LOI © Certiked
ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van
HBO Marketing & HBO Sales LOI Hogeschool CROHO registratie 34478 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 16 december 2004
Inhoud van het verslag Identificatie................................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................5 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam ....................................................................................................28 Bijlage 2: Programma..............................................................................................................................29 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ............................................................................................31 Bijlage 4: Documenten ............................................................................................................................54 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................55
De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze,
C.F.M. van Strien Certiked 8 maart 2005
Pagina 1 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon 071 54 51 258 Website: www.loi.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitsfunctionaris: T.J. Steffens
Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • LOI Hogeschool • HBO opleiding Marketing Bachelor en HBO opleiding Sales Bachelor • Deeltijd • Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs) Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt.
Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: mevrouw drs. M.H. Bekkers Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)
Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De visitatiedag heeft op 16 december 2004 plaatsgevonden. Het conceptrapport is op 9 februari 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 15 februari 2005 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Op 11 december 2004 is een visitatie uitgevoerd naar een aantal ‘opleidingsoverstijgende facetten’. Hoewel dat deel van de visitatie plaatsvond meer dan een jaar voorafgaand aan de visitatie van onderhavige opleiding, is vastgesteld dat de bevindingen ten aanzien van betreffende facetten nog steeds dezelfde zijn als een jaar daarvoor.
Pagina 2 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Managementsamenvatting Op 16 december 2004 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleidingen HBO Marketing en HBO Sales van de LOI Hogeschool. Het betreft één opleiding met twee verschillende afstudeerrichtingen. Om markttechnische redenen positioneert de LOI deze opleiding als twee separate opleidingen. Teneinde aan te sluiten bij die opvattingen, zal in deze rapportage ook gesproken worden over twee opleidingen, daar waar dat relevant is om onderscheid te maken. De doelstelling van de visitatie was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook postHBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten De opleiding HBO Marketing is in 1996 van start gegaan en de afstudeerrichting HBO Sales is in september 2003 begonnen. De opleiding HBO Marketing is in 1999, 2000, 2001 en 2002 aan nieuwe ontwikkelingen op het vakgebied aangepast. In 2004 zijn de beroeps- en opleidingsprofielen van beide opleidingen opnieuw beschreven door de LOI Hogeschool, waarbij deze aansluiting heeft gezocht bij het Nieuwe Profiel Commerciële Economie uit januari 1998. Als gevolg van deze nieuwe profielen zijn de programma’s van beide opleidingen aan de actualiteit aangepast. Er zijn inmiddels van de opleiding HBO Marketing 14 afgestudeerden en van de opleiding HBO Sales nog geen. De studenten die nu nog bij HBO Marketing het oude programma volgen, worden tot eind 2005 in de gelegenheid gesteld daarin af te studeren. Hen wordt ook het alternatief geboden over te stappen naar het nieuwe programma.
Pagina 3 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleidingen HBO Marketing en HBO Sales van de LOI Hogeschool het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekken.
Pagina 4 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.
Pagina 5 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
De eindkwalificaties van de opleidingen HBO Marketing en HBO Sales zijn gebaseerd op het Profiel HBO Marketing respectievelijk het Profiel HBO Sales. Beide profielen zijn in 2004 opgesteld door de LOI Hogeschool. De LOI Hogeschool heeft bij het tot stand brengen van deze profielen in belangrijke mate gebruik gemaakt van het Nieuw Profiel Commerciële Economie dat in 1998 door een groot aantal opleidingen commerciële economie in Nederland is opgesteld en door betrokkenen vanuit het beroepenveld is gevalideerd. De profielen zijn voorgelegd aan het Nederlands Instituut voor Marketing, NIMA. NIMA is vooral bekend door de landelijke examens die door deze organisatie op het gebied van marketing en sales worden georganiseerd. Deze examens worden algemeen in kringen van vakgenoten in Nederland gezien als maatgevend. NIMA heeft laten weten dat de profielen overeenkomen met de eisen die aan een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau moeten worden gesteld. NIMA heeft voor de beoordeling van beide profielen de expertise en ervaring ingezet, die binnen deze organisatie, ook vanuit het beroepenveld aanwezig is op de beide vakgebieden. Daaruit is naar voren gekomen dat de eindkwalificaties in de profielen een juiste weergave zijn van de beroepspraktijk op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. De opleidingskwalificaties van het profiel HBO Marketing zijn opgebouwd uit de Kern (E1) met daarin Marketing en Marketingcommunicatie, de Context (E2) met daarbinnen Algemene normen en waarden, Onderneming en omgeving, Procesbeheersing en -vernieuwing en Financieel management en Algemene beroepsgerichte competenties (E3) met daarin Taalvaardigheden, Informatie- en communicatietechnologie en Methoden van onderzoek en Persoon (E4) met Zelfmanagement, Kennismanagement en Relatiebeheer en management. De opleidingskwalificaties van het profiel HBO Sales zijn opgebouwd uit de Kern (E1) met daarin Verkopen intern, Verkopen extern en Relatiebeheer, de Context (E2) met daarbinnen Algemene normen en waarden, Onderneming en omgeving, Procesbeheersing en -vernieuwing en Financieel management en Algemene beroepsgerichte competenties (E3) met daarin Taalvaardigheden, Informatie- en communicatietechnologie en Methoden van onderzoek en Persoon (E4) met Zelfmanagement, Kennismanagement en Communicatie en management. De opleiding heeft de beide profielen HBO Marketing en HBO Sales met de opleidingskwalificaties daarin, overgenomen als de eindkwalificaties van respectievelijk de opleidingen HBO Marketing en HBO Sales.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op relevante kaders, die door vakgenoten en beroepenveld in voldoende mate zijn gevalideerd.
Pagina 6 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
•
In de profielen HBO Marketing en HBO Sales zijn de eindkwalificaties van de afgestudeerde HBObachelor voor Marketing en Sales omschreven. Hieronder beschrijven we achtereenvolgens voor de eindkwalificaties van de opleiding HBO Marketing en van de opleiding HBO Sales of en in welke mate deze eindkwalificaties overeenkomen met de algemene beschrijvingen van de kwalificaties, zoals die tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. HBO Marketing De kennis en het inzicht van de beginnend beroepsbeoefenaar komen in het profiel HBO Marketing tot uitdrukking in de Kern (E1) van de opleidingskwalificaties. Daarin staat dat de afgestudeerde op het gebied van marketing en marketingcommunicatie kennis en inzicht over de relevante delen van deze vakgebieden moet bezitten. Het gaat dan onder meer om het voorbereiden en opzetten van het strategisch marketingbeleid, marktonderzoek en het marketingcommunicatieplan. Relevante kennis wordt verder van de afgestudeerde gevraagd bij de Context (E2) over organisaties, processen met klanten en financieel management en bij Algemene beroepsgerichte competenties (E3) ten aanzien van de Engelse en Nederlandse taal, ICT-toepassingen en statistische methoden en technieken. Het profiel HBO Marketing geeft bij de kennis- en inzichtcomponenten aan of en in welke mate de afgestudeerde deze moet kunnen toepassen. De afgestudeerde moet in staat zijn om de kennis over marketing en marketingcommunicatie toe te passen in de voorbereiding, formulering, implementatie en evaluatie van plannen. Verder moet de afgestudeerde op grond van de analyse van klanten producten en diensten kunnen ontwikkelen, kwaliteitszorg kunnen hanteren, financiële analyses kunnen uitvoeren en ICT, methoden en technieken in de statistiek en marktanalyse kunnen toepassen. Tot slot dient de afgestudeerde leiding te kunnen geven aan commerciële projecten. Ten aanzien van de oordeelsvorming van de afgestudeerde geeft het profiel HBO Marketing aan dat de afgestudeerde in staat moet zijn om beargumenteerde keuzes te maken op het gebied van het marketingbeleid en marktonderzoek. Verder dient de afgestudeerde plannen kritisch te kunnen beoordelen, de maatschappelijke en culturele aspecten van het commercieel opereren te kunnen aangeven en werkzaamheden kunnen toetsen aan ethische beginselen. Ook dient de afgestudeerde informatie te kunnen beoordelen op de relevantie. Over de sociale en communicatieve vaardigheden geeft het profiel HBO Marketing aan dat de afgestudeerde plannen moet kunnen beargumenteren, de talen Nederlands en Engels goed moet beheersen, discussies moet kunnen leiden, presentaties moet kunnen houden, goed moet kunnen omgaan met collega’s en moet kunnen onderhandelen. Volgens het profiel HBO Marketing moet de afgestudeerde in staat zijn autonoom te functioneren, zijn eigen zwakke kanten te verbeteren, het eigen handelen kritisch te evalueren, op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en de eigen ervaringen in kennis om te zetten.
Pagina 7 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
•
•
•
•
HBO Sales De kennis en het inzicht van de beginnend beroepsbeoefenaar komen in het profiel HBO Sales tot uitdrukking in de Kern (E1) van de opleidingskwalificaties. Daarin staat dat de afgestudeerde op het gebied van Verkopen intern weet hoe hij het strategisch verkoopbeleid moet formuleren en een strategisch verkoopplan moet ontwikkelen. Bij Verkopen extern wordt de afgestudeerde gevraagd om het kunnen specificeren en opzetten van een marktonderzoek, het kunnen beoordelen van de potentiële vraag bij de klant, het kunnen inspelen op waarden van de klant en het inzicht hebben in het besluitvormingsproces bij de klant. Bij Relatiebeheer dient de afgestudeerde onder meer inzicht te hebben in het waarborgen van de klanttevredenheid. Relevante kennis wordt ook gevraagd van de afgestudeerde bij de Context (E2) over organisaties, processen met klanten en financieel management en bij Algemene beroepsgerichte competenties (E3) ten aanzien van de Engelse en Nederlandse taal, ICT-toepassingen en inzet van statistiek in afwegingen rond de verkoop. Ook dient de de afgestudeerde kennis te hebben van Management- en Verkoopinformatiesystemen. Het profiel HBO Sales geeft bij de kennis- en inzichtcomponenten aan of en in welke mate de afgestudeerde deze moet kunnen toepassen. De afgestudeerde moet in staat zijn het verkoopbeleid van de organisatie te operationaliseren en uit te voeren, de resultaten van het marktonderzoek toe te passen en de realisatie van verkoopplannen ter hand te nemen. De afgestudeerde moet ook relaties kunnen onderhouden en kunnen onderhandelen. Verder moet de afgestudeerde relevante ICTtoepassingen, statistische methoden en technieken en Management- en Verkoopinformatiesystemen kunnen hanteren in de praktijk. Ook dient de afgestudeerde leiding te kunnen geven aan commerciële projecten. Ten aanzien van de oordeelsvorming van de afgestudeerde geeft het profiel HBO Sales aan dat de afgestudeerde in staat moet zijn om een beargumenteerde keuze te maken voor een optimale verkoopstrategie en in staat moet zijn om marktonderzoek en verkoopconcepten kritisch te interpreteren, toetsen en beoordelen. Ook moet de afgestudeerde informatie kunnen verzamelen, selecteren en beoordelen met het oog op voor de organisatie relevante verkoopinformatie. De afgestudeerde betrekt de algemene aanvaarde normen en waarden in zijn werk en kan zijn werkzaamheden toetsen aan ethische beginselen. Ten aanzien van de sociale en communicatieve vaardigheden geeft het profiel HBO Sales aan dat de afgestudeerde plannen moet kunnen beargumenteren, de talen Nederlands en Engels goed moet beheersen, discussies moet kunnen leiden, presentaties moet kunnen houden, goed moet kunnen omgaan met collega’s en moet kunnen onderhandelen. Volgens het profiel HBO Sales moet de afgestudeerde in staat zijn autonoom te functioneren, zijn eigen zwakke kanten te verbeteren, het eigen handelen kritisch te evalueren, op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen en de eigen ervaringen in kennis om te zetten.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de vijf Dublin descriptoren voor de HBO-bachelor op adequate wijze aan de orde komen in de eindkwalificaties van beide opleidingen.
Pagina 8 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
•
In het profiel HBO Marketing is het beroepsprofiel van de afgestudeerde aangegeven. De beroepsbeoefenaar casu quo de marketeer vertaalt de wensen en behoeften van consumenten en ondernemingen naar marketingactiviteiten. Om dat te kunnen doen beschikt de marketeer over expertise op het gebied van marketingmethoden en -technieken, organisatie en bedrijfsvoering, inzet van relevante ICT en de eigen effectiviteit. De beroepen waar het profiel HBO Marketing betrekking op heeft, zijn onder meer commercieel manager, marketingmanager en productmanager. Dit zijn volgens het profiel doorgroeifuncties, die nog niet door de net afgestudeerde casu quo beginnend beroepsbeoefenaar uitgeoefend kunnen worden. Het profiel richt zich echter op de startfuncties en dat zijn onder meer junior-commercieel manager, staffunctionaris marketing, junior marketingmanager en assistent-productmanager. Het profiel gaat uit van de vereisten voor de startfuncties, dat wil zeggen die voor de beginnend beroepsbeoefenaar. In het profiel HBO Sales is het beroepsprofiel van de afgestudeerde omschreven. De beroepsbeoefenaar casu quo de salesprofessional is in staat de aansluiting te maken tussen de wensen en behoeften van klanten en de kenmerken van de eigen producten en diensten. Daartoe beschikt de beroepsbeoefenaar over kennis en inzicht in de markt en kan hij verkoopacties implementeren in de organisatie. Met het oog op het uitvoeren van deze taken beschikt de beroepsbeoefenaar over expertise op het gebied van salesmethoden en -technieken, organisatie en bedrijfsvoering, inzet van relevante ICT en persoonlijke effectiviteit. Het profiel HBO Sales onderkent als startfuncties onder andere verkoper, vertegenwoordiger, commercieel medewerker binnendienst en accountmanager. Daarna geeft het profiel ook een aantal doorgroeifuncties, waaronder hoofd verkoop, salesmanager en commercieel manager. Het profiel gaat uit van de vereisten voor de startfuncties, zijnde die voor de beginnend beroepsbeoefenaar. De Profielen HBO Marketing en HBO Sales zijn gevalideerd door NIMA. NIMA heeft aangegeven dat de beide profielen aansluiten op de beroepspraktijk in marketing en sales. NIMA heeft bij de validering gebruik gemaakt van de expertise uit het beroepenveld, waarover zij in haar commissies beschikt. Daarnaast is voor het profiel HBO Marketing een analyse uitgevoerd van de teksten van recente personeelsadvertenties voor relevante marketingfuncties en is naar de mening gevraagd van vakdeskundigen. Voor het profiel HBO Sales zijn teksten van personeelsadvertenties op het gebied van sales bestudeerd en zijn vakdeskundigen benaderd om hun oordeel te geven. Daarnaast is gebruik gemaakt van functieprofielen van de Sales Management Association, een belangrijke beroepsvereniging van personen die op het gebied van sales en accountmanagement werkzaam zijn. Omdat de opleidingen de beroepskwalificaties uit de profielen HBO Marketing en HBO Sales als eindkwalificaties nemen, zijn de eindkwalificaties ontleend aan het beroepenveld en sluiten ze aan bij wat een beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau moet kunnen.
Pagina 9 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleidingen als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBObachelorniveau.
Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen als voldoende. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau.
Pagina 10 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
•
•
•
• • •
•
De beide opleidingen hebben een groot aantal gemeenschappelijke modulen. De overeenkomstige modulen tussen de opleidingen hebben betrekking op 143 ECTS van in totaal 190 ECTS (totaal 240 minus stage en afstudeeropdracht), dat wil zeggen ruim 75% . Ten aanzien van de verschillen tussen de opleidingen geldt het volgende. Aan de kant van de opleiding HBO Marketing staan de modulen Marketing (17 ECTS), Marketing opdrachten (7 ECTS) en Marketingcommunicatie (17 ECTS) tegenover de modulen Sales (18 ECTS), Sales opdrachten (6 ECTS) en Salesmanagement (23 ECTS) binnen HBO Sales. Al deze modulen behoren tot de hoofdfase. De relevantie van de modulen is dat ze een goed beeld van de vakinhoudelijke kennis en inzichten geven, die op het gebied van marketing en sales gevraagd worden. De gemeenschappelijke modulen van beide opleidingen omvatten onder andere Inleiding statistiek (10 ECTS), Inleiding commerciële economie (16 ECTS) en Inleiding communicatie (22 ECTS). Deze behoren tot de propedeuse. In de hoofdfase gaat het onder meer om Middle management (17 ECTS), Kennis- en informatiemanagement (19 ECTS), Direct marketing (17 ECTS), Engels (17 ECTS) en Ebusiness (11 ECTS). Deze modulen bieden kennis en inzicht op het gebied van onder meer relevante ICT-ontwikkelingen en op het gebied van vraagstukken van de organisatie en van bedrijfsprocessen, die mede gericht zijn op de aspecten van marketing en sales. De inhoud van zowel de gemeenschappelijke modulen als de onderscheiden modulen van de beide opleidingen weerspiegelen in voldoende mate de vakinhoudelijke eisen die daaraan gesteld moeten worden. Alle onderwerpen die in deze vakgebieden aan de orde komen, zijn in het lesmateriaal opgenomen. In de behandeling van deze onderwerpen zijn de actuele inzichten verwerkt. De opleidingen volgen ook de ontwikkelingen in het beroepenveld via de aansluiting van een aantal van de modulen van de opleidingen op de examens van NIMA. Wanneer deze examens veranderen op grond van ontwikkelingen in het beroepenveld, dan worden de opleidingen aangepast om deze aansluiting met de NIMA-examens te behouden. De frequente aanpassing van de inhoud van de opleiding HBO Marketing in de afgelopen jaren toont aan dat de opleiding de actuele ontwikkelingen ook daadwerkelijk zo veel mogelijk volgt. Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam binnen het vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Veel docenten en auteurs leveren commentaar op aspecten van de opleiding als actualiteit en relatie met de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de
Pagina 11 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis aan de studieleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding. De internationale component is niet erg relevant voor de opleiding HBO Sales. Daarentegen is de internationale dimensie en de vergelijking met marketing in het buitenland wel van belang voor HBO Marketing. In de laatste opleiding kan dat element beter worden onderbelicht.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma gebruik maakt van theoretisch voldoende lesmateriaal, dat actueel is en in voldoende mate aansluit bij de beroepspraktijk. Het feit dat de internationale dimensie minder duidelijk aanwezig is in het programma van de opleiding HBO Marketing weegt in de ogen van het visitatieteam niet zo zwaar dat niet tot een voldoende kan worden besloten.
Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
De Kern (E1) van de eindkwalificaties komt terug in de modulen Inleiding commerciële economie (propedeuse, 16 ECTS), Marketing (hoofdfase, 30 ECTS, inclusief de praktijkopdrachten) en Marketingcommunicatie (hoofdfase, 17 ECTS) respectievelijk Sales (hoofdfase, 24 ECTS, inclusief de praktijkopdrachten), en Direct marketing (hoofdfase, 17 ECTS). In deze modulen worden de onderwerpen inzake marketingbeleid, marketingplannen, marketingcommunicatie, verkoopplannen, marktonderzoek en afstemming met klanten behandeld. Deze onderwerpen komen diepgaand en breed aan de orde en de verschillende onderdelen daarvan hebben een plaats gekregen in de verschillende modulen. In de praktijkopdrachten Marketing en Sales wordt vooral ingegaan op de toepassing van de kennis en inzichten die in de modulen Marketing en Sales aan de orde zijn gesteld. In de modulen E-business (hoofdfase, 11 ECTS), Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en Kennis- en informatiemanagement (hoofdfase, 19 ECTS) worden organisatieonderwerpen, vragen ten aanzien van bedrijfsprocessen en de borging daarvan en financiële zaken aan de orde gesteld. Daarmee weerspiegelen deze modulen de aspecten die in de Context (E2) van de eindkwalificaties genoemd zijn. In Kennis- en informatiemanagement (hoofdfase, 19 ECTS) worden onderwerpen inzake ICT aangedragen in een brede context. De module Engels (hoofdfase, 17 ECTS) biedt kennis over deze taal en Inleiding statistiek (propedeuse, 10 ECTS) gaat in op statistische methoden en technieken. In deze modulen komen aldus de vraagstukken rond de Algemene beroepsgerichte competenties (E3) aan de orde. De module Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS) besteedt aandacht aan aspecten van communicatie. Daarnaast zijn de studenten in de gelegenheid mondelinge lessen bij te wonen. Mondelinge lessen zijn onderdeel van de modulen Inleiding commerciële economie, Inleiding communicatie, Marketing, Marketingcommunicatie en Sales. Daarin worden aan de hand van praktische oefeningen communicatieve vaardigheden uitgelegd en daadwerkelijk geoefend. Daarnaast komt dit aspect ook aan de orde in de stage en de afstudeeropdracht.
Pagina 12 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
Het aspect van zelfstudie, dat sterk in het afstandsonderwijs aanwezig is, leert de studenten de zelfkennis, de zelfreflectie en het verzamelen, verwerken en beoordelen van informatie. Op deze wijze komen de aspecten die in de eindkwalificaties rond Persoon (E4) vermeld zijn, aan bod.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het curriculum in voldoende mate de eindkwalificaties uit de profielen HBO Marketing en HBO Sales weerspiegelt. In de verschillende modulen van het programma komen de eindkwalificaties aan de orde. De breedte en diepte van de aangeboden leerstof zijn afdoende om de eindkwalificaties af te dekken.
Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
• •
Het programma bestaat uit een propedeutisch jaar en een hoofdfase. De propedeuse heeft een breed en oriënterend karakter. In de modulen van de propedeuse, met name Inleiding commerciële economie (16 ECTS) en Inleiding communicatie (22 ECTS) komen aspecten van marketing en sales aan de orde. In die zin bieden deze modulen zicht op de vakgebieden en vervullen ze de oriënterende functie die van de propedeuse gevraagd mag worden. In de hoofdfase komen modulen voor die ingaan op specifieke onderwerpen uit sales en marketing. Dat zijn met name de modulen Marketing (30 ECTS, inclusief de praktijkopdrachten) en Marketingcommunicatie (17 ECTS) respectievelijk Sales (hoofdfase, 24 ECTS, inclusief de praktijkopdrachten), Direct marketing (hoofdfase, 17 ECTS) en Salesmanagement (23 ECTS). Daarenboven omvat de hoofdfase modulen zoals E-business (11 ECTS), Middle management (17 ECTS), Kennis- en informatiemanagement (19 ECTS), Engels (17 ECTS) en Inleiding statistiek (propedeuse, 10 ECTS). Deze hebben betrekking op aspecten van de bedrijfsvoering (context) en op ondersteunende aspecten. Deze modulen sluiten nauw aan op de kernmodulen rond marketing en sales. Met name de module E-business legt een verband tussen de stof in de kernmodulen en de modulen in de context. Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is sprake van een integrerende benadering en oplossing van een probleemstelling. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien, waarbij onderwerpen meerdere malen en dan op verschillende niveaus aan de orde komen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de propedeuse een oriënterend beeld van de opleidingen oproept. In de hoofdfase bestaat een voldoende samenhang tussen de modulen met betrekking tot de kernonderwerpen, de modulen over aspecten van bedrijfsvoering en de modulen met ondersteunende vakken. Het programma kent een oplopende moeilijkheidsgraad.
Pagina 13 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •
In de Onderwijs- en Examenregelingen van de opleidingen zijn de eindtermen van de modulen waaruit de opleidingen bestaan helder en concreet opgesomd. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per e-mail en 5 dagen per post. Deze norm worden overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om vooraf aan een hoofdstuk van een module een assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85% goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende.
Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •
Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het beginnen aan de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC’s (extern verworven competenties) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende.
Pagina 14 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. Het gemiddelde aantal studie-uren bedraagt 15 tot 20 per week. Dat in het aantal studie-uren van 15 tot 20 per week toch de beoogde 240 ECTS kunnen worden gerealiseerd, hangt samen met het concurrency-beginsel. Dat wil zeggen dat de student, die aan deze opleiding studeert, werkzaam is in een werkomgeving waar hij of zij de opgedane kennis kan toepassen. Hierdoor kunnen de studie-uren tot het aangegeven aantal beperkt blijven.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende.
Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: •
• • • • •
Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dat houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzenden. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof eigen kan maken. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een redacteur op taalkundige aspecten en didactiek. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dat bij via beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen.
Pagina 15 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: •
•
• • •
•
Een aantal modulen wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. In de propedeuse zijn dat de modulen Inleiding commerciële economie, Inleiding communicatie en Inleiding statistiek. Dat zijn samen 48 ECTS. In de hoofdfase gaat het bij de opleiding HBO Marketing om de modulen Middle management, Marketing, Engels en Marketingcommunicatie. Voor de opleiding HBO Sales betreft het de modulen Middle management, Engels, Sales en Salesmanagement. Dat zijn samen 64 ECTS. Er worden 112 ECTS van in totaal 190 ECTS (240 ECTS minus 50 ECTS voor de stage en de afstudeeropdracht) extern afgenomen. Dat is bijna 60% van het totale curriculum. De modulen Inleiding commerciële economie, Inleiding communicatie, Marketingcommunicatie, Marketing, Sales en Salesmanagement worden door NIMA afgenomen. Inleiding commerciële economie leidt op tot NIMA A, Inleiding communicatie voor NIMA Communicatie A, Marketing voor NIMA B, Marketingcommunicatie voor NIMA Marketingcommunicatie B, Sales voor NIMA Sales A en Salesmanagement voor NIMA Sales B. De inhoud en het niveau van deze examens is een voldoende afspiegeling van de inhoud van het curriculum. De externe examens voor de modulen Marketingcommunicatie, Sales en Salesmanagement kennen een mondeling onderdeel. Daarin worden in voldoende mate de praktische vaardigheden op het gebied van communicatie getoetst. De modulen Inleiding statistiek, Engels en Middle management worden ook extern geëxamineerd. De inhoud en het niveau van deze externe examens beantwoordt voldoende aan de inhoud en het niveau van de desbetreffende modulen in het curriculum. De intern door de opleidingen zelf geëxamineerde modulen zijn qua niveau voldoende. Daaraan dragen de praktijkopdrachten bij de modulen Marketing en Sales bij. De studenten dienen daarvoor een zevental opdrachten uit te werken. De studenten kunnen pas aan het examen deelnemen, als ze deze zeven opdrachten met een voldoende hebben uitgewerkt. Het gaat hierbij met name om het toepassen van kennis en inzichten uit de modulen. Het niveau van de afstudeerscripties is voldoende. De eisen die aan de afstudeeropdracht worden gesteld in termen van probleemstelling, analyse, onderzoek, reflectie op het resultaat en conclusies, worden in de afstudeerscripties in voldoende mate weerspiegeld.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat alle extern gelegitimeerde examens aan de maat zijn, dat daarnaast de interne examens van een voldoende niveau zijn, dat de aanvullende opdrachten bijdragen aan de toetsing van de toepassing van kennis en dat de afstudeerscripties van voldoende niveau zijn.
Pagina 16 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beoordeling van het onderwerp ‘Programma’ Certiked stelt vast dat het onderwerp van het programma voldoende is. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma voldoende interactie met het beroepenveld onderhoudt, een voldoende afspiegeling van de eindkwalificaties is en eveneens voldoende samenhang vertoont. Bovendien heeft het visitatieteam met name overwogen dat de toetsing en beoordeling goed aansluiten op de inhoud van het curriculum. Ook de overige facetten zijn voldoende in de ogen van het visitatieteam.
Pagina 17 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
• • • •
• •
De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. De auteur stelt het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaar kijkt het werk van de auteur na op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners heeft het visitatieteam niet aangetroffen. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het CV op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. In de CV’s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende.
Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleiders en business-unitmanagers van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze.
Pagina 18 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
• •
Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures.
Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
• •
De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De CV’s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de CV’s van de docenten van een voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis en vaardigheden blijk geven.
Pagina 19 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe.
Pagina 20 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus Pro. Deze leeromgeving bieden faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het customer contact center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed.
Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
• •
Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De vormen van studiebegeleiding zijn onder meer begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom, persoonlijk contact met docent tijdens de mondelinge lessen, assessment van kennis en ervaring door student zelf, op basis waarvan deze sommige stukken in de leerstof kan overslaan, mogelijkheid tot contact met medestudenten via Campus Pro en begeleiding tijdens en voor een stage of praktijkopdracht. Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: De digitale leeromgeving Campus Pro geeft studenten een signaal, wanneer ze niet tijdig hun huiswerk inzenden. Dit geldt alleen als studenten gebruik maken van Campus Pro. Dat is een toenemend aantal (minstens 70% ). De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen 3 en 6 maanden plaats.
Pagina 21 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
De docent kan de studievoortgang van de student in Campus Pro bekijken en desgewenst met de student over de voortgang communiceren. De instelling heeft het voornemen in 2005 een enquête uit te voeren onder studenten die dreigen uit te vallen. Dit voornemen is opgenomen in een actieplan.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende.
Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als voldoende. De overwegingen zijn, dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding.
Pagina 22 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
•
De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor afstandsonderwijs. De relevante procedures en werkwijze instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het visitatieteam de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed.
Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en bij te sturen, waar dat nodig is. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen casu quo producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd.
Pagina 23 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
Het evaluatie-instrumentarium bestaat uit: De verschillende netwerken waarin de voorzitter bestuur en de business-unitmanagers deelnemen; input uit deze netwerken levert informatie op voor de bijsturing van de producten van de instelling. Informatievoorziening via vakdeskundigen en marktverkenners; zij leveren informatie aan over actuele en relevante ontwikkelingen op het betreffende vakgebied. Signalen van klanten en docenten; opmerkingen van klanten die bijvoorbeeld via het customer contact center binnenkomen worden verder geleid en kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Enquêtes onder studenten; was de participatie voorheen beperkt, sedert de enquêtes via internet worden afgenomen is de deelname gestegen naar ongeveer 50%; de reacties van de klanten zijn input voor de bijstelling van de producten. Ondervragen van studenten op periodieke basis via service calls; deze vinden eens in de 3 tot 6 maanden plaats. Paneldiscussies met studenten en alumni over hun ervaringen. De evaluaties leiden tot verbeteringen, met name op het gebied van de inhoud en actualisering van de opleiding, de begeleiding van de studenten en de informatievoorziening over de examinering.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Vanwege de sterk aanwezige link tussen doelen stellen, evalueren en vervolgens verbeteren, beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • • •
Het betrekken van de verschillende belanghebbenden (stakeholders) bij de processen en producten van de instelling geschiedt op een gestructureerde wijze en conform het kwaliteitssysteem. De medewerkers van de opleiding zijn betrokken via de overlegsituaties en waarin medewerkers zich kunnen uitspreken over het verloop van projecten in het kader van het vierluiktraject. De netwerken van de voorzitter van het bestuur en de business-unitmanagers bieden een waarborg dat het beroepenveld in voldoende mate betrokken is. Vakdeskundigen en marktverkenners signaleren ontwikkelingen in het beroepenveld. De studenten zijn op drie wijzen bij de kwaliteit betrokken: enquêtes onder studenten, service calls door de opleiding en opmerkingen en klachten die studenten bij de opleiding kunnen neerleggen. De opleiding vraagt niet op een regelmatige basis om de input van alumni.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de pro-actieve wijze waarop de hogeschool haar netwerken benut voor het verkrijgen van goede informatie. Op grond daarvan beoordeelt zij dit facet als goed.
Pagina 24 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een voldoende werkend kwaliteitssysteem heeft, dat binnen dat systeem evaluaties van resultaten plaatsvinden en dat voldoende input van relevante stakeholders wordt gevraagd.
Pagina 25 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
De correctie van de inzendopgaven door de docenten vindt op een verantwoorde wijze plaats. De correctie wordt steekproefsgewijze door een beoordelaar gecontroleerd. Aanwijzingen van deze kunnen leiden tot een aanscherping van de correctie. Ongeveer tweederde van de examens waarvoor de modulen van de opleiding opleiden, zijn externe examens. De inhoud en het niveau van deze externe examens beantwoordt voldoende aan de inhoud en het niveau van de desbetreffende modulen in het curriculum. Het visitatieteam heeft vijf afstudeerscripties van de HBO opleiding Marketing onderzocht. Voor de HBO opleiding Sales zijn nog geen afstudeerscripties beschikbaar, daar deze afstudeerrichting pas in 2003 gestart is. Het niveau van deze met een voldoende beoordeelde afstudeerscripties is in overeenstemming met wat men van een afstuderende in dit vakgebied op HBO-bachelorniveau mag verwachten.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de afstudeerscripties van een voldoende niveau zijn.
Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
In de ogen van de opleiding ligt in het geval van afstandsonderwijs de verantwoordelijkheid voor het tempo van studeren en de termijn van afstuderen bij de individuele student. De opleiding heeft daarom daarover geen streefcijfers geformuleerd op dat onderwerp. Ten aanzien van de examens heeft de opleiding als streefcijfer geformuleerd dat examenresultaten van de studenten van de LOI Hogeschool boven het landelijk gemiddelde liggen, als de examens extern worden afgenomen. Over het algemeen blijken de examenresultaten van de kandidaten die van deze opleiding afkomstig zijn, hoger te liggen dan het gemiddelde.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de opleiding streefcijfers in termen van examenresultaten geformuleerd heeft en dat deze streefcijfers over het algemeen worden gehaald. Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’
Pagina 26 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als voldoende. Het gerealiseerde niveau wordt effectief bereikt en de opleiding heeft streefcijfers voor het rendement opgesteld. Deze streefcijfers worden over het algemeen gehaald.
Pagina 27 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Het visitatieteam bestond uit de volgende personen: Ir R.S. Kloosterman (1967), teamleider De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en heeft uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek, en kwaliteitsmanagement. Mevrouw drs. M.H. Bekkers, extern deskundige Mevrouw Bekkers is sedert 1988 als partner betrokken bij het bureau voor marketing en strategie ISCB. Zij is met name gespecialiseerd in training en advisering op het gebied van interne marketing, marketing van diensten, klantgerichtheid en kwaliteit. Mevrouw Bekkers heeft bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam gestudeerd. Zij is na haar studie onder meer werkzaam geweest bij Philips en als universitair hoofddocent bij de vakgroep commerciële beleidsvorming van de Erasmus Universiteit. Mevrouw Bekkers was betrokken als gastdocent bij het Michigan State University programma en als docent NIMA-C bij SRM. Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris en studentlid Na zijn studie economie heeft de heer Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid, analyse-werkzaamheden en interim management, met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Genève, Ministerie OC&W. Op zeer regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controllersopleiding (Nijenrode) alsmede treedt hij op als deeltijd docent aan dit instituut. Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.
Pagina 28 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bijlage 2: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 11 december 2003 10.00 uur – 10.30 uur Bestuur, portefeuillehouder Hoger Onderwijs en kwaliteitscoördinatie Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator) 10.30 uur – 12.00 uur Businessunitmanagement en projectleiding Onderwerpen: inzet van personeel (eisen HBO, kwantiteit, kwaliteit) ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager), mevrouw drs. C.M. van Halm (projectleider) 11.30 uur – 13.00 uur Documentenonderzoek, lunch 13.00 uur – 14.00 uur Verantwoordelijken voor studiebegeleiding Onderwerpen: voorzieningen (materiële voorzieningen, studiebegeleiding) G. de Bock (manager Opleidings- & Examenorganisatie), B. Marck (coördinator Organisatie Opleidingen) 14.00 uur – 14.30 uur Aanvullend onderzoek 14.30 uur – 15.30 uur Kwaliteitscoördinatie en businessunitmanager Onderwerpen: interne kwaliteitszorg (evaluatie, maatregelen, betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld) mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (Kwaliteitscoördinator) 15.30 uur – 16.30 uur Afronden documentenonderzoek en presentatie Campus en Campus Pro 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscoördinator)
Pagina 29 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Programma van de tweede visitatiedag op 16 december 2004 09.15 uur – 09.30 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Business-unitmanager Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO, tevens business-unitmanager), T.J. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering) 09.30 uur – 11.00 uur Business-unitmanagement en projectleiding Onderwerpen: domeinspecifiek kader, bachelorniveau, doelstellingen, programma mevrouw A. van Noort BA (business-unitmanager), S. Visser (projectleider HBO Marketing en HBO Sales) 11.00 uur – 12.00 uur Documentenonderzoek 12.00 uur – 13.30 uur Lunch en documentenonderzoek 13.30 uur – 15.00 uur Beroepenveldvertegenwoordiging Onderwerpen: aansluiting op beroepspraktijk, HBO-oriëntatie H.S.M. Heithuis (directeur Purpose, vakdeskundige HBO Marketing, tevens docent modulen Inleiding commerciële economie, Marketing, Direct Marketing, Marketingcommunicatie en E-business) dr. R. Heijblom (docent modulen Marketing en Sales) 15.00 uur – 16.00 uur Studenten Onderwerpen: studeerbaarheid, studiebegeleiding, docenten, voorzieningen M. Codee (HBO Marketing), N. Luitweiler (HBO Sales) 16.00 uur – 16.30 uur Overleg visitatieteam 16.00 uur – 16.30 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO en businessunitmanager) en T.J. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 30 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Beroepsprofiel HBO Marketing INLEIDING De LOI heeft het initiatief genomen om het profiel HBO Marketing te ontwikkelen. Voor de totstandkoming van het profiel HBO Marketing is als uitgangspunt genomen het Nieuw Profiel CE (Hobéon, 1998). Het profiel CE is tot stand gekomen door middel van deskresearch en interviews met het bedrijfsleven, waarna het is vastgesteld in het Landelijk Overleg CE. Het profiel CE richt zich op verschillende functies: niet alleen marketing-, maar ook sales- en inkoopfuncties. Naar aanleiding van aanvullend deskresearch, dat bestond uit een analyse van enkele tientallen vacatures van relevante marketingfuncties en input van vakdeskundigen, zijn er wijzigingen aangebracht in het profiel CE om te komen tot het afgeleide profiel HBO Marketing. Het profiel HBO Marketing beperkt zich tot de Beroepskwalificaties en de Opleidingskwalificaties. De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen hebben betrekking op het aspect “Kern” in de opleidingskwalificaties. Hier is het accent verschoven van taken op het gebied van marketing, sales en inkoop naar taken op het gebied van marketing en marketingcommunicatie. Voor de beoordeling en vaststelling van het profiel HBO Marketing is het NIMA benaderd. Het NIMA staat “in het hart van de marketing” en stimuleert, ontwikkelt en professionaliseert marketeers, die werkzaam zijn in het marketingvakgebied. Dit gebeurt enerzijds via de NIMA Vereniging in haar rol als marketingplatform voor ca. 3.000 leden en anderzijds door het afnemen van ruim 10.000 examens per jaar op het gebied van marketing, sales, communicatie en marktonderzoek. Wij danken het NIMA hartelijk voor hun medewerking en positieve beoordeling van het profiel HBO Marketing. Tot slot: in het document wordt de afgestudeerde van de opleiding HBO Marketing voor het gemak aangeduid als “de marketeer”. 1 BEROEPSKWALIFICATIES 1.1 Definitie beroepskwalificaties We beschrijven in dit hoofdstuk de beroepskwalificaties Marketing. Onder beroepskwalificaties worden verstaan: - de essentie en de centrale activiteiten van het beroep (of beroepenveld); - de taken en handelingen die als regel in de uitoefening van het beroep voorkomen; - de mate van de met de uitoefening van het beroep samenhangende complexiteit, communicatie, verantwoordelijkheden en persoonlijke geïnvolveerdheid.”1 Anders gezegd: het vermogen om relevante beroepssituaties effectief aan te pakken door kennis, vaardigheden, inzichten en attitudes te integreren, toe te passen en om op de gekozen aanpak te reflecteren. Gewenste gedragsdisposities en mogelijkheden om bepaalde dingen te doen, waarbij het gaat om kennis, vaardigheden en attituden. 1
Citaat uit Stramien opleidingskwalificaties hbo (bijlage bij brief bestuur HBO-raad d.d. 13/11/97)
Pagina 31 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
1.2 Profielschets marketeer De marketeer vertaalt wensen en behoeften van consumenten en ondernemingen naar marketingactiviteiten. Daartoe beschikt hij2 over geïntegreerde expertise op het gebied van: -
de modernste marketingmethoden en -technieken; organisatie en bedrijfsvoering, zowel van de eigen organisatie als in relatie tot andere deelnemers in de keten; de inzet van ICT als middel om informatie te laten stromen binnen en tussen organisaties en om geheel nieuwe marketingconcepten te kunnen realiseren; zijn eigen persoonlijke effectiviteit.
Om zijn functie uit te kunnen oefenen, is de marketeer pragmatisch en beschikt hij over goede communicatieve en sociale vaardigheden. De marketeer is de verbinding tussen afnemer en andere afdelingen binnen de onderneming. Hij kan in tenminste één vreemde taal correct communiceren. Zowel zelfstandig als in samenwerking met anderen kan hij problemen oplossen, een marketing- en/of businessplan opstellen, dit op professionele wijze presenteren en andere mensen hierop aansturen. Hij beheerst de belangrijkste methoden van marktonderzoek en beschikt over een uitgebreide kennis van en inzicht in ICT. Tevens bezit hij vaardigheden om deze kennis te vertalen naar activiteiten op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Commercieel-economische kennis, ondersteund door analytische en managementvaardigheden vormen de basis voor zijn inzichtelijk handelen in uiteenlopende bedrijfssituaties. Hij kan snel een juiste inschatting maken van de persoon of onderneming waarmee hij te maken heeft. Tot zijn persoonlijke bagage behoren: ambitie, initiatiefrijkheid, doorzettingsvermogen, resultaatgerichtheid, hebben van een visie, ondernemerschap, omgevingsbewustzijn, empathie, collegialiteit, stressbestendigheid en goed functionerend, zowel autonoom als in groepsverband. Hij kan op basis van deze kwaliteiten wensen en behoeften van klanten snel, op correcte wijze en succesvol vertalen in strategisch commercieel beleid en operationeel handelen en een bijdrage leveren aan financiële resultaten van de onderneming. Start- en vervolgfuncties Voorbeelden van startfuncties: - junior-commercieel manager - staffunctie marketing - (junior) marketing manager - assistent-productmanager Voorbeelden van doorgroeifuncties: - commercieel manager - marketingmanager - product manager - category manager - marketingcommunicatie manager.
2
Waar in teksten “hij” staat, kan ook “zij” gelezen worden.
Pagina 32 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
1.3 Kerntaken Kerntaken Mede uit een analyse van enkele tientallen personeelsadvertenties is gebleken dat de volgende kerntaken voor marketeers kunnen worden onderscheiden: -
Opstellen en realiseren van business-, marketing- en communicatieplannen. Beheren van portfolio, zorgdragen voor de productlijn(en), inclusief de route naar de markt (kanaalmanagement).
- Het verzorgen van bedrijfscommunicatie. - Ontwikkelen, onderhouden en uitbreiden van functionele netwerken. - Opzetten en actueel houden van een correct en consistent databestand van klanten, concurrenten en andere stakeholders. - Beleidsontwikkeling, organisatie, begeleiding (soms leiding), uitvoering en evaluatie van informatiebeheer, marktonderzoek, marketingcommunicatie en voorlichting. - Bijdragen aan voorbereiding en uitvoering van commercieel beleid van de onderneming op strategisch niveau. - Plannen en activiteiten afstemmen op financieel-economische, organisatorische, juridische, maatschappelijke en culturele mogelijkheden en randvoorwaarden. - Ontwikkelen, organiseren, uitvoeren en evalueren van eigen werkzaamheden, mede in relatie tot die van andere mensen. Leiding geven aan teams van mensen Kerntaken in vervolgfuncties Liggen in het verlengde van die bij de startfuncties, met de volgende accentverschuivingen. - Van operationeel-tactisch naar strategisch-tactische verantwoordelijkheid. - Van beleidsondersteunend naar beleidsbepalend. - Van management van kleine (delen van) ondernemingen naar management van grotere (delen van) ondernemingen. 2 OPLEIDINGSKWALIFICATIES 2.1 Definitie en hantering opleidingskwalificaties Opleidingskwalificaties hebben betrekking op de uiteindelijke doelen van een opleiding: welke kwaliteit streeft de opleiding na ten aanzien van de afgestudeerden. In de opleidingskwalificaties staan de kwalificatie-eisen (zoals kennis en vaardigheden) die het bedrijfsleven aan een afgestudeerde stelt. Het curriculum is er op gericht die opleidingskwalificaties te realiseren. Bij het formuleren van opleidingskwalificaties zal het altijd moeilijk blijven om het na te streven niveau nauwkeurig en eenduidig te beschrijven. Opleidingskwalificaties vervullen een nuttige functie bij het afstemmen van de opleiding op de kwaliteiten die een beroep vereist op hoofdlijnen, maar niet in de zin van een precieze aansluiting van opleiding op beroep. Opleidingskwalificaties geven een overzicht van de werkzaamheden of taken die een afgestudeerde moet kunnen uitvoeren. Voor de opleiding HBO Marketing is het van belang om zo helder en concreet mogelijk op de praktijk van het beroep gericht te blijven. De geformuleerde opleidingskwalificaties worden daarom eenduidig geformuleerd. Opleidingskwalificaties zijn van belang voor de controle van de
Pagina 33 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
inhoud en leerdoelen van opleidingen. Met opleidingskwalificaties kan globaal worden vastgesteld of een opleiding de juiste inhoud kent. Opleidingskwalificaties worden geformuleerd op de volgende wijze: “De afgestudeerde kan een oordeel geven over...”; “De afgestudeerde kan een heldere analyse maken van...”; “De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in...”.
Pagina 34 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
2.2
Opleidingskwalificaties
E1 Kern
1.1 Marketing
1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6
1.2 Marketingcommunicatie
1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5
E2 Context
2.1 Algemene normen en waarden
2.1.1 2.1.2 2.1.3
2.2 Onderneming en omgeving
2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8
2.3 Procesbeheersing en -vernieuwing
2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5
2.4 Financieel management
2.4.1 2.4.2 2.4.3
E3 Algemene beroepsgerichte
3.1 Taalvaardigheden
competenties
3.1.1 3.1.2
3.2 Informatie- en communicatietechnologie
3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4
3.3 Methoden van onderzoek
3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4
Pagina 35 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
E4 Persoon
4.1 Zelfmanagement
4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 4.1.6 4.1.7 4.1.8
4.2 Kennismanagement
4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6 4.2.7
4.3 Relatiebeheer en management
4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6 4.3.7 4.3.8
E1 - KERN Onder ‘kern’ wordt die expertise verstaan die het kenmerkende resp. onderscheidende vormt van de marketeer ten opzichte van afgestudeerden van andere opleidingen. De hier beschreven competenties worden geïntegreerd toegepast met die uit de drie andere rubrieken en vice-versa. 1.1 Marketing 1.1.1 De afgestudeerde kan vanuit een tactisch marketing niveau een leidende rol vervullen bij het voorbereiden, formuleren, implementeren en evalueren van het strategisch marketingbeleid (business to consumer of business to business) van een (nationale of internationale) onderneming. Hij kan daartoe een beargumenteerde keuze maken voor een optimale strategie en aangeven hoe deze moet worden uitgevoerd, waarbij het bevorderen van marktgerichtheid van de organisatie voorop staat. 1.1.2 De afgestudeerde kan een strategisch marketingbeleid van een onderneming in operationele deelplannen uitwerken naar de relevante marketing-, marketingcommunicatieconcepten en -methoden en kan concrete activiteiten definiëren, uitvoeren, aansturen en realiseren. 1.1.3 De afgestudeerde kan aangeven en beargumenteren wanneer een marketingonderzoek gewenst is en specificeren waaraan een opdracht tot marketingonderzoek moet voldoen. Tevens kan hij een kwalitatief en kwantitatief marketingonderzoek voorbereiden en uitvoeren. Hij kan de resultaten interpreteren,
Pagina 36 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
toetsen en evalueren. Hij kan op basis hiervan rapporteren over de uitkomsten en de gevolgde werkwijze beargumenteren, evalueren en suggesties doen voor verder onderzoek. 1.1.4 De afgestudeerde is in staat om een ondernemingsplan te interpreteren, marketingdoelstellingen te formuleren en een verantwoorde keuze te maken voor het te voeren marketingbeleid en aan te geven wat er in de organisatie moet veranderen gegeven de kaders en doelstellingen in het marketingplan. Tevens is de afgestudeerde in staat om het marketingbeleid te operationaliseren, dit te evalueren en waar nodig bij te sturen. 1.1.5 De afgestudeerde bezit voldoende kennis en vaardigheden met betrekking tot marketing en (marketing)communicatie, alsmede over voldoende affiniteit met het product of de dienst om dit te kunnen verkopen, zowel intern als extern. 1.1.6 De afgestudeerde is in staat om op basis van marktonderzoek, luisteren naar klanten en naar de eigen organisatie product- en/of dienstconcepten te ontwikkelen of te laten ontwikkelen en dit proces van product/dienstontwikkeling te begeleiden. 1.2 Marketingcommunicatie 1.2.1 De afgestudeerde is in staat een analyse te maken van het marketingplan van een product, dienst of samenhangend productenpakket en advies te geven over de interne en externe communicatieconsequenties van het marketingplan. 1.2.2 De afgestudeerde kan een communicatiestrategie formuleren, binnen dit kader een marketingcommunicatieplan ontwikkelen voor het product en/of de dienst en dit operationaliseren en realiseren, dat wil zeggen uitwerken naar concrete activiteiten. 1.2.3 De afgestudeerde is in staat de uitvoering van de plannen te organiseren, kritisch te beoordelen en op basis van evaluatie waar mogelijk bij te sturen en te realiseren. 1.2.4 De afgestudeerde kan initiatieven ontplooien ter bevordering van de relaties met derden. 1.2.5 De afgestuurde kan in het kader van marketingactiviteiten, die worden uitgevoerd in een nationaal of internationaal werkveld, communiceren met vertegenwoordigers van de eigen of een andere nationaliteit. E2 - CONTEXT Voor de vertaalslag van theorie naar praktijk is het van belang dat afgestudeerden kennis en kunde bezitten van de context waarbinnen ze zullen opereren en deze kunnen integreren in hun werkzaamheden als marketeer. 2.1 Algemene normen en waarden 2.1.1 De afgestudeerde betrekt in zijn handelen algemeen aanvaarde normen en waarden binnen de omgeving waar hij opereert, zowel nationaal als internationaal.
Pagina 37 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
2.1.2 De afgestudeerde handelt op een wijze die overeenkomt met de algemeen aanvaarde codes en opvattingen die gelden in de beroepspraktijk. 2.1.3 De afgestudeerde kan relevante maatschappelijke en culturele aspecten beschrijven voor wat betreft hun consequenties voor het commercieel opereren als persoon of onderneming. Hij kan de maatschappelijke implicaties van zijn werk inschatten en toetsen aan ethische principes en politieke doelen en uitgangspunten binnen een bepaalde cultuur. 2.2 Onderneming en omgeving 2.2.1 De afgestudeerde heeft kennis van de belangrijkste organisatiekundige principes en kan op basis hiervan snel een beeld vormen van de wijze waarop een bedrijf is georganiseerd, teneinde zijn gedrag hierop af te stemmen. 2.2.2 De afgestudeerde kan zich snel een beeld vormen van de formele en informele verhoudingen binnen bedrijven en kan zijn gedrag hierop afstemmen. 2.2.3 De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de verhouding tussen overheid en bedrijfsleven en kan deze wisselwerking aangeven in concrete, actuele situaties. 2.2.4 De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de relevante psychologische, sociologische, ethische en culturele factoren van consument- en ondernemersgedrag, kan zijn gedrag hierop afstemmen en de organisatie stimuleren tot reflectie. 2.2.5 De afgestudeerde kan de economische omgeving analyseren en op basis hiervan een bijdrage leveren aan het marketingbeleid van de onderneming. 2.2.6 De afgestudeerde kan op basis van continu in contact staan met de buitenwereld en het relateren van trends en ontwikkelingen aan de business marktkansen zien casu quo aanwijzen. 2.2.7 De afgestudeerde kan bedrijfsprocessen analyseren, doelstellingen formuleren en deze door middel van Ebusiness activiteiten realiseren. Hij kan de implicaties hiervan op de onderneming aangeven. 2.2.8 De afgestudeerde kan de relevante juridische mogelijkheden en randvoorwaarden voor het commercieel opereren van een onderneming en zijn eigen werkzaamheden in kaart brengen. Tevens kan hij op basis hiervan juridisch verantwoorde voorstellen doen voor het marketingbeleid van de onderneming. 2.3 Procesbeheersing en -vernieuwing 2.3.1 De afgestudeerde kan zich snel en adequaat een beeld vormen van klantprocessen voor wat betreft organisatie, bedrijfsvoering en cultuur om op basis daarvan producten en diensten te kunnen ontwikkelen met maximale toegevoegde waarde voor de betreffende klant.
Pagina 38 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
2.3.2 De afgestudeerde verricht zijn externe marketingactiviteiten in nauwe afstemming met de mogelijkheden binnen de eigen organisatie, rekening houdend met de diverse onderdelen en invalshoeken. 2.3.3 De afgestudeerde kan de principes van kwaliteitszorg toepassen op interne processen binnen de organisatie, gericht op een optimale kwaliteit van het product of de dienst aan de klant of markt. Vanuit de eisen die marketing stelt kan hij de betreffende onderdelen van een kwaliteitszorgplan opstellen voor en borgen binnen de eigen organisatie 2.3.4 De afgestudeerde beheerst de principes van business process redesign. Hij kan op basis hiervan voorstellen uitwerken voor het strategisch marketingbeleid van de onderneming, in nauwe samenhang met het beleid inzake organisatieontwikkeling, productontwikkeling en ICT-ontwikkeling. 2.3.5 De afgestudeerde kan met behulp van ICT de klantgegevens toegankelijker en harteerbaar maken ten behoeve van marketingactiviteiten 2.4 Financieel management 2.4.1 De afgestudeerde kan vraagstukken en aandachtspunten op het terrein van financieel management tijdig en adequaat signaleren, beschrijven en beoordelen op hun relevantie voor het marketingbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden. 2.4.2 De afgestudeerde kan financiële analyses op commercieel economisch gebied uitvoeren en de resultaten hiervan vertalen naar het marketingbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden. 2.4.3 De afgestudeerde kan budgetten en voortgang bewaken en verantwoorden binnen het kader van het marketingplan. E3 - ALGEMENE BEROEPSGERICHTE COMPETENTIES De ondersteunende kennis en vaardigheden van een afgestudeerde om zijn meer specifieke marketingexpertise (zie E1) adequaat te kunnen inzetten. Evenals bij de andere rubrieken staan de hier beschreven competenties niet op zichzelf maar dienen zij geïntegreerd te worden toegepast met die uit de andere rubrieken. 3.1 Taalvaardigheden 3.1.1 De afgestudeerde kan zich op duidelijke en overtuigende wijze en met de juiste toonzetting uitdrukken in woord en geschrift. Hij is in staat doelgericht en op correcte wijze in het Nederlands te schrijven. 3.1.2 Nederlands en Engels dient van hoog niveau te zijn. De afgestudeerde moet zowel in het Nederlands als in het Engels op communicatief competent niveau volledig kunnen functioneren in zijn toekomstige taak.
Pagina 39 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
3.2 Informatie- en communicatietechnologie 3.2.1 De afgestudeerde kan binnen zijn werkzaamheden als marketeer ICT-systemen zoals tekstverwerkings-, spreadsheet- en presentatieprogramma’s en datacommunicatie- en informatie-systemen gebruiken. 3.2.2 De afgestudeerde kan databestanden zodanig invoeren en manipuleren dat er een beter inzicht ontstaat in het profiel van klanten en markten en daardoor de effectiviteit van marketingactiviteiten kan worden vergroot. 3.2.3 De afgestudeerde kan aangeven op welke wijze het gebruik van ICT de effectiviteit van de verschillende marketingtools en zijn werkzaamheden als marketeer kan optimaliseren. 3.2.4 De afgestudeerde kan een eigen bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het strategisch commercieel beleid van de onderneming op strategisch niveau door de inzet van ICT. 3.3 Methoden van onderzoek 3.3.1 De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste statistische begrippen en procedures. Hij is in staat op correcte wijze gegevens te verzamelen en deze in te voeren in een statistisch software pakket. Hij kan deze gegevens met behulp van dit pakket zodanig bewerken dat deze worden omgezet in informatie. Ook kan hij gegevens met behulp van dit pakket analyseren en de analyse resultaten interpreteren. 3.3.2 De afgestudeerde is in staat de via onderzoek verkregen informatie en analyseresultaten te vertalen naar commercieel economische activiteiten. Zowel de via het onderzoek verkregen informatie alsmede de analyseresultaten, conclusies en aanbevelingen kan hij op correcte wijze weergeven in een onderzoeksrapport. 3.3.3 De afgestudeerde kan op een systematische wijze problemen analyseren en op basis hiervan een oplossingsmethode kiezen. Hij kan de gekozen oplossingsmethode toepassen en vervolgens controleren op de uitkomsten. Hij kan tenslotte reflecteren op de uitkomst en oplossingsmethode. 3.3.4 De afgestudeerde kan voor het signaleren casu quo oppakken van signalen uit de markt gebruik maken van diverse ICT-toepassingen. E4 - PERSOON Deze opleidingskwalificaties hebben betrekking op de persoonlijke effectiviteit van de afgestudeerde in de latere beroepspraktijk. 4.1 Zelfmanagement 4.1.1 De afgestudeerde is ambitieus, pro-actief, doelgericht, daadkrachtig, grensverleggend, creatief, kritisch, gemotiveerd, toont initiatief, stelt ogenschijnlijke zekerheden ter discussie, is niet bang om fouten te
Pagina 40 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
maken, heeft inlevingsvermogen, zelfvertrouwen, overtuigingskracht en werklust. Hij functioneert autonoom, heeft een visie en combineert analytische vaardigheden met een probleemoplossend vermogen. 4.1.2 De afgestudeerde kent zijn eigen sterke en zwakke punten en kan aangeven hoe en binnen welke termijn hij de zwakke punten kan verbeteren. 4.1.3 De afgestudeerde heeft een duidelijk beeld van de beroepspraktijk, heeft een goed gevoel voor verhoudingen binnen de organisatie en bezit een realistische inschatting van zijn carrièremogelijkheden. 4.1.4 De afgestudeerde kan zijn eigen werkzaamheden efficiënt inrichten. Hij kan zijn eigen kennis en vaardigheden voor het uitvoeren van een opdracht inschatten en een afgewogen activiteitenplanning en tijdsplanning opstellen. Vervolgens kan hij werken volgens deze opgestelde tijd- en activiteitenplanning en op basis van werkdiscipline. 4.1.5 De afgestudeerde kan projectmatig werken en de hem binnen het project toebedeelde rol correct uitvoeren. 4.1.6 De afgestudeerde kan omgaan met onzekerheden en subjectiviteiten. Hij kan aangeven hoe deze zijn handelen beïnvloeden en hoe hij eventuele belemmeringen daarin kan wegnemen. 4.1.7 De afgestudeerde kan zijn eigen handelen kritisch evalueren, hij is bereid en in staat hier verantwoording over af te leggen en kritiek op zijn handelswijze te verwerken. 4.1.8 De afgestudeerde is een teamplayer, waardoor hij in staat is een goede taakverdeling neer te zetten en ideeën en oplossingen te genereren. 4.2 Kennismanagement 4.2.1 De afgestudeerde is geïnteresseerd in de theoretische en praktische grondslagen van de verschillende thema’s binnen zijn vakgebied. Hij volgt daartoe eveneens nieuwe ontwikkelingen op de voet. 4.2.2 De afgestudeerde kan een strategie ontwikkelen voor het verzamelen, selecteren, beoordelen, verspreiden en beheren/onderhouden van voor de onderneming relevante commercieel-economische informatie op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau. Hij kan vakkundig oordelen, zijn opties afwegen en realistische inschattingen maken. Hij kan de organisatorische voorbereidingen treffen voor de uitvoering hiervan. 4.2.3 De afgestudeerde kan de essentie uit een complexe opdracht of commercieel vraagstuk halen en deze helder en objectief communiceren naar derden. 4.2.4 De afgestudeerde kan snel en adequaat trends, opinies en andere informatie uit een veelheid van binnenen buitenlandse informatiebronnen selecteren en beoordelen op de juistheid en op relevantie voor het marketingbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden daarbinnen. Hij kan deze nieuwe
Pagina 41 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
inzichten motiveren, uitwerken naar het marketingbeleid met de bijbehorende randvoorwaarden en tevens integreren in zijn eigen werkzaamheden. 4.2.5 De afgestudeerde weet dat zijn commercieel economische kennis beperkt is en gedeeltelijk onderhevig is aan veroudering. Hij houdt zich daarom voortdurend op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. 4.2.6 De afgestudeerde kan individuele leerervaringen omzetten in kennis en deze beschikbaar stellen aan collega’s die deze kennis vervolgens kunnen toepassen. 4.2.7 De afgestudeerde kan zijn kennis, omgevingsbewustzijn en oordeelsvorming in resultaat omzetten door zich duidelijk uit te spreken en te committeren aan de gekozen opties. 4.3 Relatiebeheer en management 4.3.1 De afgestudeerde kan op een coöperatieve wijze samenwerken met collega’s en is hierbij een gelijkwaardige gesprekspartner. 4.3.2 De afgestudeerde kan op constructieve wijze een gesprek of discussie leiden, rekening houden met het standpunt van de ander, samenwerken en reflecteren op het proces van samenwerken. 4.3.3 De afgestudeerde kan zelfstandig een voordracht voorbereiden, organiseren en houden met behulp van moderne presentatietechnieken. 4.3.4 De afgestudeerde denkt en handelt klantgericht en kan wensen en klachten correct behandelen. 4.3.5 De afgestudeerde voelt zichzelf als een spin in het web en weet zijn boodschap over te brengen en te luisteren naar klanten, maar ook naar de eigen organisatie. 4.3.6 De afgestudeerde bezit onderhandelingsvaardigheden. 4.3.7 De afgestudeerde kan relaties zodanig ontwikkelen en onderhouden dat deze optimaal bijdragen aan de commerciële doelstellingen van de onderneming. 4.3.8 De afgestudeerde beheerst de principes van projectmanagement, verandermanagement en human resources management. Hij kan op basis hiervan leiding geven aan commerciële projecten en andere activiteiten van de onderneming op operationeel en tactisch niveau.
Pagina 42 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Beroepsprofiel HBO Sales INLEIDING De LOI heeft het initiatief genomen om het profiel Sales te ontwikkelen. Voor de totstandkoming van het profiel Sales is als uitgangspunt genomen het Nieuw Profiel CE (Hobéon, 1998). Het profiel CE is tot stand gekomen door middel van deskresearch en interviews met het bedrijfsleven, waarna het is vastgesteld in het Landelijk Overleg CE. Het profiel CE richt zich op verschillende functies: niet alleen sales-, maar ook marketing- en inkoopfuncties. Naar aanleiding van aanvullend deskresearch, dat bestond uit analyse van enkele tientallen vacatures van relevante salesfuncties en input van vakdeskundigen, zijn er wijzigingen aangebracht in het profiel CE om te komen tot het afgeleide profiel Sales. Het profiel Sales beperkt zich tot de Beroepskwalificaties en de Opleidingskwalificaties. De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen hebben vooral betrekking op het aspect "Kern" in de opleidingskwalificaties. Waar in het profiel CE taken op het gebied van marketing, sales en inkoop worden vermeld, ligt het accent nu (bijna) volledig op sales. Voor de beoordeling en vaststelling van het profiel Sales is het NIMA benaderd. Het NIMA staat "in het hart van de marketing" en stimuleert, ontwikkelt en professionaliseert marketeers, die werkzaam zijn in het marketingvakgebied. Dit gebeurt enerzijds via de NIMA Vereniging in haar rol als marketingplatform voor ca. 3.000 leden en anderzijds door het afnemen van ruim 10.000 examens per jaar op het gebied van marketing, sales, communicatie en marktonderzoek. In de totstandkoming van dit profiel zijn ook de functieprofielen van de Sales Management Association meegenomen. De Sales Management Association (SMA) is de toonaangevende professionele beroepsvereniging voor iedereen die op het werkgebied van Sales- & AccountManagement actief is. Tot slot: in het document wordt de afgestudeerde van de opleiding HBO Sales voor het gemak aangeduid als "de salesprofessional". BEROEPSKWALIFICATIES
Definitie beroepskwalificaties We beschrijven in dit hoofdstuk de beroepskwalificaties Sales. Onder beroepskwalificaties worden verstaan: • de essentie en de centrale activiteiten van het beroep (of beroepenveld); • de taken en handelingen die als regel in de uitoefening van het beroep voorkomen; • de mate van de met de uitoefening van het beroep samenhangende complexiteit, communicatie, verantwoordelijkheden en persoonlijke geïnvolveerdheid.3
Profielschets salesprofessional De beschrijving van de werkzaamheden van een salesprofessional is te geven als een samenstelling vanuit een drietal invalshoeken of werkvelden, waarbij ieder werkveld een onderscheidend niveau kan hebben: • zwaarte van de management component; afhankelijk van het niveau in en buiten de organisatie (operationeel / tactisch [beleid] / strategisch); • complexiteit en aard van het product/dienst dat bedrijf aanbiedt; 3
Citaat uit Stramien opleidingskwalificaties hbo (bijlage bij brief bestuur HBO-raad d.d. 13/11/97)
Pagina 43 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
•
complexiteit van de klantenkring/markt van het bedrijf.
Ten aanzien van de management component houdt de salesprofessional zich bezig met de vier gedefinieerde hoofdfuncties van management: plannen, organiseren, beheren en leidinggeven. Deze activiteiten hebben hier betrekking op beleidsniveau en/of operationeel niveau. Niet alleen betreft het activiteiten die noodzakelijk zijn om tijd, geld, mensen en middelen te alloceren, keuzes te maken en prioriteiten te stellen, maar ook gaat het om (de implementatie van) activiteiten die gericht zijn op het mogelijk maken van het (zelf) uitvoeren van verkoopactiviteiten. Afhankelijk van de aard van de producten en/of diensten is de salesprofessional in staat een aansluiting te maken op de kenmerken en kwaliteiten van de eigen producten en diensten op de wensen en behoeften van de klanten, met als doel een optimale waarde voor beide partijen tot stand te brengen. Zowel de waarde vanuit de klantoptiek als de verkoopwaarde vanuit de eigen organisatie. Van grote invloed op de aard van de te kiezen verkoopactiviteiten is de samenstelling van de markt en de (toekomstige) klantenkring waarin de salesprofessional opereert. Bij de laatste twee werkvelden is er een hechte aansluiting met de marketing discipline. Om de verkoopactiviteiten op een passende wijze te kunnen inzetten beschikt hij4 over geïntegreerde expertise inzake: • de (modernste) salesmethoden en -technieken; • organisatie en bedrijfsvoering, zowel van de eigen organisatie als in relatie tot (potentiële) klanten en andere deelnemers in de keten; • de inzet van ICT als middel om informatie te laten stromen binnen en tussen organisaties en om geheel nieuwe diensten- en salesconcepten te kunnen realiseren; • de inzet van zijn eigen persoonlijke stijl en daaruit voortvloeiende persoonlijke effectiviteit. Om zijn functie uit te kunnen oefenen is de salesprofessional pragmatisch en beschikt hij over goede communicatieve en sociale vaardigheden. Naast de Nederlandse taal kan hij in ten minste een vreemde taal correct communiceren, bij voorkeur Engels. Zowel zelfstandig als in samenwerking met anderen kan hij een vertaalslag maken van klantwensen en behoeften naar een passende oplossing, voorkomende problemen herkennen en waar nodig naar tevredenheid oplossen. Hij kan een businessplan vertalen naar een salesplan, dit op professionele wijze presenteren en andere mensen hierop aansturen. Hij heeft inzicht in de belangrijkste methoden van marktonderzoek en beschikt over een uitgebreide kennis van en inzicht in ICT. Tevens bezit hij vaardigheden om deze kennis te vertalen naar activiteiten op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Commercieel-economische kennis, ondersteund door managementvaardigheden vormen de basis voor zijn inzichtelijk handelen in uiteenlopende bedrijfssituaties. Hij kan snel een juiste inschatting maken van de persoon of onderneming waarmee hij te maken heeft. Tot zijn persoonlijke bagage behoren: ambitie, empathie, resultaatgerichtheid, hebben van een heldere visie, collegialiteit, stressbestendigheid en goed functionerend zowel autonoom als in groepsverband.
4
Waar in teksten "hij" staat, kan ook "zij" gelezen worden.
Pagina 44 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Afhankelijk van zijn rol en functieniveau kan hij, op basis van deze kwaliteiten, de wensen en behoeften van klanten snel, op een voor beide partijen waardevolle wijze, succesvol vertalen naar strategisch commercieel beleid en operationeel handelen. Start- en vervolgfuncties Voorbeelden van startfuncties zijn: commercieel medewerker binnendienst staffunctie sales verkoper vertegenwoordiger verkoopadviseur accountmanager. Voorbeelden van zwaardere startfuncties of vervolgfuncties zijn: verkoopleider accountmanager junior salesmanager junior commercieel manager. Voorbeelden van doorgroeifuncties: hoofd verkoop salesmanager key-accountmanager regiomanager commercieel manager commercieel directeur.
1.3
Kerntaken
Kerntaken in (zwaardere) startfuncties Mede uit een analyse van enkele tientallen personeelsadvertenties en toetsing aan de profielen van de SMA is gebleken dat de volgende kerntaken voor een salesprofessional kunnen worden onderscheiden: • operationele verantwoordelijkheid voor acquisitie, ontwikkeling van bestaande en nieuwe accounts; ontwikkelen, onderhouden en uitbreiden van (functionele) netwerken en relaties op diverse niveaus in de klantorganisaties; • bijdragen aan structurele marktontwikkeling, kwalificatie en ontwikkeling van potentiële business opportunities bij (geselecteerde) klanten; verder opbouwen van klanttevredenheid en klantloyaliteit; op structurele wijze beslissingen van de klant beïnvloeden; • directe voorbereiding, begeleiding (soms leiding), uitvoering en evaluatie van verkoopplannen; • bijdragen aan voorbereiding en uitvoering van verkoopbeleid van de onderneming op strategisch niveau. Opzetten en actueel houden van een correct en consistent databestand van klanten, eventueel ook van concurrenten en andere stakeholders; • beleidsontwikkeling, organisatie, begeleiding (soms leiding), uitvoering en evaluatie van informatiebeheer, marktonderzoek en communicatie; • plannen en activiteiten afstemmen op financieel-economische, organisatorische, juridische, maatschappelijke en culturele mogelijkheden en randvoorwaarden; • ontwikkelen, organiseren, uitvoeren en evalueren van eigen werkzaamheden, mede in relatie tot die van andere mensen.
Pagina 45 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Kerntaken in vervolg- en doorgroeifuncties Liggen in het verlengde van die bij de startfuncties, met de volgende accentverschuivingen: • Van kleinere klanten naar grotere en complexere accounts; • Van management van kleine (delen van) ondernemingen naar management van grotere (delen van) ondernemingen, leiding geven aan teams van mensen; • Van operationele naar strategisch-tactische verantwoordelijkheid; • Van beleidsondersteunend naar beleidsbepalend; • Van verkoopgesprek naar ‘boardroom selling’. OPLEIDINGSKWALIFICATIES
Definitie en hantering opleidingskwalificaties Opleidingskwalificaties hebben betrekking op de uiteindelijke doelen van een opleiding: welke kwaliteit streeft de opleiding na ten aanzien van de afgestudeerden. In de opleidingskwalificaties staan de kwalificatie-eisen (zoals kennis en vaardigheden) die het bedrijfsleven aan een afgestudeerde stelt. Het curriculum is er op gericht die opleidingskwalificaties te realiseren. Bij het formuleren van opleidingskwalificaties zal het altijd moeilijk blijven om het na te streven niveau nauwkeurig en eenduidig te beschrijven. Opleidingskwalificaties vervullen een nuttige functie bij het afstemmen van de opleiding op de kwaliteiten die een beroep vereist op hoofdlijnen, maar niet in de zin van een precieze aansluiting van opleiding op beroep. Opleidingskwalificaties geven een overzicht van de werkzaamheden of taken die een afgestudeerde moet kunnen uitvoeren. Voor de opleiding HBO Sales is het van belang om zo helder en concreet mogelijk op de praktijk van het beroep gericht te blijven. De geformuleerde opleidingskwalificaties worden daarom eenduidig geformuleerd. Opleidingskwalificaties zijn van belang voor de controle van de inhoud en leerdoelen van opleidingen. Met opleidingskwalificaties kan globaal worden vastgesteld of een opleiding de juiste inhoud kent. Opleidingskwalificaties worden geformuleerd op de volgende wijze: "De afgestudeerde kan een oordeel geven over..."; "De afgestudeerde kan een heldere analyse maken van..."; "De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in..”; “De afgestudeerde is vaardig in …”
Pagina 46 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Overzicht opleidingskwalificaties Opleidingskwalificaties E1 Kern
1.1 Verkopen ´intern´
1.2
1.3
E2 Context
2.1
2.2
2.3
2.4
E3 Algemene beroepsgerichte competenties
3.1 3.2 3.3
1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 Verkopen ´extern´ 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 Relatiebeheer 1.3.1 1.3.2 1.3.3 Algemene normen en 2.1.1 waarden 2.1.2 2.1.3 Onderneming en 2.2.1 omgeving 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.3.1 Procesbeheersing en – vernieuwing 2.3.2 2.3.3 2.3.4 Financieel management 2.4.1 2.4.2 2.4.3 Taalvaardigheden 3.1.1 3.1.2 Informatie- en 3.2.1 communicatietechnologie 3.2.2 Methoden van onderzoek 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.3.5
Maken strategisch verkoopplan Invullen Strategisch verkoopbeleid Operationaliseren verkoopbeleid Beoordelen verkoopconcept Markt- / klantontwikkeling Marktonderzoek (Lead) kwalificatie Inspelen op klantwaarden Besluitvormingsproces DMU Inkoopproces en rol inkoper Klantgericht onderhandelen Relaties ontwikkelen Klanttevredenheid Afstemming marketing Algemene normen Codes beroepspraktijk Impact regelgeving Organisatie principes (In)formele verhoudingen Relatie overheid en bedrijfsleven Inzicht in afnemers Analyse bedrijfstak Bedrijfsprocessen Juridische randvoorwaarden Klantprocessen Randvoorwaarden eigen organisatie Kwaliteit(szorg) Zelfsturing prestaties Financiën en verkoopbeleid Financiële analyse en calculaties Prijsbeleid ABN Communicatief competent Gebruik standaard programma’s Toepassen dataverwerking ICT als tool Gebruik MIS en VIS (CRM) Gebruik (statistische) pakketten Statistiek in verkoop Systematische werkwijze
Pagina 47 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
E4 Persoon
4.1 Zelfmanagement
4.2 Kennismanagement
4.3 Communicatie en management
4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 4.1.6 4.1.7 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.2.5 4.2.6 4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5
Karaktereigenschappen Persoonlijke SW(OT) Realistisch carrière perspectief Time management Projectmatig werken Handelen met onzekerheden Evaluatie eigen prestaties Theorie van vakgebied Structureel info verzamelen Essentie communiceren Informatie abstraheren en integreren Bijhouden vernieuwing Delen van leerervaringen Samenwerken Gespreksleider Presentatie Projectleider Management
E1 - KERN Onder ‘kern’ wordt die expertise verstaan die het kenmerkende resp. onderscheidende vormt van de salesprofessional ten opzichte van afgestudeerden van andere opleidingen. De hier beschreven competenties worden geïntegreerd toegepast met die uit de drie andere rubrieken en vice-versa. 1.1 Verkopen ‘intern’ 1.1.1 Maken strategisch verkoopplan De afgestudeerde is in staat om op basis van de bedrijfsstrategie een strategisch verkoopplan te schrijven en hiertoe de benodigde financiële en organisatorische aspecten te beschrijven en te onderbouwen. Tevens is de afgestudeerde in staat om het plan te vertalen in concrete verkoopactiviteiten en –methoden, met input vanuit het verkoopteam. 1.1.2 Invullen strategisch verkoopbeleid De afgestudeerde kan een leidende rol vervullen bij het voorbereiden, formuleren, implementeren en evalueren van het strategisch verkoopbeleid van een onderneming. Hij kan daartoe een beargumenteerde keuze maken voor een optimale strategie en aangeven hoe deze moet worden uitgevoerd. 1.1.3 Operationaliseren verkoopbeleid De afgestudeerde kan een strategisch verkoopbeleid van een onderneming in operationele deelplannen uitwerken naar de relevante verkoopconcepten en -methoden en kan concrete activiteiten definiëren, uitvoeren en aansturen. 1.1.4 Beoordelen verkoopconcept De afgestudeerde is in staat om op basis van marktgerelateerde ‘benchmarks’ operationele verkoopconcepten te beoordelen. 1.2 Verkopen ‘extern’ 1.2.1 Markt- / klantontwikkeling De afgestudeerde is in staat om binnen de gekozen markt(en) planmatig nieuwe en bestaande klanten en deelmarkten te benaderen en verder te ontwikkelen. 1.2.2 Marktonderzoek
Pagina 48 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
De afgestudeerde kan aangeven en beargumenteren wanneer een marktonderzoek gewenst is en specificeren waaraan een opdracht tot marktonderzoek moet voldoen. Tevens kan hij een kwalitatief en kwantitatief marktonderzoek voorbereiden en uitvoeren. Hij kan de resultaten interpreteren, toetsen en evalueren. Hij kan op basis hiervan rapporteren over de uitkomsten en de gevolgde werkwijze beargumenteren, evalueren en suggesties doen voor verder onderzoek. 1.2.3 (Lead) kwalificatie De afgestudeerde is in staat om de (business)potentie van klanten te toetsen op realistische bijdrage aan de eigen business. Dit zowel voor nieuwe als voor bestaande klanten 1.2.4 Inspelen op klantwaarden De afgestudeerde kan klantwaarden herkennen, deze bewust met de klant communiceren en de waarde van de dienstverlening daar op afstemmen. 1.2.5 Besluitvormingsproces DMU De afgestudeerde is in staat om relevante personen / belanghebbenden in het verkooptraject te identificeren en het besluitvormingsproces bij de klant planmatig en gericht te beïnvloeden. Hij heeft inzicht in het politieke speelveld binnen de klantomgeving. 1.2.6 Inkoopproces en rol inkoper De afgestudeerde heeft voldoende kennis van het (professionele) inkoopproces, het inkoopgedrag en de rol van de inkoper. 1.2.7 Klantgericht onderhandelen De afgestudeerde denkt en handelt klantgericht, kan wensen en eisen conceptualiseren en kan zelfstandig en resultaatgericht onderhandelen. Hij is in staat om met de klant de order af te sluiten. 1.3 Relatiebeheer 1.3.1 Relaties ontwikkelen De afgestudeerde kan relaties zodanig ontwikkelen en onderhouden dat deze optimaal bijdragen aan de commerciële doelstellingen van de onderneming. Hij is in staat een vertaalslag te maken van de (politieke) belangen en de belevingswereld van de klant naar passende diensten die de onderneming aanbiedt. 1.3.2 Klanttevredenheid De afgestudeerde heeft inzicht in de verschillende mogelijkheden van klantcontactmomenten en aard van klantcontact en weet hoe deze optimaal in te zetten om de klanttevredenheid en loyaliteit te borgen. 1.3.3 Afstemming marketing De afgestudeerde is in staat om in nauwe afstemming met de marketing discipline een goede markt- en klantgerichte aanpak te bewerkstelligen, zodanig dat een succesvolle realisatie van de verkoopplannen ondersteund wordt. E2 - CONTEXT Voor de vertaalslag van theorie naar praktijk is het van belang dat afgestudeerden kennis en kunde bezitten van de context waarbinnen ze zullen opereren en deze kunnen integreren in hun werkzaamheden als salesprofessional. 2.1 Algemene normen en waarden 2.1.1 Algemene normen De afgestudeerde betrekt in zijn handelen algemeen aanvaarde normen en waarden binnen de omgeving waar hij opereert en kan de implicaties van zijn werk toetsen aan ethische principes. 2.1.2 Codes beroepspraktijk De afgestudeerde handelt op een wijze die overeenkomt met de algemeen aanvaarde codes en opvattingen die gelden in de beroepspraktijk.
Pagina 49 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
2.1.3 Impact regelgeving De afgestudeerde heeft een beeld van de relevante overheidsactiviteiten die zijn werkzaamheden beïnvloeden en kan daar in concrete, actuele situaties mee omgaan. 2.2 Onderneming en omgeving 2.2.1 Organisatie principes De afgestudeerde heeft kennis van de belangrijkste organisatiekundige principes en kan op basis hiervan snel een beeld vormen van de wijze waarop een bedrijf is georganiseerd, teneinde zijn activiteiten hierop af te stemmen. 2.2.2 (In)formele verhoudingen De afgestudeerde kan zich snel een beeld vormen van de formele en informele verhoudingen binnen bedrijven en kan zijn plan en gedrag hierop afstemmen. 2.2.3 Relatie overheid en bedrijfsleven De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de verhouding tussen overheid en bedrijfsleven en kan deze wisselwerking aangeven in concrete, actuele situaties. 2.2.4 Inzicht in afnemers De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de relevante psychologische, sociologische en culturele factoren van directe afnemers en kan zijn gedrag hierop afstemmen. 2.2.5 Analyse bedrijfstak De afgestudeerde kan de economische omgeving op bedrijfstakniveau analyseren en op basis hiervan een bijdrage leveren aan het verkoopbeleid van de onderneming. 2.2.6 Bedrijfsprocessen De afgestudeerde kan bedrijfsprocessen analyseren, doelstellingen formuleren en deze met passende (bijvoorbeeld door inzet van E-business) activiteiten optimaliseren. Hij kan de implicaties hiervan op de onderneming aangeven. 2.2.7 Juridische randvoorwaarden De afgestudeerde kan de relevante juridische mogelijkheden en randvoorwaarden voor het commercieel opereren van zijn verkooporganisatie en zijn eigen werkzaamheden in kaart brengen en in voorkomende gevallen daar adequaat op reageren. 2.3 Procesbeheersing en -vernieuwing 2.3.1 Klantprocessen De afgestudeerde kan zich snel en adequaat een beeld vormen van klantprocessen voor wat betreft organisatie, bedrijfsvoering en cultuur om op basis daarvan dienstverlening te kunnen ontwikkelen met maximale toegevoegde waarde voor de betreffende klant. 2.3.2 Randvoorwaarden eigen organisatie De afgestudeerde verricht zijn externe account- en salesactiviteiten in nauwe afstemming met de mogelijkheden binnen de eigen organisatie. 2.3.3 Kwaliteit(szorg) De afgestudeerde kan de principes van kwaliteitszorg toepassen op interne processen binnen de verkoopafdeling, gericht op een optimale kwaliteit van dienstverlening aan de klant. 2.3.4 Zelfsturing prestaties De afgestudeerde is in staat om de eigen prestaties en de prestaties van het team te benchmarken en op basis hiervan zonodig processen aan te passen.
Pagina 50 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
2.4 Financieel management 2.4.1 Financiën en verkoopbeleid De afgestudeerde kan vraagstukken en aandachtspunten op het terrein van financieel management tijdig en adequaat signaleren, beschrijven en beoordelen op hun relevantie voor verkoopbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden. 2.4.2 Financiële analyse en calculaties De afgestudeerde kan financiële analyses en kosten- en prijscalculaties uitvoeren en de resultaten hiervan vertalen naar het verkoopbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden. 2.4.3 Prijsbeleid De afgestudeerde heeft inzicht in de financiële consequenties van het te voeren prijsbeleid voor de eigen organisatie en de impact van het prijsbeleid op de marktpositie. Hij is in staat om een keuze te maken voor het juiste prijsbeleid. E3 - ALGEMENE BEROEPSGERICHTE COMPETENTIES De ondersteunende kennis en vaardigheden van een afgestudeerde om zin meer specifieke salesexpertise (zie E1) adequaat te kunnen inzetten. Evenals bij de andere rubrieken staan de hier beschreven competenties niet op zichzelf maar dienen zij geïntegreerd te worden toegepast met die uit de andere rubrieken. 3.1 Taalvaardigheden 3.1.1 ABN De afgestudeerde kan zich op duidelijke en overtuigende wijze en met de juiste toonzetting uitdrukken in woord en geschrift. Hij is in staat doelgericht en op correcte wijze in het Nederlands te schrijven. 3.1.2 Communicatief competent Nederlands en Engels dient van hoog niveau te zijn. De afgestudeerde moet zowel in het Nederlands als in het Engels op communicatief competent niveau volledig kunnen functioneren in zijn toekomstige taak. 3.2 Informatie- en communicatietechnologie 3.2.1 Gebruik standaard programma’s De afgestudeerde kan binnen zijn werkzaamheden als salesprofessional ICT-systemen zoals tekstverwerkings-, spreadsheet- en presentatieprogramma's en datacommunicatie- en informatie-systemen gebruiken. 3.2.2 Toepassen dataverwerking De afgestudeerde kan databestanden zodanig invoeren en manipuleren dat er een beter inzicht ontstaat in het profiel van klanten en markten en daardoor de effectiviteit van verkoopactiviteiten kan worden vergroot. 3.3 Methoden van onderzoek 3.3.1 ICT als tool De afgestudeerde kan een eigen bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het strategisch verkoopbeleid van de onderneming door de (ondersteunende) inzet van ICT. 3.3.2 Gebruik MIS en VIS (CRM) De afgestudeerde heeft inzicht in de werking van het Marketing Informatie Systeem (MIS) en het Verkoop Informatie Systeem (VIS) (of CRM systeem). Hij is vaardig in het gebruik en is in staat deze systemen ondersteunend te laten zijn voor de verkoopprocessen. 3.3.3 Gebruik (statistische) pakketten
Pagina 51 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
De afgestudeerde heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste statistische begrippen en procedures. Hij is in staat op correcte wijze gegevens te verzamelen en deze in te voeren in een daartoe geschikt pakket. Ook kan hij gegevens met behulp van dit pakket analyseren en de analyse resultaten interpreteren. 3.3.4 Statistiek in verkoop De afgestudeerde is in staat de via onderzoek verkregen informatie en analyseresultaten te vertalen naar passende verkoopactiviteiten. Zowel de via het onderzoek verkregen informatie alsmede de analyseresultaten, conclusies en aanbevelingen kan hij op correcte wijze weergeven in een onderzoeksrapport. 3.3.5 Systematische werkwijze De afgestudeerde kan op een systematische wijze problemen analyseren en op basis hiervan een oplossingsmethode kiezen. Hij kan de gekozen oplossingsmethode toepassen en vervolgens controleren op de uitkomsten. Hij kan tenslotte reflecteren op de uitkomst en oplossingsmethode. E4 - PERSOON Deze opleidingskwalificaties hebben betrekking op de persoonlijke effectiviteit van de afgestudeerde in de latere beroepspraktijk. 4.1 Zelfmanagement 4.1.1 Karaktereigenschappen De afgestudeerde is ambitieus, doelgericht, creatief, gemotiveerd en heeft werklust. Hij kan autonoom functioneren, heeft een visie en combineert analytisch inzicht met een probleemoplossend vermogen. 4.1.2 Persoonlijke SW(OT) De afgestudeerde kent zijn eigen sterke en zwakke punten en kan aangeven hoe en binnen welke termijn hij de zwakke punten kan verbeteren. Tevens weet hij zijn sterke punten optimaal in te zetten. 4.1.3 Realistisch carrière perspectief De afgestudeerde heeft een duidelijk beeld van de beroepspraktijk en bezit een realistische inschatting van zijn carrièremogelijkheden. 4.1.4 Time management De afgestudeerde kan zijn eigen werkzaamheden effectief en efficiënt inrichten. Hij kan zijn eigen kennis en vaardigheden voor het uitvoeren van een opdracht inschatten en een afgewogen activiteitenplanning en tijdsplanning opstellen. Vervolgens kan hij werken volgens deze opgestelde tijds- en activiteitenplanning en op basis van werkdiscipline. 4.1.5 Projectmatig werken De afgestudeerde kan projectmatig werken en de hem binnen het project toebedeelde rol correct uitvoeren. 4.1.6 Handelen met onzekerheden De afgestudeerde kan omgaan met onzekerheden en subjectiviteiten. Hij kan aangeven hoe deze zijn handelen beïnvloeden en hoe hij eventuele belemmeringen daarin kan wegnemen. 4.1.7 Evaluatie eigen prestaties De afgestudeerde kan zijn eigen handelen, mede aan de hand van feedback van anderen, kritisch evalueren en hij is bereid en in staat hier verantwoording over af te leggen en kritiek op zijn handelswijze te verwerken. 4.2 Kennismanagement 4.2.1 Theorie van vakgebied De afgestudeerde is geïnteresseerd in de theoretische en praktische grondslagen van de verschillende thema's binnen zijn vakgebied. Hij volgt daartoe eveneens nieuwe ontwikkelingen op de voet. 4.2.2 Structureel info verzamelen
Pagina 52 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
De afgestudeerde kan een strategie ontwikkelen voor het verzamelen, selecteren, beoordelen, verspreiden en beheren/onderhouden van voor de onderneming relevante verkoopinformatie op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau. Hij kan de organisatorische voorbereidingen treffen voor de uitvoering hiervan. 4.2.3 Essentie communiceren De afgestudeerde kan de essentie uit een complex vraagstuk halen en deze helder en objectief communiceren naar derden. 4.2.4 Informatie abstraheren en integreren De afgestudeerde kan snel en adequaat trends, opinies en andere informatie uit een veelheid van binnenen buitenlandse informatiebronnen selecteren en beoordelen op de juistheid en op relevantie voor het verkoopbeleid van de onderneming en zijn eigen werkzaamheden daarbinnen. Hij kan deze nieuwe inzichten motiveren, uitwerken naar het verkoopbeleid met de bijbehorende randvoorwaarden en tevens integreren in zijn eigen werkzaamheden. 4.2.5 Bijhouden vernieuwing De afgestudeerde weet dat zijn kennis van verkoopmethoden en –technieken beperkt is en gedeeltelijk onderhevig is aan veroudering. Hij houdt zich daarom voortdurend op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. 4.2.6 Delen van leerervaringen De afgestudeerde kan individuele leerervaringen omzetten in kennis en deze beschikbaar stellen aan collega's die deze kennis vervolgens kunnen toepassen. 4.3 Communicatie en management 4.3.1 Samenwerken De afgestudeerde kan op een coöperatieve wijze samenwerken met collega's en is hierbij een gelijkwaardige gesprekspartner. Hij heeft inzicht in de rolbijdrage van de teamleden die zij in het team hebben. 4.3.2 Gespreksleider De afgestudeerde kan op constructieve wijze een gesprek of discussie leiden, rekening houden met het standpunt van de ander, samenwerken en reflecteren op het proces van samenwerken. 4.3.3 Presentatie De afgestudeerde kan zelfstandig op een goede wijze een voordracht voorbereiden, organiseren en houden, zo nodig met behulp van moderne presentatietechnieken. 4.3.4 Projectleider De afgestudeerde beheert de principes van projectmanagement, verandermanagement en human resources management. Hij kan op basis van zijn kwaliteiten leiding geven aan commerciële projecten en andere activiteiten van de onderneming op operationeel en tactisch niveau. 4.3.5 Management De afgestudeerde weet hoe de hoofdfuncties van management (plannen, organiseren, beheren en leidinggeven) in de praktijk toe te passen. Hij kan op de deelgebieden in de voorkomende situaties een passende keuze maken uit de diverse management instrumenten en heeft inzicht in de gevolgen van die keuze.
Pagina 53 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bijlage 4: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Zelfevaluatie opleiding HBO Marketing Bachelor en HBO Sales Bachelor Beroepsprofiel en civiel effect van de opleiding Profiel HBO Marketing, medio 2004 Profiel HBO Sales, medio 2004 Brief van NIMA over de Profielen HBO Marketing en HBO Sales, 22 oktober 2004 Beoordeling van LOI HBO Sales, door ir. M.M. Dinaux, september 2004 Curriculumadvies HBO Marketing, door mevrouw drs. L. Linders Onderwijs- en Examenregeling opleiding HBO Marketing, tijdvak 2004/2005 Onderwijs- en Examenregeling opleiding HBO Sales, tijdvak 2004/2005 Lijst met examenresultaten LOI-studenten versus landelijk gemiddelde voor enkele modulen die extern worden afgenomen Studiegids LOI Hogeschool Kwaliteitshandboek LOI (versie 26 november 2003), inclusief bijlagen (organisatieschema’s, projectfasen, profiel Raad voor Kwaliteitsbevordering, externe netwerken voorzitter bestuur en business-unitmanagers, functieomschrijvingen) De begeleiding van de student binnen het afstandsonderwijs en de rol van de docent De LOI als organisatie Schematisch overzicht leerplan Studiewijzers Lesmateriaal Toetsen van kennis HBO bachelorniveau Stramien voor leerplannen Selectiecriteria auteurs, docenten, redacteurs en beoordelaars Werken met het LOI-sjabloon Kwantitatief onderzoek Campus Pro (rapport van 27 februari 2003) Draaiboek Service Calls Auteursinstructies (onder meer: aanleveren kopij, schrijven leerstof, maken open vragen, meerkeuzevragen en multimediale opdrachten, herzieningen, opbouwen examenstructuur en samenstellen instructie) Overzicht van auteurs, docenten en scriptiebegeleiders
Pagina 54 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc
LOI © Certiked
Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Ir. R.S. Kloosterman Drs. M.H. Bekkers Drs. W.J.J.C. Vercouteren
Pagina 55 van 55 rapport ba Marketing & Sales LOI.doc