodat het makkelijker wordt voor geïnteresseerden om zich te verbinden aan de Protestantse Kerk. Vooral predikanten (84%) zijn hier grote voorstanders van. Verder blijkt uit de resultaten van de enquête dat als het eropaan komt qua financiën 63% kiest voor het behouden van de predikant in plaats van het kerkgebouw. Als dit scenario verder uitgewerkt wordt, is het denkbaar dat de Protestantse Kerk over een paar jaar ook in huiskamers, scholen, buurthuizen enz. te vinden is.

Peiling

De enquête ‘Kerk op weg naar 2025’ is door meer dan 18.000 mensen ingevuld. Het onderzoek gaf mensen de mogelijkheid om mee te denken over de vragen: Hoe gaan we op weg naar de kerk van de toekomst? Welke knelpunten ziet u in de huidige inrichting van de kerk en waar ziet u kansen en oplossingen? Dit onderzoek werd gedaan in het kader van het project ‘Kerk op weg naar 2025’. Sinds november 2014 praat de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland over ‘de kerk op weg naar 2025’. Centraal staat daarbij de inhoud: kerk als geloofsgemeenschap in Jezus’ naam. Wat is de kern van de Protestantse Kerk? Hoe kunnen we terug naar de basis? Er is een breed gedeeld besef dat de huidige structuur niet houdbaar is en een te groot beroep doet op mensen en middelen. ‘Kerk 2025’ gaat erom energie vrij te maken voor de kerntaken van kerkzijn en daar past een slanke organisatie bij.

Donderdag 23 april 2015 stond ‘Kerk 2025’ opnieuw op de agenda van de generale synode. Een bezinnende bespreking ter voorbereiding op definitieve besluitvorming tijdens de synodevergadering in november 2015. De resultaten van het onderzoek vormen een belangrijke bron van informatie voor deze en volgende besprekingen.

Ionadag in Zwolle

De Nederlandse Ionagroep organiseert op zaterdag 7 november een dag met als titel ‘A taste of Iona’. De bijeenkomst is bedoeld voor iedereen die eens kennis wil maken met het gedachtengoed van de Iona Community en als ontmoetingsdag voor mensen die al bekend zijn met Iona. De Iona Community is een oecumenische gemeenschap van mensen uit verschillende sociale verbanden en christelijke tradities. Zij zetten zich in voor gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping. Samen volgen ze een leefregel van dagelijks gebed en wederzijds verantwoording afleggen van de besteding van tijd en geld. Speciale aandacht krijgen jongerenwerk en liturgievernieuwing. Informatie: www.ionagroep.nl Hoofdspreker deze dag is Leslie Orr (genderstudies universiteit Edinburgh) over haar band met Iona en haar inzet voor een organisatie voor sociale en economische gelijkheid in Schotland. Workshops: 1. Met Leslie Orr in gesprek, 2. Met Hinne Wagenaar van Nijklaester in gesprek, 3. Keltische kunstvormen met Antoinet Dubbelman, 4. Zingen o.l.v. Anja van Velzen en Henk de Winter, 5. Wandelen met Gert van Klinken. Slotviering m.m.v. de cantorij Protestantse Gemeente Houten. Plaats en tijd: Oosterkerk, Koewegje 2, Zwolle, 10.00-16.00 uur. Kinderoppas aanwezig. Informatie: Teun Kruijswijk Jansen: [email protected]. Aanmelden: e-mail naar ionazwolle@ ionagroep.nl en maak € 15,- over naar NL44INGB0009350513 t.n.v. Nederlandse Ionagroep, Amersfoort.

KerkWebRadio   Bent u tijdelijk of geheel niet in staat om de kerkdiensten in de kerk bij te wonen, maak dan gebruik van de KerkWebRadio zodat u op de hoogte blijft van het gemeentegebeuren. Met de KerkWebRadio-ontvanger (via de telefoonlijn of ethernet) of op de computer via www.kerkomroep.nl zijn de protestantse kerken van Voorburg te beluisteren. Let er op dat u bij rechtstreekse uitzending op de play-knop bovenaan klikt. Op de website deopenhofvoorburg.nl staat onderin de rechter kolom een widget waarmee u direct een kerkdienst van De Open Hof kunt beluisteren. Ook via uw smartphone of tablet kunt u een kerkdienst volgen, waar u ook bent. De app voor Iphone en Ipad is gratis beschikbaar in de Apple Appstore onder de categorie Lifestyle. De app voor Android-apparatuur via Google Play onder de zoekopdracht Kerkomroep. Bijzonder in de app is een button “Mijn kerken”, waaronder u uw voorkeur kunt opslaan en op deze manier snel bij de kerk kunt uitkomen waar u graag naar luistert. Bel voor inlichtingen het Kerkelijk Bureau: 3863502.

15

NA schrift

Vrede vrolijke industrie De vredesweek komt er aan. Jan Goossensen, hoofdredacteur van het maandblad Kerk in Den Haag, blikt vooruit op vier dagen vredesweek in de residentie, één onderdeel daarvan is de walkofpeace die de Raad van Kerken met diverse partners organiseert. Goossensen maakt een kritische vergelijking met hoe het vroeger was onder de titel ‘Vrede is een vrolijke industrie geworden’. Of je nou eet, luistert, rent, swingt, leest, zingt, wandelt of praat: alle zintuigen kunnen deze maand vier dagen in dienst worden gesteld van de vrede. In het weekeinde van 20 september is het een en al ‘recht en vrede’ wat de klok slaat in Den haag. Er zijn debatten, concerten, kerkdiensten, lezingen, festivals en borrels. Deftige gebouwen zetten hun deuren open, er is een wandeling met vredesmomenten, en er is een hardloopmanifestatie.

16

den jaarlijks nog wel vredeskranten gepubliceerd, maar de oplage is nog maar een fractie van de gigantische stapels van vroeger, toen de zeeën rond de kernwapendiscussie in kerk en maatschappij hoog gingen. ‘Help de kernwapens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’, was de befaamde leuze. In 1983 was Den Haag het toneel van de grootste demonstratie die ooit in ons land gehouden is. Hagenaar Mient Jan Faber was kampioen actievoerder. Prinses Irene sprak vanuit het Zuiderpark de natie toe.

Citymarketing De gemeente Den Haag heeft vrede ontdekt als instrument van citymarketing. Vrede is een vrolijke industrie geworden. De stad, de vierde in de wereld met kantoren van de Verenigde Naties, afficheert zich trots met het predikaat ‘stad van recht en vrede’. Geen wonder dus dat de gemeente dit jaar, voor de tweede maal op rij, weer flink uitpakt. Het vredesfestijn is niet alleen bestemd voor de eigen inwoners, maar ook voor vredestoeristen. Net zoals Den Haag zich graag presenteert als bakermat van de vaderlandse popmuziek, en als regeringsstad met de Gouden Koets.

Het werk van Pax is ondertussen zeer divers geworden. Pax ondersteunt wereldwijd lokale groepen en richt zich op tal van urgente onderwerpen, zoals (nog steeds) nucleaire bewapening, clustermunitie, conflictbeheersing, vrouwenrechten en grondstoffenschaarste. In Nederland is het burgerinitiatief ‘Teken tegen kernwapens’ gestart. Er worden vredesambassadeurs benoemd. Maar het grote publiek heeft daar nauwelijks weet van. Het kerkelijke Haags Vredesplatform is onlangs bij gebrek aan menskracht opgeheven - een teken aan de wand.

Maandag 21 september is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot dag van de vrede. Een dag eerder begint de vredesweek van de kerken. Het is opmerkelijk te zien hoe door de jaren heen de zichtbare rol van de kerken daarbij verminderd is, en die van andere participanten zichtbaarder is geworden. De vredesweek, dat was sinds 1967 exclusief kerkelijk domein. Vooral eind jaren zeventig, op het hoogtepunt van de koude oorlog, toen de spanningen tussen Oost en West opliepen, vervulden het protestants Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en het rooms-katholieke Pax Christi een prominente rol in de publieke meningsvorming.

Overheidsreligie Tegelijkertijd heeft het stadsbestuur de vrede omarmd. Als voorwerp van bezinning, en ook of vooral als middel om bezoekers te trekken. Vrede is daarmee een vorm van overheidsreligie geworden, een soort algemeen erkend goed doel waar niemand tegen kan zijn. Dat was nog eens anders rond 1980, toen kerken en de overheid recht tegenover elkaar stonden. Minister De Geus van defensie probeerde als kerklid uit Leidschendam de landelijke synode van zijn Hervormde Kerk te bewegen geen uitspraak tegen de opslag van kernwapens te doen. Tevergeefs, overigens.

Halte Vredespaleis Het IKV betrok een groot pand aan het Anna Palownaplein, helemaal in stijl met zijn status. Bezoekers die met de tram kwamen, glimlachten bij het lezen van de uitstaphalte: halte Vredespaleis. Dat was overigens niet het IKV-kantoor, maar het echte Vredespaleis, dat al in 1913 mede dankzij pioniers als Bertha van Suttner (‘Die Waffen Nieder’) Den Haags roem als vredesstad vestigde.

Dit jaar is vrede nog meer dan vorig jaar een Haags massa-event, een feestje voor jong en oud. De enige manier om mensen warm te krijgen voor de noodzaak van vrede, is de boodschap te verpakken in sport en veel muziek. Er zijn ook nog discussies en eminente sprekers. Maar de tijd dat er een schok door de wereld ging toen de zuster van het staatshoofd zich ferm tegen het regeringsbeleid uitsprak, komt niet terug. De vrede is aaibaar geworden en moet de festivalbezoekers vooral een goed gevoel bezorgen.

Inmiddels hebben IKV en Pax Christi een gefuseerde werkorganisatie, die simpelweg Pax heet. De verwijzing naar Christus werd vorig jaar geschrapt. Er wor-

Raad van Kerken, Actueel september 2015