Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING Het gebruik van Life Cycle Assessment – Deel 1 Damien TRIGAUX KU LEUVEN

MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING HET GEBRUIK VAN LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA)

DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14

INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING  Veelheid aan duurzaamheidslabels  Mogelijke Impact-verschuiving 2. LIFE CYCLE ASSESSMENT  Definitie  Methodologie  Normen en standaarden

3. LCA TOEGEPAST IN DE BOUW  Bouwmaterialen  Gebouwelementen  Gebouwen  Wijken


3

INLEIDING | VEELHEID AAN DUURZAAMHEIDSLABELS


4



5


nul-energie gebouw DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14

6


CO2 neutraal


7

Veelheid aan duurzaamheidslabels

autonoom object


8


Eco dorp


9


Focus vooral op energie and CO2 tijdens gebruiksfase Belangrijke stap aangezien energie tijdens gebruik de eerste prioriteit was

Gevaar van “impact verschuiving” - Andere milieu-effecten dan opwarming van de aarde

- Andere levenscyclusfasen

Nood aan een meer holistisch perspectief


10

INLEIDING | MOGELIJKE IMPACT-VERSCHUIVING

11

300% 250% 200% 150% 100%





350%

  

  

50% 0%

current common practice passive house passive house improved DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14



  



INLEIDING | MOGELIJKE IMPACT-VERSCHUIVING


12




13

LIFE CYCLE ASSESSMENT | DEFINITIE

14

Definitie: “the compilation and evaluation of the inputs, outputs and potential environmental impacts of a product system throughout its life cycle” (ISO 2006, p. 2).

• cradle-to-grave • Beperkt tot milieu-impacten (1 van de

3 duurzaamheidspijlers) • Enkel globale en regionale impacten op de externe omgeving • Effecten met kleine kans van plaatsvinden worden niet ingerekend

[Oberg]


LIFE CYCLE ASSESSMENT | DEFINITIE

LEVENSCYCLUS VAN GEBOUWEN


15

LIFE CYCLE ASSESSMENT | METHODOLOGIE

16

OVERZICHT METHODOLOGIE

Vastleggen van doel en reikwijdte

Inventarisatie

Interpretatie

Toepassingen

Impact analyse

[ISO 14044] DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14


DOEL EN REIKWIJDTE Functie en functionele eenheid Wat vergelijken? •

Isolatiemateriaal  per kg, maar ander soortelijk gewicht en λ

•

 per eenheid warmteweerstand Verf



per liter maar ander dekkingsvermogen (liter/m²), andere levensduur (m²/jaar)

 per m² en per jaar beschermd •

Wand per m²

•

Gebouwen per m² vloer, per bewoner, per werkplek


17


DOEL EN REIKWIJDTE Systeemgrenzen - procesbomen Illustratie - glaswol


18


19

INVENTARISATIE (LCI)

IN

- energie - grondstoffen - landgebruik


UIT

- emissies - afval - landschapsaanpassingen


20

INVENTARISATIE (LCI) Illustratie - glaswol

Particulates CO CO2 H2S SO2 Fluoride Chloride Phenol formaldehyde NH3

smelten 29 5.2 220 58 2 1 58

Emissies (in mg/kg rotswol) spinnen behandelen 1.176 24

109 65 654


2 4 370

Totaal 1.229 5.2 220 58 2 1 58 111 69 1.024


21

IMPACT ANALYSE (LCIA) IN - energie - grondstoffen - landgebruik

UIT - emissies - afval - landschapsingrepen

impact



22

IMPACT ANALYSE (LCIA) NOODZAKELIJKE STAPPEN 1. Keuze te beschouwen milieu-effecten 2. Klassificatie • Welke emissies welke gevolgen? • Welke ontginningen welke gevolgen?

3. Karakterisatie • Hoe sterk is het gevonden verband ? OPTIONELE STAPPEN 4. Normalisatie 5. Weging


Emissie

klimaatsveran dering

Verzuring

CO2

JA

NEE

CH4

JA

NEE

SO2

NEE

JA

NOx

NEE

JA

Emissie

klimaatsveran dering

Verzuring

CO2

1

0

CH4

25

0

SO2

0

1.31

NOx

0

0.74


IMPACT ANALYSE (LCIA) MIDPOINT methodes - belangrijkste impactcategorieën: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Klimaatsverandering Aantasting van de ozonlaag Verzuring Vermesting Fotochemische oxidantvorming Uitstoot van toxische stoffen Ioniserende straling (radio-actieve effecten) Wintersmog en inorganische stoffen in de lucht Kankerverwekkende stoffen Uitputting van grondstoffen Zoet water Landgebruik


23


IMPACT ANALYSE (LCIA) ENDPOINT methodes – Eco-Indicator 99: 1. Uitputting van grondstoffen 2. Impact op ecosystemen 3. Impact op menselijke gezondheid


24


IMPACT ANALYSE (LCIA)

NORMALISATIE milieu-impact van het product gerelateerd aan de impact van een referentie

Bijvoorbeeld: Hoe erg is impact in verhouding tot belasting voor gemiddelde Europeaan?

Zelfde maateenheid voor uiteenlopende effecten

Bijvoorbeeld Eco-indicator 99 (hierarchist perspective): - menselijke gezondheid: 1.55 E-02 DALY/jaar/Europeaan - uitputting grondstoffen: 5.94 E+03 MJ/jaar/Europeaan - kwaliteit ecosystemen: 5.13 E+03 PDF.m2.yr /jaar/Europeaan DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14

25


26

IMPACT ANALYSE (LCIA) WEGING •

Voordelen  beter leesbaar maken  communicatie verbeten  noodzakelijk voor het nemen van beslissingen bij tegengestelde indicatoren

•

Nadeel: subjectief

illustratie Eco-Indicator 99

HH: 40% QE: 40% DR: 20%




ecopunten


27

INTERPRETATIE 9

A

8

B

7 6 5

asp1 8

4

6

B

4

asp2

A

3

asp6

2

2

1

0

0 asp1

asp2

asp3

asp4

asp5

asp6

asp5

asp3

asp4 DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14


TOEPASSINGEN 1.

2. 3. 4. 5.

Besluitvorming:  Strategiebepaling  Bedrijfsbeleid  Productinnovatie Performance tracking Marketing Environmental Product Declarations (EPDs) ...


28

LIFE CYCLE ASSESSMENT | NORMEN EN STANDAARDEN

29

OVERZICHT LCA STANDAARDEN EN GIDSEN

Hiërarchie methodes ISO 14040 and ISO 14044

Toename in •

reproduceerbaarheid

•

vergelijkbaarheid

•

consistentie

ILCD Handbook ILCD: International Reference Life Cycle Data System

Door het voorzien van Environmental Footprint

PEFCR: PEF Category Rules OEFSR: OEF Sector Rules

Category/ Sector Rules


•

Technische details

•

Keuzes die de variabiliteit beperken

•

Duidelijke richtlijnen


OVERZICHT LCA STANDAARDEN - BOUWSECTOR

ISO

EN

Zie LCA methode DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14

30


31

EUROPESE NORMEN CEN standaard

Titel

EN15643-1:2010

Sustainability of construction works - Sustainability assessment of buildings - Part 1: General framework

EN15643-2:2011

Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 2: Framework for the assessment of environmental performance

EN15643-3:2012

Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 3: Framework for the assessment of social performance

EN15643-4:2012

Sustainability of construction works - Assessment of buildings - Part 4: Framework for the assessment of economic performance

EN15804:2012

Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Core rules for the product category of construction products

EN15941-TR:2010

Sustainability of construction works - Environmental product declarations - Methodology for selection and use of generic data

EN15942:2011

Sustainability of construction works - Environmental product declarations Communication format business-to-business

EN15978:2011

Sustainability of construction works - Assessment of environmental performance of buildings - Calculation method



32

EUROPESE NORMEN – MILIEU-IMPACT CATEGORIEËN

[EN 15804, p. 33] DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14


33

EUROPESE NORMEN – LEVENSCYCLUSFASEN

[EN 15804, p. 33] DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14




34

LCA TOEGEPAST IN DE BOUW| BOUWMATERIALEN

1.

LCI databanken (generieke data)  Ecoinvent (Zwitsers), bv. in SimaPro software  ELCD (Europees)  GABI (binnen GABI Software)

2.

Databanken met Environmental Product Declarations EPDs (specifieke data)  Internationale (www.environdec.com/)  Noorse (www.epd-norge.no/)  Franse (www.inies.fr/)  Nederlandse (www.mrpi.nl/)  Duitse (http://bau-umwelt.de)  Britse (www.bre.co.uk/)  Een Belgische EPD-databank wordt momenteel ontwikkeld

3.

LCA studies  Lokaal versus geïmporteerd hout [SuFiQuaD project]


35


36

VOORBEELD LCI FICHE

[Simapro, “Brick at plant/ RER U”] DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14


37

VOORBEELD LCI FICHE

[Simapro, “Brick at plant/ RER U”] DAMIEN TRIGAUX | Opleiding Duurzame Gebouwen | Leefmilieu Brussel | 24.02.14


VOORBEELD EPD FICHE


38


39

LCA STUDIE - LOKAAL VERSUS GEÏMPORTEERD HOUT (SuFiQuaD project)

environmental cost (euro/m3)

Hardwood 600

production

transport to gate (Europe)

500 400 300 200 100 0 native

Belgian mix


imported

LCA TOEGEPAST IN DE BOUW| GEBOUWELEMENTEN

1. Milieuclassificatietools  NIBE  OVAM – MMG elementendatabank  BRE - Green Guide to Specification 2. LCA-simulatietools  Baubook  Catalogueconstruction.ch  OVAM – MMG gebruikerstool (in ontwikkeling) 3. LCA studies  Elementen voor woningbouw [Allacker 2010]  Vloer op volle grond [Allacker et al. 2012]  Technische installaties [Debacker et al. 2013]


40


VOORBEELD NIBE FICHE


41


VOORBEELD CATALOGUECONSTRUCTION.CH


42


LCA STUDIE – TECHNISCHE INSTALLATIES (Debacker et al. 2013)


43

LCA TOEGEPAST IN DE BOUW| GEBOUWEN

44

1. LCA-simulatietools  BeGlobal  Baubook Eco2Soft  GPR bouwbesluit  Elodie  OVAM – MMG gebruikerstool(in ontwikkeling)

2. LCA studies  Optimalisatie van representatieve gebouwtypes [SuFiQuaD, doctoraat Karen Allacker]



VOORBEELD BAUBOOK ECO2SOFT


45


46

LCA STUDIE – OPTIMALISATIE VAN REPRESENTATIEVE GEBOUWTYPES (SuFiQuaD project) 45000 40000

LE (euro / inhabitant)

35000

30000 25000 PEtrans

20000

PEelectricity 15000

PEwater PEheating

10000

PE

5000

IE EOL E

0 REF

new

optim

-5000

terraced 1945

extra optim

REF

new

optim

extra optim

detached 1971 - 1990


REF

new

optim

extra optim

apartment 1991 - 2001

LCA TOEGEPAST IN DE BOUW| WIJKEN

1. LCA-simulatietools  GreenCalc+ (ontwikkeling werd recent stopgezet) 2. LCA studies  Vergelijking van abstracte wijkmodellen [doctoraat Damien Trigaux]


47


48

LCA STUDIE – VERGELIJKING VAN ABSTRACTE WIJKMODELLEN

Impact van infrastructuur op basis van ruwe schatting!


Contact Damien TRIGAUX PhD researcher

KU Leuven Department of Architecture

Kasteelpark Arenberg 1 - box 2431 3001 Leuven 

: +32 16 3 21376

E-mail : [email protected] 49

Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht

Recommend Documents