ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981

Bachelor Kunstmatige Intelligentie © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie Croho-registratienummer: 56981 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2007 en 7 juni 2007

Inhoud van het verslag Identificatie................................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................5 Bijlage 1: Programma..............................................................................................................................28 Bijlage 2: Documenten ............................................................................................................................30 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ............................................................................................32 Bijlage 4: Visitatieteam ...........................................................................................................................35 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................37

De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze,

M.Lathouwers Certiked Oktober 2007

Pagina 1 van 37

Universiteit van Amsterdam


Identificatie Universiteit van Amsterdam Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen Bachelor Kunstmatige Intelligentie Nieuwe Achtergracht 166 1018 WV Amsterdam Telefoon 020 525 56 16 Website www.studeren.uva.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: prof.dr. K.J.F. Gaemers, decaan Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) Opleidingsdirecteur: dr. B. Bredeweg

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • Universiteit van Amsterdam • Bachelor Kunstmatige Intelligentie • Voltijd • Locatie: Nieuwe Achtergracht 166, 1018 WV Amsterdam Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt.

Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Externe deskundigen: dr. P. Lucas en prof.dr. M. Neerincx Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren RC Studentlid: J. van der Mandele BSc

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding en deze gezonden aan het visitatieteam in april 2007. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 10 mei 2007. De tweede visitatiedag heeft plaatsgevonden op 7 juni 2007. Het conceptrapport is op 12 september 2007 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 15 oktober 2007 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er eenmaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de opleiding. De bijeenkomsten had een voorlichtend en planningstechnisch karakter.

Pagina 2 van 37



Managementsamenvatting Op 10 mei 2007 en 7 juni 2007 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie van de Universiteit van Amsterdam. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader.

Algemeen beeld De universitaire opleiding Kunstmatige Intelligentie aan de Universiteit van Amsterdam is begonnen in 1992. Deze opleiding was het resultaat van de samenwerking tussen de afdelingen Informatica, Filosofie, Taal en Letterkunde en Psychologie. De elementen die deze afdelingen aandroegen, zijn nog steeds in het programma van de opleiding herkenbaar. Het programma van de opleiding omvatte oorspronkelijk vijf jaar, was daarna korte tijd vier jaar om daarna weer een omvang van vijf jaar te krijgen. Bij de invoering van de bachelor-masterstructuur in het jaar 2003/2004 ontstond een driejarig bachelorprogramma en een tweejarig masterprogramma. De inhoud van het bachelorprogramma en masterprogramma kunstmatige intelligentie zijn ontleend aan het vijfjarige programma dat dateerde van september 1999. Een zestal opleidingen Kunstmatige Intelligentie in Nederland heeft in 1999 een overleg opgezet met de naam KION (Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland). In dit overleg hebben de opleidingen een gemeenschappelijk kader voor de eindkwalificaties ontwikkeld eh hebbe zij hun programma’s op elkaar afgestemd. Op basis van deze programma’s hebben studenten die een bacheloropleiding hebben voltooid bij één van deze opleidingen, toegang tot alle masteropleidingen kunstmatige intelligentie van de aangesloten universiteiten. De opleiding is een onderdeel van het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen. Dit instituut is op zijn beurt een onderdeel van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. De faculteit omvat drie onderwijsinstituten en elf onderzoeksinstituten. De onderwijsinstituten bieden opleidingen aan op het gebied van respectievelijk de exacte wetenschappen, de informatiewetenschappen en de life sciences en aardwetenschappen. Elk van de onderwijsinstituten heeft een directeur. Deze is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de didactiek van de opleidingen, de samenhang tussen de verschillende opleidingen en het management van het onderwijsinstituut. Voor elke opleiding is een opleidingsdirecteur benoemd. Deze is belast met de ontwikkeling, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding op het niveau van de daadwerkelijke uitvoering. De onderwijsinstituten hebben zelf geen medewerkers in dienst. De docenten van de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie zijn in dienst van onderzoeksinstituten. Deze onderzoeksinstituten zijn met name het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language & Computation. De docenten geven college op verzoek van de directeur van de opleiding, nadat deze daarover heeft overlegd met de directeur van de onderzoeksinstituten. Het Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen omvat in totaal negen opleidingen, waarvan de Bachelor Kunstmatige Intelligentie er één is. Het Onderwijsinstituut draagt onder andere zorg voor het bewaken van de studievoortgang van de studenten, de vastlegging van de studieresultaten en studieadvies. Algemene en technische ondersteuning levert de Universiteit van Amsterdam.

Pagina 3 van 37



Binnen afzienbare tijd zullen alle bacheloropleidingen in één onderwijsinstituut opgenomen zijn. De masterprogramma’s zullen dan behoren tot één van vier masterinstituten, op het gebied van de informatica, exacte wetenschappen, life sciences en voor beroepsgerichte masteropleidingen. Het visitatieteam van Certiked heeft de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie van de Universiteit van Amsterdam gevisiteerd. De zelfstudie van de opleiding was helder en inzichtelijk en gaf het visitatieteam voldoende aanknopingspunten voor de beoordeling. Tijdens het visitatiebezoek heeft het visitatieteam met alle relevante geledingen van de opleiding kunnen spreken en heeft het team ook aanvullende documenten kunnen inzien. Op basis hiervan heeft het visitatieteam voldoende informatie kunnen vergaren voor een onderbouwde beoordeling. Daarbij heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding voor elk van de onderwerpen een voldoende heeft behaald. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding Bachelor Kunstmatige Intelligentie voldoet aan de eisen van de onderwerpen en facetten van het accreditatiekader van de NVAO.

Pagina 4 van 37



Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.

Pagina 5 van 37



1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

De opleiding heeft een algemene doelstelling en eindkwalificaties opgesteld. De doelstelling is studenten op te leiden voor een bachelordiploma dat opleidt voor en toegang verschaft tot de masteropleidingen Artificial Intelligence, Logic, Grid Computing of Cognitive Science van de Universiteit van Amsterdam of tot een masteropleiding aan een andere universiteit in Nederland of daarbuiten. Daarnaast bereidt de opleiding de studenten voor op een loopbaan in de beroepspraktijk. De opleiding heeft eindkwalificaties opgesteld en heeft deze in de Onderwijs- en examenregeling neergelegd. De eindkwalificaties van de opleiding hebben betrekking op (1) kennis van klassieke kunstmatige intelligentie op basis van een symbolische representatie van informatie en van de toepassing daarvan, (2) kennis van numerieke, niet-symbolische technieken en van de toepassing daarvan, (3) kennis van de meest belangrijke filosofische en psychologische theorieën op het gebied van kennis en cognitie, (4) kennis en vaardigheden op het gebied van de wiskunde en logica teneinde te kunnen werken met wiskundige en formele modellen binnen de kunstmatige intelligentie, (5) kennis en vaardigheden op het gebied van programmeertalen en programmeeromgevingen waar de kunstmatige intelligentie gebruik van maakt, (6) gedegen kennis van tenminste één van de subdisciplines (a) kennistechnologie, (b) taal en spraak, (c) waarnemende en handelende systemen, (d) computationele psychologie en (e) logica, (7) vaardigheden inzake het opsporen en kritisch verwerken van relevante vakliteratuur en inzake de mondelinge en schriftelijke rapportage daarover, (8) communicatieve en samenwerkingsvaardigheden om als academicus in multidiscipinair verband te functioneren en (9) inzicht in de maatschappelijke betekenis van de kunstmatige intelligentie en de verantwoordelijkheid van deskundigen op dat gebied. De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd met enkele maatgevende kaders zowel in Nederland als op het internationale plan. Zo zijn de eindkwalificaties vergeleken met het gemeenschappelijk kader dat is opgesteld door het Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland (KION), het gezamenlijk overleg van de opleidingen kunstmatige intelligentie in Nederland. Dit overleg heeft de gemeenschappelijke elementen voor bacheloropleidingen kunstmatige intelligentie opgesteld. De opleiding heeft zich ervan vergewist dat de eigen eindkwalificaties daarmee in overeenstemming zijn. Op internationaal gebied heeft de opleiding de eindkwalificaties vergeleken met de Computing Curricula 2001, die mede een bron van het KION-kader zijn en die internationaal maatgevend zijn voor informatica-opleidingen. De eindkwalificaties, zo is gebleken, komen op hoofdlijnen overeen met de Computing Curricula. Het gemeenschappelijke kader van KION biedt opleidingen de mogelijkheid zelfgekozen accenten aan te brengen. De opleiding heeft de eigen accenten aangebracht in de zin van een degelijke ondergrond in wiskunde, logica en programmeren, in de zin van de nadruk op het ontwerp en de implementatie van systemen voor kunstmatige intelligentie en in de zin van veel aandacht voor de technische aspecten van de kunstmatige intelligentie.

Pagina 6 van 37



•

De opleiding draagt zorg voor de periodieke ijking van de eindkwalificaties. Zowel binnen de opleiding als in het verband van KION zijn de eindkwalificaties onderwerp van periodieke evaluatie. De evaluatie vindt plaats op grond van ervaringen van waarnemingen over de ontwikkelingen op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een doelstelling en eindkwalificaties heeft opgesteld. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd met maatgevende nationale en internationale kaders op het gebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding accenten legt binnen het algemene kader. De opleiding draagt zorg voor de periodieke ijking van de eindkwalificaties op basis van ontwikkelingen op het vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt de eindkwalificaties om deze redenen als voldoende afgestemd met de eisen van de nationale en internationale vakgenoten.

1.2 Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

•

•

•

De opleiding heeft de eindkwalificaties vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de bachelor, zoals deze tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. De kennis en het inzicht op het vakgebied komen aan de orde in de eindkwalificaties (1), (2), (3), (4), (5), (6) en (9). De afgestudeerde verwerft kennis en inzicht over de verschillende deelgebieden waaruit het programma van de opleiding bestaat. Dat zijn kennis en inzicht het gebied van de achtereenvolgens computationele psychologie, intelligente systemen, kennistechnologie, taal en spraak en logica. Daarnaast komt de afgestudeerde tot kennis en inzicht van de ondersteunende vakken wiskunde en programmeertalen. Het toepassen van kennis en inzicht komt tot uitdrukking in de eindkwalificaties (1), (2), (4), (5) en (9). Bij ieder van de zojuist genoemde deelgebieden besteedt de opleiding aandacht aan de toepassing van de verworven kennis en inzicht. Zo zijn de afgestudeerden in staat hun kennis en inzicht van de klassieke, symbolische representatie en van de numerieke, niet-symbolische representatie van informatie toe te passen. Daarnaast weten de afgestudeerden hun kennis en inzicht op het gebied van de wiskunde, logica en programmeren toe te passen. De oordeelsvorming komt aan de orde in de eindkwalificaties (1), (2), (3) en (7). De afgestudeerden zijn in staat hypotheses te formuleren en te toetsen bij het ontwerp en de implementatie van systemen. Daarnaast leren de afgestudeerden de processen van kennis en waarneming te interpreteren op grond van filosofische en psychologische inzichten. De afgestudeerden zijn in staat vakliteratuur op kritische wijze te behandelen. De communicatieve vaardigheden komen aan bod in de eindkwalificaties (7) en (8). De afgestudeerden beschikken over vaardigheden op het gebied van communicatie en samenwerking, waardoor zij in staat zijn op te treden als een professional in een multidisciplinair team. Daarnaast

Pagina 7 van 37



•

kunnen de afgestudeerden hun bevindingen en conclusies ten aanzien van de vakliteratuur en het onderzoek onder woorden te brengen. De leervaardigheden komen aan de orde in de eindkwalificaties (7) en (9). De afgestudeerden maken zich de kritische reflectie op de wetenschappelijke literatuur eigen. Zij zijn ook in staat de betekenis van kunstmatige intelligentie te duiden en zich een beeld te vormen van de verantwoordelijkheid jegens de maatschappij van experts op het gebied van kunstmatige intelligentie.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de eigen eindkwalificaties heeft vergeleken met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau in de vorm van de Dublin descriptoren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties met deze beschrijvingen overeenkomen. Het visitatieteam beoordeelt daarom het niveau van de eindkwalificaties als zijnde voldoende.

1.3 Oriëntatie HBO/WO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master in HBO en WO: HBO: De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

De opleiding heeft de eindkwalificaties afgestemd binnen KION, het overleg van de opleidingen op het gebied van kunstmatige intelligentie in Nederland en met het internationale kader Computing Curricula 2001. Het KION-kader is mede op de Computing Curricula gebaseerd. Beide kaders zijn opgesteld door wetenschappers die goed op de hoogte zijn van de eisen van de wetenschappelijke disicipline. In die zin reflecteren de eindkwalificaties de heersende opvattingen over de eindkwalificaties voor de afgestudeerden kunstmatige intelligentie. De opleiding heeft in haar doelstelling aangegeven dat de afgestudeerden in staat zijn toe te treden tot de aansluitende masteropleiding Artificial Intelligence en de masteropleidingen Logic, Grid

Pagina 8 van 37



•

Computing en Cognitive Science van de Universiteit van Amsterdam alsmede tot een vergelijkbare masteropleiding aan een andere universiteit in Nederland of daarbuiten. De opleiding heeft daarnaast in de doelstelling vastgelegd de studenten voor te bereiden op een loopbaan in de beroepspraktijk.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties afgestemd zijn op de wetenschappelijke discipline door middel van de afstemming met de eerder genoemde kaders. Daarnaast heeft de opleiding in de eindkwalificaties een aantal in haar ogen relevante aspecten van het wetenschappelijke karakter opgenomen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de WO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Doelstellingen opleiding Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties heeft afgestemd met bepalende nationale en internationale kaders. Het visitatieteam heeft daarnaast vastgesteld dat de eindkwalificaties overeenkomen met de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van het bachelorniveau. Ook heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties aan de wetenschappelijke discipline heeft ontleend en voorbereidt op een masteropleiding en eveneens op een positie in de beroepspraktijk. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief.

Pagina 9 van 37



2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. WO: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines. Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën. Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek. Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

Het programma van de opleiding bestaat uit drie jaren en zes semesters. Deze semesters zijn verdeeld in lesblokken van achtereenvolgens acht weken, acht weken en aan het einde van het semester vier weken. In de blokken van acht weken heeft de opleiding meestal vier vakken parallel aan elkaar geplaatst. De meeste vakken hebben 6 ECTS en beslaan twee blokken van acht weken. Sommige vakken hebben 3 ECTS en hebben een duur van acht weken. De laatste blokken van het semester van vier weken zijn ingeruimd voor projecten, en wel één project per blok. Deze projecten hebben alle een omvang van 6 ECTS. De opleiding maakt in de vakken gebruik van maatgevende, internationale en actuele vakliteratuur. De literatuur bestaat uit boeken en readers met recente internationale artikelen. Sommige vakken gebruiken eigen readers, in het geval geen passende literatuur voorhanden is. De literatuur sluit aan op de onderwerpen binnen de vakken. De docenten zijn allen actieve onderzoekers op hun vakgebied. Zij nemen actief deel in internationaal onderzoek en zij brengen het onderzoek in de colleges en de projecten in. Dat geldt de vakken die de basis in de kennis en vaardigheden van kunstmatige intelligentie aanbrengen als de specialisatievakken aan het einde van de opleiding, in het derde jaar. De opleiding biedt de studenten de mogelijkheid 10 ECTS van de 30 ECTS keuzeruimte te bestemmen voor een bedrijfstage. Sommige studenten maken daarvan gebruik maar de bedrijfstage is facultatief. Het project aan het einde van het vijfde semester is gericht op het uitwerken van een opdracht die van commerciële onderneming afkomstig is. Verder onderhouden docenten contacten met het bedrijfsleven.

Pagina 10 van 37



•

•

De opleiding heeft aan het einde van elk semester een project in het programma opgenomen. Deze projecten zijn onder meer gericht op het verwerven van academische vaardigheden. Deze komen met name aan bod in de projecten als een kritische literatuurstudie in het eerste en het derde semester, het oplossen van problemen in de projecten aan het einde van het vierde en het vijfde semsester en een zelfstandig onderzoek in de vorm van het afstudeerproject aan het einde van het zesde semester, het einde van de opleiding. De opleiding ziet toe op de actualiteit van het programma. De mogelijke actualisering van het programma is onderwerp van de curriculumevaluaties, die de opleiding elke drie jaar houdt.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding adequate, internationale vakliteratuur gebruikt. Het visitatieteam heeft daarnaast gezien dat de docenten gekwalificeerde onderzoekers zijn die zowel in de colleges als in de projecten het onderzoek inbrengen. De afstemming van de opleiding op de eisen van de beroepspraktijk is aanwezig, alhoewel een verdere versterking daarvan op zijn plaats zou zijn in de ogen van het visitatieteam. De opleiding besteedt met name in de projecten veel aandacht aan het verwerven van academische vaardigheden door de studenten. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de mate waarin de opleiding aan de WO eisen beantwoordt als voldoende.

2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

•

De opleiding heeft de eindkwalificaties vertaald naar de verschillende vakken en projecten. Uit de tabel die de opleiding dienaangaande heeft opgesteld, komt naar voren dat alle eindkwalificaties in voldoende mate in de vakken en projecten aanwezig zijn. De opleiding heeft voor elk van de vakken en projecten in het programma leerdoelen opgesteld. De leerdoelen bieden een helder duidelijk inzicht in wat de vakken en projecten aan leerstof en aan het opdoen van vaardigheden aanbieden en wat ze beogen te bereiken. De opleiding heeft het curriculum verdeeld in vakken op het gebied van computationele psychologie, intelligente systemen, kennistechnologie, taal en spraak en logica. Daarnaast kent het programma de ondersteunende vakken op het gebied van wiskunde, databases en programmeertalen. Daarnaast kent het programma een zestal projecten. In de vakken maken de studenten zich de kennis en vaardigheden van de verschillende deelgebieden van de kunstmatige intelligentie eigen. Bij de ondersteunende vakken leren de studenten de nodige basiskennis en basisvaardigheden, die hen in staat stellen op het vakgebied van de kunstmatige intelligentie actief te zijn.

Pagina 11 van 37



•

De projecten zijn bestemd voor het opdoen van algemene communicatieve, sociale en projectmatige vaardigheden en academische vaardigheden, met name op het gebied van het verrichten van onderzoek, oplossen van problemen en interpreteren en uitvoeren van opdrachten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de eindkwalificaties adequaat in de inhoud van de vakken en projecten heeft vertaald. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de opleiding voor de vakken en projecten leerdoelen heeft geformuleerd en dat deze leerdoelen een voldoende afspiegeling zijn van de eindkwalificaties. De opleiding besteedt niet alleen aandacht aan kennis en vaardigheden op het vakgebied maar ook aan de algemene en academische vaardigheden. Het visitatieteam vraagt zich wel af of de omvang van het afstudeerproject met 6 ECTS de studenten voldoende onderzoeksvaardigheden op laat doen om als zelfstandig AI-deskundige te functioneren, dan wel de studenten voldoende voorbereidt op de masterfase. Het visitatieteam heeft overigens wel waardering voor de ruime aandacht voor de algemene en academische vaardigheden in het programma. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de afstemming tussen de doelstellingen en de inhoud van het programma als voldoende.

2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

De opleiding heeft er zorg voor gedragen dat het eerste deel van de propedeuse, voor de kerstvakantie, een breed en zo volledig beeld verschaft van de inhoud van het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. De studenten krijgen zo in een vroeg stadium van de studie een compleet beeld van het vakgebied en kunnen zich daarop oriënteren. De opleiding heeft het programma verdeeld in vijf deelgebieden van het vakgebied van de kunstmatige intelligentie. Elk van de deelgebieden bestaat uit twee of drie vakken die elkaar in de loop van het curriculum opvolgen. Deze vakken bouwen op elkaar voort. Zo vindt de aansluiting tussen de verschillende vakken plaats. In het laatste semester kunnen de studenten een keuze maken uit vijf specialisatievakken. De vakken zijn een verdieping van de vijf deelgebieden. De studenten dienen twee van deze vijf specialisatievakken te kiezen. De specialisatievakken kunnen dienen als input voor het afstudeerproject. Naast de vakken van de deelgebieden biedt de opleiding een aantal ondersteunende vakken aan. Deze hebben betrekking op wiskunde, programmeren en databases en beslaan bijna 40 ECTS. De ondersteunende vakken dragen kennis en vaardigheden aan voor de onderbouwing van de studie van het vakgebied. Elk van de ondersteunende vakken bereidt expliciet voor op bepaalde vakken binnen de deelgebieden. Deze vakken vormen op deze wijze mede de basis voor het volgen van deze vakken.

Pagina 12 van 37



•

•

De opleiding heeft daarnaast in het programma zes projecten opgenomen, die aan het einde van elk van de semesters zijn geplaatst. In deze vakken besteedt de opleiding met name aandacht aan de algemene en academische vaardigheden. De onderwerpen in deze projecten zijn ontleend aan de vakken van het eraan voorafgaande vakken. De projecten richten zich op de toepassing van de vergaarde kennis. De inhoud van de projecten kent een oplopende moeilijkheidsgraad. Het project na het zesde semester is het afstudeerproject. De studenten zijn in de gelegenheid voor 30 ECTS keuzevakken te kiezen. Binnen deze keuzeruimte kunnen de studenten een minor uit de talrijke minoren van de Universiteit van Amsterdam kiezen. Daarnaast kunnen zijn de keuzeruimte ook deels opvullen met één of meer van de specialisatievakken, die zij in het verplichte programma niet hebben gekozen. Veel studenten doen dat ook en bereiken zo een verdere verdieping van de leerstof.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zorgdraagt voor de samenhang van het curriculum. Dat gebeurt in de vorm van vijf deelgebieden die samen een compleet beeld geven van het gebied van de kunstmatige intelligentie. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding de afhankelijkheden en de volgorde van de vakken binnen de deelgebieden heeft vastgelegd. De ondersteunende vakken binnen de opleiding bereiden voor op deze vakken. De projecten aan het einde van de semesters verschaffen de mogelijkheid van toepassing van het geleerde in het voorafgaande semester en bieden zo een integratiemoment. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam de samenhang van het programma als goed.

2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

•

De opleiding heeft het programma verdeeld in drie jaren van elk twee semesters. Elk van de semesters is in twee blokken van acht weken en één blok van vier weken verdeeld. Ieder semester bestaat uit 30 ECTS, als gevolg waarvan de studenten in staat zijn om het programma in drie jaar te doorlopen. Het programma bestaat uit 132 ECTS verplichte vakken, 30 ECTS keuzevakken en een afstudeerfase van 18 ECTS. Deze laatste is opgebouwd uit het afstudeerprojecten en twee specialisatievakken. Het keuze-element is ook aanwezig in sommige projecten, waar de uit te voeren opdrachten aan te passen zijn aan de voorkeur van de studenten. Aan het einde van de blokken vinden de tentamens van de betreffende vakken plaats. De studenten hebben twee mogelijkheden om een onvoldoende afgesloten vak te herkansen. Van de praktijkopdrachten in de practica in de propedeuse kunnen de studenten een deel (25 %) herkansen.

Pagina 13 van 37



•

•

•

De opleiding geeft de studenten na het eerste semester een niet-bindend voorlopig studieadvies en na afloop van de propedeuse een niet-bindend studieadvies. Voor studenten met 40 ECTS of meer is dat laatste advies positief met betrekking tot de continuering van de studie. Voor studenten met minder dan 40 ECTS is het advies negatief of twijfelachtig. Op deze wijze kunnen de studenten voor zichzelf vaststellen of zij de juiste studie hebben gekozen. De moeilijkheidsgraad van het propedeutische jaar is zodanig, dat slagen voor dit eerste jaar een betrouwbare indicator is voor het afronden van de gehele bachelorstudie. De verhouding tussen het aantal contacturen en het aantal zelfstudieuren is ongeveer half om half bij de vakken. Bij de projecten is het aandeel van de zelfstudieuren groter en is de verhouding van contacturen en zelfstudieuren ongeveer 1 : 6. De contacturen zijn verdeeld over hoorcolleges, werkcolleges, practica en supervisie. De reële studielast in termen van uren per vak of project wijkt niet of nauwelijks af van de nominale studiebelasting.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding het programma met het oog op de studeerbaarheid heeft ingericht. Het visitatieteam heeft kennisgenomen van het streven van de opleiding om door middel van huiswerkopdrachten de studeerbaarheid verder te vergroten. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de tentaminering en verhouding tussen contacturen en zelfstudieuren adequaat is. Het streven van de opleiding het aantal tentamenmogelijkheden te verkleinen om prijsschieten te voorkomen, waardeert het visitatieteam. Om deze redenen beoordeelt het visitatieteam de studeerbaarheid van het programma als voldoende.

2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: HBO-bachelor: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. WO-bachelor: VWO, HBO-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. HBO- en WO-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

Het aantal studenten dat aan de opleiding is begonnen, bedraagt 27 in 2003/2004, 29 in 2004/2005 en 25 in 2005/2006. Het merendeel van hen, dat is ongeveer 75 %, is afkomstig van het VWO. De opleiding laat studenten toe die beschikken over een VWO-diploma, mits in het vakkenpakket ook wiskunde is opgenomen en mits de aankomende studenten beschikken over voldoende kennis van de Nederlandse en Engelse taal. Studenten die afkomstig zijn van een HBO-opleiding en die in het bezit zijn van een HBOpropedeuse- of HBO-bachelordiploma hebben eveneens toegang, onder gelijksoortige condities als voor de VWO-studenten. Bij gebrek aan voldoende kennis van met name wiskunde zijn additionele cursussen voorhanden om de betreffende deficiënties op te vullen.

Pagina 14 van 37



• •

Daarnaast kent de opleiding de mogelijkheid voor toelating van studenten op basis van een colloquium doctum. De examencommissie kan voor individuele gevallen dispensatie verlenen van de ingangseisen, mits de studenten daartoe een verzoek indienen en mits zij voldoende bewijsmateriaal overleggen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zich houdt aan de wettelijke vereisten voor de toelating van studenten met verschillende voorlopleiding. De examencommissie beoordeelt afwijkende profielen van studenten die willen instromen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het facet van de instroom als voldoende.

2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: HBO-bachelor: 240 studiepunten WO-bachelor: in de regel 180 studiepunten HBO-master: minimaal 60 studiepunten WO-master: minimaal 60 studiepunten, afhankelijk van de opleiding. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

De opleiding heeft een nominale studieduur van 180 ECTS van drie jaar van elk 60 ECTS ofwel 1.680 uur per jaar. Zoals eerder opgemerkt, komt de reële studielast over het algemeen overeen met de nominale studielast. Dat is geverifieerd op het niveau van de afzonderlijke vakken en projecten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft gezien dat de nominale studieduur aan de formele eisen voldoet. Het visitatieteam beoordeelt om die reden de duur van de studie als voldoende.

2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De opleiding past een didactisch concept toe. Dit didactische concept is gebaseerd op het uitgangspunt dat de studenten in de loop van de studie meer zelfwerkzaamheid aan de dag zouden moeten leggen. Het aandeel van de uren voor zelfstudie binnen de totale studielast neemt om die reden door de jaren heen ook toe.

Pagina 15 van 37



•

•

De opleiding heeft dit didactisch concept omgezet in een leer- en werkvormen. Deze zijn hoorcolleges, werkcolleges, practica en projecten. De hoorcolleges zijn bestemd om kennis en inzicht over te dragen. De werkcolleges zijn bedoeld om in klassikaal verband opdrachten te behandelen en uit te werken. Met de practica stelt de opleiding zich tot doel de studenten praktische opdrachten uit te laten voeren. De studenten voeren de opdrachten in tweetallen uit of alleen, als het om huiswerkopdrachten gaat. In de projecten werken de studenten in groepen aan het uitvoeren van opdrachten. Het aandeel van de zelfstudie, gemeten in termen van het aantal uren zelfstudie, is relatief groot in de projecten. De werkvormen in de projecten bestaan uit het in groepen werken aan opdrachten, die in de projecten aangeboden worden.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een didactisch concept heeft ontwikkeld en dit concept heeft omgezet in leer- en werkvormen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de leer- en werkvormen overeenkomen met de leerstof die de opleiding in de vakken en de projecten wil overdragen. Om die redenen beoordeelt het visitatieteam de afstemming van vorm en inhoud als voldoende.

2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

• • •

De opleiding heeft verschillende vormen van toetsing en examinering. De toetsen die de opleiding gebruikt, sluiten aan bij de te toetsen leerdoelen van de vakken en de projecten. De toetsing van leerstof die de opleiding in de hoorcolleges en werkcolleges aanbiedt en die gericht is op het verwerven van kennis en inzicht, bestaat uit schriftelijke tentamens. In de practica staan de praktische vaardigheden voorop en zijn de toetsing en beoordeling om die reden een zaak van door de studenten uit te voeren huiswerkopdrachten en praktijkopdrachten. Bij de projecten gaat het om algemene en academische vaardigheden en bestaan de toetsing en beoordeling daarom uit schriftelijke werkstukken of mondelinge presentaties. Bij de tentamens en de afstudeeropdracht is de beoordeling individueel. Bij de toetsing van de overige vijf projecten is sprake van het toetsen en beoordelen van de producten van groepen van studenten, die afwisselend uit twee of vier tot vijf studenten bestaan. Het vervaardigen en beoordelen van de tentamens is in handen van de docenten die voor de betreffende vakken verantwoordelijk zijn. Voor de praktijkopdrachten is de docent in samenspraak met de praktijkassistent verantwoordelijk. Voor de toetsing en beoordeling van de projecten heeft de opleiding beoordelingscriteria opgesteld. Eén van de beoordelingscriteria bij de afstudeeropdracht is de mate waarin de docenten de studenten daarbij hebben moeten begeleiden.

Pagina 16 van 37



Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over toetsing en beoordeling die aansluit bij de aard en inhoud van de leerdoelen van de vakken en projecten. Ook heeft het visitatieteam vastgesteld dat de opleiding procedures hanteert om de toetsen en practica te vervaardigen en te beoordelen. Het visitatieteam pleit voor het voorkomen van meeliftgedrag bij groepsopdrachten. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding over beoordelingscriteria voor de projecten beschikt. Het visitatieteam is om deze redenen van oordeel dat de toetsing en beoordeling van een voldoende niveau zijn.

Beoordeling van het onderwerp Programma Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding maatgevende, internationale vakliteratuur gebruikt. De docenten brengen hun onderzoek in de colleges in. De aansluiting op de beroepspraktijk kan de opleiding nog sterker maken. De opleiding heeft de eindkwalificaties op gepaste wijze in de leerdoelen en de vakken en projecten vertaald. Het visitatieteam heeft waardering voor de ruime aandacht voor de algemene en academische vaardigheden in het programma. Het visitatieteam vraagt zich wel af of het afstudeerproject van voldoende omvang en zwaarte is. De opleiding heeft met de vijf deelgebieden en de afhankelijkheden tussen de vakken en projecten een goede samenhang in het programma weten te realiseren. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding op verschillende wijze de studeerbaarheid van het programma optimaliseert. De instroom en de studieduur voldoen aan de daaraan te stellen eisen. De leer- en werkvormen zijn afgeleid van het didactisch concept en zijn in overeenstemming met de aard en inhoud van de leerstof. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat toetsing en beoordeling op een adequate wijze gebeuren. Het visitatieteam beoordeelt daarom het onderwerp Programma als positief.

Pagina 17 van 37



3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO/WO De opleiding sluit aan bij de volgende criteria voor de inzet van personeel van een HBO- of een WOopleiding: HBO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. WO: Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door onderzoekers die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het vakgebied. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• • •

•

Het onderwijs is grotendeels de verantwoordelijkheid van de docenten die gezamenlijk het bachelorteam vormen. De docenten van het bachelorteam verzorgen het onderwijs in de vakken die tot elk van de vijf deelgebieden behoren. Voor de ondersteunende vakken en de specialisatievakken treden ook andere docenten op. Het onderwijs in de opleiding is hoofdzakelijk in handen van docenten die verbonden zijn aan het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language and Computation van de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Van de in totaal 22 docenten die aan de opleiding onderwijs verzorgen, zijn 19 gepromoveerd. In termen van de inzet van docenten is 3,35 fte van de in totaal 3,55 fte gepromoveerd. De docenten zijn actief als onderzoeker binnen hun onderzoeksinstituten. De instituten die binnen de opleiding het sterkste vertegenwoordigd zijn, het Instituut voor Informatica en het Institute for Logic, Language and Computation, hebben bij de meest recente onderzoeksvisitaties beoordelingen behaald die tot de beste in Nederland op de betreffende vakgebieden behoorden. De docenten die het onderwijs verzorgen, zijn gerenommeerde onderzoekers op hun vakgebied. Zij publiceren op bepalende congressen en in vooraanstaande vaktijdschriften. Op deze wijze dragen zij er zorg voor dat het onderzoek op het gewenste hoge niveau blijft.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten van de opleiding het verband tussen het onderwijs en het onderzoek weten te leggen. Deze docenten zijn, zo heeft het visitatieteam vastgesteld, vooraanstaande onderzoekers op hun vakgebied. Het visitatieteam beoordeelt daarom de WO eisen van de docenten als zijnde voldoende.

Pagina 18 van 37



3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

Het aantal in de opleiding ingezette docenten bedraagt 22 personen. Daarvan behoren acht docenten tot het bachelorteam. Het bachelorteam heeft 2,3 fte beschikbaar voor het onderwijs van de opleiding. Van de additionele docenten is 1,25 fte beschikbaar voor de opleiding. De totale beschikbare capaciteit van docenten komt daarmee op 3,55 fte. Daarnaast kunnen de docenten in voorkomende gevallen tijdens het uitvoeren van praktijkopdrachten een beroep doen op studenten uit de masteropleiding en promovendi. Uitgaande van in totaal tussen 50 en 60 actieve studenten in de opleiding, bedraagt de student-docent ratio tussen 14 : 1 en 17 : 1 (tussen 60/3,55 en 50/3,55) . Bij de docenten zijn zowel de docenten van het bachelorteam als de overige docenten geteld.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de student-docentratio wel binnen de daaraan te stellen grenzen valt, zij het dat het voor een exacte opleiding als kunstmatige intelligentie eigenlijk aan de iets te krappe kant is. Het visitatieteam beoordeelt op basis van deze gegevens de kwantiteit van het onderwijzend personeel als zijnde voldoende.

3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

De docenten houden de ontwikkelingen op hun vakgebied bij en zijn daarom op de hoogte van de meest actuele ontwikkelingen. De vakinhoudelijke expertise van de docenten blijkt uit hun onderzoek en hun publicaties. De docenten die onderwijs verzorgen bij de opleiding, zijn ook op hun onderwijskundige kwaliteiten geselecteerd. De beoordeling van de docenten vindt plaats volgens het systeem Universitair Functie Ordenen van de Universiteit van Amsterdam. Tot dat systeem behoren ook functioneringsgesprekken waarin de docenten en de leidinggevende doelstellingen voor het volgende jaar afspreken. De punten waarop de beoordeling van de docenten binnen dat systeem gebeurt, zijn onderwijsontwikkeling, onderwijsuitvoering, onderwijstoetsing, onderwijsevaluatie, onderwijscoördinatie en begeleiding van studenten.

Pagina 19 van 37



• •

Docenten komen in aanmerking voor aanvullende cursussen, zoals cursussen didactiek als daar aanleiding voor is. De docenten zijn geëquipeerd om de verschillende leervormen en werkvormen die de opleiding bij de vakken en projecten hanteert, toe te passen. Het merendeel van de docenten heeft een lange ervaring in het geven van onderwijs, zowel op bachelorniveau als op masterniveau.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten op vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch gebied over de juiste kwalificaties beschikken. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de docenten beoordeelt op deze aspecten en aanvullende cursussen ter beschikking stelt. Het visitatieteam heeft een grote betrokkenheid bij de docenten waargenomen. Het visitatieteam beoordeelt daarom de kwaliteit van het personeel als goed.

Beoordeling van het onderwerp Inzet van personeel Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten als onderzoeker de verbinding weten te leggen tussen het onderzoek en het onderwijs. Het visitatieteam heeft gezien dat de student-docentratio voldoende is. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de docenten vakinhoudelijk, didactisch en organisatorisch aan de te stellen eisen voldoen. Daarom beoordeelt het visitatieteam het onderwerp Inzet van personeel als positief.

Pagina 20 van 37



4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De opleiding beschikt over de voorzieningen van de Universiteit van Amsterdam. Deze voorzieningen omvatten collegezalen, de bibliotheek en electronische omgevingen voor zowel de informatie voor de studenten als voor onderwijsdoeleinden. De bibliotheek beschikt over alle boeken en tijdschriften die de studenten nodig hebben. De meeste van de tijdschriften zijn digitaal beschikbaar. De computerfaciliteiten zijn voldoende, zowel ten aanzien van de computerruimten, het aantal en het vermogen van de personal computers en het aantal printers.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de huisvesting en de materiële voorzieningen van de opleiding aan de eisen voldoen. Daarom beoordeelt de opleiding dit facet als voldoende.

4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

• •

De opleiding verschaft de studenten informatie over studieprogramma’s, vakomschrijvingen en een overzicht van regelingen en voorzieningen. De studenten kunnen terecht bij het Onderwijsbureau, waar zij informatie kunnen krijgen over inschrijvingen, tentamens en andere zaken. De opleiding heeft de studiebegeleiding georganiseerd door middel van het studentenmentoraat, het docentenmentoraat en de studieadviseurs. De studentenmentoren begeleiden de studenten in de eerste fase van hun studie en helpen hen bij hun oriëntatie op de studie. De docentenmentoren blijven de gehele duur van de opleiding voor de studenten beschikbaar. De studenten kunnen bij hen terecht voor inhoudelijke vragen. De rol van de docentenmentor neemt in belang toe naarmate de studie in de latere jaren komt. De studieadviseurs zorgen voor de begeleiding van de studenten met betrekking tot de studieplanning, de studievoortgang en de advisering daaromtrent. Tijdens het afstudeerproject zijn tussen de student en de begeleider gesprekken over de voortgang van het project. De begeleiding is te karakteriseren als intensief. De studenten hebben de gelegenheid snel een antwoord op hun vragen te krijgen, omdat de docenten toegankelijk zijn.

Pagina 21 van 37



Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft gezien dat de informatievoorziening voldoet. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studiebegeleiding van de opleiding voldoende is. Het visitatieteam beoordeelt de informatievoorziening en de studiebegeleiding om deze redenen als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Voorzieningen Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de huisvesting, materiële voorzieningen en informatievoorziening van de opleiding voldoende zijn. De studiebegeleiding van de opleiding staat ook op een voldoende niveau. Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen op grond van de bevindingen als positief.

Pagina 22 van 37



5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

• •

•

•

De Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica heeft de kwaliteitszorg beschreven op basis van het kwaliteitszorgplan van de Universiteit van Amsterdam. De opleiding hanteert het plan van de faculteit. Het kwaliteitsbeleid van de opleiding richt zich achtereenvolgens op de uitvoering van het onderwijs, het onderwijsprogramma, de onderwijsvoorzieningen en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Voor elk van deze onderwerpen heeft de opleiding streefdoelen geformuleerd. Onder de vier onderwerpen vallen talrijke punten, waaronder het geven van colleges, de kwaliteit van het studiemateriaal en de aansluiting van de tentamens op de leerstof. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden voor de kwaliteitszorg berusten bij de geledingen van de opleiding, te weten de opleidingscommissie, de examencommissie, de onderwijsdirecteur, de opleidingsdirecteur, de docenten en de studieadviseurs. De opleidingscommissie, bestaande uit docenten en studenten, adviseert de opleidingsdirecteur over het programma, de afzonderlijke vakken en de Onderwijs- en examenregeling. De examencommissie is onder meer belast met het geven van toestemming voor het programma dat de studenten doorlopen, de examinering en het behandelen van klachten en fraudegevallen. De onderwijsdirecteur is belast met de inhoud en didactische kwaliteit van de opleiding. De opleidingsdirecteur is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het programma. De docenten zijn belast met het geven van kwalitatief goed onderwijs. De studieadviseurs evalueren in hun contact met de studenten op bijna dagelijkse basis de vakken, projecten en voorzieningen. De opleiding voert evaluaties van vakken uit. De uitkomsten van de evaluaties komen aan bod in de opleidingscommissie. Deze bespreekt, na consultatie van de bij het vak betrokken docent, mogelijke knelpunten en adviseert eventueel de opleidingsdirecteur om maatregelen te nemen en verbeteringen aan te brengen. Het bachelorteam houdt een jaarlijkse evaluatie van onder andere de samenhang en studeerbaarheid van het programma. Het bachelorteam houdt elke drie jaar een evaluatie van het curriculum als geheel.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de kwaliteitszorg op een gestructureerde wijze heeft ingericht. De streefdoelen en de organisatie van de kwaliteitszorg zijn vastgesteld en functioneren. Het visitatieteam heeft gezien dat de opleiding vak- en jaarevaluaties en een curriculumevaluatie uitvoert. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de evaluatie van de resultaten door de opleiding als voldoende.

5.2 Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen.

Pagina 23 van 37



Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

Het bachelorteam speelt een centrale rol bij het tot stand brengen van verbetermaatregelen. Het team vergadert regelmatig en bespreekt de goede en de te verbeteren punten. De studieadviseur is bij deze vergaderingen aanwezig en slaat de brug naar de bevindingen en de studievoortgang van individuele studenten. De opleidingscommissie heeft een belangrijke taak bij de interpretatie van evaluatieresultaten. In het geval van knelpunten in colleges vraagt de opleidingscommissie de betrokken docent als eerste naar de verbeteringen die hij voor ogen heeft. Als dat onvoldoende resultaat heeft, zal de opleidingscommissie zich tot de opleidingsdirecteur wenden. Op deze wijze komt het ook terecht bij het bachelorteam. In de loop der tijd zijn verbeteringen aangebracht door de opleiding. Voorbeelden daarvan zijn onder meer het uitbreiden van het docentenmentorschap voor de inhoudelijke begeleiding van de studenten, het bewegen van meer studenten om in de opleidingscommissie zitting te nemen, het voeren van een stringenter beleid inzake studieadviezen aan eerstejaars studenten, het doceren van meer onderwerpen die specifiek voor kunstmatige intelligentie zijn in het eerste jaar en het opzetten van projecten voor de integratie van vakken in het eerste jaar. Deze verbeteringen zijn een reactie op de bevindingen uit de visitatie van de opleiding in 2002.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding beschikt over overlegstructuren en instrumenten om verbeteringen aan te brengen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de afgelopen jaren ook daadwerkelijk verbeteringen heeft aangebracht. Het visitatieteam beoordeelt om die redenen de maatregelen tot verbetering van de opleiding als voldoende.

5.3 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• •

De opleiding betrekt de studenten bij de kwaliteitszorg. Dat geldt enerzijds de vertegenwoordiging van de studenten in de opleidingscommissie waarin zij meepraten over de kwaliteitszorg. Anderzijds vraagt de opleiding hen door middel van de evaluaties naar hun oordeel over een aantal zaken betreffende de opleiding. De opleiding betrekt ook de docenten bij de kwaliteitszorg. Zij hebben zitting in de opleidingscommissie en in de examencommissie. De docenten zijn zowel op individuele basis binnen de vakken en projecten alsook binnen het bachelorteam bezig met de kwaliteit. De opleiding onderhoudt contacten met het beroepenveld op een informele wijze. In het project van het derde jaar werken de studenten aan een opdracht die uit het bedrijfsleven afkomstig is. Er zijn nog geen alumni van de opleiding.

Pagina 24 van 37



Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding de studenten en docenten structureel bij de kwaliteit van de opleiding betrekt. Ook heeft de opleiding contacten met het beroepenveld. Het visitatieteam beoordeelt het betrekken van de stakeholders bij de opleiding als voldoende. Beoordeling van het onderwerp Interne kwaliteitszorg Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over een kwaliteitsbeleid beschikt en de organisatie en evaluatie daarvan structureel heeft ingericht. Het visitatieteam heeft een aantal concreet door de opleiding uitgevoerde verbetermaatregelen gezien. Het visitatieteam heeft ook vastgesteld dat de opleiding ervoor zorgt dat de stakeholders bij de opleiding zijn betrokken. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het onderwerp Interne kwaliteitszorg als positief.

Pagina 25 van 37



6. Onderwerp: resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De opleiding zorgt voor beoordelingscriteria voor de afstudeerscripties die in overeenstemming zijn met de beoogde eindkwalificaties. De opleiding ziet erop toe dat in de afstudeeropdrachten de eindkwalificaties aan de orde komen. De omvang van de afstudeeropdracht is beperkt met 6 ECTS en een duur van vier weken. Niettemin is het niveau van de afstudeerscripties aan de maat. Het programma als geheel van de opleiding en de toetsing en beoordeling daarvan bieden zicht op het bereikte eindniveau van de studenten. Hoewel nog geen afgestudeerden van het zuivere bachelorprogramma zijn, zijn studenten die over een gelijksoortige opleiding volgens de oude structuur beschikken, ingestroomd in de masteropleiding. Dat geldt voor 80 % tot 90 % van deze studenten. Het gaat daarbij om masteropleidingen waar zij zonder aanvullende eisen kunnen instromen, zoals Artificial Intelligence van de Universiteit van Amsterdam en van de andere universiteiten die zijn verenigd in Kunstmatige Intelligentie Overleg Nederland (KION) en de masteropleidingen Cognitive Science, Grid Computing en Logic van de Universiteit van Amsterdam.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het gerealiseerde niveau van de opleiding adequaat is. Het niveau van de afstudeerwerkstukken en het niveau van toetsing en beoordeling van de overige studieonderelen is in de ogen van het visitatieteam voldoende. Daar komt bij dat de afgestudeerden volgens het gelijksoortige, oude programma konden instromen in de aangrenzende masteropleidingen. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen de kwalitatieve resultaten van de opleiding als voldoende.

6.2 Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

De opleiding houdt zich aan het door de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica vastgestelde streefcijfer dat 60 % tot 70 % van de studenten de opleiding binnen vier jaar met succes afrondt. De opleiding heeft nog niet of nauwelijks afgestudeerden en kan derhalve nog niet op betrouwbare wijze nagaan of zij het streefcijfer zal kunnen bereiken.

Pagina 26 van 37



• •

Uit de heden beschikbare cijfers valt op te maken dat ongeveer 30 % van de studenten tijdens of na het eerste jaar van de opleiding afvalt. Het cijfer voor de studenten die in 2005 zijn begonnen is gunstiger. Van de in totaal 35 studenten die in 2003 zijn begonnen, zijn nog 14 studenten met de studie bezig, dat is 40 %. De overige studenten zijn voortijdig uitgevallen. De opleiding wijst er op dat het overstappen naar een andere studie door een student niet noodzakelijk een negatieve stap hoeft te zijn. Het werken met een niet-bindend studieadvies door de opleiding, stimuleert het overstappen ook.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding streefcijfers heeft opgesteld. Deze streefcijfers bestaan vooral uit het percentage studenten die de opleiding succesvol afronden. De opleiding behaalt, zo heeft het visitatieteam gezien, deze streefcijfers vermoedelijk niet. De opleiding heeft daar een aantal kanttekeningen bij gemaakt. Het visitatieteam acht de kanttekeningen valide. Het visitatieteam beoordeelt om deze redenen het onderwijsrendement als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp Resultaten Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding in termen van het kwalitatieve en kwantitatieve resultaat doelstellingen heeft geformuleerd en deze doelstellingen tracht te bereiken. Het gerealiseerde niveau van de afgestudeerden is voldoende, gezien het niveau van de afstudeerwerkstukken, de toetsing en beoordeling van de andere onderdelen van de opleiding en de doorstroming van studenten naar de masteropleiding. Het rendement van de opleiding in termen van het percentage studenten dat de opleiding met succes afrondt haalt de opleiding niet helemaal maar daar zijn goede redenen voor. Het visitatieteam beoordeelt daarom het onderwerp Resultaten als voldoende.

Pagina 27 van 37



Bijlage 1: Programma Programma eerste visitatiedag op donderdag 10 mei 2007 12.30 uur – 13.00 uur

Onderwijsdirecteur, opleidingsdirecteur en staf van de opleiding Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedagen Dr. Theo Gevers (opleidingsdirecteur Master Artificial Intelligence) Dr. Bert Bredeweg (opleidingsdirecteur Bachelor Kunstmatige Intelligentie) Prof. dr. Jan Bergstra (directeur Onderwijsinstituut Informatiewetenschappen) Drs. Kees van Wensen (stafmedewerker Onderwijsinstituut)

13.00 uur – 14.15 uur

Opleidingsdirecteur en staf van de Bacheloropleiding Domeinspecifieke eisen, didactisch model, duur en studielast, voorzieningen en resultaat; bachelorniveau, onderzoekscomponent, afstudeerscripties/onderzoeken Dr. Bert Bredeweg (opleidingsdirecteur Bachelor Kunstmatige Intelligentie) Dr.ir. Leo Dorst (voorzitter Examencommissie) Dr. Theo Janssen (lid docententeam) Prof.dr.ir. Remko Scha (lid docententeam)

14.30 uur – 15.45 uur

Opleidingsdirecteur en staf van de Masteropleiding Domeinspecifieke eisen, didactisch model, duur en studielast, voorzieningen en resultaat; masterniveau, onderzoekscomponent, afstudeerscripties/onderzoeken Dr. Theo Gevers (opleidingsdirecteur Master Artificial Intelligence) Dr. Maarten van Someren (opleidingscoördinator) Dr.ir. Leo Dorst (voorzitter Examencommissie) Dr. Marcel Worring (opleidingscoördinator Forensic Intelligence)

15.45 uur – 16.00 uur

Documentatieonderzoek

16.00 uur – 16.45 uur

Opleidingsdirecteur en ondersteunende staf van de opleiding Personeel, kwaliteitszorg, faciliteiten Dr. Theo Gevers (opleidingsdirecteur Master Artificial Intelligence) Dr. Bert Bredeweg (opleidingsdirecteur Bachelor Kunstmatige Intelligentie) Dr. Theo Janssen (voorzitter Opleidingscommissie) Christiaan Walraven (student-lid Opleidingscommissie) Mark Kroon (student-lid Opleidingscommissie) Dr. Maarten van Someren (docent-lid Opleidingscommissie) Mw.dr. Andrea Haker (studieadviseur) Mw.ir. Joke Hendriks (International Office)

16.45 uur – 17.15 uur

Intern beraad visitatieteam

17.15 uur – 17.30 uur

Korte terugkoppeling bevindingen van de eerste visitatiedag Dr. Theo Gevers (opleidingsdirecteur Master Artificial Intelligence) Dr. Bert Bredeweg (opleidingsdirecteur Bachelor Kunstmatige Intelligentie) Drs. Kees van Wensen (stafmedewerker Onderwijsinstituut)

Pagina 28 van 37



Programma tweede visitatiedag op donderdag 7 juni 2007 09.00 uur – 09.45 uur

Ontvangst, korte voorbespreking visitatieteam

09.45 uur – 10.30 uur

Docenten Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Didactiek, relatie onderwijs-onderzoek, begeleiding van afstudeerders Dr. Bert Bredeweg Dr.ir. Leo Dorst Dr. Ale Jan Homburg Dr. Ingmar Visser Prof.dr.ir. Remko Scha Prof.dr. Pieter Adriaans

10.45 uur – 11.30 uur

Docenten Masteropleiding Artificial Intelligence Didactiek, relatie onderwijs-onderzoek, begeleiding van afstudeerders Dr. Theo Gevers Dr. Maarten van Someren Dr. Marcel Worring Dr. Nicu Sebe Dr. Cor Veenman Drs. Frank Aldershoff

11.30 uur – 12.15 uur

Studenten Bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten, programma Ricus Smid 1e jaar Djura Smits 1e jaar Roelof Reinders 1e jaar Nady Peek 2e jaar Okke Formsma 2e jaar Carsten van Weelden 2e jaar Hylke Buisman 3e jaar Kristine Bende 3e jaar

12.15 uur – 14.15 uur

Documententonderzoek

14.15 uur – 15.00 uur

Studenten Masteropleiding Artificial Intelligence Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten, programma Sanne Korzec 1e jaar, track Learning Systems Mete Cakman 1e jaar, track Gaming Harpreet Singh Bhatia 1e jaar, track Learning Systems Arvid Halma 2e jaar, track Intelligent Systems Bastiaan de Groot 2e jaar, track Intelligent Systems Joeri Honnef 2e jaar, track Learning Systems Wouter Suren 2e jaar, track Forensic Intelligence

Pagina 29 van 37



15.00 uur – 15.45 uur

Alumni Aansluiting opleiding op vervolgopleiding en/of praktijk Gerben de Vries BSc Wouter Beek BSc Arvid Halma BSc Mark Mylonikas MSc Vladimir Nedovic MSc Sietse Dijkstra MSc Erik Borra MSc Merlijn Sevenster MSc Ivo Everts MSc

15.45 uur – 16.45 uur

Intern beraad van visitatieteam, formuleren conclusies

16.45 uur – 17.15 uur

Opleidingsmanagement Terugkoppeling van de bevindingen Dr. Theo Gevers (opleidingsdirecteur Master Artificial Intelligence) Dr. Bert Bredeweg (opleidingsdirecteur Bachelor Kunstmatige Intelligentie)

17.15 uur – 17.30 uur

Openbare terugkoppeling van de bevindingen

Pagina 30 van 37



Bijlage 2: Documenten • • • • • • • • • • • •

Onderwijs- en examenregeling 2006-2007 Studiegids Informatiewetenschappen 2006-2007 Opleidingscommissie: agenda and notulen Opleidingscommissie: rapportages over vakevaluaties Verslagen vergaderingen Docententeam (2005 - 2007) Jaarverslag FNWI 2005 Jaarverslag 2005 UvA “Masterminded” Kwaliteitsplan FNWI (mei 2004) Studiemateriaal Vakliterattuur Tentamens Afstudeerscripties

Pagina 31 van 37



Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Bachelor programme in Artificial Intelligence A Dutch perspective December 18th, 2006 This document is developed by the KION (Kunstmatige Intelligentie Opleidingen Nederland) task force on Curricula for Artificial Intelligence and is based on:

Computing Curricula 2001/2005 for Computer Science developed by the Joint Task Force on Computing Curricula IEEE Computer Society Association for Computing Machinery. The Onderwijs- en Examenregelingen (OER) of the bachelor and master programmes in Artificial Intelligence administered by the Dutch Universities. Tuning Educational Structures in Europe.

Objectives The objective of the bachelor programme is to provide students with a suitable basis for a further career, both in education as well as in employment. The bachelor must be prepared for a number of different roles and opportunities. Access to master programmes The bachelor provides the student with the specific knowledge and abilities, exemplified in the form of a bachelor diploma that allows the bachelor access to a master programme in Artificial Intelligence or other national or international masters, particularly in related disciplines. Professional career The bachelor prepares for a position in which the student can earn his or her own subsistence. In particular it prepares for:

Supervised work on an academic level. Positions in the modern high-tech society, such as functions in knowledge intensive companies and knowledge intensive parts of the non-profit sector.

Academic skills The bachelor provides sufficient training in (scientific) reasoning, conduct, and communication to reach internationally accepted standards of academic skills at that level. Place in society The bachelor programme provides the bachelor with the knowledge and tools needed to form an informed opinion of the meaning and impact of Artificial Intelligence, and an informed notion of the responsibilities of a specialist in this area. Final qualifications The objectives of the bachelor can be specified into final qualifications. To comply with international standards these qualifications are presented below in terms of the Dublin descriptors for the bachelor’s profile. Together these final qualifications must lead to alumni that exemplify the shared identity defined in section 3.

Pagina 32 van 37



Knowledge and understanding The bachelor demonstrates knowledge and understanding in a field of study that builds upon and supersedes their general secondary education. Knowledge and understanding is typically at a level at which the bachelor, whilst supported by advanced textbooks, is able to include some aspects at the forefront of their field of study. Qualifications:

Basic understanding of key areas in Artificial Intelligence in accordance with the shared identity. Advanced knowledge of at least one of the key areas in Artificial Intelligence, up to a level that without further requirements grants access to a master programme in this area. Knowledge of the symbolic approach to Artificial Intelligence. Knowledge of the numerical, non-symbolic, approach to Artificial Intelligence. Knowledge of the most important philosophical theories in the area of knowledge and cognition. Knowledge of the most important theories developed in the area of empirical sciences, particularly psychology. Expertise in constructing and evaluating computional models of cognitive processes.

Applying knowledge and understanding Bachelors can apply their knowledge and understanding in a manner that indicates a professional approach to their work or vocation, and have competences typically demonstrated through devising and sustaining arguments and solving problems and/or designing systems within their field of study. They are able to analyze and model prototypical Artificial Intelligence problems by using known Artificial Intelligence methods and techniques. Qualifications:

The ability to understand, apply, formulate, and validate models from the domains of Artificial Intelligence. The ability to apply the symbolic approach to Artificial Intelligence. The ability to apply non-symbolic approaches to Artifical Intelligence. The ability to design, implement, and evaluate knowledge systems. The ability to apply tools from mathematics and logics. The ability to apply important programming languages used in Artificial Intelligence. Analytical approach to problem solving and design: 1)Ability to comprehend (design) problems and abstract their essentials. 2) Ability to construct and develop logical arguments with clear identification of assumptions and conclusions. The ability to submit an argument in the exact sciences (or humanities) to critical appraisal. Analytical and critical way of thought and ability to apply logical reassoning. Openness to interdisciplinary cooperation and ability to apply logical reasoning. The ability to create an effective project plan for solving a prototypical Artificial Intelligence problem in a supervised context. Manage one’s own learning and development, including time management and organizational skills. The ability to transpose academic knowledge and expertise into social, professional and economic contexts. Readiness to address new problems from new areas.

Pagina 33 van 37



Making judgements The bachelor has the ability to gather and interpret relevant data (typically within the field of study) and to formulate judgements that include reflection on relevant social, academic or ethical issues. Qualifications:

Ability to critically review results, arguments and problem statements from accepted perspectives in the field of Artificial Intelligence. Initial competence in search and critical processing of professional literature in Artificial Intelligence. Acquaintance with the standards of academic criticism. Awareness of, and responsible concerning, the ethical, normative and social consequences of developments in science and technology, particularly resulting from Artificial Intelligence.

Communication The bachelor can communicate information, ideas, problems and solutions to audiences of both domain-specialist and general audiences. Qualifications:

Academically appropriate communicative skills; the bachelor can: Communicate ideas effectively in written form, Make effective oral presentations, both formally and informally, Understand and offer constructive critiques of the presentations of others.

Learning skills The bachelor has developed those learning skills that are necessary for a succesful further study characterised by a high degree of autonomy (typically in the context of a master or a specialist profession). Qualifications:

Reflection on one’s own style of thought and working methods and readiness to take the necessary corrective action. Recognize the need for continued learning throughout a professional career.

Pagina 34 van 37



Bijlage 4: Visitatieteam Ir. R.S. Kloosterman (1967), teamleider De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. De heer Kloosterman studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en beschikt over een uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek en kwaliteitsmanagement. Prof.dr. M. Neerincx, extern deskundige Prof.dr. Mark A. Neerincx is head of the Intelligent Interface group at TNO Human Factors, and professor in Human-Machine Interaction (HMI) at the Delft University of Technology. He has extensive experience in fundamental and applied research on human-computer interaction, among other things in the domains of space, defense, security and health. Important results are (1) a cognitive task load model for task allocation and adaptive interfaces, (2) models of human-machine partnership for attuning assistance to the individual user and momentary usage context, (3) cognitive engineering methods and tools, and (4) a diverse set of usability “best practices”. Mark Neerincx initiates and supervises TNO’s participation in national and international HMI and cognitive-engineering activities, such as the Program Committee of the Dutch “Innovation-Centered Research Program Man-Machine Interaction” (IOP MMI), the HFES Augmented Cognition Technical Group and the Human Factors Engineering standards for manned space missions. He has been project leader of national and international consortia and has been involved in the organization of conferences, workshops and tutorials to discuss and disseminate human factors knowledge. Mark Neerincx has published an extensive set of papers for peer-reviewed journals and international conferences, has given lectures on cognitive and user-experience engineering at several universities, and supervises MSc and PhD students conducting research on human-machine collaboration. Dr. P. Lucas, extern deskundige Dr Peter J.F. Lucas is an associate professor and principal investigator with the Institute of Computing and Information Sciences at the Radboud University Nijmegen, the Netherlands. He has been educated both as a medical doctor and computer scientist. He has been involved in research in Artificial Intelligence, in particular knowledge-based systems, since the beginning of the 1980s. He has contributed to this area by theoretical as well as applied research, the latter for the major part focusing on the field of medicine. At the moment, his research interests include topics such as applied logic and theorem proving, knowledge representation, decision-support systems, model-based diagnosis, Bayesian networks and statistical machine learning. He has extensively published in computing science and medical informatics journals and conferences (more than 100 journal and conference publications), has been invited for invited talks many times and written and edited several books, organised a number of workshops in the field, and edited 6 thematic issues of journals on topics mentioned above. At the moment, he is leading three research projects.

Pagina 35 van 37



Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris Na zijn studie economie heeft de heer Vercouteren een aantal jaren managementfuncties bekleed bij opleidingsbedrijven en in de uitgeverij. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid, analysewerkzaamheden en interim management, met name voor opleidingsinstituten. Op regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij deeltijd-docent aan Universiteit Nijenrode. De heer. J. van der Mandele BSc (1982) studentlid De heer Van der Mandele heeft na zijn gymnasiumopleiding in Leeuwarden de bacheloropleiding Kunstmatige Intelligentie doorlopen aan de Vrije Universiteit. Nadien is hij begonnen met de masteropleiding Kunstmatige Intelligentie aan dezelfde universiteit. Hij heeft tal van functies in besturen van studentenverenigingen en commissies bekleed. Momenteel is hij voorzitter van de facultaire Studentenraad Exacte Wetenschappen van de Vrije Universiteit.

Pagina 36 van 37



Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen

Pagina 37 van 37


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit van Amsterdam Bachelor Kunstmatige Intelligentie. Croho-registratienummer: 56981

Recommend Documents