Pagina 9 Vondst blindheidgen opent weg naar behandeling. Pagina 3 Radboud kijkt met huisartsen hoe samenwerking beter kan

VEERTIENDAAGS INFORMATIEBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 33 NUMMER 12 13 juli 2007

Het gaat om onze ambitie De ondernemingsraad en andere adviesorganen is gevraagd om vóór 20 augustus te reageren

Het doel is uitdagend en aantrekkelijk, maar de diagnose is confronterend en de therapie ingrijpend: het gaat niet goed, het Radboud moet op veel punten beter worden. De boodschap van de Raad van Bestuur maakte veel los, zowel binnen als buiten het UMC St Radboud. W a lt h e r V e r h o e v e n

‘Ik vond het geweldig dat ik voor ruim drieduizend collega’s mocht uitdragen waarom het anders moet en welke voorstellen de Raad van Bestuur daarvoor heeft’, antwoordt Emile Lohman, terugkijkend op zijn road show. ‘Ik begrijp goed dat dit veel heeft losgemaakt. Dat was precies de bedoeling. Elke collega moet zich afvragen: waar ben ik hier iedere dag mee bezig? Wie is mijn klant? Wat verwacht die aan kwaliteit en service? Hoe tevreden zijn mijn klanten? En vooral: hoe kan het beter? Als iedereen zich dat elke dag afvraagt, dan zal het alleen daardoor al een stuk beter gaan in het Radboud.’

Niet zonder de professionals Bij de nieuwjaarstoespraak had Emile Lohman het al beloofd: voor de zomer presenteert de Raad van Bestuur zijn plannen over hoe het verder moet. Afspraak is afspraak, zo benadrukt Lohman, dus die belofte wilde de Raad

Pagina 3 Radboud kijkt met huisartsen hoe samenwerking beter kan

Pagina 6 Interview met medisch directeur Dekkerswald Martin Boeree

Foto: Flip Franssen

van Bestuur zeker inlossen: ‘Het vergde nog veel studie en overleg om er te komen, maar het is gelukt. We wisten dat velen met spanning op onze plannen zaten te wachten. Daarom was het ook zo leuk om ze op tijd te kunnen presenteren. Nog net op de valreep, vóór de zomer, zodat iedereen er goed over kan nadenken en we er na de vakantieperiode besluiten over kunnen nemen.’ Via de intranetbutton Beter worden in het Radboud! kunnen medewerkers vragen blijven stellen over de plannen. De komende weken zijn de adviesorganen aan zet. De Raad van Bestuur heeft de plannen als voorgenomen besluit voorgelegd aan de Ondernemingsraad, de UMC-Raad, de Verpleegkundige Adviesraad (VAR), het Stafconvent en de Cliëntenraad (CRAZ). De adviesorganen is gevraagd vóór 20 augustus hun standpunt over Beter worden in het Radboud! te bepalen. Lohman heeft er vertrouwen in: ‘Over de probleemanalyse bestaat eigenlijk geen discussie en de organisatievoorstellen sluiten aan op wat veel professionals ons hebben gevraagd. Ook hebben we goed gekeken naar wat in andere organisaties succesvol is gebleken.’ De Raad van Bestuur heeft de hoofdlijnen van de inrichting en besturing van de organisatie gepresenteerd. Na besluitvorming zullen deze hoofdlijnen nog op tal van punten concreet worden uitgewerkt. Voor Lohman is de organisatie geen doel op zich: ‘Een goede organisatie helpt je om je werk zo goed mogelijk te doen. Ze moet ondersteuning geven bij het realiseren van onze doelen: het beste van het beste te willen geven op het gebied van patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. De inrichting en besturing van onze organisatie vormen een belangrijke voorwaarde om die ambities waar te maken.’ n

Pagina 7 Onstuimige tijden voor orthodontie

Pagina 9 Vondst blindheidgen opent weg naar behandeling

r a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

inhoud 3

agenda

Beleid Samenwerking huisartsen

11

De samenwerking tussen specialisten van het Radboud en huisartsen moet beter. Met de oprichting van de Commissie Transmurale Samenwerking staat een fiks aantal verbeterplannen op het programma.

6

In Bedrijf Uitgifte dienstkleding, Sociaal Pedagogische Dienst, basiscursus regelgeving voor onderzoekers, premen­ strueel syndroom en softwarecontrole.

PAOG

Interview Onderwijs in de tropen Derdewereldlanden zijn het meest gebaat bij onderwijs ‘on the spot’, meent Martin Boeree, medisch directeur van Dekkerswald. Zijn passie voor tropische en internationale geneeskunde viel bij het Radboud in vruchtbare aarde.

7

Oecumenische vieringen

Onderwijs Onstuimige tijden voor orthodontie

12 Actueel Prestatie-indicatoren Bureau kwaiteit wil met het openbaar maken van prestaties, niet alleen verantwoording afleggen naar de buitenwacht, maar op basis van de prestatie-indicatoren de kwaiteit van zorg in huis verbeteren.

Onderzoek Vondst blindheidgen weg naar behandeling Onderzoek van de afdeling Antropo­ genetica naar erfelijke blindheid heeft de wind in de rug. - Genetische link tussen prostaat­kanker en diabetes

Voor alle cursussen en meer informatie: www. umcn.nl/paog. • Biometrie. In de periode van 30 augustus 200710 januari 2008, verdeeld in 4 blokken van 4 donderdagmiddagen. Vanaf 13.30 uur. Kosten: e 995,• SPSS, programma voor statistische analyses, op 27 en 28 augustus 2007. Tijd: 08.30 tot 17.00 uur. Kosten; e 500,• Stralingsdeskundigheid 4A. Op 12 en 27 september 2007, 10 oktober 2007, 8 november 2007. Kosten: e 1.295,-

Overig 7 augustus

De opleiding orthodontie leverde vorige week de honderdste specialist af. De kloof tussen wat orthodontisten tegenwoordig kunnen en wat ze mogen, wordt steeds groter. Daar is de patiënt de dupe van.

9

Om 10.00 uur in het personeelsrestaurant. 15 juli Ans Bertens; 22 juli, voorganger Stieneke Reeders; 29 juli, voorganger Ries van de Sande; 5 augustus, voorganger Els Groeneveld; 12 augustus, voorganger Wim Smeets; 19 augustus, voorganger Jack de Groot, 26 augustus, voorganger Ans Bertens.

En verder...

Kunst, agenda Nieuwsladder Vacatures Het Moment Ingezonden Advertenties Prijzen en benoemingen Mensen, colofon, boodschap Actueel: prestatie-indicatoren, AdRem 

Voorlichtingsavond voor zwangeren: ‘En de partner! Tijd 18.45-20.45 uur. Locatie: Polikliniek gynaecologie/verloskunde, routenummer 782. Er zijn geen kosten aan verbonden en aanmelden is niet nodig. De avond bestaat uit algemene voorlichting, een themabespreking en mogelijkheid tot bezoek aan een verloskamer. 2 3 4 5 7 8 9 10 12

kunst Aktaion van Nicolas Dings laat een goed geklede man zien die enigszins hulpeloos door de knieën gaat. Het meest opvallend is echter de kop van het hert die voor zijn gezicht hangt. Een masker? Of is er meer aan de hand! De titel van het beeld zet ons op het spoor: Aktaion is de mythische jager die het kasteel verlaat en op zoek gaat naar de plek in het bos waar Artemis, de godin van de jacht, haar bad neemt. Hij wil, hij moet haar zien! Maar niet wetend waar te beginnen, welke kant op te gaan, zoekt hij wel echt? Of is het eerder een onbestemd dolen? Wanneer hij Artemis treft, is ze verbolgen naakt te worden gezien en ze werpt hem een plens water in het gezicht waardoor hij in een hert verandert. Zo zal hij nooit kunnen zeggen wat hij zag en heeft meegemaakt. Deze metamorfose speelt zich voor onze ogen in dit beeld af: de kop van het hert neemt langzaam bezit van de man die op het punt staat om op handen en voeten te lopen. Het zegt ons veel over ons doen en laten, raakt aan onze diepere drijfveren. In de context van het UMC werpt het vragen op naar het omgaan met ons lot. En dat niet alles ongestraft kan gebeuren, dat niet alles mogelijk is. Daan Van Speybroeck

Nicolas Dings, Aktaion, 2006, unicum, brons, 67x35x43 cm.

2

Foto: Jan van Teeffelen

8 januari 2008 Op 8 januari 2008 start voor de vijftiende keer de Postacademische Beroepsopleiding Ethiek in de Zorgsector. De afdeling Ethiek Filosofie en Geschiedenis van de Geneeskunde is verantwoordelijk voor deze opleiding. Zij organiseert en verzorgt deze in samenwerking met de afdeling Gezondheidsethiek en Wijsbegeerte van de Universiteit Maastricht en het Centrum voor Ethiek van de Radboud Universiteit Nijmegen. Ethiek in de Zorgsector richt zich op managers en op professionals in de zorgsector die hun alledaagse concrete morele problemen in verband willen brengen met fundamentele normatief-ethische vragen. De opleiding stelt hen in staat zich een ethisch vocabulaire eigen te maken en oefent hen in diverse gespreksmethodieken die geschikt zijn voor moreel beraad. Tevens biedt het een basis aan theoretische bagage om in de eigen organisatie en beroepspraktijk vruchtbare reflectie en communicatie over de ethische kant van hun werk op gang te kunnen brengen. De opleiding bestaat uit achttien lesdagen van 13.30 tot 20.45 uur in Kasteel Heyendael. De opleiding is geaccrediteerd door de KNMG voor Huisartsen, de Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuis Artsen, de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten en de Nederlandse Werkgroep van Praktizijns in de Natuurlijke Geneeskunst. Accreditering door de Vereniging voor Sociaal Geneeskundigen is in behandeling. Module 1: Ethische vragen rond begin en einde van het leven. Hoofddocenten: prof.dr. J.J. van Delden en dr. L. van der Scheer (januari 8 en 22, februari 5, maart 4 en 18, april 1) Module 2: Zorg en kwaliteit van leven bij chronische aandoeningen dr. C. Leget en mw. drs. D. Touwen (april 22, mei 6 en 20, juni 3 en 17 en juli 1) Module 3: Ethische problemen in beleid en management van de gezondheidszorg prof.dr. G. Riddersporen en prof.dr. J.P.Wils. (sept 2, 16 en 30, okt 28, nov 11 en 25), wijzigingen voorbehouden. De opleiding heeft een eigentijdse onderwijskundige stijl, met veel interactiviteit en veel zelfwerkzaamheid en met feedback op de resultaten daarvan. Na iedere module is er toetsing. Na afloop van de opleiding is er een jaarlijkse terugkomdag, waarop actuele thema’s in het verlengde van de opleiding aan de orde komen.

r b e l e id a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

‘Radboud gaat beter samenwerken met huisartsen’

nieuwsladder

Specialisten uit het Radboud moeten beter samenwerken met de huisartsen uit Nijmegen en omstreken. Vorig jaar is de Commissie Transmurale Samenwerking van start gegaan, waarin het Radboud samen met huisartsen kijkt hoe het beter kan. Inmiddels staat een fiks aantal verbeterplannen op het programma. ‘Iedere afdeling in het UMC, hoe specialistisch ook, moet doordrongen zijn van het belang van transmurale zorg.’

Het UMC St Radboud heeft dit jaar een poloshirt laten ontwerpen voor medewerkers die de Vierdaagse lopen. Deze polo is gratis af te halen. Als tegenprestatie wordt wel verwacht dat het shirt in ieder geval tijdens de intocht gedragen wordt. Radboudianen die met polo aan op de Via Gla­diola langs het UMC-terras lopen, krijgen een gladiool. Donderdag 12 juli en maandag 16 juli is de polo tussen 09.00 en 15.00 uur af te halen bij de Personeelsvereniging (route 160). Op vrijdag 13 juli liggen de polo’s tussen 09.00 en 17.00 uur klaar bij Staf Concerncommunicatie (route 528). Neem bij het ophalen van het shirt uw inschrijfbewijs voor de Vierdaagse mee.

UMC-polo voor Vierdaagse­ lopers

Nieuwe fietsenstalling Op 2 juli is een nieuwe fietsenstalling geopend aan de zuidzijde van de NCMLS Researchtoren. De stalling is toegankelijk via de personeelsbadge, die door een kaartlezer gehaald moet worden. Er zijn 150 tot 160 plaatsen voor fietsen. Een klein gedeelte van het vloeroppervlak is vrij gehouden voor bromfietsen. De fietsenstalling heeft niet-alledaagse wanden die uitgevoerd zijn in hout en glas, zodat ze één geheel vormen met de omgeving. Voor een huisarts is het vaak niet duidelijk hoe ze een patiënt kunnen doorverwijzen naar het Radboud

Gijs M u n n ic h s

‘Een aantal aanleidingen gaf de doorslag om écht aan de slag te gaan en de samenwerking met de huisarts te verbeteren’, zegt Mirjam Claessens, beleidsmedewerker Staf Medische Zaken. ‘Na de crisis rond het hartcentrum was het imago van het Radboud tot een dieptepunt gedaald. Twee jaar terug zijn we begonnen met het in kaart brengen van de knelpunten in de transmurale zorg. Hieruit blijkt dat specialisten slecht bereikbaar zijn. Verwijsprocedures zijn niet duidelijk. En communicatie over opname en ontslag is traag. Niet alleen huisartsen, ook specialisten zelf gaven aan beter te willen samenwerken. Ook in de NIAZ-accreditatie is aangegeven dat de transmurale samenwerking te wensen overlaat.’ Eind 2006 is de Commissie Transmurale Samenwerking van start gegaan. Deze commissie wordt voorgezeten vanuit de afdeling Huisartsgeneeskunde en ondersteund vanuit Staf Medische Zaken. Verder zitten specialisten van het Radboud en leden van de Huisartsenkring Nijmegen en omstreken in de commissie. Iedere zes weken overleggen ze waar knelpunten worden ervaren in de transmurale zorg. Hieruit volgen adviezen en actiepunten om de samenwerking tussen UMC en huisartsen te verbeteren. Deze worden voorgelegd aan het bestuur van de Huisartsenkring en aan het Stafconvent en de Raad van Bestuur van het Radboud.

‘Binnen 24 uur op de hoogte’ ‘De eerste verbeterpunten hebben betrekking op de dagelijkse patiëntenzorg’, zegt prof.dr. Wil van den Bosch, Huisartsgeneeskunde, vice-voorzitter van de commissie. ‘Ons doel is zorgen voor goede communicatie en overdracht tussen huisartsen en specialisten. Daarbij moeten transmurale werkafspraken helder worden. En specialisten en huisartsen moeten elkaar goed kunnen bereiken. Later zullen we werken aan doelstellingen voor de langere termijn, bijvoorbeeld op het gebied van wetenschappelijk onderzoek.’ Er staat een fikse lijst actiepunten op de planning. ‘Via een beveiligd systeem gaan we straks digitaal ontslag- en opnamemeldingen van patiënten doorgeven aan huisartsen’, vertelt Claessens, contactpersoon in het Radboud voor de samenwerking met huisartsen. ‘Ook radiologieuitslagen en de specialistenbrief worden via hetzelfde programma (Lifeline) verzonden. Huisartsen werden vaak weken later geïnformeerd over opname en ontslag. Dit moet veel sneller. Met het nieuwe systeem krijgt de huisarts binnen 24 uur een voorlopige ontslagbrief van de specialist, binnen twee weken een definitieve brief. De commissie heeft een format gemaakt voor deze specialistenbrief, die is goedgekeurd door het Stafconvent.

Na de zomer verwachten we de elektronische berichtgeving te kunnen starten.’

Duidelijke verwijsprocedures Voor een huisarts is het vaak niet duidelijk hoe ze een patiënt kunnen doorverwijzen naar het Radboud. ‘Er zijn verschillende verwijsprocedures en er gelden tussen afdelingen andere prioriteiten. Sommige afdelingen hebben sterke behoefte aan doorverwijzing van de huisarts, omdat basiszorg nodig is voor de opleiding. Andere specialismen hebben dat minder. Huisartsen willen graag duidelijkheid’, aldus Van den Bosch, naast hoogleraar zelf huisarts in Lent. ‘In het verwijsboekje komt daarom meer eenheid in de verschillende verwijsprocedures. Dit boekje komt nog in de zomer uit’, voegt Claessens toe. Via het landelijke verwijssysteem Zorgdomein kunnen huisartsen patiënten elektronisch aanmelden. Het CWZ en de Huisartsenkring gaan hiermee werken. In september wordt Zorgdomein gepresenteerd aan het Radboud, waarna het zal besluiten of het dit systeem ook zal gaan gebruiken. De huisarts kan met Zorgdomein informatie krijgen over het zorgaanbod in het UMC, de verwijsindicatie en toegangstijden van de poli’s en afdelingen. Daarnaast worden huisartsen ingelicht over de algemene ontwikkelingen in het Radboud. Claessens: ‘We gaan huisartsen een gezamenlijke nieuwsbrief van alle afdelingen sturen. Hierin staat bijvoorbeeld wat nieuwe verwijsafspraken zijn, welke nieuwe behandelingen we geven en welke kenniscentra in ontwikkeling zijn. We willen in het najaar de eerste nieuwsbrief sturen.’

Foto: Flip Franssen

Dvd tv-serie ‘Het Radboud’ Heeft u van de tv-serie ‘Het Radboud’ niet alle afleveringen kunnen zien? Of wilt u ze nog eens rustig allemaal bekijken? Dit kan via ‘Uitzending gemist’, maar het is ook mogelijk om een dvd met alle zes afleveringen te lenen bij staf Concern­ communicatie. Neem hiervoor contact op met Paulien Keijzer, 17603.

Scherp geprijsde pc voor medewerkers Het pc-privé-project is er niet meer. Wel kunnen medewerkers tegen een lage prijs een pc aanschaffen bij Switch, leverancier voor het UMC St Radboud. Het gaat hier om hetzelfde type pc dat in gebruik is in het Radboud, maar dan uitgerust met Windows Vista. De overige software, zoals Office, kunnen gebruikers bestellen via www.surfspot.nl. De scherpe tarieven zijn bedongen door Staf Info. Verder kan de computer uitgerust worden met randapparatuur (zoals printers) die ook in het Radboud in gebruik zijn. Meer informatie, zie www.switch.nl/umcnprive/. Onderhandelingen zijn gaande om vanaf augustus ook laptops tegen gunstige prijzen in het assortiment op te nemen.

Toekomst

Nieuwe parkeergarage

Er volgen nog meer actiepunten om de samenwerking te verbeteren. Iedere afdeling benoemt een specialist tot vast aanspreekpunt voor de huisartsen. In het Elektronisch Patiëntendossier komen overlegnummers van huisartsen te staan, zodat de specialist makkelijker contact kan opnemen. Er komt één UMC-breed toegankelijk adressenbestand van de huisartsen. En de commissie heeft geadviseerd een klachtenprocedure voor huisartsen te starten. ‘De plannen beloven veel voor de toekomst’, aldus Van den Bosch. ‘Het belang van transmurale zorg leeft echter nog steeds niet bij alle afdelingen. Hoe specialistisch ook, ieder specialisme moet doordrongen zijn van het belang ervan. Dat een academisch ziekenhuis relatief weinig van doen heeft met huisartsen is een achterhaalde, ouderwetse gedachte. Iedere patiënt komt na een verwijzing van de huisarts in het UMC. Iedere patiënt komt na ontslag weer op het spreekuur bij de huisarts. Om de continuïteit van zorg te garanderen is een goede overdracht essentieel. Dat moet een vanzelfsprekende gedachte zijn.’  n

De nieuwe parkeergarage voor medewerkers is eerder klaar dan gepland. Ingebruikname zal medio september zijn. De precieze datum wordt nog bekend gemaakt.

3

Diepvriesautomaat De diepvriesautomaat bij het Personeelsrestaurant is weer verwijderd. De automaat met maaltijden, snacks en ijs stond op ‘de Brug’ voor een proefperiode van twee maanden. Daarmee wilde het Facilitair Bedrijf tegemoet komen aan de vraag naar maaltijden buiten openingstijden van het restaurant. Ondanks positieve reacties van enkele gebruikers is besloten niet over te gaan tot definitieve plaatsing. In twee maanden is een winst gemaakt van slechts 47 euro. Een andere reden is dat de verkoop van snacks redelijk liep, maar van maaltijden slecht.

PIPpagina

Vacatureladder De volledige vacaturetekst kunt u vinden op internet: www.umcn.nl/vacatures. Alle vacatures zijn ook te zien op het presentatiebord van het Personeels Informatie Punt. Vacatures met een sterretje* zijn alleen bestemd voor medewerkers van UMC St Radboud. De sluitingsdatum voor de vacatures is 27 juli 2007, tenzij anders aangegeven op de vacaturepresentatie.

U bent verpleegkundige met een parttime aanstelling in het UMC St Radboud en wil af en toe bij andere specialismen ervaring opdoen? Neem voor meer informatie contact op met FLEX, (024) 361 03 03 of [email protected]

07971* Postdoc, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10 07973* Postdoc, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10 07974* Postdoc, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10 07967* Postdoc, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10 07972* Postdoc, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10 07954* Wetenschappelijk onderzoeker, Kwaliteit van Zorg, 10,8 uur, Schaal 10 07968* Postdoc, Bioinformatics, 36 uur, Schaal 10 07764 Postdoc, Cognitive Neuroscience, 36 uur, Schaal 10 07470 Trialarts, Clinical Research Centre Nijmegen, 0-36 uur, Schaal 10 07144 Docent gynaecologisch onderzoek, Onderwijsinstituut, 2,41 uur, Schaal 7

Vrijwilligers

Management

Wilt u als vrijwilliger aan de slag? Bel dan de coördinator Vrijwilligerswerk van het UMC St Radboud, (024) 361 53 28. Op dit moment zijn voor de onderstaande afdelingen vrijwilligersvacatures. Eceo (kinderportal) Opgenomen kinderen in het UMC St Radboud kunnen sinds kort vanaf hun bed met behulp van een laptop communiceren met familie, vriendjes of klasgenootjes. Vrijwilligers helpen bij de uitleen van deze laptops en wat daar verder nog bij komt kijken. Er is een vacature voor vrijwilligers op de woensdag en vrijdag van 10.00 - 13.00 uur. Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat Voor de technische ondersteuning van de oecumenische vieringen op zondagochtend verzorgt een vrijwilliger de radio-uitzending en regelt de zaalversterking. De vrijwilliger werkt volgens een rooster dat in gezamenlijk overleg is opgesteld. Ook wanneer u niet iedere zondag beschikbaar bent kunt u zich hiervoor aanmelden!

07487 Teamleider apotheek, Radboud Apotheek, 36 uur, Schaal 10

FLEX

Staf, Administratie & Secretariaat 07934* Beleidsadviseur SVG, Staf Vervolgopleidingen Gezondheidszorg, 16 uur, Schaal 11 07969* Controller, Clusterbureau, 36 uur, Schaal 10 07966* Bedrijfseconomisch medewerker, Clusterbureau, 36 uur, Schaal 9 07786* Secretaresse/OK-planner, Anesthesiologie, 21,6 uur, Schaal 6 07931* Senior secretaresse, Facilitair Bedrijf Tandheelkunde, 24-26 uur, Schaal 6 07874* Secretaresse patiëntenzorg, Antropogenetica, 36 uur, Schaal 5 Facilitair 06867 Datawarehouse Ontwikkelaar, Bedrijfs Ondersteunende Systemen, 28-36 uur, Schaal 11 07905 Medisch technicus, Radiologie, 36 uur, Schaal 8 07940* Teamleider Beveiliging, Beveiliging en Parkeertoezicht, 36 uur, Schaal 8 06595 Medewerker beveiliging, Beveiliging en Parkeertoezicht, 36 uur, Schaal 5 07961* 1e medewerker logistiek, Logistiek, 36 uur, Schaal 5 07960* Logistiek medewerker POM, Logistiek, 0 uur, Schaal 3 07963* Logistiek medewerker AT&T, Logistiek, 0 uur, Schaal 3 07945* Restauratief medewerker, Restauratieve Voorzieningen, 36 uur, Schaal 2 07948* Medewerker bandhulp, Centrale Patiëntenkeuken, 4 uur, Schaal 1

(Academisch) Medisch Specialisten en Artsen 04961 Arts-assistent niet in opleiding, Kindergeneeskunde, 46 uur, Schaal 11A 07891* Arts-assistent niet in opleiding, Verloskunde en gynaecologie, 40 uur, Schaal 11A 07942* Arts-assistent niet in opleiding, Radiotherapie, 46 uur, Schaal 11A 07644 Chef de Clinique, Radiologie, 40-48 uur, Schaal afhankelijk van kwalificaties en ervaring Klinisch (mede)behandelen 07958* Klinisch psycholoog, Psychiatrie, 28 uur, Schaal 11 07009 Physician Assistant in opleiding, Anesthesiologie, 36 uur, Schaal 8 03182 NVZ Anesthesiemedewerker, Anesthesie, 18-36 uur, Schaal 8 07965* Pedagogisch medewerker, Sociaal Pedagogische Dienst, 32-36 uur, Schaal 7 07453 Apothekersassistent, Radboud Apotheek, 16-36 uur, Schaal 7

Overige functies 07943* Ziekenhuisapotheker in opleiding, Apotheek/Klinische Farmacie, 36 uur, Schaal 11

PIP nieuws

Verpleging & Verzorging

Openingstijden PIP: maandag t/m donderdag van 11:30 tot 14:00 en van 15:00 tot 17:00 uur en vrijdag van 11:30 tot 14:00 uur. Telefoon (024) 361 91 66. Routenummer 536. Internet: medewerker ➔ pip on line, e-mail: [email protected].

07530 IC-verpleegkundige, Algemene Intensive Care Unit H35, 32-36 uur, Schaal 9A 07605 IC-verpleegkundige Verkoeverkamer, Bedrijfseenheid Operatiekamers, 18-36 uur, Schaal 9A 07459 Researchverpleegkundige, Clinical Research Centre Nijmegen, 0-36 uur, Schaal 8B 07901* Researchverpleegkundige, Urologie, 24 uur, Schaal 8B 07740 Kinderpleegkundige in opleiding tot IC Neonatologie-verpleegkundige, Q1A, Neonatologie Intensive Care, 32-36 uur Schaal 8B 07951* Medium Care verpleegkundige, Verpleegafdeling Cardio-thoracale chirurgie/MC, 36 uur, Schaal 8A 07382 Dialyseverpleegkundige, Dialyse, 32-36 uur, Schaal 8A 07815 Kinderdialyseverpleegkundige, Kinderdialyse, 28,8 uur, Schaal 8A 07233 FLEX Verpleegkundige, FLEX, 0-36 uur, Schaal 6/7 06964* Verpleegkundige i.o. tot dialyse verpleegkundige, Dialyse, 32 uur, Schaal 6/7 07579 Verpleegkundige, Clinical Research Centre Nijmegen, 0-36 uur, Schaal 7 07802 Polikliniekassistent, Polikliniek en functieafdeling Hartcentrum, 32 uur, Schaal 5 07464 Polikliniekassistent, Clinical Research Centre Nijmegen, 0-36 uur, Schaal 5

Kijk voor actueel PIP nieuws ook eens op PIP on line, Actueel!

Cursus Preventiemedewerker Arbo & Milieu In het najaar start er een cursus Preventiemedewerker Arbo & Milieu (PAM). De PAMmer is op de werkplek het aanspreekpunt voor collega’s of leidinggevenden met vragen over arbeids-omstandigheden en milieu. De cursus bestaat uit vier dagdelen. Meer informatie op de website ingang medewerker/leren in het Radboud/opleidingsaanbod/functiegericht of bij Pieternel van Heijst, (024) 361 06 45/361 31 87, [email protected]

Analytisch personeel 07829 07853 07852 07851

Analist, Medische Microbiologie, 36 uur, Schaal 7 Analist, Laboratorium Kindergeneeskunde & Neurologie, 36 uur, Schaal 7 Analist, Laboratorium Kindergeneeskunde & Neurologie, 36 uur, Schaal 7 Analist, Laboratorium Kindergeneeskunde & Neurologie, 36 uur, Schaal 6

100.000-ste UMC verzekerde 22 Maart 2007 was een feestdag voor UMC Zorgverzekering. Om 07.59 uur werd in Amsterdam de 100.000-ste UMC-verzekerde Anna Elisabeth Marguerite van der Linden geboren. Anna is de eerste dochter van Sarah Porter, werkzaam als verpleegkundige in het AMC, en Martijn van der Linden.

Onderwijs & Onderzoek 07316 Hoogleraar restauratieve tandheelkunde, Preventieve en Curatieve Tandheelkunde, 36 uur, Schaal 16 07937* Onderwijsredacteur / junior Hab, Voortgezette Opleiding tot Huisarts, 14,4 uur, Schaal 12 07713 Tandarts-consultant, WHO Collaborating Centre (WHOCC), min. 16 uur, Schaal 11/12 07970* Wetenschappelijk onderzoeker, Medische Microbiologie, 36 uur, Schaal 11 07956* Onderzoeker in opleiding, Dermatologie, 36 uur, Schaal 10A 07975* Onderzoeker in opleiding, Tumor Immunologisch Laboratorium (TIL), 36 uur, Schaal 10A 07110 Tandarts, Tandheelkunde, 16-40 uur, Schaal 10/12 07102 Tandartsdocent, Tandheelkunde, 16-40 uur, Schaal 10/11 07955* Onderzoeker in opleiding, Radiologie , 36 uur, Schaal 10A

Vierdaagse vrijdag 20 juli PIP is deze dag gesloten, het FLEX!PUNT is alleen in de ochtend geopend.

De inhoud van deze pagina valt onder verantwoordelijkheid van Staf P&O.

4

b e l e id r a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

het moment In deze rubriek vertellen medewerkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk in het UMC St Radboud. Een ongewoon en persoonlijk verhaal. Dit keer een verhaal van Emmy Odding, verpleegkundig consulent Hematologie.

Kracht

Succesvol re-integreren: ‘Kijk wat je wél kan’ Foto: Flip Franssen

Rob Sijs: ‘Mijn baan past beter bij de beperkingen van mijn ziekte’. De afgelopen jaren doet een dalend aantal mede­ werkers in het UMC St Radboud een beroep op een WAO-uitkering. Na invoering van de WIA-wet (‘de nieuwe WAO’) is dit aantal verder gedaald. ‘Ik ben een harde werker, nietsdoen is niets voor mij.’ In 2001-2004 daalde het percentage Radboudmedewerkers met een WAO-uitkering van 1,37 naar 0,54 procent. Destijds had een werknemer die arbeidsongeschikt werd na een jaar recht op een uitkering. Met de invoering van de WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) is deze termijn opgeschroefd tot twee jaar en de mogelijkheid tot een uitkering dus beperkter. In 2006 deden vijftien van de 8800 medewerkers een beroep op de WIA, ‘slechts’ 0,17 procent. ‘Behalve door de strengere wetgeving komt de daling ook door een scherper re-integratiebeleid’, aldus arbeidskundige Mirjam Pappot. ‘We focussen sterk op wat een zieke medewerker wél kan. Een medewerker kan zich niet verschuilen achter een ziekte, maar zoekt samen met de leidinggevende naar mogelijkheden om te re-integreren. Bij langdurige ziekte wordt een bedrijfsarts ingeschakeld.’ Personeelsadviseur Nienke Verhagen: ‘Re-integratie kan beginnen met een paar uur per week, eventueel aangepast, werken. Zonodig kijkt een personeelsadviseur of een medewerker op een andere afdeling aan de slag kan.’

‘Mijn werkhart klopt weer’ Een succesvol re-integratieverhaal is dat van kinderverpleegkundige Rob Sijs. Zes jaar geleden hoorde hij dat hij parkinson heeft. ‘Ik werkte als verpleegkundige voor kinderen met kanker’, vertelt hij. ‘Een heel hectisch beroep, zowel mentaal als fysiek, dat ik altijd met veel toewijding heb gedaan. Ondanks mijn parkinson bleef ik maar doorwerken. Ik vergat dat ikzelf ziek was. Door mijn ziekte herstelde ik minder snel na een drukke werkdag. Dat stapelde zich op, tot ik het niet meer aankon. Ik kreeg andere taken: laboratoriumwerk en het voeren van het verpleegkundig spreekuur. Dat gaf totaal geen voldoening. Ik raakte in een dip en kwam maandenlang thuis te zitten.’ Een nare tijd, aldus Sijs. ‘Ik ben een harde werker. Nietsdoen is niets voor mij. Dat ik nooit meer als verpleegkundige binnen de kinderoncologie kon werken, was moeilijk te accepteren. Door gesprekken met de personeelsadviseur, de bedrijfsarts en mijn leidinggevende ging ik openstaan voor iets nieuws.’ Sinds april werkt Sijs als kinderverpleegkundige bij Hematologie en de Inwendige Specialismen. ‘Mijn verpleegkundig hart klopt weer. Mijn baan is minder hectisch dan voorheen, maar past beter bij de beperkingen van mijn ziekte. Ik zie weer volop mogelijkheden om me te ontwikkelen.’ GM

Onderzoek naar verstandelijk gehandicapten Het UMC St Radboud gaat medisch-wetenschappelijk onderzoek doen naar mensen met een verstandelijke handicap. Hiervoor is onlangs een consortium opgericht, waarin het Radboud samenwerkt met drie regionale instellingen voor gehandicaptenzorg. In juli starten de eerste vijf onderzoeken. ‘Het gaat om toegepast onderzoek, waardoor we de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking kunnen verbeteren.’ Valrisico van oudere verstandelijk gehandicapten. Dementie bij het syndroom van Down. Agressie bij licht verstandelijk gehandicapten met autisme. Diagnostiek van mensen met ontwikkelingsachterstand waarvan de oorzaak onbekend is. En: hoe communiceren mensen met een cognitieve beperking? Met deze onderzoeken start het Consortium Verstandelijk Gehandicapten OostNederland. Het Radboud werkt hierin samen met drie instellingen voor gehandicaptenzorg: Dichterbij (Gennep), Pluryn Werkenrode Groep (Nijmegen) en Siza Dorp Groep (Arnhem). Het betreft zeer uiteenlopende onderzoeken. ‘Verstandelijk gehandicapten zijn een complexe groep patiënten’, aldus Wim van der Jagt, bestuurslid van Dichterbij. ‘Ze kampen behalve met hun handicap ook met vele andere aandoeningen. Er is wetenschappelijk onderzoek nodig om meer zicht te krijgen op de problemen die ze ervaren. Bij 60 procent van de mensen in de instellingen is geen diagnose bekend. Het onderzoek dat vanuit het Radboud wordt uitgevoerd, is heel praktisch gericht. We willen de zorg en daarmee ook de kwaliteit van leven voor mensen met een verstandelijke beperking verbeteren.’

Meervoudige aandoeningen ‘Onlangs ontving het consortium een subsidie van ZonMW, wat een belangrijke stimulans is voor de onder-

zoeken. Er zijn in Nederland weinig medisch-wetenschappelijke studies gedaan naar mensen met een verstan­ delijke beperking en de problemen die zij ondervinden’, zegt prof.dr. Fons Gabreëls. De emeritus hoogleraar peilde binnen het Radboud de stand van zaken in het onderzoek hiernaar. ‘Dit bleek versnipperd aanwezig. Er is UMC-breed wel veel behoefte aan dergelijk onderzoek en meer samenhang hierin. Ik heb met alle afdelingshoofden gesproken. Ieder hoofd kon wel één tot drie onderzoeksvragen noemen.’ Samen met de drie instellingen is gekozen voor de vijf genoemde voorstellen. ‘Het Erasmus en het Radboud zijn nu de enige UMC’s die structureel research doen naar mensen met een verstandelijke handicap.’ De vijf onderzoeken worden ieder vanuit één afdeling geleid (Neurologie, Medische Psychologie, Revalidatiegeneeskunde of Antropogenetica). ‘De onderzoeken zijn echter multidisciplinair van opzet’, zegt Gabreëls. ‘Omdat verstandelijk gehandicapten vaak meervoudige aandoeningen hebben, zijn er meerdere specialismen bij betrokken.’ Het consortium is ingebed in het Centre of Evidence Based Practice van het Radboud. Gabreëls: ‘Behalve verbeteren van de patiëntenzorg willen we ook meer aandacht krijgen voor verstandelijk gehandicapten in het onderwijscurriculum en de vervolgopleidingen.’ GM

5

‘Ik was nog jong, toen op de afdeling Hematologie, een vrouw werd opgenomen met acute leukemie. Ze bracht een koffer vol spullen mee, om zich tijdens de opname te vermaken. Ze kwam niet als een ziek vogeltje binnen, maar met een houding: ik zal dit varkentjes wel eens wassen. Het was een statige, doortastende vrouw. Stralend en vol interesse liep ze door de gangen. Op een bijzondere manier dwong ze respect af. Voor de leukemie moest ze een chemokuur ondergaan, waar ze erg ziek van werd. Telkens waren er complicaties, maar iedere keer krabbelde ze weer op. Ik had veel contact met haar en we hadden lange gesprekken. Ze was zo rustig, helemaal niet bang voor de dood. Eén van de complicaties was een nierinsufficiëntie waardoor ze drie keer per week gedialyseerd moest worden. Ook hier wist ze op een positieve manier mee om te gaan en vol hoop zag ze uit naar een goede afloop van de behandeling. Maar tijdens zo’n dialyse kreeg ze plotseling een longbloeding.

‘Ik red me wel, jij moet verder’ We werden door de nierdialyseafdeling gebeld en gingen haar direct halen. Ze kon amper ademhalen zonder bloed op te geven. Ik heb er met verbijstering naar gekeken. Ik werkte er nog maar pas en het was de eerste keer dat ik dit meemaakte. Ze keek me aan, zag mijn paniek en greep me met beide handen bij mijn arm. Ze knikte naar me, praten kon ze niet. In haar ogen las ik geruststelling: ik red me wel, jij moet verder. Ik zag ook angst, maar de kracht die ze uitstraalde was zo indrukwekkend. Dat vergeet je nooit meer. Snel daarna werd ze comateus en overleed ze. Op onze afdeling werken nog steeds collega’s die haar ook hebben meegemaakt. Af en toe hebben we het over die tijd. We waren net twintig. In die periode zijn we volwassen geworden. Op de afdeling Hematologie zien we nog steeds hoe acuut er problemen kunnen ontstaan. Je ziet patiënten opknappen, denkt dat ze erdoorheen zijn, en plots ontvallen ze je. Heel bijzonder is ook hoe sterk patiënten worden in het heetst van de strijd.’ Nelleke Dinnissen

i r n t e rvi e w a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

Onderwijs in de tropen zet zoden aan de dijk Foto: Frank Muller

Martin Boeree is medisch directeur van Dekkerswald

Martin Boeree, van huis uit longarts, vertrok in 1995 voor vijf jaar naar de tropen. Daar zette hij, in Malawi, een opleiding Interne Geneeskunde op, want derdewereldlanden zijn het meest gebaat bij onderwijs ‘on the spot’, meent hij. Inmiddels is Boeree medisch directeur van Dekkerswald, waar zijn passie voor tropische en internationale geneeskunde in vruchtbare aarde viel. N e l l e k e D i n n iss e n

Bij zijn repatriëring werd Boeree ook lid van de Nederlandse Vereniging voor Tropengeneeskunde en Internationale Gezondheidszorg (NVTG), waar hij inmiddels voorzitter van is. De NVTG bestaat al honderd jaar. Zij houdt zich bezig met internationale gezondheidsvraagstukken en onderzoek naar gezondheidszorgsystemen. De vereniging verzorgt ook de opleiding voor tropenartsen die behalve onderwijs krijgen in de gynaecologie en chirurgie, ook bijgespijkerd worden in culturele vorming, management en onderwijstechnieken.’ Want tropenartsen moeten vooral iets duurzaams achterlaten. Boeree: ‘Ga je keizersnedes doen, leer het de artsen daar ter plekke. Daar hebben derdewereldlanden wat aan.’

Systeem deugt niet

‘Hoe is het mogelijk dat een ziekte, die gemakkelijk te genezen is, nog steeds zoveel slachtoffers maakt. Per jaar gaan er bijna twee miljoen mensen aan dood. Twéé miljoen’, benadrukt Martin Boeree, medisch directeur van Dekkerswald. Boeree heeft het over tuberculose. Een ziekte die van hem in de tropen een tb-arts maakte. ‘Het ochtendrapport was daar niet een overdracht zoals we die hier kennen, maar een bespreking van de doden. Iedere ochtend waren er van de 350 patiënten op de afdeling Interne, vijf tot vijftien mensen overleden. Overdracht van 350 patiënten, voor wie overigens maar 250 bedden beschikbaar waren, was een onmogelijke taak. Het is wrang maar de doden waren de moeite van het bespreken waard, van hun pathologie konden we leren.’

Onderwijs

Maar voor duurzaam onderwijs is erkenning en financiering nodig. En daarom, zegt Boeree, moet internationale gezondheidszorg weer op de agenda staan, vooral in het Haagse. Maar ook internationaal. ‘Gezondheidszorg is een zaak van de G8, United Nations, het Internationaal Monetair Fonds. Eerst moet ongelijkheid worden bestreden, anders is er geen enkele kans van slagen. Neem handelsbarrières weg en scheld schulden kwijt. Er gaat nu meer geld van ontwikkelingslanden naar Europa dan andersom. Schuldbetaling, productverrijking: het systeem deugt gewoon niet. Armoede en corruptie worden in stand gehouden. Wereldleiders moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Zij kunnen de juiste condities creëren voor goed onderwijs. Pas dan is het schrijnend tekort aan artsen en verpleegkundigen in de tropen in te dammen.’ n

Boeree deed zijn studie geneeskunde en opleiding tot internist en longarts in Groningen. Daarna, in 1995, vertrok hij met huis en haard naar de tropen. Want in Malawi bleek een nieuwe universiteit naarstig op zoek naar medisch specialisten voor onderwijs. Boeree kwam als geroepen. Hij werd er staflid van Interne Geneeskunde en later hoofd van deze afdeling. Aids en tuberculose hielden destijds flink huis in Afrika. Zijn taak was met name onderwijs geven aan jonge studenten. Onderwijs ‘on the spot’, zo ontdekte Boeree in de praktijk, is een goede manier om de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden op peil te brengen. Boeree trainde in Malawi veel artsen en zette in vijf jaar tijd de opleiding Interne Geneeskunde op. ‘Met een opleiding ter plekke voorkom je een braindrain naar het westen.’ Veel Afrikanen reizen af naar Europa of Amerika om daar te studeren, en vervolgens niet meer terug te keren. In eigen land is geen brood droog te verdienen, dus het geld in het westen lonkt. ‘Een opleiding met een diploma dat alleen geldig is in hun vaderland, houdt mensen daar,’ aldus Boeree.

Dekkerswald

Tropengeneeskunde

Waarschuwing XDR-TB Boeree waarschuwt voor een nog extremere vorm van moeilijk te behandelen tuberculose, de zogenoemde XDR-TB ofwel Extensively Drug Resistant Tuberculosis. Ook bij deze patiënten werken normale anti­ biotica niet. Ongeveer 25 procent van deze patiënten overlijdt. De behandeling met meer toxische middelen duurt twee tot drie jaar. ‘Een hoge kostenpost’, concludeert Boeree. Inmiddels heeft de ziekte zich verspreid in Zuid-Afrika, China, Rusland. Estland, Letland en Litouwen. Boeree: ‘In Nederland zijn nog geen gevallen bekend, maar zolang men de internationale gezondheidszorg niet serieus neemt heeft deze tuberculose vrij spel. Juist in landen als Rusland en China waar genoeg geld is voor medicijnen, maar de behandeling niet optimaal is, kweek je resistentie en grijpt de ziekte om zich heen. Uiteindelijk zal die ook naar Nederland overwaaien.’

Boeree verliet Malawi in 2000, maar behield zijn passie voor internationale en tropische geneeskunde. Daarom solliciteerde hij bij het Radboud, want dat heeft tropengeneeskunde hoog in het vaandel staan. Als Radboudiaan zetelt Boeree bij de afdeling Longziekten in Dekkerswald waar hij eerst werd aangesteld als longarts, sinds 2003 is hij er medisch directeur. Naast zijn managementtaken heeft hij vooral wetenschap in portefeuille. Boeree benadrukt dat hij niet de man is die zich bezighoudt met klassieke tropenziektes als bilharzia, malaria, etc. ‘Dat doet vooral het Institute of National Health Care van het Radboud en het Nijmeegs Universitair Centrum voor Infectieziekten (NUCI), waar ook PRIOR (Poverty Related Infectious Diseases), onder valt. Wel doen wij samen onderzoek en zetten we de onderzoekslijnen ‘Tuberculose’ uit. Deze onderzoekslijnen, in Nederland, Tanzania en Indonesië, beginnen nu echt wetenschappelijke output te produceren.’

6

Dekkerswald is bestuurlijk geïntegreerd met het UMC St Radboud en veel medewerkers zijn in dienst van het UMC. Ook op wetenschappelijk gebied is Dekkerswald ingebed in het Radboud. Van oudsher is Dekkerswald één van de twee tuberculosecentra van Nederland. Inmiddels ontwikkelt het zich tot een centrum voor chronisch zieken met een afdeling tuberculose, longziekten, pijnbehandeling en cystic fibrose ofwel taaislijmziekte. Vorig jaar verhuisden, na de herstart van de hartchirurgie, alle longchirurgische patiënten naar het Radboud, omdat Dekkerswald niet de intensive carefaciliteiten had, die veel van de patiënten vaak nodig hebben. Nederland telt 1200 tuberculosepatiënten. Boeree verwacht dat dit aantal zal teruglopen naar zo’n 300. De overblijvers zijn de moeilijke gevallen, zoals de aan hiv-gerelateerde tuberculosepatiënten en patiënten met multiresistentie bij wie de gangbare antibiotica niet aanslaan.

r o n d e rwijs a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

Onstuimige tijden voor orthodontie De opleiding Orthodontie leverde vorige week de honderdste specialist af. Het heuglijke moment is aanleiding om stil te staan bij de betrekkelijk jonge geschiedenis van opleiding en specialisme. De plannen van de overheid om het mes te zetten in de financiering van orthodontische zorg maken de feestvreugde er vooralsnog niet minder om. ‘De kloof tussen wat orthodontisten tegenwoordig kunnen en wat ze mogen, wordt steeds groter. Daar is de patiënt de dupe van.’

Rietje van Vliet

Sinds orthodontie in 1953 als specialisme binnen de tandheelkunde werd erkend, is de vraag naar orthodontische zorg enorm toegenomen. Nog geen tien jaar later begonnen in Nijmegen de eerste tandartsen aan de vierjarige opleiding Orthodontie. Het vaste opleidings­ programma, waarvoor naast de klinische activiteiten, twee dagen in de week wordt uitgetrokken, houdt iedereen bijna letterlijk bij de les. Dit strakke opleidingsmodel, waarbij om het jaar een vaste groep van acht specialisten-in-opleiding van start gaat, stond model voor vele Europese orthodontieopleidingen. ‘Lang niet alle universiteiten kunnen zo’n volledig programma als het onze bieden’, zegt Anne Marie KuijpersJagtman, hoogleraar Orthodontie. Zij is behalve hoofd van de afdeling, ook opleider van het specialisme en zelfs voorzitter van haar Europese collega-opleiders. ‘In de opleiding is ruime aandacht voor het multidisciplinaire karakter van ons vakgebied.’ Dat laatste is van belang. Vroeger hielden orthodontisten zich voornamelijk met beugels bezig. Ze werkten nauwelijks of niet samen met KNO-artsen, plastisch chirurgen, kaakchirurgen of bijvoorbeeld paradontologen en logopedisten. ‘Dat is tegenwoordig anders’, vertelt Kuijpers-Jagtman. ‘Alleen al in het schisisteam werken we zij aan zij met een aantal andere medische en tandheelkundige specialisten. Behandelplannen worden gezamenlijk opgesteld. Deze multidisciplinaire werkwijze is tegenwoordig eigen aan de orthodontie.’ Het vakgebied kende in de afgelopen decennia ook grote technologische innovaties. ‘Beugels bevestigde je vanouds met ringetjes om de tanden heen’, herinnert

De honderdste Nijmeegse orthodontist

Foto: Jan van Teeffelen

Elke Sips weet het nog maar net: ze is de honderdste specialist die de Nijmeegse opleiding Orthodontie heeft afgerond. Nog zeven andere specialisten-in-opleiding legden vorige week met succes het afsluitende examen af. De afdeling is op afstand de grootste in Nederland en behoort bovendien tot de belangrijkste orthodontieafdelingen in Europa. ‘Vanaf het begin werkten we multidisciplinair. Zo bespreken we de behandelplannen met de kaakchirurgen, parodontologen en de tandartsen van het Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde, waardoor je vanzelf over de grenzen van je vakgebied heen kijkt.’ Wat ze gaat doen nu ze klaar is met de opleiding? Sips: ‘Ik wil me inkopen in de praktijk waar ik eerst ga waarnemen. Het liefst behandel ik straks kinderen. Volwassenen vragen altijd zoveel...’

Kuijpers-Jagtman zich. ‘Tegenwoordig maken we gebruik van brackets die we op de tanden plakken. Nieuwe materialen betekenden een ware revolutie!’ Een andere grote stap voorwaarts zijn de digitale modellen van de mond of het gezicht. Vanuit de Nijmeegse afdeling is contact gelegd met een softwarebedrijf dat de programmatuur voor digitale gebitsmodellen kon ontwikkelen. ‘De driedimensionale scan kunnen we integreren met de digitale röntgeninformatie’, licht Kuijpers-Jagtman deze nieuwe ontwikkeling toe. ‘Een enorme vooruitgang omdat we de beelden niet alleen snel hebben, maar ook omdat we ze kunnen roteren of er een dwarsdoorsnede van kunnen maken.’

‘Or thodontisten zijn het toonbeeld van delegeren, maar ergens houdt het op’

Buitenbeugeltje Toch zijn orthodontisten er niet gerust op. Dankzij alle innovatieve ontwikkelingen maakt de orthodontische zorg een grote stap voorwaarts maar de overheid trapt stevig op de rem. René Noverraz, staflid van de opleiding en voorzitter van de Sectie Specialisten van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde, kan er niet over uit. Hij wijst op de belangrijkste patiëntengroepen: kinderen met aangeboren afwijkingen als een gespleten lip of gehemelte, en kinderen met groeistoornissen. ‘Natuurlijk is het orthodontisten te doen om patiënten een plezierig uitziend gezicht te geven. Maar we doen echt wel iets meer dan het buurjongetje van een buitenbeugeltje te voorzien! Het is onbekendheid met ons vakgebied dat ons parten speelt.’ De Nederlandse ZorgAutoriteit wil de tarieven voor orthodontische zorg door specialisten met een derde verlagen. Daarmee zakken de Nederlandse tarieven tot ver onder die van andere West-Europese landen. Noverraz: ‘We moeten efficiënter werken, is ons te kennen gegeven. Meer delegeren naar mondhygiënisten en andere hulpkrachten. Maar we delegeren al zoveel. We zijn zelfs toonbeeld van delegeren in de tandheelkunde. Maar ergens houdt het een keer op.’ Orthodontisten moeten zich bovendien houden aan een verrichtingenlijst uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. ‘Er zijn niet eens codes voor het gebruik van driedimensionale röntgenfoto’s of hypoallergene apparatuur. Botankers gebruiken in plaats van buitenbeugels? Te duur en dus mag het niet. Terwijl patiënten er enorm mee gebaat zijn en behandelingen efficiënter kunnen verlopen. Die zouden op termijn zelfs goedkoper kunnen uitpakken. Maar nee.’ Verschillende partijen zijn naar de rechter gestapt om de financiële maatregelen te doen terugdraaien. De hoogleraren orthodontie hebben namens alle schisisteams in Nederland luid aan de bel getrokken. ‘Laat ons werken binnen een bepaalde bandbreedte’, pleit Noverraz. ‘Dan zorgen wij zelf wel dat we daarbinnen blijven. Maar nu worden allerlei vernieuwingen binnen ons vakgebied domweg tegengehouden. Daarmee wordt de orthodontie niet aantrekkelijker.’ n

7

ingezonden AdRem In de Radbode van 29 juni las ik met aandacht de ‘AdRem’ van Hub Wollersheim, waarin hij pleitte voor burgerlijke ongehoorzaamheid ten aanzien van de arbeidstijdenwet. Dit zou de kwaliteit van de patiëntenzorg ten goede komen. Een begrijpelijk visie van een internist die zelf waarschijnlijk in het verleden wel langere diensten heeft gedraaid dan de AIOS (arts in opleiding tot specialist) van tegenwoordig. Hij ziet met lede ogen aan dat AIOS steeds eerder het pand lijken te verlaten, kortere diensten draaien en het liefst ook nog parttime willen werken. Ik zal ook niet ontkennen dat zich in de praktijk vaker problemen voordoen door slechte informatieoverdracht en het ‘verdwijnen’ van essentiële patiëntinformatie. Wat dr. Wollersheim niet kon weten is hoe actueel zijn commentaar bleek te zijn. In dezelfde week als waarin de Radbode verscheen werd er in het belangrijke tijdschrift The New England Journal of Medicine een aantal commentaren gewijd aan de balans tussen werktijden en continuïteit van zorg. In de VS maakt men zich nu namelijk zorgen over de continuïteit van zorg omdat ‘Residents’ nog maar tachtig uur per week mogen werken en maximaal dertig uur aaneengesloten dienst mogen doen, iets wat in Europa al lang niet meer is toegestaan. In deze commentaren wordt verder terecht opgemerkt dat de gezondheidszorg de afgelopen jaren sterk is veranderd. Opleidingsziekenhuizen verwerken veel meer en kortere opnames, de patiënten zijn ouder en zieker en niet te vergeten mondiger. Daarnaast is de administratieve druk alleen maar toegenomen. De AIOS van tegenwoordig krijgt dus meer op zijn bord dan de arts-assistent van vroeger. Daarnaast wordt van de AIOS een veel grotere bijdrage verwacht aan zijn sociale leven buiten het werk (denk aan huishouden, gezin). Niet voor niks liet een recent uitgevoerde landelijk enquête onder AIOS zien dat een belangrijk percentage voldeed aan de criteria van een burn-out. Bij de interne geneeskunde in ons UMC is het, in tegenstelling tot wat dr. Wollersheim zegt, al jaren gebruikelijk dat er in het weekend 3x per dag een nieuwe ploeg aantreedt. Natuurlijk heeft het voordelen als een dokter 24 per dag aanspreekbaar en verantwoordelijk is voor een patiënt, maar reëel is dit al lang niet meer. En dat geldt niet alleen voor AIOS, ook huisartsen dragen hun patiënten om 17.00 uur over aan een dienstdoende collega en van de verpleging vindt iedereen het al decennia normaal dat ze niet 24 uur per dag aanwezig zijn. Ook de specialisten zelf opteren steeds vaker voor parttime werken en laten zich regelmatig waarnemen. Dat de AIOS de afgelopen jaren tegen wil en dank de enige continue factor is geworden in het zorgproces, is geen reden hem/haar aan te sporen ‘burgerlijk ongehoorzaam’ te zijn. Laten we ook de voordelen van frequente overdrachten niet vergeten. Is de patiënt niet beter af met een uitgeruste, ontspannen arts, die veelvuldig overleg pleegt met collega’s waardoor de patiënt door een team van deskundigen wordt behandeld en niet afhankelijk is van de nukken en grillen van één arts? Maar dan moeten we wel snel alle energie steken in goede overdrachten en goede documentatie. Daarbij moeten we niet alleen onze hoop vestigen op het lang beloofde EPD. Het overdragen en goed documenteren van informatie hoort een belangrijk onderdeel te zijn van de artsenopleiding. Er dient tijd voor te worden ingeruimd en de AIOS en de supervisor dienen hier gezamenlijk verantwoordelijkheid voor te dragen. Dan weet ik zeker dat de kwaliteit van zorg zelfs verbetert dankzij en niet ondanks de arbeidstijdenwet. Bas Schouwenberg, internist io Namens de AAVR, arts-assistentenvereniging Radboud

Speciale behandeling

Feestelijk open huis

Zeer aantrekkelijke courtagekortingen voor alle leden van de Personeelsvereniging

6 september van 16.30 – 18.30 uur Erasmusgebouw, begane grond

A taste of culture U kunt letterlijk en figuurlijk een voorproefje komen nemen. •

Oranjesingel 21 • 6511 NM Nijmegen T (024) 360 69 00 E [email protected] I www.beaufortmakelaars.nl

• •

Ùw huis onze Hoofdzaak

Workshops Vreemde Talen: Chinees, Duits, Engels, Frans, Italiaans, Latijn, Nieuwgrieks, Portugees, Russisch, Spaans, Turks Workshops Nederlands voor anderstaligen Workshops Communicatie

Direct inschrijven voor een cursus tijdens het open huis? Win de reischeque ter waarde van € 200,- ! Bezoek onze website voor meer informatie:

www.ru.nl/utn

Voor de persoonlijke aanpak

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37 Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

assurantiën | pensioenen | hypotheken | financieel advies

Radboud Collectiviteit! Financieel voordeel voor alle (oud-)medewerkers van het UMC St Radboud Nieuwsgierig naar uw voordelen? Kom langs of bel de Radboudlijn: 0481-367077 U vindt ons in het UMC St Radboud op: maandag van 11.30 tot 17.00 uur en vrijdag van 9.00 tot 14.00 uur Locatie: Kamer 1.04, routenummer 526, 527 (vlakbij het PIP en FLEXPUNT)

Bespaar op uw verzekeringen!

Bespaar op uw hypotheek!

Het team van Akkermans Van Elten staat voor u klaar.

Het team van Alpha staat voor u klaar.

Maximale personeelskorting met de Radboud Collectiviteit: Verzekering

Collectieve + Pakket korting korting

Verzekering

Collectieve + Pakket korting korting

Hypotheekarrangement

Korting

• Auto

25%

+

10%*

• Doorlopende reis

15%

+

10%*

• Afsluitprovisie

25%

• Inboedel

25%

+

10%*

• Caravan

35%

+

10%*

• Makelaarscourtage

35%

• Woonhuis

15%

+

10%*

• Boot

10%

+

10%*

• Taxatiekosten

45%

• Combinatiedekking huiseigenaren

15%

+

10%*

• Aansprakelijkheid

30%

+

10%*

• Notariskosten

10%

• Kostbaarheden

15%

+

10%*

• Rechtsbijstand

10%

+

10%*

• Hoge kortingen op de rente

* 10% maximale pakketkorting

Direct meer weten? Bel onze speciale Radboudlijn: 0481-367077 op werkdagen van 8.30 tot 17.00 uur

Bereken zelf uw voordeel: Kijk op www.akkermansvanelten.nl gebruikersnaam: radboud wachtwoord: voordeel Onze website is ook bereikbaar via het intranet van het UMC St Radboud

8

Bespaar t ot 3 uw verzek 5% op er Bel de Ra ingen! dboudlijn : 0481-367 077!

r o nderzoek a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

prijzen en benoemingen D r. F r a n k - E r i k d e L e e u w Dr. Frank-Erik de Leeuw, neuroloog van de afdeling Neurologie, heeft een ZonMW klinische fellow­ subsidie gekregen. Met de verkregen subsidie van bijna 150.000 euro zal Frank-Erik de Leeuw de komende jaren onderzoek doen naar het ontstaan van cognitieve achteruitgang en dementie met behulp van innovatieve MRI technieken in nauwe samenwerking met het FC Donders Centrum. ZonMw stimuleert de ontwikkeling van toptalent tot toponderzoeker. Dit talent staat aan de basis van een innovatieve medische zorg in de toekomst. De Klinische Fellowship is een persoonsgebonden subsidie met een prestigieus karakter, toegesneden op de specifieke situatie van de clinicus.

Vondst blindheidgen opent weg naar behandeling Van links naar rechts: Anneke den Hollander, Frans Cremers, Heleen Arts, Nine van Slobbe-Knoers en Ronald Roepman. De vondst van twee nieuwe genen deze maand gepubliceerd in het prestigieuze Nature Genetics, de toekenning van een VIDI-beurs voor verder onderzoek en het bezoek van een Amerikaanse familie die nu hoopvol gestemd is over de ontwikkeling van een therapie voor de ziekte van hun zoon: het onderzoek van de afdeling Antropogenetica naar erfelijke blindheid heeft de wind in de rug.

M a r t e n D oop e r

LCA zijn de drie letters waarom het allemaal draait. ‘Die staan voor Leber Congenitale Amaurose’, vertelt prof.dr. Frans Cremers, hoogleraar Oftalmogenetica. ‘Dat is een zeldzame ziekte die in Nederland bij hooguit enkele honderden mensen voorkomt. De ziekte kan beschouwd worden als de meest ernstige vorm van erfelijke oogziekten waarbij het netvlies geleidelijk afsterft. Bij LCA verloopt dit proces zo snel dat de patiënten al blind geboren worden of binnen enkele maanden na hun geboorte blind worden. Onze interesse voor LCA is een logisch gevolg van het onderzoek dat we bij de afdeling Antropogenetica al sinds de jaren tachtig doen naar genen die betrokken zijn bij het ontstaan van blindheid.’ ‘De afgelopen jaren zijn wij er in geslaagd drie andere genen te vinden die verband houden met het ontstaan van LCA’, vult onderzoekster dr. Anneke den Hollander aan. ‘Nu kunnen we er weer een aan dit rijtje toevoegen. Wij vonden bij zes families waarin de ziekte voorkomt afwijkingen in het gen LCA5. Dat is mede gelukt door een nieuwe methode, de zogeheten SNP-micro-arrayanalyse, waardoor we nu met veel minder patiënten dan vroeger een gen kunnen vinden dat bij de ziekte betrokken is.’ ‘Het aardige van LCA5 is dat dit gen codeert voor een eiwit, lebercilin, waarvan we op grond van studies van promovenda Heleen Arts weten dat het voorkomt in een structuur die wij al goed kennen, het zogenaamde connecting cilium van de lichtgevoelige cellen, de staafjes en kegeltjes’, vertelt haar collega Ronald Roepman. ‘Vermoedelijk is dit eiwit betrokken bij het transport van moleculen vanuit het binnenste deel van de staafjes en kegeltjes, waarin zich de celkern en andere celonderdelen bevinden, naar het buitenste deel van de staafjes en kegeltjes die bestaan uit opeengestapelde membranen waarin zich lichtgevoelige pigmenten bevinden. We gaan in de komende tijd verder uitzoeken wat de precieze rol van lebercilin in de staafjes en kegeltjes is en hoe een verstoring hierin kan leiden tot blindheid.’

VIDI-beurs Wat Roepman en zijn collega’s door dit onderzoek ook hopen te beantwoorden is de vraag waarom een defect in de aanmaak van lebercilin eigenlijk niet tot nog veel meer gezondheidsproblemen leidt dan alleen blindheid. ‘Het eiwit komt niet alleen voor in de staafjes en kegeltjes, maar in allerlei cellen in het lichaam met zogeheten cilia. Dat zijn dunne, vingervormige uitstulpingen waarmee een cel contact maakt met zijn omgeving. Toch

veroorzaakt een afwijking in LCA5 alleen blindheid terwijl afwijkingen in andere genen die tot expressie komen in de cilia kunnen leiden tot ziektes waarbij meer organen zijn aangedaan. Zoals het gen RPGRIP1L waarvan we in onze andere Nature Geneticspublicatie deze maand beschrijven dat het betrokken is bij het ontstaan van het zogeheten Joubertsyndroom. Dat is ook een ciliaire ziekte, waarbij echter naast de ogen ook de nieren en hersenen aangetast raken. De komende tijd gaan we ons daarom verder verdiepen in de functie van die ciliaire eiwitten en de moleculaire mechanismen die daarbij betrokken zijn. Dat onderzoek is overigens mede mogelijk dankzij een VIDIbeurs die NWO mij deze maand heeft toegekend.’

‘Met SNP-microarrayanalyse, kunnen we met veel minder patiënten een gen vinden dat betrokken is bij de ziekte’ Gentherapie De vondst van het LCA5-gen is echter meer dan alleen een interessant fundamenteel wetenschappelijk nieuwtje. Het heeft patiënten met LCA, met name patiënten bij wie de aandoening berust op een defect in LCA5, hoop gegeven op de ontwikkeling van een behandeling van de ziekte. Zoals de Amerikaanse familie Brint, oprichters van de Foundation for Retinal Research, een van de vele particuliere subsidiegevers van het LCA-onderzoek. Cremers: ‘De familie Brint, wier 10-jarige zoon Alan lijdt aan LCA, was zo enthousiast over de vondst van het gen, dat zij ons eerder dit jaar persoonlijk in Nijmegen zijn komen opzoeken. Zij begrijpen dat de weg van het ophelderen van het verantwoordelijke gen voor de ziekte van hun zoon tot het ontwikkelen van een therapie tegen de aandoening nog erg lang is, maar het vinden van het gendefect geeft hen weer hoop. Onze Amerikaanse collega’s gaan de komende jaren aan de slag om een diermodel te ontwikkelen voor dit type LCA. Daarin kan vervolgens worden getest of het mogelijk is met gentherapie het ontbrekende lebercilin eiwit weer in het netvlies aan te maken. De techniek om een gen in de staafjes en kegeltjes te brengen is reeds voorhanden. Voordat een dergelijke therapie werkelijkheid is, zijn we echter minstens acht jaar verder. De ziekte is nu echter stabiel bij Alan Brint, dus mogelijk heeft hij straks nog baat bij een behandeling.’ n

9

P r o f . d r. F r a n s R u s s e l

Foto: Frank Muller

Prof.dr. Frans Russel van de afdeling FarmacologieToxicologie is op 13 juni tijdens de jaarvergadering van de Nederlandse Vereniging voor Toxicologie (NVT) gekozen als voorzitter van de vereniging. De NVT is een wetenschappelijke vereniging die tot doel heeft onderzoek, onderwijs en communicatie in de toxicologie te bevorderen, in het bijzonder gericht op de bescherming van mens en milieu. Met meer dan zeshonderd leden is de NVT één van de grootste toxicologische verenigingen in Europa.

D r. W a a n d e r v a n H e e r d e Stollingsfysioloog dr. Waander van Heerde is be­ noemd tot lid van de Wetenschappelijke Adviesraad van de Trombosestichting Nederland. Van Heerde is in het Centraal Hematologisch Laboratorium van het Radboud mede verantwoordelijk voor de diagnostiek en research op het gebied van trombosehemostase.

D r. E r i c S c h o e n m a k e r s Tijdens het jaarlijkse congres van de “KWF Kankerbestrijding Werkgemeenschap voor Tumor Cel Biologie”, is de destijds zittend secretaris/penningmeester dr. Eric Schoenmakers, afdeling Antropogenetica, door de wetenschappelijke leden unaniem gekozen tot voorzitter. Hij volgt in deze functie dr. Goos Van Muijen, afdeling Pathologie op die deze functie de afgelopen drie jaar vervulde.

D r. M . S e d e l a a r e n d r s . L . R o e l o f s De afdeling Urologie heeft twee substantiële subsidies binnengehaald. Een subsidie is een klinisch research fellowship van de Nederlandse Kanker­ bestrijding waarmee dr. M. Sedelaar, uroloog in opleiding, in samenwerking en grotendeels in John’s Hopkins University in Baltimore, USA, onderzoek zal verrichten naar gerichte en specifieke behandeling van prostaatkanker. Hierbij wordt onder andere onderzoek gedaan naar het gebruik van zo­ge­naamde nanopartikels. Nadien zal hij deze opgedane expertise hier voortzetten. Een tweede subsidie is een door ZonMw als zeer goed beoordeeld AGIKO-project aan drs. Luuk Roelofs. Dit project valt binnen de onderzoekslijn tissue-engeneering op kinderurologisch gebied onder supervisie van prof.dr. W.F.J. Feitz.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie mw. drs. P.M.J. Moonen, donderdag 23 augustus om 15.30 uur. Titel: Developments in diagnosis and prognosis of superficial bladder cancer • Promotie ing. D.W.J. Klomp, vrijdag 24 augustus om 13.30 uur. Titel: Clinical multi nuclear magnetic resonance spectroscopy * Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2

r a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

mensen Marie-Louise Verduin-Acket Na bijna 31 jaar neemt Marie-Louise afscheid van ons en van A30. MarieLouise en A30 horen bij elkaar, ze is een collega uit duizenden! Wil je haar ook gedag zeggen dan kan dat op dinsdag 31 juli van 14.00 tot 15.00 uur, natuurlijk op A30. Namens alle collega’s willen wij Marie-Louise en Kor alvast héél veel succes wensen met hun nieuwe uitdaging in het buitenland.

Monique GerritsenOtten Op 16 juli heeft Monique GerritsenOtten haar 25-jarig jubileum als medewerkster van het UMC St Radboud. Op 16 juli 1982 begon zij als analiste binnen het toenmalige Klinisch Chemisch Laboratorium Kindergeneeskunde en Chirurgie, dat in 1988 is opgegaan in het Laboratorium voor Kindergeneeskunde en Neurologie (LKN). Met deze reorganisatie kwam Monique te werken op het Centraal Klinisch Chemisch Laboratorium (CKCL), maar per 1 februari 2001 kon Monique weer de weg in omgekeerde richting bewandelen en keerde, eerst op tijdelijke basis en per 1 januari 2002 definitief, terug naar het LKN. Daar heeft zij zich in korte tijd de metabole diagnostiek van erfelijke ziekten eigen gemaakt. Ze heeft hiermee een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van het LKN tot een interna­

tionaal erkend laboratorium voor topreferente diagnostiek en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van erfelijke stofwisselingsziekten. Wij willen Monique van harte bedanken voor haar Radboudbrede inzet gedurende de afgelopen 25 jaar en hopen dat zij in de komende jaren met veel plezier haar werkzaamheden zal blijven uitoefenen. Op Monique’s verzoek zal haar jubileum in kleine kring worden gevierd. Dr. L.A.J. Kluijtmans & prof. dr. R.A. Wevers Laboratorium Kindergeneeskunde & Neurologie (LKN)

Liza Kloosterman Op dinsdag 7 augustus is het 25 jaar geleden dat Liza Kloosterman-deBeijer in dienst trad bij het UMC St Radboud. Eerst als administratief medewerkster bij de afdeling Gynaecologie, later als medewerkster tekstverwerking bij de typekamer van de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde. Wij kennen Liza als een warme persoonlijkheid met een grote toewijding voor haar werk. Wij bedanken haar voor alle inspanningen en betrokkenheid. Hierbij feliciteren wij Liza van harte. Haar jubileum wordt gevierd met een informele receptie op dinsdag 7 augustus van 16.30 - 18.30 uur in de stafconferentiekamer KNO (route 377). Prof.dr. K. Graamans, hoofd afdeling KNO

Hendrik Kelia Na een dienstverband van ruim 20 jaar bij het UMC St Radboud, afdeling Bedrijf Huisvesting, zal Hendrik Kelia per 1 juli ons gaan verlaten om van zijn prepensioen te gaan genieten. Graag willen wij dit met u vieren op donderdag 16 augustus van 16.00 - 18.00 uur middels een receptie in de kantine van het Studiecentrum Medische Wetenschappen, Geert Grooteplein 21, Nijmegen. Wij nodigen u van harte uit hierbij aanwezig te zijn. F. van Baal, Algemeen Directeur M. Braspenning, Directeur

Genetische link tussen prostaat­ kanker en diabetes Een groot internationaal onderzoeksteam, waarvan enkele afdelingen van het UMC St Radboud deel uitmaken, heeft een genetische link kunnen leggen tussen prostaatkanker en diabetes. Zij ontdekten een kleine variatie in een kandidaatgen voor diabetes type 2. De variant verhoogt de kans op prostaatkanker en verlaagt de kans op diabetes. (Nature Genetics on line, 1 juli). Vorig jaar startte met een grote Europese subsidie het internationale onderzoeksproject Polygene, gecoördineerd door het IJslandse bedrijf deCODE genetics. Doel was om via een omvangrijke vergelijking van het genetische materiaal van vele duizenden personen uit IJsland, Nederland, Spanje en de Verenigde Staten genetische factoren te vinden, die verband houden met prostaatkanker of borstkanker. De afgelopen maanden kwamen er al resultaten naar buiten, onder andere de ontdekking van twee varianten van chromosoom 8, die samenhangen met de kans op prostaatkanker. Nu wijden de onderzoekers opnieuw een artikel aan het onderzoek. Zij rapporteren de vondst van twee éénlettervariaties (SNP’s) op chromosoom 17, die de kans op prostaatkanker verhogen. Het gaat om een relatief kleine verhoging van deze

RaboMakelaardij Zuid use pentho s u e u x Lu

Oeffelt

Koopsom € 425.000,- V.O.N.

kans, maar omdat de beide varianten veel voorkomen, spelen ze naar verwachting een rol bij meer dan een derde van alle gevallen van prostaatkanker. Eén van de twee nu beschreven SNP’s bevindt zich op een kandidaatgen (TCF2) voor diabetes type 2. Nader onderzoek bij meer dan 10.000 patiënten met diabetes type 2 en 23.000 controles toonde aan, dat mensen met deze variant van het gen een verlaagde kans op diabetes hebben. Dit verklaart gedeeltelijk het omgekeerde verband tussen diabetes type 2 en prostaatkanker, dat wetenschappers al eerder ontdekt hadden. Het is nog een raadsel welk mechanisme hierachter zit. Kankerepidemioloog prof.dr. Bart Kiemeney, die het Nederlandse deel van het onderzoek coördineert, is tevreden met de resultaten die Polygene tot nu toe heeft opgeleverd. Toch verwacht hij niet, dat er op korte termijn een diagnostische test komt, die inzicht geeft in het individuele risico op bepaalde vormen van prostaatkanker. ‘De resultaten geven richting aan onderzoek naar ziektemechanismen die leiden tot prostaatkanker. Als we daar eenmaal meer van af weten, zullen we in de toekomst de mannen kunnen identificeren, die een hoog risico lopen op een agressieve vorm van prostaatkanker en die dus regelmatig gescreend zouden moeten worden.’ JG

presenteert

Lietingplein 8 Uniek, luxueus penthouse gelegen op het Lietingplein met een bruto vloeroppervlak van ca. 255 m2 en een netto vloeroppervlak van ruim 190 m2. V.v. vloerverwarming en kan met vele comfortabele voorzieningen worden uitgebreid. Terras (22 m2), bereikbaar vanuit keuken/eetkamer. 2 zeer grote slaapkamers (eventueel 3), waarvan ouderslaapkamer 23 m2. Grote luxe badkamer. Half-open keuken met luxe, complete keukeninrichting. Bijkeuken/berging (ca. 9 m2). Grote beloopbare zolder (55 m2). Verder nog 2 eigen parkeerplaatsen en een dubbele berging. Gelegen op 20 minuten van Nijmegen.

Kijk voor meer informatie op WWW.SCHOOLVOORBEELD-OEFFELT.NL

Markt 21a | Postbus 17 | 5450 AA Mill T: (0485) 454 151 | [email protected]

10

Ria van Gastel Op 16 augustus neemt Ria van Gastel na 35 jaar afscheid als secretaresse van de afdeling Mond- Kaak en Aangezichtschirurgie. Deze gehele periode is zij aan onze afdeling verbonden en was o.a. hoofd poli-administratie in de tijd van prof.dr. C.A. Merkx en secretaresse van prof.dr. H.P.M. Freihofer, prof.dr. P.J.W. Stoelinga en prof.dr. S.J. Berge. Wij bieden haar een afscheidsreceptie aan op 16 augustus vanaf 16.30 uur in Huize Heyendaal. Wij nodigen u hierbij van harte uit. Namens de afdeling Mond- Kaak en Aangezichtschirurgie Prof.dr. S.J. Berge

Michel de Bekker Op 1 september neemt Michel de Bekker afscheid van het UMC St Radboud. Ter gelegenheid daarvan wordt op 29 augustus een minisymposium georganiseerd met als thema “marktwerking in het ziekenhuis”. Met veel energie en betrokkenheid heeft Michel zich de voorbije jaren als directeur Staf Financieel Economische Zaken ingezet voor het UMC St Radboud. Gedreven door de uitdaging een nieuwe weg in te slaan, vervolgt Michel zijn loopbaan als interimmanager/adviseur. Het financieel economisch terrein is sterk in beweging. Zowel binnen als buiten onze organisatie. Een boeiend tijdsgewricht, een spannend vak. Daarom een symposium met als thema “marktwerking in het ziekenhuis”. U bent daarvoor van harte uitgenodigd. Na afloop van het symposium is er een receptie. Het symposium vindt plaats in het auditorium en begint om 14:15 uur. Om 16.00 uur vangt de receptie aan.

kleine boodschap Gratis niet commerciële advertenties van medewerkers, vrijwilligers en studenten. Opgave bij het Voorlichtingscentrum in de hal van het ziekenhuis. Postadres: 528 Staf Concerncommunicatie, voorlichtingscentrum. E-mail: Voorlichting@ com.umcn.nl. Hieronder een klein gedeelte, op intranet (www. umcn.nl) vindt u alle advertenties. Opgave van (UMC)werkadres of (RU)studentnummer is vereist. Maximale lengte 20 woorden, goederen mogen niet duurder zijn dan g 700, -.

Gevraagd: 3 Employees at the Radboud University search a flat/house, 3 bedrooms, kitchen, Werkende vrouw (25) zoekt zelfstandige woonruimte in Nijmegen Oost of nabij UMC St Radboud. Maximaal e 600,- per maand. T (024) 361 63 38 of K.Kirschner@kwazo. umcn.nl.

Aangeboden: Te huur gemeubileerd appartement 112 m2, 2 slaapkamers, balkon op het zuiden, inclusief parkeerplaats, centraal station Nijmegen op 2 minuten. T 06 44 51 68 06.

Colofon

Radbode is een tweewekelijks personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Nelleke Dinnissen (eindredactie), Jannie Meussen, Gijs Munnichs, Walter Verhoeven. Aan dit nummer werkten mee: Marten Dooper, Joke Groeneveld, Paulien Keijzer, Rietje van Vliet. E-mail: radbode@ com.umcn.nl, telefoon: 024-3613538 Correspondentie: UMC St Radboud, 528 Communicatie’, Postbus HB 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: prof.dr. Rob Bleichrodt, Henk Gerrits, René Bakker, mr. Æmiel Kerckhoffs, drs. Sander van den Woudenberg. Vormgeving en lay-out: Puntkomma Creatieve Communicatie Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023-5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Sylvia van Brück-Engelen 024-3615442 Verschijningsdata zie intranet, button Radbode

i r n b e drijf a dbod e 1 2 - 2 0 0 7 boetes opleggen als dit niet het geval is. De BSA is momenteel extra alert op illegaal softwaregebruik in de Gelderse zorginstellingen, zo staat in een brief die ook bij het Radboud op de deurmat viel. ‘We kunnen binnenkort gecontroleerd worden door de BSA’, vertelt Trudy Meijer (Staf Info). ‘We gebruiken binnen het Radboud veel standaardinstallaties en installeren van programma’s is niet voor iedereen geoorloofd, maar toch willen we medewerkers waarschuwen.’ De gebruiker is verantwoordelijk voor wat er naast de standaardinstallaties op zijn of haar pc staat. ‘Voor de meeste programma’s, waaronder het EPD, Windows, Office, SPSS en de labsystemen, zijn ziekenhuisbrede licenties afgesloten’, zegt Hans Lammers (Staf Info). ‘Dat is centraal en goed geregeld. Medewerkers hoeven zich daarover geen zorgen te maken. Ze moeten wel alert zijn op programma’s waarvoor een stukslicentie nodig is. Het gaat hier om bijvoorbeeld Acrobat Writer en Adobe Photoshop. Degene die de bestellingen verzorgt op de afdeling, kan controleren of de juiste licentie afgesloten is via www.surfdiensten.nl.’ Als je zelf programma’s op je pc hebt gezet of hebt laten zetten, moet je zelf controleren of je de goede licenties hebt. ‘Denk hierbij bijvoorbeeld aan de onderzoeker die een speciaal dataverwerkingsprogramma op de pc heeft’, zegt Lammers. ‘Zorg dan dat de juiste licentie aanwezig is.’ Wanneer de BSA gaat controleren, is niet bekend. Meer informatie over de licenties is te vinden via intranet (ingang medewerker, ICT, ICT van A tot Z, softwarelicenties).  GM

Kind en ouders

Psychosociale zorg

Foto: Jan van Teeffelen

Uitgifteautomaat

Nieuwe dienstkleding In september is het zover. Dan gaan de eerste 1400 medewerkers definitief de nieuwe dienstkleding dragen. Het betreft de kledingdragers in het A-gebouw en bouwdeel M307 (tussen A- en hoofdgebouw). Tegenover dit bouwdeel komt op de onderverdieping een uitgifteautomaat te staan. ‘In plaats van persoonsgebonden, krijgen medewerkers maatgebonden kleding’, vertelt projectleider Jetty van Cronenberg. ‘Medewerkers kunnen straks met hun Radboudbadge kleding uit de automaat krijgen. Iedereen moet daarom van tevoren de kleding passen. Dit kan dagelijks tussen 08.00 en 15.00 uur bij de afdeling Textielservice. We kunnen dan de maten registreren en de badge activeren.’ De nieuwe dienstkleding wordt gefaseerd ingevoerd. Vanaf oktober is de automaat in het Neurologiegebouw (N) actief, op de onderverdieping naast de lifthal. Dan kunnen medewerkers uit N en van de Centrale Patiëntenkeuken hier terecht. In december volgt Gebouw Vrouw en Kind (Q), met een automaat op de onderlaag naast de garderobe, voor medewerkers uit P, Q en van Radiotherapie. ‘Ook medewerkers voor de automaten in N en Q kunnen hun maten laten opnemen bij de Textielservice’, aldus Cronenberg. Laatste in de rij is de kledingautomaat in het NIGgebouw, op de ondergang schuin tegenover ‘het ei’. Deze is vanaf maart 2008 in gebruik. Eind december begint het registreren van de kledingmaten van deze medewerkers. Bij de opening van iedere automaat wordt ‘tekst en uitleg’ gegeven over het krijgen en inleveren van kleding. Verdere berichtgeving met exacte data volgt. ‘Als alle vier de automaten in werking zijn, mogen medewerkers zelf bepalen waar ze hun kleding halen’, zegt Van Cronenberg. ‘Het hoeft dan niet meer per se bij de eigen afdeling te gebeuren.’  GM

Controle illegale software

Licenties controleren Gebruik van software zonder licentie, is illegaal. De Business Software Alliance (BSA) controleert of organisaties beschikken over de juiste softwarelicenties en kan

De pedagogisch medewerkers, medisch maatschappelijk werkers, Kindertelevisie en Educatieve Voorzieningen van het kindercluster zijn sinds begin dit jaar samengebracht in één nieuwe eenheid: de Sociaal Pedagogische Dienst (SPD). ‘In deze nieuwe dienst staat de psychosociale zorg voor het kind centraal’, vertelt hoofd Mart Geven. ‘De afzonderlijke disciplines opereerden voorheen zelfstandig, nu dragen we samen bij aan het welzijn van kind en ouders.’ En dat is belangrijk, aldus Geven. ‘Kinderen die opgenomen worden, hebben meer problemen dan alleen die van hun ziekte. Ze zijn een tijd weg van hun vertrouwde omgeving. Weg van huis, weg van de vriendjes van school. Er is angst en onzekerheid rondom hun ziekte. Daarnaast is het voor veel ouders een hectische tijd. Hoe blijft de thuissituatie draaien? Hoe combineren ze de zorg voor hun kind met werk? Voor veel kinderen en hun ouders staat de wereld op zijn kop. De diensten van de SPD dragen er allemaal aan bij om de hectische ziekenhuisopname draaglijker te maken.’

maken. ‘Voor één keer is het kind de baas en bepaalt hij of zij wat er gebeurt’, licht Geven toe. Iedere discipline behoudt, ondanks het samengaan in de SPD, wel zijn eigenheid. Geven: ‘Een maatschappelijk werker blijft zijn eigen werk doen. Door de SPD vindt er nu wel intervisie plaats tussen de verschillende maatschappelijk werkers, is er werkoverleg en aandacht voor ontwikkeling en samenhang. Allemaal punten die de zorg voor het zieke kind en de ouders kunnen verbeteren.’GM

Premenstrueel syndroom

Amygdala hersenschakel tussen hormoon en depressie De ernst van het premenstrueel syndroom loopt vrijwel gelijk op met de maandelijkse stijging van het hormoon progesteron. De verbindende schakel tussen beide factoren was echter nog niet bekend. In een artikel in Molecular Psychiatry maakt Guido van Wingen van het UMC St Radboud nu duidelijk dat het gaat om de amygdala - een klein hersengebiedje dat onze emotionele huishouding regelt. Ongeveer vijf procent van de vrouwen heeft last van het premenstrueel syndroom (PMS). Deze vrouwen zijn in het tweede deel van hun menstruatiecyclus vaak extra prikkelbaar, agressief of depressief en bovendien hebben ze last van sterke stemmingswisselingen. De verschijnselen lopen vrijwel gelijk op met de variatie van het hormoon progesteron in de menstruatiecyclus: hoe hoger het progesteronniveau, hoe groter de kans op depressieve gevoelens. Guido van Wingen, hersenonderzoeker in het UMC St Radboud, heeft via hersenscans de relatie tussen dit hormoon en depressieve gevoelens verder opgehelderd. Toediening van extra progesteron bij gezonde vrijwilligsters zorgt ervoor dat de amygdala sterk geactiveerd wordt. De amygdala is een hersenstructuur, die een belangrijke rol speelt in onze emotionele huishouding. Van Wingen: ‘De gezonde vrijwilligsters worden niet angstiger of depressiever door de toediening van progesteron, maar als ze in de scanner naar boze of bange gezichten kijken wordt vooral hun amygdala bijzonder actief. Extra progesteron zorgt kennelijk voor een extra bedrijvige amygdala.’ Het onderzoek maakt ook duidelijk dat een extra actieve amygdala niet automatisch leidt tot het premenstrueel syndroom. ‘Een deel van de vrouwen is gevoeliger voor de verhoogde progesteronniveaus. Daar zijn kennelijk nog andere factoren voor nodig, waarbij de erfelijkheid waarschijnlijk ook een rol speelt. Verder onderzoek moet daar meer duidelijkheid over verschaffen.’ PL

Verplichte cursus

Transparant onderzoek

Mart Geven, hoofd SPD

Foto: Frank Muller

Pedagogisch medewerkers helpen problemen te voorkomen in ontwikkeling en opvoeding als gevolg van ziekte, opname en behandeling. Medisch maatschappelijk werkers hebben aandacht voor het totale persoonlijke en sociale leven van ouders en hun zieke kind. Door de Educatieve Voorziening kunnen schoolactiviteiten doorgang vinden, zodat een kind geen achterstand oploopt tijdens ziekenhuisopname. De Kindertelevisie is er voor de afleiding. Een kind kan hier zelf een tv-programma

11

Aan de uitvoer van mensgebonden onderzoek worden door de wetgever steeds strengere en complexere eisen gesteld. Daarom moeten onderzoekers in de UMC’s een cursus volgen over regelgeving en organisatie bij klinisch onderzoek. ‘Mensgebonden onderzoek moet volledig transparant zijn’, zegt klinisch farmacoloog Gerard Rongen. ‘Alles moet controleerbaar zijn. Hoe is het onderzoek uitgevoerd? Welk geneesmiddel of therapie is ingezet, wat zijn hiervan eventuele bijwerkingen? Welke afdelingen zijn bij het onderzoek betrokken? Hoe zijn de geldstromen? Een onderzoeker moet volledige openheid kunnen geven over het onderzoek en de resultaten, bijvoorbeeld aan collega-professionals, de farmaceutische industrie en de Inspectie.’ Deze kennis wordt niet vanzelfsprekend, spelenderwijs tijdens het onderzoek verworven, aldus Rongen. ‘Als onderzoeker moet je vóórdat je je voorstel indient bij de ethische commissie van de regels op de hoogte zijn.’ In de Basiscursus Regelgeving en Organisatie voor Klinisch onderzoekers (BROK) wordt alles uitgelegd. Deze vijfdaagse cursus is bedoeld voor (beginnende) arts-onderzoekers en start voor de eerste maal in de week van 29 oktober. Per keer kunnen twintig onderzoekers deelnemen. De cursus wordt tweemaal per jaar aangeboden, en is vanaf 2010 voor iedere klinisch onderzoeker verplicht.  GM Inschrijving voor de BROK-cursus, via PAOG-Heyendael, [email protected], tel. 10343

r a ctueel a dbod e 1 2 - 2 0 0 7

Prestatie-indicatoren: meer dan verantwoording afleggen Sinds 2004 moeten alle ziekenhuizen in Nederland cijfers openbaar maken over hun prestaties op het gebied van de patiëntenzorg. ‘In het begin waren we al blij als we de gegevens boven tafel kregen en op tijd aan onze plicht voldeden’, vertelt internist Hub Wollersheim, hoofd Bureau Kwaliteit. ‘Nu willen we er meer uit gaan halen. Niet alleen verantwoording afleggen naar de buitenwacht, maar tegelijkertijd op basis van de prestatie-indicatoren de kwaliteit van zorg in huis verbeteren. Er is onlangs een werkgroep ingesteld die zich gaat buigen over een samenhangend ziekenhuisbreed systeem.’

J a n n i e M e uss e n

Aanvankelijk werd er veel gemopperd op de door de Inspectie voor Gezondheidszorg ingestelde prestatieindicatoren. Alle ziekenhuizen in Nederland moeten daarbij cijfers openbaar maken over een veertigtal onderwerpen uit de patiëntenzorg, van doorligwonden tot postoperatieve pijn. Iedereen kan deze gegevens op internet raadplegen en de prestaties van ziekenhuizen naast elkaar leggen. Maar het is appels met peren vergelijken, luidde de kritiek. Als academisch centrum heb je bijvoorbeeld een veel zwaardere patiëntenpopulatie. Ook Hub Wollersheim zag de tekortkomingen, maar vond het vanaf het begin toch een goede ontwikkeling. ‘Je dwingt ziekenhuizen en zorgverleners om uitkomsten te registreren. Daarmee gaan ze vanzelf kritischer naar hun eigen handelen kijken en dat kan leiden tot kwaliteitsverbetering. Het publiek heeft bovendien recht op informatie.’

De werkgroep Prestatie-indicatoren richt zich het komende jaar op vijf pilotonderwerpen, één daarvan is onder­voeding.

Foto: Frank Muller

Betekenis geven Om het systeem van prestatie-indicatoren kunnen we inmiddels niet meer heen. ‘Dús moeten we er daadwerkelijk betekenis aan geven voor onze kwaliteitscyclus’, benadrukt Mirjam Claessens, staf Medische Zaken. ‘Het is zonde dat je alleen verantwoording aflegt aan de buitenwacht, en het vervolgens niet inzet als een beleidsinstrument tot kwaliteitsverbetering.’ Onlangs is er een werkgroep ingesteld, die zich hierover gaat buigen. ‘We richten ons komend jaar op vijf pilotonderwerpen: ondervoeding, postoperatieve pijn, medicatieveiligheid, decubitus en infectiepreventie. Daarna gaan we kijken of we er een gemeenschappelijke deler uit kunnen lichten, om het vervolgens in te bedden in de beleidscyclus van het Radboud.’ ‘De afdelingen die we tot nu toe hebben bezocht, zijn heel enthousiast’, vertelt Wollersheim. ‘We kijken allereerst hoe hun verzamelde cijfers tot stand zijn gekomen en of ze kloppen. De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat gegevens over hetzelfde onderwerp uit verschillende bronnen soms heel erg uiteenlopen. Dat kan natuurlijk niet. In gesprek met de afdelingen kijken we hoe we cijfers betrouwbaar kunnen maken, alleen dan heeft het registreren immers waarde. We confronteren de afdelingen ook met hun resultaten. Ziet het er aardig uit, ook als je het vergelijkt met de cijfers van andere ziekenhui-

zen in Nederland en hoe doen we het ten opzichte van Amerikaanse referentiecijfers? Vervolgens kijken we waar verbeteringen mogelijk zijn.’ Vóór zijn bezoek aan afdelingen raadpleegt Wollersheim de site van het Amerikaanse Instituut voor Kwaliteitsverbetering. Daar lopen ze ver op Nederland vooruit. ‘We kunnen daarvan leren. Vaak kun je door het aanpassen van hun verbetermethodieken op een heel eenvoudige manier de kwaliteit verbeteren. Postoperatieve wondinfecties voorkom je bijvoorbeeld door zo min mogelijk de OK in en uit te lopen en een goede handhygiëne. In Amerika heb je OK’s die met een sensor aan de kraan verbonden zijn. De deuren gaan pas na vijf minuten open, dat dwingt chirurgen om zorgvuldig hun handen te wassen. Door nadrukkelijk stil te staan bij dergelijke zwakke plekken kun je de kwaliteit verbeteren. Met als doel dat cijfers het jaar erop beter uitpakken.’ Wollersheim en Claessens hebben ook al met afdelingen gesproken over de medicatieveiligheid. Dat onderwerp staat al jaren hoog op de landelijke agenda, want op dit terrein vinden de meest te voorkomen medische incidenten plaats. Ook hier is met simpele ingrepen winst te behalen volgens Wollersheim. ‘Bij Neurologie is het sinds kort een vast aandachtspunt bij iedere visite. Dan wordt er nadrukkelijk stilgestaan bij wat er is voorgeschreven

AdRem

en of de patiënt daadwerkelijk dat middel krijgt en nodig heeft? Het lijkt voor de hand liggend, maar het gebeurt op de meeste plaatsen niet. Terwijl het misschien nog wel beter zou zijn als er bij elke grote visite, een keer per week, een apotheker meekijkt. Die ziet bijvoorbeeld direct of combinaties van medicijnen een negatieve werking op elkaar hebben. Je kunt er dan ook nadrukkelijker bij stilstaan of bepaalde medicatie nog wel nodig is. Hoe vaak gaan patiënten niet met medicijnen naar huis, bijvoorbeeld slaaptabletten, die ze voor de opname helemaal niet gebruikten. Daar moet je kritisch naar kijken.’ ‘Op basis van de ervaring met de pilotonderwerpen gaan we straks kijken hoe we deze wijze van goed registreren feedback geven, en verbeteringen op een gebruiksvriendelijke wijze ziekenhuisbreed kunnen doorvoeren en inbedden in de beleidscyclus’, vertelt Claessens. Ook extern is de werkwijze verbeterd. Wollersheim: ‘Sinds kort geven wij in heldere taal commentaar bij de cijfers op internet. Als bijvoorbeeld waarden rond suikerziekte negatief afsteken bij de algemene ziekenhuizen, leggen we uit dat we hier vooral de moeilijke diabetesgroep behandelen. Niet om recht te praten, wat krom is. Maar om patiënten, zorgverzekeraars, verwijzers en toezichthouders te helpen cijfers goed te interpreteren.’  n

behoort te worden verricht, op basis waarvan toekomstige patiënten beter zullen kunnen worden behandeld. En in het Radboud worden toekomstige dokters opgeleid. Opdat deze drie kerntaken zo goed mogelijk kunnen worden uitgeoefend, moet het Radboud worden gereorganiseerd. Dat is de nieuwe boodschap van Lohman. Om deze boodschap goed over te brengen, is er de afgelopen weken een aantal bijeenkomsten geweest en is aan iedereen een boekje opgestuurd: beter worden in het Radboud! Iedereen heeft op deze manier kunnen kennisnemen van de reorganisatieplannen. Eén van de leidende gedachten bij de reorganisatie is dat de dokters, maar ook de verpleegkundigen en de onderzoekers en de opleiders in het UMC St Radboud weer helemaal centraal moeten komen te staan. Zij zijn als de profvoetballers in een professionele voetbalclub. En de rest: die poetst voetbalschoenen, bij wijze van spreken dan. Met als gemeenschappelijk doel (ik lees het toegestuurde boekje er nog even op na): op z’n minst bij de drie beste UMC’s van Nederland te gaan behoren. We gaan met andere woorden met z’n allen voor de champions league, maar dan vanzelfsprekend wel met fair play. En daarmee zijn we terug bij het elan van de nieuwjaarstoespraak. In geen geval verliezen we bij al onze ambities de belangen van de patiënten die hier en nu aan onze zorg zijn toevertrouwd uit het oog. Zowaar een nobel streven!

Profvoetballers en schoenenpoetsers Het UMC St Radboud behoort op de eerste plaats een ziekenhuis te zijn waar zieke mensen naar toe kunnen komen, in de goede hoop en het volle vertrouwen dat aan hen op een betrokken manier de beste zorg die beschikbaar is, wordt geboden. Die belangrijke gedachte stond centraal in de toespraak die de voorzitter van de Raad van Bestuur, Emile Lohman, hield op de laatste nieuwjaarsreceptie. U herinnert zich die toespraak vast nog wel. Lohman had het in dit verband over het Radboud als een heilige plaats, waar alle patiënten een naam (behoren te) hebben. Die primaire gerichtheid betekent niet dat het Radboud geen andere belangrijke taken te vervullen heeft. Het tegendeel is het geval. Het Radboud is een academisch ziekenhuis, waarin ook wetenschappelijk onderzoek

Frans van Agt

12